<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

<i>Đà Nẵng, tháng 04 năm 2023</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>Mục lục</b>

<b>PHẦN I: GIỚI THIỆU VỀ PHƯƠNG PHÁP CHUYÊN GIA...2</b>

1. Khái niêm và phạm vi áp dụng của phương pháp chuyên gia...3

1.1. Khái niệm...3

1.2. Phạm vi áp dụng...4

2. Cơ sở của phương pháp...5

3. Quy trình của phương pháp...6

<b>PHẦN II: LỰA CHỌN VÀ THÀNH LẬP CÁC NHÓM CHUYÊN GIA. .7</b>1. Nhóm chun gia phân tích...7

2. Nhóm chun gia đánh giá...9

<b>PHẦN III: KẾT LUẬN...12</b>

<b>TÀI LIỆU THAM KHẢO...12</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>PHẦN I: GIỚI THIỆU VỀ PHƯƠNG PHÁP CHUYÊN GIA1.Khái niêm và phạm vi áp dụng của phương pháp chuyên gia</b>

1.1. Khái niệm

Là phương pháp đưa ra những ý kiến đánh giá dự báo trên cơ sởtập hợp, phân tích và xử lý các ý kiến đánh giá của các chuyên gia giỏitrong các lĩnh vực hẹp của khoa học – kỹ thuật – sản xuất.

<i>Ví dụ: “Ba kịch bản lạm phát trong năm 2023 của Việt Nam” (nguồn:Vneconomy)</i>

<i>+ NHNN Việt Nam: tăng trong khoảng 4.3 ffl 0.5%</i>

<i>-Tập hợp các ý kiến lại và Ban Chỉ đạo điều hành giá họpđánh giá về công tác điều hành giá quý 1/2023 đã chủ động đưa rakịch bản ứng phó.</i>

Chuyên gia giỏi là những người có chun mơn sâu, kinh nghiệmrộng trong lĩnh vực nghiên cứu; thỏa mãn một số tiêu thức sau:

- Chuyên gia phải am hiểu sâu sắc về sự phát triển trong quákhứ, hiện tại của ngành, thấy rõ những vấn đề mâu thuẫn, những tồn tạicần giải quyết trong lĩnh vực hoạt động của mình.

- Về tâm lý: Chuyên gia giỏi phải là người luôn quan tâmsuy nghĩ về xu hướng phát triển và phương thức giải quyết những mâuthuẫn đó.

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

- Chuyên gia phải có linh cảm nghề nghiệp tốt, nhạy bén:Khi đó những ý kiến phán đoán mà chuyên gia đưa ra dựa vào kinhnghiệm tích lũy và suy luận trực quan được coi là nguồn thông tin đángtin cậy về triển vọng phát triển của đối tượng dự đốn.

<i>Ví dụ về chun gia giỏi: Nouriel Roubini – Người gây sốc thế giới- Ông là giáo sư Kinh tế tại trường Kinh tế Stern, Đại học New York.- Về chuyên môn và tâm lý: Roubini đã viết 70 bài báo cáo phân tích</i>

<i>những cuộc khủng hoảng tài chính và cách giải quyết nó. Đặc biệt làmnổi bật vai trò của IFM trong cuộc khủng hoảng tài chính ở Argentinanăm 2000 sau khi nghiên cứu q trình tái thiết hệ thống tài chính sau“cơn bão tài chính” ở châu A năm 1997 và những năm sau đó.- Về linh cảm nhạy bén nghề nghiệp tốt, nhạy bén: Được ví von là “cánh</i>

<i>chim báo bão” vì đã dự đoán ĐÚNG cuộc khủng hoảng năm 2008.Bằng kinh nghiệm và trực giác nhạy bén, ơng đã dự đốn điều này ởnăm 2006. Cụ thể, tháng 1- 2006 tại Diễn đàn kinh tế Davos, sau đó tạitrụ sở IMF, ông dự báo một cuộc khủng hoảng kinh tế sắp nổ ra donhững người vay ngân hàng mua nhà không có tiền trả nợ, sẽ bùng nổcuộc khủng hoảng tín dụng và nhà đất ở Mỹ, dẫn đến suy thoái toàncầu.</i>

1.2. Phạm vi áp dụng

Phương pháp chuyên gia dự báo những đối tượng có tầm bao quát rộng,có cấu trúc nội dung phức tạp, có nhiều chỉ tiêu, nhiều yếu tố chi phối làmcho xu hướng vận động của nó khó nhận dạng, khó định lượng bằng conđường tiếp cận trực tiếp để đo đạc, tính tốn, … chẳng hạn:

- Những đối tượng dự báo có độ bất định lớn, độ tin cậythấp về hình thức thể hiện, về chiều hướng biến thiên, về quy mô, cơcấu, …

<b>Too long to read onyour phone? Save</b>

to read later onyour computer

Save to a Studylist

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

- Những đối tượng dự báo thiếu thơng tin, thiếu thống kêđầy đủ, tồn diện về quy luật vận động của nó trong quá khứ và hiệntại.

