CHƯƠNG VI : TRAO ĐỔI CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG
BÀI 31 : TRAO ĐỔI CHẤT
I/ MỤC TIÊU:
1/Kiến thức:
Phân biệt được sự trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường với sự trao đổi chất ở
tế bào .
Trình bày được mối liên quan gửia trao đổi chất của cơ thể với trao đổi chất ở tế
bào .
2/ Kỹ năng:
Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích kênh hình .
Rèn kỹ năng quan sát , liên hệ thực tế
Rèn kỹ năng hoạt động nhóm
3/ Thái độ:
Giáo dục ý thức bảo vệ sức khoẻ
II/ CHUẨN BỊ:
1/ Giáo viên:
Hình phóng to 31.1 và 31 .2 .
Bảng phụ :
Hệ cơ quan Vai trò trong sự trao đổi chất
–
–
–
Tiêu hoá
–
–
–
Biến đổi thức ăn chất dinh dưỡng , thải các chất thừa ra
–
–
–
Hô hấp
–
–
–
Bài tiết
–
–
–
Tuần hoàn
ngoài qua hậu môn .
–
–
–
Lấy Oxi và thải cacbonic
–
–
–
Lọc từ máu , thải bài tiết qua nước tiểu .
–
–
–
Vận chuyển Oxi và chất dinh dưỡng tới tế bào ; Vận chuyển
CO
2
tời phổi và chất thải tới cơ quan bài tiết .
2/ Học sinh
III/ TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:
1/ Ổn định lớp
2/ Kiểm tra bài cũ:
Các tác nhân gây hại cho hệ tiêu hoá là gì ?
Cần phải làm gì để bảo vệ hệ tiêu hoá khỏi các tác nhân có hại và đảm bảo tiêu
hoá có hiệu quả ?
3/ Các hoạt động dạy và học:
a) Mở bài: Em hiểu thế nào là trao đổi chất ? Vật không sống có trao đổi chất không ?
Trao đổi chất ở người diễn ra như thế nào ?
b) Hoạt động dạy học :
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bài
Hoạt động 1: Trao đổi chất giữ
a cơ
thể và môi trường ngoài .
Mục tiêu: Hs hiểu được trao đổ
i
chất giữa cơ thể và môi trườ
ng là
đặc trưng cơ bản của sự sống .
Cách tiến hành:
–
–
–
GV treo tranh H31.1
Sự trao đổi chất giữa cơ thể
và môi
trường ngoài biểu hiện như thế nào ?
–
–
–
Gv treo bảng phụ :
–
–
–
GV bổ sung , đánh giá
Kết luận : Môi trườ
ng ngoài cung
cấp cho cơ thể thức ăn , nước muố
i
khoáng . Qua quá trình tiêu hoá , c
ơ
thể tổng hợp nên những sản phẩ
m
đặc trưng của mình , đồng thời thả
i
các sản phẩm thừa ra ngoài qua hậ
u
môn . Hệ hô hấp Oxi từ môi trườ
ng
ngoài để cung cấp cho các phản ứ
ng
sinh hoá trong cơ thể và thả
i ra ngoài
khí cacbonic . Đó là sự trao đổi chấ
t
ở cơ thể đảm bảo cho cơ thể tồn tạ
i
và phát triển . Nếu không có sự
TĐC
, cơ thể không tồn tại được . Ở vậ
t vô
cơ , sự TĐC chỉ dẫn tới biế
n tính và
huỷ hoại . Vì vậy TĐC ở sinh vậ
t là
đặc tính cơ bản của sự sống .
Quan sát tranh
Lấy chất cần thiết vào cơ thể
thải cacbonic và chất cặn bã
ra
môi trường
HS hoạt động nhóm trả lờ
i
phiếu bài tập
Các nhóm khác nhận xét bổ
sung
HS xem lại bảng phụ củ
a GV
và tự rút kết luận .
I/ Trao đổi chất giữ
a
cơ thể và môi trườ
ng
ngoài :
–
–
–
Ở cấp độ cơ thể
,
môi trườ
ng ngoài
cung cấp thứ
c ăn ,
nước , muối kh
oáng
và Oxi qua hệ
tiêu
hoá , hệ hô hấp , đồ
ng
thời tiếp nhận chấ
t bã
, sản phẩm phân huỷ
và khí CO
2
từ cơ thể
thải ra ngoài .
