<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

Giảng viên hướng dẫn : ThS. Nguyễn Thị VânNhóm thực hiện : Nhóm 7 – Hai MươiLớp : DHMK18BTT

<i><b> </b></i>

<i><b> TP.HCM, ngày 08 tháng 01 năm 2024</b></i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b> MỤC LỤC</b>

<b>A. PHÂN BIỆT VĂN MINH VÀ VĂN HĨA...1</b>

<b>B. TRÌNH BÀY 8 ĐẶC TRƯNG VĂN HĨA THEO GIÁO TRÌNH...9</b>

<b>1. Ngôn ngữ... 9</b>

<b>2. Phong tục tập qn... 12</b>

<b>3. Tín ngưỡng và tơn giáo trong văn hóa doanh nghiệp...14</b>

<b>4. Giá trị và thái độ trong văn hóa doanh nghiệp...16</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>A. PHÂN BIỆT VĂN MINH VÀ VĂN HĨA. </b>

( Lê Đồn Thị Minh Phương)

1. Khái niệm

- Văn hóa là một hệ thống hữu cơ những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo và tích lũy qua q trình hoạt động thực tiễn, trong sự tương tác giữa con người với mơi trường tự nhiên và xã hội của mình (GS.TS Trần Ngọc Thêm)Ví dụ:

+ Văn hóa dân tộc Việt Nam được thể hiện qua việc nước ta nói Tiếng Việt đểgiao tiếp với nhau.

+ Ở Nhật Bản, văn hóa trà đạo đã tồn tại từ những năm của cuối thế kỉ VII, đến bây giờ văn hóa thưởng trà vẫn được gìn giữ.

- Văn hóa chứa đựng cả giá trị vật chất và tinh thần.

- Có bề dài lịch sử- Có tính dân tộc

- Gắn bó nhiều hơn với Phương Đơng Nơng nghiệp.

- Là trình độ phát triển đạt đếnmột mức độ nhất định của xã hội loài người, có nền văn hóavật chất và tinh thần với những đặc trưng riêng. Ví dụ: Văn minh Ai Cập, văn minh lúa nước, văn minh Văn Lang - Âu Lạc.

- Chỉ trình độ phát triển - Có tính quốc tế- Gắn bó nhiều hơn với Phương Tây đơ thị

2. Đối tượng

- Khía cạnh phi vật chất của xã hội nhưngơn ngữ, tư tưởng, giá trị

- Khía cạnh vật chất như nhà cửa, quần áo, các phương tiện,..

Ví dụ: Việt Nam có văn hóa mặc áo dàivào những dịp trọng đại ,đồng thời áo dài cũng là quốc phục của Việt Nam.

- Trình độ phát triển của con người

VD: văn minh lúa nước, văn minh sông Hồng,.

3. Một số đặc trưng tiêu biểu

- Văn hóa mang tính tập quánVăn hóa quy định những hành vi được chấp nhận hay không được chấp nhận trong một xã hội cụ thể.

- Văn hóa mang tính cộng đồng: Văn hóa khơng thể tồn tại do chính bản thânnó mà phải dựa vào sự tạo dựng, tác động qua lại và củng cố của mọi thành

– Được sử dụng để miêu tả một giai đoạn phát triển xã hộicủa con người trong lịch sử, trong đó các thành tựu văn hóa, khoa học và kinh tế đạt được một trình độ phát triển cao.

– Bao gồm các đặc điểm như

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

viên trong xã hội.

Ví dụ: lễ hội Tết Nguyên Đán ở Việt Nam là một ví dụ về văn hóa mang tínhtập qn, nơi mọi người thực hiện các hoạt động truyền thống như việc chúc Tết, cúng ông Công ông Táo, và thăm viếng người thân vào dịp Tết.- Văn hóa mang tính dân tộc: Văn hóa tạo nên nếp suy nghĩ và cảm nhận chung của từng dân tộc mà người dân tộc khác khơng dễ gì hiểu được. Ví dụ: Người Sorb là một cộng đồng thiểu số nổi tiếng, và hiện nay họ được coi là một phần của quốc gia Đức, với chính quyền đảm bảo quyền lợi của họ.Tuy nhiên, trong số hàng nghìn cộng đồng dân tộc và văn hóa thiểu số trên thế giới, rất nhiều cộng đồng này vẫn tồn tại và được tôn trọng và bảo vệ.- Văn hóa mang tính chủ quan: Con người của các nền văn hóa khác nhau có suy nghĩ, đánh giá khác nhau về cùng một sự việc. Cùng một sự việc có thể được hiểu một cách khác nhau ở các nền văn hóa khác nhau.

Ví dụ: Mỗi người có thể có những sở thích và đánh giá riêng về nghệ thuật, ví dụ như tranh, điêu khắc, âm nhạc, hay phim ảnh. Một tác phẩm nghệ thuật có thể được một người đánh giá là tuyệt vời và đáng ngưỡng mộ, trong khi người khác có thể khơng cảm nhận được sự hấp dẫn của nó. Văn hóa mangtính chủ quan cho phép mỗi người tự do thể hiện và đánh giá theo quan điểmcá nhân của mình.

- Văn hóa mang tính khách quan: Văn hóa thể hiện quan điểm chủ quan của từng dân tộc, nhưng lại có cả một q trình hình thành mang tính lịch sử, xã hội được chia sẻ và truyền từ thế hệ

phát triển của khoa học, công nghệ và các lĩnh vực kiến thứckhác, tính tổ chức và quản lý cao trong chính quyền, kinh tế, và xã hội.

