Bị động tiêu cực (Phần 3/3)
Chúng ta có thể thấy trong cùng một môi trường, nếu có những ý niệm khác
nhau thì sẽ nảy sinh kết quả khác nhau. Tư tưởng của chúng ta thật là kỳ diệu,
nghĩ thế nào là quyền của bạn, sống ra sao là do bạn quyết định. Hy vọng bạn
hướng theo chiều tích cực bạn sẽ có cuộc sống vui vẻ và hạnh phúc

Bị động tiêu cực (Phần 3/3)
3. Không nên để “tiêu cực” trở thành thói quen
Trong bài thi khảo sát nă
ng lực CMAT của sinh viên khi nhập học ở học viện
quản lỳ công thương nước Mỹ, phần thi ngữ pháp có nội dung là: “phán đoán
đúng ai khi dùng thể chủ động và thể bị động”. Trong ngữ pháp Tiếng anh nói
chung, thể chủ động và thể bị động đều được đều được coi là cách biểu đạt
chính xác, nhưng trong bài thi CMAT, giả sử một câu có thể dùng thể chủ
động diễn để diễn đạ
t mà thí sinh lại dùng thể bị động thì bị coi là dùng sai.
Chỉ khi không tìm được đối tượng chủ động thì mới dùng thể bị động.
Trong bài thi sự phân biệt hết sức mẫn cảm đối với thể chủ động và bị động,
tiềm ẩn sau nó một mệnh đề quan trọng , đó chính là sự phân biệt những
người tham gia dự thi, khi đứng trước một sự kiện họ dùng tư duy chủ động
hay bị động. Một người quen với tư duy bị động thì sẽ không tự giác dùng
phương phức bị động
để trả lời câu hỏi; còn một người luôn có tư duy chủ
động thì luôn suy nghĩ tìm cách chủ động giải quyết vấn đề. Những sinh viên
nào học trong học viện quản lý công thương, sau khi tốt nghiệp đều làm việc
ở những công ty lớn hoặc làm công tác quản lý ở các cơ quan chủ chốt. Một
trong những tố chất quan trọng nhất trong công tác quản lý là phải có năng
lực chủ động điều hành, gi
ải quyết vấn đề. Thường thì những người có tư duy
chủ động đều có thể trở thành người quản lý xuất sắc. Do vậy, nội dung bài
thi CMAT không chỉ đơn thuần là vấn đề ngữ pháp, mà là vấn đề trạng thái

tâm lý của mỗi cá nhân tiềm ẩn sau nội dung phần thi ngữ pháp đó.
Đối với nhiều người, tư duy bị động đã trở thành cách nghĩ vô thức trong
cuộc số
ng hàng ngày.Chúng ta giống như một con trâu bị người ta xỏ vào mũi
dắt đi, song vì thời gian bị dắt đi quá lâu, nên chúng ta quên rằng mình bị
sống trong cảnh “xỏ mũi”, có khi ta cảm thấy nếu không xỏ mũi sẽ khó chịu.
Ví dụ: thời gian buổi tối chúng ta thường bị lôi cuốn bởi các chương trình trên
ti vi. Khi mở ti vi chúng ta ít khi kiên trì xem một kênh mà liên ục chuyển
kênh dò tìm chương trình mình thích. Như vậy thời gian vàng ngọc buổi tối
đã trôi đ
i một cách lãng phí. Cuối cùng rất nhiều người mắc chứng bị động,
phục thuộc vào ti vi, không học được gì ở các chương trình trên ti vi nhưng
cũng không muốn rời xa ti vi. Giả sử có một buổi tối mất điện, không xem
được ti vi thì suốt cả buổi chúng ta cứ đứng ngồi không yên, quanh ra quẩn
vào chẳng biết làm gì. Hiện nay tình trạng chơi điện tử , chat trên mạng…tác
hại cũng không kém. Bất luận có vi
ệc hay không cũng lên mạng, xem hết mục
này đến mục khác hoặc nói chuyện phím với người không quen biết; thậm chí
thổ lộ tình cảm với người mà bản thân không biết họ trẻ hay già, là nam hay
nữ. Kết quả chẳng thu được lợi lộc gì về trí tuệ, cũng không có được tình cảm
chân thành, mà lại mất đi thời gian một buổi tối. Thế nhưng ngày hôm sau lại
không kìm đựoc sự tò mò hiếu kỳ, lại tiếp tục trò chuyện với “b
ạn mạng”, cứ
như vậy cuộc sống trôi đi một cách vô vị.
