ChChươương 5:ng 5:
ÀÀẮ Ằ ÍÀÀẮ Ằ Í
H
À
N V
À
C
Ắ
T B
Ằ
NG KH
Í
H
À
N V
À
C
Ắ
T B
Ằ
NG KH
Í
Á ỆÁ Ệ
5.1.5.1.KH
Á
I NI
Ệ
M:KH
Á
I NI
Ệ

M:
5252
VẬTLIỆU HÀN KHÍ:VẬTLIỆU HÀN KHÍ:
5353
THIẾTBỊ HÀN KHÍ:THIẾTBỊ HÀN KHÍ:
5
.
2
.
5
.
2
.
VẬT

LIỆU

HÀN

KHÍ:VẬT

LIỆU

HÀN

KHÍ:
5.4.5.4.
CÔNG NGHỆ HÀN KHÍ:CÔNG NGHỆ HÀN KHÍ:
5
.

3
.
5
.
3
.
THIẾT

BỊ

HÀN

KHÍ:THIẾT

BỊ

HÀN

KHÍ:
5.5.5.5.CẮT KIM LOẠI BẰNG KHÍ:CẮT KIM LOẠI BẰNG KHÍ:
5.4.5.4.
CÔNG

NGHỆ

HÀN

KHÍ:CÔNG

NGHỆ


HÀN

KHÍ:
5 1 KHÁI NIỆM5 1 KHÁI NIỆM
5
.
1
.
KHÁI

NIỆM5
.
1
.
KHÁI

NIỆM
• 5.1.1.Thực chất
512Đặ
đ
iể ủ hà khí
•
5
.
1
.
2
.
Đặ

c
đ
iể
m c
ủ
a
hà
n
khí
•
5.1.
3.Công dụng của hàn khí
5.1.
3.Công

dụng

của

hàn

khí
511Thựcchất:511Thựcchất:
5
.
1
.
1
.
Thực


chất:5
.
1
.
1
.
Thực

chất:

Hàn khí là gì?

Hàn

khí

là

gì?
Hàn khí là quá trình nung nóng vật hàn và que hàn
ế ằ
đ
ế
n trạng thái hàn: kim loại nóng chảy b
ằ
ng ngọn
lửa của khí cháy (C
2
H

2
; CH
4
;C
6
H
6
…) với O
2.
512Đặc512Đặc
đđ
iểmcủa hàn khí:iểmcủa hàn khí:
5
.
1
.
2
.
Đặc

5
.
1
.
2
.
Đặc

đđ
iểm


của

hàn

khí:iểm

của

hàn

khí:

Hàn khí có các
đ
ặc
đ
iểmsau:

Hàn

khí

có

các

đ
ặc


đ
iểm

sau:
¾ Thiết bị hàn đơn giản và rẻ tiền.
¾
Có hể hà
đ
hiề ậ liệ khá h h
¾
Có
t
hể

hà
n
đư
ợc n
hiề
u v
ậ
t
liệ
u
khá
c n
h
au n
h
ư

thép, gang, đồng, nhôm…
¾
Hà hữ ậtliệ hiệt
đ
ộ hả thấ ákết ấ
¾
Hà
n n
hữ
ng v
ật

liệ
u n
hiệt

đ
ộ
c
hả
y
thấ
p, c
á
c
kết
c
ấ
u
mỏng.

¾
Nh
ư
ợc
đ
iểmlớnnhấtcủa hàn khí là vậthàndễ bị
¾
Nh
ư
ợc

đ
iểm

lớn

nhất

của

hàn

khí

là

vật

hàn


dễ

bị

biến dạng, cong vênh, năng suất hàn thấp hơn.
513Côngdụng của hàn khí:513Côngdụng của hàn khí:
5
.
1
.
3
.
Công

dụng

của

hàn

khí:5
.
1
.
3
.
Công

dụng


của

hàn

khí:

Hàn khí có các công dụng sau:

Hàn

khí

có

các

công

dụng

sau:
¾ Hàn khí được sử dụng rộng rãi trong các nhà máy
xí nghiệp và công tr
ư
ờng
xí

nghiệp

và


công

tr
ư
ờng
.
¾ Đối với một số thép thường, kim loại màu, sữa
chữa các chi tiết
đ
úc bằng gang hàn nối các ống có
chữa

các

chi

tiết

đ
úc

bằng

gang
,
hàn

nối


các

ống

có

đường kính nhỏ và trung bình… hàn khí đóng vai
trò khá
q
uan tr
ọ
n
g
.
q ọ g
52 VẬTLIỆU HÀN KHÍ:52 VẬTLIỆU HÀN KHÍ:
5
.
2
.
VẬT

LIỆU

HÀN

KHÍ:5
.
2
.

