Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
Ngày 6 tháng 9 năm 2009
BÀI SỐ 1
Công Thức Bí Mật
Trước khi tiến hành ván cờ, hai đạo quân chỉnh tề mặt đối mặt nhau trong đội ngũ chặt
chẽ và hăm hở xáp chiến, đám bộ binh chốt đứng trước, ngăn cản sư triển khai các quân sĩ
quan. Quân Hậu bối rối vô cùng nhưng phải đứng ỳ ra trước sự dày đặc của bầy Chốt.
Điều này thật không hợp chút nào đối với một viên tướng tài ba như vậy ! Chỉ có những
quân Mã thì tươi cười vì chúng có khả năng nhảy qua đầu đám bộ binh. Nhưng mà chỉ có
Mã nhảy thôi thì làm gì được ai đâu ! Tuy nhiên hãy nhìn kỹ ! Các đấu thủ vừa đi những
nước đi đầu tiên, chúng ta đã chứng kiến sự đụng chạm của hai đạo quân, sự xung đột
căng thẳng giữa những tư tưởng chiến lược và chiến thuật, giữa những điểm dấu kín và vô
hình. Công thức bí mật nào đã khơi động cuộc chiến của hai đạo quân? Làm saop tìm
được “cây đũa thần” đã cho phép các tay kiện tướng như một lão phù thủy, làm xuất hiện
trên bàn cờ những ván cờ kỳ diệu ? Nếu chúng ta quan sát kỷ, điều “bí mật” này sẽ “bật
mí”. Nó liên quan đến việc huy động các quân cờ.
Phải tạo cho các quân cờ (sĩ quan) và Chốt hoạt động được tối đa để chúng bảo vệ lẫn
nhau, phối hợp nhịp nhàng các hành động của chúng. Đó nguyên tắc cơ bản mà mọi đấu
thủ đều phải tuân theo trong tất cả các trận đấu để xử lý những trường hợp chiến lược hay
chiến thuật đặc biệt. Đối với chúng ta bây giờ là tìm hiểu và quan sát trên bàn cờ những
biến cố phù hợp với nguyên tắc trên một cách có ý thức sâu sắc. Việc này đòi hỏi phải có
nhiều cố gắng! Nhưng có gì thích thú cho bằng khi nhìn vào một “hộp phép đầy bí mật” và
có khả năng quan sát, làm cách nào mà các quân cờ bất động đột nhiên sống dậy lao vào
cuộc chiến rất bạo gan, tiêu hao lực lượng đối phương để rồi tóm lấy Vua hay như chúng
ta nói là “chiếu bí Vua”. Bây giờ trước hết chúng ta ghé mắt nhìn vào phòng nghiên cứu
của tay cờ kiện tướng. Chiến Lược Và Chiến Thuật Tất cả các ván cờ chỉ có một mục
đích: chiếu hết Vua đối phương. Chiến lược chung của các tay cờ thuộc thế hệ trước kia
không rõ ràng: họ không phân biệt thế nào là chiến lược, thế nào là chiến thuật và không
dấu diếm ý đồ nhanh chóng đuổi bắt vua đối phương. Họ thường đi những nước mạnh mẽ,
táo bạo và cũng thường đạt được kết quả. Tay kiện tướng người Đức Adolf Andersen
(1818-1879) đã chiến thắng nhiều trận vẻ vang, tuy nhiên đến năm 1859 đã bị anh chàng

người Mỹ Paul Morphy (1837-1884) đánh bại rõ rệt tại Paris.
Chủ đề lớn của Morphy cũng là “lột da đầu của vua đối phương” tuy nhiên Morphy có ý
thức hơn trong việc chuẩn bị những vị trí trước khi đưa ra những đòn tấn công quyết liệt
bằng các quân.
Chúng ta hãy khảo sát cơ sở lý luận này trong lối chơi của Morphy và từ đó chúng ta sẽ
rút ra vài công thức có giá trị lý thuyết để học tập.
Ván cờ giữa Morphy với công tước De Brunswick và bá tước Isouard tại Paris năm
1858: 1.e4 e5 2.Mf3 d6 3.d4 Tg4
Sự ghim quân này không có tác dụng gì. 4.de5 Tf3 Giờ đây Đen nhận thấy nếu 4….de5
Hd8+ và Trắng thoát khỏi sự ghim quân đồng thời có thể bắt chốt e5 ngon lành. Lý thuyết
chỉ dẫn nước đi thụ động 4….Md7, còn nước đi phản công 4….Mf6. 5.Hf3 de5
6.Tc4 Mf6? Đi như vậy Trắng đạt được đe dọa chiến thuật, Đen đi 6….Hd7 đúng hơn.
7.Hb3 Đe dọa cả hai chốt không được bảo vệ b7 và f7. Trong những trường hợp như thế
người ta cần bảo vệ điểm quan trọng nếu chỉ có thể bảo vệ được một điểm. ở đây vì Trắng
đe dọa Tf7+ kế đó He6 chiếu bí cho nên Đen phải bảo vệ điểm f7. 7…. He7
8.Mc3 Thường có thể giải thích một số nước theo phong cách chơi của từng kiện tướng. ở
Trần Đức Khoa
1
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
đây Trắng có thể lặng lẽ bắt chốt b7, nhưng sau đó 8.Hb7 Hb4+ 9.Hb4 Tb4+. Lúc đó
Trắng phải nhẫn nại phát huy từ từ ưu thế hơn chốt. ở thời Morphy người ta chỉ nghỉ có
một đường lối: mục tiêu chính là phải tấn công nhanh Vua đối phương. Do đó Trắng quyết
định khai triển những quân còn lại và sử dụng ưu thế trong khai cuộc. Và quân Đen khó
chống đỡ chiến lược này: quân Hậu đang cản trở Tượng f8 tiến lên, do đó cũng không
nhập thành được. 8….c6 9.Tg5 ý đồ của việc ghim quân này là vô hiệu hóa một
quân phòng thủ quan trọng của đối phương. 9….b5 Để cho 10….Mbd7.
10.Mb5! Bên Trắng đã đi trước về mặt triển khai quân: thế là 4 quân cờ của nó đã chiếm
những vị trí tốt, còn Đen chỉ có Mã và Hậu tham gia chiến đấu, mà lại ở vị trí xấu. Nhưng
những lợi thế như vậy sẽ nhanh chóng biến mất nếu Trắng không theo đuổi ván cờ với đầy
đủ ý chí. Chẳng hạn Trắng đi 10.Td3 Mbd7, Đen có thể thoát khỏi tình trạng xấu nhất.

Bằng nước đi trên Morphy bắt đầu một sự phối hợp để chiếu hết được tính toán rất chính
xác. ở trường hợp tương tự, đưa đến một sự đảo lộn hoàn toàn giá trị các lực lượng. Những
yếu tố động có giá trị hơn. 10…. cb5 11.Tb5+ Mbd7
12.0-0-0 Xd8 13.Xd7 Một lần nữa Trắng lại hủy diệt một quân
phòng ngự quan trọng của Đen. 13…. Xd7 14.Xd7 (Hình 1)
Paul Morphy - Duke Karl / Count Isouard [C41] Paris Paris, 1858 [1]
XABCDEFGHY
8-+-+kvl-tr(
7zp-+rwqpzpp'
6-+-+-sn-+&
5+L+-zp-vL-%
4-+-+P+-+$
3+Q+-+-+-#
2PzPP+-zPPzP"
1+-mKR+-+-!
xabcdefghy
H1
Đến đây các quân Trắng sẵn sàng khởi đầu một cuộc phối hợp quân trong khi thế của
quân Đen càng lúc càng xấu, cánh Vua thì không phát triển được mà Xd7 và Mã ở f6
đều bị đóng đinh, tồi tệ nhất là Vua vẫn còn bị giữ tại chỗ và đang lâm nguy tính mạng.
Ngược lại cũng dễ nhận thấy quân Trắng linh hoạt hơn, nhất là Trắng đang có ưu thế lực
lượng trong khu vực trọng yếu của chiến trường. Một mệnh đề có giá trị tổng quát hay nói
đúng là một định đề cho mọi cuộc tấn công vây hãm giành thắng lợi. Do đó không có gì
ngạc nhiên khi Trắng phối hợp quân thật đẹp chiếu hết đối phương nhanh chóng.
14…. He6 15.Td7+ Md7 16.Hb8+ Mb8
17.Xd8 chiếu bí .
Vậy đặc điểm của một sự phối hợp trong cờ vua là gì ? Trước khi trù định một sự phối
hợp cần phải xem xét những yếu tố sau: Trước tiên phải biết được từ thế cờ hiện có, những
dấu hiệu chứng minh tình cảm mong muốn của chúng ta về việc thực hiện một sự phối hợp
là có thể được. Trong trường hợp của Morphy là ưu thế về triển khai lực lượng. Vua đối