Trong tiếng Anh gọi những thứ không có lợi cho con người nhưng lại có thể
“xỏ mũi” con người là hookedon, có nghĩa là bị lôi đi như một con heo, sẽ rất
gần với ông đồ tể. Con người ta sở dĩ bị động, nguyên nhân chủ yếu là quá
nhàn rỗi, không có một công việc thực sự quan trọng nào phải làm, hoặc
không có mục tiêu nào phải theo đuổi.
Khi bạn phát hiện thấy bản thân rơi vào cảnh sống vô vị đó thì trước hết bạn

phải có dũng khí thoát ra khỏi cuộc sống đó và sẵn sàng bước vào cuộc sống
đòi hỏi bạn từ bỏ thói quen cũ và tạo ra thói quen tốt mới. Một trong những
thói quen xấu nhất của con người là ôm khư khư những gì mình đã có; thực ra
một người ch
ỉ cần từ bỏ “vùng trời nhỏ bé” của mình có thể dễ dàng đi vào
thế giới bao la. Thế giới này luôn chuẩn bị những điều kiện tốt đẹp, giúp bạn
vươn tới mục tiêu của mình.
Bạn nên nhớ: sự chủ động duy nhất bạn không nên có là “chủ động lẩn tránh
điều tốt đẹp của cuộc sống”.
Bất luận bạn ở trong hoàn cả
nh như thế nào, một khi đã tạo thành thái độ làm
việc và thói quen tiêu cực bị động thì bạn dễ dàng trở nên bị động, không có
chí tiến thủ, tầm nhìn sẽ bị hạn hẹp, dần dần mất đi sức sống và sức sáng tạo,
lãng quên việc di tìm điều tốt đẹp và quy hoạch nghề nghiệp của bản thân,
cuối cùng sẽ đi đến bờ vực của lười nhác, ch
ẳng làm nên trò trống gì. Điều
đáng sợ nhất là sự tiêu cực về thái độ đối với cuộc sống, sự tiêu cực thất bại
và vô vọng trong công tác tất nhiên sẽ nảy sinh ảnh hưởng tiêu cực đáng sợ
tới những phương diện khác của bản thân.
Chúng ta thử nghĩ xem, một người đối mặt với thế giới một cách tiêu cực, lúc
nào cũng ủ rũ, không có sức sống , không hoà đồng với mọ
i người thì thật
đáng thương.
“Môi trường sống của bạn tốt như thế, tôi có nói với bạn thì bạn cũng không
thể hiểu được tâm trạng của tôi, một người sống trong hoàn cảnh tồi tệ”. Đây
là nội dung bức thue của người bạn thân đã gửi cho tôi, anh ấy công tác ở một
cơ quan của huyện , mấy năm nay anh ấy bận rộn mà chẳng làm nên trò trống
gì. Bạ
n bè xung quanh thì chẳng có ai được mở mày mở mặt, bản thân anh ấy
sống trong môi truờng ấy thật vô vị, không có cơ hội sáng tạo.

Tôi ngồi trầm tư khá lâu rồi cầm bút viết thư trả lời. Tôi bảo với anh ấy, tôi
rất hiểu và thông cảm với anh ấy. Tôi biết tâm trạng của người sống trong
hoàn cảnh xấu sẽ như thế nào, bởi vì bản thân tôi cũng đã từng sống trong
cảnh như vậy, môi trường tồi tệ mà anh đang sống bây giờ còn tốt hơn nhiều
so với hoàn cảnh của tôi trước đây.
