Các dạng bệnh tâm thần kỳ lạ
Sau đợt điều trị rối loạn tâm lý, một bà cụ 74 tuổi người Mỹ rất sợ về nhà vì
tin rằng chồng mình đang bị kẻ khác mạo danh. Bà một mực từ chối ngủ với
chồng và luôn khóa cửa phòng mỗi tối.
Tâm thần học đã ghi nhận nhiều dạng bệnh lý độc đáo, và dưới đây là một
số ví dụ:
Hội chứng Stockholm
Là phản ứng tâm lý xảy ra trong một số vụ bắt cóc, khi con tin nảy sinh sự
đồng cảm, trung thành, thậm chí tự nguyện hợp tác với kẻ bắt cóc. Hội chứng này
đã làm phức tạp nhiều vụ án cũng bạo dâm, hãm hiếp và lạm dụng tình dục trẻ em.
Thuật ngữ được đặt theo tên vụ cướp nhà băng ở Stockholm năm 1973, khi
bọn cướp bắt giữ các nhân viên ngân hàng làm con tin. Các nạn nhân trở nên đồng
cảm, thậm chí còn bảo vệ, từ chối tố cáo thủ phạm khi được tự do sau cuộc thương
lượng 6 ngày. Một nữ con tin còn phải lòng và làm vợ một người trong bọn bắt
cóc.
Một điển hình nổi tiếng khác của hội chứng Stockholm là Patty Hearst -
con gái một triệu phú, bị bắt cóc năm 1974. Cô này sau đó đã tham gia một vụ
cướp do bọn bắt cóc lên kế hoạch. Natascha, cô gái 18 tuổi người Áo bị bắt cóc 8
năm trời và trốn thoát cách đây gần 4 tháng, cũng được cho là mắc hội chứng này.
Hội chứng Lima
Trong dạng bệnh này, kẻ bắt cóc trở nên đồng cảm với sự khốn khó, tuyệt
vọng của nạn nhân, thậm chí sau đó không thể sống thiếu họ. Tên bệnh được đặt
theo vụ khủng hoảng con tin tòa đại sứ Nhật Bản ở Lima (Peru) năm 1996. Trong
vụ này, 14 thành viên của "Phong trào cách mạng Tupac Maru" đã bắt giữ hàng
trăm con tin gồm nhiều nhà ngoại giao, quan chức, quân nhân và thương gia nhiều
nước tham gia buổi dạ tiệc.
Trong vòng 4 tháng sau đó, bọn bắt cóc đã phóng thích hầu hết nạn nhân
với sự quan tâm đặc biệt về tầm quan trọng của họ, trong đó có cả tổng thống
tương lai Peru và người mẹ của ông.
Hội chứng Diogenes
Là tình trạng một hay nhiều người có xu hướng thích sống ẩn dật và khổ
hạnh, đôi khi sống đời động vật. Bệnh nhân chủ yếu là những người già, có vấn đề
tâm thần do lão suy.
Tên bệnh được đặt theo một triết gia Hy Lạp cổ, người đã chọn lối sống ẩn
dật trong một thùng rượu đặt ven đường. Ông trở nên nổi tiếng khi từ chối đề nghị
của Alexander Đại đế rằng sẽ cung cấp cho ông các điều kiện để có cuộc sống
bình thường.
Hội chứng Paris
Nhiều du khách Nhật Bản đã bị suy sụp tinh thần lúc thăm thủ đô nước
Pháp. Có đến hàng chục người bị đau ốm, phải quay về do không chịu được phong
cảnh, lối sống và cách cư xử của người dân Paris. Theo các chuyên gia, nạn nhân
bị một "cú sốc văn hóa" khi trở nên lạc lõng do chứng kiến cảnh đẹp sự nguy nga,
tráng lệ của Paris.
Có trường hợp họ tiếp xúc với một tiếp viên Pháp thô lỗ, bất lịch sự và
không thể nén cơn giận, cuối cùng bị suy sụp tinh thần. Sứ quán Nhật tại Paris
từng thiết lập đường đây nóng 24/24h để cung cấp hướng dẫn và sự trợ giúp thiết
yếu cho các nạn nhân bị sốc nặng.
Hội chứng Stendhal
Nạn nhân bị căng thẳng thần kinh, tim đập nhanh, chóng mặt, hoa mắt, bối
rối, thậm chí ảo giác khi đứng trước những tác phẩm nghệ thuật quá giá trị hay đồ
sộ. Cũng có người thực sự choáng ngợp khi đối diện với vẻ đẹp kỳ vĩ của thế giới
tự nhiên.
Tên bệnh được đặt theo một nhà văn Pháp thế kỷ 19, người đã mô tả trải
nghiệm bản thân khi chứng kiến sự tráng lệ của Florence (Italy) năm 1817.
Hội chứng Jerusalem
Là bệnh liên quan đến ám ảnh tôn giáo, thường xảy ra khi đến thăm
Jerusalem hay các vùng được coi là đất thánh. Tại đây, tín đồ nhìn thấy ảo ảnh của
đấng tối cao như Phật, Chúa hay nhà tiên tri.
Tình trạng này được ghi nhận ở nhiều tín đồ Hồi giáo khi hành hương đến
Jerusalem. Ảo giác thường biến mất sau vài tuần. Nạn nhân thường có tiền sử về
bệnh tâm thần, hoặc rất cuồng tín, lại quá choáng ngợp trước sự tráng lệ của đất
thánh.
Ảo giác Capgras
Là một dạng rối loạn tâm thần hiếm gặp: Tin một cách hão huyền rằng
mình từng quen hay bắt gặp người nào đó (thường là thành viên thân thiết của gia
đình) đã bị thay thế bởi một kẻ mạo danh có ngoại hình giống hệt. Nạn nhân
thường là người bị tâm thàn phân liệt, hay có tổn thương não.
Điển hình là trường hợp một cụ bà 74 tuổi người Mỹ. Xuất viện sau khi
điều trị chứng tối loạn tâm lý, bà từ chối về nhà vì tin tằng chồng mình đã được
thay thế bằng một người đàn ông khác. Bà một mực từ chối ngủ với chồng, luôn
khóa cửa phòng mỗi tối. Cuối cùng, cảnh sát phải đưa bà vào viện trở lại. Điều đặc
biệt là cụ bà trên vẫn nhận diện được tất cả các thành viên khác trong gia đình.
Ảo giác Cotard
Là tình trạng một người tin rằng mình đã chết hay không tồn tại trên đời
nữa, có khi không còn máu hay đã thối rữa cơ quan sinh dục. Có người tin rằng
mình sẽ bất tử.
Bệnh nhân đầu tiên được ghi nhận năm 1990 ở Bệnh viện Edinburgh (Anh).
Một thanh niên đến từ Nam Phi tin rằng mình đang bị đưa xuống địa ngục và sống
lại sau đó.
Theo Kiến Thức Ngày Nay