Tổng quan về
đạo đức kinh doanh
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ ĐẠO ĐỨC KINH DOANH
I. KHAI QUÁT VỀ ĐẠO ĐỨC KINH DOANH
!"#$%& '()
*+,#&-,./$012/(-34+5'6
"#&5#*$%-78#9:-;-).5<6(2=
>#7#-(9?#@2A##BC7-(
DEFA0*-GE>#;Hđạo đức là những tiêu chuẩn, nguyên tắc
được dư luận xã hội thừa nhận, quy định hành vi, quan hệ của con người đối với nhau và đối với xã hộiI
E>#J;Hđạo đức là phẩm chất tốt đẹp của con người do tu dưỡng theo những tiêu chuẩn nhất
định mà cóI KL
DEFAME#NE#EO#.;G
HEthics is: 1. The study of the general nature of morals and of the specific moral choices to be made
by a person; 2. The rules or standards governing the conduct of a person or the members of a profession;
3. The branch of philosophy that deals with morality. Ethics is concerned with distinguishing between
good and evil in the world, between right and wrong human actions, and between virtuous and
nonvirtuous characteristics of peopleIKPQL
RGST-(U6'"#V-CT##:V"#
&WX./!YT+-"#&!-"#(
WZ[U\7#-(V()34T]UC#(+-
($'*35C#?-4#"#&5-C#CY'
+-$'"#&^
1-).2'5#2AAGHĐạo đức là những tiêu chuẩn và nguyên tắc
chung được dư luận xã hội thừa nhận là đúng, theo đó con người tự điều chỉnh và đánh giá hành vi
của mình.”
<+,#$%! (_2C,./-YT- B
`4a-#,.*=ST#&"#2# -3-#b2#:+
8'4T#&"#78#a!U,#-$].8T-
A+,#78#7--:'+,#"#
]5)Aa#8-`(Ua24T$'"#]+78#
35'#8F,#A5`3c:--
1. Khái niệm về đạo đức kinh doanh
ST"#Td78#%7*CYT`_7\A
6,.*-'(78#
Thứ nhất5A2AeB578#68T#--408c.*+-)
'-:56#B=-)'-:AU /eT%408c-
=3RB)^1275B)C.*+_*4Te"#
8#-`4a76f8.;78#"#8#.
5*&,6V8#A4#U6'"#B)-2c::"#
78#;4Te"#8#2AU=E8#
Thứ hai5-3]+7\A&"#+7*D$%58#
\6;g#-(B:"#+BC,#7\@a-$==5B
:_B\5ga-]+5g#-').4_B:5B
)1-).57-)8c-78#5_2C,./5`
-3Ca--3`h;_,#257
8#-'(.)B4T,#]e"#i
,6V
9i+578# B*)-$E$j83(,#
A7#9*#.-kg7(]k$,#778#
E;hf2#78#"#6O`=l:[d;GHĐạo đức kinh doanh là
một tập hợp các nguyên tắc, chuẩn mực có tác dụng điều chỉnh, đánh giá, hướng dẫn và kiểm soát hành vi
của các chủ thể kinh doanhIKZL E25./YT"#78#G:
TW\&W/B:"#8#-3B:"#7-$%5
,6/-3$%WU:)--3!U
9gE6mnSS1.doX];GHĐạo đức kinh doanh gồm những nguyên tắc và
chuẩn mực có tác dụng hướng dẫn hành vi trong mối quan hệ kinh doanh; chúng được những người hữu
quan (như người đầu tư, khách hàng, người quản lý, người lao động, đại diện cơ quan pháp lý, cộng đồng
dân cư, đối tác, đối thủ ) sử dụng để phán xét một hành động cụ thể là đúng hay sai, hợp đạo đức hay
phi đạo đứcIKP5QL
AA`6E3"#)-f832"#&"8#5&-*$
##7-(78#4#GHĐạo đức kinh doanh là tập hợp các nguyên tắc,
chuẩn mực nhằm điều chỉnh, đánh giá hành vi của nhà quản lý doanh nghiệp đối với bản thân họ và
đối với những bên hữu quan khác (bao gồm người lao động, khách hàng, cộng đồng xã hội, cổ đông,
đối thủ cạnh tranh )”
78#B8c-78#h;-).57
8#6ECYT2%B$%F#)-6 B-3
CV8]
9?#4p*c;A-(=40A"# 78#A'.B4T
#8?A-)-(-'(.
Z
2. Đôi nét về lịch sử phát triển của các chuẩn mực đạo đức kinh doanh
q#76b-b4-)%r&U/_$''
76F3f3.=40"#&@T4T27&4+B
,_FU_.83*$%_\$%.".[?.5&A
83;\#.c5-@'._HeIA(69&
.". f 54aC"#6\-3-d64+H"#`&
7\#!5+"7\620#Is%\$%.".:+&
7t-)5;V-(N46$'.38Fa*
4#4`5*$%.':_5].`&
.".
q6P;f39\.57*$%%U/_24T]\##Z
(:Gf\5"\-U\U`9:-U\U%7*46Y
TT'3].a2#5&U/_2:C]N78#
$'ie>#78##&1]U34#&7;352#'
]k+752U.3X#&a#8`7("A$%
3B4#9:-78#`%U(._-(3;
G7\B/564gu#56CC:5U*\#
7*-t#
78#$':FTd78#"#<$%&7;=40
9 78#iAEF;7*5#.b .EF-
8]%b5F!A=#`[_E4TA=40"# 7
8#i:-;C7E8gA"#&##4p
4TA"#78#E#G\`-].`
2.1. Các tư tưởng triết lý đạo đức ở Đông phương
9*Va\`_*(U/eFN#1#.F&b5(
*#N#%22Ca*V26a+7\@&7;8
=40A$%"#'3N#5gaC*V,6V,#
a-"#&*).#.h#g-6a"#*V
`\5'Ca*N#bT7;,#34T;
"#+778#A;-bU)'&a
"#qb0-Nm0
2.1.1. Tư tưởng đức trị của Khổng Tử
qb04fvv39\.5&%##*Va4]4/8T#-f
2#_9C1]]+`U6a"#\
P
Nhân U*.`5?w&7-'.2`3x."#U6]
1].*+,#'528c+Hi&Iy]5>#5d5:58i1]
*V
NghĩaA`]"#1]5'.-;;7\B]E
\5&,]06'.(BV;5-6+/*;5H7\\;i
]IX#A.%BAH->\”*V`].