Sau khi tốt nghiệp đại học, vì hoàn cảnh gia đình khó khăn lại sống ở nông
thôn, nên tôi được phân công công tác ở một thị trấn. Nói là thị trấn nhưng nó
cũng chẳng khác gì một làng quê nghèo. Vài chục phòng học tồi tàn, một bức
tường bao quanh, sân trường lèo tèo mấy cây xanh, hơn chụ
c giáo viên cùng
mấy trăm học sinh, nhiều hôm phải lội bì bõm để vào phòng học. sống trong
môi trường như vậy thật là buồn cha, cuộc sống văn hoá thì đơn điệu, thông
tin thì “mù tịt”, điều kiện sinh hoạt thiếu thốn, đối tượng kết bạn hiếm hoi,
dường như trong lòng mọi người không nhìn thấy hy vọng của tương lai .
Hàng ngày những lúc rãnh rỗi tôi cùng đồng nghiệp tán gẫu, đánh tú lơ khơ,
đôi khi lên thành phố chơi. Tôi thì không dám nghĩ đến chuyện lên thành phố,
đành phải định ra mục tiêu cho mình là phải tự học. Mấy năm sau tôi đã thi đỗ
và học thạc sĩ.
Bây giờ nghĩ lại trong lòng tôi vẫn không hề coi ngôi trường trung học đó là
môi trường tồi tệ, mà trái lại nó giữ lại trong tôi những kỷ niệm khó quên, một
hoài niệm
ấm áp lạ thường. Tôi hoài niệm về sự miệt mài phấn đấu thực hiện
mục tiêu bé nhỏ của mình, tôi cảm kích vì môi trường đó đã khiến tôi có
quyết tâm thay đổi bản thân, cải tạo cuộc sống của mình. Tôi thấy đó là một
môi trường tốt, giúp tôi phấn dấuddeer có được ngày hôm nay.
Một người bạn của tôi sau khi tốt nghiệp được phân về thành phố công tác.
Mấy năm sau gặp lại tôi, anh
ấy than thở: “Mình bị sức ép công việc làm cho
ngạt thở, mình trở thành con ếch bò quanh chảo nước ấm rồi. Có lẽ đến khi
nhận ra điều này đã muộn”. Như vậy chẳng phải là môi trường tốt trở thành

môi trường xấu đó sao?
Vậy một môi trường như thế nào được coi là tốt? Như thế nào bị coi là xấu?
Tiêu chuẩn chủ yếu không phải là ở môi trường, mà là ở b
ản thân chúng ta, ở
sự nhìn nhận và phương thức sống của chúng ta. Chúng ta đặt mình vào trong
môi trường đó, không thấy mất đi bản thân và có sự hứng khởi trong cuộc
sống, môi trường như vậy thực tế có “xấu” đến mấy cũng được coi là môi
trường tốt. Ngược lại môi trường tốt đến mấy cũng bị coi là xấu. Trong một
cuốn sách nói về chim thiên nga, đã viết rằng: “Chỉ c
ần bạn là một quả trứng
thiên nga, thì bạn được sinh ra trong tổ của thiên nga và khi nở sẽ là một con
thiên nga xinh đẹp”. Môi trường có ảnh hưởng nhất định đối với chúng ta.
Nhưng điều quan trọng là ở chỗ bản thân chúng ta phải thực sự là quả trứng
thiên nga.
Nhà tâm lý học người Mỹ, ngài Thelliman mất 20 năm để tiến hành thực
nghiệm tâm lý đối với một vạn người. Kết quả thực nghiệm cho thấy, những
người hay bị bi quan, than thân trách phận thì dễ bị bệnh, có người bị bệnh
nặng phải lìa xa trần thế.