- Những dự báo dài hạn, siêu dài hạn.

<i>Đối với các yếu tố trên thường là những dự đoán về các biến số kinhtế. Như dự báo tốc độ GDP, dự báo chỉ số giá tiêu dùng CPI, tình trạngthất nghiệp, lạm phát, … </i>

- Những đối tượng dự báo hồn tồn mới mẻ, khơng chịuảnh hưởng cuả chuỗi số liệu lịch sử mà chịu ảnh hưởng của phát minhkhoa học.

<i>Ví dụ: Dự báo mức độ phụ thuộc của sinh viên Việt Nam vào ứngdụng ChatGPT.</i>

- Trong hoàn cảnh cấp bách cần có trả lời sớm mà phải lựachọn một phương án quan trọng.

<i>Ví dụ: Dự báo sự bùng phát của dịch COVID – 19 ở Đà Nẵngtrong tình huống cấp bách để chọn phương án đối phó.</i>

- Những đối tượng dự báo chịu ảnh hưởng của nhiều nhântố, phần lớn là các nhân tố khó lượng hóa, đặc biệt là các nhân tố thuộcvề tâm lý xã hội (thị hiếu, thói quen, lối sống, đặc điểm dân cư, …),hoặc tiến bộ khoa học kỹ thuật (phát minh ứng dụng), …

<i>Ví dụ: Dự báo sự phát triển và đơ thị hóa ở huyện Sơn Tây, tỉnhQuảng Ngãi.</i>

Ở Việt Nam, phương pháp chuyên gia đã bước đầu được áp dụng

<i>trong công tác dự báo của cách ngành Xây dựng, Năng lượng, Điện lực vàđặc biệt trong hoạch định chiến lược phát triển kinh tế - xã hội dài hạn.</i>

<b>2. Cơ sở của phương pháp</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

Phương pháp chuyên gia được tiến hành dựa trên những cơ sở lý luậnvà thực tiễn, gồm:

- Dựa trên lý thuyết thống kê: Phương pháp đưa ra kết luậnbằng việc thống kê kinh nghiệm các ý kiến đánh giá của các chuyêngia.

- Dựa vào kinh nghiệm, thâm niên công tác của các chuyêngia giỏi.

- Dựa vào khả năng phản ánh tương lai 1 cách tự nhiên củacác chuyên gia giỏi về các vấn đề mang tính thời sự.

- Dựa vào sự liên kết giữa các ngành khoa học liên quan đếnvấn đề cần nghiên cứu.

<i>Ví dụ: Trong lĩnh vực khoa học cơng nghệ, để dự báo tương lai của ứngdụng ChatGPT, các chuyên gia sẽ phải liên kết với các chuyên giatrong các lĩnh vực liên quan như nguồn tài nguyên tri thức, kỹ thuậtmáy tính, điện tử, AI... Hoặc có thể dựa trên những ý kiến đánh giá,kinh nghiệm trong lĩnh vực cơng nghệ. Điển hình như Elon Musk, BillGates, Mark Elliot Zuckerberg để hiểu rõ tương lai của cơng nghệ đóvà từ đó đưa ra những dự báo về tương lai của ngành.</i>

<b>3. Quy trình của phương pháp</b>

Bước 1: Lựa chọn chuyên giaBước 2: Trưng cầu ý kiến chuyên giaBước 3: Thu thập và xử lý các đánh giá dự báo

<i>Ví dụ của quy trình phương pháp chuyên gia:</i>

<i>“Chuyên gia dự báo dịch COVID – 19 tại TP.HCM và đưa ra giải pháp năm2021”.</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

<i>Bước 1: Lựa chọn chuyên gia: Nhóm nghiên cứu của Đại học Fullbright vànhóm nghiên cứu Tech4Covid.</i>