4#.y“8E4I
Lễ;"#1],"`H(;7\+;;7\
&7I*.*+1]5[d@;568+
Trí2:57*5U*&.*-"#`].iA
a.,#,./H%.+$0-3&7E++$0-3;IyHOE4
#4.#-EE8.I
DũngAa:7&5,66-B,#727fABc:(#5Aa
-&,]08.4U6]-;c:#6z`].5*V,6V"#(
\.'"]+"#,;#,.*=,6V57.*7:')"
-`_-30KP5QL
2.1.2. Tư tưởng pháp trị của Hàn Phi Tử
Nm0"`6bATr6-=*Ur)-a
="#Nm0'-!HI-;:CAf!
(.7u-3a="#qb0?*U6:HI&N
m0rU6']k:4T#,.(B{##U#7`U6
.*#="#;G*5m-)408c,.(T5\c)-
408cE.*m="#Nm05Thế - Pháp – ThuậtU#HcI"#-=,+5
=8]W<]+(2?"+-.T
q-31"#qb05\!-=:"#Thế#`:-5,.(*-
gt4Tc "#,.(T{r,.(T6B)5a-\
cA#=
Phápm)5B'.fA]U?y4#56ym)6\
Ur5\7#-bU*
Thuật)#=7qb0-HT#=I-#=UFC]-
5;Nm0'*)#=e#7:#G7|)-])q|
)`5.A8c5-,6VW7])J5"
)7+*5(7A-KP5L
S#`f5Ca.-k26a'33&4+5$%-*
V.*,6V-.#.
v
2.2. Sự phát triển của đạo đức kinh doanh ở phương Tây
a2-78#2a`].&$'F
C:(\
Luật Tiên Tri (Law of Moses)"#].`2F]&%##C&7.
&G3 #e57\!*F#:#_aU
&&x72W3.@d_;6"-BiB@W4#vf;
2B4pB".Ut
&9b5[#o%2)HCanon LawI(#Y4+
78#./H}4~#E4#8•4E4IR7\6`B'83
2A4+B^KL
1*N.[bM4Ei2C,#A*#.B(
278#&{%#Var5-c:"#&"
>7\6#f,.(T"#;3'83#C(7A'6
U83,.(;2AABfTa#'1(]tM4E%)
#-.#.2A#7*,6V6#_;]6&G€\+
&#+$0-3\*7\-"#`,#•€5€1C(((f2
BAAf-6(f"#-`,#•€5€\2)(
`\422"#;-,|#.7\•€5€[+]#B)#2
6a*37\7:"#`,#•€5€9]-4pB)(
a*U#_f4+B)B&8c47*-Va"#
•€
Eɂ#a-'()B(4T,#]"#
,6Vi)#.53&7‚9\5\-78#"
.*"\56`2,.\to+,#C#&-3#
78#".*B$]./`4aC,./$%N-7
8#e'-3-$%5#.275$%:7
8#78#@U/_B?-a\7#7AF
0#4#"#*7ƒssa3\A`].9?#4p ,
;A78#&o|D#\"#*3-i
`)(7#'*3
2.2.1. Trước năm 1960 – Kinh doanh cần đến đạo đức
hCf53o|$'*U'#g6U6
&#(\+A5)"A6U6-46$'4#
l2-CfZ542\.-].#C),6
U'B-(7*-$%8]#5\.B._6B!p-3:"A6
)-?B8]?3Cfv5-(\&%B
\,#63-a-'(+-38#9*3
Cf5-'(78#&B6)".*-(!V.*\
,#b-\5-'("#]78#B##
U)%9]tB#-(C-'((\$5(7#
BV1C&%U4CU6-(`;
-(\-'-'(78#57:&*
75f@-<T1C.(+\-).%#(64TA`
#"#U\78#a`].
2.2.2. Những năm 1960 và 1970 – Đạo đức kinh doanh trở thành một lĩnh vực khoa học
1Cf"#*7@ss$%o|7*;6,#a7\=
-4T#f-'(45\d7\7:-$6'6-2$#\
&4+1fb+o|##HConsumers’ Bill of RightsIR.U+-(X.("#&
8 ^„U+,.(B&8 BU6-,.(Ba4T#5,.(
BU*5,.(BT#5-,.(B/Em&8 a-3-
()U6-&8 B\,#H)-(TY`4+#I
R…^5H)-(7A42$#IRQ^5H)-(34IR…^-H)-(
'6/IR…^
3Cf…578#T4TU/_a>-T7#39
6-a\((=_8c4+./V'=+-3
78#F25&U/_-*4-68.C-'(
,#*$%"#8#q-'(78#+5
,6F#5\e-(#.\d\&6.4;78#)4Ta
FCbU*
2.2.3. Những năm 1980 – Thống nhất quan điểm về đạo đức kinh doanh
&#.-T78#)'.].T4T
>-T7#_.A-1.2(+B7#,#]*>-T
78#o\.B#-`;"#(&
78#ia"(B,#]&$.a(\.3n†5no5
9#E#51fQ5&"_>-T,+g% #U4HDefence
Industry on Business Ethics and ConductIRS7*-(--78#"#\
,+g^S7*.2-#g,#-;CYT
-bU*?<%8#5e&].i:(6C3
8k46)+-38#"#‡.U#[)o|
2.2.4. Những năm 1990 – Thể chế hóa đạo đức kinh doanh
…
9:"o|&7;.",#AT7A4-T82#`9".*B
?C-'($%,#*47tE-(46Y+l6HHướng dẫn Lập
pháp liên bang đối với công tyIB,+o|\,#faU3!,#
W__##C;7.*7:V#.##C(768c
;'=+-3C\.5b;j+-3-4#
5*)CY-V!p9*)/Ur,.=
V28c7\"AU8#FUtCB:3/#.67
;'!7U=
2.2.5. Từ năm 2000 cho tới nay – Sự nở rộ của đạo đức kinh doanh
78#.#.B(&,#]1C-'(7
8#BF(27#V5*5V)-(7#$%57#
,6Vh-(78#7\>#_?.8c#.!