– Có hệ thống pháp luật hoạt động tốt và được tôn trọng, sựphát triển của kinh tế với các nền kinh tế đa dạng và thị trường phát triển.

– Thể hiện sự phát triển của các giá trị văn hóa như đạo đức, tôn giáo, đức hạnh, và cách cư xử được tôn trọng và tuân thủ.

- Văn minh là một loại xã hội phức tạp được đặc trưng bởi sự phát triển đô thị, sự phân tầng xã hội, một hình thức củachính phủ và các hệ thống giao tiếp mang tính biểu tượng như chữ viết.- Văn minh là trình độ phát triển nhất định của văn hoá về phương diện vật chất; đặc trưng cho một khu vực rộng lớn; một thời đại; hoặc cả nhân loại.

- Văn minh không phải là điềutự phát hoặc bất diệt. Nó là thành quả đạt được của từng thế hệ tích lũy thành.

<b>Too long to read onyour phone? Save</b>

to read later onyour computer

Save to a Studylist

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

này sang thế hệ khác, không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của mỗi người.Ví dụ: việc nghiên cứu và phân tích về Chiến tranh Thế giới thứ hai từ các nguồn tài liệu khách quan như hồi ký, báo cáo chính thức, và chứng cứ lịch sửgiúp chúng ta hiểu rõ hơn về các sự kiện, nguyên nhân, và hậu quả của cuộc chiến này. Việc tiếp cận với thơngtin khách quan giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện và khách quan về lịch sử, tránh những đánh giá và quan điểm cá nhân không căn cứ.

- Văn hóa mang tính kế thừa: Văn hố là sự tích tụ hàng trăm, hàng ngàn năm của tất cả các hồn cảnh.

Ví dụ: trong văn hóa Việt Nam, việc tổ chức lễ cưới truyền thống với các nghi lễ, quy trình và phong tục đặc biệt là một ví dụ về văn hóa mang tính kế thừa. Lễ cưới truyền thống khơng chỉ làmột sự kiện gia đình quan trọng mà còn là cách để truyền dạy và bảo tồn giá trị văn hóa, tơn vinh tổ tiên và tạo sự gắn kết trong cộng đồng.- Văn hóa có thể học hỏi được: Văn hóa khơng chỉ được truyền lại từ đời này qua đời khác, mà nó cịn phải do học mới có được.

Ví dụ: Văn hóa Nhật Bản nổi tiếng với sự tôn trọng, kỷ luật, và lịng biết ơn. Họ có một hệ thống giáo dục chất lượng cao và đề cao giá trị học tập. Ngồi ra, văn hóa Nhật Bản cũng đặc biệt chú trọng đến tinh thần hợp tác và sự tôn trọng đối với người khác. Điều này có thể thấy qua các phong tục và quy tắc xã hội như bowing (cúi chào), việc tháo giày trước khi vào nhà, và việc chia sẻ trong các buổi tiệc.- Văn hóa ln tiến hóa: Một nền văn hóa khơng bao giờ tĩnh tại và bất biến.

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

Ngược lại văn hóa ln ln thay đổi và rất năng động. Nó ln tự điều chỉnh cho phù hợp với trình độ và tình hình mới.

Ví dụ: trong lĩnh vực cơng nghệ thơng tin, văn hóa lập trình đã trải qua sự tiếnhóa đáng kể. Cách tiếp cận và phát triển phần mềm đã thay đổi từ việc viếtmã nguồn từ đầu đến việc sử dụng các framework và thư viện có sẵn để tăng tốc q trình phát triển. Điều này cho thấy văn hóa lập trình đã thích nghi và tiến hóa để đáp ứng nhu cầu và thay đổi của ngành công nghiệp.

4. Các yếu tố cấu thành

Có 8 yếu tố cấu thành văn hóa:+ Ngơn ngữ: là một hệ thống các ký hiệu có ý nghĩa chuẩn giúp cho các thành viên trong xã hội có thể truyền đạt được với nhau.

Ví dụ: trong văn hóa Việt Nam, ngơn ngữ tiếng Việt được sử dụng để viết văn, thơ ca, kịch, và các tác phẩm văn học khác

+ Tơn giáo tín ngưỡng: là niềm tin sâu sắc vào một điều gì đó vơ hình, nhưng nó chi phối tồn bộ đời sống con ngườiVí dụ: Trong văn hóa đạo Phật, ngơn ngữ và các biểu đạt nghệ thuật như thi ca, hội họa, và kiến trúc được sử dụng để truyền tải giá trị tâm linh và triết lý của đạo Phật. Các ngôn ngữ như Pali và Sanskrit được sử dụng trong các bảnkinh và bài giảng, trong khi các biểu tượng và hình ảnh của Đức Phật và các vị thần được sử dụng để truyền đạt thông điệp tôn giáo và truyền thống văn hóa.

+ Giá trị và thái độ:

Giá trị là những niềm tin và những chuẩn mực làm căn cứ để các thành viên của một nền văn hóa xác định, phân biệt đúng và sai, tốt và không tốt,

Các yếu tố cấu thành một nền văn minh bao gồm:

+ Văn hóa: Văn hóa là một yếu tố quan trọng trong xây dựng nền văn minh. Nó bao gồm các giá trị, niềm tin, phong tục, tập quán, nghệ thuật và kiến thức của một cộng đồng. Văn hóa đóng vai trị quan trọng trong việc hình thành và duy trì các quy tắc, giá trị và hành vi trong xã hội.