VẬT

LIỆU

HÀN

KHÍ:
5.2.1.5.2.1.Khí oxyKhí oxy(O(O
22
):):
5.2.2.5.2.2.Khí AxetylenKhí Axetylen(C(C
22
HH
22
):):
ốố
5.2.3.5.2.3.Que hàn và thu
ố
c hànQue hàn và thu
ố
c hàn
::
521KhíOxy:521KhíOxy:
5
.
2
.
1
.
Khí


Oxy:5
.
2
.
1
.
Khí

Oxy:
Để
hàn và cắt ta dùng O
có
đ
ộ tinh khiết cao
Để
hàn

và

cắt

ta

dùng

O
2
có


đ
ộ

tinh

khiết

cao

gọi là Oxy kỹ thuật(nồng độ gần như nguyên chất
99.2%
)
du
y
trì s
ự
chá
y
r
ấ
t t
ố
t. Ox
y
càn
g
tinh khi
ế
t
)y ự y yg

thì tốc độ cắt càng cao, mép cắt càng gọn sạch và
tiêu phí Oxy càng ít.
Để sản xuất Oxy có thể dùng 3 phương pháp:
¾ Phương pháp hóa học:
Dùng các phản ứng hóa học để giải phóng O
2
¾ Phư
ơ
n
g

p
há
p
đi
ệ
n
p
hân:
gp p
ệ p
Điện phân nước để nhận được O
2
¾ Phương pháp phân giải không khí:
Oxy
đư
ợc
đ
iềuchế từ ph
ươ

ng pháp hóa lỏng không
Oxy

đư
ợc

đ
iều

chế

từ

ph
ươ
ng

pháp

hóa

lỏng

không

khí, nén không khí dưới áp suất cao sau đó cho bay
h
ơ
i phân cấpdựavào
đ

iểmsôicủaN
2
=-
196
0
C, Ar
h
ơ
i

phân

cấp

dựa

vào

đ
iểm

sôi

của

N
2

196
C,


Ar

= -186
0
C, O
2
= -183
0
C để thu được khí oxy(gọi là
Oxy kỹ thuật).
Oxy được nén ở áp suất 150 at trong bình thép
có dung tích 40 lit (bình có thể chứa 6m
3
O
2
).Khí
ề ế
ấ
Oxy đ
ư
ợc đi
ề
u ch
ế
nh
ư
vậy có độ nguyên ch
ấ
t có

thể đạt từ 98 ÷ 99.5%
.
522KhíAxetylen:522KhíAxetylen:
5
.
2
.
2
.
Khí

Axetylen:5
.
2
.
2
.
Khí

Axetylen:
¾ Khí Axetylen là gì ?
Là khí cháy, mùi hắc sản xuất bằng cách cho
ấ
đ
ấ
t đèn (CaC
2
) tác dụng với n
ư
ớc H

2
O:
CaC
2
+H
2
O =Ca(OH)
2
+ C
2
H
2
↑ + Q
Sự nổ của C
2
H
2
có thể xảy ra khi áp suất cao,
nhiệt độ cao .
 Hiện tHiện tưượng cháy nổ Cợng cháy nổ C
22
HH
22
::
¾ Nếu áp suất p >1.5 at và t
o
>500
0
C thì C
2

H
2
dễ nổ.
¾
ế á ấ 3à
40
0
C ả áìh
¾
Nế
u
á
p su
ấ
t p <
3
at v
à
t
o
< 5
40
0
C
sẽ x
ả
y ra qu
á
tr
ì

n
h

trùng hợp.
¾
Ở áá ấthiệt
đ
ộ àthờii á
đ
ị hC
H
¾
Ở
c
á
c
á
p su
ất
, n
hiệt

đ
ộ
v
à

thời
g
i

an x
á
c
đ
ị
n
h
,
C
2
H
2
tác dụng với Cu, Ag tạo thành các hợp chất
axêtenlua Cu Ag dễ nổ khi va
đ
ậpmạnh hay nhiệt
axêtenlua

Cu
,
Ag
,
dễ

nổ

khi

va


đ
ập

mạnh

hay

nhiệt

độ tăng cao.
¾
HỗnhợpcủaC
2
H
2
với các chấtcóchứaOxysẽ tạo
¾
Hỗn

hợp

của

C
2
H
2

với


các

chất

có

chứa

Oxy

sẽ

tạo

nên khả năng nổ: C
2
H
2
hóa hợp với không khí ở áp
suất khí trời với t
o
= (305 ÷ 470
0
C) hoặc với Oxy
nguyên chất ở áp suất khí trời và t
o
= (297 ÷ 306
0
C) sẽ nổ.
5.2.3.