,./-((;ˆBj#.7\ˆ7\BjCcA5
2+C7-(-3-#,.*=b
N#.--T78#2$*7\g8T#-
C,.=V-(A$].8T`;533$].8TU6
4/-f2#-4Te)b1(b()#r`;
78#Tc2A2_,#-4T\"#\-78#S#_
C-(!2A'.:"#b#.';6"#
46Y"#\.2
3. Các khía cạnh thể hiện đạo đức kinh doanh
78# 7-FB5B;)83(7
#O253"#)-f.5&-*$j7:#A
78#832"#,6V8#+,#-3+BC,#
+BC,#C&-;V82+,#]-ˆ!2AU=6a5
T*!*5Ua,.*=#.7*,6"#,.*=WC&2,.(
B_BU6--2A26#.76f#r#.b,.*=#.7*
,6E(3'=KP5vvL'6+B.(26a*-
`"#8#O34T'.5f,6="#,6V
8#=5b5%5-7A4i4p#.b+BC,#2
AC&U!Ub5\.W2A=6a#.26a
T*!*W,#A5+,#]-B:"#+B.i'7#
E#",#"#&-*5#4p7:#A78#
EP2:R$E;^
Q
Hình 1 – 92+BC,#
3.1. Đối với người lao động
- Nguyên tắc đảm bảo quyền đãi ngộ bình đẳng và xứng đáng cho người lao động
o-'($6.#7\@8#h1#'(8#
7*32;]U+$0.A8c-,6=]4TE
25p7\BaCB:#-3(7#Ur#ST
]U$6.#2A-;"53:5\5=#`5- -f2#5b#.A'
*35-'(%U;u&#%BA*2#a(3)
†,#†.E‰.R††‰^D`U;u(].)7,#
o|59##8#5Š-4+3*7[)††‰._`U;u'6
&#E257&"#*C,.*=-(]4TD.A
8c5408c5%5f*5-4#6&#D;6T*4\Ur-
U;u8T#-C.*+fT57|f57-C,6#"#
]21&408c#7\B##C,.*=]4T8T#-C.*+2
:]U+$0"58#5\53:5.,5b5U)5;
\]5$3:=
[)F#),.("#\.5b-.A8cC&2fT
'--=:\7#E._U.b.5)if!
-8#4#6&# .-U'BV1C,.(`U6"#&
#_BU6-,.(B4+--5-,.(2`##h4#
6\2CUrcA-(-\"fT
._BV"#\-iB-
1#5>#-c7*"#b\f--3 #`$
O#i7\B$EJ-'(408c#5408c'$"#]-
7\%$-3\422"#].;U2#A#
fB)To./78#a].8#_VB)
"#\.\`,#-34T22"#&#
- Nguyên tắc tôn trọng quyền riêng tư cá nhân
o-'(7,6V_V6\,.(]"#&
#h/\-(]-"#\.-(`U6r$(7-(fT
-A'"#&#e&5\.i+2C]-2
fT'5:46$''Ac,6h)\2AB*
83(;G2A8&#T.'W2A8b\.*
$5(#5$jW2A\,#`7|)A45E
8„.9\7\@6J!&,6Vgf
:$-+B5(7A4-f:,6"#46$'2
.54F$#Ur*U=2A].T]VU'B&#
6'.U=4&$.5T\-54B`e54TU=$]5&
##f5'T8-TN2,.(BT"-T84.>-h;
-).!8 BBV5-7A#4)-408c\-(]
-k2AU=72')-(!#.67(2rc:U66\
-46$'8d#+J17\A')B*C\)B
7\c-c\-!):2AU=8c-c:7\,#!
].U'B&#
h;-).5./78#8#6V,.(
BU*-(`-`7|)408cA)\-c:408c
\)B"#&,6V9\._66U6:#-;
].7\@._VgB:'*T1&#\+2
B\&-(7#-)B'-.fT-*W82
6U6-(\e&U*408c?c:C\]"#
p?\.-bBc,6
- Nguyên tắc đảm bảo điều kiện, môi trường làm việc
[)U6-\@Urf!;
-(7.A55-gU6-,.("#-Hđược biết và được
từ chối các công việc nguy hiểm hợp lýI&B\-.AB)_.
"-B&#T.')5)iUb5\.66U6
6``$-3.A-""#\-+-3&#
[,#34T#-(47tE-4"##7_]
UGan toàn lao động -vệ sinh công nghiệp78#5-'(##&
B408cA@65;.A#.2+-347tE"#&#
),6"#?&$'U'&5BAcA5.]#..*+
].#2A$`+8d8q.*R-4^\&/-3
&B,#*U(8),6-(4#5.]-]+6
a72$-&'56a72)'.&h;-).5?:B(
g`
1&#\6-C(7-67u4-3\&
4+,Eq\'.7276f(@#.#.b\&-EV
+"#;725fT:"#<&7\+#-2N)
,62AC#U'&!C6aU'B-(47tE-]4V4#.
