<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNGTRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ</b>

<i><b>nhưng có thể điều khiển cánh buồm”.</b></i>

<i><b>Giảng viên</b></i> <b>:Lưu Thị Mai Thanh</b>

<i><b>Học phần</b></i> <b>:Triết học Mác - Lê Nin</b>

<i><b>Lớp học phần</b></i> <b>:SMT1005_24</b>

<i><b>Thành viên</b></i> <b>:Lê Bảo Ân_49K01.2Văn Quỳnh Như _49K01.2Đình Phạm Phương Hà_49K01.3Trần Thị Bích Tuyền_48K14.2Nguyễn Diệu Linh_49K18.2Vũ Đình Hân_48K15.1</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>II. Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức...6</b>

<b>1. Vật chất là cái có trước, ý thức là cái có sau...6</b>

<b>2. Vật chất quyết định ý thức...6</b>

<b>3. Ý thức tác động trở lại vật chất...6</b>

<b>III. Ý nghĩa về phương pháp luận...7</b>

<b>1. Giải thích câu nói:...7</b>

<b>2. Chứng minh bằng những câu chuyện trong cuộc sống:...9</b>

<b>3. Câu chuyện thực tế liên quan đến câu nói:...9</b>

<b>4. Phủ định lại vấn đề và rút ra bài học cuộc sống...10</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>LỜI MỞ ĐẦU</b>

"Thay vì than vãn về những điều ta không thể thay đổi, hãy tập trung vào nhữngđiều ta có thể kiểm sốt." - Benjamin Franklin. Thật vậy, trên hành trình dài củabản thân, ta ln phải đối mặt với những thử thách đầy cam go, những “đoạnđường” bấp bênh tưởng chừng như không thể vượt qua được, hay những “cơngió” ngược chiều đầy hung dữ muốn đẩy chúng ta về sau. Trên con đường khókhăn ấy, ta cũng giống như chiếc thuyền lênh đênh trên đại dương mênh mơng,khơng phải lúc nào gặp hướng gió thuận lợi. Bởi lẽ thế, dù ta không thể thay đổiđược chúng, nhưng ta có thể điều khiển cánh buồm “cuộc đời” để chinh phụcnhững thử thách và tiến tới thành cơng mà ta mong muốn. Thơng qua lăng kínhcủa chủ nghĩa duy vật biện chứng về mối quan hệ giữa vật chất và ý thức, ta sẽ

<b>cùng phân tích về câu ngạn ngữ: “Chúng ta không thể thay đổi hướng gió,nhưng chúng ta có thể điều khiển cánh buồm" để thấy những hiểu biết cơ bản</b>

về vai trò của nhân loại trong việc tham gia vào thế giới vật chất. Triết học Mác– Lênin cùng chủ nghĩa duy vật biện chứng đã nhấn mạnh mối quan hệ mật thiếtgiữa vật chất và ý thức và sự đồng nhất lưỡng phân và ảnh hưởng lẫn nhau củachúng trong việc hình thành lịch sử con người và thay đổi xã hội. Đây là mộttrong những vấn đề cơ bản và được các nhà Triết học nghiên cứu lâu đời.

2

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

Trong tình hình căng thẳng của lịch sử cùng phong trào công nhân đang pháttriển mạnh mẽ, Lênin hiểu rằng cần phải có một quan niệm đúng đắn, đầy đủ vàchính xác về vật chất để giúp con người khắc phục được những hạn chế và phábỏ giới hạn về sự hiểu biết của bản thân. Do đó, ơng đã đưa ra một sự địnhnghĩa toàn diện và khoa học về phạm trù vật chất thông qua tác phẩm “Chủnghĩa duy vật và chủ nghĩa kinh nghiệm phê phán”. V.I.Lênin còn chỉ ra nhữngphát minh về khoa học tự nhiên hiện đại không hề bác bỏ vật chất mà chỉ làm rõhơn hiểu biết còn hạn chế của con người về vật chất.

<b>1.2. Định nghĩa</b>

Theo Lênin định nghĩa: “

”.Ông muốn nói rằng vật chất là những thực thể tồn tại khách quan bên ngồi ýthức và khơng phụ thuộc vào ý thức, là cái gây nên cảm giác ở con người khibằng cách nào đó (trực tiếp hoặc gián tiếp) tác động lên giác quan của conngười và là cái mà cảm giác, tư duy, ý thức chẳng qua chỉ là sự phản ánh củanó.

