Tiêu đề: Cách lắp ráp máy tính
Gắn linh kiện trên bo mạch chủ
Bo mạch (mainboard) là trung tâm kết nối và điều
phối mọi hoạt động của các thiết bị trong máy tính.
Lắp ráp linh kiện vào bảng mạch này cần sự cẩn thận
và một số mẹo nhỏ.
Một trong các loại bo mạch chủ. Ảnh: Cdrinfo.
Chú ý trước khi lắp
- Mặc dù bo mạch chủ đã được gắn ở vị trí cố định bên
trong hộp máy, vị trí của các card tích hợp sẵn và các
loại ổ (cứng, mềm, CD) trong khoang có thể thay đổi
đến một giới hạn nào đó. Tuy nhiên, tốt hơn hết là đặt
chúng cách xa nhau vì dây cáp nối bị chùng một đoạn
khá lớn. Để các thiết bị xa nhau cũng tạo khoảng
không gian thoáng đãng, tránh tương tác điện từ gây
hại.
- Bo mạch chủ chứa các bộ phận nhạy cảm, dễ bị "đột
quỵ" vì tĩnh điện. Do đó, bảng mạch này cần được giữ
trong trạng thái chống tĩnh điện nguyên vẹn trước khi
lắp ráp. Sản phẩm được bọc trong một bao nhựa đặc
biệt, trên đó có quét các vệt kim loại. Vì vậy, trước khi
lắp linh kiện, không nên để bảng mạch hở ra khỏi bao
nhựa trong thời gian dài. Trong quá trình lắp ráp, bạn
cần đeo một vòng kim loại vào cổ tay có dây nối đất.
Loại vòng này có bán ở các cửa hàng tin học hoặc bạn
tự chế bằng cách quấn một đoạn dây đồng nhiều lõi
vào cổ tay và nối tiếp đất. Đây cũng là yêu cầu khi lắp
các loại card.
- Cần thao tác cẩn thận với các linh kiện. Nếu một vật
như tô-vít rơi vào bo mạch chủ, nó có thể làm hỏng
những mạch điện nhỏ, khiến cả thiết bị này trở nên vô

dụng.
Quy trình lắp ráp
Bạn cần xác định xem case này có gắn đệm phủ hợp
để đặt bảng mạch không. Miếng đệm này có tác dụng
tránh cho bo mạch chủ chạm vào bề mặt kim loại của
case sau khi lắp đặt, tránh chập mạch hoặc hỏng hóc
khi máy tính bị va đập.
Bất kỳ case mới nào cũng có loại đệm bằng nhựa hay
kim loại. Chúng có thể được lắp sẵn vào case hoặc
không.
- Đặt tấm vỏ máy rời trên mặt bàn và gắn bo mạch
lên một cách nhẹ nhàng rồi siết chặt đinh ốc.
Ảnh: Source Force.
- Nhẹ nhàng đưa vi xử lý vào khe ZIF (viết tắt của từ
Zero Insertion Force), không cần dùng sức. Nếu được
đặt đúng, nó sẽ trôi vào khe. Chú ý chân răm số 1
phải được đặt chính xác. Nếu không thể đặt bản chip
thăng bằng, chú ý không được ấn. Khi lắp vi xử lý
xong, khóa khe này bằng cái lẫy.
Ảnh: Source Force.
Các cửa hàng có bán chip đã gắn sẵn cùng quạt gió
ngay trên bo mạch chủ. Nếu muốn "tận hưởng" cảm
giác của dân tự lắp máy, bạn có thể mua loại chip rời.
Tùy theo kiểu khe cắm slot (cắm đứng) hay socket
(đặt nằm ngang) trên các hệ máy khác nhau, việc lắp
chip có khác nhau đôi chút.
Ảnh: Source Force.
Bôi một lớp keo IC mỏng (hoặc dán giấy dẫn nhiệt)
lên đáy quạt chip. Vật liệu này giúp hơi nóng trong
quá trình vi xử lý được dẫn lên quạt gió. Sau khi bôi