3qxE2C-(7*8'!676f#h;-).5
>#-c"#8#6'C(7#BVO#_6)
?/-(_,#62B\&#-44p9UU6
.+7j(UC2ABC((_*-*46
$'78#rB]89@7B6U6#-(!A'-_;&
#3.+#fT"#;-;B:"#\.572\.4p2e4
'3F4T-)c."#&#h;-).5-'(-(U6--4
\_BC76_-(_:"#\.sjF
2:5C76.i2V>#C76-$].8T
\;?B5:,6rH4T#-(`#I\.h3C
76.5;6"#\.4pB6
1&#_B#U=`U6BV-_."5B)'-(#
#--'(,#O#_6'\,#5*
UjUC!AU-(A'#.]4VR-:8cA
T5(#5U%:5cC‹^\-2A]..A1#58#
g2)-C\3,#*C#5"
(A\U-+B-3&#-gF#
3.2. Đối với khách hàng
q\2b#.\.2AeB**+Bc-c7
q:&A_5408c.8=-c5B5
-Ae:8#O-).5"#\.(6=
3-7-;&,.*=+ -\.4p'U#.\
- Nguyên tắc cung cấp thông tin trung thực về sản phẩm
[\\$'4TU'U;u\C#&46$'-&8 1&A
„-(46Y':&46$'#2725&8 @2#.-+
7*J-(46Yla-).5&8 \7=-#-&
U=\c#7E37##,.*=2##.7\X6
F#-,67\TCUAcA"#-'(78#
-&BE''7|w83C;5;6&-f''8k(.8k
*(4#_"#&8 -4#7408c46Y].<'-"#7
h8%i2A].#C-'(72)U*1C\
%\77\?:7-T##.408c5!7\
8U"#46Yl7.*i2A8k*C-'(87
7\8d)#BC\E).83C;,6-).22A
C;U7x5Ue75'B'‹l,##.`
02Aa`-F#8724T)U*4#!
*\9:\7\:$2A'4T)."#&8 +-3
b
O2-'(78#!#a].-38#_?&8 A
U*?-(46Y5\f-7#5C\_*iB'
\,#U#25%5?
- Nguyên tắc đảm bảo lợi ích bền vững cho khách hàng
"#8#+-37"#;_5#C46
Y58=-c2At#%_"#.-'(78#,#3
72A6.4F-$'7\]+B_3/-_]8"#
7Cf_].5+,#]"#&8 -$%7\@8Fa
4T#+-347tE-B:"#C&8 ,;408c46Y-
8=-ccA5B8C-'(#:$%5]8`,#*,;46
$'46Y-8=-cU6-\&1&8 +2efBŒ-8e
8--)`#\-46$'W7\+.6
#'].\d".6,#5\&4,#`4+!U)+-3
&8],#- 1*46$'@.E_3/7\:*+
]8"#C46Y27\B].\d\&5e3;C46
Y"#46$'2i7\B')=&
- Nguyên tắc bảo mật thông tin cho khách hàng
h3+A7#"#.:-•EE;-'(.+
,#*7-U6)\]9\?:'(
-)5C-$0V\]o-'(78#6.4F-
77\A7A4BC\]\.%)--;*58#
2A8c?-c:7#+"#71C
\.2AB'\.7A.)-A,65
0!'.\1(\.+2BC\2@A,6U46YB
8d8`(.i-4T"#7
- Nguyên tắc an toàn sản phẩm
o-'(78#A;,#*&8 #46Y5U#
e-4TYM46Yg,#3C"(Y8C7*7.*
"#46Yq*7.*2A8*7*4#5\46$'7\5&#
Y65&,6V-\5):@-;*7.#.:46$'
1C46Y7*7.*(YC#5"U'&7\A(g-+w+
-3&408ch78#C46Y-).7\@].#C-(8#
4+3/g].727f-(]858'4T).-g"#7
+-346Y-\.5'B-;6U'B\.O28#_
6]"Y-(#*7*5408c.BY5]"!
,./7>)-\,;#\-/57A#'B5U#2A
5U*'
3.3. Đối với cộng đồng xã hội - Trách nhiệm xã hội
78#+-3+Be$%#.#'B,#]h'(
.,#)*-37“trách nhiệm xã hội” (CSR – Corporate Social Responsibility)
9e$%+BC,#!UN"#8#2A].6a
*\&Ty-f2#y$%$,#`8#-*\&
4+"#q4+-B:"#e-;*U=6a5\,#]-gt
8#62V-2-(4TU(-C-"#\&Ty
7*D-f2#y$%eAT(258#gt6T_."
-T.$%"#;
- Nguyên tắc bảo vệ môi trường tự nhiên
S6$'-(!$%.#.%!##-'(3(#_66,.*G
\d\&-;7.9#U#&=40&
-'(78#,#\&B,#]*-).1.]:
4TU3-\3"#8#.408c('-7#
.UF#U%F5U/".84‹92'("4aC!B:"#
U6]B:$%5c"#+#2#B)-3&C,.=5
CYT"#$%-(\&hC&".662:4T
Y.#.2#"#C8#7\]"C)-(\&1C8#
24p7\Ae*7\]"C-'(#:$%o-'(
bU*B,#]#.-6'646$'-\&7\7:5
35'#-*el#U;B]+,#U#7E"#
Z
8#?@2=+-3&8 ,;T#-U6,6
2#9'6U#U;.a578#.
.*+#7E.
