Tiết:64
Bài 40
Ngày soạn: 9/03/2010
Tuần: 28 Ngày dạy:13/03/2010
I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức:
- Hiểu dược dòng điện Fucô là gì,khi nào phát sinh dòng điện phucô
- Hiểu được những cái lợi và hại của dòng điện phu cô
2. Về kĩ năng:
- Nắm được khi nào dòng phu cô xuất hiện,từ đó biết cách tăng cường hoặc hạn
chế dòng phu cô
- Giải thích ứng dụng của dòng fu-cô
II. CHUẨN BỊ:
1.Giáo viên: - Thí nghiệm về dòng điện fucô và các hình vẽ phóng to trong SGK
2.Học sinh: Ôn tập về các kiến thức liên quan
III. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
Hoạt động 1: Kiểm tra kiến thức cũ
Thời
gian
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bảng
5
Nêu điều kiện xuất hiện
suất điện động cảm ứng
trong đoạn dây dẫn
chuyển động trong từ
trường và quy tắc xác
định chiều của cực của
nguồn điện?
Vận dụng xác định chiểu
của dòng điện cảm ứng
trong đoạn dây dẫn?

ĐVĐ:
Bài học trước chung ta đã
nghiên cứu dòng điện
cảm ứng xuất hiện trong
một khung dây kín , trong
đoạn dây dẫn chuyển
động cắt các đường sức
từ . Bài học hôm nay
chúng ta lại nghiên cứu
dong điện cảm ứng sinh
ra trong vật dẫn khối .
Hoạt động 2: Nghiên cứu sự xuất hiện dòng điện cảm ứng trong vật dẫn dạng khối-
dòng điện –Fu-Cô
Thời
gian
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bảng
10
Hiện tượng gì xảy ra khi
ta cho một con lắc là một
tấm nhôm dao động trong
từ trường và cắt các
đường cảm ứng từ ?
Thí nghiệm ban đầu cho
con lắc dao động tự do,
sau đó cho dòng điện
chạy qua nam châm điện
và quan sát sự dao động
của con lắc.
Ta gọi dòng điện cảm
ứng sinh ra trong khối vật

dẫn chuyển động trong từ
trường hay được đặt
trong từ trường biến đổi
theo thời gian là dòng
điện Fu-Cô
Đặc tính chung của dòng
Fu-Cô là tính chất xoáy.
Nói cách khác, là các
dòng của dòng Fu-Cô là
các đường cong kín trong
khối vật dẫn .
Giáo viên nêu câu hỏi
tiếp
Nêu thay tấm nhôm bằng
tấm nhôm xẻ rãnh thì có
hiện tượng gì xảy ra?
Giáo viên tiến hành thí
nghiệm yêu cầu học sinh
quan sát để rút ra kết
luận.
Học sinh thảo luận nhóm
sau đó đại diện nhóm lên
báo cáo kết quả
Tấm kim lõi chỉ dao
động trong thời gian
ngắn rồi dừng lại. vì khi
kim loại dao động, nó cắt
các đường sức từ của
nam châm. Do đó sinh ra
dòng điện cảm ứng trong

tấm kim loại. theo định
luật len-xơ, dòng điện
cảm ứng sinh ra chống
lại nguyên nhân sinh ra
nó ,tức có tác dụng ngăn
cản sự chuyển động của
con lắc .
Học sinh quan sát giáo
viên tiến hành thí nghiệm
Khi con lắn dao động
trong từ trường sẽ nhanh
chống dừng lại.
Học sinh thảo luận chung
toàn lớp
Nếu thay tấm nhôm bằng
tấm nhôm có xẻ rãnh thì
điện trở của tấm nhôm
tăng lên,dòng Fu-cô
giảm là cho con lắc dao
động lâu hơn.
Con lắc dao động lâu
hơn
1.Dòng điện Fucô
a.Thí nghiệm:
cho tâm kim loại
(nhôm) dao động
trong từ trường của
nam châm. Ta thấy
kim loại chỉ dạo
động trong thời gian

