Tiết 31: DI TRUYỀN HỌC VỚI NGƯỜI
I. Mục tiêu:
- Nêu được di truyền y học tư vấn là gì? Và nội dung của nó.
- Giải thích được cơ sở di truyền cấm nam lấy nhiều vợ hoặc nữ lấy nhiều
chồng.
- Cấm những người có quan hệ huyết thống trong vòng 4 đời được kết hôn
với nhau.
- Hiểu được vì sao phụ nữ sinh con ở tuổi ngoài 35 và tác hại của ô nhiễm
môi trường đ.v.c.s vật chất của tính di truyền.
- Rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm, phân tích, thảo luận.
II. Phương pháp:
- Nêu và giải quyết vấn đề - Diễn giải.
III. Phương tiện:
- Bảng số liệu: sự thay đổi tỉ lệ nam/nữ theo độ tuổi.
- Bảng số liệu: sự gia tăng trẻ sơ sinh mắc bệnh đao theo độ tuổi của người
mẹ.
IV. Các bước tiến hành:
1. Ổn định.
2. Kiểm tra bài cũ:
a. Nêu đặc điểm di truyền của bệnh đao và bệnh tóc nơ. Bệnh bạch tạng có
biểu hiện gì? Đặc điểm di truyền của bệnh.
b. Nêu nguyên nhân phát sinh bệnh tật di truyền ở người và các biện pháp
hạn chế.
3. Bài mới:
Tiết 31: DI TRUYỀN HỌC VỚI NGƯỜI
TG Hoạt động của Giáo
viên
Hoạt động của học
sinh
Nội dung ghi bảng
1 Họat động1: Tìm hiểu
di truyền y học tư vấn.
- Yêu cầu học sinh đọc
SGK.
- Trao đổi.
- Trả lời câu hỏi.
? Di truyền y học tư vấn
được hình thành như thế
nào.
? Chức năng của di
2
I. Di truyền y học tư
vấn
- Di truyền y học tư
vấn được hình thành
do sự phối hợp các
phương pháp xét
nghiệm, chẩn đoán
hiện đại về mặt di
truyền với nghiên
truyền y học tư vấn là
gì.
- Yêu cầu học sinh
nghiên cứu SGK vận
dụng kiến thức thực hiện
mục(SGK.
? Em hãy thông tin cho
đôi trai gái này biết đây
là loại bệnh gì.
? Bệnh do gen trội hay
gen lặn quy định. Tại
sao.
? Nếu họ lấy nhau sinh
con đầu lòng bị câm
điếc thì họ có nên tiếp
tục sinh con nữa không?
Tại sao.
Yêu cầu trả lời.
- Bệnh di truyền
- Do gen lặn quy định.
- Không nên tiếp tục
sinh con.
- Vì cả hai người đều
có gen lặn bẩm sinh
gây câm điếc ở trạng
thái dị hợp.
cứu phả hệ
- Chức năng của di
truyền y học tư vấn
là: chẩn đoán, cung
cấp thông tin cho các
lời khuyên liên quan
đến bệnh và tật di
truyền.
II. Di truyền học với
Hoạt động2: - Tìm hiểu
di truyền học với hôn
nhân và kế hoạch hoá
gia đình.
** Di truyền học với
hôn nhân.
- Yêu cầu học sinh tham
khảo SGK.
- Trả lời các câu hỏi sau:
? Tại sao kết hôn gần
làm suy thoái nòi giống.
? Tại sao những người
có quan hệ huyết thống
từ đời thứ năm trở đi thì
được luật hôn nhân và
gia đình cho phép kết
hôn.
* Luật hôn nhân và gia
đình quy định:
- Những người có quan
hệ huyết thống trong
vòng 4 đời không được
kết hôn với nhau.
- Nam chỉ lấy một vợ,
nữ chỉ lấy một chồng.
hôn nhân và kế
hoạch hoá gia đình.
1. Di truyền học với
hôn nhân:
- Kết hôn gần suy
thái nòi giống.
- Những người có
quan hệ huyết thống
từ 5 đời trở lên có thể
kết hôn với nhau vì
khả năng xuất hiện
các cơ thể đồng hợp
lặn là rất ít.
* Di truyền học
người đã giải thích
quy định luật hôn
nhân và gia đình là
* Giáo viên đưa bảng số
liệu 30.1 lên bảng.