phương chưa nhập thành, vị trí bất lợi của quân đen, tất cả những điều đó tạo nên khả năng
thực tế để tiến hành sự phối hợp. Một khi đã nhận biết được những yếu tố thuận lợi thì vấn
đề bây giờ là tìm cách điều động quân cụ thể để thực hiện.
Morphy đã rình để chiếu bí; trong những trường hợp như vậy sự đánh giá tình thế cuối
cùng không cần thiết vì ván cờ được kết thúc bằng nước chiếu hết. Nhưng đối với nhiều
Trần Đức Khoa
2
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
loại phối hợp khác, sự đánh giá tình thế cuối cùng vẫn là vấn đề đầu tiên phải đặt ra. Trù
định việc phối hợp phải tùy thuộc vào sự đánh giá này. Chúng ta thấy những vị trí được
chuẩn bị cho sự phối hợp này là cần thiết. Nhà vô địch thế giới đầu tiên Wilhelm Steinitz
(1836-1900) là người đầu tiên đã công thức hóa thực tế này bằng câu sau: “Chúng ta
không thể và không được phép tấn công khi tình thế chưa chín muồi. Phải tích lũy các
lợi thế về vị trí trước tiên, và sau đó chuyển qua tấn công một cách mãnh liệt với những
đòn phối hợp chính xác”. Trong các khai cuộc thoáng (hai bên đưa đến cuộc chạm trán
rất sớm), phương cách chơi của Morphy luôn luôn có giá trị. Đây là cơ sở của chiến lược
tổng quát của môn cờ vua hiện đại:
1.Phải làm thế nào để triển khai nhanh nhất quân cờ.
2.Kiểm soát khu trung tâm tranh giành từng ô trung tâm (nhất là các ô e4, d4, e5, d5).
3.Mở các cột dọc và đường chéo để gia tăng hoạt động các quân cờ một cách tối đa.
Thời đại chúng ta không còn dễ như thời Morphy có thể quật nhào đối phương nhanh
chóng. Các bạn hãy xem ván cờ sau đây để thấy cách chơi của các tay kiện tướng hiện đại
chuẩn bị đòn phối hợp. Kérès – Book 1.Mf3 d5 2.c4
e6 3.Mc3 Mf6 4.d4 Te7 5.g3 0-0
6.Tg2 c6 7.0-0 Mbd7
Ở đây chúng ta có một thế trận kín, tức là lực lượng đôi bên chưa chạm trán nhau (trừ
chốt c4 và d5). Núp sau phòng tuyến bộ binh chốt, các đấu thủ tìm cách phát triển lực
lượng của mình. Trong những tình thế ra quân như thế nhiều người nghỉ rằng các tay kiện
tướng cờ đã tính toán những thế biến rất nhiều nước đi. Thật ra không tuyệt đối phải như
vậy, đối phương có nhiều cách trả lời sau mỗi nước đi và như vậy thì không hợp lý khi

phải tính toán tất cả những thế biến. Chính Richard Réti đã phát biểu: “Nếu trong một
tình thế không có một sự đe dọa trực tiếp nào thì như muốn tính các thế biến với 3
nước đi cho cả hai bên người ta phải phác họa trong trí 729 thế biến!!”. Trong những
tình thế như vậy, người ta thường để cho những đánh giá chiến lược tổng quát hướng dẫn
và theo đó dần dần người ta chú đến các đe dọa hoặc các bẫy chiến thuật mà đấu thủ nhiều
kinh nghiệm nhận biết được phần lớn.
Ví dụ như sau khi 1.d4 d5 2.c4 e6 3.Mc3 Mf6 4.Tg5 Đen sẽ phạm một sai lầm nếu
muốn chuyển quân một cách máy móc, không để ý đến đe dọa chiến thuật 5.cd ed 6.Tf6
gf6 phá hủy vị thế của các chốt (f6 và f7 thành chốt chồng), do đó Đen cần đi 4….Te7,
còn như thay vào đó là 4….Mbd7 thì Trắng cũng không nên máy móc nước đi 5.cd ed
6.Md5 và sau đó 6….Md5 7.Td8 Tb4+ 8.Hd2 Td2 9.Vd2 Vd8 rõ ràng là quân Trắng đã rơi
vào bẫy! Vậy thì chúng tôi xin lập lại: đừng tính toán nhiều thế biến trong khai cuộc, tuy
nhiên phải thật linh động! 8.b3 b6 9.Tb2 (Hình 2)
Paul Keres - Eero Einar Book [E06]
Kemeri (22.06.37) 06, 1937 [2]
XABCDEFGHY
8r+lwq-trk+(
7zp-+nvlpzpp'
6-zpp+psn-+&
5+-+p+-+-%
4-+PzP-+-+$
3+PsN-+NzP-#
2PvL-+PzPLzP"
1tR-+Q+RmK-!
Trần Đức Khoa
3
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
xabcdefghy
H2
9…. a5 Đen bắt đầu phản ứng và dự liệu một hoạt động chiến lược bên cánh

Hậu. Chúng ta học tập cách đối phó của Kérès. Tốt hơn Đen nên đi 9….Tb7 và tiếp đó là
c5. 10.Md2 Ta6 11.e4 dc4 12.e5 Md5
13.bc Mc3 14.Tc3 Xc8 15.Xe1 Giờ đây rõ ràng
Trắng chuyển mấu chốt vào trung tâm. Thực tiễn đã đưa ra ánh sáng một nguyên tắc tổng
quát là: “Để đối phó tốt nhất với một cuộc tấn công sớm ở sườn là một cuộc phản công ở
trung tâm”. Book đã nhường cho đối phương quá nhiều không gian ở trung tâm, và vị trí
các quân chốt tiến lên cao đã cho Trắng một kế hoạch chiến lược như sau: vì rằng quân
Mã ở f6 (một quân phòng thủ quan trọng) đã bị con chốt e5 đẩy lui nên một cuôc tấn công
trực tiếp vào vua Đen có thể thực hiện. Nhưng phải bảo đảm cho được khi ở giai đọan
quyết định, tất cả các quân cần thiết đều có thể tham gia hành động. Ngoài ra trước khi bắt
đầu tấn công cần phải phòng ngừa việc làm yếu trung tâm khi Đen đi c6-c5.
15…. b5
Quân Đen với tham vọng phản công nên không sợ hy sinh quân. Đáng lẽ Đen nên có
những biện pháp phòng ngừa trước ở cánh Vua, như 15….xe8, tiếp theo Mf8.
16.c5 f6
Chống lại sự đe dọa Me4-d6, nhưng nước đi này làm yếu cánh vua.
17.ef6 Tf6
18.Me4
Không nên đi 18.Xe6 vì 16….Mc5
18…. b4
19.Tb2 e5
20.Md6 ed
21.Mc8 Mc5
Trận chiến đã đến giai đoạn quyết liệt. Chiến lược bên Đen có vẻ thắng thế: cánh Hậu
Trắng bị đập nát, trong khi Mã trắng ở c8 bị nhốt và khi nó bị bắt thì Đen lời được 2 chốt.
Nhưng đúng vào lúc này Kérès mở một cuộc tấn công quyết định.
22.Hh5 Me4
23.Te4 g6
24.Tg6!
Hy sinh Tượng để phá tan hàng phòng ngự của Vua đối phương. Thường đ1o là phần mở

đầu cho đột nhập của quân tấn công.
24…. Hg6
25.Hg6+ Vh8 (Hình 3)
26.Me7!!
Buộc quân Tượng đen phải đứng ở ô xung yếu e7, nhưng sau đó thì 26.Te7 27.Te7 hi
sinh luôn xe để đánh lạc hướng quân Hậu đen cho Tượng chiếu hết tức khắc. Book đã đầu
hàng. (Hình 3)
XABCDEFGHY
8-+Nwq-tr-mk(
7+-+-+-+-'
6l+p+-vlQ+&
5zp-+-+-+-%
4nzp-zp-+-+$
Trần Đức Khoa
4
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
3+-+-+-zP-#
2PvL-+-zP-zP"
1tR-+-tR-mK-!
xabcdefghy
H3
Ván cờ đã cho thấy: Hậu đen không thể cùng một lúc bảo vệ Tượng e7 và điểm xung yếu
d4, nó đã vượt quá sức của quân Hậu Như vậy một vấn đề quan trọng cần nhớ là khi
phòng ngự phải cố gắng tránh tình trạng một quân bảo vệ phải làm vượt quá khả năng của
nó. Như vậy qua hai ví dụ rút ra từ thực tế, chúng ta đã thấy những nguyên tắc để theo,
giống như thuyền trưởng phải dựa vào la bàn. Chúng ta có thể tin chắc có những mối quan
hệ mật thiết giữa chiến lược (kế hoạch tổng quát) và chiến thuật (việc thi hành cụ thể kế
hoạch). Lý thuyết hiện đại xem khai cuộc không phải là một lãnh vực độc lập và giới hạn
mà đó là giai đoạn khởi đầu của trung cuộc, vì nó gắn với nhau rất chặt chẽ. Do đó sau
khai cuộc cần cần xem xét các yếu tố chiến lược của trung cuộc, tầm quan trọng của các

đường mở, Tượng hoạt động, hay là những cặp Tượng, những con chốt thông, việc tấn
công vào vua… Để nhận rõ các nét đặc trưng của một thế cờ, đánh giá đúng đắn và tìm ra
kế hoạch phù hợp, chúng ta cần phải nghiên cứu một cách kỹ lưỡng những đặc điểm các
qui tắc chiến thuật.
***
LUYỆN TẬP HẰNG NGÀY
Ai cũng hiểu rằng thực hành là ông thầy hay nhất. Tuy nhiên chúng ta có thể tự luyện hàng
ngày ở nhà để tập cho trí óc quen suy nghĩ không cần sự có mặt của đối thủ mà vẫn như
thực hành nghiêm chỉnh. Phương pháp luyện tập này gồm khảo sát một thế cờ thật kỹ qua
các thế biến mà không di chuyển quân trên bàn cờ. Người ta cũng có thể hạn chế thời gian
suy tính bằng cách sử dụng một đồng hồ (làm như là đang thi đấu tranh giải).
Trong khi luyện tập, điều quan trọng là phải tập trung tư tưởng, khả năng tập trung sẽ
tăng dần theo thời gian luyện tập đều đặn. Đừng nhìn lướt qua, lười suy nghĩ và tự nhủ:
“Nếu không tìm được ngay nước đi thì mình sẽ nhìn thoải mái vào lời giải thôi”. Không
nên, ngược lại các bạn hãy nên tưởng tượng rằng các bạn đang đánh ván cờ quyết định để
giành chức vô địch thế giới! Để phát triển khả năng phân tích và đánh giá một nước cờ,
thử đánh giá phương án của các bạn đề ra trước khi tra tìm lời giải đáp. Trong khi đánh giá
cần tự đưa ra những câu hỏi sau đây và tự cố gắng trả lời:
1.Hiện tại lực lượng đôi bên có cân bằng không? Nếu không cân bằng thì cái gì bù đắp
cho sự yếu kém chất?
2.Suy nghĩ gì về vị trí các quân? Có điểm nào yếu trong vị trí của hai bên?
3.Các quân (sĩ quan) có ở vị trì tích cực hành động không?
4.Vua đã ở vị trí an toàn chưa?
5.Bên nào có ưu thế về không gian?
6.Tình hình hai bên như thế nào trong lúc phát triển quân (nhất là lúc khai cuộc hoặc lúc
mở những đợt tấn công dữ dội).
Nếu bạn có thể trả lời các câu hỏi này, bạn đã có được một cách đánh giá tương đối về
thế cờ và nó sẽ cho phép bạn tìm ra cơ sở để định ra kế hoạch hành động. Muốn được như
vậy, trí óc bạn cần tiếp tục công việc, khởi đầu xem xét thật cụ thể những khả năng hành
động của vị trí. Bạn hãy tính toán các thế biến và đánh giá những tình thế sau khi thực