keo, đặt quạt gió lên vi xử lý và khóa các lẫy tương
ứng. Chú ý, cần làm sạch bề mặt trước khi bôi keo, có
thể dùng cồn.
- Lắp RAM
Đặt bản RAM vào khe slot và nhấn xuống, hai miếng
nhựa màu trắng hai bên sẽ tự động "quặp" chặt khi
thanh RAM vào khe vừa vặn. Trên bo mạch có chỗ đặt
vài thanh và dung lượng của chúng sẽ được cộng với
nhau. Trong trường hợp RAM hỏng, bạn chỉ cần nhấc
ra khỏi khe và cắm lại RAM mới. Cách cắm SDRAM,
DDRAM, RDRAM có đôi chút khác biệt. - Lắp RAM
Đặt bản RAM vào khe slot và nhấn xuống, hai miếng
nhựa màu trắng hai bên sẽ tự động "quặp" chặt khi
thanh RAM vào khe vừa vặn. Trên bo mạch có chỗ đặt
vài thanh và dung lượng của chúng sẽ được cộng với
nhau. Trong trường hợp RAM hỏng, bạn chỉ cần nhấc
ra khỏi khe và cắm lại RAM mới. Cách cắm SDRAM,
DDRAM, RDRAM có đôi chút khác biệt.
Thanh RAM được đưa vào khe slot. Ảnh: PCstats.
Các kết nối từ bo mạch chủ
Các dây cáp để nối đến ổ và khe cắm bằng chân răm
có vẻ loằng ngoằng khiến bạn rối trí. Chú ý cắm chính
xác để không làm hỏng các chân răm này. Chân số 1
ở cáp nằm về phía vạch đỏ trên dây.
Ngoài ra, còn có các loại cáp khác như nguồn điện cho
ổ cứng, ổ mềm, CD-ROM, không kết nối vào bo
mạch chủ, nguồn điện cho quạt gió.
Cấu hình chân răm trên bo mạch chủ
Có nhiều vị trí để cắm cáp trên bo mạch chủ. Sau đây
là danh sách:

Tên thiết bị/slot và số chân răm:
LPT 26
COM 10
IDE 40
IDE Floppy 36
Lúc này, đặt bo mạch chủ vào case và vặn chặt các
đinh ốc (một số loại dùng chân nhựa).
Cắm các loại ổ
Các ổ lưu trữ (cứng, mềm) và đa phương tiện đều
dùng cáp dữ liệu IDE để kết nối với bo mạch chủ. Một
dây cáp có thể nối với 2 ổ cùng loại một lúc, tạo ra sự
tiện lợi cho người sử dụng.
Lắp ổ cứng
Ở phía mặt sau ổ cứng có 2 chỗ để cắm. Một là phần
dành để cắm nguồn (có 4 chân), nằm về phía bên tay
phải. Phần chân cắm dài hơn phái bên trái dùng để
cắm cáp dữ liệu.
Dây cáp IDE có 3 đầu cắm, 1 dành để cắm vào khe
trên bo mạch chủ (gọi là IDE 0), 2 dành để nối vào ổ
cứng. Khi chỉ dùng một ổ cứng duy nhất, người ta
thường dùng đầu cáp còn lại (IDE1).
Một đầu của cáp IDE được cắm vào khe slot trên bo
mạch chủ.
Ảnh: T.H.
Dây nguồn đã có một đầu cắm sẵn vào nguồn điện
của máy tính, phần còn lại có 3 đầu, 2 đầu to dùng để
cắm ổ cứng/ổ CD, 1 đầu nhỏ (cũng 4 chân) dành để
cắm vào ổ mềm.
Một dây nguồn có 3 đầu nối. Ảnh: T.H.
Cả hai dây này chỉ vừa ổ theo chiều duy nhất. Kinh

