Chuyên đề tốt nghiệp 

Trang 1











Chuyên đề tốt nghiệp


Một số vấn đề về công tác hạch toán kế
toán vốn bằng tiền

Thành phó Hồ Chí Minh 10/2012
Chuyên đề tốt nghiệp 

Trang 2
MỤC LỤC
Trang
Lời mở đầu 1
PHẦN I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ HẠCH TOÁN NGHIỆP VỤ
VỐN BẰNG TIỀN 2
A Hạch toán vốn bằng tiền 3
I. Khái niệm và nhiệm vụ vốn bằng tiền 3
1. Khái niệm 3
2. Nhiệm vụ 3
II. Nguyên tắc và đặc điểm của kế toán vốn bằng tiền 3
1. Nguyên tắc 3
2. Đặc điểm kinh tế nghiệp vụ vốn bằng tiền 3
B. Kế toán vốn bằng tiền 5
I. Phương pháp và nhiệm vụ tiền mặt 5
1. Chứng từ và sổ sách sử dụng 5
2. Nội dung kết cấu TK 111 5
3. Phương pháp hạch toán 6
II. Phương pháp và nhiệm vụ tiền gởi ngân hàng 10
1. Một số quy định về chứng từ, sổ sách sử dụng 10
2. Nội dung kết cấu TK 112 10
3. Phương pháp hạch toán 10
PHẦN II. TÌNH HÌNH THỰC TẾ VỀ HẠCH TOÁN NGHIỆP VỤ VỐN
BẰNG TIỀN Ở XÍ NGHIỆP 10 13

A. Khái quát chung tình hình tổ chức quản lý và sản xuất o Xí nghiệp Chế biến
Thủy đặc sản 10 Đà Nẵng 14
I. Quá trình hình thành và phát triển ở xí nghiệp 14
1. Quá trình hình thành và phát triển ở xí nghiệp 14

2. Đánh giá khái quát tình hình sản xuất kinh doanh của Xuất nhập khẩu 10
Chuyên đề tốt nghiệp 

Trang 3
trong những năm qua 15
II. Tình hình tổ chức sản xuất và tổ chức quản lý của Xí nghiệp 10 16
1. Đặc điểm sản xuất kinh doanh của xí nghiệp 16
2. Đặc điểm quy trình công nghệ chế biến hải sản 16
3. Tổ chức sản xuất ở xí nghiệp 20
4. Tổ chức quản lý ở xí nghiệp 21
III. Tổ chức kế toán tại xí nghiệp 22
1. Tổ chức bộ máy kế toán ở xí nghiệp 22
2. Hình thức kế toán ở xí nghiệp 23
B. Hạch toán nguồn vốn bằng tiền ở xí nghiệp 25
I. Hạch toán tiền mặt 25
1. Thu tiền mặt 25
2. Chi tiền mặt 27
II. Hạch toán tiền gởi ngân hàng 29
III. Hạch toán nguồn vốn tín dụng được 34
PHẦN III. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT CỦA BẢN THÂN VỀ
HẠCH TOÁN NGHIỆP VỤ VỐN BẰNG TIỀN 36
A. Một số nhận xét chung về phương án hạch toán nghiệp vụ vốn bằng tiền 37
I. Về ưu điểm 37
II. Về nhược điểm 38
B. Một số kiến nghị đề xuất của bản thân 38

Kết luận 39
Chuyên đề tốt nghiệp 

Trang 4
Lời mở đầu

Hạch tóan kế toán là một công cụ vô cùng quan trọng trong quá trình sản xuất kinh
doanh, trong đó hạch tóan vốn bằng tiền và các nghiệp vụ thanh toán là một phần của
hạch tóan kế toán. Nó giúp cho kế toán nắm được sự biến động cảu vốn bằng tiền cũng
như từng nghiệp vụ thanh toán phát sinh hàng ngày trong quá trình sản xuất kinh
doanh.
Vốn bằng tiền là một phần của vốn lưu động là một yếu tố quan trọng trong hoạt động
sản xuất kinh doanh. Sử dụng hợp lý vốn bằng tiền giúp cho tình hình tài chính cảu
đơn vị lành mạnh và ngày càng kinh doanh có hiệu quả. Mặt khác đơn vị cũng phải
tìm mọi cách để làm giảm đến mức tối thiểu các khoản nợ phải trả của khách hàng và
các khoản phải thu, vì điều này chứng tỏ tình hình chiếm dụng vốn của đơn vị.
Kế toán vốn bằng tiền và các nghiệp vụ thanh toán giúp cho đơn vị theo dõi sự vận
động của đồng vốn trong quá trình sản xuất kinh doanh của đơn vị.
Nhận thấy sự quan trọng của kế toán vốn bằng tiền và các nghiệp vụ thanh toán, em
chọn đề tài cho chuyên đề của mình là “Một số vấn đề về công tác hạch toán kế toán
vốn bằng tiền” tại Xí nghiệp Chế biến Thủy đặc sản Số 10 Đà Nẵng.










