500 giải đáp y học theo yêu cầu bạn đọc
93 vấn đề về Chuyện lứa đôi
và chăm sóc trẻ
Phần 2
211. Viên ngừa thai cho nữ
"Xin cho biết: Nữ uống viên ngừa thai có hại gì không? Có mấy loại,
và loại nào tốt nhất?".
1. Thành phần viên thuốc ngừa thai bao gồm:
- Chất tạo progesterone.
- Chất oestrogene tổng hợp (ethinyl-estradiol).
Progesterone làm buồng trứng ngưng tiết hoóc môn nữ (oestrogene tự
nhiên), ngăn không cho trứng làm tổ, và cản lối tinh trùng đột nhập vào dạ
con. Oestrogene tổng hợp bù trừ cho lượng hoóc môn nữ bị thiếu hụt do tác
động của progesterone.
2. Các loại viên uống ngừa thai:
- Thế hệ 1: Gồm hai thành phần nói trên với hàm lượng lớn, dễ gây
nguy cơ tai biến tim và mạch máu não.
- Thế hệ 2 (viên mini)L: Có cùng thành phần nhưng với hàm lượng rất
nhỏ, giảm thiểu được các nguy cơ trên.
- Thế hệ 3 (cũng mini): Progesterone đã được cải tiến.
- Viên micro: Chỉ có progesterone với hàm lượng cực nhỏ.
3. Thời gian và cách thức sử dụng
- Cuối thời kỳ dậy thì (13-16 tuổi) mới được dùng.
- Dùng liên tục không nghỉ đến 45 tuổi cho người bình thường và 35
tuổi cho người nghiện thuốc lá (nếu ngưng thuốc thì trong những kỳ kinh
ngay sau đó rất dễ thụ thai). Quá những hạn tuổi này, phải sử dụng các biện
pháp ngừa thai khác.
- Viên ngừa thai thế hệ 1 ít được ưa chuộng do các nguy cơ trên. Viên
micro phải uống hằng ngày, vào một giờ nhất định. Viên mini có một
khoảng linh hoạt 12 tiếng đồng hồ nên tiện dụng hơn (ví dụ đêm quên uống
thì uống vào sáng sớm hôm sau), kết quả cũng chắc chắn hơn viên micro.

4. Chống chỉ định:
- Không dùng các loại viên ngừa thai khi bị cao huyết áp. Đây là một
phản chỉ định tuyệt đối. Ngoài ra, trong suốt thời gian sử dụng, phải thường
xuyên theo dõi huyết áp.
- Không dùng viên ngừa thai thế hệ 1 và mini khi:
+ Ngay sau khi sinh, vì bấy giờ có nhiều nguy cơ viêm tĩnh mạch và
tai biến mạch não. Chờ có kinh trở lại mới được uống tiếp.
+ Suốt thời kỳ cho con bú, vì các hoóc môn đi vào sữa mẹ có thể gây
ngộ độc cho trẻ sơ sinh.
Bác sĩ phải hết sức thận trọng khi kê đơn viên ngừa thai thế hệ 1 và
mini cho người nghiện thuốc lá, bệnh nhân tiểu đường, người có tiền sử
viêm tĩnh mạch.
5. Mấy điều cần lưu ý khi dùng viên ngừa thai
- Viên ngừa thai không phương hại đến khả năng tình dục, khả năng
thụ thai cũng như sức khỏe chung, không gây mập phì, không gây ung thư.
- Nếu quên uống, nhất là đối với viên micro, phải kịp thời dùng các
biện pháp ngừa thai khác, như bao cao su chẳng hạn.
- Viên micro có thể dùng chữa trứng cá kèm theo rối loạn kinh nguyệt
ở thiếu nữ trẻ.
- Viên ngừa thai không ngăn được bệnh lây nhiễm qua đường tình dục
(do đó, ta thấy bao cao su ưu việt vì đa năng hơn).
- Trong 3 tháng đầu sử dụng viên mini, có thể xảy ra rối loạn kinh
nguyệt; nếu tình trạng này không dứt sau khi dùng hết vỉ thuốc thứ 3, phải
đổi loại thuốc khác. Nhớ rằng phụ nữ nghiện thuốc lá hay gặp rắc rối này.
- Muốn có con, sau khi ngừng thuốc phải chờ đến kỳ kinh thứ hai mới
thụ thai, vì trong kỳ kinh đầu tiên, dạ con chưa sẵn sàng cho trứng thụ tinh
tới làm tổ, khả năng sẩy thai rất lớn.