+ Giáo dục: Giáo dục là một yếu tố quan trọng để phát triểnvà nâng cao tri thức và nhận thức của một cộng đồng. Nó giúp con người hiểu biết về thế giới xung quanh, phát triểnkỹ năng và khả năng tư duy, và thúc đẩy sự phát triển cá nhân và xã hội.

Ví dụ: Chủ tịch Hồ Chí Minh coi trọng giáo dục và xem nó là một phần quan trọng trong việc xây dựng và phát triển đất nước. Ông tin rằng giáo dục là nền tảng để xây dựng

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

đẹp và xấu, quan trọng và không quan trọng, đáng mong muốn và không đángmong muốn.

Thái độ là sự suy nghĩ, đánh giá, sự cảm nhận, nhìn nhận, cảm xúc và sự phản ứng trước một sự vật dựa trên giá trị.

Ví dụ: giá trị của một nền văn hóa phải dựa trên những cảm nhận, tính cách dân tộc, truyền thống văn hóa lâu đời của dân tộc, tầm vóc văn hóa của dân tộc.

+ Các phong tục văn hóa: phong tục tập quán là những hành vi ứng xử, thói quen, nếp sống sinh hoạt tương đối ổn định của các thành viên trong nhóm xã hội được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác.

Ví dụ: Phong tục lễ chạm ngõ: Khi mộtngười mới chuyển đến sống tại một khu phố mới, người dân trong khu phố sẽ tổ chức lễ chạm ngõ để chào đón và chia sẻ niềm vui với người mới.

+ Thói quen và cách cư xử:Thói quen là những hành động, cách sống, nếp sống, phương pháp làm việc, xu thế xã hội… được lặp đi lặp lại nhiều lần trong cuộc sống, không dễ thay đổi trong một thời gian dài. Thói quen là những cách thực hành phổ biếnhoặc đã hình thành từ trước.

Cách cư xử là những hành vi được xemlà đúng đắn trong một xã hội riêng biệt.Thói quen thể hiện cách sự vật được làm, cách cư xử được dùng khi thực hiện chúng.

+ Thẩm mỹ: thẩm mỹ là sự hiểu biết vàthưởng thức cái đẹp. Thẩm mỹ liên quan đến sự cảm thụ nghệ thuật, đến

con người trong quá khứ, hiệntại và tương lai.

+ Khoa học và công nghệ: Khoa học và công nghệ đóng vai trị quan trọng trong việc phát triển và tiến bộ của một nền văn minh. Chúng mang lại sự tiến bộ trong các lĩnh vực như y tế, năng lượng, truyền thông, giao thông vận tải và nhiều lĩnh vực khác, đóng góp vào sự phát triển kinh tế và xã hội.

Ví dụ: Việc đầu tư vào nghiêncứu khoa học - công nghệ cùng với khoa học - xã hội và nhân văn đã thúc đẩy ứng dụng thành tựu khoa học - công nghệ tiên tiến, hiện đại vào các khu vực, lĩnh vực cốt lõi của nền kinh tế để tạo ra khả năng lan tỏa trong nền kinh tế theo hướng hiện đại, cần có cơ chế.

+ Nghệ thuật và văn hóa: Nghệ thuật và văn hóa là những yếu tố quan trọng trongviệc thể hiện và bảo tồn các giá trị và truyền thống của một cộng đồng. Chúng bao gồm các hình thức nghệ thuật như âm nhạc, hội họa, điêu khắc, văn học, diễn xuất và các hoạt động văn hóa như lễ hội, lễ kỷ niệm và các sự kiện văn hóa khác.

Ví dụ: Ví dụ, trong văn minh Việt Nam, có sự phát triển và bảo tồn của nhiều hình thức nghệ thuật truyền thống như múa rối, hát chèo, hát tuồng, hát xẩm và nhiều hình thức khác. Những hình thức nghệ

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

thị hiếu của nền văn hóa, từ đó ảnh hưởng đến giá trị và thái độ của con người ở những quốc gia, dân tộc khác nhau.

Ví dụ: trong kiến trúc và trang trí nội thất, người Việt cũng ưa chuộng sự tinh tế, đơn giản và tự nhiên, thể hiện qua việc sử dụng các vật liệu tự nhiên như gỗ, đá và tre.

+ Giáo dục: Giáo dục là quá trình hoạt động có ý thức, có mục đích, có kế hoạch nhằm bồi dưỡng cho con người phẩm chất đạo đức, những tri thức cần thiết về tự nhiên và xã hội, cũng như những kỹ năng, kỹ xảo cần thiết trong cuộc sống

Giáo dục là yếu tố quan trọng để hiểu văn hóa. Trình độ cao của giáo dục thường dẫn đến năng suất cao và tiến bộ kỹ thuật. Giáo dục cũng giúp cung cấp những cơ sở hạ tầng cần thiết để phát triển khả năng quản trị.Ví dụ: trong văn hóa Việt Nam, có sự tôn trọng và truyền thống tri thức từ thếhệ lớn tuổi sang thế hệ trẻ. Người lớn tuổi thường được coi là nguồn tri thức và kinh nghiệm quý báu, và người trẻ thường tôn trọng và lắng nghe những lời khuyên và hướng dẫn từ họ.+ Khía cạnh vật chất của văn hóa có nghĩa là văn hóa được biểu hiện trong các giá trị vật chất, văn hóa bao gồm tất cả những sáng tạo hữu hình được biểu hiện trong các giá trị vật chất của con người.