"#8#6/(\-46$'578#58=-c-3\
$0V'65-3>#-cU6-\&4-.h7#
.i6BVAU6-]Ur45A#5#
&
- Nguyên tắc bảo vệ môi trường văn hóa – xã hội
lC-'(\d\&T5-)'5-'(U6-\&-f2#y
$%5-)AiB?a(,+#1-2A#.b6,#-\
&T54Te-A"#8#=#`g2A#.b*4+5
*>-2,E5)c=#`1C=.(+2AU*'5#.-2
C=-2,E3"#U-;,6-5!U\
,#652A8k*C68 5$2g=-f2#-.(
+5#.b=_-*V$%5'4T4-*"#\
C
h;-).5,.*=78#7\@B$E$j-(7:#7*5Vg_
]/*B:"#C&8]=#`sj 5e$%:=&
]8"#8#W82U6-B:"#eiU6-B:]8"#:
8#
- Nguyên tắc nhân đạo chiến lược
n?wC&U'#.228ci>-T]
-"#$%1C&U=U;\+B(=5\7
7\276f*)-3`C#=_*@-;76f:2
78c\2-#g,#7\@+-3,+##.]<&
g+-3\.`#h;*;6C8#]Fi;6
8#_-`35Ua7:#]*B.4p?8#"+-
AB:#`-3+BC,#75-B76_7\#
`#
3.4. Đối với các đối tượng hữu quan khác
1%]:a546$'578#"#8#g2-U=
BaUa'(+BC,#7C#1U#+BC,#:
9-e$%&-*T#A]:7>U)-f
.5g2C+BC,#7Gb\5:"5'578#
-5+"#52$%5\-3.(\
P
9?#%.$j-(-'(78#"#8#+-3cổ đông"#\.h'
(78#Aa].,#*-\U;:fb
\9\-7*2-cYU=-'C\54+-(;:
"#8#W7*,6"#8#5$=46"#\.S+
:'C\,#5?b\#C,.*=,#*-
_5A#.(@Ce:3.58#5-(
@4+U6]+7*+7‚i(A5#_C#.
bt#c::T B-3CU*"#=&5C
##.87‚46$'78#"#5"#\.h;+-3b\5-7*
$+2A8'7\b=hb\7\.]-?-+2A4p\.
`-;*727f18 :#.7\5-'\7\:$5-\;
#.CV52AB&h7U=-.4p'("#b\
h3chính phủ5-'(4#U:i-'(78#l
::f".*A3,6V8#l'7;:"i!#
Y5,.=7*-"#F8#6]EY
T7*94+7*gt6:$*F4+77\6?
]-7*i2A8T *BC:-B-7\:S+U
4#8k*(*13#.b1-).-'(78#3
6.4:+*58 (#.:;].i--)
N"#8#g,#*\.7-5-!U
6a3Cđối thủ cạnh tranhT*2C8#5b5\.
=&5>-T9#`&7\7t-B
]+=&:T9#?Y.8#6+-B+"-
:U6];+-3(8#5#\AUrB)5=
_[B)-=_#+5-;A+BUr(2
26U#7\57\B\.-$%'
)-):6`_-34T$j"#+=$%-Vq257*,6
B-(B)-=_7\g#V>#:T@C::7ƒ5
A)
l25g2'(+BC,#7\5'5
5‹8#(6]/-2$0? B-3Y
T78#`4++BC,#?#%()57\A2
_6a-6"#+B.,#`#.7j,#`+B
7+-38#5UaC\B.2+,#]-B:7#O#
-)46$'578#\&4Tbg#"#'6+BC
,#.
v
II. MỐI QUAN HỆ GIỮA ĐẠO ĐỨC KINH DOANH VÀ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP
1. Khái niệm về văn hóa doanh nghiệp
1.1. Định nghĩa văn hóa doanh nghiệp (VHDN)
)C-f2#\.5#.-f2#8#R#EE^7BU*
-37-f2#bR#Ž#E^#.-f2#78#RU4E44E^
la4T?"#7-f2#57-f2#8#i-\ #8
9#E4•[N-n#E•}E4 =>#-(hNO14#GHOrganizational
culture is the specific collection of values and norms that are shared by people and groups in an
organization and that control the way they interact with each other and with stakeholders outside the
organizationIKPvLRhf2#b)BcA=-,./ B#4ŒUa
--2b-(@`-3#i-3
+BC,#7Ub2^
96"#h1#i##'(#)$,#-'(.
E6<o9`;GHVăn hóa doanh nghiệp (văn hóa công ty) là một dạng của văn
hóa tổ chức bao gồm những giá trị, những nhân tố văn hóa mà doanh nghiệp làm ra trong quá trình sản
xuất kinh doanhIKL
mnSS1.doX]##=>#GHVăn hóa công ty là một hệ thống các ý nghĩa, giá
trị, niềm tin chủ đạo, nhận thức và phương pháp tư duy được mọi thành viên của một tổ chức cùng đồng
thuận và có ảnh hưởng ở phạm vi rộng đến cách thức hành động của các thành viênIKP5PL
1.2. Vai trò của văn hóa doanh nghiệp
DhNO12-#g3+-3-]#,678#"#8#
DhNO146_"#8#5eTA8#AU(-C-
U),#'CeT-\;"#8#
DhNO1(@-"#]-8#1C8#2(-f
:T4p#U_7\7:-f4#.-;c7*]
&$.''A(B:U6]-8#
DhNO1=3"#8#hNO1):,.*=6V>#5-
"#\]5--;27u=:]:"#\--Va"#8#
2. Đạo đức kinh doanh là giá trị cốt lõi của văn hóa doanh nghiệp
l6]-f2#-i# euz',+#-8]5-f2#
-(AC(+J'57*,#,;A]8"#6'3
2q78#-hNO1i-).78#-hNO1(C/
=8#%+/-B,#,;-A
sja22;78#_"#hNO1R].V7*"#
6#.:8k^lahNO14Tbg#"#,#=5Y5*V7
8#5,.-5Va78#5`,6V-,./*BA
-8#')5]E_,#'hNO1:*V
78#5=3"#8#AA78#q$].8TB*V7
8#"#;5U6]8#%T$=CYT_]
EA+'-3*V'.1CYT'.`\B8#$].