II/ Trao đổi chấ
t
giữa tế
bào và môi
Hoạt động 2: Trao đổi chất giữa tế
bào và môi trường trong .
Mục tiêu : Hiểu được sự trao đổ
i
chất của cơ thể thực chất diễn ra ở
tế bào .
Cách tiến hành:
–
–
–
GV yêu cầu HS đọ
c thông tin ,
quan sát hình 31.2 thảo luậ
n các
câu hỏi
Máu và nước mô cung cấ
p
những gì cho tế bào ?
Hoạt động sống của tế bào tạ
o
ra những sản phẩm gì ?
Các sản phẩm từ tế bào thải ra
được đưa tới đâu ?
Sự trao đổi chất giữa tế
bào và
môi trường trong biểu hiện như thế
nào ?
–
–
–
GV giúp HS hoàn thiện hiế
n
thức .
Hoạt động 3 : Mối quan hệ giữ
a
trao đổi chất ở cấp độ cơ thể vớ
i
–
–
–
HS dựa trên hình 31.2 vậ
n
d
ụng kiến thức thảo luậ
n trong
nhóm th
ống nhất câu trả lời .
Máu mang Oxi và chấ
t dinh
dưỡng qua nước mô tế bào
Hoạt động của tế bào tạ
o ra
năng lượng , khí Cacbonic , chấ
t
thải
Các sản phẩm đó qua nướ
c
mô , vào máu đến hệ hô hấ
p ,
bài tiết thải ra ngoài .
–
–
–
Đại diện nhóm phát biể
u , các
nhóm khác bổ sung .
trường trong :
–
–
–
Sự trao đổi chấ
t
giữ
a TB và môi
trường trong biể
u
hiện :
–
–
–
Chất dinh dưỡ
ng
và Oxi được TB sử
dụng cho các hoạ
t
động sống , đồng thờ
i
các sản phẩ
m phân
huỷ đưa tớ
i các cơ
quan thải ra ngoài .
–
–
–
Sự trao đổi chất ở
tế
bào thông qua môi
trường trong .
III / Mối quan hệ
trao đổi chất ở cấp độ tế bào
Mục tiêu : Phân biệt được trao đổ
i
chất ở cấp độ cơ thể và trao đổi chấ
t
ở cấp độ tế bào . Trình bày đượ
c
mối quan hệ về sự trao đổi chất ở
2
cấp độ này .
Cách tiến hành :
–
–
–
GV yêu cầu HS quan sát hình
31.2 trả lời câu hỏi :
Trao đổi chất ở cấp độ cơ thể
thực hiện như thế nào ?
TĐC ở cấp độ tế bào được thự
c
hiện như thế nào ?
Nếu TĐC ỡ một cấp ngừng lạ
i
sẽ dẫn tới hậu quả gì ?
–
–
–
GV yêu cầu HS rút ra kết luận về
mối quan hệ giữa trao đổi chất ở
2
cấp độ .
–
–
–
HS dựa vào kiến thức ở mụ
c 1
và 2 để trả lời câu hoỉ :
Trao đổi chất ơ cấp độ cơ thể
: Là sự trao đổi giữa các hệ
cơ
quan với môi trường ngoài để lấ
y
chất dinh dưỡ
ng và Oxi cho cơ
thể
Trao đổi chất ở cấp độ tế
bào
: là sự trao đổi chất giữa tế
bào và
môi trường bên trong .
Nếu trao đổi chất ngừ
ng thì
cơ thể sẽ chết .
–
–
–
HS tự rút ra kết luận .
–
–
–
HS đọc kết luậ
n chung (
khung ghi nhớ SGK )
giữa TĐC ở cơ thể
và Tế bào :
–
–
–
Trao đổi chất ở
hai cấp độ
có liên
quan mật thiết vớ
i
nhau , đả
m bào cho
cơ thể tồn tạ
i và phát
triển .
IV/ CỦNG CỐ:
–
–
–
Ở cấp độ cơ thể sự TĐC diễn ra như thế nào ?
–
–
–
TĐC ở tế bào có ý nghĩa gì đối với trao đổi chất của cơ thể ?
–
–
–
Nêu mối quan hệ giữa trao đổi chất ở cấp độ cơ thể với TĐC ở cấp tế bào ?
V/ DẶN DÒ:
–
–
–
Học ghi nhớ
–
–
–
Soạn bài 32 : “ Chuyển hoá ”