<i>Bước 2: Trưng cầu ý kiến chuyên gia</i>

<i>- Theo kết quả phân tích của nhóm Đại học Fullbright dự báo dịch kếtthúc cuối tháng 8 – 2021. Đưa ra 2 kịch bản áp dụng chỉ thị 10 (củaTP.HCM) và chỉ thị 16 (của Chính phủ) để dẫn đến kết luận suy giảmdịch bệnh và kết thúc như dự báo</i>

<i>- Nhóm Tech4Covid dự báo ca F0 cộng đồng có xu hướng đạt đỉnh vàgiảm nhẹ trong tháng 7 – 2021. Dịch bệnh sẽ được kiểm soát tốt vàocuối tháng 8 – 2021 khi tuân thủ tốt chỉ thị 10 và triển khai xét nghiệmCovid-19 trên diện rộng.</i>

<i>Bước 3: Thu thập và xử lý các đánh giá dự báo</i>

<i>Sở thông tin và Truyền thơng TPHCM nhận thấy tính tương đồng về kết quảcủa 2 nhóm nghiên cứu. Việc áo dụng Chỉ thị 10 có phát huy hiệu quả ngănchặn dịch bệnh bùng phát tại TP.HCM. Do đó, Sở đề xuất UBND TP.HCM,Bam Chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19 TP.HCM xem xét các khuyến nghịcủa 2 nhóm nghiên cứu. Tối 19/6/2021, Chủ tịch UBND TP.HCM ký banhành chỉ thị 10.</i>

<b>PHẦN II: LỰA CHỌN VÀ THÀNH LẬP CÁC NHÓM CHUN GIA</b>

<b>1. Nhóm chun gia phân tích</b>

1.1. Khái niệm

Là những người đưa ra những điều kiện để lập dự báo và xử lý kết quảdự báo thu được. Chuyên gia phân tích thường là người chủ trì, nắm bắt baoqt dự án.

1.2. Nhiệm vụ

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

- Đầu tiên cần xem xét các sự kiện, các nhân tố cần dự báo, phảinắm rõ mục đích của dự báo, nhằm phục vụ cho mục đích gì, giúp cho việclựa chọn dự báo tập trung vào các yếu tố quan trọng, phải lường trước đượccác yếu tố tác động đến dự báo, xác định rõ thời gian và phạm vi dự báo, lựachọn sử dụng các dữ liệu định lượng hay định tính cho từng sự kiện cần dựbáo.

<i>Ví dụ: Dự báo về tình hình phát triển kinh tế của Việt Nam năm 2024:chẳng hạn như, tốc độ tăng trưởng GDP, tỷ lệ thất nghiệp, CPI, giá trị xuấtkhẩu, tình kinh kinh tế vĩ mơ, … nhằm mục đích đưa ra các kịch bản đối phó,lường trước rủi ro trước những biến cố bất thường.</i>

- Cần cung cấp những thông tin đã có đến các chun gia phântích

+ Các mơ hình, thuật tốn được sử dụng để đánh giá.+ Các bằng chứng và số liệu thống kê được sử dụng để xácđịnh các nhân tố đặc trưng.

+ Các hạn chế, giả định được sử dụng để xác định độ tincậy của các kết quả dự báo.

+ Các phản hồi và góp ý của các chuyên gia trong cùnglĩnh vực hoặc các dự báo liên quan trước đây để hỗ trợ cho qtrình đánh giá.

- Lựa chọn mơ hình trưng cầu ý kiến và phân tích ý kiến.- Tổng hợp những ý kiến đánh giá và đưa ra kết luận.- Lựa chọn chuyên gia đánh giá.

1.3. Yêu cầu:

Việc đầu tiên phải có kiến thức - kinh nghiệm - trải nghiệm.

- Có kiến thức sâu, rộng, trình độ chun mơn cao về lĩnh vựcđang dự báo, và khoa học dự báo.

- Có uy tín cá nhân, lập trường khoa vững vàng, nhiệt tình, có kỹnăng giao tiếp tốt, khả năng làm việc nhóm, tính cẩn trọng và chính xác.