8Tr#B:7\@\.ge$%5&#‹
2:78#1-).58#+$].8T(hNO1-C
-26a;8#26$].8TC,.=78#)?
/5B-3+-B:$%
qhNO1"#8#5?#7\@;-CUAC;
U"#8#5ec‹g8T#-C$0"#8#
78#58#22\&-+&##.7\52
22$%#.46Y"#26U6'B-#77408c•
2i:C-'("#78#1-).5hNO1U#6
78#9278#8#%2(6(hNO1U(
-C
III. MỐI QUAN HỆ GIỮA ĐẠO ĐỨC KINH DOANH VÀ TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI
1. Khái niệm trách nhiệm xã hội
1.1. Định nghĩa về Trách nhiệm xã hội (CSR)
$%"#8#R9S•y9#ES#•E44UE4^#$*.
3*3(7*)#.59S•#8_a7
B(&,#]-2_,#*B+-38#1&#/39S•
7\@“điều đúng đắn cần làm”g“điều khôn ngoan nên làm”.%2'(=>#
"#\6-78###-(9S•
m#7#4SE##=>#-(9S•f…v4#GHTrách nhiệm xã hội hàm ý nâng hành
vi của doanh nghiệp lên một mức phù hợp với các quy phạm, giá trị và kỳ vọng xã hội đang phổ biếnI
N#.=>#"#7*MEl9###-f…GHTrách nhiệm xã hội của
doanh nghiệp bao gồm sự mong đợi của xã hội về kinh tế, luật pháp, đạo đức và lòng từ thiện đối với các
tổ chức tại một thời điểm nhất địnhI
o##-‘EEi##74?:-(9S•GHMột doanh nghiệp có trách nhiệm xã
hội khi quyết định và hoạt động của nó nhằm tạo ra và cân bằng các lợi ích khác nhau của những cá
nhân và tổ chức liên quanI
…
9gE=>#"#12A7*]"#1]*3-(9S•5B
=>#7@-„';GHCSR là sự cam kết của doanh nghiệp đóng góp vào
việc phát triển kinh tế bền vững, thông qua những hoạt động nhằm nâng cao chất lượng đời sống của
người lao động và các thành viên gia đình họ, cho cộng đồng và toàn xã hội, theo cách có lợi cho cả
doanh nghiệp cũng như phát triển chung của xã hộiIKPL
1.2. Nội dung của Trách nhiệm xã hội
NsN"#8##.%bU*-kg(,#A7#-(7
58--"#9S•4+25\;H7TI"#M9#2:8
-B408c%'E259S•U#e7*5V5-F
R$E;^
Hình 2- o\;7T$%R9S•^"#M9#KvL
D7*5A,#,6-fa5(7,.*Ua8#
B)3*F`;7*B)"#8#]N`*58#*
U7*fU6"#$%h;-).5f78#\6B!_9
g(68T#V7*"#8#
D]"):_"#U6#7*C#8#-$%
132A*2#,./$%5--fU6)5A8#E
bc7*7\7b2\Ur-BYT-=
`U6$%Ba7*-V#U)`U657\A*
"#1sN
DC,./5=B$%')#B#-
-fU6)\&5)@2A4#A6#.b,./$0
$%-+\3N`C#5$%\eC76?D4#7\„W
7#)$%#%i5?#ABcA2#-)
DFC--"#$%+8#33-2
8c,.*=="#8#2.AC+*8]
T.-T"#8#$%
Q
2. Trách nhiệm xã hội là sự phát triển cao của đạo đức kinh doanh
T*2'(YA78#"#O1:1sN
:,#_)C1sN$'.`\
?l:&$.f6C4T-,#*8#4+&
-\1sN-
T*(&408c#71sN-78#e>#-3#
.5-(U6'].#77#51sN:4TA'#"#
78#778#()*C,./$0B]/7|w-(
!b"#8#`4a-#,.*=,#78#W;1sNB
4T#7*"#8#+-3$%5(.7u-3
=>#-(1sN#_A"#7.57o‘E8###.
U+b*f…rHcó một và chỉ một trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp – đó là sử dụng
nguồn tài nguyên của mình và tham gia vào các hoạt động nhằm tăng lợi nhuậnIKPL9]2.7u
=rc".*"#8#@t#%_"#b\T'51sN
2>#8#_6GnC;-AU64/-f2#\.WU6-,.(B
&#W+#iWU6-\&W(7-)B&#
WJ76]--%W-;B:e
1-).1sN)-22"#8#4TAU(-C"#$%5-
(2ie>#-34TeU(-C8#1>#-c"#8#a
].\!B:"#e*72578#@C.
/-YT38k-"#8#5-(7:?4#"#./.