Chuyên đề tốt nghiệp 

Trang 5
Phần I: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ HẠCH TÓAN NGHIỆP VỤ VỐN BẰNG
TIỀN
A. HẠCH TÓAN VỐN BẰNG TIỀN:
I. KHÁI NIỆM VÀ NHIỆM VỤ CỦA KẾ TOÁN VỐN BẰNG TIỀN:
1. Khái niệm kế toán vốn bằng tiền:
Vốn bằng tiền là một bộ phận của vốn lưu động được biểu hiện dưới hình thức
tiền tệ như: tiền mặt, tiền gởi ngân hàng, tiền đang chuyển.
2. Nhiệm vụ của kế toán vốn bằng tiền:
Phản ánh chính xác, đầy đủ, kịp thời số liệu hiện có và tình hình biến động sử
dụng tiền mặt quản lý chặt chẽ chế độ thu, chi của công ty cho phù hợp với Nhà nước.
Vốn bằng tiền của đơn vị là tài sản tồn tại dưới dạng hình thức giá trị trong quá
trình kinh doanh vốn bằng tiền vừa được sử dụng để đáp ứng nhu cầu về thanh toán
mua sắm vật tư hàng hóa để phục vụ cho quá trình kinh doanh, vừa là kết quả của việc
mua bán hàng hóa hoặc thu tiền các khoản công nợ.
Việc sử dụng vốn bằng tiền phải tuân theo nguyên tắc chế độ quản lý tiền tệ của
Nhà nước.
Phản ánh tình hình tăng, giảm và số dư tồn quỹ hàng ngày, đôn đốc việc chấp
hành thanh toán của mọi thành viên cho kịp thời giám sát việc chi tiêu tiền mặt cho
phù hợp với chế độ của Nhà nước.
Kế toán vốn bằng tiền trong quá trình kinh doanh của công ty thường phát sinh
quan hệ thanh toán giữa công ty với Nhà nước, cấp trên với cán bộ công nhân viên . kế
toán dùng tiền mặt, tiền gởi ngân hàng, của công ty để thanh toán, đồng thời phải phản
ánh rõ, chính xác nhiệm vụ thanh toán từng đối tượng, từng khoản thanh toán tránh
tình trạng chiếm dụng vốn.
Kế toán tiền vay nhằm đáp ứng nhu cầu về vốn cho nhu cầu kinh doanh trong
trường hợp vượt quá khả năng nguồn vốn tự có công ty có thể huy động vốn thông qua
tín dụng. Nhưng đảm bảo vay có mục đích có kế hoạch. Sử dụng tiền vay phải có vật

tư hàng hóa đảm bảo hoàn trả đúng kỳ hạn cả vốn lẫn lải.
II. NGUYÊN TẮC VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA KẾ TOÁN VỐN BẰNG TIỀN:
1. Nguyên tắc hạch toán vốn bằng tiền:
Hạch toán vốn bằng tiền sử dụng một đơn vị tiền tệ thống nhất là đồng ngân
hàng Việt Nam.
Tất cả các nghiệp vụ kinh tế phát sinh liên quan đến tiền mặt thì kế toán phải
ghi hàng ngày (cập nhật hàng ngày) và tính ra số dư cuối mỗi ngày.
Chuyên đề tốt nghiệp 

Trang 6
Các nghiệp vụ liên quan đến ngoại tệ thì kế toán ghi trên tài khoản phải quy đổi
ra tiền Việt Nam (theo tỷ giá thực tế do Ngân hàng công bố)
Nghiệp vụ liên quan đến vàng bạc, đá quý, kim khí quý, theo dõi cả số lượng,
chất lượng, giá trị.
2. Đặc điểm kế toán nghiệp vụ vốn bằng tiền:
Muốn cho quá trình sản xuất kinh doanh ngày càng liên tục thì đơn vị phải có
một số vốn bằng tiền nhất định, tiền tệ được dùng bằng vật ngang giá để mua bán giúp
cho quá trình mua bán diễn ra nhanh gọn.
Tiền mặt ở quỹ của đơn vị, của công ty là tiền bán hàng chưa nộp tiền mặt để
mua hàng để chi phí và chi trả cho các khoản khác.
Tiền đang chuyển là tiền hàng chưa thu được đã nộp vào ngân hàng nhưng chưa
nhận được giấy báo có hoặc bảng sao kê của Ngân hàng tức là số tiền đó chưa ghi vào
tài khoản của công ty.
Tiền gởi ngân hàng là khoản tiền nhàn rổi của công ty chưa sử dụng đến đều
gởi vào ngân hàng ở tài khoản của công ty mở tại Ngân hàng.
Vì vậy tổ chức tốt kế toán vốn bằng tiền không những có ý nghĩa to lớn đối với
việc tổ chức lưu động tiền tệ, ổn định tiền tệ và giá cả thị trường trên toàn xã hội.
Để thực hiện đầy đủ chức năng, nhiệm vụ cũng như đảm bảo được những yêu
cầu của công tác kế toán vốn bằng tiền, kế toán trưởng ở các công ty, xí nghiệp cần
phải tổ chức công tác kế toán ở đơn vị một cách khoa học và hợp lý, phù hợp với khả

năng và trình độ của đội ngũ kế toán nói chung và kế toán vốn bằng tiền nói riêng.
Hoạt động kinh doanh sản xuất ở công ty có liên quan đến mọi bộ phận, mọi
người trong công ty. Vì vậy để thu thập được thông tin kinh tế về tất cả các nghiệp vụ
kinh tế tài chính trong công ty thì cần phải tổ chức tốt hạch toán ban đầu ở tất cả các
bộ phận ở công ty. Trong đó kế toán nghiệp vụ vốn bằng tiền được tốt thì xí nghiệp
phải:
+ Căn cứ vào hệ thống chứng từ ghi chép ban đầu của tổng cục thống kê kế
toán của ngành đã ban hành để quy định việc sử dụng các mẫu chứng từ ban đầu đối
với nghiệp vụ kế toán vốn bằng tiền phát sinh.
+ Quy định người chịu trách nhiệm thông tin kinh tế về nội dung của các
nghiệp vụ kinh tế phát sinh vào các chứng từ ban đầu, đồng thời hướng dẫn một cách
đồng bộ ghi chép đầy đủ các yếu tố của chứng từ tại kế toán nghiệp vụ vốn bằng tiền ở
cơ sở cũng như ở xí nghiệp.
Chuyờn tt nghip

Trang 7
+ Quy nh trỡnh t luõn chuyn chng t i vi nghip v k toỏn vn bng
tin, xỏc nh rừ thi hn lp v luõn chuyn chng t ban u v luõn chuyn chng
t theo quy nh m bo cho vic ghi s v theo dừi kp thi.
+ Cht lng hch toỏn ban u cú ý ngha i vi ton b phn cụng tỏc k
toỏn. Vỡ vy vic phõn cụng v t chc nghip v vn bng tin cn phi c th thng
nht ti xớ nghip. Vic t chc phõn cụng rt rừ rng i vi cỏ nhõn, c th xỏc nh
rừ trỏch nhim vt cht, tin vn i vi cỏ nhõn liờn quan n nhim v trờn. vi hỡnh
thc k toỏn tp trung xớ nghip thỡ vic thng nht vi nhau v trỡnh t luõn chuyn
chng t giỳp cho quỏ trỡnh luõn chuyn cú th t, nhanh chúng kp thi thun li cho
cụng vic theo dừi ngun vn ti xớ nghip.
B. K TON VN BNG TIN:
I. PHNG PHP NHIM V TIN MT:
1. Chng t v s sỏch s dng:
Bao gm: phiu thu, phiu chi, bng kờ, chng t ghi s, phiu nhp xut vng

bc ỏ quý, s qu tin mt, s thu chi tin mt.
2. Ni dung kt cu TK 111:
Ti khon 111 Tin mt phn ỏnh tỡnh hỡnh thu chi tn qu tin mt ti qu
ca n v, bao gm tin Vit Nam, k c ngõn phiu, ngoi t vng bc ỏ quý.
Ti khon 413 Chờnh lch t giỏ phn ỏnh s chờnh lch do thay i t giỏ
ngoi t ca doanh nghip v tỡnh hỡnh x lý s chờnh lch ú.