- Sau 3 tháng đầu sử dụng, phải xét nghiệm máu để định lượng
cholesterol, triglycerid và glucose; sau đó 6 tháng, nếu mọi sự bình thường
là ổn.

6. Có hai ưu điểm phụ của viên ngừa thai
- Một số đông chị em dùng viên ngừa thai thấy giảm hoặc mất hẳn
hiện tượng mọc trứng cá ở mặt.
- Theo kết quả một nghiên cứu của Anh công bố năm 1998, ở những
chị em dùng viên tránh thai liền trong 6 năm, nguy cơ mắc ung thư buồng
trứng giảm 60% so với nhóm đối chứng. Ngay cả trường hợp có những dị
thường của hai gene BRCA1 và BRCA2 (vốn dễ bị ung thư buồng trứng),
nguy cơ ung thư cũng giảm với tỷ lệ tương tự.
7. Viên ngừa thai khẩn cấp Postinor 0,75 mg
Phải uống ngay 1 viên chậm nhất là 1 giờ sau khi quan hệ; mỗi tháng
không được dùng quá 4 viên.
212. Viên tránh thai cho nam
"Để thực hiện kế hoạch hóa gia đình, nam giới dùng bao cao su hoặc
mổ thắt ống dẫn tinh. Nay nghe nói lại có viên tránh thai cho đàn ông. Kết
quả ra sao, và so với hai biện pháp trên, viên này liệu có tốt hơn?".
Một nhà nghiên cứu Anh, bác sĩ Fred Wu, đã thành công trong việc
chế tạo viên tránh thai cho đàn ông, đạt kết quả trong hơn 98% trường hợp,
nghĩa là không thua kém viên tránh thai của phụ nữ. Viên tránh thai cho nam
giới từ nay sẽ thay thế loại thuốc tiêm tránh thai hằng tuần khá phiền phức
và rất đau, khiến nhiều quý ông thấy ớn.
Cũng như viên tránh thai của phụ nữ, viên tránh thai của nam giới
không hại sức khỏe, không ảnh hưởng đến khả năng tình dục, và nếu muốn
có con thì chỉ cần ngừng sử dụng một thời gian là có thể đạt nguyện vọng.
Viên tránh thai cho nam giới tỏ ra tiện lợi hơn bao cao su vì không
phải lắp vào tháo ra làm giảm hứng thú, không bị thủng làm vỡ kế hoạch,
không phải tính toán thời điểm dùng hay không dùng (tính rồi vẫn sợ nhầm),
không lo quên hoặc tặc lưỡi linh động
Và so với việc thắt ống dẫn tinh thì viên tránh thai quá ưu việt. Giới
mày râu rất ngại phẫu thuật này vì ý nghĩ "thế là hết đường con cái" dễ gây
mặc cảm trong đời sống cũng như sinh hoạt vợ chồng, và sẽ không thể có

con trở lại khi cần thiết (trong trường hợp đi bước nữa hoặc con cái bị chết
hay tật nguyền).
Tất nhiên, viên tránh thai này cũng không ngăn được bệnh lây nhiễm
qua đường tình dục.
213. Có cách gì tiện hơn thuốc tránh thai?
"Tôi uống thuốc tránh thai tới nay đã 3 năm, nay nghe nói uống thuốc
nhiều sẽ bị ung thư, không rõ thực hư ra sao? Tôi năm nay đã 34 tuổi, vậy sẽ
còn uống trong bao lâu? Nếu không dùng thuốc thì sử dụng biện pháp gì cho
phù hợp?".
Bạn cứ yên trí. Thuốc tránh thai được nhập ở nước ta không hề gây
ung thư. Nếu chỉ uống thuốc như hiện nay, bạn sẽ ngừng sử dụng khi mãn
kinh, tức khoảng 10-15 năm nữa.
Có bốn biện pháp tránh thai phù hợp, lại đơn giản và không tốn kém,
bạn hãy chọn lấy một:
- Hằng tháng, nghỉ quan hệ một tuần liền (từ ngày thứ 11 đến ngày
thứ 17 của vòng kinh); ngủ riêng trong thời gian này là tốt nhất. Bạn nhớ ghi
chép tỉ mỉ và thường xuyên vào sổ tay kinh nguyệt, để khỏi nhầm.
