Xây dựng hành vi tốt ở bé
Ở độ tuổi
mẫu giáo,
bạn nên
cho bé tự
lựa chọn
hành
động để
khuyến
khích tinh
thần độc lập. Chẳng hạn, bạn có thể để bé quyết
định việc bé sẽ lau bàn hay dọn đồ chơi.
Bạn có thể tham khảo những lưu ý khác để dạy bé ngoan
hơn, từ Keepkidshealthy.
- Đề ra lịch sinh hoạt hàng ngày: Bạn nên thống nhất
những phần việc mà bé phải hoàn thành trong một ngày.
Chẳng hạn, bạn nên cố định thời gian ăn các bữa chính, bữa
phụ, giờ đi tắm và giờ đi ngủ cho bé.
- Khiến bé háo hức: Phần lớn các bé đều thích làm theo yêu
cầu của cha mẹ trong tâm trạng thoải mái. Vì vậy, bạn có
thể gợi ý bé bằng cách: “Xem mẹ con mình, ai nhặt đồ chơi
nhanh hơn nhé!”
- Đảm bảo tính liên tục khi đặt ra quy tắc: Bạn nên giới
hạn rõ ràng hành vi được khen thưởng và hành vi phải chịu
phạt ở bé. Bé sẽ học được cách tự điều chỉnh hành vi cho
phù hợp với yêu cầu được cha mẹ đề ra.
- Hướng dẫn bé cách thực hiện: Trước khi đề nghị bé làm
một việc gì, bạn nên phác thảo những phương án giải quyết
phù hợp với tư duy và thể chất của bé. Bạn không nên đưa
cho bé những việc làm quá sức. Bạn cũng nên tránh giao
việc cho bé một cách ngẫu hứng mà không cần biết bé có
làm tốt được hay không.
- Giải thích cho bé: Nếu bạn muốn bé làm một điều gì, bạn
nên trao đổi những lợi ích và ước mong của bạn khi bé thực
hiện điều đó. Khi bé làm sai, bạn nên giải thích cho bé chỗ
sai; đồng thời, hướng dẫn bé đến với những hành vi đúng.
- Nên nói “Mẹ muốn” thay vì “Con phải”; ví dụ, bạn có thể
nói “Mẹ muốn con quét nhà” thay vì “Con phải quét nhà”.
- Đánh lạc hướng: Nếu bé nhất định muốn làm một việc
không đúng, bạn nên tìm cách lôi kéo bé vào những trò
chơi vui vẻ khác. Nếu bé đang có những hành vi tự làm đau
mình như kéo tóc, cắn tay… bạn nên gợi ý bé đến những
hoạt động bổ ích hơn. Cho bé cùng bạn ra bên ngoài trong
ít phút cũng khiến bé tạm quên đi việc xấu.
- Phớt lờ tính xấu của bé: Khi bé rên rỉ khóc lóc, mè nheo
đòi thứ này, thứ khác, bạn không nên bày tỏ thái độ quan
tâm quá mức tới bé. Bạn nên để bé tự hiểu rằng, không phải
điều gì bé muốn là cũng có được.
- Tránh những câu mệnh lệnh khô cứng khi nhìn vào mắt
bé: Bạn nên để cho bé thấy rằng, một điều nào đó là nên
làm chứ không phải bị ép buộc.
- Thay đổi giới hạn tùy thuộc vào độ phát triển của bé: Bạn
nên nhớ rằng, các bé ở những độ tuổi khác nhau thì mức độ
tự giác thực hiện hành vi cũng khác nhau. Bạn khó có thể
khiến các bé 2-3 tuổi chấm dứt sự mè nheo. Nhưng với các
bé 5-6 tuổi thì sự vòi vĩnh sẽ giảm đi đáng kể.
- Cha mẹ nên hợp tác với bé: Bạn không nên ra lệnh “Con
đi tắm đi” và để bé tự thực hiện điều này. Thay vào đó, bạn
có thể gợi ý để bé chuẩn bị quần áo và giúp bé tắm rửa sau
đó.
- Bỏ qua những lỗi nhỏ: Những hành vi nằm ngoài tầm
kiểm soát của bé như chứng tè dầm, bạn cũng nên thông
cảm cho bé.
- Thưởng, phạt ngay lập tức: Bạn không nên đợi quá lâu
mới đề cập đến chuyện thưởng những hành vi tốt hoặc phạt
những hành vi xấu với bé. Bé có thể bị quên mất mình đã
thực hiện được những việc gì hoặc xuất hiện dấu hiệu nhầm
lẫn giữa hai loại hành vi.
- Không tranh luận với bé về hình phạt: Bé có thể khóc lóc,
van xin và khiến bạn nản chí khi bạn định đề ra hình phạt
nghiêm khắc với bé. Kết quả, những lần sau, hiệu quả hình
phạt dành cho bé sẽ bị suy yếu.
- Tránh phàn nàn quá nhiều: Bạn chỉ nên trách mắng bé
một lần là đủ, không nên nói đi nói lại chỉ một điều. Bé sẽ
mệt mỏi và “chán ngán” những thuyết giáo dài dòng từ cha
mẹ.
- Để cho bé chịu hậu quả: Chẳng hạn, nếu bé ném món đồ
chơi qua cửa sổ, bạn sẽ tạm giữ đồ vật này lại. Khoảng vài
ngày sau, bạn mới nên cho bé tiếp tục sử dụng món đồ chơi
này.
- Chú ý những tình huống đặc biệt: Nếu bạn đưa bé đi ra
ngoài mua sắm hoặc trong nhà sắp có khách, bạn nên thống
nhất những quy tắc ứng xử lịch thiệp dành cho bé trước.
Bạn nên dạy bé cần làm những gì và không nên làm những
gì.
Lưu ý: Các nguyên tắc nên linh hoạt, nhất là với những bé
lì lợm, bạn càng nên khéo léo khi muốn bé thực hiện tốt
yêu cầu.
Khi để bé dọn dẹp, bạn nên bảo vệ bé khỏi những tác nhân
dễ gây tai nạn như dao, kéo hoặc những ngăn tủ đóng mở
không đúng cách.