30 phút và một bài học lớn về đạo thầy trò pot
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (103.29 KB, 4 trang )
30 phút và một bài học lớn về
đạo thầy trò
Cuộc đời và sự nghiệp
của nhà chí sĩ Huỳnh
Thúc Kháng đã quá nổi
tiếng. Tài năng và chí
khí của danh nhân này
đã nhiều bút mực xiển
dương, luận bàn. Bài
viết nhỏ này chỉ kể
chuyện nửa giờ của một
nhân cách, một đạo lý.
Đó là cuối năm 1946.
Lúc này, Chủ tịch Hồ
Chí Minh từ Hội nghị
Fontainebleau đã về nước. Chiến tranh lúc này là không thể
tránh khỏi. Toàn dân đang chuẩn bị cho cuộc kháng chiến
chống Pháp. Sau phiên họp cuối cùng ngày 9.11, cụ Huỳnh
Thúc Kháng được cử làm đặc phái viên của Chính phủ vào
Ủy ban Kháng chiến hành chính Nam Trung Bộ (tại Nghĩa
Hành – Quảng Ngãi).
Vào đây, cụ Huỳnh truyền đạt tinh thần chung của Chính
phủ Cụ Hồ, viết thư kêu gọi đồng bào, phụ lão kháng chiến.
Lần kinh lý này, bậc chí sĩ "cả đời không màng danh vị,
không cầu lợi lộc, không thèm làm giàu… chỉ phấn đấu cho
dân được tự do, nước được độc lập…" (lời của Chủ tịch Hồ
Chí Minh nói về cụ Huỳnh) đã gặp người thầy ở Bình
Định, phó bảng Đào Phan Duân. Cuộc gặp chỉ 30 phút mà
những người chứng kiến còn xúc động đến hôm nay về đạo
thầy trò!
Thực ra cụ Đào phó bảng không phải là thầy dạy trực tiếp
cụ Huỳnh. Cụ chỉ là một thành viên của Hội đồng khảo thí
chấm bài lúc làm Phủ doãn Thừa Thiên. Cụ Huỳnh từng
biết tên thầy "khảo thí", biết tiếng Biểu Xuyên Đào Phan
Duân xô ghế từ quan khi bị viên công sứ Pháp ép phải giao
nộp một hội kín chống chính quyền thực dân. Vị đại diện
Chính phủ từ Quảng Ngãi vào Bình Định đã yêu cầu được
gặp cụ Đào trong cuộc tề tựu toàn thể cán bộ từ cấp Chủ
tịch Ủy ban kháng chiến xã trở lên ở huyện Phù Cát. Cụ
Đào lúc này đã 82 tuổi và là Chủ tịch danh dự Mặt trận
Liên Việt Bình Định.
Nghe tin võng cụ Đào đã từ làng Biểu Chánh – An Nhơn ra
gần tới, cụ Huỳnh vội vã đi thẳng ra tận cổng chờ đón. Cụ
Đào cũng bảo người dừng võng bước xuống rồi cùng đi bộ
một quãng khá xa vào huyện đường.
Người ta bố trí sẵn 2 ghế ngồi. Cụ Đào ngồi còn cụ Huỳnh
cứ đứng khép tay bên cạnh hầu chuyện, thăm hỏi. Cụ
Huỳnh giới thiệu với mọi người rằng: "Đào công và tôi là
đạo thầy trò. Thầy là giám khảo chấm khoa thi mà tôi là thí
sinh khoa ấy. Vì vậy nhân dịp đến tỉnh nhà tôi phải được
gặp thầy!". Và cứ một lời thưa thầy hai lời thưa thầy suốt
cuộc. Cụ Đào từng dễ dàng xô ghế, quẳng quan nhưng gặp
cảnh này ông rất khó xử. Có thể nào để người trọng trách
quốc gia đứng mãi.
Sau những thăm hỏi về sức khỏe, sau những trao đổi ngắn
gọn về tình hình đất nước, lấy cớ sức khỏe cụ Đào chào
tạm biệt để thoát cảnh kẻ đứng người ngồi. Niềm vui hạnh
ngộ không ngờ cũng là lần gặp cuối cùng. Mấy tháng sau
cụ Huỳnh lâm bệnh ở Quảng Ngãi viết thư chào vĩnh biệt
Chủ tịch Hồ Chí Minh trong lúc đất nước vào cuộc chiến
đấu quyết liệt với thực dân Pháp. Cụ Đào cũng tạ thế ở quê
nhà.
Nửa giờ, hai kẻ sĩ, hai nhân cách lớn gặp nhau trong sự
kính ngưỡng của bao người. Nhà nghiên cứu Vũ Ngọc Liễn
lúc ấy là Chủ tịch Ủy ban Kháng chiến xã Phước Lý chứng
kiến câu chuyện đến giờ kể lại ông còn xúc động. Mặc dù
đã viết một phần trong Kẻ sĩ đất Thang Mộc, Vũ tiên sinh
cứ nhắc tôi nhớ chi tiết cụ Huỳnh ra tận cổng chờ đón thầy
và cụ Đào cũng xuống võng sớm, dù rất yếu.
Đạo nghĩa thầy và trò xưa đẹp xiết bao!
