<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY NGUYÊN

<b>KHOA KINH TẾ</b>

<b>TIỂU LUẬNMƠN CHÍNH SÁCH CƠNG</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>KHOA KINH TẾ</b>

<b>TIỂU LUẬNMƠN CHÍNH SÁCH CƠNG</b>

<b>TÊN CHỦ DỀ</b>

<b>QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CÔNG</b>

<b>Chuyên ngành : Quản lý Kinh tế</b>

<b>Giáo viên hưBng dDn: TS Nguyễn Văn Hóa</b>

<b>Đ8k L8k, tháng 9 năm 2023</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>MỤC LỤC</b>

<b>A. MỞ ĐẦU... 1</b>

<b>B. NỘI DUNG... 2</b>

I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÀI CHÍNH CƠNG VÀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CƠNG...2

1.1 Một số khái niệm, đặc điểm và chức năng về tài chính cơng...2

1.1.1. Khái niệm về tài chính cơng...2

1.1.2. Đặc điểm của tài chính cơng...2

1.1.3. Chức năng của tài chính cơng...3

1.2 Khái qt về quản lý tài chính cơng...4

1.2.1. Khái niệm quản lý tài chính cơng...4

1.2.2. Mục tiêu quản lý tài chính cơng:...4

1.2.3. Ngun tắc quản lý tài chính cơng:...5

1.2.4. Nội dung quản lý tài chính cơng...5

II. NHỮNG THÀNH TỰU VÀ HẠN CHẾ TRONG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CƠNG Ở VIỆT NAM... 6

2.1 Những thành tựu trong quản lý tài chính cơng...6

2.2 Những hạn chế trong quản lý tài chính cơng...7

III. CÁC GIẢI PHÁP CHỦ YẾU ĐỔI MỚI QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CƠNG...7

3.1. Đẩy mạnh tun truyền, giáo dục pháp luật về tài chính cơng...7

3.2. Hồn thiện chính sách thu ngân sách nhà nước...7

3.3. Hồn thiện chính sách chi ngân sách nhà nước...8

3.5. Hồn thiện quản lý nợ công phù hợp kinh tế thị trường và thông lệ quốc tế...8

3.6. Đẩy mạnh cơ cấu lại, nâng cao hiệu quả đầu tư công...9

3.7. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính...9

<b>C. KẾT LUẬN... 10</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>A. MỞ ĐẦU</b>

Tài chính cơng gắn liền với hoạt động của nhà nước. Nó vừa là <b>nguồn lực</b> để nhànước thực hiện tốt chức năng của mình , vừa là <b>cơng cụ</b> để thực hiện các dịch vụ công,chi phối , điều chỉnh các mặt hoạt động khác của đất nước. Trong tiến trình đổi mới,thực hiện cải cách nền hành chính quốc gia, Đảng và nhà nước ta coi đổi mới quản lýtài chính cơng là một trong những nội dung quan trọng hàng đầu.

Nhận thức một cách đầy đủ, có hệ thống về tài chính cơng là địi hỏi bức thiếttrong cơng tác nghiên cứu, học tập cũng như hoạt động thực tiễn cho cán bộ ở mọinghành, mọi cấp, đặc biệt là trong thời kỳ đẩy mạnh cải cách hành chính hiện nay ởnước ta.

Mặt khác trong giai đoạn hiện nay, khi mà nước ta đang trong giai đoạn phát triểnkinh tế trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, cuộc cải cách cơ bảntài chính nhà nước được thực hiện theo hướng: thúc đẩy sản xuất phát triển, huy độngvà sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, tăng tích luỹ để tạo vốn cho đầu tư phát triển;đáp ứng những nhu cầu chi thường xuyên thật sự cần thiết, cấp bách; bảo đảm quản lýthống nhất nền tài chính quốc gia, giảm bội chi ngân sách, góp phần khống chế vàkiểm soát lạm phát. Xử lý đúng đắn các mối quan hệ như : tích luỹ và tiêu dùng; tàichính nhà nước, tài chính doanh nghiệp và tài chính dân cư ,ngân sách trung ương vàngân sách địa phương; chi thường xuyên và chi đầu tư phát triển, chi bảo đảm quốcphòng an ninh, huy đổng vốn trong nước và vốn bên ngồi, vay và trả nợ….Vì thế tàichính cơng là một lĩnh vực vơ cùng quan trọng đối với nhà nước và việc quản lý nó địihỏi phải chính xác và khoa học.