hiện mỗi thế biến, và lúc đó bạn hãy chọn lấy một thế biến có lợi nhất.
Trần Đức Khoa
5
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
Sự phân tích này đôi khi khá phức tạp nhưng không buồn chán vì thời gian suy nghĩ rất
chóng trôi qua. Ngoài ra có những điểm đặc biệt mà ta không cần tiếp tục tiềm kiếm các
thế biến như vị trí Vua phơi bày sơ hở hay một điểm yếu tong phòng tuyến của đối
phương. Trong những trường hợp như vậy, các đặc điểm khác được đặt xuống hàng thứ
hai trong kế hoạch vì luôn luôn phải tấn công vào điểm yếu. Tuyệt đối phải trả lời các câu
hỏi này trong khi tính toán các thế biến: “Ta bị hăm dọa bởi cái gì ? Với sự bố trí quân, ta
đã đe doạ gì, tấn công đối phương như thế nào ?” Muốn được như vậy, chúnh ta phải
luyện tập phân biệt các biến cố cụ thể, hình dung được các vị trí bất cứ chỗ nào và không
ngừng phân tích.
Bài tập mà chúng tôi sẽ nêu ra là nhằm rèn luyện các bạn một thái độ và một khả năng
phân tích ngày càng phát triển thêm. Bạn hãy viết đáp án các bài tập và sau đó so sánh với
đáp án trong sách. Bạn không nên thất vọng khi gặp những bài khó vì nhiều ván rất phức
tạp mà chúng tôi không có ghi lời giải thích chỉ dẫn nào. Nhưng cũng như huấn luyện viên
bơi lội đã dạy bài học đầu tiên bằng cách ném học trò xuống bể bơi, chúng tôi đưa các bạn
“bơi ngay trong lãnh vực phân tích và lãnh vực chiến thuật của môn cờ”.
Công tác huấn luyện nhiều năm đã chỉ cho tôi thấy rằng việc tìm kiếm những giải pháp
(đáp án) cho dù không đạt được, nó cũng để lại một ấn tượng lâu dài và thôi thúc phát
triển các khả năng.
Vậy chúc các bạn gặp nhiều may mắn và hài lòng!
Những bài tập sau đây nói chung tôi sẽ chỉ ai đi tiên, nhưng tôi sẽ để bạn tự tìm lấy phải
đánh thắng hay đánh hoà, vì sau này khi thi đấu bạn đâu có ông già Noel ngồi cạnh để nói
với bạn là bạn phải chơi cho thắng hoặc phải chơi cho hòa.
BÀI T Ậ P 01 - 06
XABCDEFGHY 8-+-+-+-
+( 7+-+-+k+-' 6-+-
+-+-+& 5+-+-+-+-%

4-+-+-+-+$ 3+-+-
zPK+-# 2-+-+-+-+"
1+-+-+-+-!
xabcdefghy
- +
XABCDEFGHY 8-+-+-+-
+( 7+-+-+-+-' 6-+-
zp-+-+& 5+-mk-+-+-%
4-+-+P+-+$ 3+-+-+-
+-# 2-+-+-+-+"
1+K+-+-+-!
xabcdefghy
+ -
XABCDEFGHY 8-+-+-+-
+( 7+-zp-+-+K' 6-+-
+-+-+& 5+-+-+-+k%
4-+-+-+-+$ 3+-+-+-
+-# 2-+-+-+PzP" 1+-
+-+-+-! xabcdefghy
+ -
XABCDEFGHY 8-+-+-+-
+( 7+-+-+-+-' 6-+-
+-+p+& 5+p+p+-+-%
4p+p+-mk-+$ 3zP-zP-
+-+-# 2-zPP+-mKP+"
1+-+-+-+-!
xabcdefghy
- +
XABCDEFGHY 8-+-+-+-
+( 7zPP+-+-+-' 6r+-

+-+-+& 5+-+-+-+-%
4-+-+-+-+$ 3+-mk-+-
+-# 2-+-+-+-+"
1+K+-+-+-!
xabcdefghy
- +
XABCDEFGHY 8R+-+-+-
+( 7+-+-+-mk-' 6P+-
+-+-+& 5+-mK-+-+-%
4-+-+-+-+$ 3+-+-+-
+-# 2-+-+-+-+" 1tr-
+-+-+-! xabcdefghy
+ -
Trần Đức Khoa
6
Cõu lc b C Vua Huyn Thu Nguyờn Giỏo ỏn hun luyn c vua
Ngy 16 thỏng 9 nm 2009
BI S 2
COI CHNG NHNG QUN XE
***&***
Trong bi hc trc, chỳng ta ó lm quen vi nhng quy lut tng quỏt v quan
sỏt to cho cỏc quõn c mt s hot ng nhp nhng. Gi õy chỳng tụi xin mỏch riờng
cho cỏc bn mt s trng hp c th tng cng hiu lc ca riờng tng quõn c.
Chỳng ta bt u vi cp Xe. Mt ct dc c gi l m khi nú khụng cú cht ỏn
ng, v gi l na m khi nú ch cú mt cht. Chin trng thun li cho cỏc quõn xe hot
ng chớnh l cỏc ng m. Bờn tn cụng trc phi c gng:
1. t c s kim soỏt cht ch cỏc ng m.
2. a mt hay hai xe xõm nhp xung hng th by hoc hng th tỏm (i vi en
thỡ hng th hai hoc th nht) v tn cụng vo trn a i phng.
Khi tin n cỏc hng ú, cp xe khụng phi ch tn cụng vo b binh cht v thng

chim u th v cht, m cũn cú nhng cuc tn cụng nguy him chiu bớ vua i phng.
Vỏn c gia Botvinnik v Vidmar ỏnh n nc th 26 thỡ xut hin mt tỡnh th nh sau
(xem hỡnh 4)
Mikhail Botvinnik - Milan Vidmar [D02]
Groningen Groningen, 1946 [3]
XABCDEFGHY
8nmk-trl+-
tr( 7zp-zp-
+pzpp' 6Pzp-
+p+-+& 5+-+-+-
+-% 4-zP-zPP+-+
$ 3+-+-mKPzP-#
2-+-sN-+-zP"
1tR-tR-+L+-!
xabcdefghy
H4
Xe trắng tạo áp lực trên cột nữa mở c, Việc điều động quân bắt đầu bằng cách chồng cặp
xe: 27.Xc3 c6
Cn phi m ng i cho quõn Mó a8.
28.Xac8 f6
Quõn en lp phũng tuyn vng chc khụng d gỡ xuyờn thng.
29.Mb1! Td7
30.Ma3
Trn c Khoa
7
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
Kế hoạch đã rõ: quân Trắng muốn mở cột “c” bằng b4-b5 rồi xâm nhập xuống hàng ngang
thứ 7. 30…. Mc7
Nếu 30….b5 thì ô c5 sẽ trở nên yếu. Nhân đây xin nói rõ về “ô yếu” để các bạn hiểu.
Đó là một ô mà quân đối phương rất dễ chiếm vì không có một con chốt nào có thể ngăn

cản nữa và khi quân nào của đối phương chiếm rất khó đuổi đi. Vì coi như nó được bọc
một giáp sắt tại vị trí đó và nó sẽ gây khó dễ rất lớn.
Nếu như 30….b5 thì Botvinnik đáp lại 31.Mb1 Mc7 32.Xa3 với nước tiếp theo là Mb1-
c2-b3-c5 và áp lực rất khủng khiếp.
Với 30….Xc8 (để ngăn cản b4-b5) quân Trắng sẽ xâm nhập vào hàng ngũ đi phương
bằng Mc4-d6 (d6 là ô yếu).
31.b5! Mb5
32.Tb5 cb5
33.Xc7
Chúng ta đã thấy chốt đóng vai trò quan trọng trong việc phá vỡ phòng tuyến chốt đối
phương và đặc biệt đã mở đường cho Xe.
Bây giờ vấn đề thứ hai cũng được giải quyết: quân Xe đã lọt được xuống hàng thứ 7!
(xem hình 5)
XABCDEFGHY
8-mk-tr-+-
tr( 7zp-
tRl+-zpp'
6Pzp-+pzp-
+& 5+p+-+-
+-% 4-+-
zPP+-+$
3sN-+-
mKPzP-# 2-
+-+-+-zP"
1+-tR-+-
+-!
xabcdefghy
H5
33…. Xc8
Như 33….b4 cho một diễn biến rất đẹp sau: 34.Xb7+ Va8 35.Xcc7 và tới đây