- Dùng bao cao su 100% vào tuần lễ nói trên.
- Trong tuần lễ này, nếu "trót quan hệ tự do", thì muộn nhất là 1 giờ
sau đó, bạn uống 1 viên thuốc ngừa thai khẩn cấp Postinor 0,75 mg; mỗi
tháng không được dùng quá 4 viên.
- Còn nếu bạn không muốn ghi chép, tính toán, thì dùng bao cao su
100% trong tất cả mọi lần.
214. Phải tháo bỏ kịp thời
"Cháu 24 tuổi, có chồng và một con, đặt vòng được 4 năm thì bị tuột,
phải đi đặt lại cách đây 7 tháng. Từ đó đến nay, cháu thường xuyên ra khí
hư, kinh nguyệt thất thường về thời điểm, thời gian cũng như lượng huyết.
Cháu có nên tháo bỏ vòng không?".
Đáng lẽ cháu phải xin tháo vòng sớm hơn. Ở điều kiện như các cháu,
người ta không đặt vòng mà dùng bao dương vật hoặc thuốc ngừa thai (ngừa

thai thường xuyên hoặc ngừa thai khẩn cấp). Việc đặt một dị vật - dù làm
bằng chất liệu tuyệt diệu mấy chăng nữa - vào một cái hốc tự nhiên như
buồng tử cung không phải là điều hợp lẽ tự nhiên và chẳng phải lúc nào
cũng tuyệt đối bình yên vô sự.
Thực ra, nếu có lỡ nghi dính bầu thì đã có xét nghiệm nước tiểu nhanh
tại nhà, sau đó kịp thời hút thai nhẹ nhàng tại cơ sở y tế, có gì đáng phải
"khủng khiếp" đâu!
215. Giết chết tinh trùng để ngừa thai
"Khoa học có chế được chất gì giết chết tinh trùng đã phóng ra để
ngừa thai không?".
Từ lâu, y học cũng mày mò theo hướng đó nhưng mãi vẫn chưa thành
công. Có chất giết được tinh trùng nhưng lại gây tổn thương cho niêm mạc
âm đạo, chí ít cũng gây khó chịu nơi người nữ. Chất "dễ chịu" thì không giết
được hết tinh trùng. Chất "đủ tiêu chuẩn" thì việc sử dụng lại lỉnh kỉnh, làm
mất cả hứng thú cho cả đôi bên. Vì thế, bao cao su vẫn được coi là ưu việt,
nhất là loại cực mỏng, cực chắc như hiện nay.
Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm Mỹ (FDA) đã chấp thuận và
cho bán rộng rãi trên thị trường một phương tiện ngừa thai đơn giản, thuận
tiện và hữu hiệu mang tên VCF (màng phim ngừa thai đặt trong âm đạo). Đó
là một màng phim mỏng hình vuông, mỗi cạnh 5 cm, rất dễ tan trong chất
dịch âm đạo, chứa 75 mg Nonoxynol-9, có tác dụng diệt hết tinh trùng
nhưng lại vô hại đối với cơ thể, không gây chút khó chịu nào cho cả đôi bên.
Cách sử dụng đơn giản: Trước mỗi lần quan hệ, người nữ chỉ việc bí mật
gập đôi nó lại, đặt lên đầu ngón tay giữa rồi nhét vào âm đạo, màng phim sẽ
tan ngay không còn dấu vết, thời gian tác dụng trong 1 giờ; nếu quan hệ lâu
hơn, phải bổ sung thêm.
Dĩ nhiên màng phim không diệt được các tác nhân gây bệnh hoa liễu
nói chung và virus HIV nói riêng.
216. Có mấy tình huống
"Chúng cháu cưới nhau đã hai tháng, nhưng đã phải dừng chuyện ái

ân do ba lần quan hệ trong tháng đầu đều thất bại (không thể vào được).
Mỗi lần như vậy cháu cảm thấy đau không chịu nổi mặc dù chồng cháu đã
hết sức cố gắng và động viên cháu. Xin cho biết tại sao, cách khắc phục như
thế nào để bảo toàn hạnh phúc?".
Thư cháu nói thiếu chi tiết, cho nên chỉ có thể đưa ra mấy hướng về
nguyên nhân trong trường hợp này, để vợ chồng cháu tham khảo, liên hệ và
ứng xử cho thích hợp:
- Màng trinh quá dày: Nếu đúng nguyên nhân này thì rất đơn giản, bác
sĩ phụ sản sẽ tiến hành rạch rộng, chừng dăm hôm là quan hệ vợ chồng
được.
