Tiêu “hóa giải” nhiều bệnh tật
Tiêu, hồ tiêu - Piper nigrum L., thuộc họ hồ tiêu (Piperaceae). Bộ phận
dùng là quả, gồm hai loại là tiêu trắng và tiêu đen. Tiêu đen mùi vị cay nồng
đậm đà hơn tiêu trắng. Trong hạt (quả) có chứa tinh dầu thơm, piperin,
protid, lipid, là chất điều vị được ưa chuộng. Tiêu có mùi thơm, vị cay, có tính
kích thích mạnh.
Công hiệu bảo vệ sức khỏe
Tiêu vị cay, tính ấm nhiều, có tác dụng kiện tỳ ôn trung (ấm hệ tiêu hóa), hạ
khí tiêu thực (trợ tiêu hóa), giải nhiệt trừ thấp (làm mát, chống ứ tắc). Đặc biệt có
tác dụng “hóa giải” rất tốt với lạnh đau dạ dày, tiêu chảy do dạ dày bị lạnh, cũng
như làm ra mồ hôi, điều trị cảm mạo phong hàn.
Thành phần chính của hồ tiêu là piperin, cũng có chứa một lượng nhất định
của tinh dầu thơm, protid, beta-stigmasterol, có tác dụng làm tăng huyết áp, trấn
thống (giảm đau), có hiệu nghiệm nhất định với bệnh đau dạ dày và đau răng.
Trong việc chế biến món ăn còn có tác dụng giải độc khử tanh, trừ béo, trợ tiêu
hóa. Mùi thơm cay nồng của tiêu từ lâu đã được ưa chuộng, trở thành một chất
điều vị dùng rộng rãi, trợ tiêu hóa.
Ăn một ít tiêu có tác dụng tăng sự thèm ăn, ngoài ra, trên lâm sàng tiêu còn
được dùng như thuốc kích thích niêm mạc phế quản, còn có thể dùng giải độc thức
ăn do ăn phải cá, cua, tôm nhiễm độc.
Các bài thuốc ứng dụng
* Đau dạ dày do lạnh, nôn ra nước trong:
- Tiêu trắng 10 hột, nuốt uống với rượu trắng. Dùng thêm khi bị đau trở lại.
- Hồ tiêu 6 g, nhũ hương 3 g, tán mịn, uống với rượu.
- Hồ tiêu 3 g, mộc dược 9 g, tán mịn, uống với rượu.
* Nôn ói, trào ngược dạ dày, khí nghịch:
- Hồ tiêu ngâm giấm, phơi khô, lại ngâm, lặp lại 7 lần, tán mịn, dùng rượu
để vò viên lớn như hạt đậu, mỗi lần uống 4 viên, ngày 2 lần, dùng liền 4 - 7 ngày,
uống với nước gừng hay nước giấm nhạt.
- Táo đỏ 7 quả, bỏ hột, mỗi quả nhét vào 7 hạt tiêu, khâu lại, hấp 7 lần, vò
viên lớn như hạt đậu, mỗi lần uống 7 viên, ngày 2 lần, uống với nước ấm.
* Phong thấp: tiêu, đại hồi, phèn chua, đều bằng nhau. Tán nhỏ thêm ít
rượu xoa bóp vào chỗ đau.
* Tiêu chảy lạnh bụng ngày hè và thương hàn: hồ tiêu tán mịn, với cơm vò
viên, lớn như hạt đậu, uống với nước cơm 40 viên, ngày 2 lần, dùng liền 3 ngày.
* Nấc và ợ hơi: tiêu sao và tán nhỏ, làm viên với hồ, uống với giấm.
* Lỵ ra trắng, đỏ, thương hàn thổ tả, ngộ độc thức ăn…: hồ tiêu 3 g, đậu
xanh 15 g, tán mịn, uống với nước đun sôi để nguội, ngày 2 lần, dùng liền 3 - 10
ngày.
* Ho lâu không khỏi: Tiêu 6 hạt tán nhỏ, cật heo 1 đôi, xắt miếng. Nấu lấy
nước uống.
* Ăn không tiêu, lạnh bụng trào ngược, tức bụng: hồ tiêu tán mịn, nuốt 1,5
g, ngày 2 lần, dùng liền 5 ngày.
* Kiết lỵ, rối loạn tiêu hóa, trong bụng lạnh đau, ho nhiều đàm…: bột tiêu
0,4 g rắc lên rốn, băng keo dán kín, mỗi ngày thay thuốc 1 lần.
* Lang ben: lá tiêu giã nhỏ trộn với giấm hoặc rượu, bọc vải xát.
Vài lưu ý khi nấu ăn với tiêu
Hồ tiêu sau khi tán mịn để sử dụng, bất kể là tiêu trắng hay đen đều không
thể chiên với dầu nhiệt độ cao, nên thêm vào một ít cho các món ăn hay món canh
sắp nấu xong là thích hợp, bên cạnh đó cần trộn cho đều.
Tiêu đen cần lưu ý thời gian nấu chung với thịt không nên quá lâu, nếu
không sẽ làm cho vị cay và mùi thơm biến mất.
Mùi vị cay thơm của tiêu bột (xay) dễ thăng phát, cho nên thời gian để dành
không nên quá lâu.
Những kiêng kỵ khi ăn tiêu
Hồ tiêu dùng lượng quá lớn và quá liều trong thời gian dài có tác dụng kích
thích với niêm mạc dạ dày, có thể gây ra chứng viêm xung huyết, hồi hộp, bứt rứt,
bệnh trĩ, tăng huyết áp…
Người bệnh viêm loét đường tiêu hóa, ho khạc ra máu, trĩ, viêm họng, đau
mắt… nên dùng thận trọng.
Khám phá mới từ tiêu
Tổng hợp kết quả các cuộc nghiên cứu, nhóm chuyên gia sức khỏe sinh sản
của Trung tâm y tế Weill Cornell (Mỹ) cho biết vòng tuần hoàn máu đóng vai trò
rất quan trọng trong quá trình sinh hoạt tình dục. Theo các chuyên gia này, có thể
cải thiện vòng tuần hoàn máu bằng cách ăn những thức ăn cay nồng vì chúng kích
thích máu lưu thông tốt hơn. Có thể kể đến một số thức ăn có vị cay, nồng như
tiêu, tỏi, ớt, đậu phộng, hạt điều, quả óc chó, nhân sâm… Ngoài ra, nước khoáng,
cá thu, cá hồi cũng góp phần cải thiện đáng kể khả năng “yêu” của nam giới.
Mới đây, người ta khám phá hạt tiêu đen có thể giúp điều trị bệnh bạch
biến. Bệnh bạch biến là tình trạng mà nhiều vùng da bị mất đi lớp sắc tố và trở
thành màu trắng. Theo BBC, các nhà khoa học thuộc Đại học King (Anh) đã phát
hiện ra rằng piperin - hợp chất tạo nên mùi và vị cay cho hạt tiêu đen - có thể kích
thích da sản sinh sắc tố. Để đi đến kết luận trên, các chuyên gia đã thử nghiệm tác
động của piperin và các chất dẫn xuất tổng hợp của nó khi được cấy vào da của
loài chuột. Kết quả cho thấy piperin và hai chất dẫn xuất của nó đã kích thích quá
trình sinh sắc tố, trả lại màu da nâu sáng cho chuột trong vòng 6 tuần! v
Nvn