Ví dụ: Ví dụ, kiến trúc đền đài và chùa chiền trong văn hóa Việt Nam thường có những đặc điểm như sự tinh tế, sự kết hợp giữa yếu tố tự nhiên và nhân tạo, và sự tôn trọng đối với các giá trị tâm linh và tôn giáo.

thuật này không chỉ thể hiện sự sáng tạo và tinh hoa của văn hóa dân tộc mà cịn mang trong mình giá trị lịch sử và tâm linh.

+ Đạo đức và đối nhân xử thế:Đạo đức và đối nhân xử thế là những yếu tố quan trọng trongviệc xây dựng một xã hội văn minh. Chúng đóng vai trị trong việc hình thành các quy tắc và giá trị đạo đức, khuyến khích sự tơn trọng, cơng bằng và trách nhiệm đối với nhau.Ví dụ: Đối nhân xử thế trong nền văn minh cũng bao gồm việc thể hiện lòng biết ơn và sẵn lòng giúp đỡ người khác. Chúng ta có thể chia sẻ kiến thức, kỹ năng hoặc tài ngun của mình để hỗ trợ và đóng góp vào sự phát triển chung của cộng đồng.

+ Phát triển kinh tế và xã hội: Phát triển kinh tế và xã hội là một yếu tố quan trọng trong việc xây dựng một nền văn minh. Nó bao gồm sự phát triển về kinh tế, công nghiệp, hạ tầng, dịch vụ cơng cộng, chăm sóc sức khỏe và giáo dục, đảm bảo sự công bằng vàphát triển bền vững cho tất cả các thành viên trong xã hội.Ví dụ: trong văn minh Việt Nam, phát triển kinh tế và xã hội đã được thể hiện thơng qua q trình cơng nghiệp hóavà hiện đại hóa. Cơng nghiệp hóa đã đóng vai trị quan trọngtrong việc tạo ra các ngành cơng nghiệp phát triển, tăng cường sản xuất và tạo ra việc

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

làm cho người dân. Đồng thời,hiện đại hóa cũng đã góp phầnnâng cao chất lượng cuộc sống, cải thiện hạnh phúc và phát triển các lĩnh vực như giáo dục, y tế, văn hóa và công nghệ.

5. Chức

năng ^{+ Chức năng giáo dục: là bao trùm và}quan trọng. Đây là chức năng mà văn hóa thơng qua các hoạt động, các sản phẩm của mình tác động có hệ thống tới sự phát triển tinh thần, thể chất và năng lực theo những chuẩn mực xã hội đề ra.

+ Chức năng nhận thức: Đây là chức năng cơ bản, tồn tại trong mọi hoạt động văn hố bởi vì con người khơng có nhận thức thì khơng có bất kỳ một hành động văn hóa nào.

+ Chức năng thẩm mỹ: văn hóa là sự sáng tạo của con người theo quy luật của cái đẹp, nói cách khác con người nhào nặn hiện thực hướng tới cái đẹp, trong đó văn học nghệ thuật là biểu hiện tập trung nhất của sự sáng tạo ấy.+ Chức năng giải trí: chức năng này khơng tách khỏi chức năng giáo dục vàmục tiêu hồn thiện con người bởi vì trong cuộc sống, con người ln ln có nhu cầu giải trí bên cạnh lao động và các hoạt động sáng tạo.

+ Chức năng nhận thức: Văn minh cung cấp tri thức và hiểubiết về thế giới xung quanh, giúp con người nhận thức và hiểu rõ hơn về môi trường sống, lịch sử, văn hóa và xã hội.

+ Chức năng giáo dục: Văn minh đóng vai trị quan trọng trong việc truyền đạt kiến thức, phát triển kỹ năng và nâng cao nhận thức của con người. Giáo dục trong một nền văn minh giúp hình thành và phát triển cá nhân, đồng thời đóng góp vào sự phát triển của xã hội.

+ Chức năng thẩm mỹ: Văn minh mang đến sự thẩm mỹ và tinh tế trong cuộc sống. Nóbao gồm nghệ thuật, âm nhạc, văn hóa và các hoạt động giải trí khác, tạo ra trải nghiệm tinh thần và thú vị cho con người.

+ Chức năng giao tiếp: Văn minh cung cấp các hình thức giao tiếp và ngơn ngữ để con người có thể truyền đạt ý kiến,tư duy và cảm xúc. Giao tiếp trong một nền văn minh giúp tạo ra sự hiểu biết và tương tác tích cực giữa các thành

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

viên trong xã hội.+ Chức năng xã hội: Văn minh đóng vai trị quan trọng trong việc xây dựng và duy trìcác quy tắc, giá trị và hành vi trong xã hội. Nó tạo ra sự ổn định, công bằng và sự phát triển bền vững cho xã hội.

6. Vai trò đối với sự phát triển của xã hội

+ Văn hóa là mục tiêu của sự phát triểnxã hội: sự phát triển con người toàn diện, nâng cao chất lượng sống cho nhân dân chứ không phải là mục tiêu phát triển kinh tế hay phát triển một số bộ phận, một số mặt nào đó của đời sống xã hội.

+ Văn hóa là động lực của sự phát triểnxã hội: Động lực của sự phát triển là cái thúc đẩy sự phát triển khi bản thân sự phát triển đó đã có, đã nảy sinh.+ Văn hóa là linh hồn và hệ điều tiết của phát triển:

Vai trò của các nhà nước là lãnh đạo vàquản lý sự phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia. Để thực hiện được vai trònày, nhà nước phải định ra đường lối, kế hoạch, chính sách, mơ hình và các chiến lược phát triển của quốc gia.