35….ba3 không được vì 36.Xa7+ Vb8 37.Xcb7+ Vc8 38.Xa8, thắng.
Chúng ta đừng quên rằng quân Xe ở hàng thứ 7 được hổ trợ bởi một quân hoặc một
chốt ở hàng 6 sẽ chiếu hết vua đối phương!
Nếu thay vì đi 35….ba3, quân Đen đi: 35….Tc8 thì 36.Xa7+ Vb8 Mb5, Đen cũng
không thể chống đỡ nước chiêu hết Xcb7.
Thế cờ đạt được sau 37.Mb5 gợi cho ta một sự ghi chú tổng quát: Tại sao cuộc tấn
công của Trắng lại có sức tàn phá dữ dội như vậy? Rất đơn giản vì kề cận Vua là 2 quân
Xe liên kết, một quân Mã, lại được con chốt a6 hổ trợ tấn công. Do đó mà mà cần phải
ngăn chận sự xâm nhập của hai Xe trắng bằng nước 33….Xc8, nhưng nước đi này lại cho
phép Trắng hy sinh quân thật bất ngờ:
34.Xb7+ Va8
35.Xd7!! Xc1
Trần Đức Khoa
8
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
36.Mb5 Xhc8
Hai xe Đen phải giám sát cột “c”. Quân Trắng đe dọa: 37.Xa7+ Vb8 38.Xb7+ Va8
39.Ma7+ và Xb8+ Đen chết Xe cũng thua.
37.Xg7
Các bạn cần ghi nhận sự tàn phá của quân Xe ở hàng 7.
37…. h6
38.Xa7+ Vb8
39.Xb7+ Va8
Lập lại những nước đi như vậy đề lấy thời gian suy nghĩ cho nước sau (đây là một
kinh nghiệm trong thi đấu)
40.Xa7 Vb8
41.Xb7 Va8
42.g4
Để tạo con chốt thông nguy hiểm h2-h4-h5.
Sự trả lời của quân Đen nhằm đánh đuổi các quân đối phương đang hăm bí bằng bất cứ

giá nào. Nhưng Trắng vẫn tạo được một chốt thông mạnh.
42…. e5
43.d5 Xd5
44.Xa7 Vb8
45.Xb7 Va8
46.Xb6 Xb8
47.Xb8 Vb8
Và thế là chủ đề được đào sâu. Cái “chiến lược 2 Xe” đã chiến thắng. Giờ đây chúng ta
có tàn cuộc Xe chống với Mã và trong tàn cuộc này mấy con Chốt tự do của Trắng có thể
tạo chiến thắng dễ dàng không đòi hỏi kỹ thuật khó khăn nào.
48.a7 Vb7!
Nếu 48….Va8 thì Vua trắng sẽ đến hỗ trợ đánh thắng: 49.d6 Xc8 50.Vd3! Vb7
51.Mc7 Va7 52.Vc4
Nước cờ Đen đi như trên là giăng một cái bẫy nhỏ: nếu 49.d6? Xc8 50.Vd3 Xc1
51.Mc3 Xa1….
49.Md6 Va7
50.Me8 Vb6
51.Mf6 Xc3
52.Vf2 Xc7
53.h4 Xf7
54.Mh5 Vc7

55.g5! hg
56.hg Xh7
57.Mf6 Xh7
58.Vg3 Xh1
59.Vg2 Xh8
60.g6 Đen đầu hàng.
Vì nếu 60….Xh6 61.g7 Xg6 62.Vf2 Xg7 sẽ bị Me8 chiếu bắt chết Xe.
Vị trí của Vua càng bị hăm dọa khi Xe xâm nhập xuống hàng thứ 8. Trong ván cờ sau,

mục tiêu này đạt được nhờ cách chơi tinh khéo về thế trận.
Taimanov - Lisitzine
1.d4 d5
2.c4 e6
3.Mf3 c6
4.Hc2 Mbd7
5.g3 Td6
Trần Đức Khoa
9
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
6.Tg2 f5
Một ý tưởng tai hại: một lần nữa nên đi Mgf6 sau đó e6-e5 để mở đường chéo cho
Tượng c8.
7.0-0 Mgf6
8.cd cd
Quân Trắng đạt được một ưu thế vị trí trong khai cuộc: cột “c” mở và Trắng sẽ lợi dụng
một cách thông minh.
9.Mc3 a6
10.Tf4!
Quân Tượng đen ở d6 ngăn cấm xâm nhập các ô c5 và c7 trên cột c, vì thế Trắng
tìm cách tiêu diệt quân phòng thủ ô đen này (một mưu kế thông dụng hủy diệt bằng cách
đổi một quân phòng thủ của mình).
10…. Tf4
11.gf 0-0
12.Ma4
Trắng lại đi rất hay: cột “c” đã mở và quân Mã có thể chiếm ô c5, làm một tiền đồn rất
mạnh, hạn chế sự di chuyển của đối phương.
12…. Mb6
Dường như chỉ còn mỗi cách đó để hoàn tất việc triển khai quân.
13.Mc5 Hd6

14.Me5
Trắng lại thiết lập một tiền đồn mới nữa !
13…. Xb8
Đen nên thử tìm cách đổi Mã bằng nước 14….Mbd7 để đổi Mc5. Nói chung nên
nghe lời khuyên: Nếu không bị một sự suy yếu quá lớn về vị trí, thì ta nên đổi hay
đuổi ngay lập tức quân đối phương đang đứng ở một vị trí mạnh.
15.a4 Ma8
Vẫn có thể thử đi Mbd7. Nhưng Đen đã sai lầm trong kế hoạch khi muốn thiết lập
một hệ thống phòng ngự thụ động kiên cố.
16.a5 Tăng cường vị trí của quân Mã ở c5, bây giờ thì không dễ gì trục nó
ra bằng chốt b7-b6 vì Chốt a6 đã trở nên rất yếu.
16…. Td7
17.Xfc1
Cuối cùng nhờ núp sau tiền đồn mà quân Trắng đã tăng cường áp lực lên cột “c”.
17…. Tb5
18.e3 Xfc8
19.Xa3 Xc7
20.Xc3 He7 (Hình 6)
Thường các chỗ yếu của đối phương đều được che khuất, cần phải học cách phát hiện
rồi tấn công vào đó cho thật mạnh. Giống như cuộc chiến tranh ngoài đời, trong cờ vua
người ta cũng tấn công đối phương ở chỗ yếu, nới thiếu sự che chở.
Mark Taimanov - Georgy Lisitsin [D30]
Leningrad Leningrad, 1949 [4]
Trần Đức Khoa
10
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
H6
H7
Và Taimanov đã phát hiện được điểm yếu tại ô b7 tuy bề ngoài cũng được bảo vệ.
Để chiếm ô đó, trước hết phải loại trừ quân tượng đang bào vệ nó.

21.Tf1 Tf1
22.Vf1 Xbc8
23.Hb3 Me8
Nhưng thế cờ hiện tại cũng chín muồi cho một đòn phối hợp.
24.Mb7 Xb7
25.Hb7
26.Xc6 Vf8 (Hình 7)
27.Xb8!
Lợi được một nước để đưa quân xe thứ nhì xuống hàng 8, ván cờ sắp kết thúc.
Không thể Hb8 vì 28.Md7+. Nếu đi cách khác 27….Ha7 thì thế cờ Trắng cũng mạnh và
nó có 2 cách để thắng 28.Xe8 Ve8 29.Xc8 Ve7 30.Mc6
Hoặc là 28.Xcc8 Mac7 29.Mc6 bắt chết Hậu đen. Thế nên:
27…. He7
28.Xa8 g6
29.Xcc8
Trần Đức Khoa
11
XABCDEFGHY
8n+R+nmk-+
( 7+q+-+-zpp'
6p+-+p+-+& 5zP-
+psNp+-% 4-+-
zP-zP-+$ 3+-+-
zP-+-# 2-zP-+-
zP-zP" 1+-tR-
+K+-!
xabcdefghy
XABCDEFGHY
8ntr-+-+k+
( 7+ptr-wq-zpp'

6p+-+psn-+&
5zPlsNpsNp+-%
4-+-zP-zP-+$
3+-tR-zP-+-# 2-
zPQ+-zPLzP" 1+-
tR-+-mK-!
xabcdefghy
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
Hai Xe liên kết nhau, những nước tiếp theo bắt buộc phải đi như vậy
29…. Vg7
30.Xe8 Hc7
31.Xec8 Hb7
32.Xab8 Ha7
33.Xh8! He7
34.Xbg8 Vh6
35.Xg6 Vh5
36.Xg3 Vh4
37.Mf3 Vh5
38.Xhg8 Đen đầu hàng.
Rõ ràng chúng ta thấy không thể nhường đối phương mà phải chiến đấu để giành các cột
mở. Trong trường hợp tương tự nên bảo vệ hoặc có thể tìm thấy cách chống cự với những
quân mạnh trên cột bị đe dọa bằng cách nhằm vào việc đổi quân. Thường thường quân
nhẹ (Tượng hoặc Mã) gây khó khăn cho cặp Xe khi chúng cố gắng chọc thủng đối
phương. Trong tình huống như thế phải tìm những khả năng mới để xâm nhập.
Ví dụ sau đây minh họa rất rõ chiến lược này
Mikhail M Yudovich Sr. - Konstantin Klaman [A46]USSR Championship Leningrad
XABCDEFGHY
8r+-wq-trk+
( 7zppsnnvll+
p' 6-+p+-

zpp+& 5+-
zPp+-+-% 4-+-
zP-+-+$ 3+-
sN-+N+P#
2PzP-wQ-zPP+"
1+-+RtRLmK-!
xabcdefghy
H8
Quân Trắng có một ưu thế về không gian, ngoài ra một trong hai Xe của nó đang đứng
trên một cột mở duy nhất, nhưng nếu Trắng chồng Xe một cách máy móc thì chẳng khác
nào xách kiếm chém xuống nước: 18.Xe2 Xe8 19.Xde1 Tf8 20.Xe8 Me8 và có thể thấy
rằng quân Trắng không thể tăng cường được vị trí của mình. chiếm lấy cột mở không phài
là hoàn toàn hay. Cần phải có những điểm xâm nhập được, do đó trước hết Trắng phải tìm
một mục tiêu để tấn công ở cánh Hậu.
18.b4 b5 (Nếu không Trắng sẽ đi 19.b5)
19.a4 a6
20.ab Thường được lợi thế hơn khi chồng hai Xe trước khi đổi Chốt và
nhất là bên phòng ngự thiếu chỗ để chồng Xe.
20…. ab
21.Xa1 Xe8
22.Xa2! Hc8
23.Xea1 Hb7 Quân Đen dường như vẫn giữ được tình trạng cân bằng trên
cột “a”. Nhưng…
24.Hb2 Me6
25.Xa3! Trắng có ý định sẽ chơi Xa1-a2 rồi Ha1 chiếm lĩnh cột “a”.
25…. Mc7
26.Xa5 Xa5
27.Xa5 Ma6
Trần Đức Khoa
12

Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
28.Ha3 Mab8 Đen không thể đi 28….Xa8 vì 29.Mb5 cb 30.Tb5.
Nhưng bây giờ thì Xe đã xuống chiếm hàng thứ 7:
29.Xa7 Hc8
30.Mb5 Cũng rất mạnh 30.Xc7 tiếp theo là Ha7
30…. cb
31.Tb5 Vg7
32.Tb8 Mb8
33.Te8 He8
34.b5 Tf8
35.He3 Hc8
36.Hf4 Đen đầu hàng
Không thể chống đỡ sự đe dọa đồng thời của Xe ở a8 và của Mã ở c5.
Chúng ta xem xét một ví dụ sau về cùng một cột dọc (được sử dụng tấn công) mà Xe
được đặt trước các Chốt, tham dự vào cuộc tấn công Vua đối phương.
Najdorf,Miguel - Kotov,Alexander [E55]
Mar del Plata Mar del Plata (15), 1957 [6]
XABCDEFGHY
8-+rwq-trk+
( 7+p+l+pzp
p' 6psn-
+psn-+& 5+-
+-+-+-%
4Pvl-zP-+-+
$ 3+LsN-
+N+-# 2-zP-
+QzPPzP"
1tR-vLR+-
mK-!
xabcdefghy

H9
14.Xd3! Mbd5
15.Md5 Md5
Tốt hơn thì nên đi 15….ed, nhưng Đen mở đường cho Tượng – Hậu.
16.He4! Tc6
17.Me5 Mf6
18.Hh4 Td5? Tượng đáng lẽ phải lên điểm e4 để bảo vệ cánh Vua.
19.Tg5 Te7
20.Xh3 Chúng ta thấy đấy! Q!uân Xe tăng cường cho cuộc tấn công vào ô h7.
20…. Xe8
Một sự hy sinh “nhẹ nhàng”, Đen mong muốn với nước 21.Tf6 Tf6 22.Hh7 Vf8 làm
chậm bớt đợt tấn công của đối phương. Yếu hơn là nước 20….h6 do sự hy sinh ở h6.
21.Td1! Động viên thêm lực lượng trừ bị, mục tiêu là ô f7. Cuộc tấn công của
Trắng phải thắng lợi, Trắng có quân đông hơn ở cánh Vua và quân Mã ở e5 đặc biệt rất
mạnh. 21…. Ha5
22.Th5 Xed8
Trần Đức Khoa
13
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
22….Mh5 không đi đến đâu vì sau đó 23.Hh5 Đen không thể bảo vệ cùng một lúc f7 và
h7. 23.Tf7 Vf8
24.Th6! Trắng có nước đe dọa Tg7
24…. Me8
25.Hf4! Lại thêm một đe dọa chiếu bí 26.Tg7 Mg7 27.Mg6 hg 28.Xh8 bí.
25…. Tf6
26.Tg7 Ve7
27.Te8 Tg7
28.Xh7 Trắng ban một phát ân huệ và quân Đen đầu hàng.
Chúng ta vừa thấy việc động viên các quân mạnh như cặp Xe là một trong những vấn đề
chính của trung cuộc. Mặc dù trong bài học này, đối tượng nghiên cứu là các quân Xe,

nhưng chúng ta phải thấy sự hoạt động hiệu quả nhất của nó không thể tách rời với sự hoạt
động của các quân khác. Liên kết phối hợp, đó là câu thần chú.
BÀI TẬP 07 - 12
XABCDEFGHY 8r+l+-
+k+( 7zpp+n+-+p' 6-
+pvlp+-+& 5+-+psN-
zP-% 4-+PvLnsN-wq$
3+P+-mKP+-#
2P+Q+P+L+" 1tR-+-+-
tR-! xabcdefghy
XABCDEFGHY 8-
+r+ntrk+( 7zp-+-
+p+p' 6-zp-+p+pwQ&
5snPwqltRN+-% 4-+-
+-+-+$ 3zP-+L+-+-#
2-vLP+-zPPzP" 1tR-
+-+-mK-! xabcdefghy
XABCDEFGHY 8r+-+-
trk+( 7zppzp-+-zp-'
6-+lzpq+-+& 5+-+-
+pzPR% 4-+-wQn+-+$
3+-+-+N+-# 2PzPP+-
zPP+" 1+-mK-+-+R!
xabcdefghy
7 - + 8+- 9+-
XABCDEFGHY 8r+-
+k+ntr( 7+pzp-+-
zp-' 6p+-+lzp-zp&
5+-+-+q+-% 4-+-
wQN+-+$ 3+P+-+-+-#

2PvLP+-+PzP" 1+-
+RtR-mK-!
xabcdefghy
XABCDEFGHY 8rsn-+-
trk+( 7zplzppwq-
zpp' 6-zp-+pvl-+&
5+-+-sN-+Q% 4-+-
zPN+-+$ 3+-+L+-+-#
2PzPP+-zPPzP" 1tR-
+-mK-+R! xabcdefghy
XABCDEFGHY 8-
+r+r+k+
( 7+p+q+pzpp' 6-+-
zp-vl-+& 5zp-+P+-+-
% 4-+-wQ-+-+$ 3+-+-
+N+-# 2PzP-+RzPPzP"
1+-+-tR-mK-!
xabcdefghy
10 +- 11 +- 12 +-
Trần Đức Khoa
14
Cõu lc b C Vua Huyn Thu Nguyờn Giỏo ỏn hun luyn c vua
Ngy 6 thỏng 10 nm 2009
BI S 3
TNG TT V TNG XU
Tng c xem l tt hay xu tựy theo kh nng di ng nhiu hay ớt. Nu s
ng chộo do Tng kim soỏt cng nhiu thỡ hot ng Tng cng kin hiu. Sau õy
l mt vớ d c rỳt ra t trn u trong thc t.
Baslavsky - Kondratiev
XABCDEFGHY 8-+-

+-+-+( 7+p+l+-
mk-'
6p+p+p+pzp& 5+-
zP-zP-+-% 4-zP-
+-zPKzP$ 3zP-+-
+-+-# 2-+-+L+-
+" 1+-+-+-+-!
xabcdefghy
H10
Vị thế hình bên không có gì khó đánh giá: Tợng Đen bị những con chốt bạn hạn chế hoạt
động. Ngợc lại Tợng Trắng là Tợng tốt vì các con chốt của nó đều ở ô đen không có gì
cản trở cả. Trong khi đó các con Chốt đen đều đứng khựng trên các ô trắng hình thành
những mục tiêu tấn công của đối phơng đồng thời gây trở ngại cho Tợng của mình. Chúng
ta sẽ thấy rõ mối quan hệ chặt chẽ giữa các dãy Chốt với các quân cờ khác (ở đây là hai
quân Tợng). Ngời ta có thể nói rằng phòng tuyến Chốt là xơng sống của vị thế ván cờ. Sau
đây là những nớc tiếp diễn:
1. Te6
2.Td3 Td7
3.Vf3 h5? en i h5 l yu, cn gi li sau ny i g6-g5. Gi õy
ang b dn vo th b ng v th c th ng khụng cũn kh nng gỡ phn cụng l
mm mng ca s bi trn.
4.Ve3 Vf7
5.Vd4 Te8
6.Vc3 Ve7 S bi ri ca en l mt bi hi kch! Bờn Trng va to
cho quõn mỡnh cú kh nng phỏt huy hiu qu ti a.
7.Vb3 Vd8
8.Va4 Vc7
9.Va5 Tf7
10.Tc4 !
Buc i phng phi lu y Tng en vo ng chộo ngn nht (f7-g8)

10. Tg8
11.a4 y Cht lờn nhm tng cng sc mnh cho quõn mỡnh.
11. Tf7
12.b5 ab
13.ab Tg8 Nu 13.cb; Tb5 quõn en khụng th ngn chn s xõm
nhp ca Vua i phng vo b6 hoc Tng c8.
14.b6 Vd8
Trn c Khoa
15
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
15.Vb4 Sự đe dọa Ta6 bắt buộc Vua đen phải bảo vệ Chốt b7 và
Vua trắng sẽ rãnh tay ở cánh vua.
15…. Tf7
16.Vc3 Vd7
17.Vd4 g5
Một quyết định đột ngột để “thông khí” cho quân Tượng đen. Đe dọa của Trắng là f5
tiếp theo là Ve3-f4 rồi xâm nhập vào trận địa quân Đen giành thắng lợi quyết định.
18.fg Tg6
19.Ve3 Tc2
20.g6 Tg6
21.Vf4 Tf5
22.Te2 Tới đây quân Trắng thắng lợi rất nhanh chóng.
Trong cờ vua hiện đại các kiện tướng thường sử dụng hệ thống khai cuộc mà chủ đề là
giành đường chéo lớn (a1/h8, h1/a8): như hệ thống Catalan, ấn Độ cổ, Phòng ngự
Grunfeld. Sau đây là một ví dụ:
Teschner - Tal
1.e4 c5
2.Mf3 Mc6
3.d4 cd4
4.Md4 Mf6

