Các bước phát triển tiến hoá cơ bản của động vật potx
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (118.76 KB, 10 trang )
Các bước phát triển tiến
hoá cơ bản của động vật
1. Sự hình thành động vật Nguyên
sinh trên cơ sở cấu trúc tế bào có
nhân là bước phát triển đầu tiên của
giới động vật. Tuy mới ở mức độ tế
bào nhưng động vật Nguyên sinh
đã có các hoạt động sống cơ bản
như bắt mồi, tiêu hoá, điều hoà
thẩm thấu, vận chuyển
Hướng của phát triển tiếp theo của
động vật Nguyên sinh là phức tạp
hoá cấu tạo các cơ quan tử để hình
thành các nhóm động vật như
Trùng roi, Trùng cỏ hay đơn giản
hoá và chuyên hoá như Trùng bào
tử. Chính điều này đã làm cho thế
giới động vật nguyên sinh trở nên
đa dạng hơn.
Hướng tiến hoá quan trọng và duy
nhất của động vật Nguyên sinh là
chuyển sang cấu tạo nhiều tế bào,
hình thành tập đoàn động vật Đơn
bào, mở ra con đường hình thành
nên động vật Đa bào.
2. Sự hình thành động vật Đa bào
có thể xem là một hướng chuyển
biến hết sức quan trọng trong phát
sinh chủng loại, đưa động vật lên
một bậc thang tiến hoá mới.
Từ khi hình thành động vật Đa bào
có các bước phát triển chính như
sau:
Bước phát triển đầu tiên là động vật
Thân lỗ (Porifera). Nhóm động vật
này có mức độ tổ chức cơ thể còn
thấp như chưa hình thành mô, chưa
có hệ thần kinh, trong quá trình
phát triển cá thể thì chưa có sự ổn
định về vị trí và hướng phân hoá
các phôi bào của lá phôi ngoài và lá
phôi trong Do kiểu cấu trúc cơ
thể như vậy nên chỉ có thể xếp
động vật Thân lỗ vào một nhóm
động vật riêng là động vật Đa bào
chưa hoàn thiện (Parazoa) tách khỏi
các nhóm động vật Đa bào hoàn
thiện khác (Eumetazoa).
Bước phát triển tiếp theo là xuất
hiện nhóm động vật có đối xứng
Toả tròn hay động vật Hai lá phôi.
Tổ chức cơ thể của nhóm động vật
này thể hiện sự ổn định và vị trí và
sự phân hoá tế bào của 2 lá phôi là
lá phôi trong và lá phôi ngoài.
3. Bước phát triển cao hơn là hình
thành nhóm động vật đối xứng Hai
bên hay nhóm động vật Ba lá phôi.
Cấu trúc cơ thể của nhóm động vật
này có ưu thế rõ rệt cho sự vận
động, di chuyển và bắt mồi tích
cực. Có sự định hướng đầu đuôi,
xác định mặt lưng và mặt bụng, bên
trái, phải. Nhờ hệ thần kinh, giác
quan phát triển, sự hình thành hành
loạt cơ quan mới có nguồn gốc từ
lá phôi thứ 3 (hệ cơ, hệ bài tiết, nhu
mô, bao biểu mô ), do đó nhóm
động vật này ngày càng hoàn thiện
về cấu tạo cơ thể và thích nghi với
điều kiện sống của môi trường.
Động vật Ba lá phôi được sắp
xếp thành 2 nhóm lớn là động
vật Có miệng nguyên sinh
(Protostomia) và động vật Có
miệng thứ sinh (Deuterostomia)
khác nhau ở các đặc điểm như:
+ Động vật Có miệng nguyên sinh
(Protostomia): Miệng của con
trưởng thành được hình thành ở vị
trí miệng phôi, lá phôi giữa được
hình thành theo kiểu đoạn bào, các
phần cơ thể thường được hình
thành từ các đám tế bào.
+ Động vật Có miệng thứ sinh:
Miệng phôi sẽ hình thành nên hậu
môn của con trưởng thành, lá phôi
giữa được hình thành bằng cách
lõm ruột, các phần của cơ thể được
hình thành từ kiểu lõm vào của lá
phôi giữa.
Hai nhóm động vật này đều có
nguồn gốc từ động vật Hai lá phôi.
Sự phát sinh động vật có thể xoang
(coelomata) kèm theo những đổi
mới cơ bản trong tổ chức cơ thể và
cấu tạo cơ quan như sự phân đốt cơ
thể, hình thành chi phụ, phân hoá
hệ cơ, hoàn thiện hệ tuần hoàn, hô
hấp, bài tiết, sinh dục Đặc biệt,
xuất hiện xoang cơ thể thứ sinh (thể
xoang) với cấu tạo và chức phận
riêng nhằm nâng cao hoạt động
sống của động vật. Điều quan trọng
nhất là sự phân đốt cơ thể chuyển
từ phân đốt đồng hình đến phân đốt
dị hình, hình thành các phần khác
nhau của cơ thể, chính điều này đã
dẫn đến mô hình cấu trúc cơ thể
hoàn thiện nhất của động vật như
đã thấy hiện nay. Nhóm động vật
này ngày càng thích nghi với điều
kiện sống trên cạn như hoàn thiện
cơ quan thần kinh, cảm giác, bài
tiết tiết, hô hấp và hình thành cánh
để mở rộng vùng phân bố và chiếm
lĩnh môi trường sống.
Một hướng phân hoá khác từ động
vật có thể xoang xuất hiện đầu tiên
là biến đổi mất cấu tạo phân đốt,
hoàn thiện các cơ quan hệ tuần
hoàn, hệ thần kinh, giác quan để
hình thành nên động vật thân mềm
mà đạt được đỉnh cao là nhóm động
vật chân đầu.
Một hướng phát triển khác là sự
phân hoá của nhóm động vật Có
miệng thứ sinh (deuterostomia).
Kiểu cấu trúc cơ bản là có 3 đốt
nguyên thủy ứng với 3 đôi túi thể
xoang của ấu trùng dipleurula. Từ
kiểu này có các nhánh phát triển
khác nhau:
+ Động vật da gai phát triển theo
hướng đối xứng toả tròn
+ Động vật hàm tơ phát triển riêng
biệt, được đặc trưng là 2 đôi túi thể
xoang.
Trong lịch sử hình thành và phát
triển của giới động vật (phát sinh
chủng loại), 4 mức độ tổ chức cơ
thể là động vật đơn bào, động vật
Hai lá phôi, đối xứng toả tròn, động
vật ba lá phôi chưa có thể xoang và
động vật ba lá phôi có thể xoang
chính thức.
Có thể thấy các mức độ tổ chức cơ
thể như trên ứng với các giai đoạn
chính trong quá trình phát triển cá
thể của động vật đa bào là trứng,
phôi vị (gastrula) và phôi 3 lá.
Thảo Dương
