Khi tuổi teen trở chứng
Tuổi teen, tuổi không còn là
con nít nhưng chưa đủ tiêu
chuẩn làm người lớn. Đó là
khi cậu con trai, cô con gái
bình thường hết sức dễ
thương, ngoan ngoãn của bạn
bỗng trở chứng.
Từ một người bạn nhỏ thân
thiết của cha mẹ, cô, cậu trở
thành kẻ đối nghịch ngay
trong chính gia đình của mình.
Các nhà chuyên môn đã có chung nhận xét: Đây là giai
đoạn khó khăn nhất của các bậc cha mẹ. Họ tin rằng các cô
cậu choai choai đã sử dụng năm "mánh khóe" dưới đây để
khiêu khích đấng sinh thành, như cách phản đối người đang
"áp bức" tinh thần lối sống các cô cậu. Hiểu được năm
"mánh khóe" này chúng ta sẽ biết cách đối phó, đương đầu
với đứa con nổi loạn tuổi teen.
1. Gây chú ý: Nhuộm tóc đủ màu, đeo hai ba chiếc khoen
mũi, khoen tai, mở nhạc thật lớn là những cách mà các cô
cậu tuổi teen làm nhằm lôi cuốn sự chú ý của cha mẹ. Vài
cô cậu quyết định chẳng thà bị cha mẹ la mắng còn hơn là
không được ngó ngàng và nói chung, chúng rất thích "lôi
cuốn sự chú ý" kiểu này.
Theo các nhà tâm lý, mười năm qua là thời gian trải
nghiệm, nhận biết, tò mò, khám phá và xác định tính cách
của con trẻ. Thử thách của cha mẹ lúc này là nhận ra sự
trưởng thành về mặt thể xác, tâm lý của con và bắt đầu tôn
trọng nhu cầu thay đổi của chúng.
Biện pháp đúng: Thường xuyên nói với con là bạn yêu
thương chúng, đừng cằn nhằn, đay nghiến về những chuyện
lặt vặt như ăn mặc "chướng mắt", phòng ốc bừa bãi
Tuy nhiên, nếu "kỹ thuật" gây chú ý của chúng liên quan
đến an toàn bản thân, chẳng hạn như ở lại đêm nhà bạn
hoặc lên xe với một người bạn đang say khướt, bạn cần
phải cứng rắn. Nếu thái độ, hành vi gây chú ý của con có
thể gây ra sự nguy hiểm, hãy bình tĩnh ngồi xuống nói
chuyện dù bạn đang muốn la mắng chúng một trận ra trò.
Hãy nói và giải thích cho chúng hiểu bạn muốn chúng độc
lập nhưng có những điều cha mẹ cần quan tâm và đó là
điều bình thường. Hãy chứng tỏ cho chúng biết bạn thông
cảm và tôn trọng nhu cầu độc lập của con, nhưng bạn muốn
chúng luôn được an toàn.
2. Luôn phản đối, kháng cự cha mẹ: Mỗi yêu cầu cha mẹ
đưa ra trở thành một cuộc đấu trí. Bắt chúng làm bài tập,
chúng vào phòng vặn nhạc tưng bừng. Bảo chúng rửa chén
bát sau bữa ăn, chúng thản nhiên ngồi coi ti vi.
Phản ứng hoặc áp dụng biện pháp mạnh không làm giảm sự
xung đột và chẳng giải quyết được gì. Các bậc cha mẹ
thường muốn chứng tỏ quyền làm cha mẹ của mình bằng
cách mắng chửi, "lên lớp", hăm he thậm chí trấn áp sự nổi
giận của con cái.
Biện pháp đúng: Tranh giành quyền lực là điều không tránh
khỏi và thay vì cãi cọ, la mắng, hãy thảo luận với con.
Trong thâm tâm bạn muốn bảo vệ con nhưng nếu bạn kiềm
chế, kiểm soát thái quá, vô tình bạn đã làm quan hệ giữa
mình và con cái xấu đi.
Cương quyết, cứng rắn đối với sự an toàn của con nhưng
mặt khác, bạn cũng cần nhường nhịn và cho phép chúng
phạm một vài lỗi lầm dù đó là điều mà người làm cha mẹ
khó chấp nhận. Trong những lúc vui vẻ, hòa thuận, hãy nói
với con về những đề tài khiến mẹ con "xung đột" và tìm
hiểu nguyên nhân.