ngắn rồi dừng lại.
b. Giải thích:
Khi tấm kim loại
dao động, nó cắt các
đường sức từ của
nam châm, do đó
trong kim loại sinh
ra dòng điện cảm
ứng.
Theo định luật Len-
xơ, dòng điện cảm
ứng trong tấm kim
loại có tác dụng
ngăn cản sự chuyển
động của chính tấm
kim loại đó. Do đó
tấm kim loại nhanh
chóng dừng lại.
Nhận xét: Dòng
điện trong trường
hợp vừa rồi gọi là
dòng điện Fu- cô.
c. Định nghĩa: Là
dòng điện cảm ứng
được sinh ra ở trong
khối vật dẫn chuyển
động trong từ
trường hay được đặt
trong từ trường biến
đổi theo thời gian

d. Tính chất:
Đặc tính chung của
dòng điện Fu-cô là
tính chất xoáy. Các
đường dòng của
dòng Fu- cô là các
đường cong kín
trong khối vật dẫn.
Hoạt động 3: tìm hiểu tác dụng của dòng Fu-Cô.
Thời
gian
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bảng
10
Dòng Fu-Cô có lợi hay
có hại?
Kể tên một số ứng dụng
có lợi của dòng Fu-Cô?
Phân tích tác dụng của
dòng Fu-Cô trong công
tơ điện ?
Kể một số ví dụ về dòng
Fu-Cô có hại và cách
khắc phục?
Ví dụ về ứng dụng của
dòng Fu-Cô có lợi:
Để tránh kim của cân dao
động lâu, người ta cho
kim dao động giữa hai
cực của một nam châm.
Người ta sử dụng tác

dụng hãm của dòng Fu-
Cô trong phanh điện từ ở
các xe có trọng tải lớn.
Khi dòng điện chạy qua
cuộn dây của công tơ điện
sẽ sinh ra mômen là cho
đĩa kim loại của công tơ
điện quay. Đĩa kim loại
được đặt giữa hai cực của
một nam châm chữ U .
Khi đĩa quay sẽ sinh ra
dòng Fu-cô trong đĩa.
Dòng Fu-cô gây mô men
cản tác dụng lên đĩa. Khi
cân bằng giữa mô men
quay và mô men cản đĩa
sẽ quay đều. khi ngắt
dòng điện, mặc dù không
có mô men quay nhưng
đĩa vẫn quay theo quán
tính. Khi đó dòng Fu-cô
có tác dụng làm đĩa
ngừng quay một cách
nhanh chóng.
Ví dụ về một số trường
hợp dòng Fu-Cô có hại
Trong các thiết bị điện có
cấu tạo dưới dạng một lõi
sắt đặt trong một ống dây
có dòng điện xoay chiều

chạy qua. Dòng điện
trong ống dây biến đổi
theo thời gian nên trong
lõi sắt xuất hiện dòng
điện Fu-cô. Dòng điện
này là cho nóng lõi sắt và
có thể làm cháy máy móc
hoặc có xu hướng làm
chống lại nguyên nhân
sinh ra nó, ví dụ như
trong công tơ điện nó làm
giảm công suất động cơ.
Để làm giảm tác hại của
dòng Fu-cô trong các
trường hợp trên, người ta
làm lõi sắt bằng những lá
thép silic mỏng có phủ
sơn cách điện ghép lại với
nhau. Những lá thép này
được đặt song song với
các đường sức từ
2.Tác dụng của
dòng điện Fucô
a. Dòng điện Fucô
có lợi
Tác dụng hãm của
dòng Fu- cô dùng
trong chế tạo các
dụng cụ điện năng
như công tơ điện,

phanh điện từ… để
hãm chuyển động.
Tác dụng nhiệt của
dòng Fu- cô được
ứng dụng trong các
lò luyện kim để nấu
chảy kim loại…
b. Dòng điện Fucô
có hại:
trong những thiết bị
điện như động cơ
điện, máy biến áp
Dòng Fu-cô toả
nhiệt làm cho lõi sắt
nóng lên có thể làm
hỏng máy. Mặt khác
dòng Fu-cô chống
lại nguyên nhân sinh
ra nó. Đối với động
cơ điện nó chống lại
sự quay của động
cơ, làm giảm công
suất của máy.
*Để giảm tác dụng
có hại của dòng Fu
cô
Lõi sắt được làm
bằng những lá thép
mỏng ghép sát
nhau , cách điện