g7`e5c-,#A"#F+BC,#o,.*="#
8#BBV-#:78#+-3+BC,#'
=#/%2B+B75-,#4TA7*U(-C"#
e$%h;*5@778#"#8#A*#58#
U*]UrC#B:"#;5+BC,#7-!U!c
AU(-C"#$%_W;?28#%NsN"#;
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG ĐẠO ĐỨC KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP VIỆT NAM TRONG
TIẾN TRÌNH HỘI NHẬP
I. TÁC ĐỘNG CỦA TIẾN TRÌNH HỘI NHẬP ĐỐI VỚI VẤN ĐỀ XÂY DỰNG ĐẠO ĐỨC KINH
DOANH CỦA DOANH NGHIỆP VIỆT NAM
1. Đôi nét về tiến trình hội nhập của Việt Nam
1.1. Các khái niệm về hội nhập kinh tế quốc tế
3?#%. „4+7,#3-'()
Toàn cầu hóa78 A6#.b$%-(7**35
#Ua+7*-#b.fC#,+#5b#.]a2
-f57*5--,.\_!U-7*5__B
8 A@"#`2-T82#`#."tự do thương mại€2
9ia27*5&#@'.8g6.U6a,.\_7jE8g
6.`57|)5\5\5-f
Hội nhập kinh tế5E,#`6'-bU**35-(7*
/7*-3#Wg*AE!p`5)7*-/7*#:
A*C#(7*-3#
Liên kết kinh tế quốc tế;28d#,;$%2#2:',+*
+-3,;46$'C#"A7*,+*24T)bB7*,+
*"#2-rf&+B-(@B:C#U##56
U34T7U-((7AC#U-?Y.,#7*,+*A6U(
-U(4]X;7*7*,+*#3-;;A7*3a'
#`-3+,#7*,+*-#8[7*7*,+*e'
4#G
DKhu mậu dịch tự do hay buôn bán tự do (Free trade area)G,+*C##!
(3rc:T82#-U\U-x!4+2!2
DLiên minh thuế quan (Customs Union)G].,+*-38U%d*
,#-C*-()8=7C#3-.*,#2
A7-37-T)8=T8a,+*.&#*)UA*,#
"#3-+-3_g"#*35T:4]+)
8=-3C37\6-%aU):4)8=2
-3U
DThị trường chung (Common market):].,+*8cU`T
*,#-#b`2$#U3j8
.Aa6U6-#T8C#3--3#-F2(74T;
=&+'E>#
DLiên minh tiền tệG].,+*".*>-T(23
-6+B:4(-3#- T:4(\'
7+((&#T+'#8=(C#-5
+'-(e(8T-e()A3
DLiên minh kinh tế (Economic Union)G].,+*-3U3A#
`-x4T8.A2#58=-c4#-U6T8C#3-5e&
2UA*,#-337\6-[7*T+
'g#:47*:5(C#3-5Ua-).].;
A#'"#7*,+**##.KL
q\#2A")r,;_2##8d#.p*
3N_7\2,+#7\)8c-)A##)7*,+*4]
`h1#i7\69?#%. A,#C4T7:
8'+),+*"#h1#
1.2. Các cột mốc hội nhập quốc tế của Việt Nam
(7,+*.#.7,;).B$?*#5#
#`.C-=:,#52_]#-=*,+*"#'3*
39*#.5h1#-"#Zb,+*-2,#-3`vb
:"*3h1#%:T-3-#g.f[B,+R".
-†9‰S‰95".-Ne'’1Om5’1‘mM-’m’^5.-#g-:
T"#q\7*59e32408c*m5MS†M1o4++
,#&),+*"#h1#U#eG
DTháng 7/1995:h1###N,+#\1#“RMS†M1^-e&
###.-`;T=`T8M‘Mh1#U/_T
;6*,###M‘MF.ˆˆ
DTháng 3/1996:h1# v-74)*;B“D”#.Od
B“D”RMS†o^[C-4)MS†o5*#.h1#\
.-#g"##B“D”6Z>-TG+:=5B7*-
B7R.*5-f2#5#\-)6^l-+-#g(+-
]“MS†oFf*P5223'"#h1#b\N
=9'#MS†ovaN1-fP
DTháng 11/1998:h1#a-:"#OdB7*]“y
l;O`RMm†9^##Mm†95h1#%:T"##`;
B7*5`5_-,;T82#`"#Mm†9!U5f5
h1#%f#N='#Mm†9_hb\TwN='
#Mm†9Ur'.C223"#h1#+-37-T]“
l;O`57u=fT-]#-=*"#h1#&,+*
DTháng 7/2000GN=`hyo|B7:7*5-:-T-
.ˆˆN=`ho|B468T#-Y8"#b
`*3R•‰^837jA582=.2V>#,#
?h1#43#)b•‰q*'"#=U#e(76
,#3>-T`2#5,.(4aC:5`8=-c5A,#_
(76,.=-(:U5\7#78#
DNgày 1/1/2007:h1#:a-v"#b`*
3R•‰^].8'+,#*;)7*,+*"#3###
-•‰e>#-3-T#7*X#`f#)5h1#%T
_."-?#7*#)•‰5U#e#7*-(a0#=&2#
-8=-c5-#7*#`-(]",.=•‰
DNgày 16/10/2007 :h1#a-7\&T"#Nel6M[
B,+h1#:#)[B,+-.ˆˆ……h3C22"#
;5h1#%_BBa#Cb[B,+G
-l#(’‘1mMˆ’1Om5-Ne7*D$%†9‰S‰95m29"=
Ne[B,+‹1.ˆˆ…57&_e[B
,+5h1#%:BU_-7\&T"#NlM[B,+
7‚QDST7.B@#"#,;),+*"#h1#5A
-=*:=-#"#h1#&,+*
2. Tác động của tiến trình hội nhập đối với vấn đề xây dựng đạo đức kinh doanh ở các doanh
nghiệp Việt Nam
1/3)7*,+*/3_2#_2#$3'.*"#
7\@'6,+#g"#8##.h;-).5UC
T*>-T7*5>-T7\&:=5$%#.-f2#"#'
3i2C#.b7A+B6)B4T#.b.„'7\#7
:C-##T*-;"#(7*D8#
O25-'($].8T78#8#h1#i=6a
7AF]+&),+*
2.1. Tuân theo các quy định pháp luật và tiêu chuẩn quốc tế mới
##.4]-4]`,+*5h1#62>#-c'“luật chơi”
"#b,+*-3-9?#2A'.-:8c-(b2,.