+ Giúp hình thành sự thống nhất tư tưởng chỉ đạo, có niềmtin lý tưởng chung, có quy phạm đạo đức cơ bản… khiến cho nó có thể vượt qua sự khác biệt về địa lý, dân tộc, ngôn ngữ, vượt qua các phương diện lợi ích, khơng ngừng củng cố khối đại đồn kết toàn dân tộc và mang đến sức mạnh tinh thần chung; + Xác lập thế giới quan, nhân sinh quan, quan điểm giá trị kiên định niềm tin vào chủ nghĩa xã hội, tăng cường lịng tự hào, tự tơn dân tộc, từ đó tăng cường sự đồn kết thống nhất trong xã hội thực hiện công cuộc đổi mới và đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa.

+ Tăng cường xây dựng văn minh tinh thần xã hội chủ nghĩa, ra sức phát triển văn hóa xã hội chủ nghĩa,hấp thụ những thành quả ưu tú của văn minh nhân loại.+ Tích cực đóng góp vào sự phát triển văn minh thế giới cũng chính là q trình tăng cường sự lan tỏa của văn hóa Việt Nam ra bên ngồi.

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

<b>B. TRÌNH BÀY 8 ĐẶC TRƯNG VĂN HĨA THEO GIÁO TRÌNH </b>

<b>1. Ngơn ngữ ( Đồn Văn Thắng)</b>

Ngơn ngữ là hệ thống các ký hiệu có ý nghĩa chuẩn giúp cho các thành viên trong xãhội có thể truyền đạt được với nhau. Ngôn ngữ là sự thể hiện rõ nét nhất của văn hóavì nó là phương tiện quan trọng nhất để chuyển giao văn hóa, làm cho văn hóa có thểđược truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác. Ngôn ngữ ảnh hưởng đến những cảm nhận,suy nghĩ của con người về thế giới đồng thời truyền đạt cho cá nhân những chuẩn tắc,giá trị, sự chấp nhận quan trọng nhất của một nền văn hóa. Chính vì thế, việc du nhậpmột ngơn ngữ mới vào là tiêu điểm của các cuộc tranh luận về vấn đề xã hội.Nếu coi ngôn ngữ và hành vi là cái vỏ bên ngồi của văn hóa thì ngơn ngữ là yếu tốvăn hóa cực kỳ quan trọng. Trong đàm phán kinh doanh giữa các doanh nghiệp cóchung một quốc tịch thì vấn đề ngơn ngữ khơng phải là một khó khăn đáng kể. Nhưngđối với các cuộc đàm phán quốc tế, ngơn ngữ thực sự có thể trở thành một vũ khí haymột khó khăn đối với các đồn đàm phán. Người Mỹ đã sai khi cho rằng người Nhậtkhông hiểu tiếng Anh tốt đến mức có thể đàm phán trực tiếp được. Nhưng trong thựctế, đa số doanh nhân Nhật đều hiểu và sử dụng thành thạo tiếng Anh, nhưng trong cáccuộc đàm phán quan trọng thì họ vẫn sử dụng phiên dịch. Mục đích sử dụng phiêndịch này là giúp họ có nhiều thời gian suy nghĩ, cân nhắc thông tin do đối tác đưa ra,hơn thế họ cịn có nhiều thời gian để quan sát phản ứng, thái độ của đối phương. Bêncạnh sự khác biệt về ngơn ngữ thì một thứ tiếng ở các nước khác nhau cũng được hiểutheo nghĩa khác nhau. Ví dụ như: từ “tambo” ở Bolivia, Colombia, Ecuador và Perucó nghĩa là “đầm lầy, ẩm ướt” thì ở Chile, “tambo” lại được hiểu là những nhà “chứamại dâm” hay từ “aloha” ở Hawaii có nghĩa là “xin chào” thì đối với Tây Ban Nha là“tạm biệt”.

Ở những nước có nhiều ngơn ngữ người ta cũng thấy có nhiều nền văn hóa. Ví dụ,Canada có hai nền văn hóa: nền văn hóa tiếng Anh và nền văn hóa tiếng Pháp. Nhưngkhơng phải lúc nào sự khác biệt về ngôn ngữ cũng dẫn đến sự khác biệt về xã hội. Haytrong kinh doanh, nhất là kinh doanh quốc tế, sự biết về ngôn ngữ địa phương, thànhngữ, cách nói xã giao hàng ngày, dịch thuật là vô cùng quan trọng. Công ty nọ đã thấtbại khi quảng cáo bột giặt đặt hình ảnh quần áo bẩn ở bên trái hộp xà phòng và quầnáo sạch ở bên phải vì nước họ đọc từ phải qua trái nhưng đối với Việt Nam lại đọc từtrái qua phải và nó được hiểu là xà phịng làm bẩn quần áo.