Các lõi sắt được làm
bằng nhiều lá tôn Si
lic ghép cách điện
với nhau, những lá
thép mỏng này được
đặt song song với
đường sức từ. Lúc
đó dòng điện Fu- cô
chạy trong từng lá
mỏng điện trở lớn
nên có cường độ
nhỏ làm giảm hao
phí điện năng và lõi
sắt ít bị nóng.
Hoạt động 4: Vận dụng,củng cố
Thời
gian
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bảng
8
1. Hãy nêu một vài
ví dụ trong đó có dòng
Fu-cô xuất hiện?
2. Kể tên một vài
ứng dụng của dòng Fu-
cô
3. Kể them một vài
trường hợp dòng Fu cô
có hại. trong những
trường hợp đó người ta
khắc phục bằng cách

nào?
2. Hãm dao động của kim
trong các cân rất
nhạy,phanh điện từ, công
tơ điện.
Có thể kể them vỏ của la
bànlàm bằng kim loại để
cho kim la bàn dao động
thì ở vỏ la bàn sinh ra
dòng Fu-cô, do đó dao
động của kim bị tắt
nhanh.
Tác dụng nhiệt của dòng
Fu-cô ứng dụng để nấu
chảy kim loại trong lò
luyện kim. Kim loại ở
trong lò được đặt bên
trong ống dây điện. cho
dòng điện xoay chiều vào
ống dây thì trong khối
kim loại xuất hiện dòng
điện Fu-cô làm nóng khối
kim loại.
3 Trong quạt máy,
trong máy xay sinh
tố, trong máy bơm
nước, điều là nóng
máy và có hại
Hoạt động 5: Tổng kết bài học
Thời

gian
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bảng
2 - Nhận xét thái độ học
tập của HS - Ghi nhiệm vụ về nhà.
Giáo viên hướng dẫn Sinh viên thực tập
Nguyễn Thị ThanhThúy Kim Ngọc Muốt
Thời
gian
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bảng
5
Nêu điều kiện xuất hiện
suất điện động cảm ứng
trong đoạn dây dẫn
chuyển động trong từ
trường và quy tắc xác
định chiều của cực của
nguồn điện?
Vận dụng xác định chiểu
của dòng điện cảm ứng
trong đoạn dây dẫn?
ĐVĐ:
Bài học trước chung ta đã
nghiên cứu dòng điện
cảm ứng xuất hiện trong
một khung dây kín , trong
đoạn dây dẫn chuyển
động cắt các đường sức
từ . Bài học hôm nay
chúng ta lại nghiên cứu
dong điện cảm ứng sinh

ra trong vật dẫn khối .
Hoạt động 2: Nghiên cứu sự xuất hiện dòng điện cảm ứng trong vật dẫn dạng khối-
dòng điện –Fu-Cô
Thời
gian
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bảng
10
Hiện tượng gì xảy ra khi
ta cho một con lắc là một
tấm nhôm dao động trong
từ trường và cắt các
đường cảm ứng từ ?
Thí nghiệm ban đầu cho
con lắc dao động tự do,
sau đó cho dòng điện
chạy qua nam châm điện
và quan sát sự dao động
của con lắc.
Ta gọi dòng điện cảm
ứng sinh ra trong khối vật
dẫn chuyển động trong từ
trường hay được đặt
trong từ trường biến đổi
theo thời gian là dòng
điện Fu-Cô
Đặc tính chung của dòng
Fu-Cô là tính chất xoáy.
Nói cách khác, là các
dòng của dòng Fu-Cô là
các đường cong kín trong