=!p-276f7A4`_'h1##)D•‰9
="#•‰7\F]#:U"#:4`-),`
,+*O257a-5'-33#A-#27*
.Abh1#4p6$].8T-f&:4-A*(5,6V
(7*"#; B-3)-\,+*2,.=-(a0#5#
T8-U;u5)-(,.(4aC:5./7\]U+$05UA*-
35Y'B5-4T-)5\&‹q\#7
:8#h1#4p+BT,.=3.(.6a
T*3C(7:#"#78#"#8#Ua(>-T"#
78#aA*2#h:8c57:#78#+-3+"#
-(#+U5&].7\6T#2#.7\]E
,./.C#58#U6]E5*7\+`-;-
)-].##'7*7
1-6]EC,.=)U/U58#g6,E-3
4T8)"#(+Y'B,+*9Y.7\#:U/
UT-fU6)5.Ua:,+*"#;5Y.#
.B8ca(,+#-$',./'Ba8#
mbU*'#.:Y,6V'B"#bY2#,+*
R•E##‰#Ž#•S#8#8Ž#D•S‰^.b:"5
Y,+*"#•S‰B$'\,#=#.Y,+#O27'
3)58#hi.2`a78#-38#
3Ui=&&8 35-Ug6,E-3
Y,+*T.78#+-375&#-$%
a!p-3Y-('B46Y•S‰G5Y-(,6
V'B\&•S‰P5#.Y-(,6=$%-(&#SM
Q‹
2.2. Tăng cường đầu tư vào đạo đức kinh doanh
o3'-B/3('7h1#)::#
#./8#h1#4p!6q#)b7-T-,+*-3-#
g-5h1#i62->#-c/6*,#"#;E
;B-4–-8_U%Ut)7Yh:8cF7#)•‰53#
%/6Z8g*,#8#.5$Df5\b465#,6`5D5
8 5*U=$].8T5\D\‹h.4pB2#)7Y4p-h
1#e9 -3$32-8#3b_T*-
h1#54T$'"#)#,+#-78#h1#-#-3
8#=#:4]h;-).-'(,#_-38#h
1#:f&fT#o``U6AB(.:
$].8T`JUr78#
Z
=6Te"#8#c(-4TaC#
+7\A(6"#4TF#8+k#\]V$%-T
78#:f76("#8#+-37-+
f+-3C8#\/B:"#;-3B:"#7-$%5
;4Ta-t#%"#7i4p.fo7-F#g54p
,#.-38#-7j38#C771B57
7\-F#g4p7\U#&a-i7jC77N`C#5(7
8#B&)#7\u,#46Y5,#7V"#8#'.
UaC7\,#;*c:`-",|&x5
B,|8c5`;$%‹1-).72#-3e5$%5
8#i4p)B4T":T"#eN;68#B]
#`58TB4T:]8+-3&(.7\68#
iB-i7\62(8TB
!U5$*)57\24T,3C#\-'B
C#46Y58=-cWUa\-7>)8_4pB'_.76&,;
_2#\,#)7*54TT#"#&8 +-346Y-8#
46$'#2.7t!-)'-.A8_4#!=-f2#5#`
"#46Y7\6#46Y`_o`@B78#
2*B78#U(-C-h;p.5'B46Y
7\6Y8.'A,.*=4TT#46Y58=-c"#&8 o
?.:`'2#58=-c#.27hNO1-78#
3]+,.*=78#a`#*>5
;6"#&8 +-346Y58=-c5_#-*"#7
'6C(.('8#h1#_C#-#g"#
78#h`?*5&A).58#_6,#]
_-$].8T78#\."#;WUa78#:-'(
4+g"#8#`&
2.3. Đổi mới trong quản trị nguồn nhân lực và phương pháp kinh doanh
1"#,.)-Y,+*7*8#_6#.
b,6=78#5),+*g#C]+74T#.
be]T-`78#
oa0#7*4+B38#3,.*=_78#
h1#W--'(#$6.#-38#=#5#7\@ACB
7gACBe]T276f"#\.(._C#'
P
-#g$].8T78#8#la7,#]3YT
78#5;8#i'\-,#]3]-O#,#
]3]-5]-)]-38#N`C#5U'#i+-
C8#278#U54Na`-4TA
U(-C"#\.q-8#33e533B:"#$%
5U6]<]-i'.\-"#;2=`N-)]`-4p
-38#`o\&-T5\Ur4p].8TB
e]T,V8#
N),+*i(74T8)"#`7|)5 -3
4TU b#2"#\.(\h1#`0#a
$35#.b+,#7*C#-##q\A")4T'8k
-B"#`78#3.5U,#i##
-'(78#74TF#-(46Y5f/\Œ:8c5\
]"#7‹78#?.<8T#,#'5(7,.*A
6U6-78#"#U'7;8#+2+,#-C/-3
7
25),+*]+7\t38#h1#5a
].7:#$].8T78#la_2#$37\A7t5-
h1#i%5#-4pg)4]`-4]`,+*W8#h1#
`?*_6")-2*B$].8T78#"#
;la].i&8.'?8#h2Ae5#-A
U(-C\&h1#_2#
II. THỰC TIỄN XÂY DỰNG ĐẠO ĐỨC KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP VIỆT NAM
HIỆN NAY
1. Những nhân tố ảnh hưởng đến vấn đề đạo đức kinh doanh ở Việt Nam
1.1. Lịch sử phát triển khái niệm đạo đức kinh doanh tại Việt Nam
1%F()*,;A"# 78#5?#2A7u
=r78#@#&724T$'"#2#-#bU\U
2#h;-).2A2r4T;-A"#U\U#.
`i:e+#778#h1#i7\r
,.).o+$B=40A778#ah1#;
?#6_E8'-*=40A`"#h1#.3
#.#2:\U+-(&#;:$"#(`
h1#
v