Ông lấy ví dụ
để chứng minh:
Trong một công ty đường sắt có một nhân viên lái tàu, anh ta làm việc khá
chăm chỉ, có tinh thần trách nhiệm với công việc. Có điều là anh ta rất bi quan
với cuộc sống của mình. Thường nhìn nhận thế giới bằng thái độ tiêu cực, phủ
định tất cả. Một hôm các nhân viên của công ty đều mừng sinh nhật của giám
đốc. Mọi người đều đi sớm, còn anh ta thì thật rủi ro: Anh ta đang ở trong xe
lạnh, m
ọi người không biết khoá cửa lại, thế là anh ta bị nhốt trong xe lạnh.
Anh ra sưc kêu cứu nhưng vì mọi người đều đã đi cả nên không có ai đến mở
cửa cho anh. Anh cố đập cửa, đỏ cả tay, khản cả giọng mà chẳng ích gì. Cuối
cùng anh đành tuyệt vọng ngồi xuống sàn thở dốc.

Anh ta càng nghĩ càng thấy sợ, nhiệt độ trong xe lạnh thường là âm 200 độ C,
nếu không ra được thì s
ẽ bị chết cóng ở đây. Anh ta liền run rẩy lấy bút giấy
ra viết di chúc.
Sáng sớm hôm sau, công nhân công ty lục tục đi làm, họ mở cửa xe thì lạnh
ra thì phát hiện thấy anh ta ở trong đó. Họ đưa anh ta đi cấp cứu nhưng đã quá
muộn, anh ta đã tắt thở rồi. Mọi người đều rất kinh ngạc, vì xe lạnh đã tắt
nguồn điện, trong xe cũng có một lượng ôxi nh
ất định, vậy mà anh ta lại chết
cóng trong đó.
Thực ra không phải anh ta bị chết cóng, mà anh ta chết vì điểm đóng băng
trong lòng anh ta. Bởi anh ta cơ bản không dám tin xe lạnh có thể ngừng đóng
băng. Hôm ấy xe lạnh phải sửa chữa nên đã ngắt hệ thống làm lạnh. Chính vì
không có niềm tin mà ngay cả ý nghĩ thử chịu đựng xem sao anh ta cũng
không dám nghĩ tới. Cho nên anh ta phải rời xa trần thế.
Chúng ta những người ở ngoài xe lạnh, nếu có một ngày cái gì cũng không
dám tin, thì chúng ta c
ũng sẽ bị chết bởi điểm đóng băng trong lòng mình.
Tương tự như vậy, môi trường không thay đổi, khi chúng ta nhìn nhận với
một tâm trạng khác thì cuộc sống của chúng ta cũng sẽ khác.
Khi có thông báo học sinh đến đăng ký học tiếng anh ở trung tâm, có một ông
già đến đăng ký. Cô nhân viên tiếp đón liền hỏi: “Bác đăng ký cho con à?”.
“Không, tôi đăng ký cho tôi”. Ông già trả lời dõng dạc. Cô nhân viên trẻ tỏ vẻ
ngạc nhiên, các bạn sinh viên có m
ặt ở đó thì nhìn nhau cười. Ông già bèn
giải thích: “Con trai tôi lấy vợ người Anh, mỗi lần chúng nó về chơi, vợ nó
nói cái gì nó cũng phải dịch thì tôi mới hiểu. Tôi muốn học tiếng Anh để có
thể trò chuyện với con dâu mà không cần con trai làm phiên dịch”.
“Bác năm nay nhiêu tuổi rồi ạ?”.
“Tôi 68 tuổi”.

“Bác muốn nghe hiểu được tiếng Anh thì phải học hai năm, sau hai năm bác
đã 70 tuổi”.
Ông già cười hỏi lại : “Này cháu, cháu cho rằng bác không học thì hai n
ăm
sau bác sẽ 66 tuổi sao?”.
Như vậy theo ông già đó, dù 68 tuổi đi học tiếng anh cũng chưa phải là muộn.
