HỔ TRÊN GỐM CỔ pdf
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (122.93 KB, 4 trang )
HỔ TRÊN GỐM CỔ
Từ hơn 240 ngàn cổ vật đến hàng trăm ngàn mảnh vỡ là gốm sứ
thu nhặt từ con tàu cổ đắm vùng biển Cù Lao Chàm, Hội An
Quảng Nam - một cuộc khai quật khảo cổ học dưới nước qui mô,
tốn kém kéo dài 4 năm (1997-2000) đã mang nhiều thông tin mới
lạ, thú vị về gốm của người Việt xưa cho những nhà chuyên môn
trong và ngoài nước. ở đây giá trị mỹ thuật được đặc biệt lưu ý
đến. Từ các loại kiểu dáng đến họa tiết, hoa văn vẽ trang trí trên
mặt gốm. Nhân xuân con hổ -canh dần - là người trực tiếp đo, vẽ
các hoa văn trên đồ gốm tìm thấy này xin giới thiệu vài hình ảnh
vẽ về con hổ của nghệ nhân xưa.
Trong các đề tài vẽ về những con thú linh như Long, Lân, Phụng
hoặc loài thú như voi, ngựa, hươu, nai xuất hiện khá nhiều trên bề
mặt loại đồ đựng thông dụng gồm đĩa, bình, lọ, âu Nhưng hình
ảnh con hổ là loài dã thú thì rất hiếm hoi. Trong quá trình xếp loại
bản vẽ tôi chỉ bắt gặp 3 tiêu bản trang trí trên lòng đĩa. Đĩa thứ
nhất có đường kính 33cm là loại đĩa trung vẽ lam (đơn sắc với m
àu
oxid coban dưới men) hình con hổ trong tư thế chồm tới, đầu
ngẩng lên. Đĩa bị vỡ nhưng may mắn hình hổ còn khá nguyên,
những đám mây còn lại bên dưới chân thú và những hồi văn vẽ
mây bao chung quanh thành đĩa (ảnh 1). Đĩa thứ hai xếp loại kích
thước lớn với đường kính 35cm vẽ ba màu (gọi là tam thái, nhưng
màu đỏ, lục vẽ trên men) hình con hổ dáng đứng với hai chân sau,
chân trước bên phải như con người vươn ra nắm khóm cây (giống
cây tre) còn chân kia choãi ra sau. Con hổ có cái đuôi dài đưa ra
trước đến chấm đất. Với cách vẽ nhân cách hóa cho người xem
cảm giác hổ đang vạch lá dọn đư
ờng đi (ảnh 2a +2b). Do ngâm lâu
dưới đáy biển, nước mặn đã làm màu đỏ, lục bị xỉn và mất đi. So
sánh với một số cổ vật cùng địa điểm và niên đại tôi mạnh dạn vẽ
phục chế lại hai màu đỏ và lục đã mất . Đĩa thứ 3 có đường kính
34,3cm vẽ 3 màu, hình con hổ đang vồ mồi bao xung quanh là dày
đặc với những đám mây. Cũng như đĩa thứ 2 màu lục và đỏ đã bị
xỉn và một mất màu (ảnh 3). Một tiêu bản nữa có hình hai con hổ
được vẽ trên thành bụng của bình Kendi cao 16,5cm (ảnh 4), còn
khá nguyên vẹn dáng kiểu và nét vẽ lam trên n
ền trắng. Con hổ với
tư thế như đang rình mồi; bao quanh nó là những hoa văn mây kín
đến vòi hình vú. Là chúa sơn lâm nên người xưa cũng ưu ái trang
trí trên một cặp bình có chiều cao 18,4cm và 18,1cm. Cặp b
ình này
có dáng hình trứng, có núm ở vai, đế hơi lõm vào, vẽ hai con hổ tư
thế giống nhau là đang vồ mồi với chi tiết là cái răng nanh chìa ra,
chỉ khác nhau cái đầu ngẩng lên và cúi xuống. Bình được vẽ bốn
màu: màu đỏ, màu lục và thêm màu vàng (mạ vàng). Các màu này
vẽ trên men nên đã bị mất còn gi
ữ lại nét chính con hổ, những đám
mây chung quanh, các cánh hoa xếp chồng lên nhau ở vai bình
(ảnh 5). Cuối cùng là một số hình con hổ trang trí trên n
ắp hộp nhỏ
nhưng khó phân biệt dễ nhầm lẫn với con mèo. Để chắc chắn xin
gửi đến độc giả những người chơi cổ vật, yêu vốn cổ tham khảo
thêm (ảnh 6).
Qua vài tiêu bản giới thiệu trên, là đồ gốm có nguồn gốc từ trung
tâm sản xuất gốm mậu dịch lớn ở miền Bắc nước ta thời Lê Sơ
cuối thế kỷ thứ XV có tên Chu Đậu, xã Thái Tân, huyện Nam
Thanh, tỉnh Hải Dương.
Nguyễn Thượng Hỷ
“Tham khảo thêm sách: Treasures from the Hoi An hoard,
important Vietnamese Ceramics from a late 15th/Early 16th
Century Cargo ấn phẩm của công ty bán đ
ấu giá BUTTERFIELDS
, Năm 2000.