- Yêu cầu học sinh quan
sát.
- Phân tích số liệu.
? Ở lứa tuổi nào tỉ lệ
nam, nữ là 1:1.
? Tại sao chỉ lấy một vợ
một chồng.
? Vì sao nên cấm chuẩn
đoán thai nhi.
* Liên hệ ở Hàn Quốc
1985 tỉ lệ nam” nữ là
117:100 do ứng dụng
- Yêu cầu trả lời.
- Duy trì tỉ lệ nam nữ
1:1.
- Hạn chế việc sinh con
trai theo tư tưởng:
“Trọng nam khinh nữ”.
( mất cân đối tỉ lệ nam/
nữ ở tuổi trưởng thành.
có cơ sở sinh học.
phương pháp chuẩn
đoán thai nhi ( thực chất
tỉ lệ này thường 104:
100).
( Cấm xác định giới tính
của thai nhi.
* Di truyền học với kế
hoạch hoá gia đình.
? Để người dân có cuộc
sống ấm no, hạnh phúc
xã hội phồn vinh, chúng
ta cần phải làm gì để hạ
thấp tỉ lệ dân số.
? Kế hoạch hoá gia đình
bao gồm những tiêu chí
nào.
2. Di truyền học với
kế hoạch hoá gia
đình.
* Các tiêu chí của kế
hoạch hoá gia đình.
- Không sinh con quá
sớm hoặc quá muộn.
- Các lần sinh con
không nên quá gần
nhau.
- Mỗi cặp vợ chồng
chỉ có một đến hai
con.
Giáo viên thông báo:
Các tiêu chí trên đều
liên quan với nhau và
đều có cơ sở sinh học.
* Giáo viên dán nội
dung bảng 30.2.
- Yêu cầu học sinh quan
sát.
- Rút ra nhận xét.
? Nên sinh con ở lứa
tuổi nào để đảm bảo
giảm tỉ lệ trẻ sơ sinh
mắc bệnh đao.
? Phụ nữ sinh con trong
độ tuổi nào là hợp lí? Vì
sao.
Yêu cầu trả lời.
Từ 25 - 34 tuổi.
+ Tránh hai lần sinh
gần nhau.
+ Đảm bảo các điều
kiện: kinh tế, sinh hoạt,
học tập, làm việc.
+ Giữ được quy mô gia
đình hợp lí (từ 1- 2
cm).
+ Giảm trẻ sơ sinh mắc
bệnh đao.
- Các tiêu chó này có
liên quan với nhai và
đều có cơ sở sinh
học.
* Qua nghiên cứu
cho thấy trẻ sơ sinh
các bà mẹ từ 35 trở
lên sinh con tỉ lệ mắc
mệnh down tăng.
Hoạt động 3: Tìm hiểu
hậu quả di truyền do ô
nhiễm môi trường.
* Giáo viên phân tích
tác hại của:
- Các chất phóng xạ hoá
học có sẵn trong tự nhiên
và do con người tạo ra.
- Sự ô nhiễm của môi
trường là những
nguyên nhân gây ung
thư và đột biến.
? Chúng ta cần phải làm
- Theo dõi GV.
- Tổng kết.
- Rút ra kết luận;
Nguyên nhân gây bệnh,
tật di truyền.
- Đề nghị biện pháp
phòng tránh.
III. Hậu quả di
truyền do ô nhiễm
môi trường:
1. Nguyên nhân gây
ô nhiễm:
gì để hạn chế phát sinh
bệnh và tật di truyền.
- Giáo viên chốt ý, ghi
bảng.
- Các chất phóng xa
và các chất hoá học
có sẵn trong tự nhiên
và do con người tạo
ra là nguyên nhân
gây ra ô nhiễm môi
trường, tăng tỉ lệ
người mắc bệnh, tật
di truyền.
2. Biện pháp:
- Chúng ta cần phải
đấu tranh phòng
chống, vũ khí hạt
nhân, vũ khí hoá học
và ô nhiễm môi
trường.
4. Củng cố - đánh giá:
1. Di truyền y học tư vấn có những chức năng gì?
2. Tại sao phụ nữ không nên sinh con ở độ tuổi 35. Tại sao cần phải
đấu tranh chống ô nhiễm môi trường.
5. Dặn dò:
- Học bài.
- Trả lời các câu hỏi cuối bài.
- Đọc: “Em có biết”.