20 Đặc trưng văn hóa của Hàn Quốc
Hanbok
Áo hanbok của phụ nữ gồm có một váy dài "china" và một
áo vét theo ki u bôlêrô "Jeogori". Áo của đàn ơng gồm có
ể
một áo khốc ngắn "Jeogori" và quần "baji". Cả hai bộ
hanbok này đều có thể mặc với một áo choàng dài theo kiểu
tương tự gọi là "durumagi". Ngày nay, người Hàn Quốc chủ
yếu mặc Hanbok vào các dịp lễ tết hoặc các lễ kỉ niệm như
ngày cưới hoặc tang lễ.
Kimchi và Bulgogi - Thực phẩm có lợi cho sức khỏe
Bulgogi, có nghĩa là thịt nướng, là món ăn phổ biến của
người Hàn Quốc và kimchi- món rau cải thảo muối có
vị cay. Bulgogi được làm từ bất kì loại thịt nào, mặc dù
thịt bị và thịt lợn là loại thịt thường được dùng nhiều
nhất.Gia vị là yếu tố quan trọng quyết định sự thành
cơng của món của bulgogi cũng như kimchi. Kimchi có
thể được làm từ nhiều loại rau khác nhau, trong đó
được sử dụng nhiều nhất là cải thảo và củ cải. Các loại
rau được ngâm nước muối và rửa sạch. Sau khi để ráo
nước, người ta trộn gia vị vào cải thảo và củ cải. Kimchi cung cấp ít calo và
cholesterol nhng lại giàu chất xơ. Kimchi thậm chí cịn cung cấp nhiều vitamin hơn
cả táo. Vì vậy, người ta thờng nói rằng "ăn kimchi mỗi ngày khỏi cần đến bác sĩ ".
Hangeul - Bảng chữ cái tiếng Hàn Quốc
Bảng chữ cái Hangeul được xây dựng từ thế kỉ 15 bởi vị vua anh minh triều đại
Joseon - vua Sejong. Bảng chữ cái gồm 14 phụ âm và 10 nguyên âm. Sự kết hợp
giữa phụ âm và nguyên âm hình thành nên âm tiết, do vậy bảng chữ Hangeul có
thể tạo thàng hàng nghìn chữ và thể hiện bất kì âm điệu nào. Vì tương đối đơn giản
và có số lượng giới hạn, Hangeul rất dễ học. Nạn mù chữ hầu như không tồn tại ở
Hàn Quốc nhờ bảng chữ cái dễ sử dụng này.
Jongmyo Jeryeak - Nhạc tế lễ Jongmyo
Vào ngày Chủ nhật đầu tiên của thángNăm trong năm, hậu duệ
của dòng tộc Jeonju Yi, hoàng tộc thười Joseon (13921910), làm
lễ thờ cúng tổ tiên tại đền Jongmyo ở trung tâm Seoul. Mặc dù
nghi lễ này được cử hành theo một nghi thức ngắn gọn rất nhiều
so với trước, nhưng có tới 19 loại nhạc cụ cổ điển, bao gồm
chùm chuông đá, chuông đồng, các loại trống, hòa nên âm thanh
đặc biệt cho buổi lễ truyền thống.
Talchum - Mặt nạ và múa mặt nạ
Mặt nạ, thường được gọi là "tal" trong tiếng Hàn Quốc,
được làm từ giấy, gỗ, quả bầu khô, và lông. H hết các
ầu
loại mặt nạ đều phản ánh sắc thái và cấu trúc xương của
gương mặt người Hàn nhưng cũng có một số loại mặt nạ
thể hiện khn mặt của các vị thần và con vật, bao gồm cả
tả thực và tưởng tượng. Hình dáng của các loại mặt nạ
thường kì lạ và đã được cách điệu, vì "talchum " - loại hình
múa mặt nạ -thường được biểu diễn vào đêm dưới ánh sáng
của các đống lửa. Múa mặt nạ về cơ bản là loại hình nghệ
thuật dân gian phát triển tự nhiên trong nhân dân thời kỳ Joseon, thời kỳ mà có ít
sự phân biệt giữa giai cấp thống trị và thượng lưu trong xã hội với người dân
thường. Các nghệ sĩ diễn viên và khán giả cùng hoà nhập vào các điệu múa tưng
bừng ở cuối mỗi buổi biểu diễn.