khối vật dẫn .
Giáo viên nêu câu hỏi
tiếp
Nêu thay tấm nhôm bằng
tấm nhôm xẻ rãnh thì có
hiện tượng gì xảy ra?
Giáo viên tiến hành thí
nghiệm yêu cầu học sinh
quan sát để rút ra kết
luận.
Học sinh thảo luận nhóm
sau đó đại diện nhóm lên
báo cáo kết quả
Tấm kim lõi chỉ dao
động trong thời gian
ngắn rồi dừng lại. vì khi
kim loại dao động, nó cắt
các đường sức từ của
nam châm. Do đó sinh ra
dòng điện cảm ứng trong
tấm kim loại. theo định
luật len-xơ, dòng điện
cảm ứng sinh ra chống
lại nguyên nhân sinh ra
nó ,tức có tác dụng ngăn
cản sự chuyển động của
con lắc .
Học sinh quan sát giáo
viên tiến hành thí nghiệm
Khi con lắn dao động

trong từ trường sẽ nhanh
chống dừng lại.
Học sinh thảo luận chung
toàn lớp
Nếu thay tấm nhôm bằng
tấm nhôm có xẻ rãnh thì
điện trở của tấm nhôm
tăng lên,dòng Fu-cô
giảm là cho con lắc dao
động lâu hơn.
Con lắc dao động lâu
hơn
1.Dòng điện Fucô
a.Thí nghiệm:
cho tâm kim loại
(nhôm) dao động
trong từ trường của
nam châm. Ta thấy
kim loại chỉ dạo
động trong thời gian
ngắn rồi dừng lại.
b. Giải thích:
Khi tấm kim loại
dao động, nó cắt các
đường sức từ của
nam châm, do đó
trong kim loại sinh
ra dòng điện cảm
ứng.
Theo định luật Len-

xơ, dòng điện cảm
ứng trong tấm kim
loại có tác dụng
ngăn cản sự chuyển
động của chính tấm
kim loại đó. Do đó
tấm kim loại nhanh
chóng dừng lại.
Nhận xét: Dòng
điện trong trường
hợp vừa rồi gọi là
dòng điện Fu- cô.
c. Định nghĩa: Là
dòng điện cảm ứng
được sinh ra ở trong
khối vật dẫn chuyển
động trong từ
trường hay được đặt
trong từ trường biến
đổi theo thời gian
d. Tính chất:
Đặc tính chung của
dòng điện Fu-cô là
tính chất xoáy. Các
đường dòng của
dòng Fu- cô là các
đường cong kín
trong khối vật dẫn.
Hoạt động 3: tìm hiểu tác dụng của dòng Fu-Cô.
Thời

gian
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bảng
10
Dòng Fu-Cô có lợi hay
có hại?
Kể tên một số ứng dụng
có lợi của dòng Fu-Cô?
Phân tích tác dụng của
dòng Fu-Cô trong công
tơ điện ?
Kể một số ví dụ về dòng
Fu-Cô có hại và cách
khắc phục?
Ví dụ về ứng dụng của
dòng Fu-Cô có lợi:
Để tránh kim của cân dao
động lâu, người ta cho
kim dao động giữa hai
cực của một nam châm.
Người ta sử dụng tác
dụng hãm của dòng Fu-
Cô trong phanh điện từ ở
các xe có trọng tải lớn.
Khi dòng điện chạy qua
cuộn dây của công tơ điện
sẽ sinh ra mômen là cho
đĩa kim loại của công tơ
điện quay. Đĩa kim loại
được đặt giữa hai cực của
một nam châm chữ U .

