Chất lượng thức ăn thủy sản
dành cho cá da trơn từ
nghiên cứu đến thực tế.(tt)
2. Thực tế
Khi nuôi trồng thuỷ sản phát triển,
đặc biệt là khi nghề nuôi cá tra ở
ĐBSCL ngày một “nóng” như hiện
nay, việc xây dựng các nhà máy
chế biến thức ăn thuỷ sản trong
nước là điều tất yếu và cần thiết.
Thời điểm trước, các công ty cung
cấp thức ăn thuỷ sản đa phần là của
nước ngoài. Việc phát triển mạnh
nghề nuôi cá tra đã làm thức ăn cho
cá luôn ở tình trạng khan hiếm.
Một số nhà cung cấp tận dụng cơ
hội thu “siêu lợi nhuận”, kể cả sẵn
sàng giảm chất lượng sản phẩm.
Chính vì vậy, việc các doanh
nghiệp trong nước tập trung đầu tư
vào lĩnh vực chế biến thức ăn thủy
sản sẽ giúp mức giá giảm xuống
đúng với thực chất, có lợi cho
người nuôi và doanh nghiệp.
Tuy nhiên, có một thực tế đáng
ngại là theo quy định hiện hành,
chất lượng sản phẩm thức ăn đều
do các doanh nghiệp tự công bố, tự
điều chỉnh. Trong khi đó, các
ngành chức năng vẫn chưa tìm ra
biện pháp nào hiệu quả để quản lý
chất lượng thức ăn thuỷ sản. Chính
kẽ hở này đã tạo điều kiện cho
nhiều doanh nghiệp tự ý “rút ruột”
chất lượng, giảm độ đạm cần có
trong thức ăn thủy sản… Nhưng
lực lượng quản lý vẫn phải “bó tay”
vì không đủ điều kiện để kiểm tra
thường xuyên, liên tục. Và người
nuôi vẫn hàng ngày bị “móc túi”
một cách công khai.
Sẵn sàng nộp phạt để vi phạm
Dường như sờ đâu cũng thấy sai
phạm, kiểm tra chỗ nào cũng thấy
những sản phẩm thức ăn thuỷ sản
kém chất lượng được bày bán công
khai… Thực trạng ngang nhiên tồn
tại này như lời thách thức của một
số doanh nghiệp kinh doanh gian
dối gửi tới các cơ quan chức năng.
Thủ tướng Chính phủ đã ban hành
Nghị định 95 nhằm sửa đổi một số
quy định về vi phạm trong lĩnh vực
đo lường và chất lượng sản phẩm,
hàng hoá theo hướng tăng mức xử
phạt so với trước đây. Tuy nhiên,
theo quy định trên, khung hình phạt
hành chính cao nhất áp dụng đối
với các tổ chức, cá nhân sản xuất
chế biến hàng theo quy mô công
nghiệp nhưng chất lượng thực tế
không đạt so với công bố, vẫn chỉ ở
mức từ 13 - 20 triệu đồng (trước
đây cao nhất chỉ là 10 triệu đồng).
Thực tế, với mức xử phạt này, nếu
đem so sánh với lợi nhuận thu được
từ việc sản xuất hàng kém chất
lượng của các đơn vị thì chẳng
thấm tháp vào đâu. Chính vì vậy,
một số đơn vị sản xuất kinh doanh,
cung cấp thức ăn thuỷ sản sẵn sàng
chấp nhận “nộp phạt” rồi tiếp tục vi
phạm. Do phải cạnh tranh, nhiều
doanh nghiệp còn mạnh tay trong
việc chi hoa hồng cho các đại lý lên
tới 20% doanh số. Đặc biệt, nếu
“chẳng may” đại lý nào bị các cơ
quan xử phạt vì bán hàng kém chất
lượng, nhiều công ty còn sẵn sàng
chi trả số tiền nộp phạt vốn “chẳng
đáng là bao” để “động viên” đại lý
tiếp tục bán. Tình trạng này đã
khiến việc bày bán các sản phẩm
thức ăn thuỷ sản kém chất lượng
trở nên công khai. Bị bắt thì nộp
phạt đầy đủ. Họ vẫn chấp hành quy
định đó thôi!!!