Nhân sâm
Nhân sâm đư trồng rộng rãi ở Hàn Quốc vì điều kiện khí
ợc
hậu đất đai ở đây rất thích hợp. Để phân biệt nhân sâm trồng
tại Hàn Quốc với sản phẩm có xuất xứ khác trên thế giới, nhân
sâm Hàn Qu được đặt tên là "Goryeong Ginseng" theo tên
ốc
triều đại Goryeo - triều đại đã hình thành tên Hàn Quốc trong
tiếng Anh là Korea.
Nhân sâm được sử dụng như là liều thuốc tăng cường sinh lực
và phục hồi sức khỏe. Người ta tin rằng nhân sâm giúp tăng
cường chức năng của các của các cơ quan quan trọng trong cơ
thể, ổn định tim, bảo vệ dạ dầy, tăng cường chịu đựng và sự ổn định của hệ thần
kinh. Nhân sâm là một yếu tố cốt lõi trong Đông y, nhưng người Hàn Quốc thường
dùng nhân sâm theo cách đơn giản hơn là uống trà hay rượu.
Đền Bulguksa và Seokguram Grotto
Bulguksa, là một trong những ngôi Đền Phật giáo lớn nhất và
đẹp nhất Hàn Quốc, nằm ở Gyeongju, trước đây là thủ phủ của
vương quốc Silla (57 trước CN -935 sau CN). Bulguksa ban
đầu là một ngôi đền nhỏ mà nhà vua Beop-heung (514 -540)
triều đại Silla đầu tiên sùng tín Phật giáo, đã xây dựng để cầu
mong phồn thịnh và an bình cho vương quốc của mình.Kiến
trúc hiện nay của ngơi đền có từ năm 751 khi nó được được
xây dựng lại. Trước kia, đền gồm có 80 tồ nhà, nhiều gấp
mười lần số lượng còn lại cho tới bây giờ. Đền nằm trên núi cao, phía sau lưng là
Seokguram, động bằng đá nhân tạo được biết đến như là một trong những động
đẹp nhất của đạo Phật. Seokguram bao gồm một tiền sảnh hình chữ nhật, và một lễ
đường hình trịn với vịm trần nối liền với hành lang cũng xây theo hình chữ nhật.
Seokguram và Bulguksa đ được đưa vào danh sách Di s ản văn hoá thế giới của
ã
UNESCO từ năm 1995.
Núi Seoraksan
Bán đảo Triều Tiên có hai ngọn núi đẹp là núi Seoraksan ở
Hàn Qu và núi Geumgangsan ở CHDCND Triều Tiên.
ốc
Seoraksan là ặng núi kéo dài theo hướng nam của núi
r
Geumgangsan, thường được biết đến với tên gọi núi Kim
Cương thuộc CHDCND Triều Tiên. Rừng của núi Seoraksan
với đỉnh cao nhất là 1708 mét so với mực nước biển, là khu
rừng hỗn hợp gồm các loại cây tán rộng với nhiều loại cây xuất xứ từ vùng núi
Alpơ và những cây quả hình nón, là nơi cư trú của 939 loài thực vật và 25 loài thú,
90 loài chim, 11 lồi bị sát, 9 lồi
động vật lưỡng cực, 360 lồi cơn trùng và 40
lồi cá nước ngọt.