- Tuyến Bartholin (chuyên tiết chất nhờn) bị viêm, nên khi đụng đến
là đau. Mổ cắt bỏ tuyến này là hết trục trặc, không để lại di chứng. Thường ít
gặp ở người trẻ tuổi, nhưng vẫn có.
- Chất xuất tiết của âm đạo quá ít, không đủ bôi trơn, cho nên khó cho
vào. Cách khắc phục: Người nam phải kiên nhẫn kích thích bằng đủ cách,
không nề hà bất cứ biện pháp nào làm cho người nữ ham muốn tột độ, tự
mình sẽ chủ động, không còn sợ đau như trước. Nếu thực hiện tích cực điều
này rồi vẫn thấy cửa mình không ướt đẫm, có nghĩa là các tuyến bôi trơn của
nữ hoạt động kém, phải bôi Vaseline pure (có bán ở các nhà thuốc) cho cả
vợ lẫn chồng.
- Nếu nam kích thích tốt nhưng nữ không thấy hưng phấn (không có
cảm giác thèm muốn) thì phải dè chừng chứng lãnh cảm. Cách khắc phục
như phần đầu của tình huống trên, với phạm vi rộng hơn nhằm xác định một
số điểm nhạy cảm nhất trên cơ thể để tác động.
- Âm đạo có vách ngăn: Sau khi được xử trí đơn giản, mọi chuyện sẽ
êm đẹp.
- Nếu cháu chưa hề hành kinh, hãy coi chừng dị tật không có âm đạo.
Cách khắc phục là phẫu thuật tạo hình âm đạo.
Nếu như giải pháp dài dòng này (do thiếu cứ liệu) không giúp được gì
cho vợ chồng cháu thì hãy sớm thu xếp để đi khám tại một bệnh viện phụ

sản trung ương để có chẩn đoán chắc chắn và cách xử trí thích hợp nhất.
217. Khi quan hệ vợ chồng
"Xin cho biết khi quan hệ vợ chồng thì có những chất gì được sản sinh
ra?".
Ngoài tác động làm tăng tiết chất bôi trơn ở cửa mình nữ giới, các
kích thích về thị giác, khứu giác và xúc giác sẽ tác động lên cấu tạo dưới đồi
của não (vốn có chức năng kiểm soát tuyến yên), làm cho tuyến yên tiết ra
các hoóc môn FSH, LH. Các hoóc môn này sẽ ra lệnh cho tuyến thượng
thận, tinh hoàn và buồng trứng tiết ra chất testosterone có vai trò tạo ham
muốn.
Bên cạnh đó, sự kích thích giới tính sẽ ức chế các sợi thần kinh giao
cảm và kích hoạt các sợi phó giao cảm, làm cho chất monoxyd nitơ (NO)
được phóng thích. Chất NO cho phép duỗi các thớ cơ trơn của thể hang cũng
như thể xốp của dương vật, và thể hang của âm vật. Một lượng máu lớn sẽ
tới, làm cho dương vật cũng như âm vật cương cứng. Riêng ở nữ, lúc bấy
giờ tuyến chất nhầy ở âm hộ cũng tăng tiết mạnh (tạo ra dịch bôi trơn), âm
đạo cũng rộng ra và dài thêm.
218. Khi thiếu chất xuất tiết
"Cháu lấy chồng năm 22 tuổi, đến nay đã gần 3 năm. Trong quan hệ
vợ chồng, chưa lần nào cháu được biết đến khoái cảm, mặc dù chồng cháu
có động tác từ tốn, tế nhị và đa dạng, kể cả dùng nước bọt. Mỗi lần như vậy,
âm đạo của cháu không tiết được chất nhờn nên cứ phải chịu đau rát để
chiều anh ấy. Cháu thấy bế tắc và lo sợ cứ thế này sẽ không giữ gìn được
hạnh phúc. Xin giúp cháu cách chữa trị, và cho biết dùng nước bọt như vậy
có nguy hiểm gì không?".
Nước bọt chủ yếu chứa men ptyalin chuyển hóa chất bột, chất
lysozyme làm tan một số vi khuẩn. Nước bọt của chồng đưa vào âm đạo
cũng chẳng sao, nhưng bản thân nó không thể bôi trơn âm đạo thay cho chất
xuất tiết của các tuyến sinh dục nữ.