Mỗi năm các cơ quan chức năng
vẫn thường xuyên tổ chức những
đợt ra quân khá rầm rộ để thực hiện
thanh, kiểm tra các mặt hàng thức
ăn và thuốc thú y thuỷ sản. Có phát
hiện vi phạm, có lập biên bản, có
quyết định xử phạt và cũng có nộp
phạt đầy đủ… Nhưng tất cả vẫn
đâu vào đó. Người nuôi vẫn bị
“móc túi” tiền tỷ, còn các cơ quan
chức năng thì mãi loay hoay với
tình trạng “bắt cóc bỏ đĩa”. Bao giờ
mới có thể giải quyết được dứt
điểm tình trạng này? Xem ra, câu
trả lời vẫn còn xa lắm!
Công khai “móc túi” người nuôi
cá
Theo kết quả cuộc điều tra tại thị
trường thức ăn thuỷ sản tỉnh An
Giang hồi cuối năm 2007, hầu hết
các loại thức ăn thuỷ sản đang được
bán có hàm lượng đạm thực chất
luôn thấp hơn từ 2 - 5% so với hàm
lượng được ghi trên bao bì. Cá biệt
có một số nhãn hiệu như VIHACO
của tỉnh Trà Vinh, trên bao bì ghi
thức ăn chứa 40% đạm, nhưng thực
chất độ đạm chỉ có 11,3% Nhiều
công ty còn sản xuất hàng loạt các
sản phẩm kém chất lượng. Theo
một kết quả xét nghiệm của Trung
tâm Ứng dụng tiến bộ Khoa học và
Công nghệ An Giang (thuộc Sở
Khoa học và Công nghệ An Giang)
đối với cả 9 mẫu thức ăn ABS
F1140-26 đạm của Công ty TNHH
Sao Xanh (Khu công nghiệp 47
Tam Phước, Long Thành, Đồng
Nai) đã bán cho các hộ nuôi cá ở
An Giang cho thấy, cả 9 mẫu thức
ăn này đều có độ đạm thấp hơn
mức đã ghi trên bao bì sản phẩm…
Trên thực tế, giá bán thức ăn thuỷ
sản mỗi độ đạm chênh nhau từ 200
- 500 đồng. Vậy chỉ cần giảm 2 độ
đạm/bao 25kg thì người tiêu dùng
đã thiệt hại 12.500 đồng/bao. Theo
tính toán của các nhà quản lý kinh
tế: năm 2007 An Giang nuôi
200.000 tấn cá tra, thì cần khoảng
400.000 tấn thức ăn công nghiệp
(khoảng 200.000 tấn thức ăn thuỷ
sản tự chế). Nếu tính trung bình 1
kg thức ăn bị gian lận từ 2 - 5% độ
đạm thì người nuôi cá đã thiệt hại
trên 1.000 tỷ đồng.
Ngày 4-12, Cục Quản lý chất lượng
nông lâm sản và thủy sản (Bộ
NN&PTNT) đã công bố kết quả
kiểm tra việc chấp hành các quy
định về sản xuất, kinh doanh thức
ăn thủy sản tại 18 đơn vị các tỉnh
phía Nam.
Theo kết quả này, thức ăn thủy sản
do Xí nghiệp Cataco (thuộc Công
ty Nông súc sản xuất nhập khẩu
Cần Thơ) sản xuất có melamine.
Sản phẩm thức ăn thủy sản của đơn
vị này được sản xuất từ nguyên liệu
bột cá nhập từ Trung Quốc. Đây là
lô nguyên liệu đã được Chi cục
Quản lý chất lượng và bảo vệ
nguồn lợi thủy sản TP.HCM thông
báo không đạt chất lượng do có
hàm lượng melamine 0,63-0,86%.
Từ lô nguyên liệu này, xí nghiệp
sản xuất ra 1.249.600kg thành
phẩm và đã bán cho 11 đại lý,
người nuôi cá tra, ba sa tại tỉnh
Vĩnh Long, Đồng Tháp, TP Cần
Thơ
Như vậy, cần phải đẩy mạnh việc
quản lý chất lượng thức ăn nuôi
trồng thủy sản nói riêng và thức ăn
chăn nuôi nói chung ngay từ
nguyên liệu đầu vào và cả thành
phẩm để tránh thiệt hại cho người
nông dân nhắm phát triển nghề
nuôi trồng thủy sản một cách bền
vững.