<b>2. Ý thức 2.1. Nguồn gốc</b>

Ý thức luôn được xem như trung tâm của cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa duy vậtvà chủ nghĩa duy tâm trong lịch sử, thông qua những thành tựu của triết học duyvật, của khoa học và thực tiễn xã hội, triết học Mác – Lênin đã góp phần làmsáng tỏ vấn đề hết sức phức tạp về nguồn gốc, bản chất và vai trị của nó. Ý thứccủa con người theo quan niệm của chủ nghĩa duy vật biện chứng là sản phẩmcủa quá trình phát triển của tự nhiên và lịch sử - xã hội.

: ý thức là sản phẩm, là thuộc tính riêng có của một dạng vậtchất sống có tổ chức cao là bộ óc người; sự ra đời của ý thức là kết quảcủa thuộc tính phản ánh của vật chất. Vì thế, bộ óc người cùng với thếgiới bên ngồi tác động lên bộ óc chính là nguồn gốc tự nhiên của ý thức.

<b>Too long to read onyour phone? Save</b>

to read later onyour computer

Save to a Studylist

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

cùng với mặt tự nhiên làm tiền đề, nguồn gốc xã hội chính làchìa khóa quan trọng để ý thức được ra đời. Con người chỉ có ý thức docó tác động vào thế giới khách quan, từ đó khám phá ra những điều mớivề xung quanh, làm phong phú và sâu sắc ý thức của mình về thế giới.Đây chính là vai trị của lao động trong q trình hình thành ý thức vàchuyển biến từ vượn thành người. Bên cạnh đó, ngơn ngữ cũng được xemlà một trong những yếu tố cốt yếu trong việc ra đời và phát triển ý thứccủa con người. Lao động và thực tiễn xã hội chính là nguồn gốc trực tiếpvà quan trọng nhất quyết định sự ra đời và phát triển của ý thức, sự phảnánh hiện thực khách quan vào trong bộ óc con người thơng qua việc laođộng, ngơn ngữ và các cơ quan xã hội chính là ý thức. Do đó ta có thể nóiý thức là sản phẩm xã hội, là một hiện tượng xã hội. Ý thức có tính phảnánh năng động và sáng tạo, tính xã hội sâu sắc, tính chủ động tác độngngược lại vật chất và tính biện chứng ln vận động và phát triển khôngngừng.

<b>2.2. Bản chất của ý thức</b>

Trước Mác, các nhà triết học duy vật chịu ảnh hưởng bởi quan điểm siêu hìnhnên coi ý thức là sự phản ánh thụ động, giản đơn và máy móc các sự vật. Tuy họđều thừa nhận sự vật vật chất tồn tại khách quan và ý thức là sự phản ánh sự vậtđó nhưng khơng thấy được tính năng động sáng tạo và tính biện chứng trongq trình phản ánh thế giới khách quan của ý thức.

Chủ nghĩa duy vật giải thích về bản chất của ý thức như sau:

vật chất là cái được phản ánh, tồn tại bên ngoài và độc lập vớicái phản ánh ý thức, và cả vật chất và ý thức đều tồn tại một cách “hiệnthực”. Vật chất là thế giới khách quan, ý thức là sự phản ánh chủ quancủa thế giới khách quan vào trong đầu óc con người. Con người có khảnăng “thiên biến vạn hóa” với ý thức của mình, cùng một sự vật nhưngthơng qua tính sáng tạo các sự vật ấy được phản ánh những cách khácnhau. Bên cạnh đó, thơng qua những cái đã có từ trước, ý thức có thể tạora các tri thức và hiểu biết mới về các sự vật, hiện tượng đó.