Cháu liên hệ với bác sĩ muộn mất gần ba năm nên phải chịu "đau khổ"

quá lâu vì sự chậm trễ đó. Nhưng không sao, hãy tới một hiệu thuốc tây,
mua vài tuýp Vaseline pure (vadơlin nguyên chất) để dùng dần. Hai vợ
chồng dùng tay sạch tự bôi hoặc bôi thật đẫm vào bộ phận sinh dục của
nhau, sau đó tiến hành theo thông lệ. Nhờ âm đạo được bôi trơn, người nữ sẽ
không còn cảm giác rát như trước, lâu dần sẽ đạt được khoái cảm như mong
muốn, đồng thời người nam cũng sẽ vừa ý. Không được dùng mỡ penicillin
để tránh nguy cơ bị dị ứng.
219. Hãy chuẩn bị cho nhau thật tốt
"Cháu 25 tuổi, vừa mới lập gia đình. Mỗi lần quan hệ vợ chồng, cháu
không có chất nhầy nên khô khan và rất đau. Xin cho cháu một lời khuyên
gấp".
Vấn đề quan trọng mà thư cháu viết sơ sài quá, nên xin nêu lên một số
tình huống để cháu cùng chồng liên hệ và giúp nhau khắc phục:
1. Trước giờ ngủ, không khí gia đình phải ấm cúng, êm ái; nếu có
chuyện gì cũng bỏ qua. Không được tắm nước nóng (vì sẽ làm giảm hưng
phấn).
2. Trước khi quan hệ, hai cháu cần chuẩn bị tốt cho nhau. Người nam
không được vội vàng mà phải từ tốn, dùng lời nói, dùng động tác vuốt ve tác
động vào những vùng mà người nữ thấy nhạy cảm nhất (đã là vợ chồng thì
không nề hà bất cứ việc gì, cho dù người thiếu hiểu biết bảo "kỳ cục" cũng
không sợ, miễn là đem lại hạnh phúc cho người bạn đời). Chỉ đến khi nào
thấy của người nữ ướt đẫm mới tiến hành.
Có chuẩn bị tốt thì âm đạo mới nở rộng và dài thêm, tuyến tiết chất
nhờn ở âm hộ hoạt động để bôi trơn, tạo thuận lợi cho quan hệ; nếu không,
việc quan hệ sẽ gây đau, thậm chí gặp nguy cơ rách cùng đồ ở người nữ (do
của nam quá dài mà nữ không được chuẩn bị để thích ứng).
3. Nếu cần, trong khi chưa thành thạo, hai cháu có thể tạm khắc phục
bằng cách bôi Vaseline pure (có bán ở hiệu thuốc); khi đã tốt rồi thì thôi.
4. Nhân chuyện của mình, hai cháu cũng nên nói cho các bạn nam nữ
chuẩn bị xây dựng gia đình: Đêm tân hôn càng phải chuẩn bị kỹ càng, vì

màng trinh rách sẽ gây đau nhiều nếu người nam vội vã, chỉ nghĩ đến bản
thân mà thôi.
220. Nạo thai và hút thai
"Năm nay cháu 26 tuổi. Trước đây cháu nạo thai 2 lần và hút thai 1
lần, liệu điều đó có ảnh hưởng gì đến chuyện sinh đẻ sau này không?".
Trong động tác nạo thai trước đây, điều đáng ngại nhất là nguy cơ nạo
cả vào phần niêm mạc dạ con ở gần, thậm chí ở khá xa vị trí của phôi. Nếu
cứ "làm mò" như vậy quá nhiều lần, những chỗ này sẽ không đảm bảo cho
việc làm tổ và phát triển bình thường của phôi, có thể dẫn đến nguy cơ bị
sẩy thai, rau bám thấp
Thủ thuật hút thai đã giúp tránh được các nguy cơ nói trên. Phương
pháp xét nghiệm thai đơn giản tại nhà đã giúp phát hiện thai sớm để kịp thời
hút nếu không muốn sinh con.
Trường hợp của cháu không có gì đáng lo. Chỉ xin nhắc là: Khi có
thai, thì trong tháng thứ ba nên hạn chế quan hệ vợ chồng, nếu không có thể
bị sẩy; và trong tháng thứ 7 cũng phải chịu khó "nhịn" để ngừa nguy cơ đẻ
non. Ngoài ra, không có thời điểm nào phải kiêng cả.