Sẽ tiến hành dạy tiếng Anh bắt
buộc ở lớp 3
Lần đầu tiên ở cấp tiểu học, môn tiếng Anh sẽ là môn
học bắt buộc với thời lượng 4 tiết/tuần, bắt đầu từ lớp
3. Kế hoạch này được Bộ GD-ĐT kỳ vọng xóa đi thế
yếu về ngoại ngữ (NN) của người Việt Nam.
Tuy nhiên, những bước để triển khai khá gập ghềnh và
chỉ có thể bắt đầu ở những trường đã tổ chức học 2
buổi/ngày. PV Báo SGGP đã có cuộc trao đổi với PGS-
TS Nguyễn Lộc, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Giáo
dục xung quanh vấn đề này.
* PV: Để có thể triển khai dạy và học NN từ lớp 3 vào
năm 2010 – 2011 cần có những điều kiện như thế nào?
Tỷ lệ 20% học sinh lớp 3 được học NN sẽ được lựa chọn
theo tiêu chí nào, thưa ông?
- PGS-TS NGUYỄN LỘC: Theo kế hoạch, việc dạy NN
cho học sinh lớp 3 sẽ bắt đầu từ năm 2010 nên chúng ta
còn hơn 1 năm để chuẩn bị. Bộ GD-ĐT xác định không
thể triển khai đại trà ngay lập tức nên ban đầu, 20% học
sinh lớp 3 sẽ triển khai thí điểm tiếng Anh bắt buộc vào
2010.
Điều kiện để triển khai phụ thuộc vào trường lớp ở địa
phương đó có đủ thời gian giảng dạy, bởi đặc trưng của
việc học bắt buộc là thời lượng giảng dạy tăng gần gấp
đôi (từ 700 tiết lên 1.155 tiết của cả cấp học). Điểm thứ 2
hết sức quan trọng nữa là đội ngũ giáo viên, rồi chương
trình – sách giáo khoa (CT-SGK), cơ sở vật chất. Chính
vì vậy, việc triển khai đề án này sẽ làm từng bước.
Hiện nay, theo phân phối chương trình tiểu học thì không
có thời gian dành cho NN, bây giờ xây dựng 4 tiết/tuần ở
bậc tiểu học thì đòi hỏi một điều kiện tiên quyết là các
trường đã tổ chức dạy 2 buổi/ngày. Nhưng hiện tỷ lệ các
trường tiểu học học 2 buổi/ngày mới đạt 30%-40%. Đội
ngũ giáo viên hiện nay chưa có hay nói cách khác, đội
ngũ này ở bậc tiểu học chưa được đào tạo bài bản, chính
quy, thu nhặt từ nhiều nơi, giảng dạy mang tính phong
trào và để đáp ứng nhu cầu bức xúc của phụ huynh học
sinh. CT-SGK cũng là tự phát, chưa có sự kết nối với
THCS nên nó không thành công (lên lớp 6 lại học lại từ
đầu)…
* Việc giảng dạy NN ở bậc tiểu học đã triển khai từ
nhiều năm nay nhưng chưa đạt được kết quả như mong
muốn, vì sao?
- Do nhiều năm nay, chúng ta triển khai dạy NN ở bậc
tiểu học theo hình thức tự chọn nên đa số là tự phát theo
ý nguyện của cha mẹ học sinh (đóng tiền), là sự đáp ứng
mang tính cấp thiết của từng đơn vị nhà trường riêng lẻ
nên chương trình, nội dung chưa được biên soạn công
phu; SGK chưa có chính thức, đội ngũ giáo viên chưa đạt
chuẩn và quan trọng nhất là chưa có sự kết nối với bậc
học ở trên nên thái độ của học sinh là học cho vui, cho
biết, theo phong trào. Cho nên, việc dạy NN ở bậc tiểu
học trong thời gian qua chỉ mang tính chất đối phó nên
hiệu quả đương nhiên không cao.
* Như vậy, ở bậc tiểu học, môn NN từ môn học tự chọn
sang bắt buộc, làm thế nào để tránh tình trạng quá tải ở
bậc học này?
- Quá tải ở bậc tiểu học có nhiều lý do: số lượng tiết học
của bậc tiểu học ở VN chỉ bằng một nửa hoặc 2/3 thời
lượng học của các nước khác trên thế giới. Với một khối
lượng kiến thức (tạm cho là tương đương với thế giới)
mà nhét vào một quỹ thời gian ngắn hơn như vậy, làm
sao mà không quá tải.
Lý do thứ 2, đó là chất lượng đội ngũ giáo viên, chưa
được đào tạo bồi dưỡng, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa,
vùng nông thôn, phương pháp truyền đạt chưa phù hợp
nên lượng kiến thức truyền đến học sinh chậm, không
chắc nên gây ra quá tải. Rồi hiện tượng dạy thêm, học
thêm vẫn tràn lan, CT-SGK biên soạn chưa tinh lọc… Vì
vậy, như tôi đã nói ở trên, để triển khai dạy NN chính
thức từ lớp 3, thì điều kiện tiên quyết là trường đó đã
triển khai dạy học 2 buổi/ngày nên lưu ý về quá tải đã rõ
ràng rồi.
* Theo ông, việc triển khai việc dạy học NN ở vùng sâu,
vùng xa, vùng dân tộc thiểu số có khả thi?
- Việc dạy NN chính thức từ lớp 3 sẽ triển khai theo lộ
trình, dựa trên nguyên tắc các trường, các địa phương
nhận thấy mình đã đủ điều kiện tham gia thì đăng ký chứ
bộ không ép. Ví dụ như không thể ép tỉnh Yên Bái đến
năm 2010 phải tổ chức dạy NN ngay vì không có giáo
viên, cơ sở vật chất… Hiện TPHCM đã đi trước, Hà Nội,
Đà Nẵng cũng có điều kiện để triển khai nhanh, hy vọng
sẽ lan dần ra các thị xã, thị trấn theo tốc độ phát triển
kinh tế. Đến năm 2018 sẽ triển khai được đến các vùng
sâu, vùng xa.
* Để triển khai việc giảng dạy này, cần bao nhiêu giáo
viên và sẽ phải bổ sung lực lượng giáo viên còn thiếu
như thế nào?
- Hiện có khoảng 60.000 giáo viên dạy NN các cấp (từ
THCS đến THPT, ĐH, CĐ và TCCN), giáo viên tiểu học
được đào tạo bài bản hầu như không có. Vì vậy, việc bổ
sung đội ngũ giáo viên khi bắt đầu dạy học bắt buộc NN
ở bậc tiểu học khá căng thẳng. Trước mắt, năm 2010 cần
1.700 giáo viên, những năm sau, bổ sung bình quân
2.600 giáo viên mỗi năm. Các trường đại học NN và sư
phạm NN sẽ phải tăng tốc đào tạo.