Kt cu TK 111
- Cỏc khon tin Vit Nam, ngoi
t, vng bc ỏ quý nhp qu.
- Caùc khoaớn tióửn mỷt xuỏỳt quyợ
hoỷc xuỏỳt kho.
- Caùc khoaớn tióửn mỷt thióỳu khi
kióứm kó
- Cỏc khon tin mt tha khi
kim kờ - Cỏc khon tin mt
xut qu hoc xut kho.

Cú 3 ti khon cp 2:
- TK 1111 Tin Vit Nam bao gm ngõn phiu.
- TK 1112 Ngoi t VND
- TK 1113 Vng bc ỏ quý, kim khớ quý
- TK 007: ngoi t, phn ỏnh tỡnh hỡnh bin ng hin cú cỏc ngoi t.
Chuyên đề tốt nghiệp 

Trang 8
Kết cấu TK 007
- Số nguyên tệ tăng - Số
nguyên tệ giảm
- Säú nguyãn tãû giaím

SD: Số nguyên tệ hiện còn

3. Phương pháp hạch toán:
3.1. Kế toán các khoản thu chi tiền mặt:
1. Thu tiền bán hàng bằng tiền mặt nhập quỹ:
Nợ TK 111
Có TK 511
2. Thu từ các hoạt động tài chính, hoạt động bất thường bằng tiền mặt nhập quỹ:
Nợ TK 111
Có TK 711, 721
3. Thu từ các khoản nợ bằng tiền mặt:
Nợ TK 111
Có TK 131, 136, 141
4. Thu hồi các khoản đầu tư:
Nợ TK 111
Có TK 121,221,222
5. Khi phát hiện thừa:
Nợ TK 111
Có TK 338 (3381)
Hoặc Có TK 721
* Các trường hợp làm giảm quỹ:
6. Chi tiền mặt mua vật tư, hàng hóa:
Nợ TK 152,156
Có TK 111
7. Nộp tiền mặt vào ngân hàng:
Nợ TK 112
Có TK 111
8. Xuất tiền đưa đi đầu tư:
Nợ TK 121,221,222
Có TK 111

9. Xuất tiền mặt trả nợ:
Nợ TK 331,311,333
Có TK 111
10. Kiểm kê và phát hiện thiếu:
Nợ TK 138 (1381)
Có TK 111
SƠ ĐỒ KẾ TOÁN TỔNG HỢP BẰNG TIỀN MẶT
Chuyên đề tốt nghiệp 

Trang 9













TK 111

TK 15
2,156

TK 511


(1)

TK 711,721

(2)

TK 131,136

(3)

TK
338(3381)

(5)

(8)

TK 121,222

(4)

TK 721

TK 112

(6)

(7)

TK

311,331,333

TK 138

(9)

(10)

Chuyên đề tốt nghiệp 

Trang 10
3.2. Kế toán các khoản thu, chi ngoại tệ:
* Một số quy định:
Đối với ngoại tệ việc đổi ra đồng Việt Nam kế toán còn phải theo dõi nguyên tệ
trên tài khoản 007.
Đối với các tài khoản thuộc loại chi phí thu nhập vật tư tài sản hàng hóa thì
doanh nghiệp có sử dụng hay không sử dụng tỷ giá hạch toán. Khi có phát sinh các
nghiệp vụ ngoại tệ đều phải ghi sổ bằng đồng Việt Nam theo tỷ giá mua vào của ngân
hàng Việt Nam công bố tại thời điểm phát sinh nghiệp vụ kinh tế.
Các doanh nghiệp có ít nghiệp vụ bằng ngoại tệ thì các tài khoản tiền, các tài
khoản phải thu phải trả được ghi sổ bằng đồng Việt Nam theo tỷ giá của Ngân hàng
công bố tại thời điểm các nghiệp vụ kinh tế phát sinh các khoản chênh lệch tỷ giá của
các nghiệp vụ kinh tế phát sinh được hạch toán vào TK 413.
Các doanh nghiệp có nhiều ngoại tệ thì có thể sử dụng tỷ giá hạch toán để ghi
sổ các tài khoản tiền phải trả, phải thu số chênh lệch tỷ giá hạch toán và tỷ giá thực tế
mua của Ngân hàng tại thời điểm nghiệp vụ kinh tế phát sinh được hạch toán vào TK
413.
Tỷ giá hạch toán có thể là tỷ giá mua hoặc tỷ giá thống kê của ngân hàng và
được sử dụng ít nhất trong một kỳ hạch toán.
Cuối kỳ kế toán phải đánh giá lại số dư ngoại tệ của tài khoản phải thu, phải trả

theo tỷ giá mua của Ngân hàng Việt Nam để ghi sổ kế toán.
Khi tính giá xuất vàng bạc kim khí, đã quý ngoại tệ có thể áp dụng một trong
các phương pháp như sau:
+ Phương pháp bình quân gia quyền.
+ Phương pháp đích danh.
+ Phương pháp nhập sau, xuất trước.
+ Phương pháp nhập trước, xuất trước.
* Chú ý: riêng đối với các đơn vị chuyên kinh doanh mua bán ngoại tệ thì các
nghiệp vụ mua bán ngoại tệ được quy đổi ra đồng Việt Nam theo tỷ giá mua bán thực
tế phát sinh chênh lệch trong giá thực tế mua vào và bán ra của ngoại tệ được hạch
toán vào TK 811.
1. Thu tiền bán hàng bằng ngoại tệ:
a. Nợ TK 111 (1112) Nguyên tệ x tỷ giá hạch toán
Có TK 511: Ngoại tệ x Tỷ giá thực tế tại ngày có doanh thu
b. Nợ TK 007: Ngoại tệ
Chuyên đề tốt nghiệp 

