Ngò – món ăn, bài thuốc hay docx
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (117.79 KB, 6 trang )
Ngò – món ăn, bài thuốc hay
Ngò - Herba coriandri, còn gọi là rau thơm, người ta cho rằng người Ai
Cập vào 5.000 năm trước Công nguyên đã bắt đầu dùng rau thơm. Rau thơm
đến châu Mỹ vào khoảng năm 1670, khi ấy chỉ dùng làm hương liệu, cũng là
một trong những hương liệu được dùng sớm nhất của người châu Âu di cư.
Người La Mã mang rau thơm từ Ai Cập đến Tây Âu. Người châu Âu thường
xuyên dùng lá và hạt ngò để “lấp” đi mùi của thịt, cho đến nay hạt ngò vẫn
thường xuyên kèm trong các loại xúc xích. Trước đây người ta dùng hạt ngò
tán bột pha vào rượu uống tại các đám cưới, hiện nay bột ngò vẫn thường
được dùng pha chế rượu cocktail hay cà phê kiểu Thái.
Ngò giàu chất dinh dưỡng, chứa nhiều Ca, Zn, K, vitamin A và C… giúp
lợi tiểu, duy trì hàm lượng đường huyết cũng như ngừa ung thư. Đông y cho rằng
ngò có vị cay, tính ấm, đi vào kinh phế và vị, giúp làm ra mồ hôi, trừ ban, tiêu
thực hạ khí, thúc đẩy máu tuần hoàn.
Sách “Bản thảo cương mục” ghi nhận ngò có hương thơm thông từ tâm tỳ
bên trong, cho đến tứ chi bên ngoài. Hương thơm từ ngò công hiệu kiện tỳ, khu
phong giải độc, giải cảm. Trên lâm sàng ngò thường được dùng chữa phát sốt, đau
đầu, thực tích (ăn không tiêu).
Chữa bệnh bằng ngò
* Cảm mạo nghẹt mũi: ngò 30 g, gừng tươi 3 lát, đầu hành 3 cọng, sắc
uống.
* Hiếm muộn hay thiếu sữa sau sinh: ngò 150 g, đường đen 50 g, sắc uống.
* Suy nhược thần kinh: hạt ngò tán mịn, mỗi lần dùng 1 g, uống với nước
nấu ngò.
* Tỳ vị hư hàn (suy chức năng tiêu hóa do lạnh): ngò phơi khô 100 g ngâm
với 1 lít rượu vang, ngâm 15 ngày thì uống.
* Nhức răng: có thể dùng hạt ngò nấu nước, bỏ bã, lấy nước ngậm rồi phun
ra nhiều lần, có tác dụng làm giảm cơn đau.
* Bệnh trĩ: hạt ngò rang chín tán mịn, hòa uống với rượu cần, mỗi lần 25 g.
* Trĩ ra máu: hạt ngò rang chín, tán mịn, hòa uống với rượu nếp, mỗi lần 25
g, ngày 2 lần.
* Đau dạ dày do ăn không tiêu: ngò tươi 150 g, rửa sạch giã rồi vắt lấy
nước, hay thêm nước vắt củ cải 1 muỗng canh, uống ngay, đối với người cao tuổi
đau dạ dày kèm có ớn lạnh, thường dùng 1 - 2 lần, hiệu quả rất tốt.
* Kiết lỵ: hạt ngò giã nhuyễn, nuốt uống với đường đen, lúc bụng đói, mỗi
lần 10 g, ngày 3 lần.
* Cảm mạo, chán ăn, trẻ nổi ban: ngò thơm vừa đủ, sắc uống.
* Giun chui ống mật: hạt ngò 50 g, giã nhuyễn, thêm nước 300 ml, nấu đặc
còn 80 ml, lấy nước uống ngay, trẻ 5 tuổi giảm 1/2 liều.
* Xóa tan các vết mụn “cứng đầu”: ngò tươi vừa đủ, cánh hoa hồng tươi
vừa đủ, giã nhuyễn vắt lấy nước cốt rửa mặt buổi sáng. Buổi tối đi ngủ thoa đều để
khô rồi thoa 2 - 3 lần. Buổi sáng rửa sạch.
* Ban sởi:
- Ngò 0,5 kg, nước 400 ml, sau khi nấu sôi, hai dạo, trước tiên lấy hơi nóng
để xông, sau đó lấy nước rửa tay chân, có thể giúp ban sởi mọc ra hết.
- Ngò có cả rễ 5 bó, củ năng 3 quả, tử thảo 3 g, sắc nấu sau 15 phút, lọc lấy
nước, chia 2 lần uống. Uống khi ban sởi sắp mọc, có thể phòng ngừa các biến
chứng.
