Nhiếp ảnh có phải là nghệ thuật?
.
“Đừng tự lừa mình rằng chỉ những thứ được làm ra nhân danh nghệ
thuật mới là những thứ đẹp,” David Campany nói tại The Social tối
qua; đây là bài đầu tiên trong hai bài phát biểu hết sức sắc sảo về mối
liên hệ giữa nhiếp ảnh và nghệ thuật. “Mối quan hệ giữa nhiếp ảnh và
nghệ thuật là gì? Đó là một câu hỏi vừa lớn vừa màu mè, và trước đây
tôi có lẽ đã đưa ra một câu trả lời cũng lớn và màu mè y chang vậy;
nhưng giờ thì tôi chịu” nhà văn kiêm học giả David Campany nói. “Tôi
sẽ cố trả lời trong khoảng thời gian mình có, bằng cách riêng của
mình.”
Campany bắt đầu yêu thích nhiếp ảnh từ tuổi thiếu niên. Lần đầu tiên
ông tiếp xúc với loại hình nghệ thuật này là qua các tạp chí, sách vở, và
các nghiên cứu khoa học. Theo ông, chẳng có cái nào trong số đó có
thể được gọi là nghệ thuật cả. Quyển sách đầu tiên ông viết, Nhiếp ảnh
và Nghệ thuật, nói về các nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp lẫn nghiệp dư;
mặc dù ông ý thức được rằng cuốn sách đụng tới một đề tài tế nhị, ông
vẫn muốn chờ xem những tranh cãi nó gây ra trong giới phê bình khi
được xuất bản . “Nếu bạn có chút xíu gắn bó với nhiếp ảnh, bạn sẽ gặp
rắc rối, vì cái làm nhiếp ảnh cuốn hút là việc nó có khả năng tồn tại ở
rất nhiều dạng thức,” ông nói.
Bìa của cuốn sách "Nhiếp ảnh và Nghệ thuật"
Với ông, hình ảnh đăng trên các tạp chí và báo cũng thú vị y như những
tấm hình treo trên tường của gallery; nhiếp ảnh cần được đặt trong bối
cảnh của nó thay vì bị cô lập trong một sự kiện. Khi dạy về nhiếp ảnh,
ông muốn cho sinh viên xem những tờ tạp chí cũ, với những bức hình
phóng sự đầu tiên của thế giới, hơn là chỉ chiếu những shot hình ‘biểu
tượng’ trên nền trắng. “Các nhà nghiên cứu lịch sử nghệ thuật từng
không coi trọng nhiếp ảnh, và chỉ thay đổi quan điểm khi chúng bắt
đầu được trưng trên tường, thật đáng xấu hổ,” ông nói, “Tại sao chúng
ta lại cho phép các bảo tàng kể về lịch sử của loại hình nghệ thuật
này?“
Tác phẩm "Bắt nhái ở công viên Springfield", do Campany chụp
David Campany chụp tấm hình trẻ con chơi trên bãi rác này vào một
buổi sáng thứ 7 ở khu Stamford Hill.
Tác phẩm "Jude Law", do Campany chụp. Bức ảnh nằm trong cuốn
sách "Nhiếp ảnh và Điện ảnh" của ông.
“Đừng tự lừa mình rằng chỉ những thứ được làm ra nhân danh nghệ
thuật mới là những thứ đẹp” ông kết luận. Nhiếp ảnh gia David Spero
cũng có suy nghĩ giống thế; anh chứng kiến cuộc đấu tranh tâm lý diễn
ra tại Trường Nghệ thuật Hoàng gia từ năm 1990-93, khi anh đang theo
học khoa nhiếp ảnh. Đây cũng là thời điểm môn học này được chuyển
từ trường truyền thông sang trường nghệ thuật. “Có rất nhiều mâu
thuẫn và tranh cãi giữa những nhiếp ảnh gia muốn có sự phân biệt rõ
ràng (với các nhiếp ảnh gia không mấy quan tâm đến những câu hỏi về
khái niệm hay định nghĩa) trong buổi triển lãm của lễ tốt nghiệp ở
trường“.
Một tác phẩm trong series "Khu an cư" của David Spero
Một tác phẩm nằm trong series "Nhà thờ" của David Spero
Cũng nằm trong series này là tác phẩm "Nhà thờ Divine Redeemers".
Tác phẩm "Nhà thờ Holly Pentecostal". Nếu không phải tấm biển với 3
dấu thánh giá (nhỏ xíu) phía trên chiếc cửa trắng, chắc không ai sẽ nghĩ
đây là một nơi sinh hoạt tôn giáo.
Cũng như Campany, Spero ý thức được quá trình “lăng xê”, qua đó các
nhiếp ảnh gia tài liệu và thời trang được “nâng cấp” lên một môi trường
khác. Anh dùng nhiếp ảnh gia Jacob Holdt làm ví dụ: những tấm hình
trong cuốn sách năm 1977 của Holdt, American Pictures, bị thay đổi
ngữ cảnh khi được tái bản vào năm 2007. Trong bản gốc, những tấm
chụp bạn bè của ông, và chụp môi trường sống của tầng lớp nghèo tại
Mỹ, được giới thiệu bằng những dòng chú thích giải nghĩa các hàm ý
chính trị dài ngoằn; chúng còn được đặt cạnh những tác phẩm chụp các
biệt thự lớn và những biểu tượng của sự giàu có để tạo tính tương phản.
Trong lần tái bản, những hình ảnh được in riêng từng trang trên nền
giấy trắng, với chú thích được dời xuống phần cuối của cuốn sách.
“Như thế là tốt hay xấu?” anh hỏi, “Cuốn sách gốc mô tả rất cẩn thận
bối cảnh chính trị thời đó, nó chụp những căn nhà ọp ẹp của những
người làm nghề hái hoa cotton, và chúng được đặt cạnh những biệt thự
sang trọng của người chủ trang trại. Cuốn sách mới thì in những hình
ảnh đơn giản trên một trang giấy trắng. Điều này dấy lên những câu
hỏi về việc ‘ai đã được lăng xê’ và ‘lăng xê như thế nào’.”
Tác phẩm chụp tầng lớp nghèo trong cuốn American Pictures của Jacob
Holdt.
Còn đây là tác phẩm chụp tầng lớp thượng lưu, cũng trong cuốn
"American Pictures".
Một tác phẩm trong series "The American" (Dân Mỹ) của Jacob Holdt
The Social là một đêm thảo luận thân mật được BJP và The
Photographers’ Gallery tổ chức vào ngày thứ Hai cuối cùng của mỗi
tháng (trừ 25. 4 năm 2011, vì nó rơi vào ngày lễ), tại Barrio Central,
đường Poland, London W1F 8PS. Trước đó, The Social từng bàn luận
về Báo chí vs. Nhiếp ảnh tài liệu, Thời trang và quảng cáo…
Một tác phẩm của Jacob Holdt, không rõ tên, bạn nào biết xin bổ sung
cho SOI.