Trang 11
2. Khi thu nợ khách hàng bằng ngoại tệ:
a. Nợ TK 111 (1112)
Có TK 131 Ngoại tệ x Tỷ giá hạch toán
b. Nợ TK 007 Ngoại tệ
3. Xuất ngoại tệ mua vật tư, hàng hóa,tài sản:
a. Nợ TK 152,156,211: Ngoại tệ x Tỷ giá thực tế ngày mua
Có TK 111 (112) Ngoại tệ x Tỷ giá hạch toán
Chênh lệch TK 413
b. Nợ TK 007 Nguyên tệ
4. Xuất ngoại tệ trả nợ:
a. Nợ TK 311,331,333
Có TK 111 (1112) Ngoại tệ x Tỷ giá hạch toán

b. Nợ TK 007 Ngoại tệ
5. Cuối quý, cuối năm nếu có biến động lớn về tỷ giá ngoại tệ phải kiểm kê số
ngoại tệ còn lại và tiến hành điều chỉnh theo tỷ giá thực tế tại ngày cuối kỳ.
a. Nếu tỷ giá thực tế ngày cuối > Tỷ giá hạch toán -> chênh lệch tăng.
Nợ TK 111 (1112)
Có TK 413 Chênh lệch tăng
b. Nếu tỷ giá thực tế ngày cuối < Tỷ giá hạch toán -> chênh lệch giảm.
Nợ TK 413
Có TK 111 (1112) Chênh lệch giảm
* Đơn vị áp dụng tỷ giá thực tế để quy đổi ngoại tệ -> áp dụng cho doanh
nghiệp có ít nghiệp vụ kinh tế phát sinh liên quan ngoại tệ.
1. Thu tiền bán hàng bằng ngoại tệ:
a. Nợ TK 111 (1112)
Có TK 511 Nguyên tệ x Tỷ giá thực tế ngày có doanh thu
b. Nợ TK 007 Nguyên tệ
2. Thu nợ bằng ngoại tệ:
a. Nợ TK 111 (1112): Tỷ giá thực tế ngày thu tiền x Nguyên tệ
Có TK 131 Ngoại tệ x Tỷ giá ngày khách hàng nhận nợ
Chuyờn tt nghip

Trang 12
Cú chờnh lch TK 413
b. N TK 007 Nguyờn t
3. Xut ngoi t mua hng húa, vt t:
a. N TK 156,152 : Ngoi t x T giỏ thc t ngy mua
Cú TK 111 (1112): Ngoi t x T giỏ xut
Chờnh lch t giỏ TK 413
b. N TK 007 Nguyờn t
4. Xut ngoi t tr n:
a. N TK 311,331 : Ngoi t x T giỏ bỏn nhn n

Cú TK 111 (1112): Ngoi t x T giỏ xut ngoi t
Chờnh lch t giỏ TK 413
b. N TK 007 Nguyờn t
II. PHNG PHP V NHIM V TIN GI NGN HNG:
1. Mt s quy nh i vi chng t, s sỏch s dng:
K toỏn s dng cỏc chng t ch yu nh y nhim thu, y nhim chi, giy
bỏo n, giy bỏo cú, bng sao kờ ngõn hng.
S theo dừi tin gi ngõn hng.
2. Ni dung kt cu TK 112:
Kt cu TK 112
- Cỏc khon tin gi vo ngõn
hng, kho bc. - Cỏc khon
tin rỳt ra t ngõn hng kho bc.
- Caùc khoaớn tióửn ruùt ra tổỡ ngỏn
haỡng kho baỷc.
SD: S tin cũn gi ngõn hng,
kho bc.


Cú 3 ti khon cp 2:
- TK 1121 Tin Vit Nam gi ti Ngõn hng .
- TK 1122 Ngoi t gi ti ngõn hng quy i VND
- TK 1123 Vng bc, ỏ quý gi ti ngõn hng
3. Phng phỏp hch toỏn:
* Hch toỏn tin Vit Nam gi ngõn hng:
Chuyên đề tốt nghiệp 

Trang 13
1. Thu tiền bán hàng bằng Sec, bằng chuyển khoản qua Ngân hàng (đã nhận
được giấy báo có):

Nợ TK 112
Có TK 511
2. Thu từ các hoạt động tài chính, hoạt động bất thường bằng chuyển khoản qua
ngân hàng (đã nhận được giấy báo có):
Nợ TK 112
Có TK 711,721
3. Thu hồi các khoản nợ bằng chuyển khoản (nhận được giấy báo có của NH):
Nợ TK 112
Có TK 131,136,138
4. Thu hồi các khoản đầu tư bằng chuyển khoản:
Nợ TK 112
Có TK 121,221,222
5. Rút tiền gởi ngân hàng về nhập quỹ tiền mặt:
Nợ TK 111
Có TK 112
6. Rút (chuyển) tiền gởi ngân hàng mua vật tư, hàng hóa, tài sản :
Nợ TK 152,156,211
Có TK 112
7. Chuyển tiền gởi ngân hàng trả nợ:
Nợ TK 311,331,333
Có TK 112
8. Chuyển tiền gởi ngân hàng đi đầu tư:
Nợ TK 221,222,128
Có TK 112
9. Cuối tháng số liệu của đơn vị khác số liệu ngân hàng -> ghi theo số liệu của
ngân hàng, sang tháng sau tìm nguyên nhân giải quyết:
a. Nếu số liệu của ngân hàng > số liệu trên sổ kế toán của đơn vị:
a1. Nợ TK 112
Chuyên đề tốt nghiệp 


Trang 14
Có TK 338 (3381)
Sang tháng sau tìm nguyên nhân điều chỉnh :
a2. Nợ TK 338 (3381)
Có TK 721 Chênh lệch
b. Nếu số liệu của ngân hàng < số liệu trên sổ kế toán của đơn vị:
b1. Nợ TK 138 (1381)
Có TK 112 Chênh lệch
Sang tháng sau tìm nguyên nhân điều chỉnh :
b2. Nợ TK112
Có TK138 (1381)
SƠ ĐỒ HẠCH TOÁN TIỀN GỞI NGÂN HÀNG



