nghiệm cắm đúng là viền màu đỏ/xanh trên cáp dữ
liệu IDE "úp mặt" về phía sợi dây màu đỏ của cáp
nguồn.
Viền màu đỏ trên cáp IDE quay về phía sợi dây màu
đỏ trên cáp nguồn. Ảnh: T.H.
Khi muốn cắm 2 ổ cứng trên cùng 1 máy, bạn chú ý
đến phần chân răm nằm giữa và sơ đồ trên mặt ổ. Lúc
này, bạn phải quy định ổ chính (master) và ổ phụ
(slave) theo sơ đồ này. Chân răm màu trắng sẽ được
kéo ra khỏi chỗ để ban đầu của nhà sản xuất và cắm
vào vị trí đúng (ví dụ cắm vào vị trí số 2 để làm ổ
master, số 3 để làm ổ slave). Sau đó, bạn sẽ phải
thiết lập quy định này trong Bios.
Sơ đồ gắn chân răm để làm ổ chính hoặc phụ. Ảnh:
PCstats.
Chân răm màu trắng thường được để ở đây.
Nếu ổ này được làm ổ chính/ phụ, nó sẽ được lấy ra
để cắm vào vị trí khác (thường là số 2,3). Ảnh:
PCstats.
Cuối cùng, đưa ổ cứng vào khoang và vít đinh chặt ở
hai bên (thường là 4 đinh ốc cho mỗi ổ).
Lắp ổ đa phương tiện
Ổ đĩa quang như CD hay DVD đọc/ghi đều được nối
với bo mạch chủ bằng cáp IDE và nguồn điện như ổ
cứng.
Tuy nhiên, ở những máy chưa có ổ CD/DVD, bạn phải
mua thêm dây cáp khi muốn lắp thêm loại ổ này.
Phần chân răm quy định ổ chính/phụ nằm bên cạnh
bộ chân cắm cáp IDE. Thường thì sơ đồ cho chân răm
này được in nổi hoặc dập chìm trên bề mặt ổ, tương

ứng với vị trí của chân cắm. M là viết tắt cho master,
S là viết tắt cho slave.
Phần khe cắm 4 chân bên cạnh đó dành để nối cáp tín
hiệu analog từ CD-ROM vào card âm thanh. Nếu ổ đa
phương tiện của bạn có hỗ trợ Digital Audio thì cắm
cáp vào khe tương ứng và nối đầu còn lại với card
sound.
Gỡ bỏ miếng nhựa ở khoang trên thùng máy và đưa ổ
CD vào khoang, vít đinh ốc cẩn thận ở 2 bên. Khi đẩy
ổ CD nhô ra phía trước, chú ý để ổ không bị lệch,
tránh tình trạng kẹt khay chứa đĩa.
Dây nối từ khe cắm analog vào chip âm thanh tích
hợp trên bo mạch chủ. Ảnh: T.H.
Cắm card và thiết bị ngoại vi
Nếu không muốn dùng bo mạch chủ tích hợp sẵn chip
âm thanh, đồ họa , bạn có thể dùng card rời để dễ
dàng nâng cấp về sau này. Cách lắp card và các thiết
bị ngoại vi cũng khá dễ dàng, chỉ cần người dùng biết
khái niệm về chúng.
Cắm các loại card
Trong máy tính, người ta dùng các loại card như
sound (nhập vào và cho ra dữ liệu dạng âm thanh),
video/graphics (nhập và xuất dữ liệu dạng hình ảnh),
network (dành cho việc nối mạng LAN/Internet ).
Hiện nay nhiều mainboard đã tích hợp sẵn các loại
card này dưới dạng chip. Nếu muốn nâng cấp chúng
về sau này, người dùng có thể chọn loại bo mạch chủ
chưa tích hợp và mua card rời.
Vị trí cắm của các thiết bị cần đến sự đồng bộ của bo
mạch chủ và case. Ví dụ: mainboard có khe cắm card

mạng ở dưới cùng nhưng vỏ máy không có lỗ để đặt
cổng ở vị trí tương ứng sẽ khiến người dùng không thể
cắm được dây mạng, ngoài cách tự khoan lấy. Do đó,
bạn cần tham khảo sơ đồ bo mạch chủ và case trước
khi mua hàng tự lắp.
Card âm thanh
Một loại card âm thanh với các đầu cắm. Ảnh:
Answer.
Phần lớn các sản phẩm loại này được sản xuất từ năm
1999 đến nay đều tuân theo chuẩn PC 99 của
Microsoft. Theo đó, màu sắc của đầu cắm có ý nghĩa
như sau:
Màu Chức năng
Hồng Cắm microphone dạng tín hiệu analog.
Xanh dương nhạt Cắm đầu line-in dạng analog (như
ampli, đầu đĩa )
Xanh lá cây Cho ra tín hiệu stereo (ở loa trước hoặc
tai nghe)
Đen Cho ra tín hiệu ở loa sau.
Da cam Cho ra tín hiệu kỹ thuật số giao diện S/PDIF.
Ở các máy tính phổ thông thường chỉ có 2 đầu cắm
màu hồng và xanh lá cây.
Tùy theo chân của card thuộc dạng nào, bạn cắm vào
khe tương ứng. Có 3 loại slot là AGP, PCI và ISA. AGP
có màu nâu, PCI màu trắng và dài hơn AGP một chút,
còn ISA là slot đen và dài.
Slot AGP màu nâu. Ảnh: Hardwarezone.
Slot PCI màu trắng. Ảnh: Hwlux.
Slot ISA màu đen. Ảnh: Opc-marketing.
Chú ý phần đầu cắm (xanh, hồng ) hướng ra các lỗ

