Nấm Mối pps
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (154.1 KB, 5 trang )
Nấm Mối
Công dụng:
Nấm mối là một nguồn thực phẩm đặc biệt. Có thể chế biến thành
nhiều món khác nhau. Miền Bắc thường chỉ xào hoặc nấu canh. Còn đồng
bào miền Nam có nhiều cách chế biến phong phú như xào, kho, nấu canh.
Các món: canh nấm nấu với nước cốt dừa, lá cách; dùng nấm búp kho với cá
bống; nấm mối xào chấm với muối ớt; nấm búp to gói lá cách nướng; nấm
mối xào thịt lợn và tôm; nấm mối nấu với gan lợn và trứng chim cút; và làm
bánh xèo nấm mối. Ngoài ra, món cháo nấm mối cũng được bà con rất ưa
thích Ở Côn Minh (Trung Quốc) hàng năm vào mùa nấm từ tháng 7 đến
tháng 9, nhân dân thường vào rừng thu hái nấm mối, chở trên những xe tải
con đem ra chợ bán.
Hình thái:
Tên chi của nấm mối là Termitomyces, bắt nguồn từ chữ Termites:
con mối; myces: nấm. Mũ nấm có đường kính từ 6-15 cm, chất thịt, hình
nón với đỉnh nhọn có tác dụng như mũ khoan để nấm nhô lên trên mặt đất,
trải phẳng khi trưởng thành, nhưng vẫn giữ chóp nhọn có màu nâu tối và
nhạt dần đến trắng nâu ở mép. Mũ hơi dính, có lông tơ mịn, đôi khi rách và
có những đường phóng xạ từ tâm tới mép. Thịt nấm chắc, dày, hơi ròn, có
mùi thơm dịu. Sợi nấm không có khoá.
Phiến tự do, không đồng đều, màu trắng đến sắc thái hồng nhạt,
rộng 3-13 mm. Cuống ở giữa, đôi khi hơi lệch dài 7-16 cm, rộng 11-15 mm,
ròn, chắc dai, phần gốc hơi phồng to, có khi đến 3,2 cm. Phần ở trên màu
trắng, phần dưới cắm xuống đất như rễ giả (pseudorhiza) sâu vào trong đất,
có khi dài tới 20-30 cm. Đảm hình chuỳ, không màu. Kích thước 18-26 x 6-
8 µm. Bào tử hình bầu dục thót một đầu, nhẵn, trong suốt không có tinh bột.
Kích thước: 6,5-8 x 4,5-6 µm. Bụi bào tử màu hồng nhạt.
Phân bố:
- Việt Nam: Lai Châu, Điện Biên, Lào Cai, Yên Bái, Tuyên Quang,
Bắc Kạn, Thái Nguyên, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Hải Phòng (huyện đảo Cát
Bà), Bắc Giang, Hà Nội, Hà Tây, Hoà Bình, Ninh Bình, Thanh Hoá, Nghệ
An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Khánh
Hoà, Phú Yên, Lâm Đồng, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đồng Nai, Tây Ninh,
Bà Rịa-Vũng Tàu, Cà Mau.
- Thế giới: Lào, Campuchia, Trung Quốc, Thái Lan, Châu Phi (Công
Gô, Chi Nê, Ca-mơ-run, Cote d’lvoire).
Đặc điểm sinh học:
Nói chung, nấm mối ở nước ta xuất hiện vào mùa nóng ẩm. Tuy
nhiên, mỗi vùng có khác nhau. Miền Bắc vào mùa hè, Tây Nguyên từ tháng
6 đến tháng 8. Vùng Đông Nam Bộ bắt đầu từ Tết Đoan Ngọ (mùng 5 tháng
5 âm lịch), ở vùng này còn lưu truyền câu “Trên đời không có gì mê bằng đi
hái nấm mối mùng 5”. Tuy nhiên, cho đến tháng 11 năm 2003, chúng tôi vẫn
thu được nấm mối ở chân đèo Cả - Phú Yên. Nấm thường mọc thành đám
lớn trên tổ kiến, tổ mối ở trong rừng, ven rừng, trong vườn, gò đất ngoài
cánh đồng vào mùa hè. Ngoài loài Termitomyces eurrhizus, ở nước ta còn có
hai loài T. clypeatus và T. striatus cũng được nhân dân ta gọi là nấm mối và
thu hái làm thực phẩm.
Đối với những loài mối, hầu như con người chỉ biết đến mặt có hại
của chúng: mối làm tổ trong thân đê, nếu không phát hiện có nguy cơ bị vỡ
đê. Các công trình kiến trúc bằng gỗ và các vật liệu bằng xenlulô rất dễ bị
mối phá hoại một cách nhanh chóng. Còn mặt lợi của mối thì ít người được
biết đến. Mối đã trồng nấm làm thực phẩm cho con người sử dụng. Có thể
nói, mối là một trong những sinh vật đầu tiên trên thế giới "trồng" nấm, bởi
vì mối xuất hiện trên trái đất trước loài người ít ra hàng vài trăm triệu năm.
Tuy nhiên, không phải loài mối nào cũng "trồng" được nấm, có những loài
mối điển hình "trồng" nấm như: Macrotermes annadalei, Microtermes
dimophus. Quan hệ giữa mối và nấm Termitomyces là mối quan hệ cộng
sinh bắt buộc. Mối dùng thức ăn để làm nên giá thể (vườn nấm) cho nấm
Termitomyces phát triển, còn nấm là nguồn cung cấp cellulose, vitamin, nitơ
và phốt pho cho mối.