4

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

tuy cótính năng động sáng tạo, nhưng ý thức không phản ánh một cách tùy tiện.Trong quá trình tiếp xúc và tác động vào thế giới khách quan, các sự vật,hiện tượng ấy sẽ bộc lộ ra những tính chất, đặc tính của mình để thơngqua đấy con người có thể nhận thức, có sự hiểu biết về chúng. Với nhữngkiến thức sẵn có, con người có thể vận dụng để cải tiến, chỉnh sửa thếgiới khách quan theo ý muốn, mục đích của chính mình.

trên cơ sở của lao động và nhu cầu pháttriển không ngừng của xã hội lồi người, ý thức ra đời. Vì vậy ý thứcmang tính xã hội và nếu con người tách ra khỏi xã hội, họ sẽ khơng hìnhthành nên được ý thức.

<b>=> Ý thức là sự phản ánh hiện thực khách quan vào bộ óc người, song đâylà sự phản ánh đặc biệt - phản ánh trong quá trình con người cải tạo thếgiới với 3 mặt thống nhất.</b>

<b>2.3. Kết cấu của ý thức</b>

Tri thức: bao gồm các dạng thức nhận thức như cảm giác, tri giác,tư tưởng, trí tưởng tượng, trí nhớ,... Đây là yếu tố cơ bản, cốt lõicủa ý thức, giúp con người tiếp nhận và phản ánh thế giới xungquanh.

Tình cảm: bao gồm các trạng thái cảm xúc như vui, buồn, tức giận,sợ hãi, yêu thương,... Tình cảm đóng vai trị quan trọng trong việcđịnh hướng hành vi và điều chỉnh các hoạt động nhận thức.Niềm tin: bao gồm các quan điểm, giá trị và niềm tin mà con ngườitin tưởng là đúng đắn. Niềm tin ảnh hưởng đến cách con ngườinhìn nhận thế giới và đưa ra quyết định.

Lý trí: khả năng suy luận, phân tích và giải quyết vấn đề một cáchlogic. Lý trí giúp con người đưa ra những đánh giá và lựa chọnsáng suốt.

Ý chí: khả năng điều chỉnh hành vi và kiềm chế bản thân để đạtđược mục tiêu. Ý chí là yếu tố quan trọng giúp con người vượt quakhó khăn và thử thách.

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

Tự ý thức: Nhận thức về bản thân, về những suy nghĩ, cảm xúc vàhành vi của bản thân. Tự ý thức là nền tảng cho sự phát triển nhâncách và đạo đức.

Tiềm thức: Nơi lưu trữ những thông tin mà con người không nhậnthức được một cách rõ ràng. Tiềm thức có ảnh hưởng sâu sắc đếnhành vi và suy nghĩ của con người.

Vô thức: Nơi lưu trữ những ký ức và trải nghiệm mà con người đãhoàn toàn quên đi. Vơ thức có thể ảnh hưởng đến con người mộtcách vơ hình.

<b>II. Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức</b>

Chủ nghĩa duy vật biện chứng cho rằng giữa ý thức và chật chất vừa đối lập vớinhau vừa thống nhất với nhau. Ta có thể hiểu rằng sự đối lập của vật chất và ýthức vừa có ý nghĩa tuyệt đối và tương đối.

<b>1. Vật chất là cái có trước, ý thức là cái có sau</b>

Vật chất là thế giới khách quan, nó tồn tại độc lập với ý thức con người. Baogồm mọi dạng vật chất từ vi mô đến vĩ mô, tự nhiên cho đến xã hội. Ý thức làsản phẩm của vật chất, là sự phản ánh đến não bộ, tâm trí con người về thế giớivật chất khách quan.

<b>2. Vật chất quyết định ý thức</b>

Vật chất quyết định bản chất, nội dung và hình thức của ý thức. Những sự cảibiên, thay đổi trong thế giới vật chất sẽ dẫn đến những thay đổi trong sự phảnánh thông quan ý thức.

<b>3. Ý thức tác động trở lại vật chất</b>

Thông qua hoạt động thực tiễn của lồi người, ý thức có thể tác động ngược lạithế giới vật chất. Con người có thể cải tạo vật chất để phục vụ cho mục đích củabản thân. Quá trình phản ánh ý thức đúng đắn sẽ thúc đẩy các hoạt động thựctiễn có năng suất và hiệu quả hơn, ý thức sai lệch sẽ dẫn đến các hành động sailầm và gây ra các hậu quả tiêu cực, có hại cho xã hội.