Nghệ thuật Hàn Quốc
Người Hàn Quốc thể hiện tài năng của mình trong l nh vực
ĩ
âm nhạc và nghệ thuật. Nghệ sĩ violin Sarah Chang đã ra
album đầu tiên khi mới chín tuổi. Một nghệ sĩ violin nổi danh
khác người Hàn Quốc là Chung Kyung -wha đang gi danh
ữ
hiệu một trong những nhạc sĩ đang được chào đón nhất trên
sàn diễn quốc tế trong suốt 25 năm nay. Nghệ sĩ Soprano Jo
Su-mi được chỉ huy dàn nhạc tài ba Herbert von Karajan phát
hiện và theo nhận định của chỉ huy dàn nhạc Herbert thì chị
có giọng hát "trời cho". Nhiều người hẳn sẽ ngạc nhiên vì
Paik Nam-june, người gốc Hàn Quốc, được mệnh danh là "cha đẻ của nghệ thuật
video", đã bắt đầu sự nghiệp với tư cách là nhạc sĩ và nhà soạn nhạc. Năm 1963,
ông trở thành người đầu tiên triển lãm thiết bị truyền hình. Kể từ đó, Paik đã có
ảnh hưởng với nghệ thuật đương đại, video và truyền hình qua những tác phẩm nối
liền thế giới nghệ thuật, báo chí, cơng nghệ, văn hố nhạc pop và những thể loại
nghệ thuật mới.
Di sản in
Nghệ thuật in trên phiến gỗ bắt đầu từ thế kỷ thứ 8 ở Hàn
Quốc. Bộ chữ in kim loại đầu tiên của thế giới được người
Hàn Qu phát triển trước phát minh của Gutenberg
ốc
(Đức) hơn 200 năm.Thường dân triều đại Goryeo (9181392) đã làm ra B kinh Phật Koreana từ thế kỷ 13, và
ộ
được công nhận là bản khắc gỗ kinh Phật còn tồn tại lâu
đời nhất. Bộ kinh Phật Koreana đã được xếp vào di sản
văn hóa của UNESCO năm 1995.
Nhạc cụ truyền thống
Có khoảng 60 nhạc cụ truyền thống của người Hàn Quốc đã được
truyền lại qua nhiều thế hệ. Bao gồm loại đàn 12 dây "gayageum"
và đàn 6 dây "geomungo", c hai loại nhạc cụ này đều được xác
ả
định là xuất hiện từ thế kỷ thứ 6. Nhạc cụ truyền thống Hàn Quốc
được chia ra thành ba nhóm đàn dây, đàn gió và bộ gõ. Đoàn nghệ
thuật tứ tấu Samullori Kim Duk-soo rất nổi tiếng trong và ngồi
nước vì sự sáng tạo trong kết hợp giai điệu truyền thống và hiện
đại tạo nên một thể loại nhạc rất độc đáo.
Dangcheong: Hình trang trí trên các tịa nhà
Dangcheong là hình trang trí màu sắc theo kiểu Hàn Quốc trên nóc các tịa nhà và
những hình trang trí thể hiện vẻ đẹp và giá trị nghệ thuật đích thực. Dangcheong
gồm có năm màu: đỏ, xanh, vàng, đen và trắng. Bên cạnh chức năng trang trí,
dangcheong cịn được dùng vào nhữngmục đích thực tế. Dangcheong được dùng
để bảo vệ bề mặt tòa nhà và che đi những vết thô ráp trong chất liệu được sử dụng,
đồng thời nhấn mạnh đặc điểm và thể hiện phẩm cấp của tịa nhà hay đối tượng
nào đó. Dancheong có ở hầu hết mọi tòa nhà truyền thống, bao gồm cả đền chùa
bất kể chúng nằm ở Seoul hay các tỉnh khác.
Hoa văn
Các hoa văn họa tiết thường bắt nguồn từ những chữ viết cổ.
Ban đầu chúng là công cụ để thể hiện những nhu cầu tình
cảm về mơi trường xung quanh con người, sau đó được phát
triển thành một hình mẫu trang trí nghệ thuật. Trong số các
hoa văn thường thấy được sử dụng một cách truyền thống ở
Hàn Qu có hình con rồng và con phư hồng, và
ốc
ợng
"taegeuk" dùng trong qu kỳ Hàn Quốc Taegeuki, gồm có
ốc
hai hình đối lập tượng trưng cho âm và dương, tượng trư ng
cho hai sức mạnh của vũ trụ, cho tĩnh và động, cho thế yếu và thế mạnh, bóng tối
và ánh sáng, nam và nữ. Ngồi ra cịn có những họa tiết tượng trưng cho sự trường
tồn, như đá, núi, nước, mây, cây thông, con rùa, con hươu, con sếu, và mặt trời.