Chuyên đề tốt nghiệp 

Trang 15






TK 112

TK 111

TK 511

(1)

TK 711,721

(2)

TK 136,138

(3)

TK 121,222

(4)

TK 721


9(b2)

TK 33
8

TK 152,153

(5)

(6)

TK 331,333

TK 221,222

(7)

(8)

9 (a1)

TK 138

9(b1)

9 (a2)

Chuyên đề tốt nghiệp 


Trang 16

Phần II: TÌNH HÌNH THỈÛC TẾ VÀ HẢCH TOẠN NGHIỆP VỦ VỐN BĂỊNG
TIÊƯN Ở XÍ NGHIỆP 10
A. KHÁI QUÁT CHUNG TÌNH HÌNH TỔ CHỨC QUẢN LÝ VÀ SẢN
XUẤT Ở XÍ NGHIỆP CHẾ BIỂN THỦY ĐẶC SẢN SỐ 10 ĐÀ NẴNG:
I. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN Ở XÍ NGHIỆP:
1. Quá trình hình thành và phát triển ở Xí nghiệp:
Do nhu cầu khách quan của sự phát triển ngành thủy sản miền Trung và hòa
vào quá trình đổi mới, phát triển kinh tế của đất nước. Ngày 30/10/1986 xí nghiệp Chế
biến Thủy đặc sản số 10 Đà Nẵng chính thức được thành lập theo quyết định số
360QĐ-TC của Giám đốc công ty XNK Thủy sản Việt Nam. Cũng theo quyết định
này, Xí nghiệp Chế biến Thủy đặc sản số 10 là đơn vị thành viên của Công ty Xuất
nhập khẩu Thủy sản miền Trung, được công ty giao vốn, tài sản, lao động. Xí nghiệp
được quyền tự chủ và chịu trách nhiệm trong mọi lĩnh vực sản xuất kinh doanh theo
chức năng nhiệm vụ công ty giao và hoạt động theo định mức hướng điều hành thống
nhất của giám đốc công ty.
Tiền thân của xí nghiệp 10 chỉ là phân xưởng thu gom tái chế hàng khô. Vì thế
sau hơn 1 năm khẩn trương xây dựng, lắp đặt thiết bị dây chuyền công nghệ. Ngày
01/4/1987 Xí nghiệp 10 chính thức đi vào hoạt động, sản xuất mẻ hàng đông lạnh đầu
tiên. Từ đó ngày 01/4 hàng năm đã trở thành ngày truyền thống của xí nghiệp.
Chức năng của Xí nghiệp là chế biến các mặt hàng thủy sản để xuất khẩu. Với
một cơ sở ban đầu khá hoàn chỉnh gồm: một dây chuyền chế biến hàng đông, một dây
chuyền chế biến hàng khô, một tủ đông 500Kg/mẻ, một kho đông 50T, một máy đá
5T/ngày, một xe lạnh Isuzu 5T với độ ngũ lao động gần 80 CBCNV, Xí nghiệp có
nhiệm vụ thu gom phế liệu, chế biến các mặt hàng thủy sản xuất khẩu theo đơn đặt
hàng của trung tâm thương mại. Năm đầu tiên hoạt động, Xí nghiệp đã đạt
768.000USD ngạch xuất khẩu với sản lượng 87T.
Ra đời vào thời điểm cả nước đang chuyển mình, chuyển đổi nền kinh tế từ cơ
chế quan liêu bao cấp sang cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước, Xí nghiệp

đã phải đối diện với muôn vàng khó khăn, những khó khăn đó không chỉ tồn tại trong
những năm đầu tiên do tình trạng “Ngăn sông cấm chợ” quản lý hành chính của địa
phương nguyên liệu mà đến năm 1989, khi cơ chế thị trường bắt đầu phát huy tác
dụng, tỷ giá đồng USD chuyển đổi cách thanh toán, trong môi trường kinh doanh mới,
Xí nghiệp lại phải tự điều chỉnh để thích nghi với cơ chế mới.
Xí nghiệp đã từng bước tháo gỡ khó khăn bắt đầu hoạt động sản xuất kinh
doanh tương đối ổn định và phát triển. Có thể nói thời kỳ 1987 - 1990 là giai đoạn hình
Chuyên đề tốt nghiệp 

Trang 17
thành của Xí nghiệp, tạo tiền đề nền móng cho giai đoạn phát triển của Xí nghiệp giai
đoạn 1991 - 1995.
Đây là giai đoạn xí nghiệp phát triển năng động trong cơ chế thị trường, Xí
nghiệp xây dựng cơ chế hoạt động chế biến hải sản có nề nếp, hạch toán kế toán kịp
thời, chú trọng phát triển mặt hàng mới từ đó tạo ra doanh số và sản lượng tăng vượt
bậc và hiệu quả mang lại cao. Tốc độ tăng doanh số trung bình các năm 1992 - 1993 -
1994 là: 70% nhưng đến năm 1995 có phần nào chựng lại, đây là năm khó khăn nhất
của Xí nghiệp nói riêng và ngành chế biến thủy hải sản nói chung, do sức ép về chi phí
tăng, giá hải sản xuất khẩu không tăng tỷ giá đồng VND/USD ít biến động nhưng chi
phí giá cả đầu vào tăng liên tục. Mặt khác do sự cạnh trang không lành mạnh, thiếu sự
quản lý giữa các đơn vị , xí nghiệp trong việc thu mua nguyên liệu cũng như tiêu thụ
vì thế đòi hỏi khách quan là phải đổi mới kỹ thuật nhằm tạo ra sản phẩm mới có hàm
lượng kỹ thuật cao, tăng khả năng cạnh tranh, và năm 1996 tuy doanh số đạt được khá
khiêm tốn, nhưng bắt đầu Xí nghiệp kinh doanh có hiệu quả, đời sống CBCNV đã dần
dần ổn định, uy tín Xí nghiệp được khôi phục. Đây cũng là năm bắt đầu giai đoạn phát
triển mới của Xí nghiệp, đổi mới kỹ thuật để tiếp tục tồn tại và phát triển.
2. Đánh giá khái quát tình hình sản xuất kinh doanh của Xí nghiệp 10 trong
những năm qua (1992 - 2002):
Mười năm là khoảng thời gian ngắn đối với quá trình hoạt động của một doanh
nghiệp, nhưng Xí nghiệp 10 đã có những bước tiến vững chắc với những thành công