Khi đĩa quay sẽ sinh ra
dòng Fu-cô trong đĩa.
Dòng Fu-cô gây mô men
cản tác dụng lên đĩa. Khi
cân bằng giữa mô men
quay và mô men cản đĩa
sẽ quay đều. khi ngắt
dòng điện, mặc dù không
có mô men quay nhưng
đĩa vẫn quay theo quán
tính. Khi đó dòng Fu-cô
có tác dụng làm đĩa
ngừng quay một cách
nhanh chóng.
Ví dụ về một số trường
hợp dòng Fu-Cô có hại
Trong các thiết bị điện có
cấu tạo dưới dạng một lõi
sắt đặt trong một ống dây
có dòng điện xoay chiều
chạy qua. Dòng điện
trong ống dây biến đổi
theo thời gian nên trong
lõi sắt xuất hiện dòng
điện Fu-cô. Dòng điện
này là cho nóng lõi sắt và
có thể làm cháy máy móc
hoặc có xu hướng làm
chống lại nguyên nhân
sinh ra nó, ví dụ như

trong công tơ điện nó làm
giảm công suất động cơ.
Để làm giảm tác hại của
dòng Fu-cô trong các
trường hợp trên, người ta
làm lõi sắt bằng những lá
thép silic mỏng có phủ
sơn cách điện ghép lại với
nhau. Những lá thép này
được đặt song song với
các đường sức từ
2.Tác dụng của
dòng điện Fucô
a. Dòng điện Fucô
có lợi
Tác dụng hãm của
dòng Fu- cô dùng
trong chế tạo các
dụng cụ điện năng
như công tơ điện,
phanh điện từ… để
hãm chuyển động.
Tác dụng nhiệt của
dòng Fu- cô được
ứng dụng trong các
lò luyện kim để nấu
chảy kim loại…
b. Dòng điện Fucô
có hại:
trong những thiết bị

điện như động cơ
điện, máy biến áp
Dòng Fu-cô toả
nhiệt làm cho lõi sắt
nóng lên có thể làm
hỏng máy. Mặt khác
dòng Fu-cô chống
lại nguyên nhân sinh
ra nó. Đối với động
cơ điện nó chống lại
sự quay của động
cơ, làm giảm công
suất của máy.
*Để giảm tác dụng
có hại của dòng Fu
cô
Lõi sắt được làm
bằng những lá thép
mỏng ghép sát
nhau , cách điện
Các lõi sắt được làm
bằng nhiều lá tôn Si
lic ghép cách điện
với nhau, những lá
thép mỏng này được
đặt song song với
đường sức từ. Lúc
đó dòng điện Fu- cô
chạy trong từng lá
mỏng điện trở lớn

nên có cường độ
nhỏ làm giảm hao
phí điện năng và lõi
sắt ít bị nóng.
Hoạt động 4: Vận dụng,củng cố
Thời
gian
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bảng
8
1. Hãy nêu một vài
ví dụ trong đó có dòng
Fu-cô xuất hiện?
2. Kể tên một vài
ứng dụng của dòng Fu-
cô
3. Kể them một vài
trường hợp dòng Fu cô
có hại. trong những
trường hợp đó người ta
khắc phục bằng cách
nào?
2. Hãm dao động của kim
trong các cân rất
nhạy,phanh điện từ, công
tơ điện.
Có thể kể them vỏ của la
bànlàm bằng kim loại để
cho kim la bàn dao động
thì ở vỏ la bàn sinh ra
dòng Fu-cô, do đó dao

động của kim bị tắt
nhanh.
Tác dụng nhiệt của dòng
Fu-cô ứng dụng để nấu
chảy kim loại trong lò
luyện kim. Kim loại ở
trong lò được đặt bên
trong ống dây điện. cho
dòng điện xoay chiều vào
ống dây thì trong khối
kim loại xuất hiện dòng
điện Fu-cô làm nóng khối
kim loại.
3 Trong quạt máy,
trong máy xay sinh
tố, trong máy bơm
nước, điều là nóng
máy và có hại
Hoạt động 5: Tổng kết bài học
Thời
gian
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi bảng
2 - Nhận xét thái độ học
tập của HS - Ghi nhiệm vụ về nhà.