Có hai loại ngơn ngữ đó là ngơn ngữ nói và ngơn ngữ viết. Mọi nền văn hóa đều cóngơn ngữ nói nhưng đối với ngơn ngữ viết thì chưa chắc. Ở những nền văn hóa có cảhai loại ngơn ngữ thì ngơn ngữ nói cũng khác với ngôn ngữ viết. Ngôn ngữ không chỉlà những từ được nói hoặc viết ra mà bản thân ngơn ngữ rất đa dạng, nó bao gồm ngơn

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

ngữ có lời (verbal language) và ngơn ngữ khơng lời (nonverbal language). Thông điệpđược chuyển giao bằng nội dung của từ ngữ, bằng cách diễn tả các thơng tin đó (ảmđiệu, ngữ điệu,...) và bằng các phương tiện không lời như cử chỉ, tư thế, ánh mắt, nétmắt... Tất cả các hình thức giao tiếp phi ngơn ngữ, cử chỉ, ngơn ngữ cơ thể, nét mặtđều chuyển tải những thông điệp nhất định. Nếu khơng hiểu bối cảnh văn hố trong đónhững cuộc giao tiếp phi ngơn ngữ dạng này xảy ra, bạn khơng những có thể gặp phảirủi ro là khơng hiểu được người đối thoại với mình mà cịn có thể phát đi những tínhiệu hồn tồn sai lạc. Ví dụ một cái gật đầu thể hiện sự đồng ý, một cái nhăn mặt làdấu hiệu của sự khó chịu. Tuy vậy, một số dấu hiệu của ngôn ngữ cử chỉ lại bị giớihạn về mặt văn hóa. Chẳng hạn như trong khi phần lớn người Mỹ và Châu Âu giơngón cái hàm ý “mọi thứ đều ổn” thì ở Hy Lạp lại ngụ ý là “khiêu dâm”.

Nếu chúng ta thông thạo ngôn ngữ của đối tác, bạn sẽ thu được bốn lợi ích lớn nhưngsau: Thứ nhất, hiểu vấn đề một cách dễ dàng, thấu đáo nhờ đó có thể trao đổi trực tiếpvới đối tác mà khơng cần thơng quan một người khác để giải thích. Thứ hai, dễ dànglàm việc với các đối tác nhờ có ngôn ngữ chung. Thứ ba, hiểu và đánh giá được đúngbản chất, ý muốn ở cả hai bên. Cuối cùng, hiểu và thích nghi được văn hóa của họ.Tuy nhiên, nếu không biết ngôn ngữ chung với đối tác hay biết nhưng chưa thơng thạobạn sẽ gặp nhiều khó khăn, trở ngại, rủi ro trong công việc và trong cuộc sống

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<b>2. Phong tục tập quán ( Đoàn Văn Thắng)</b>

Phong tục, tập quán là những hành vi ứng xử, thói quen, nếp sinh hoạt tương đối ổnđịnh của các thành viên trong nhóm xã hội được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệkhác. Ví dụ: lễ hội té nước của người thái, phong tục mặc kimono của người Nhật vàolễ tết hay đám cưới, gói bánh tét ngày tết của Việt Nam.

Những thái độ hành vi nào được lặp đi lặp lại nhiều lần, ăn sâu vào trong tiềm thức,tâm lý trở thành thói quen ổn định tương đối lâu dài trong nếp sống của một cá nhân,hoặc một một khối cộng đồng người trong một địa phương, một dân tộc hoặc nhiềudân tộc thường gọi là tập quán, Thói quen được truyền từ đời này qua đời khác, thế hệnày qua thế hệ khác, làm cho những người đời sau tuân theo một cách khơng có tiêuchuẩn bắt buộc, truyền miệng hay thành văn, được dư luận xã hội rộng rãi thừa nhận,ủng hộ, bảo vệ và yêu cầu mọi người tuân theo, không theo thì lên án, thường được

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

gọi là tục tục lệ hay phong tục. Mỗi nước có phong tục tập quán riêng,và trong nước,mỗi địa phương ngoài những phong tục chung của tồn quốc cũng có những phongtục riêng và ngay cả trong một địa phương nhiều khi mỗi người nhóm người lại cónhững phong tục riêng. Ví dụ: Người Tày: lễ cúng cơm mới, lễ hội Lồng Tồng.... cịnNgười Kinh hay cúng vào đêm giao thừa.

Có thể nói, phong tục tập quán có mặt ở khắp các lĩnh vực của đời sống con người.Phong tục tập quán được các thành viên của cộng đồng giữ gìn, tơn thờ như là linhhồn của cộng đồng. Nó ăn sâu bám rễ trong tiềm thức của con người, thậm chí khithay đổi chính trị, xã hội mà phong tục tập qn cũng khó lịng thay đổi. Phong tục tậpqn chính là đặc trưng của văn hóa cộng đồng, là tính cách trình độ văn minh củacộng đồng đó. Phong tục tập quán là những nếp sống, phong tục là do những ngườisống trong xã hội đặt ra, nó được áp dụng vào đời sống và phục vụ cho mọi ngườinhưng khơng mang tính chất vi phạm pháp luật.

Phong tục tập qn có tính ổn định, bền vững được hình thành chậm chạp lâu dàitrong quá trình phát triển lịch sử. Phong tục tập quán là cơ chế tâm lý bên trong, nóđiều khiển, điều chỉnh hành vi, lối sống các thành viên trong nhóm. Phong tục tậpquán được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác bằng con đường truyền đặt, bắtchước thông qua giao tiếp cá nhân. Phong tục tập qn có tính bảo thủ rất lớn nhưngcó tác dụng tâm lý mạnh mẽ tới đời sống vật chất và tinh thần con người.

Ví dụ: Tục bắt vợ là việc cướp lấy người phụ nữ về làm vợ, tục này thường được thựchiện ở vùng dân tộc thiểu số hay tục tảo hôn là việc kết hôn sớm, khi người con gáichưa đủ tuổi trưởng thành, tục này thường được thực hiển ở các vùng nông thôn,những phong tục này gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực cho xã hội.