Jasu- Nghệ thuật thêu
Thêu được thực hiện trên vật liệu vải và các đồ trang trí như bình phong gấp. Thêu
cũng được dùng để trang trí nhiều vật phẩm trong nhà, nhà gối, bao kính, rèm và
túi đựng thuốc lá, thìa và đũa, bàn chải.
Thời xa, thường dân khơng được mặc vải có hình thêu, trừ các bộ lễ phục mặc vào
ngày thành hôn. Khơng giống như nghệ thuật thêu phục vụ mục đích trang trí đơn
thuần, Jaju Phật giáo trang trí đền chùa, tượng, chỉ dành riêng cho tôn giáo
Bojagi - Vải bọc
Bojagi là mảnh vải hình vng có viền xung quanh với các
kích cỡ, màu sắc, họa tiết trang trí khác nhau, người Hàn
Quốc thường dùng để bọc, gói các đồ vật. Bojagi ngày nay
vẫn được sử dụng tuy không phổ biến bằng trước đây. Mặc
dù vậy chúng vẫn được làm để phục vụ cuộc sống thường
nhật, bojagi làm tăng tính độc đáo và kiểu cách của các nghi
lễ. Thẩm mỹ của dân tộc Hàn Quốc được đặc biệt phản ánh
rõ nét qua nh
ững mảnh bojagi được bàn tay các bà nội trợ
chắp lại với nhau để tiết kiệm những mảnh vải thừa, vải vụn.
Các hình thêu và cácọa tiết khác làm cho bojagi thêm
h
dun dáng. Khi khơng sử dụng, có thể gấp bojagi giống như một chiếc khăn mùi
xoa nhỏ.
Nghệ thuật gấp giấy thủ cơng
Người Hàn Quốc có truyền thống lâu đời trong nghệ thuật gấp giấy thủ công và
cũng đã từ lâu sử dụng những loại giấy chất lượng tốt để gấp nên những chiếc hộp,
chiếc bát có nắp đậy, những chiếc bát lớn, giỏ, túi lưới, bình và gạt tàn. Những sản
phẩm giấy thủ công khác du khách tham quan thường gặp là đồ văn phòng phẩm,
thảm chân, đệm, rèm, bao đựng ống tên, bát mài mực, hộp thuốc súng, giày dép,
chậu rửa, ấm trà. Hầu hết các sản phẩm làm từ giấy đều được sơn bóng trên bề mặt
làm tăng tính thẩm mỹ và độ bền đồng thười làm cho chúng có khả năng chống
thấm. Loại sơn phủ thường được dùng là hỗn hợp nước quả hồng xanh và hồ gạo
và dầu tía tơ.
Tranh dân gian
Tranh dân gian ồm những tác phẩm mà thường dân Hàn
g
Quốc thời xa thường dùng để trang trí nhà ở hoặc để thể hiện
những mong ước của họ về đời sống hạnh phúc bền lâu.
Không giống như những tác phẩm hội hoạ cổ điển cao sang
thường tập trung mô tả phong cảnh, hoa và chim, tranh dân
gian thường thể hiện những ý tưởng hài hước, đơn giản và ý
nghĩ chất phác về cuộc sống bình dân và về thế giới. Tranh
dân gian là nh
ững sáng tác của các họa sĩ thuộc tầng lớp hạ
lưu trong xã hội cũ, nhưng các bức tranh của họ lại được tất
cả mọi giai cấp trong xã hội, từ hồng gia và các đền thờ cho đến nơng dân ở
những làng quê hẻo lánh trưng bày. Các tác phẩm tranh dân gian thường pha trộn
táo bạo, thể hiện phongcách riêng của người hoạ sĩ và sử dụng những gam màu
mạnh.