Q
ue hàn 5.2.3.
Q
ue hàn thu
ố
c thu
ố
c
QQ
hàn:hàn:
11
Que hàn:Que hàn:
1
.
1
.
Que

hàn:Que

hàn:
22
ố àố à
2
.
2
.Thu
ố
c h
à

n:Thu
ố
c h
à
n:
1.Que hàn:1.Que hàn:
Dâ hà ó Þ (0 3
12)
Dâ
y
hà
n c
ó

Þ
=
(0
.
3

÷
12)
mm.
¾ Que hàn phụ dùng để bổ sung kim loại cho mối hàn.
¾
Qhà
đ
ể hà khí ầ hải
¾
Q

ue
hà
n
đ
ể

hà
n
khí
c
ầ
n p
hải
:
 t
o
nc
của kim loại que hàn < t
o
nc
của kim loại cơ bản.
ề
 Đ
ư
ờng kính que hàn phải tư
ơ
ng đư
ơ
ng chi
ề

u dày vật
hàn.
Bề ặ ủ hà hải h

Bề
m
ặ
t c
ủ
a que
hà
n p
hải
sạc
h
.
 Không gây hiện tượng sôi làm bắn kim loại ra khỏi
ũ hà
v
ũ
ng
hà
n.
 Không tạo các bọt khí trong vũng hàn và không đưa
vào vũng hàn các tạpchất phi kim
vào

vũng

hàn


các

tạp

chất

phi

kim
.
2Thuốc hàn:2Thuốc hàn:
2
.
Thuốc

hàn:2
.
Thuốc

hàn:
¾ Tác d
ụ
n
g
của thu
ố
c hàn là tránh s
ự
ox

y
hóa kim
ụ g ự y
loại của mối hàn và loại bỏ các ôxit kim loại tạo
thành trong quá trình hàn.
¾ Trong quá trình hàn, thuốc hàn đưa vào bể hàn sẽ
nóng chảy ra và kết hợp với các Oxít để tạo ra một
lớ ỉ dễ óhả ổilê ê bề ặ bể hà
lớ
p x
ỉ

dễ
n
ó
ng c
hả
y n
ổi

lê
n tr
ê
n
bề
m
ặ
t
bể


hà
n.
¾ Thuốc hàn có nhiệm vụ hoàn nguyên kim loại.
ấ ố
¾ Tùy theo tính ch
ấ
t của kim loại hàn mà dùng thu
ố
c
hàn có tính axit hay bazơ.
53 THIẾTBỊ HÀN KHÍ:53 THIẾTBỊ HÀN KHÍ:
5
.
3
.
THIẾT

BỊ

HÀN

KHÍ:5
.
3
.
THIẾT

BỊ

HÀN


KHÍ:
11
Bì h éBì h é
1
.
1
.
Bì
n
h
n
é
n:
Bì
n
h
n
é
n:
22
BìnhBình
đđ
iềuchế Axetylen:iềuchế Axetylen:
2
.
2
.
Bình


Bình

đđ
iều

chế

Axetylen:iều

chế

Axetylen:
3.3.
Khóa bảohiểm:Khóa bảohiểm:
3.

3.

Khóa

bảo

hiểm:Khóa

bảo

hiểm:
4.4.
Van giảmápVan giảmáp
::

4.

4.

Van

giảm

ápVan

giảm

áp
::
5.5.
Mỏ hàn(mỏ cắt):Mỏ hàn(mỏ cắt):
5.

5.

Mỏ

hàn(mỏ

cắt):Mỏ

hàn(mỏ

cắt):
1 Bình nén :1 Bình nén :

1
.
Bình

nén

:1
.
Bình

nén

:
¾ Bình chứa dùn
g
đ
ể
chứa khí nén. Đ
ể
hàn và c
ắ
t khí
g
dùng bình chứa có dung tích 40 lít, áp suất có thể
đến 200 at.
¾ Bình chứa O
2
có thể chứa được 6 m
3
O

2
, (V = 40l,
p = 150 at).
ấ
¾ Bình chứa C
2
H
2
có dung tích 40 lít và áp su
ấ
t
p < 19 at+ than hoạt tính và axêton.
2Bình2Bình
đđ
iềuchế Axetylen:iềuchế Axetylen:
2
.
Bình

2
.
Bình

đđ
iều

chế

Axetylen:iều


chế

Axetylen:
Dùn
g
khi khôn
g
có bình chứa sẵn
,
xa chỗ sản
gg ,
xuất C
2
H
2
.
Phâ l iPhâ l i
a.a.
Phâ
n
l
oạ
i
:
Phâ
n
l
oạ
i
:

bb
Cá l ithùCá l ithù
đđ
iềiề
b
.
b
.
Cá
c
l
oạ
i

thù
ng
Cá
c
l
oạ
i

thù
ng
đđ
iề
u
iề
u
chế Axêtylen:chế Axêtylen:

chế

Axêtylen:chế

Axêtylen:
aPhânloại:aPhânloại:
a
.
Phân

loại:a
.
Phân

loại:
 Theo năng suất:có các loại 0.8; 1.25; 3.2; 5; 10;
20; 40; 80 m
3
/h.
 Theo cách lắp đặt có loại di động và loại cố định
 Theo h
ệ
th
ố
n
g
đi
ề
u chỉnh và theo s
ự

tác d
ụ
n
g

ệ g
ự ụ g
giữa CaC
2
với nước.
b.Các loại thùn
g
b.Các loại thùn
g
đđiều chế iều chế
gg
Axêtylen :Axêtylen :
 L o ại Loại đđá rá r
ơơ
i vào ni vào nưước :ớc :