6

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<b>III. Ý nghĩa về phương pháp luận</b>

Vật chất là nguồn gốc, ý thức là phản ánh. Hoạt động nhận thức và thựctiễn cần xuất phát từ thực tế khách quan, tôn trọng quy luật khách quan,biết tạo điều kiện và phương tiện vật chất tổ chức lực lượng thực hiệnbiến khả năng thành hiện thực.

Ý thức có vai trị quan trọng trong việc sử dụng hiệu quả điều kiện vậtchất. Cần phát huy tính năng động sáng tạo của ý thức để cải tạo thế giớikhách quan, tạo ra động lực cho các hoạt động của con người.

Cần nâng cao năng lực nhận thức, năng lực chỉ đạo thực tiễn, chống tưtưởng thụ động và ỷ lại vào hoàn cảnh và điều kiện vật chất.

<b>1. Giải thích câu nói:</b>

"Hướng gió" tượng trưng cho yếu tố khách quan, những điều kiện, hoàn cảnhmà con người không thể thay đổi.Là những thứ do hoàn cảnh khách quan đemtới, đầy biến động và thử thách. Nhưng, từ nối “nhưng” lại nhấn mạnh sang mộtý nghĩa khác.

"Cánh buồm" tượng trưng cho yếu tố chủ quan, ý chí, nghị lực và khả năng củacon người. “Có thể điều khiển cánh buồm” là hành động tượng trưng cho mộtthái độ vô cùng đẹp, con người tuy không thể thay đổi và bắt ngoại cảnh phải vìmình mà thay đổi. Cũng không để lường trước những tai ương sẽ diễn ra trongtương lai. Vì vậy điều ta có thể làm được cho mình là nắm bắt lấy thời cơ vàdùng sức mạnh tài năng của mình để thay đổi thời cuộc.

Con người khơng thể thay đổi "hướng gió" (hồn cảnh khách quan) nhưng cóthể điều khiển "cánh buồm" (ý chí, hành động) để thích nghi, vượt qua khókhăn, đạt được mục tiêu.

Ý kiến trên đã mang tới một ý nghĩa thiết thực và quan trọng đề cao vai trò củacon người trước điều kiện khách quan của cuộc sống để từ đó mang tới chomình thành cơng cho bản thân. Hoàn cảnh là yếu tố bên ngoài nên rất khó tácđộng, trừ các bậc vĩ nhân khơng phải tất cả mọi người đều có thể thay đổi hồncảnh. Hồn cảnh cũng khơng phải lúc nào cũng đem lại thuận lợi cho mình, vì

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

thế trong mọi hoàn cảnh thử thách, con người phải linh hoạt và chủ động ứngphó với các yếu tố bất lợi, và từ đó sẽ thúc đẩy chính mình đi đúng hướng và đạtđược thành công

Như vậy, mỗi người sinh ra và lớn lên trong một hoàn cảnh riêng. Chẳng ai cóthể tự vẽ ra cho bản thân rằng bố mẹ của ta sẽ là ai, gia đình của ta sẽ như thếnào, quê hương nơi ta sinh sống ở đâu. Có lẽ số phận chính là một sự sắp đặt kìdiệu và cùng yếu tố ngoại cảnh, những tình huống bất ngờ trong cuộc sống màdù con người có tài giỏi đến mấy cũng khơng kiểm sốt được. Nhưng cũng cómột thứ chắc chắn rằng nó nằm tay ta và trong sự kiểm sốt của bản thân đóchính là quyền được điều khiển cuộc sống chính mình hay nói cách khác cuộcsống có ý nghĩa, tốt đẹp hay không là do cách suy nghĩ, cảm nhận và đối mặtcủa mỗi người.

Sự thật là, hoàn cảnh sống là yếu tố nằm ngồi tầm kiểm sốt của con người.Chúng ta khơng thể lựa chọn cha mẹ, gia đình, q hương hay những biến cốbất ngờ ập đến trong cuộc đời. Tuy nhiên, điều đó khơng có nghĩa là chúng taphải "bng xi" trước số phận. Thay vào đó, con người cần chủ động "điềukhiển cánh buồm" bằng ý chí và hành động để thích nghi với hồn cảnh, biếnkhó khăn thành cơ hội và tiến đến thành công.