đáng kể. Trong khu vực miền Trung, Xí nghiệp luôn là một trong các Xí nghiệp đông
lạnh có doanh số và sản lượng cũng như sức cạnh tranh, không những thế, Xí nghiệp
còn dẫn đầu về sản xuất mặt hàng mới, áp dụng công nghệ mới và mô hình quản lý
mới.
Hoạt động chính của Xí nghiệp là chế biến các mặt hàng thủy sản xuất khẩu
theo phương pháp đông lạnh, đông rời hàng khô và hàng ăn liền. Các sản phẩm truyền
thống của Xí nghiệp như tôm hùm, tôm sú, cá fillet, mực tẩm gia vị, mực nang
Sashimi luôn được khách hàng tín nhiệm.
Xí nghiệp đã không ngừng mở rộng, nâng cấp, đầu tư mới máy móc thiết bị,
tăng cường năng lực chế biến của Xí nghiệp từ 3T nguyên liệu/ngày lên 15-18T/ngày.
Một mặt, xí nghiệp nổ lực tìm kiếm khách hàng , đa dạng hóa và nâng cao chất lượng
mặt hàng, mặt khác tổ chức khâu thu mua nguyên liệu rộng khắp từ Quảng Ninh đến
Quảng Ngãi, Quy Nhơn, nhằm đáp ứng kịp thời đầy đủ nguyên liệu cho sản xuất.
Năm 1994 đã đánh dấu đỉnh cao về sản lượng và doanh số xuất khẩu. So với
năm thấp nhất (1987) thì sản lượng tăng hơn 10 lần, doanh số tăng lên gàn 8 lần. Nhìn
chung doanh số xuất khẩu của Xí nghiệp không ngừng tăng lên qua các năm. Riêng
Chuyên đề tốt nghiệp 

Trang 18
năm 1996, sản xuất có giảm do khắc phục khó khăn năm 1995 và đến năm 1997 tình
hình sản xuất của Xí nghiệp đã có chiều hướng đi lên.
Về mặt hàng cao cấp đòi hỏi chất lượng mực nang Sashimi chiếm 29% cao
nhất. Năm 1997, sản xuất tôm sú Nobashi chiếm 27% sản lượng sản xuất cả năm thị
trường xuất khẩu chính vẫn là Nhật (65%) Hồng Kông (20%) các thị trường khác
(15%).
Nhìn lại chặng đường đầy gian nan đã qua với biết bao thăng trầm , nhưng với
nổ lực vượt bậc của toàn thể đội ngũ CBCNV, xí nghiệp đã lớn mạnh không ngừng. Vì
thế hoàn toàn có thể tin rằng Xí nghiệp 10 sẽ từng bước vượt qua mọi khó khăn, thử
thách, không ngừng phát triển và khẳng định vị trí của mình trong sự phát triển của
ngành chế biến tại miền trung.

II. TÌNH HÌNH TỔ CHỨC SẢN XUẤT VÀ TỔ CHỨC QUẢN LÝ TẠI XÍ
NGHIỆP 10
1. Đặc điểm sản xuất kinh doanh của xí nghiệp:
Do đặc thù là xí nghiệp chế biến hải sản xuất khẩu, xí nghiệp 10 sản xuất
hoàn toàn theo đơn đặt hàng, chính vì bị động trong thị trường đầu ra nên việc sản xuất
chế biến gặp không ít khó khăn. Mặc khác, nguồn nguyên liệu hải sản với đặc tính
mau ươn, chóng thối, số lượng, chủng loại, chất lượng, quy cách phụ thuộc hoàn toàn
vào mùa vụ, khả năng khai thác, đánh bắt của ngư dân nên để ổn định sản xuất thực
hiện tốt hợp đồng và giải quyết công ăn việc làm cho gần 500 cán bộ công nhân viên
luôn là vấn đề hàng đầu của xí nghiệp .
Chính vì bị động trong cơ cấu thành phẩm nên xí nghiệp phải cân nhắc kỹ
lưỡng khi ký hợp đồng. Tuy nhiên trong tình hình hiện nay do sự cạnh trạnh gay gắt
trong thu mua nguyên liệu, cũng như thị trường đầu ra , cũng như sự sự biến động quá
lớn về giá cả sản phẩm, nên có thể nói xí nghiệp buộc phải hoạt động trong điều kiện
hiệu quả rủi ro cao .
2. Đặc điểm quy trình công nghệ chế biến hải sản ở xí nghiệp:
Xí nghiệp 10 chủ yếu sản xuất các loại sản phẩm đông lạnh xuất khẩu:
tôm , mực , cá , cua với quy trình chế biến liên tục , giữa các giai đoạn chế biến
không có sự tách rời hay điểm dừng và thành phẩm cuối quy trình công nghệ phải
được bảo quản lạnh trong kho .
Ở xí nghiệp , việc sản xuất sản phẩm được thực hiện liên tục từ khâu tiếp
nguyên liệu đến khi chế biến xong đóng gói nhập kho thành phẩm , nguyên liệu dùng
cho sản xuất sản phẩm xuất khẩu phải đảm bảo tươi sống , nguyên vẹn , đảm bảo tiêu
chuẩn quy định của ngành thủy sản . Nguyên liệu chở đến xí nghiệp được người bán
hay nhân viên thu mua giao cho đội tiếp nhận , tại đây tiến hành phân loại, phân cở,
Chuyên đề tốt nghiệp 

Trang 19
loại bỏ tạp chất và những nguyên liệu không đủ tiêu chuẩn dưới sự giám sát kiểm tra
của nhân viên kỹ thuật. Tùy vào cơ cấu thành phẩm theo các hợp đồng kinh tế xí

nghiệp đã ký (được tính kèm theo các phụ kiện kỹ thuật) mà có phương pháp xử lý chế
biến nguyên liệu khác nhau.