Phong tục tập quán có chức năng hướng dẫn hành vi ứng xử của con người trongnhóm xã hội; giáo dục nhận thức cho thế hệ trẻ, xây dựng tình cảm và kỹ năng sống,hành vi ban đầu cho con người; là chất keo gắn bó các thành viên trong nhóm ảnhhưởng rất mạnh mẽ tới hoạt động, đời sống của cá nhân và nhóm; là tiêu chuẩn thướcđo đánh giá về mặt đạo đức, xã hội của các thành viên trong nhóm và giữa các nhómxã hội với nhau là hình thức lưu giữ những nét sinh hoạt văn hoá độc đáo của đời sốngvăn hóa nhóm.

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

Các phong tục tập quán cũng có thể là những quy ước thơng thường của cuộc sốnghằng ngày như nên mặc như thế nào, cách sử dụng đồ ăn uống trong bữa ăn, cách ứngxử với những người xung quanh, cách sử dụng thời gian... Phong tục tập quán khôngphải là vấn đề nghiêm trọng, người vi phạm chỉ bị coi là không biết cách cư xử ít khibị coi là hư hỏng xấu xa. Vì thế, người nước ngồi có thể được tha thứ cho việc viphạm phong tục tập quán lần đầu tiên. Tập tục có ý nghĩa lớn hơn nhiều so với tậpquán, nó là những quy tắc được coi là trọng tâm trong đời sống xã hội, việc làm tráivới phong tục có thể gây nên hậu quả nghiêm trọng. Chẳng hạn như tập tục bao gồmcác yếu tố như sự lên án các hành động trộm cắp, ngoại tình, loạn luân và giết người.Ở nhiều xã hội, một số tập tục đã được cụ thể hóa trong luật pháp

Những quy tắc cơ bản về nghi lễ xã giao, việc tiếp xúc trực tiếp tới mức nào thì đượcchấp nhận, mọi người thường giữ khoảng cách ra sao khi nói chuyện với nhau, việcchào hỏi cần phải như thế nào – những thông tin đầu mối cho tất cả các yếu tố này củamột nền văn hóa dân tộc có thể nhận biết ngay sau khi bạn đặt chân tới một đất nướcxa lạ.

<b>3. Tín ngưỡng và tơn giáo trong văn hóa doanh nghiệp ( Trần Đăng Minh)3.1 Khái niệm</b>

Tín ngưỡng là niềm tin của con người được thể hiện thông qua những lễ nghi gắn liềnvới phong tục, tập quán truyền thống để mang lại sự bình an về tinh thần cho cá nhânvà cộng đồng. Tôn giáo là niềm tin của con người tồn tại với hệ thống quan niệm vàhoạt động bao gồm đối tượng tôn thờ, giáo lý, giáo luật, lễ nghi và tổ chức. Nó chiphối tồn bộ đời sống con người (ví dụ: Thiên chúa giáo - Chúa, Phật giáo - Phật Tổ,Bồ Tát). Lịch sử của xã hội loài người cổ đại đã chiêm nghiệm những cuộc Thập tựChinh thần thánh của những con chiên ngoan đạo muốn mở rộng sự ảnh hưởng củaĐức chúa sang châu Á như một minh chứng đẫm máu và man rợ cho ảnh hưởng củatôn giáo đối với 18 hành vi của con người. Tơn giáo, tín ngưỡng được nhận thức nhưmột yếu tố nhạy cảm nhất của văn hóa.

Tơn giáo và tín ngưỡng ảnh hưởng lớn đến cách sống, lối sống, niềm tin, giá trị và tháiđộ, thói quen làm việc và cách cư xử của con người trong xã hội đối với nhau và vớixã hội khác. Thói quen làm việc chăm chỉ của người Mỹ là được ảnh hưởng từ lờikhuyên của đạo Tin lành. Các nước châu Á chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của đạo Khôngnên coi trọng đạo đức làm việc. Mặc dù thế giới Đạo Hồi ngày nay có khoảng 1.2 tỷngười, tuy nhiên có thể tìm thấy rất nhiều các cơng ty xun quốc gia thường có cácquyết định kinh doanh vi phạm các giá trị Hồi giáo. Hàng thời trang hàng đầu thế giớiChanel đã gây ra sự phản ứng gay gắt trong công chúng của các nước Đạo Hồi vì đưanhững họa tiết trang trí cho những tập trang phục mùa hè cho phụ nữ giống như các

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

họa tiết ở trang bìa của Kinh Koran mùa hè năm 1997. Kết quả là nhà mẫu này đã phảihủy bỏ hoàn toàn những bộ sưu tập có giá trị đó kèm theo cả âm bản. Một điều đángngạc nhiên là trong thực tế, những gì là giá trị tinh thần của một cá nhân lại có thể làcác câu chuyện vui của những người khác. Nếu khơng biết con bị có giá trị như thếnào.

