Mẹ kể chuyện, con học
được gì? – Phần 1
Giờ kể chuyện là khoảng thời
gian vui vẻ và thú vị – đồng
thời cũng mang đến rất nhiều
tác dụng tích cực cho sự phát
triển của bé. Sau đây là những
cách hiệu quả giúp con bạn học
được nhiều kỹ năng quan
trọng và cần thiết thông qua
giờ kể chuyện.
Trong bài này:
Khi nào nên bắt đầu đọc sách cho con?
Thời điểm lý tưởng nhất để bắt đầu đọc sách cho con bạn
nghe chính là khi bé vừa được sinh ra đời. Nhưng bạn cũng
có thể bắt đầu muộn hơn một chút. Các bậc phụ huynh nên
đọc sách cho bé nghe hằng ngày khi bé được 6 tháng tuổi.
Lúc này, em bé của bạn có thể không hiểu được những gì
bé nghe được, nhưng não bộ của bé thì vẫn nhận được
những kích thích. Và việc tiếp xúc sớm với ngôn ngữ như
thế này sẽ có thể giúp con bạn trở thành một người ham
đọc, ham học hỏi, và biết đâu có thể trở thành một nhà văn
thành công trong tương lai.
Hãy chắc chắn rằng khi được khoảng 12 tháng, con bạn đã
được làm quen với những cuốn sách phát triển kỹ năng.
Mặc dù chưa thể diễn tả được ngôn ngữ của mình nhưng bé
có thể bắt đầu quan tâm đến ngôn ngữ và có ý thức về sự
kết hợp các từ ngữ để tạo ra một ý tưởng mới. Khi được 2
tuổi, con bạn đã có thể bắt đầu sẵn sàng trải nghiệm những
niềm vui thực sự do một cuốn sách mang lại.
Mức độ thường xuyên của việc đọc sách?
Hãy dành thời gian đều đặn mỗi ngày để đọc sách cho con,
dù bé ở độ tuổi nào đi chăng nữa. Câu chuyện của bạn có
thể dài hoặc ngắn đều được, không nên giới hạn trong một
khoảng thời gian nhất định nào. Đối với các bé nhỏ tuổi,
điều quan trọng nhất chính là sự tương tác với bạn – với
giọng nói, những cử chỉ âu yếm, mùi hương của bạn. Chính
những điều này sẽ khuyến khích con học hỏi.
Nếu con đã biết nói, bạn có thể đọc sách cho bé nghe
khoảng 3 lần mỗi ngày, mỗi lần khoảng 10 phút và theo dõi
mức độ chú ý của con. Nếu bé vẫn quan tâm đến câu
chuyện thì cứ tiếp tục đọc, còn nếu con không đáp lại
những câu hỏi bạn đặt ra nữa thì hai mẹ con hãy nghỉ ngơi
đi nhé. Đến khi con bạn biết tự đọc sách thì cũng không có
nghĩa là bạn không còn đọc sách cùng bé nữa bởi bé vẫn rất
thích chia sẻ niềm vui đọc sách cùng bạn đấy.
Tại sao nên đọc sách cho con?
Theo nghiên cứu từ Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ thì có
đến 35% trẻ em nước này bước vào lớp mẫu giáo mà không
có đủ kỹ năng ngôn ngữ cần thiết. Nhưng việc đọc sách cho
các bé nghe ngay từ nhỏ lại sẽ giúp cải thiện được vấn đề
này rất nhiều. Thông qua những tương tác trong giờ kể
chuyện, em bé của bạn sẽ phát triển được nhiều kỹ năng –
bao gồm cả kỹ năng ngôn ngữ và kỹ năng xã hội – có thể
hỗ trợ bé rất tốt trong việc học hành sau này. Thêm vào đó,
những câu chuyện kể sẽ góp phần nuôi dưỡng mối quan hệ
tình cảm sâu sắc giữa bạn và bé. Ruth Anan, Giám đốc
Chương trình trẻ em tại Bệnh viện Beaumont gần Detroit,
cho biết trẻ nhỏ có thể liên hệ các cuốn sách với niềm vui
bên cạnh bố mẹ, và niềm vui này sẽ hình thành nên trong
bé tình yêu đọc sách.