5.Mc3 d6
6.g3 g6
7.Tg2 Chính xác hơn thì nên đi 7.Mde2 để tránh đổi quân như sau:
7…. Md4
8.Hd4 Tg7
9.0-0 0-0
10.Hd3 Te6
11.Md5 Xc8
12.c3
Rudolf Teschner - Mikhail Tal [B56] Vienna ETC 5, 1957 [7]
XABCDEFGHY
8-+rwq-
trk+
( 7zpp+-
zppvlp' 6-
+-zplsnp+&
5+-+N+-+-%
4-+-+P+-+$
3+-zPQ+-
zP-# 2PzP-
+-zPLzP"
1tR-vL-
+RmK-!
xabcdefghy
H11
Trần Đức Khoa
16
Cõu lc b C Vua Huyn Thu Nguyờn Giỏo ỏn hun luyn c vua
Trắng dự định vô hiệu hóa Tg7 và hy vọng đối phơng sẽ bắt Mã đợc đặt ở trung tâm mở
thông cột e và Trắng đè áp lực lên cột này. Quân Đen buộc phải phản ứng quyết liệt

12 . Xe8 gii phúng quõn Hu khi vic bo v cht
13.Te3? Nờn lờn g5, Tng s hot ng mnh hn.
13. Ha5
14.h3 ngn chn Mg4, Tahl tng rng Trng phi chi 14.a4 v anh ngh s i
phú 14.Td5 15.ed a6
14. Ha4! en i mt trong nhng nc ginh th, nc i kớn ỏo ớt
ngi nhn ra. ỏp lc nhm vo cht e4 v chun b nc i ca Cht b5.
15.Xfe1 b5
16.Tg5 Nc i ny phn ỏnh mt s mt nc. Quõn Trng cng cú th i quõn
vụ hiu húa Tng g7: 16.Mf6 Tf6 17.Td4 Nhng Trng khụng mun ch i quõn
cõn bng m cũn mun i phng i quõn Mó tin n t n mt ỏp lc trờn cht
e7. Hnh ng ny t ra ỏnh giỏ thp s phn cụng ca en trờn ng chộo a1/h8.
16. Md5
17.ed Tf5
18.Hd2 b4 Phỏo i ca Trng ó b tn cụng!
19.c4 Khụng i c: 19.cb Xc2!
19. Hc2
Sau khi i Hu thỡ s yu kộm ca Trng bờn cỏnh hu cng ni rừ.
20.Hc2 S n gin húa: 20.Xe7 Hd2 21.Xe8 Xe8 22.Td2 Tb2 23.Xe1 tht
bi do mt chin thut nh: 23.Xe1 24.Te1 Tc3! v Trng thua.
20. Tc2 (hỡnh 12)
XABCDEFGHY
8-+r+r+k+(
7zp-+-
zppvlp' 6-
+-zp-+p+&
5+-+P+-vL-
% 4-zpP+-
+-+$ 3+-+-
+-zPP#

2PzPl+-
zPL+" 1tR-
+-tR-mK-!
xabcdefghy
H12
Bây giờ thì rõ ràng là cặp Tợng của quân Đen hoạt động tích cực hơn nhiều so với tầm hoạt
động của Tợng trắng ở g2 bởi Chốt d5. Còn Tợng ở g5 cũng vô tích sự nếu đi thế biến
21.Xe7 Xe7 22.Te7 Tb2 23. Xe1 Te5, Đen u thế rõ.
21.Xa1 Td3
22.Xe3
Trng khụng th chng c c nu a vo th bin i quõn n gin húa nh sau:
22.b3 Tb2 23.Xcd1 Tc2 24.Xd2 Tc3 v nu 22.Xe7 Tb2 23.Xce1 Xe7 24.Te7 Tc3! tip
theo l Tc4 v Ta2.
22. Tb2
23.Xd3 Tc1
Trn c Khoa
17
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
24.Tc1 Xc4
25.Td2 Xb8
26.Te3 a5
Trong khi Trắng không đạt được mục đích là gia tăng hoạt động cho cặp Tượng thì
Đen đưa thêm một con chủ bài mới: đó là con chốt tự do rất nguy hiểm bên cánh Hậu:
27.Xd2 a4
28.Tf1 Xc1 Xe đã tiến xuống hàng ngang thứ nhất!
29.Xb2 Xa1
30.Vg2 a3
31.Xc2 Chiếm lấy cột “c” không còn quan trọng nữa: con Chốt tự do của Đen
nguy hiểm vô cùng.
31…. b3

32.ab a2
33.Te2 Xg1
34.Vg1 a1/H và Trắng đã sớm đầu hàng Trong ván cờ này cặp Tượng linh
hoạt đã đóng một vai trò lớn như một cây vĩ cầm đầu tiên của một dàn nhạc, góp phần vào
sự thắng lợi. Tuy nhiên Đen không thể thắng nếu không có sự phối hợp giữa hai mưu
thuật: sử dụng đường mở và chốt tự do.
Trong ván cờ tiếp theo sau đây, cuộc chiến đấu cũng xoay quanh vấn đề sự linh hoạt
của cặp Tượng nhưng nó liên quan chặt chẻ với những yếu tố vị trí cũng rất quan trọng Ví
dụ này chỉ cho chúng ta một cách hoàn hảo phương pháp của một Kiện tướng rèn luyện
các kế hoạch trên bàn cờ và đã linh động áp dụng trong các trường hợp ra sao.
Kotov-Szabo
1.d4 Mf6 2.c4 g6 3.Mc3 Tg7
4.e4 d6 5.f3
Sự nguy hiểm của thế biến theo hệ thống Samisch là ý tưởng chủ yếu nhằm phong tỏa
các Chốt trung tâm để rồi tấn công hai bên cánh.
5…. 0-0 6.Te3 e5 7.d5 Mh5
8.Hd2 f5
Tấn công vào cánh sườn từ trung tâm của Trắng bằng một chốt.
9.0-0-0 Md7 10.Td3 Mc5
Khởi đầu của một kế hoạch sai lầm. Tốt hơn nên đi
10….Mf4! (Bronstein) và sau 11.Tc2 thì tiếp tục 11….Mb6 buộc Trắng đi b2-b3.
11.Tc2 f4
Đen có kế hoạch khép kín cuộc cờ: Tượng g7 hầu như chôn chân vì 11….Mb6 sẽ bảo
vệ kỷ vùng trung tâm thì Tượng không đi được.
12.Tf2 a6
13.Mge2 a5 Điều tệ hại nhất trong cờ vua là khi đã chọn một kế hoạch rồi
lại phải đình chỉ giữa chừng. ở đây, lúc đầu Szabo dự định một cuộc phản công bằng
13….b5. Nhưng sau đó ông chú ý nước 14.b4 của đối phương, tiếp đó là c4-c5 khiến đối
phương rất mạnh. Bằng nước đi trong bài, ít ra cũng phải thử bảo vệ Mã ở c5.
14.Vb1 Nước đề phòng này thường rất có ích khi nhập thành xa, nó bảo

vệ ô a2 và nhường chỗ c1 cho Mã hoặc Xe.
14…. Td7 15.Mc1 Xf7 16.Md3 b6

17.Xc1 Tf6 18.Xhf1 Th4
Trần Đức Khoa
18
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
Đen muốn loại bỏ quân Tượng xấu của mình, nhưng tốt hơn nên đi 18….a4. Có lẽ
Kotov vừa rồi đi quân Xe đã khiến cho đối phương đi quân Tượng vì nghĩ rằng nếu chậm
trể thì Kotov sẽ đi 19.Tg1 và Tượng ở h4 sẽ linh hoạt. Nhưng Trắng đã đáp lại bằng một
nước bất ngờ:
19.Tc5! Trắng đi nước này do Chốt e5 không còn được Tượng đen bảo vệ. Sự đổi
quân tạo ra một điểm yếu mới cho Đen: Chốt a5 cô lập sẽ trở thành mục tiêu tấn công của
Trắng. Chắc hẳn quân Đen sẽ chiếm lấy cột “b” nhưng phải dám chấp nhận khi muốn tấn
công quyết liệt đối phương và đôi khi phải cho lại đối phương một vài thứ. Và dĩ nhiên,
trong trường hợp đặc biệt nếu cần, Trắng có thể chiếm lại cột này.
19…. bc (hình 13)
Kotov,Alexander - Szabo,Laszlo [E87]
XABCDEFGHY
8r+-wq-+k+
( 7+-
zpl+r+p'
6-+-zp-
+p+& 5zp-
zpPzp-+n%
4-+P+Pzp-
vl$ 3+-
sNN+P+-#
2PzPLwQ-
+PzP"