SƠ ĐỒ CHẾ BIẾN HÀNG ĐÔNG

















Nguyãn
liãûu

Phán loaûi nguyãn
liãûu

Ræía saûch

Så chãú


Tinh chãú

Phán cåî,
loaûi

Cán, xãúp
khay

Xæí lyï
chãú biãún

Chuyên đề tốt nghiệp 

Trang 20
+ Đối với tôm:
Tôm vỏ bỏ đầu : rửa sạch, vặt đầu.
Tôm thịt : vặt đầu, lột vỏ, xé lưng, lấy ruột.
+ Đối với cá:
Cá nguyên con : rửa sạch , đánh chảy mang cá , lấy sạch nội tạng.
Cá phi-lê: đánh vảy, loại bỏ nội tạng, có thể để đầu hoặc cắt đầu, rửa sạch, lọc
philê.
+ Đối với mực :
Mực nang phi-lê CF hoặc mực nang IQF tinh màng, tách mai, tách đầu, lột
da, bỏ nội tạng, tách vè, định hình, làm sạch mạng nhầy.
Việc phân cở cho từng loại được quy định với tôm thường là số con/ pound,
với cá, mực là số miếng/ kg . Song song với việc phân cở , tất cả đều được phân loại 1,
2 hay nếu trường hợp không đủ tiêu chuẩn xuất khẩu thì xếp vào hàng nội địa. Sau khi
cân sản phẩm theo từng cở , xếp vào khay để chuyển qua giai đoạn đông lạnh. Giai
đoạn này có 3 khâu: chờ đông -> chạy đông lạnh -> tách khuôn mạ băng. Thời gian

của giai đoạn chạy đông: 4 -> 6 giờ , nhiệt độ của tủ đông là 40oC. Kết thúc giai đoạn
này, sản phẩm được bao gói theo cùng block cùng kích cở. Sau khi đóng thùng thành
phẩm được bảo quản lạnh để chờ xuất khẩu, chúng được sắp xếp theo từng lô. Thời
gian bảo quản lạnh của sản phẩm đông lạnh thủy sản xuất khẩu không quá 3 tháng.
Trong suốt quá trình chế biến sản phẩm qua mổi giai đoạn đều phải được kiểm
tra kỹ thuật. Trước khi xuất kho , nhân viên KCS kiểm tra chất lượng thành phẩm lần
cuối để đảm bảo chất lượng giữ vững uy tín của xí nghiệp .

SƠ ĐỒ QUÝ TRÌNH CHẾ BIẾN HÀNG KHÔ








Chuyờn tt nghip

Trang 21

Nguyón lióỷu tọửn taỷi
ồớ hai daỷng

Tổỡ nguyón lióỷu tổồi
sọỳng
(caù boỡ)

Tổỡ baùn thaỡnh phỏứm
õaợ phồi khọ (mổỷc

khọ )

Xổớ lyù ban õỏửu
(Loaỷi boớ nọỹi
taỷng, da )

Taùch õỏửu, veỡ

Loỹc fillet

Rổớa saỷch
Tỏứm gia vở

Baớo quaớn
laỷnh

Xóỳp vố

Phồi khọ
lỏửn I

U ỏứm
Phồi khọ
lỏửn II

Bao goùi

Baớo quaớn thaỡnh
phỏứm


aùnh chaới saỷch
caùc taỷp chỏỳt

Phồi khọ

Nổồùng

Xeù, caùn maớnh
Cỏn, phỏn cồớ,
õoùng goùi

Baớo quaớn
thaỡnh phỏứm

Chuyờn tt nghip

Trang 22
3. T chc sn xut Xớ nghip 10:
Xut phỏt t c thự ca ngnh ch bin hi sn quay trỡnh sn xut ngn,
nguyờn liu phi m bo ti sng t khõu tip nhn cho n khi úng gúi v bo
qun thnh phm nờn vic b trớ sn xut xớ nghip 10 cú nhiu nột riờng.
C CU T CHC CA X NGHIP 10










a. Phỏn xổồớng chóỳ bióỳn:

L b phn trc tip sn xut sn phm khụ v ụng lnh thy sn xut khu
ca xớ nghip. Vic t chc sn xut trong phõn xng ch bin c chia ra thnh cỏc
t sn xut phự hp vi tng cụng on sn xut: T giao nhn nguyờn liu, t phc
v, t ch bin, t cp ụng.
+ T giao nhn nguyờn liu trc tip kim tra, phõn loi, ỏnh giỏ cht lng
nguyờn liu, tip nhn nguyờn liu m bo yờu cu ca sn xut, ng thi cõn
nguyờn liu v giao cho t ch bin.
+ T phc v bo qun, kim tra, cung cp dng c cho sn xut, vn chuyn
nguyờn liu, ỏ lnh t b phn giao nhn n cỏc t ch bin.
+ T ch bin: Xớ nghip cú 5 t ch bin v 1 t hng khụ; lm vic t 1 n 2
ca/ngy tựy thuc vo lng nguyờn liu.
+ T c ụng: cú nhim v chy ụng sn phm ó ch bin xong cỏc t ch
bin, sau ú úng gúi nhp kho thnh phm.
b. Phõn xng sn xut hng ni a:
L b phn va khai thỏc thu mua, va kinh doanh nhng mt hng thy sn
phc v nhu cu trong nc.
PX Chóỳ bióỳn
PXSX haỡng
nọỹi õởa

PX cồ õióỷn

Xờ nghióỷp
Tọứ giao
nhỏỷn
nguyón
lióỷu

Tọứ
phuỷ
c
vuỷ
Tọứ
chó
ỳ
bió
Tọứ
cỏỳp
õọng

Caùc
cổớa
haỡn
g

Tọứ
vỏỷ
n
haỡ
Tọứ

sổớa
chổợ
a

Chuyờn tt nghip

Trang 23

c. Phõn xng c in:
Chu trỏch nhim bo qun, bo dng mỏy múc thit b, kim tra sa cha,
vn hnh cỏc thit b lnh m bo cho cỏc kho ch ụng, cp ụng, kho bo qun
hot ng liờn tc, u n theo dừi v iu hnh vic cung cp in, nc, ỏ lnh
cho sn xut cng nh cho qun lý.
4. T chc qun lý xớ nghip 10:
a. T chc b mỏy qun lý xớ nghip:
C cu t chc b mỏy qun lý ca xớ nghip l c cu theo loi hỡnh trc tuyn
- chc nng va m bo cho ngi lónh o ton quyn, qun lý v ra quyt nh,
va phỏt huy kh nng chuyờn mụn ca cỏc phũng ban chc nng.
S B MY QUN Lí












