Áp lực của các bà mẹ đơn thân
Khó khăn gấp bội
Chị H. M, 40 tuổi, là cô giáo dạy trẻ tại TP Biên Hòa, Đồng
Nai. Chị đến Khu tham vấn tâm lý, Bệnh viện Tâm thần
Trung ương 2 với trạng thái chán chường, mệt mỏi và mất
ngủ… Các triệu chứng trên xuất hiện từ nhiều tuần nay vì
A.T. – con trai chị, năm nay mới 14 tuổi nhưng một mực
đòi bỏ học, không còn nghe lời chị như trước.
Cách đây 14 năm, chị nhận và nuôi cháu A.T. từ một trại
trẻ mồ côi. Từ bé đến giờ A.T. rất ngoan, luôn gần gũi mẹ,
ít chơi với bạn xấu và học giỏi. Gần đây, một số người bạn
hàng xóm do mâu thuẫn nên đã trêu chọc cháu là đứa con
không có bố, và nói cháu không phải là con của chị M.
Điều đó làm cháu tủi thân, suy nghĩ nhiều, rồi xa lánh mọi
người và bỏ học.
Bên cạnh đó, do có nhiều thay đổi về tâm sinh lý ở lứa tuổi
dậy thì đã làm cháu A.T. có nhiều biểu hiện khác lạ. Trong
khi đó, chị lại khó chia sẻ với con trai. Điều đó càng làm
mối quan hệ hai mẹ con rơi vào khủng hoảng.
Chị T., 30 tuổi lại đến tham vấn với các khó khăn của
một người mẹ không chồng. Sự kỳ thị của những
người xung quanh, những khó khăn trong việc giáo
dục cậu con trai ba tuổi đã làm chị mệt mỏi và rơi vào
trạng thái cô độc. Mặc dù có sự trợ giúp của gia đình,
nhưng cũng không làm cho cuộc sống của chị dễ chịu
hơn. Gần đây chị phải thường xuyên lo lắng với câu
hỏi của cậu con trai về ba nó.
Hầu hết các bà mẹ đơn thân đều gặp những khó khăn về
mặt tâm lý, đôi khi gây tác động mạnh đến sức khỏe tâm
thần.
Khi không có gia đình vẹn toàn, họ phải gồng mình để
gánh vác, chăm lo cho con cái như một người đàn ông trụ
cột, nhưng họ cũng phải mềm mỏng, dịu dàng như một
người mẹ. Bên cạnh đó, họ luôn phải chịu áp lực về tài
chính. Chính vì thế mà họ thường bị áp bức tâm lý. Tuy
hiện nay, sự kỳ thị xã hội đối với các bà mẹ đơn thân không
còn nặng nề như trước, nhưng nhìn chung, họ vẫn có cảm
giác tủi thân, cô đơn.
Những bà mẹ đơn thân luôn đứng trước sự lo lắng với câu
hỏi của trẻ về cha của chúng. Một số người bị áp lực vì
không có hướng giải quyết thỏa đáng đã làm tổn thương
trầm trọng đến đời sống tâm lý của trẻ. Vô hình trung lại
ảnh hưởng đến chính tâm lý của các bà mẹ.
Đa phần những bà mẹ đơn thân đều gặp khó khăn trong
việc nuôi dạy trẻ, đặc biệt là khi trẻ bước vào tuổi dậy thì.
Tất cả những điều đó đã làm các bà mẹ đơn thân lo lắng và
đôi khi stress trầm trọng.
Rõ ràng, so với các bà mẹ bình thường, các bà mẹ đơn thân
có nhiều vấn đề về sức khỏe hơn. Thử đơn cử, trung bình
một người làm việc khoảng 40 giờ/một tuần là đủ để đảm
bảo chất lượng công việc và sức khỏe. Nhưng các bà mẹ
đơn thân không thể cho phép mình một định mức làm việc
như vậy, do nhu cầu của con cái và chính bản thân họ. Vì
vậy, họ dễ bị kiệt sức, suy giảm trí nhớ, stress thường
xuyên và đôi khi dẫn đến mắc bệnh lý tâm thần.
Giảm áp lực bằng cách nào?
Một cuộc khảo sát năm 2007 tại Mỹ với 354 bà mẹ đơn
thân và 1.689 bà mẹ bình thường, cho thấy, tỷ lệ bà mẹ đơn
thân bị mắc bệnh tâm thần hoặc có biểu hiện nặng nề về
tâm lý chiếm 28,7%. Trong khi tỷ lệ này ở các bà mẹ bình
thường chỉ 15,7%. Mặt khác, các bà mẹ đơn thân cũng
nhận được dịch vụ sức khỏe kém hơn so với các bà mẹ bình
thường, có gia đình đầy đủ.
Một cuộc khảo sát rộng rãi ở Canada năm 2002 cho thấy,
có khoảng 11,2% bà mẹ đơn thân có triệu chứng trầm cảm
và tỷ lệ này là gấp hai lần bà mẹ bình thường.
Tỷ lệ các bà mẹ đơn thân đang ngày càng gia tăng bởi các
yếu tố về xu hướng cuộc sống, tỷ lệ ly hôn… Việc các bà
mẹ có xu hướng đơn thân nuôi con là một yếu tố khách
quan. Tuy nhiên, theo chúng tôi, điều đó là không nên, bởi
nó ảnh hưởng nhiều đến các vấn đề xã hội như cấu trúc gia
đình, yếu tố kinh tế, sự phát triển của trẻ.
Các tổ chức xã hội, đặc biệt Hội Phụ nữ và các cơ quan
truyền thông cần có phương án cung cấp thông tin về nuôi
dạy con cái, về chia sẻ thông tin để giúp họ xử lý những
tình huống phức tạp. Sự chia sẻ của xã hội, của gia đình, là
điều kiện quan trọng giúp các bà mẹ đơn thân có thể vượt
qua khó khăn.
Trước khi quyết định về việc đơn thân có con, các bà mẹ
cũng cần chuẩn bị về điều kiện kinh tế, kiến thức, tâm lý
khi trẻ sống với mình mà không có cha. Việc chuẩn bị kỹ
sẽ giúp các chị có thể hòa nhập tốt cuộc sống mới, và đủ
sức ứng phó với những thách thức.
Các chị cần chia sẻ khó khăn của mình với người thân,
hoặc có thể đến với các trung tâm tham vấn tâm lý để được
giúp đỡ.