Tương tự như vậy, chúng ta lại cứ cho rằng bây giờ bắt đầu làm một việc gì
đó là quá muộn, vì thế mà từ bỏ không làm nữa. Chúng ta không biết rằng chỉ
cần bắt đầu ngay, thì không bao giờ muộn cả. Sang năm chúng ta có thêm một
tuổi, có người có thể sẽ có thu hoạch nhưng có người vẫn chỉ
tay trắng. Sự
khác nhau đó chỉ là vì họ có bắt đầu làm việc hay không? Ông già học hay
không học tiếng Anh thì hai năm sau ông vẫn bước vào tuổi 70, điều khác biệt
là : Ông có thể vui vẻ trò chuyện cùng con dâu, hoặc là ngồi bên cạnh như
một khúc gỗ chẳng hiểu con dâu nói gì.
Như các phật gia thường nói, tất cả đều do tâm sinh, tác dụng của tâm lý
thường thì chúng ta không thể đo được.
Vùng Scotland có nhiều di tích cổ, vì vậy những truyền thuyế
t về ma quỷ
không ít. Có một hôm cô giáo tiểu học, vì bận chấm bài nên về nhà lúc nửa
đêm. Trên đường về đi qua một nghĩa địa, chiều hôm đó có người vừa đào
một cái huyệt bên đường, cô đi qua không nhìn rõ đã bị rơi xuống cái huyệt
đó. Huyệt vừa rộng vừa sâu nên cô không leo lên được, đành phải ngồi ở đó
chờ trời sáng.
Không ngờ một lúc sau lại có người đi qua, không chú ý th
ế là rơi xuống cái
huyệt đó. Thấy anh ta ra sức trèo lên cô liền nói : “Đừng trèo nữa, anh không
trèo lên được đâu”. Anh ta nghe thấy tiếng nói , tưởng là ma, nên hoảng sợ
vừa la ó vừa cố sức trèo, không ngờ cuối cùng anh ta cũng trèo lên được. Có
lẽ vì quá sợ hãi mà anh ta quyết tâm trèo ra khỏi cái huyệt đó bằng được.

Chúng ta xem xét và phân tích một cách chính xác môi trường sống của mình,
chúng ta đối mặt với thuận lợi và khó khăn trong trạng thái tâm lý bình
thường, tự tin xử lý công vi
ệc mà mình đảm nhiệm, bất luận môi trường xấu
hay tốt, thì hạt giống tiêu cực cũng không có cơ hội nảy mầm trong lòng bạn.
Loại bỏ tư tưởng chán nản, chủ động nhìn sự việc với thái độ lạc quan tự tin,
bạn sẽ đi đến thành công với thái độ chân thành và lòng quyết tâm cao. Chúng
tôi tin rằng bạn sẽ gặt hái được thành công như mong muốn.
Có hai đoàn khách nước ngoài đến thăm quan địa đạo Củ Chi. Đường đi gập
ghề
nh, có nhiều ổ gà….một hướng dẫn viên liên tục kêu ca đường xấu, khó
đi….khiến cả đoàn cảm thấy mất hứng và mệt mỏi.Còn hướng dẫn viên kia
vui vẻ nói với khách: “Xin các vị cẩn thận, đoạn đường sắp tới là địa đạo
quan trọng nhất thời kỳ kháng chiến của nhân dân Việt Nam, tới đó các vị sẽ
được tận hưởng điều kỳ di
ệu của nó”. Những người khách mồ hôi nhễ nhại,
nghe hướng dẫn viên nói vậy vẫn hào hứng đi tiếp mà không phàn nàn gì.
Chúng ta có thể thấy trong cùng một môi trường, nếu có những ý niệm khác
nhau thì sẽ nảy sinh kết quả khác nhau. Tư tưởng của chúng ta thật là kỳ diệu,
nghĩ thế nào là quyền của bạn, sống ra sao là do bạn quyết định. Hy vọng bạn
hướng theo chiều tích cực bạn sẽ có cuộc s
ống vui vẻ và hạnh phúc.