nhỏ trên thân case. Cắm nhẹ chân card vào khe và ấn
xuống từ từ.
Card đồ họa (còn gọi là card hình hoặc card video)
Thiết bị này có chứa vi xử lý đồ họa GPU. Chip càng
mạnh thì hình ảnh càng sắc nét và có hiệu ứng chân
thực hơn. Hiện nay, loại card dùng chân cắm AGP hay
PCI Express tỏ ra ưu thế hơn so với các loại khác.
Cắm card đồ họa vào khe AGP. Ảnh: Cheap computer
guide.
Khi đưa chân card vào khe, bạn cũng cần cắm nhẹ
nhàng. Phần nối với dây màn hình xoay ra lỗ tương
ứng trên case. Chú ý, nếu muốn dùng 2 màn hình
trên một máy tính, trước đó, bạn có thể mua card đồ
họa 2 đầu và case phù hợp.
Card mạng
Thiết bị này có khả năng hỗ trợ các kết nối LAN,
Ethernet, Internet Cách cắm card mạng cũng tương
tự như các loại khác.
Một sản phẩm card mạng. Ảnh: Putergeeks.
Card USB
Ngoài phần chân cắm USB sẵn có trên mainboard,
bạn có thể dùng khe PCI để đưa thêm một loạt ổ USB
vào máy tính, phục vụ nhu cầu của mình. Hiện nay có
khá nhiều card với 4, 5, 7 hay 10 ổ.
Một loại card USB 4 cổng. Ảnh: ComputerGeeks.
Cắm các dây nối vào vỏ máy tính
Cắm dây nguồn
Thường thì bộ nguồn luôn được đặt ở vị trí trên cùng
của case với cổng cho nguồn điện và cho màn hình.
Đây là đầu dây cắm với nguồn máy tính, đầu còn lại

cắm vào ổ điện. Ảnh: T.H.
Đầu dây nguồn của màn hình. Ảnh: T.H.
Dây màn hình
Dạng đầu dây này có 15 chân răm để cắm vào cổng
của card đồ họa. Hai bên thành của đầu dây có 2 ốc
vít. Sau khi đưa chân răm cắm ngập vào cổng, bạn
vặn 2 con ốc này thật chặt theo chiều kim đồng hồ.
Cắm dây màn hình vào cổng của card đồ họa. Ảnh:
T.H.
Cắm dây chuột và bàn phím
Cổng để nhận các thiết bị này được gọi là PS/2. Nếu
mua đồng bộ, người dùng sẽ thấy cổng và đầu dây có
màu tương ứng với nhau để dễ nhận biết. Các đầu dây
được thiết kế theo dạng hình tròn với 6 chân răm (loại
cổ có 5 chân). Tuy nhiên, nếu dùng chuột và bàn
phím kiểu giao diện USB, bạn phải cắm vào cổng hình
chữ nhật.
Cắm đầu dây chuột và bàn phím vào cổng tương ứng.
Ảnh: T.H.
Cắm dây mạng
Đầu dây mạng thường được thiết kế dạng lẫy. Người
dùng chỉ cần bấm ép khóa nhựa xuống, đưa vào khe
rồi thả tay ra.
Đầu dây mạng. Ảnh: Utah.
Bộ cổng USB mở rộng
Khi cần dùng nhiều cổng USB như chuột, bàn phím,
webcam, thiết bị lưu trữ, đầu đọc thẻ nhớ, thiết bị
xem truyền hình mà không muốn cài card USB, bạn
có thể sử dụng loại này. Chỉ cần cắm dây nối vào một
cổng USB sẵn có trên thân máy, bạn có thể nối các

thiết bị khác vào bộ cổng mở rộng.
Bộ cổng USB gắn ngoài. Ảnh: ComputerGeeks.