1+KtR-
+R+-!
xabcdefghy
H13
20.Ta4! Các vai trò giờ đây bị đảo ngược! Chính Trắng là bên muốn vứt bỏ Tượng
xấu của mình và Đen không thể tránh sự đổi quân này. Thật thế, nếu 20….Tc8 21.Tc6 Xa6
22.Mb5 và con Tượng ô c6 quá mạnh.
20…. Ta4 21.Ma4 Hd7
22.Mc3 g5 Đen cảm thấy nguy hiểm nên gấp rút tìm cách phản công bên
cách Vua. Còn Trắng đang đe dọa Mb5 rồi Xc3-a3.
23.h3 Mf6 24.Mb5 h5
Một cuộc chiến đấu hấp dẫn: ai sẽ là người giành thắng lợi?
25.Xh1 Kotov đã tìm ra phương pháp phòng ngự cánh Vua một cách ít tốn lực
lượng nhất. Nguyên tắc tiết kiệm là vấn đề cốt lõi trong phòng ngự: càng có ít quân cho
phòng ngự thì càng có nhiều lực lượng để tấn công.
Trần Đức Khoa
19
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
25…. Xh7 26.Xc3 g4 27.hg hg
28.Xa3 Tg3 29.Xh7 Hh7 Szabo đã thành công trong việc
bảo vệ gián tiếp Chốt a5: nhờ hậu đang đe dọa Chốt g2 của Trắng.
30.Mc1! Hh1 (hình 14)
XABCDEFGHY
8r+-+-+k+(
7+-zp-+-
+-' 6-+-
zp-sn-+&
5zpNzpPzp-
+-% 4-
+P+Pzpp+$

3tR-+-
+Pvl-#
2PzP-wQ-
+P+"
1+KsN-+-
+q!
xabcdefghy
H14
Hậu đen đã xâm nhập vào trận địa của địch, nhưng cuộc tấn công của Trắng thì nguy hiểm
hơn vì những lý do sau đây: 1.Vị trí của Vua trắng ít sơ hở hơn. 2.Quân Mã ở b5 tấn công
linh hoạt hơn quân Tượng ở g3. Do đó tiếp diễn là:
31.Mc7 gf 32.gf Xa7 33.Me6 Te1
34.Hd1! Xh7 35.Xd3 Trắng đi như vậy nhằm chống lại Đen
đe dọa Xh2 rồi Td2.
35…. Xh2 36.a3 Mở lỗ thông khí (mở cửa sổ) cho Vua!
36…. Md7 37.Ha4 Hg2 38.Xb3! Kotov phối
hợp rất biệt tài giữa tấn công và phòng ngự.
38…. Tc3 Dịp may cuối cùng, nếu Trắng mắc bẫy mà đi 39.Hd7 thì
Hb2 40.Xb2 Xb2 41.Va1 Xb7 42.Va2 Xd7 và Đen Thắng. Nhưng một nước hi sinh ngoạn
mục đã dập tắt hy vọng của Đen:
39.Me2! Và Đen đã đầu hàng vì nếu: 39….He2 40.Xb8 Mb8 41.He8 tiếp
theo sẽ chiếu bí. Một đường chéo đóng kín, muốn khai thông thường phải hi sinh một con
Chốt. Hãy xem đoạn kết thúc của ván cờ giữa Szchujowicky - Boleslavsky đã diễn ra như
sau:
XABCDEFGHY
8r+-wqr+k+
( 7+-zpl+-
vlp' 6-zp-
zp-zpp+&
5zp-snN+-

+-% 4-
+P+P+-+$
3+P+-vL-
zPP# 2P+-
wQ-zPL+"
Trần Đức Khoa
20
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
1+-+RtR-
mK-!
xabcdefghy
H15
20.e5! Xe5 Nếu như 20….de 21.Tc5 bc 22.Mf6. Còn nếu 20….fe
21.Tg5 Hb8 22.Mf6 Tf6 23.Tf6 Xa7 24.Hh6 Me6 25. Td5! và Tượng trắng trở nên linh
hoạt góp phần quyết định thắng lợi cho Trắng.
21.Tc5 bc 22.Mf6 Tf6 23.Xe5 Xb8 nước
đe dọa là Hh5
24.Xee1 và Trắng đã thắng. Rất nhiều kiện tướng thích bảo vệ cập Tượng ngay
khi khai cuộc. Người ta không thể nào tiên liệu được cặp Tượng của đối phương sẽ gây
khó khăn cỡ nào trong trung cuộc hay tàn cuộc. Sự liên kết của cặp Tượng là mối nguy
hiểm đặc biệt trong những thế cờ thoáng, thường nó làm tê liệt lực lượng địch.
Sau đây là một ví dụ. Smyslov –Botvinnik
1.e4 c5 2.Mf3 Mc6 3.d4 cd
4.Md4 Mf6 5.Mc3 d6 6.Tg5 e6
7.Te2 Te7 8.0-0 0-0 9.Mbd5 Tấn công vào
Chốt d6 vô ích. Tốt hơn nên đi 9.Vh1 để chuẩn bị f2-f4
9…. a6! 10.Tf6 gf Ăn Tượng lên f6 cũng được, vì nếu
11.Mh6 Hc7 và rồi áp lực của Tượng ở f6 cũng đáng giá một con Chốt hy sinh. Về phần
Trắng cũng phải tính đến mối đe dọa Tc3.
11.Md4 Vh8 12.Vh1 Xg8 13.f4 Td7

14.Tf3? Lại một lỗi lầm nữa! Đáng lẽ phải phong tỏa bằng 14.f5 và tiếp đó Th5 và
Me2-f4.
14…. Xc8 15.Mc6 Họa đơn vô chí! Smyslov thất vọng vì
không khai thác được gì ở khai cuộc nên không biết nên lập kế hoạch nào, do đó đang tìm
cách đơn giản hóa cuộc cờ. Nhưng Smyslov lại quên một nguyên tắc: không bao giờ nên
đổi quân mà để cho đối phương tăng cường sức mạnh ở khu trung tâm.
15…. bc 16.Me2 d5 17.f5 Nước đi này chẳng
gây khó khăn gì cho quân Đen, ngược lại nó còn mở ra đường chéo h2-b8 cho Tượng đen.
Thế thì Trắng nên đi nước nào? Kérès cho rằng nước đi tương đối khá nhất là 17.Hd3 và
những nước tiếp theo là: 17….de 18.Te4 f5 19.Xad1 Xc7 20.Tf3 Hc8 để rồi c6-c5 với ưu
thế cho quân Đen.
17…. Hc7 18.c4 dc 19.Hd4 c5

20.Hc4 Td6 Cặp Tượng bắt đầu cho thấy tiếng rống của mình!
21.g3 Tb5 22.Hc2 ef Cùng một lúc mở ra đường chéo
h1/a8 và cột “e”. Trắng lâu dài cũng phải gục ngã.
23.ef Xce8 24.Xf2 Xe3 25.Tg2 He7
Chồng Xe và Hậu để tấn công chúng ta đã thấy rồi
26.Mg1 Td3 27.Hd2 c4 28.Xf3 Xe8
29.Xd1 Tc5 30.b3 (hình 16)
XABCDEFGHY
8-+-+r+-mk(
7+-+-wqp+p'
6p+-+-zp-+&
Trần Đức Khoa
21
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
5+-vl-+P+-%
4-+p+-+-+$
3+P+ltrRzP-

# 2P+-wQ-
+LzP" 1+-
+R+-sNK!
xabcdefghy
H16
Cuối cùng rồi cũng xuyên qua xuống hàng ngang thứ nhất. Các bạn hãy chú ý hoạt động
của cặp Tượng đã làm tê liệt quân Trắng như thế nào.
31.bc Tc4 32.Tf1 Không còn cách nào để cản Tg1 nhưng bây
giớ thì Trắng cũng phải mất chất.
32…. Xd1 33.Hd1 Xd8 34.Hc2 Td5
35.Hc3 Td4 36.Hd3 He3 Đen đi như thế là đơn giản nhất.
37.He3 Te3 38.Tg2 Tf3 39.Tf3 Xd2
40.Me2 Xa2 Trắng đầu hàng.
BÀI TẬP 13-18
XABCDEFGHY 8r+l+-
trk+( 7zpp+n+-zpp'
6-+p+p+-+& 5+-
+p+psNq% 4-+PzP-
zPn+$ 3+-+LzP-zP-#
2PzP-+N+Kvl" 1tR-
vLQ+R+-! xabcdefghy
XABCDEFGHY 8-+r+l+-
+( 7zpp+-mkp+p' 6-
sn-+p+-+& 5+-wq-+-
+-% 4-+PsNr+-+$
3+L+-+-wQ-# 2P+-+-
+PzP" 1+-+R+R+K!
xabcdefghy
XABCDEFGHY 8r+r+-+-
+( 7zpp+qsnk+p' 6-

+-+Nzpp+& 5+-+p+-+-
% 4-+-+-+Q+$ 3+-+-
+-+-# 2PzP-+-zPPzP"
1+-tR-tR-mK-!
xabcdefghy
13 - + 14 +- 15 +-
XABCDEFGHY 8-+-vl-
+k+( 7+pzp-+rzpp'
6r+-sn-zp-vL& 5zp-
+N+q+-%
4-+-wQ-+-+$ 3+-+-+-
tR-# 2PzPP+-zPPzP"
1+-+-tR-mK-!
xabcdefghy
XABCDEFGHY 8-+rtr-
+k+( 7+-+-+pvlR' 6-
wq-+p+p+& 5+lsN-+-
+-% 4p+-zP-+p+$
3zP-+-zP-+-#
2LzPQmK-zPP+" 1+-+-
+-+R! xabcdefghy
XABCDEFGHY 8r+-wq-
+r+( 7zpp+-sn-mkp'
6-+p+pzp-+& 5+-+-
zp-+Q% 4-+-+P+-sN$
3+-zPP+-+-# 2P+P+-
+PzP" 1tR-+-+RmK-!
xabcdefghy
16 +- 17 +- 18 +-
Ngày 16 tháng 10 năm 2009

