ĐẶNG TIN TƯỞNG VÀ CẢM
THỨC "HỒ GƯƠM"
Những cây phượng là là trên mặt nước, những cây phượng rực rỡ của
mùa hè, cây phượng trơ khấc cành của mùa đông. Đây đó thấp thoáng
những mái cong của những ngôi đền cổ. Cầu Thê Húc, đền Bà Kiệu,
Đền Ngọc Sơn gần 30 tác phẩm sơn mài khắc, mực nho màu nước
trên giấy dó và acrilic trên toan trong triển lãm “Hồ Gươm” tại nhà
ĐẶNG TIN TƯỞNG-Hồ Gươm xanh
triển lãm 16 Ngô Quyền lần này dường như mang một phong vị gì đó
khá đặc biệt trong tranh của họa sĩ Đặng Tin Tưởng.
Là một họa sĩ đồ họa, tốt nghiệp trường Cao Đẳng Mỹ thuật Việt Nam
trước những năm giải phóng. Trong suốt thời tuổi trẻ, ông đã từng có
mặt trên các chiến trường miền Bắc, để khắc họa lại sự sôi động của
cuộc chiến tranh bảo vệ tổ quốc vĩ đại, nhưng đồng thời cũng là dịp để
ông có thể ghi chép lại các phong cảnh, danh thắng đất Việt. Đặng Tin
Tưởng một thời được xem là tác gi
ả của những bức tranh khắc đồ sộ về
những danh lam kiến trúc cổ như Đền thờ Nguyễn Trãi, Đền Ngọc Sơn
trong ngày hội, Xuân Đất Việt Những tác phẩm của ông cũng được
có mặt trong hầu khắp các bộ sưu tập của Bảo tàng quốc gia v
à tư nhân.
Nhưng, có lẽ nghệ thuật đã không có điểm dừng. Với Đặng Tin Tưởng
trong vòng 10 năm trở lại đây, nghệ thuật của ông đã rẽ sang một lối
khác, mà ở đó nhu cầu của nội tâm dường như đã tìm được một giá trị
mới. Chúng phá bỏ đi mọi rào cản, mọi nguyên tắc, để tung hoành.
Khác xa v
ới những bức tranh khắc tỷ mỉ kỳ khu, cẩn trọng đến từng chi
tiết thì giờ đây tranh giấy dó, sơn dầu, acrilic lại bật lên được hình ảnh
một con người khác trong ông. Một con người phóng khoáng tự do với
một sự tri kiến về thiên nhiên bằng tất cả những từng trải của mình.
Những bức tranh “Hồ gươm” trong triển lãm lần này cũng như loạt
tranh Sapa trong triển lãm trước đó của ông có lẽ cũng chỉ là cái cớ để
người nghệ sĩ có thể dãi bày lòng mình qua những nét bút. Hồ gươm
hiện lên đôi khi chỉ là những nét chấm phá tưởng chừng rất sơ lược
nhưng người ta có thể đọc ra ở đó một Hà Nội với đầy đủ những dáng
nét thâm trầm cổ kính cũng như sôi động rực rỡ trong cuộc sống đương
đại hôm nay.
Có lẽ phong cách này ông đã nhận được và chịu ảnh hưởng không ít từ
người bạn, cũng là họa sĩ đàn anh Trần Lưu H
ậu trong những chuyến đi
dài ngày về miền núi. Cái khoáng đạt của núi rừng khiến con người ta
mở lòng và cái nội lực mạnh mẽ không phải do con mắt nhìn mà do cái
tâm được thắp sáng đã khiến ông trở nên mạnh mẽ. Và Hồ gươm trên
mặt toan với acrilic hay giấy dó mực nho màu nước theo một thói quen
đã được làm thành từ tâm hồn của người họa sĩ già về tuổi đời, tuổi
nghề, nhưng vẫn trẻ trung rực rỡ trong tình yêu với nghệ thuật.
Tuy vậy, cái thói quen của những người làm đồ họa lâu năm dường nh
ư
vẫn ẩn tàng trong con người này. Nó đòi hỏi người họa sĩ phải có được
những tri kiến rất cụ thể, chi tiết về hình ảnh. Do đó bên cạnh những
nét bút tưởng chừng như những nét phóng bút và kệ cho màu sắc được
loang nhòa theo độ thẩm thấu của giấy mực, hay sự chồng xếp của
những lớp màu dầu, acrilic, thì những nét mái cong, một điểm nhấn
chính xác của kiến trúc, tỷ lệ đã khiến cho tranh ông trở nên có hồn.
Chính những chi tiết này đã khiến cho tranh ông vừa mang dáng nét
bay bổng của một kẻ chỉ quan tâm đến cảm xúc, nhưng đồng thời sâu
thẳm bên trong đó lại là một hiểu biết rất cặn kẽ về cảnh vật. Chúng
cũng khiến cho người xem thoạt đầu chỉ cảm thấy như những tác phẩm
này quá ư là cẩu thả, dễ dãi, nhưng càng ngắm, càng trầm lắng lại cùng
thiên nhiên cảm xúc thì lại càng cảm thấy chúng sâu thẳm hút mắt. Đ
ặc
biệt là những bức vẽ acrilic, cái đậm nhạt, cái thưa mau của những nét
màu đã tạo nên những lớp nền khác nhau của cảnh vật.
Ngoài ra, phong cảnh Hồ Gươm đối với ông qua những tác phẩm này
không chỉ đơn thuần là những hình ảnh hiện hữu Tháp bút, đài nghiên,
cầu Thê Húc, tháp Hòa Phong, mà ở đó còn chứa đựng những giá trị
lịch sử con người và cảnh vật. Những điều đã in sâu vào ký ức của
người họa sĩ nhiều năm cầm bút, nhiều năm khắc họa lại phong cảnh
nơi đây với một cảm thức bền bỉ, sống động. Những cây gạo, hay cây
cổ thụ trăm năm trước cổng đền Ngọc Sơn mặc dầu giờ đây không còn
nữa, nhưng với Đặng Tin Tưởng thì nó vẫn sống như một phần thiết
yếu của ngôi đền. Tháp rùa với cành phượng là là rủ sát mặt nước, hay
phía xa là phố xá cổ xưa, hay một Thăng Long toàn cảnh, với tháp
chuông nhà thờ lớn, cầu Long Biên, đã khiến cho Hồ gươm của ông
không còn đơn thuần là phong cảnh, không đơn thuần là cái ta nhìn
thấy, tri giác được, mà là ký ức của tình yêu Hà Nội đến cháy lòng.
Ông vẽ như một kẻ lãng du tung hoành với bút mực, sơn toan. M
ặc dầu
thời gian gần đây, thị lực của ông đã bị yếu đi nhiều theo năm tháng và
bệnh tật, nhưng dường như vẽ cũng là một cách để luyện mắt, luyện
tay. Và hơn tất thảy, ông vẽ cho niềm say mê của mình không bao giờ
nguôi, cạn, để cảm thấy cuộc đời mình tràn ngập niềm vui và lẽ sống.
TRANG THANH HIỀN