Xớ nghip t chc qun lý b mỏy v iu hnh theo ch mt th trng.
Giỏm c trc tip iu hnh cỏc b phn chc nng phũng t chc hnh chớnh, phũng
k toỏn ti v, phũng sn xut kinh doanh, phũng k thut KCS, cỏc phõn xng. Cỏc
phú giỏm c giỳp vic cho giỏm c, trc tip iu hnh cỏc lnh vc k thut ch
bin; kinh doanh: phõn xng ch bin, phõn xng c in, phõn xng hn ni a.
B mỏy c cu thnh bi 4 chc nng; 3 phõn xng. Mi quan h t giỏm c n
cỏc b phn c phõn cp va m bo theo qun lý chc nng, va qun lý theo trc

tuyn.
b. Chc nng, nhim v ca tng b phn:
Giaùm õọỳc

PG kinh
doanh

PG kyợ
thuỏỷt

P.Kóỳ toaùn
taỡi vu
ỷ

P.SX-KD P.KT-KCS P.TC-HC
PXSX haỡng
nọỹi õởa

PX cồ
õióỷn

PX chóỳ
bióỳn

Chuyờn tt nghip

Trang 24
Giỏm c: l ngi cú quyn quyt nh v chu trỏch nhim cao nht; trc tip
theo dừi quan sỏt v ra cỏc bin phỏp cn thit thc hin tt cỏc mt hot ng
ca xớ nghip.

Hai phú giỏm c: l ngi giỳp vic v chu trỏch nhim trc giỏm c v
cụng tỏc cung ng vt t, thc hin k hoch sn xut ca xớ nghip.
Phũng T chc - Hnh chớnh : Tham mu cho phú giỏm c v t chc b mỏy
nhõn s; lao ng, tin lng, khen thng; k lut. Chu trỏch nhim ton b cụng tỏc
hnh chớnh v qun tr, son tho cỏc vn bn quy ch phc v cho cụng tỏc qun lý v
iu hnh.
Phũng Sn xut - Kinh doanh: tng hp cõn i v cung ng cỏc yờu cu
nguyờn liu, vt t, dng c v lp k hoch sn xut kinh doanh cho xớ nghip. T
chc thu mua nguyờn liu. Tham gia ký hp ng kinh t v cung ng nguyờn liu;
bỏn thnh phm cng nh tiờu th sn phm. ng thi phi hp vi phũng k toỏn ti
v ỏnh giỏ hiu qu sn xut kinh doanh cú bin phỏp khc phc.
Phũng k thut KCS: tham mu cho giỏm c trong vic qun lý k thut trờn
c s son tho cỏc tiờu chun k thut quy nh; quy phm k thut. nh mc kinh
t k thut, tham gia qun lý cht lng sn phm, ng thi t chc o to, kim tra
nõng cao tay ngh cho cụng nhõn.
Phũng k toỏn ti v: tham mu v chu trỏch nhim trc giỏm c v mi
hot ng ti chớnh ca xớ nghip, t chc cụng tỏc thụng tin, thng kờ, kim kờ, hch
toỏn k toỏn chớnh xỏc, kp thi v ton b ti sn v ngun vn ca Xớ nghip. Phõn
tớch tỡnh hỡnh ti chớnh ca xớ nghip, cung cp kp thi nhng s liu k toỏn cú
bin phỏp nhm khụng ngng nõng cao hiu qu sn xut kinh doanh ca xớ nghip.
III. T CHC K TON TI X NGHIP 10:
1. T chc b mỏy k toỏn xớ nghip:
2. S B MY K TON X NGHIP






Kóỳ toaùn

trổồớng

Phoù kóỳ toaùn
trổồớng
KT tọứng hồỹp

Chuyên đề tốt nghiệp 

Trang 25









Xí nghiệp 10 là đơn vị thực hiện hạch toán kinh tế độc lập. Bộ máy kế toán của
xí nghiệp gồm:
Kế toán trưởng: có chức năng giúp giám đốc xí nghiệp tổ chức chỉ đạo công tác kế
toán, thống kê thông tin kinh tế và hạch toán kinh tế đồng thời hướng dẫn và trực tiếp
chỉ đạo các bộ phận công nhân viên trong phòng kế toán cũng như xí nghiệp tuân thủ
chế độ kế toán thống kê, quản lý tài chính. Tham mưu cho giám đốc trong công tác
quản lý tài chính xí nghiệp cũng như có quyết định tài chính mang hiệu quả cao.
Phó kế toán trưởng - Kế toán tổng hợp kiêm giá thành có nhiệm vụ tập hợp và phân bổ
chi phí sản xuất, tính giá thành thành phẩm nhập kho. Tổng hợp toàn bộ số liệu ghi
vào sổ cái, lập báo cáo theo quy định. Đồng thời giúp kế toán trưởng điều hành, giải
quyết công việc lúc kế toán trưởng đi vắng.
Kế toán thanh toán công nợ tạm ứng: theo dõi thu chi các khoản tạm ứng, hoàn ứng.

Kế toán vật tư - BHXH: theo dõi tình hình nhập xuất tồn vật tư và các khoản trích bảo
hiểm.
Kế toán thành phẩm - tiêu thụ - ngân hàng: theo dõi tình hình nhập xuất, tồn kho thành
phẩm, hàng hóa. Phản ánh tình hình tiêu thụ của xí nghiệp. Đồng thời theo dõi tài
khoản tiền gởi ngân hàng.
Thủ quỹ: là người trực tiếp quản lý tiền mặt, tiền gởi ngân hàng của xí nghiệp, thực
hiện thu chi theo quyết định của kế toán trưởng. Hằng ngày lập báo cáo quỹ trên cơ sở
kiểm tra tiền mặt, tiền quỹ, báo cáo số liệu cho kế toán tổng hợp.
2. Hình thức kế toán ở xí nghiệp:
Để phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh, trình độ quản lý và nghiệp vụ kế toán,
xí nghiệp áp dụng hình thức kế toán chứng từ ghi sổ cái biên.