Sesi - Tập quán truyền thống
Tập quán Sesi bao gồm các nghi lễ được cử hành vào các thời điểm giao mùa trong
năm và ngày tết Nguyên Đán. Ví dụ, vào ngày tết năm mới, người Hàn Quốc cất
bài vị tổ tiên và thực hiện các nghi lễ tưởng niệm với các món đồ ăn và uống. Sau
nghi lễ này, có lễ "sebae" hay là quỳ lạy những người cao tuổi trong gia đình. Vào
đêm ngày 15 tháng Giêng -ngày trăng tròn đầu tiên trong năm, gọi là "daeboreum",
một hình nộm làm bằng rơm sẽ được ném xuống sông. Nhiều nơi trong cả nước đã
có tập tục này, nhưng việc chuẩn bị và thưởng thức các món ăn với những loại rau
đa dạng theo mùa vẫn được thực hiện ở khắp nơi. Ngày 15-8 âm lịch là ngày lễ
Chuseok, một dạng lễ tạ ơn Trời cho vụ mùa bội thu, trong ngày này, mọi người
cũng thường đi thăm viếng mộ tổ tiên. Một trong những món ăn đặc biệt được
chuẩn bị cho ngày lễ này là "songpyeon", bánh có hình trăng khuyết làm từ bột nếp
trong có vừng, đậu xanh hạt dẻ và các loại ngũ cốc khác.
Các nghi lễ trưởng thành
Ở Hàn Quốc, những giai đoạn mà mỗi người phải trải qua
trong cuộc đười và đánh dấu những thay đổi cơ bản thờng
được gọi chung là "Gwanhongsangje" (Quan-Hôn-TangTế), bao gồm lễ trưởng thành, lễ thành hôn, tang lễ, và tế lễ
tổ tiên. Lễ trưởng thành thường rất đơn giản. Các chàng trai
trưởng thành cuộn mái tóc dài thành búi trên đỉnh đầu và
được tặng một chiếc mũ truyền thống của dân t c Hàn
ộ
Quốc làm từ đuôi ngựa. Các cô gái trưởng thành tết tóc
thành hai bím và cài vào tóc trang sức được gọi là
ồ đ
binyeo. Lễ thành hôn được tổ chức tại gia đình cơ dâu và vợ
chồng mới cưới thường nghỉ hai hay ba ngày tại gia đình cơ dâu trước khi trở về
nhà chú rể.Tang lễ được cử hành theo nghi thức truyền thống Hàn Quốc rất cầu kỳ.
Thời gian để tang kéo dài trong hai năm, sau hàng loạt các nghi lễ cầu khấn. Bên
cạnh những nghi thức tang lễ cầu kỳ, người Hàn Quốc còn thực hiện nhiều nghi lễ
thờ cúng khác liên quan giữa sự sống và cái chết.
Vườn cảnh
Những khái niệm cần thiết phía sau nghệ thuật vườn Hàn
Quốc là làm cho khung cảnh khu vườn tự nhiên hơn cả
chính bản thân nó lúc ban đầu. Trong nhiều trường hợp,
nhiều khu vườn trơng hồn tồn giống như m tác phẩm
ột
của tự nhiên, đó là nỗ lực rất lớn của các nghệ sĩ. Một trong
những cảnh quan được bảo tồn tốt nhất trong các khu vườn
thượng uyển là hồ Anapji ở Gyeongju, Gyeongsangbuk-do.
Và cũng khơng có gì có thể so sánh với vẻ đẹp của vườn
thượng uyển của Cung điện Changdeokgung ở Seoul, rộng
300.000 m2 trên ổng diện tích 405.636 m2 diện tích cung
t
điện. Khu vườn được bố trí nhiều vườn, sảnh, ao sen, cầu
đá, bậc tam cấp, máng nước và những dòng suối nhỏ uốn lượn giữa khu rừng cây
rậm rạp và tất cả những yếu tố khác của một khu vườn theo truyền thống Hàn
Quốc.