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

- Hiểu biết về nhiều chuyên ngành: kinh tế học, tốn học, tâm lýhọc, xã hội học

<i>Ví dụ: Về phân tích và dự báo thị trường bất động sản: thì các kiếnthức liên quan có thể như kinh tế học, kiến trúc, quản lý về bất động sản,pháp lý thị trường, dòng tiền của nhà đầu tư, yếu tố về phong thủy, nắm bắttâm lý, nhu cầu, thị hiếu, sở thích của khách hàng, … các yếu tố này đều cóliên quan đến xu hướng đầu tư bất động sản.</i>

<b>2. Nhóm chuyên gia đánh giá</b>

2.1. Khái niệm

Là các chuyên gia trực tiếp đưa ra các đánh giá dự báo về đối tượng cầndự báo. Các chuyên gia này có nhiệm vụ đưa ra các ý kiến dự báo, cung cấpcác thông tin dự báo về đối tượng trong tương lai để các nhà quản lý a ra kếtquả dự báo chung của tập thể.

2.2. Thủ tục lựa chọn chuyên gia đánh giáBước 1: Xác định số lượng chuyên gia

Muốn xác định số lượng chuyên gia cần dựa trên những yếu tố sau:- Đặc điểm của đối tượng dự báo

- Độ tin cậy của dự báo- Chất lượng chuyên gia- Nguồn tài chính cho phép

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

Theo biểu đồ thể hiện mối quan hệ giữa số lượng chuyên gia và độ tincậy của dự báo, ta thấy được nhóm chuyên gia khoảng 10-12 người là tối ưu

- Lập danh sách sơ bộ: Căn cứ vào nội dung vấn đề cầnnghiên cứu để tìm ra các chuyên gia giỏi trong lĩnh vực đó. Tiến hànhthành lập nhóm chuyên gia theo phương pháp giới thiệu.

- Đánh giá trình độ chuyên gia: Chất lượng của chuyên giađược thể hiện ở các tiêu chỉ chủ yếu sau:

Năng lực: Là trình độ chuyên môn của chuyên gia trong một lĩnhvực nhất định. Trên thực tế, để đánh giá năng lực chuyên giathường sử dụng phương pháp tự đánh giá và đánh giá qua chuyêngia khác

Có thể đánh giá chuyên gia theo chức vụ và học vị của họ

<i>Ví dụ: Bảng đánh giá năng lực của chuyên gia theo chức vụ và học vị</i>

Chức vụ đang giữ Khơng có học

vị ^Thạcsĩ ^Tiếnsĩ ^{Viện sĩ, viện thông}tấnCán bộ khoa học trẻ 1 1.5 - -

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

Cán bộ khoa học lâu năm

1.5 2.25 3 Trưởng phịng thí

Trưởng, phó phịng 2.5 3.75 5 7.5Phân viện trưởng 3 4.5 6 9Viện trưởng, viện phó 4 6 8 12

Lưu ý rằng, không phải bao giờ học vị cũng quyết định năng lực củachuyên gia. Để đánh giá năng lực của chun gia cịn có thể sử dụng một sốchỉ tiêu khác như: các ấn phẩm, các công trình nghiên cứu. Tuy nhiên để đochính xác các chỉ tiêu này là việc làm cực kì khó khăn.

Trong thực tế, người ta áp dụng rộng rãi phương pháp tự đánh giá.Trong phương pháp này, năng lực của chuyên gia được đánh giá qua hệ sốnăng lực K, tính trên cơ sở phán đốn thơng tin của chun gia và chỉ rõ căncứ lập luận những ý kiến của họ. Hệ số năng lực được tính theo cơng thứcsau:

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

Thanh khảo các tác giả ngoài nước 0.05 0.05 0.05Hiểu về cách giải quyết vấn đề 0.05 0.05 0.05Trực cảm 0.05 0.05 0.05

- Khả năng thiết kế của tư duy

- Khả năng phân tích và bề rộng của tư duy

<b>PHẦN III: KẾT LUẬN</b>

Phương pháp chuyên gia thu thập nhiều ý kiến khác nhau của chuyêngia, kiểm tra lẫn nhâu nên thường có một cái nhìn khách quan hơn về các vấnđề. Thơng qua phần trình bày của nhóm. Cần hiểu rõ khái niệm, phạm vi ápdụng, cơ sở cũng như quy trình thực hiện phương pháp chuyên gia. Bên cạnhđó, cần lựa chọn và thành lập nhóm chuyên gia hợp lý để có thể đưa ra kếtquả dự báo một cách khả quan nhất.

<b>TÀI LIỆU THAM KHẢO </b>

1. Giáo trình Dự báo và phát triển Kinh tế - Xã Hội, Ninh Thị Thu Thủy2. Slide bài giảng thầy Lê Mạnh Hiếu

<small>3.</small> Trang web: phat.htm

<small> Trang web: the-gioi-313678.htm

<small> class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<small>6.</small> class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

<small>1</small>

</div>