Bạn có thể đưa ra vài cách giải quyết và cùng con chọn
cách giải quyết nào hay nhất, hiệu quả nhất. Đây là cách
dạy cho chúng hiểu rằng không phải lúc nào mẹ con cũng
cãi nhau mà có thể nói chuyện với nhau một cách ôn hòa,
thông cảm. Bạn có thể không đồng ý với con và ngược lại
nhưng bạn không cần phải nổi giận.
3. Nói năng hỗn xược: "Con chưa thấy ai tệ hơn mẹ", "Mẹ
làm con mất mặt với bạn bè", "Mẹ chẳng làm được cái gì
cả". Những lời lẽ hỗn xược đó có thể được thốt ra từ miệng
đứa con tuổi teen của bạn và làm bạn "nhức nhối". Chưa
hết, chúng đe sẽ làm những điều chúng biết chắc bạn sợ
hãi: Bỏ nhà ra đi, bỏ học
Biện pháp đúng: Theo các nhà tâm lý, các cô cậu teen
thường đưa ra những lời lẽ thù hằn hoặc có thái độ thù
nghịch khi cảm thấy bị cha mẹ coi thường. Trong trường
hợp này, tôn trọng là biện pháp giải quyết.
Tuổi teen thường rất nhạy cảm, dễ tổn thương. Chỉ cần nhìn
thái độ, cử chỉ của cha mẹ, chúng hiểu cha mẹ không lắng
nghe chúng. Chúng thường diễn dịch sự bận rộn của cha
mẹ trong đời sống hàng ngày là bỏ bê, không quan tâm đến
con cái.
4. Chán chường, lười biếng: Uể oải, lừ đừ, kém năng
động là hình thức nổi loạn ưa thích nhất của tuổi teen.
Chúng không muốn đi ra ngoài với bạn bè, cũng không
thích chơi đá banh, ném bóng chuyền hoặc ôn bài vở khi
ngày thi sắp đến.
Giai đoạn "xì hơi" này cũng chỉ là một phần bình thường
trong tiến trình phát triển của tuổi teen. Các cô cậu cần thời
gian riêng nhưng lại không làm gì cả. Sự phát triển của cơ
thể, môn thể thao bắt buộc của nhà trường và, có thể, việc
làm phụ để kiếm thêm tiền túi khiến chúng mệt mỏi. Chúng
đang cần được ngủ nhiều hơn, ăn nhiều hơn để lấy lại năng
lượng và mất đi vẻ mệt mỏi, bạc nhược.
Biện pháp đúng: Nếu thời kỳ lừ đừ, lười nhác này kéo dài
quá kèm theo việc không hoạt động, học sút, tránh né bạn
bè, có lẽ bạn phải cần đến lời khuyên chuyên môn để giúp
con.
Cha mẹ thường băn khoăn, khổ sở khi thấy con cái có biểu
hiện khác thường. Hãy đến trường của chúng tìm hiểu xem
điều gì đã xảy ra đưa đến tình trạng đó. Hỏi bạn bè chúng
để biết phải chăng có điều gì bất thường trong nhóm bạn
vẫn chơi chung với chúng. Nếu chỉ là sự lười biếng, bê trễ
bình thường, đừng la mắng mà hãy khuyên con nên ngủ
sớm, ăn nhiều là đủ.
5. Đua đòi bạn bè: Tuổi này, một số cô cậu cảm thấy cần
phải nếm thử "yêu sớm", rượu, thuốc lá để bằng anh bằng
em với chúng bạn.
Biện pháp đúng: Cần giải thích và vạch ra cho con thấy
những áp lực và mong đợi vô lý từ bạn bè và nêu những
điều này có ảnh hưởng đến sự an toàn của chúng. Bạn cần
phải cứng rắn. Đôi khi chúng không biết được những nguy
hiểm tiềm ẩn trong vài trường hợp do bạn bè đặt ra. Dạy
chúng nhận ra những điều đó là cách giúp con cái hữu hiệu.
Ngoài ra cha mẹ cũng cần đóng vai trò gương mẫu đối với
rượu và thuốc lá nếu muốn con không tập thói quen này.
Hãy lợi dụng mọi cơ hội để nói về đề tài an toàn tình dục
bất cứ khi nào có thể. (chẳng hạn nhân lúc cả nhà đang xem
một đoạn phim chiếu cảnh "nhạy cảm").