Để tạo sự gắn bó
Tạo ra cảm giác gắn bó trong khi đọc sách rất quan trọng
đối với mọi đứa trẻ. Điều này cho phép bé cảm thấy thoải
mái khám phá thế giới trong câu chuyện và phát triển các
kỹ năng xã hội cần thiết.
Việc đọc sách cũng góp phần làm tăng tình cảm gắn bó
giữa mẹ và con. Giáo sư Lucia French thuộc Đại học
Rochester đã gọi thời gian đọc truyện là “đọc sách trong
lòng mẹ” – một cách tiếp xúc tích cực có thể gắn kết bé với
người đọc sách cho bé nghe. Những cuộc nghiên cứu từ các
chuyên gia về hành vi trẻ em cho thấy rằng những cặp mẹ –
con tạo ra được sự gắn bó trong quá trình đọc sách sẽ đọc
được nhiều sách hơn những cặp khác. Các chuyên gia này
cũng tìm thấy mối liên hệ giữa việc đọc sách cùng cha mẹ
với sự phát triển tình cảm của trẻ nhỏ.
Rèn luyện khả năng tập trung và chú ý
Có hai điểm mà có lẽ bậc phụ huynh nào cũng phải thừa
nhận: Trẻ nhỏ thường không chịu ngồi yên lâu bao giờ, và
con bạn sẽ học tập tốt hơn trong môi trường tích cực. Vậy
nên ngay từ bây giờ, bạn đừng ép buộc con; thay vào đó
hãy tìm cách làm tăng sự tương tác, niềm say mê đọc sách
và khả năng tập trung của bé.
Có 4 bước để bạn có thể giúp con tăng sự tương tác với câu
chuyện: bố mẹ thu hút sự chú ý của bé, bố mẹ đặt câu hỏi
cho bé, bé đưa ra câu trả lời và bố mẹ đáp lại câu trả lời đó.
Đọc những quyển sách đơn giản sẽ giúp bố mẹ kiểm soát
được mức độ khó của câu hỏi và dần dần có thể đòi hỏi
chất lượng của câu trả lời cao hơn.
Sau đây là một vài lời khuyên hữu ích từ Ruth Anan, một
nhà tâm lý học tại Bệnh viện Beaumont gần Detroit để tăng
sự chú ý của trẻ trong khi đọc sách:
- Đọc sách trước giờ ngủ, đây là khoảng thời gian bé ít hiếu
động hơn.
- Lựa chọn những cuốn sách có thể làm bé hứng thú.
- Kết hợp đọc sách với một vài chuyển động, chẳng hạn
như vuốt ve, lắc lư, tất nhiên những hành động này phải
phù hợp với giọng điệu và nội dung của câu chuyện.
Xây dựng niềm tin và những nhận thức đạo đức
Cách cư xử nhẹ nhàng và tôn trọng của bố mẹ sẽ góp phần
quan trọng giúp bé hình thành nên cảm giác an toàn. Là
một người làm cha mẹ, bạn nên có cái nhìn sâu sắc đến
cảm xúc và những quyền lợi của bé, hãy dành nhiều thời
gian hơn bên con, thực hiện nhiều việc cùng nhau. Nhờ đó,
con bạn sẽ học được cách cảm thấy an toàn và xây dựng
được niềm tin vào những gì bé được học.
Đến khoảng từ 2 tuổi rưỡi đến 3 tuổi, con bạn bắt đầu hiểu
được cách cư xử và sự trì hoãn, có nghĩa là bé đã biết chấp
nhận bỏ qua những đòi hỏi trước mắt để được đáp ứng
những ”mục tiêu” dài hạn hơn. Bạn có thể bắt đầu đọc cho
con nghe những cuốn sách mang tính giáo dục, để dạy và
củng cố các hành vi xã hội chuẩn mực cho bé.