CHƯƠNG VI : TRAO ĐỔI CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG
BÀI 31 : TRAO ĐỔI CHẤT
I/ MỤC TIÊU:
1/Kiến thức:
Phân biệt được sự trao đổi chất giữa cơ thể và môi trường với sự
trao đổi chất ở tế bào .
Trình bày được mối liên quan gửia trao đổi chất của cơ thể với
trao đổi chất ở tế bào .
2/ Kỹ năng:
Phát triển kỹ năng quan sát và phân tích kênh hình .
Rèn kỹ năng quan sát , liên hệ thực tế
Rèn kỹ năng hoạt động nhóm
3/ Thái độ:
Giáo dục ý thức bảo vệ sức khoẻ
II/ CHUẨN BỊ:
1/ Giáo viên:
Hình phóng to 31.1 và 31 .2 .
Bảng phụ :
Hệ cơ quan Vai trò trong sự trao đổi chất
o Tiêu hoá
o Hô hấp
o Bài tiết
o Tuần hoàn
o Biến đổi thức ăn chất dinh dưỡng , thải các
chất thừa ra ngoài qua hậu môn .
o Lấy Oxi và thải cacbonic
o Lọc từ máu , thải bài tiết qua nước tiểu .
o Vận chuyển Oxi và chất dinh dưỡng tới tế bào ;
Vận chuyển CO
2
tời phổi và chất thải tới cơ quan bài
tiết .
2/ Học sinh
III/ TIẾN TRÌNH BÀI HỌC:
1/ Ổn định lớp
2/ Kiểm tra bài cũ:
Các tác nhân gây hại cho hệ tiêu hoá là gì ?
Cần phải làm gì để bảo vệ hệ tiêu hoá khỏi các tác nhân có hại và
đảm bảo tiêu hoá có hiệu quả ?
3/ Các hoạt động dạy và học:
a) Mở bài: Em hiểu thế nào là trao đổi chất ? Vật không sống có trao đổi
chất không ? Trao đổi chất ở người diễn ra như thế nào ?
b) Hoạt động dạy học :
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bài
Hoạt động 1: Trao đổi chất giữa c
ơ
thể và môi trường ngoài .
Mục tiêu: Hs hiểu đư
ợc trao đổi
chất giữa cơ thể và môi trường l
à
đặc trưng cơ bản của sự sống .
Cách tiến hành:
–
–
–
GV treo tranh H31.1
Sự trao đổi chất giữa cơ thể v
à môi
trường ngoài biểu hiện như thế nào ?
–
–
–
Gv treo bảng phụ :
–
–
–
GV bổ sung , đánh giá
Kết luận : Môi trường ngo
ài cung
cấp cho cơ thể thức ăn , nư
ớc muối
khoáng . Qua quá trình tiêu hoá , c
ơ
thể tổng hợp nên nh
ững sản phẩm
đặc trưng của mình , đồng th
ời thải
các sản phẩm thừa ra ngoài qua h
ậu
môn . Hệ hô hấp Oxi từ môi trư
ờng
Quan sát tranh
Lấy chất cần thiết vào cơ th
ể
thải cacbonic và chất cặn b
ã ra
môi trường
HS ho
ạt động nhóm trả lời
phiếu bài tập
Các nhóm khác nh
ận xét bổ
sung
HS xem l
ại bảng phụ của GV
và tự rút kết luận .
I/ Trao đ
ổi chất giữa
cơ thể và môi trư
ờng
ngoài :
–
–
–
Ở cấp độ cơ th
ể ,
môi trường ngo
ài
cung cấp thứ
c ăn ,
nư
ớc , muối khoáng
và Oxi qua hệ ti
êu
hoá , h
ệ hô hấp ,
đ
ồng thời tiếp nhận
chất bã , s
ản phẩm
phân huỷ v
à khí
CO
2
từ cơ th
ể thải ra
ngoài .
ngoài đ
ể cung cấp cho các phản ứng
sinh hoá trong cơ thể và thải ra ngo
ài
khí cacbonic . Đó là s
ự trao đổi chất
ở cơ thể đảm bảo cho cơ th
ể tồn tại
và phát triển . Nếu không có s
ự TĐC
, cơ thể không tồn tại đư
ợc . Ở vật vô
cơ , sự TĐC chỉ dẫn tới biến tính v
à
huỷ hoại . Vì vậy TĐC ở sinh vật l
à
đặc tính cơ bản của sự sống .