Lịch sử đã chứng minh cho điều này. Nhiều người dù sinh ra trong hồn cảnhkhó khăn, thiếu thốn nhưng đã vươn lên đạt được những thành tựu phi thường.Họ không thể thay đổi hoàn cảnh xuất thân, nhưng đã "điều khiển cánh buồm"bằng ý chí nghị lực phi thường, khơng ngừng học hỏi, rèn luyện và nỗ lực để đạtđược mục tiêu.

Mỗi người sinh ra đều mang trong mình "cánh buồm" tiềm năng, độc đáo. Hãynhìn nhận hồn cảnh sống như một "giơng tố" thử thách bản lĩnh và ý chí củamỗi người. Thay vì than vãn, hãy "điều khiển cánh buồm" bằng sự quyết tâm,sáng tạo và hành động cụ thể để vượt qua khó khăn và biến thử thách thành cơhội.

Hãy nhớ rằng, thành công không phụ thuộc vào "hướng gió" thuận lợi haynghịch cảnh mà phụ thuộc vào "cánh buồm" ý chí và hành động của mỗi người.

8

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

Hãy chủ động "điều khiển cánh buồm" cuộc đời để chinh phục những mục tiêucao đẹp và kiến tạo một cuộc sống ý nghĩa.

<b>2. Chứng minh bằng những câu chuyện trong cuộc sống:</b>

Câu chuyện về Helen Keller: Bị mù, điếc, câm bẩm sinh nhưng Helen Keller đãvượt qua khó khăn, trở thành nhà văn, nhà hoạt động xã hội nổi tiếng nhờ ý chívà nghị lực phi thường.

Câu chuyện về Albert Einstein: Bị coi là "học sinh ngu" nhưng Einstein đã trởthành nhà khoa học vĩ đại nhờ tư duy sáng tạo và nỗ lực không ngừng.

Câu chuyện Nick Vujicic một người sinh ra vốn đã không hồn thiên, mangtrong mình hội chứng bẩm sinh - một rối loạn di truyền hiếm gây ra tình trạngkhơng có chân tay, anh gặp phải muôn vàn trở ngại tâm lý, tình cảm và khókhăn trong cuộc sống, nhưng anh khơng hề gục ngã mà biến đó thành đơng lựcđể cố gắng vươn lên, hiện tại anh là nhà sáng lập tổ chức Life Without Limits,làngười truyền cảm hứng cho biết bao nhiêu người ngoài kia. Rõ ràng dù hoàncảnh vơ cùng khó khăn nhưng anh đã dũng cảm và lạc quan vượt qua nhữnggiông bão ấy. Điều này chứng minh cho khả năng xoay chuyển nghịch cảnh banđầu thành những thành công cho tương lai.

<b>3. Câu chuyện thực tế liên quan đến câu nói:</b>

Sinh viên mới ra trường thường phải đối mặt với nguy cơ thất nghiệp, khơngtìm kiếm được việc làm.Khi đó, mọi thứ có vẻ như đang chìm trong bóng tối.Tuy nhiên, thay vì bng xi và chìm đắm trong sự thất vọng, tinh thần "ThayĐổi Cánh Buồm" khuyến khích chúng ta tìm cách thích nghi và tìm kiếm cơ hộimới. Có lẽ ai cũng phải trải qua giai đoạn này, và thời gian đó đã trở thành mộtcơ hội để chúng ta nâng cao kỹ năng, mở rộng mạng lưới quan hệ, và cuối cùngtìm được một công việc mới tốt hơn, phù hợp với đam mê và kỹ năng của mình.Cuộc sống khơng bao giờ là dễ dàng, nó là chuỗi liên hồn những khó khăn vàthách thức. Khi tìm được việc rồi thì lại thấy công việc không phải lúc nào cũngsuôn sẻ. Đối mặt với những thách thức trong công việc này, thay vì buồn rầu vàđổ lỗi cho hồn cảnh, ta tìm cách thích nghi và cải thiện bản thân. Bằng cáchhọc hỏi từ những sai lầm, từ đó rút ra kinh nghiệm và phát triển kỹ năng quảnlý, giao tiếp và lãnh đạo, từ đó vượt qua được những thách thức và tiến xa hơn

</div>