* Tiểu tiện không thông: ngò 15 g, thêm 200 ml nước, sắc còn 100 ml, cho
vào ít bột thạch cao, chia uống 2 lần trong ngày, thường dùng 3 ngày thấy hiệu
quả.
Món thơm ngon với ngò
Ngò chứa nhiều tinh dầu, mùi thơm đặc trưng xuất phát từ tinh dầu, nó có
tác dụng khử mùi tanh cá, thịt, do vậy, khi chế biến món ăn thêm một ít rau thơm,
có tác dụng khử tanh, thêm mùi vị, là món rau kèm thường dùng trên bàn tiệc.
Trong nấu ăn, ngò là món giúp khai vị, nhưng nó không chịu nhiệt, nên
không thể xào, cũng không thể nấu, thường xắt nhuyễn rồi rắc lên mặt các món ăn,
vừa đẹp mắt vừa tạo mùi thơm quyến rũ. Tuy vậy, ngò còn có thể cùng ớt, giấm,
muối… để làm món nguội, món gỏi…, với mùi thơm giúp kiện tỳ tiêu thực. Các
món ăn vào mùa lạnh như rau thơm nấu thịt dê, rau thơm nấu thịt bò… đều tạo
cảm giác ăn ngon, ngò còn là thức ăn tốt để bồi bổ cường thân, tán hàn khu phong.
* Canh ngò nấu đầu hành: đầu hành 15 g, ngò 15 g. Đầu hành và ngò cùng
rửa sạch, thêm nước nấu canh. Công hiệu: giải biểu tán hàn, thích hợp dùng cho
cảm mạo phong hàn (do lạnh).
* Canh ngò nấu đậu nành: ngò 30 g, đậu nành 10 g, muối một ít. Đậu nành
vo sạch thêm nước vừa đủ, sau khi nấu 20 phút, thêm ngò nấu chung. Sau 15 phút
hoàn tất. Dùng canh bỏ bã, một lần uống sạch, khi uống nêm vào một ít muối,
ngày 1 liều. Công hiệu: phò chính khu tà, dùng điều trị cảm mạo phong hàn (do
lạnh).
* Chè ngò: ngò 50 g, gạo 50 g, đường đen một ít. Ngò rửa sạch, xắt nhuyễn
sử dụng sau. Gạo, đường đen cho vào nồi, thêm nước nấu, sau khi chín, bỏ ngò
vào cho sôi một lát thì hoàn tất. Công hiệu: gây ra mồ hôi, trừ ban. Tiêu thực hạ
khí.
* Canh ngò nấu trứng cút: ngò 50 g, trứng cút 12 quả, nước lèo “xí quách”
1 lít, bột nêm, rượu vừa đủ. Nước “xí quách” nấu sôi, trứng cút lột vỏ, bỏ vào
trong canh, khi sôi, thêm ngò, cho sôi một lát, bỏ bột nêm, rượu. Công hiệu: dùng
thường xuyên có tác dụng điều trị với chứng liệt dương, lãnh cảm.
* Canh ngò nấu giò heo: ngò 30 g, giò heo 250 g. Giò heo chặt làm đôi, rồi
chặt lát, thêm nước vừa đủ để nấu, nêm ít muối, chờ khi chín, thêm ngò, lửa nhỏ
nấu sơ, ăn liền vài lần. Công hiệu: bổ hư ích huyết, kiện vị khu phong, dùng chữa
các chứng suy nhược phát ban, chán ăn, ăn không ngon miệng…
* Canh ngò nấu thịt bò: ngò 30 g, thịt bò 200 g. Thịt bò cắt lát nhỏ, thêm
rượu nếp vừa đủ để điều vị, sau khi nấu chín thêm ngò nhuyễn, lại nấu sôi với lửa
mạnh, sau cùng bỏ ít bột nêm thì dùng, ăn thường xuyên. Công hiệu: bồi bổ cơ
thể, trừ thủy thũng, thông thoát khí ứ trong ruột già và ruột non…
* Nước nấu ngò: ngò 0,5 kg, thêm 2 lít nước, nấu sôi, dùng xông hơi, chờ
ấm để tắm, giúp trị ban sởi không mọc hết. Mặt khác, có thể lấy nước ngò 200 ml
để uống, giúp giải độc từ thịt, cá.
* Rượu ngò: ngò 60 g (xắt nhuyễn), rượu 150 ml, cùng nấu sôi, khi nguội,
bỏ bã, phun lên vùng tứ chi, ngực bụng, có thể giúp trẻ ban sởi mọc nhanh.
Lương y Nguyễn Công Đức, khoa y học cổ truyền, Đại học y dược
TP.HCM