Hoạt động 2: Trao đ
ổi chất giữa tế
bào và môi trường trong .
Mục tiêu : Hiểu đư
ợc sự trao đổi
chất của cơ th
ể thực chất diễn ra ở
tế bào .
Cách tiến hành:
–
–
–
GV yêu c
ầu HS đọc thông tin ,
quan sát hình 31.2 th
ảo luận các
câu hỏi
Máu và nư
ớc mô cung cấp
–
–
–
HS dựa trên hình 31.2 v
ận
d
ụng kiến thức th
ảo luận trong
nhóm th
ống nhất câu trả lời .
Máu mang Oxi và ch
ất dinh
II/ Trao đ
ổi chất
giữa tế b
ào và môi
trường trong :
–
–
–
S
ự trao đổi chất
giữa TB v
à môi
trường trong bi
ểu
hiện :
–
–
–
Chất dinh dư
ỡng
và Oxi đư
ợc TB sử
d
ụng cho các hoạt
đ
ộng sống , đồng
th
ời các sản phẩm
những gì cho tế bào ?
Hoạt động sống của tế bào t
ạo
ra những sản phẩm gì ?
Các sản phẩm từ tế bào th
ải ra
được đưa tới đâu ?
Sự trao đổi chất giữa tế b
ào và
môi trường trong biểu hiện như th
ế
nào ?
–
–
–
GV giúp HS hoàn thi
ện hiến
thức .
Hoạt động 3 : M
ối quan hệ giữa
trao đổi chất ở cấp độ cơ th
ể với
trao đổi chất ở cấp độ tế bào
Mục tiêu : Phân biệt đư
ợc trao đổi
chất ở cấp độ cơ thể và trao đ
ổi chất
ở cấp độ tế bào . Trình bày đư
ợc
m
ối quan hệ về sự trao đổi chất ở 2
cấp độ này .
dưỡng qua nước mô tế bào
Hoạt động của tế bào t
ạo ra
năng lư
ợng , khí Cacbonic , chất
thải
Các sản phẩm đó qua nư
ớc
mô , vào máu đ
ến hệ hô hấp ,
bài tiết thải ra ngoài .
o Đ
ại diện nhóm phát biểu , các
nhóm khác bổ sung .
–
–
–
HS dựa vào ki
ến thức ở mục 1
và 2 để trả lời câu hoỉ :
phân huỷ đưa t
ới
các cơ quan th
ải ra
ngoài .
–
–
–
S
ự trao đổi chất ở
tế b
ào thông qua
môi trường trong .
III / M
ối quan hệ giữa
TĐC ở cơ thể và T
ế
bào :
–
–
–
Trao đ
ổi chất ở
hai cấp độ có li
ên
quan m
ật thiết với
Cách tiến hành :
–
–
–
GV yêu cầu HS quan sát hình
31.2 trả lời câu hỏi :
Trao đổi chất ở cấp độ cơ th
ể
thực hiện như thế nào ?
TĐC ở cấp độ tế bào đư
ợc thực
hiện như thế nào ?
N
ếu TĐC ỡ một cấp ngừng lại
sẽ dẫn tới hậu quả gì ?
–
–
–
GV yêu cầu HS rút ra kết lu
ận
v
ề mối quan hệ giữa trao đổi chất
ở 2 cấp độ .
Trao đổi chất ơ cấp độ cơ th
ể
: Là sự trao đổi giữa các hệ c
ơ
quan với môi trường ngoài đ
ể lấy
chất dinh dưỡng v
à Oxi cho cơ
thể
Trao đổi chất ở cấp độ tế b
ào
: là sự trao đổi chất giữa tế b
ào và
môi trường bên trong .
Nếu trao đổi chất ngừng th
ì
cơ thể sẽ chết .
–
–
–
HS tự rút ra kết luận .
–
–
–
HS đ
ọc kết luận chung (
khung ghi nhớ SGK )
nhau , đảm b
ào cho
cơ thể tồn tại v
à phát
triển .
IV/ CỦNG CỐ:
–
–
–
Ở cấp độ cơ thể sự TĐC diễn ra như thế nào ?
–
–
–
TĐC ở tế bào có ý nghĩa gì đối với trao đổi chất của cơ thể ?
–
–
–
Nêu mối quan hệ giữa trao đổi chất ở cấp độ cơ thể với TĐC ở cấp tế
bào ?
V/ DẶN DÒ:
–
–
–
Học ghi nhớ
–
–
–
Soạn bài 32 : “ Chuyển hoá ”