LoạinLoạin
ưư
ớcrớcr
ơơ
i vàoi vào
đđ
á:á:



Loại

nLoại

n
ưư
ớc

rớc

r
ơơ
i

vào

i

vào

đđ
á

:á

:
 L o ại Loại đđá và ná và nưước rớc rơơi tiếp xúc nhau:i tiếp xúc nhau:
 L o ại hỗn hợp:Loại hỗn hợp:

LoạiLoại

đđ
árár
ơơ
i vào ni vào n
ưư
ớc:ớc:

Loại

Loại

đđ
á

rá

r
ơơ
i

vào

ni

vào

n
ưư
ớc:ớc:
Đất đèn chứa trong phễu 1, rơi xuống thùng 4

qua cửa 2. Sau khi tác dụng với nước khí C
2
H
2
2
2
theo ống 3 đi ra mỏ hàn. Bã vôi tôi Ca(OH)
2
lọt
qua sàng 6 xuống đáy thùng 4 và được tháo ra
ài bà út 5
ngo
ài

bà
ng n
út

5
.
(Hình)

LoạiLoại
đđ
árár
ơơ
i vào ni vào n
ưư
ớc:ớc:
•

1Phễuchứa
đ
ất
đ
èn

Loại

Loại

đđ
á

rá

r
ơơ
i

vào

ni

vào

n
ưư
ớc:ớc:
•
1

.
Phễu

chứa

đ
ất

đ
èn
• 2.Cửa
•
3 Ống dẫn
1
2
•
3
.
Ống

dẫn
• 4.Đáy thùng
5Nút
2
3
6
•
5
.
Nút

.
4
5

LoạinLoạin
ưư
ớcrớcr
ơơ
i vàoi vào
đđ
á:á:

Loại

nLoại

n
ưư
ớc

rớc

r
ơơ
i

vào

i


vào

đđ
á:á:
Đất đèn chứa trong hộp 1 được đặt trong
buồng 2. Nước chứa trong bể 3 rơi xuống hộp 1
nhờ khóa 4. Khí C
2
H
2
được làm nguội gián tiếp
bởi nước chứa trong thùng 6 rồi theo ống 5 đi
ỏ hà
ra m
ỏ

hà
n.
(Hình)

LoạinLoạin
ưư
ớcrớcr
ơơ
i vàoi vào
đđ
á:á:

Loại


nLoại

n
ưư
ớc

rớc

r
ơơ
i

vào

i

vào

đđ
á:á:
1.Hộpchứa đất đèn
2
Buồng
3
5
2
.
Buồng
3.Phễuchứanước
4

Van
khóa
3
4
6
4
.
Van
khóa
5.Ống
6
B ồng
chứa
khí
2
4
6
.
B
u
ồng
chứa
khí
1
2
1
 Loại Loại đđá và ná và nưước tiếp ớc tiếp
xúc nhau :xúc nhau :
Đất đèn đặt trên mặt sàng 1 ở ngăn phía bên
phải, nước ở ngăn bên trái, dưới tác dụng của

áp suất khí quyển sẽ chuyển qua ngăn bên phải
hi álỗ àtiế ú ới
đ
á(C C
)
c
h
u
i
qua c
á
c
lỗ
s
à
ng
tiế
p x
ú
c v
ới

đ
á

(C
a
C
2
)

.Khí C
2
H
2
sinh ra theo ống 3 đi ra mỏ hàn.
(Hình)
(Hình)
 Loại Loại đđá và ná và nưước tiếp ớc tiếp
xúc nhau:xúc nhau:
1.Mặtsàng
3
2.Ngăntrái
3.Ống dẫn
1
3
1
2

Loạihỗnhợp:Loạihỗnhợp:

Loại

hỗn

hợp:Loại

hỗn

hợp:
Đây là hỗn hợp của loại nước tưới vào đất đèn và

loại đất đèn tiếp xúc với nước. Nó có ưu điểm của
2 loại và hạn chế được khuyết điểm của 2 loại.
Loại này thường dùng khi cần năng suất nhỏ hơn
35
3
/iờ
3
,
5
m
3
/
g
iờ
.
(Hình)