BÀI SỐ 4
CÁC QUÂN CHỐT: NHỮNG MỤC TIÊU TẤN CÔNG
***&***
Chúng ta chỉ nhận lướt qua ở các bài học trước: Chốt là xương sống ở vị trí phòng thủ.
Do đó chỗ đứng của Chốt mà một số điểm trên phòng tuyến được bảo vệ hay không được
bảo vệ, hoặc nói đúng hơn số điểm đó được gọi là mạnh hay yếu.
Chúng ta hãy xem xét ván cờ sau: Besrutchko - Koblentz
XABCDEFGHY
8-+-+-+-+(
7zpp+-
mkp+p' 6-
tr-tr-+p+&
Trần Đức Khoa
22
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
5+-zp-zp-
+-% 4-
+PsnP+-+$
3+-+-+P+-#
2PzP-tR-
mKPzP"
1tR-+-
+L+-!
xabcdefghy
H17
Thật rất dễ thấy rằng quân Mã chiếm ô d4 là một vị trí mạnh và khó mà trục xuất nó
ra khỏi chỗ đó. Mà ô d4 là điểm yếu của Trắng. Quân Mã đen đứng ở đó là vùng trung tâm
nó càng linh hoạt. Tình thế của Trắng càng nguy ngập thêm do có quân Tượng “xấu” vì
chốt của nó đều đứng trong các ô trắng. Chính do cuộc tấn công phối hợp ở hai cánh mà
quân Đen đã chiến thắng:

26.Xb1 Xa6!
27.b4 Nếu như 27.b3 thì sẽ bị chặn lại bằng Xdb6 rồi Xa3 tiếp đó là a7-a5-a4.
Còn như 27.a3 thì 27….Xdb6 rồi Xb3 và Xab6
27…. Xdb6 28.b5 Xa3 29.Xbb2 Xc3
ngăn chận 30.Xd3
30.a4 f5! 31.ef Tình thế của Trắng cũng sẽ rất nguy kịch sau
khi 31.Vg1 fe 32.fe Xe3 33.Td3 Xf6! 34.h3 h5 tiếp theo là g6-g5-g4-g3 Sau nước đi trong
bài, quân Đen có được một Chốt tự do khó ngăn chặn nó xuống.
31…. gf 32.a5 đuổi Xe…trong lúc nó tính đi!
32…. Xe6 Chỗ đứng của Xe phải ở sau Chốt tự do để hổ trợ trên bước
đường tiến tới của nó.
33.Vg1 e4 34.fe fe 35.Xd1 Vội vã chuẩn bị
phong tỏa con Chốt tự do này lại
35…. e3 36.Xe1 Xc2 Cách tốt nhất để thanh toán những
quân ngăn cản Chốt.
37.Xc2 Mc2 38.Xe2 Xe là loại quân phong tỏa tồi nhất vì nó dễ
là mục tiêu cho Tượng hoặc Mã tấn công.
38…. Md4 39.h3 Nếu 39.Xe1 e2 39…. Me2
và Trắng đã sớm đầu hàng. Nếu bây giờ chúng ta xem hình 17 và sửa đổi Chốt d4 đặt ở c3
thì chốt này bảo vệ được ô d4 không cho Mã đen chiếm, đồng thời Tượng trắng sẽ có chỗ
tốt ở ô c4. Quân Trắng sẽ ưu thế nhiều. Điều này chỉ cho chúng ta phải hết sức cẩn thận
khi đi Chốt. Đó là bộ binh, nó chỉ tiến chứ không được lùi, mỗi bước tiến của Chốt phải
được thực hiện chặt chẻ theo yêu cầu của tình thế, những chỗ yếu của Chốt phải hết sức
tránh, Tóm gọn là phải thật cân nhắc trước khi đi Chốt. Chúng ta cũng đừng quên rằng
những điểm yếu của Chốt thường cố định lâu và tạo thành mục tiêu cho đối phương tấn
công.
Trần Đức Khoa
23
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
Chúng ta hãy xem vài ví dụ sau:

H18
H18 Đây là một dạng vững chắc nhất của Chốt, nó bảo đảm cho việc tấn công lẫn phòng
ngự, vì đội xung kích này đang trong tình trạng ngăn cấm đối phương xông vào bất cứ chỗ
nào. Nếu vì thế mà chúng ta đẩy chốt “g” lên một ô thì lập tức các điểm f3 và h3 sẽ trở
thành những điểm yếu và sẽ phải chịu những hậu quả nghiêm trọng.
Sau đây là một số kiểu khác về chốt yếu.
XABCDEFGHY 8-+-+-
+k+( 7zpp+-+pzpp'
6-+-zp-+-+& 5+-+-
zp-+-% 4-+-+P+-+$
3+-zP-+-+-# 2PzP-+-
zPPzP" 1+-+-+-mK-!
xabcdefghy
XABCDEFGHY 8-+-+-
+k+( 7zp-+-+pzpp'
6-+p+p+-+& 5+-zp-+-
+-% 4-+-+-+-+$ 3+-
+P+-zP-# 2P+-+PzP-
zP" 1+-+-+-mK-!
xabcdefghy
XABCDEFGHY 8-+-+-
+k+( 7zppzpp+pzpp'
6-+-+p+-+& 5+-+-+-
+-% 4-+PzP-+-+$
3zP-zP-+-+-# 2-+-
+PzPPzP" 1+-+-+-
mK-! xabcdefghy
H19 Đen có Chốt d6 yếu H20 Chốt đen a7 cô lập,
Chốt c6, c5 chồng.
H21 Tr¾ng cã chèt a3 c« lËp,

Chèt c3, c4 lµ chèt chång.
XABCDEFGHY 8-+-+-
+k+( 7zpp+-+pzpp'
6-+-+-+-+& 5+-+p+-
+-% 4-+-+-+-+$ 3+-
+-zP-+-# 2PzP-+-
zPPzP" 1+-+-+-mK-!
xabcdefghy
XABCDEFGHY 8-+-+-
+k+( 7zp-+-+pzpp'
6-+-+-+-+& 5+-zpp+-
+-% 4-+-+-+-+$ 3+-
+-zP-+-# 2PzP-+-
zPPzP" 1+-+-+-mK-!
xabcdefghy
XABCDEFGHY 8-+rtr-
+k+( 7zp-wq-+-vl-'
6-zp-zpl+pzp& 5+-+-
zp-+-% 4-+P+N+-+$
3+P+-wQ-zP-# 2P+-+-
zPLzP" 1+-tRR+-mK-!
xabcdefghy
H22 Đen có Chốt d5 cô lập H23 Đen có Chốt a7 cô lập,
Chốt c5, d5 cũng dễ bị tấn
công.
H24 ván giữa Smyslov và
Denker
Trần Đức Khoa
24
XABCDEFGHY 8-+-

+-+k+( 7+-+-
+pzpp' 6-+-+-+-
+& 5+-+-+-+-%
4-+-+-+-+$ 3+-
+-+-+-# 2-+-+-
zPPzP" 1+-+-+-
mK-! xabcdefghy
Câu lạc bộ Cờ Vua Huyện Thuỷ Nguyên Giáo án huấn luyện cờ vua
Trong hình 24: con Chốt d6 cố định, nó đang cần một quân khác bảo vệ vì nó mục tiêu tấn
công của đối phương. Smyslov, cựu vô địch chỉ cho chúng ta cái cách tấn công vào một
điểm yếu như thế nào. Trong khi Đen tìm cách xóa bỏ chỗ yếu bằng cách ủi Chốt d6-d5 thì
Trắng bằng mọi cách phải ngăn cản nước đi này để rồi tăng cường sức ép lên điểm yếu với
tất cả các quân có thể huy động được.
24.Mc3! He7 25.Td5! Nếu quân Tượng đen bị đổi thì điểm d5 sẽ
yếu đi và việc đẩy chốt d6-d5 trở nên khó khăn.
25…. Vh7 26.Te6 He6 27.Xd3
Tăng cường áp lực.
27…. Xc7 28.Xcd1 Xf6 Quân Đen tìm cách phản công
trên cột f.
29.Me4 Mã vừa bảo vệ ô f2 vừa tấn công Chốt d6. Đối phương với Tượng đen
tạm thời phải chịu đóng vai trò thụ động.
29…. Tf8 30.Xd5 Hg4 31.X1d3 Hơi sớm
nếu đi 31.Md6 Td6 32.Xd6 Hd1!
31…. Te7 Nếu 31….He6 32.c5!
32.Md6 Td6 33.Xd6 Xdf8 34.He5! Điều
này hoàn toàn được tính toán rất chính xác.
34…. Xf2 35.Xd7 X2f7 36.Xf7 Xf7
38.He8 g5 39.Hh8 Vg5 40.Xd6 Vf7
41.Hh6 Và Trắng đã thắng. Trong vị thế sau đây (hình 25), Chốt e2 là Chốt chậm
nhưng tình thế lại thuận lợi hơn nếu cần tiến Chốt e3 để trừ bớt áp lực. Nhưng ở giai đoạn

trung cuộc nếu quân cờ đôi bên còn nhiều, việc tiến chốt e2-e3 sẽ không còn quân bảo vệ
d3 và chốt này sẽ trở thành mục tiêu tấn công của đối phương.
XABCDEFGHY
8-+-+-+-+(
7zp-+-
+pmkp' 6-
zp-+-+p+&
5+-zp-+-+-
% 4-+-zp-
+-+$ 3+-
+P+-zP-#
2PzP-
+PzPKzP"
1+-+-+-+-!
xabcdefghy
H25
Trong ví dụ tiếp sau, chúng ta sẽ thấy quân Đen chọn kế hoạch tấn công Chốt e2. Nhưng
sự tấn này không thực hiện riêng rẻ mà phải được phối hợp trong sự điều động toàn lực
lượng. Tuy nhiên sự hiện diện của con Chốt lạc hậu e2 sẽ là ánh đuốc soi đường cho quân
Đen.
Lisitzin – Botvinnik
1.Mf3 c5 2.c4 Mf6 3.g3 d5
4.cd Md5 5.Tg2 Mc6 6.0-0 Trắng cần phải đi
6.d4, còn đi như trên là một sai lầm và ngay từ khai cuộc phải chịu những hậu quả lâu dài.
Trần Đức Khoa
25