Triết lý tơn giáo chính trong một nền văn hóa có thể có ảnh hưởng mạnh tới phươngthức kinh doanh của một cá nhân, thậm chí vượt xa suy nghĩ của hầu hết mọi người -ngay cả khi cá nhân đó khơng phải là một tín đồ sùng đạo của một tơn giáo nhất định.Người Việt Nam chịu ảnh hưởng mạnh của triết lý Khổng Tử nhấn mạnh vào việc hòathuận và coi sự hài hoà, cân bằng. Ở Việt Nam việc ra quyết định thường chậm mộtphần là do những tín đồ của Khổng giáo đưa ra quyết định theo nguyên tắc đồngthuận. Sự kiên nhẫn và bình tĩnh là rất cần thiết trong các tình huống khó khăn vàtrong các cuộc nói chuyện liên quan đến hợp đồng. Cuối cùng, người Việt Namthường không đề cao những người mất kiên nhẫn hoặc có vẻ bề ngồi ích kỷ.Tơn giáo cịn ảnh hưởng tới chính trị và mơi trường kinh doanh. Ví dụ như khiAyatollah Khomeini điều hành Iran, những nhà kinh doanh Phương Tây chẳng bao lâusau đã rời khỏi nơi đây vì thái độ của chính phủ. Khi Iran có chiến tranh với hq vàkinh tế bị suy yếu, chính sách của Khomeini cũng gây trở ngại cho chính phủ cácnước khác, đặc biệt là Mỹ có nhân viên sử quán ở Teheran bị bắt giữ làm con tin bởinhững người Iran. Rõ ràng là niềm tin tôn giáo của quốc gia ảnh hưởng đến nhữngquyết định chính trị và kinh tế.

Tín ngưỡng và tơn giáo trong văn hóa doanh nghiệp đóng vai trị quan trọng trongviệc xây dựng và duy trì một mơi trường làm việc tích cực. Dưới đây là một số khíacạnh quan trọng của tín ngưỡng và tơn giáo trong văn hóa doanh nghiệp:

<b>a. Định hình giá trị cốt lõi:</b>

Tín ngưỡng và tơn giáo đóng vai trò quan trọng trong việc xác định giá trị cốt lõi củadoanh nghiệp. Những giá trị này là nền tảng cho quyết định và hành động của nhânviên.

<b>b. Hướng dẫn hành vi và quyết định:</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

Tín ngưỡng và tơn giáo giúp hình thành một hệ thống chung về hành vi đúng và saitrong doanh nghiệp. Chúng là hướng dẫn cho nhân viên về cách họ nên đối xử vớinhau, đối xử với khách hàng và đối xử với các đối tác kinh doanh.

<b>c. Tạo ra môi trường làm việc tích cực:</b>

Tín ngưỡng và tơn giáo tích cực thường tạo ra một môi trường làm việc khuyến khíchsự sáng tạo, đổi mới và sự hợp tác. Nhân viên cảm thấy họ làm việc trong một khônggian hỗ trợ và đồng lòng với giá trị cốt lõi của tổ chức.

<b>d. Giao tiếp và tương tác:</b>

Tôn giáo thường xuyên được thể hiện thông qua cách doanh nghiệp giao tiếp với cộngđồng nội và ngoại biên. Các chiến lược truyền thông, quảng cáo và các hoạt động xãhội thường phản ánh giá trị và tôn giáo của doanh nghiệp.

<b>e. Phát triển văn hóa đa dạng:</b>

Tín ngưỡng và tơn giáo có thể đóng vai trị trong việc hỗ trợ việc phát triển một vănhóa đa dạng và kích thích sự hiểu biết và tôn trọng đối với sự đa dạng trong tổ chức.

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

<b>3.2 Một vài ví dụ về tín ngưỡng tơn giáo trong văn hóa doanh nghiệp tại NhậtBản:</b>

<b>a. “Tình cảm và cam kết lâu dài”</b>

Tơn giáo Shinto và Budismo đã ảnh hưởng đến tư duy của người Nhật về sự tình cảmvà cam kết lâu dài. Trong doanh nghiệp, điều này thể hiện qua việc tạo ra mối quan hệkinh doanh bền vững và cam kết lâu dài với đối tác và khách hàng. Sự tận tâm vàtrung thực trong giao tiếp kinh doanh rất quan trọng.

<b>b. “Hiệu quả và tinh thần trách nhiệm”</b>

Tôn giáo Zen, với triết lý về sự tập trung và tinh thần trách nhiệm cá nhân, đã ảnhhưởng đến cách người Nhật nhìn nhận về cơng việc. Sự hiệu quả và tinh thần tráchnhiệm là quan trọng trong văn hóa doanh nghiệp, và nhân viên thường cảm thấy camkết với nhiệm vụ của họ và đề cao sự chăm chỉ.

<b>4. Giá trị và thái độ trong văn hóa doanh nghiệp ( Lê Hồ Nguyên Lộc)4.1 Giá trị</b>

Giá trị là những niềm tin và những chuẩn mực làm căn cứ đề các thành viên của mộtnền văn hóa xác định, phân biệt đúng và sai, tốt và không tốt, đẹp và xấu, quan trọngvà không quan trọng, đáng mong muốn và không đáng mong muốn. Giá trị giúpchúng ta có phương hướng và giúp cho cuộc sống của chúng ta có ý nghĩa. Ví dụ ởđây có thể nói như: Hoa Kỳ sẽ rất đề cao sự tự do họ luôn muốn sống trong một mơitrường thoải mái khơng q ràng buộc, cịn Nhật Bản thì ln muốn hà khắc với bảnthân sống một lối sống với giá trị nề nếp, kỷ cương là cốt lõi, Cịn trong văn hóadoanh nghiệp thì những giá trị về sự minh bạch, tính chính trực, tính cảm thơng có lẽchính là những yếu tố quan trọng nhất, ngồi ra cịn rất nhiều những giá trị khácnhau ...

</div>