Hầu hết mọi vấn đề của xã hội đều khơng thể khơng liên quan tới tài chính. Từ

<b>những vấn đề nêu trên em chọn đề tài tiểu luận mơn Quản lý cơng là: “ Quản lý tàichính cơng”. Với nhận thức và kiến thức còn nhiều hạn chế, rất mong đươc sự chỉ dạy,</b>

góp ý thêm của Thầy. Em xin chân thành cảm ơn!

1

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<b>B. NỘI DUNG</b>

<b>I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÀI CHÍNH CƠNG VÀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CƠNG.1.1 Một số khái niệm, đặc điểm và chức năng về tài chính cơng</b>

1.1.1. Khái niệm về tài chính cơng

<b>Tài chính cơng là tổng thể các hoạt động thu, chi bằng tiền do Nhà nưBc tiếnhành, phản ánh các mối liên hệ nảy sinh trong quá trình tạo lập và sử dụng các quỹ</b>

tiền tệ của Nhà nước nhằm thực hiện các chức năng của Nhà nước đối với xã hội.Tài chính cơng là một phạm trù kinh tế , gắn với <b>thu nhập</b> và <b>chi tiêu</b> của Nhànước. Tài chính cơng vừa là <b>nguồn lực</b> để Nhà nước thực hiện các chức năng vốn cócủa mình, vừa là <b>công cụ</b> để Nhà nước chi phối, điều chỉnh các hoạt động khác của xãhội. Do vậy, sự tồn tại và phát triển của tài chính cơng là một tất yếu khách quan và cótầm quan trọng đặc biệt.

1.1.2. Đặc điểm của tài chính cơng - Về tính chủ thể :

Tài chính cơng thuộc sở hửu tồn dân Nhà nước là đại diện. Nhà nước có tráchnhiệm thay mặt nhân dân trực tiếp quản lý, diều hành các hoạt động tài chính cơngphục vụ lợi ích của nhân dân, lợi ích của quốc gia, dân tộc.

- Về nguồn hình thành quỹ:

Các quỹ tài chính cơng được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau, cả nguồn trongnước và ngoài nước; từ nhiều lĩnh vực khác nhau, như sản xuất, lưu thông, phân phối,luôn gắn chặt với diễn biến kinh tế vĩ mô, coi trọng nguồn thu trong nước, đặc biệt làkết quả của hoạt động kinh tế trong nước để huy động. Hình thành tài chính cơng, bắtbuộc; đi vay và hồn trả ( hồn trả ngang giá và không ngang giá).

- Về tính hiệu quả:

Hiệu quả chi tiêu công là hiệu quả tổng thể mà nền kinh tế, xã hội đạt được khi sửdụng các khoản chi đó; được đánh giá thơng qua sự so sánh lợi ích mà xã hội thu được

2

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

sau khi thực hiện chi tiêu công và chi phí bỏ ra để đạt được lợi ích đó là: Lợi ích vềkinh tế và lơi ích xã hội, lơi ích trực tiếp và lợi ích gián tiếp.

- Về phạm vi hoạt động:

Tài chính cơng có phạm vi hoạt động rất rộng và đa dạng, liên quan đến mọi lĩnhvực của đời sống kinh tế - xã hội và tác động đến tất cả chủ thể trong xã hội ( giữa Nhànước trong một quốc gia và các nước trên thế giới).

1.1.3. Chức năng của tài chính cơng. - Chức năng tạo lập vốn :

Chức năng tao lập vốn của tài chính cơng là khả năng khách quan của tài chính cơngmà nhờ đó là một bộ phận của cải xã hội dưới hình thức giá trị được huy động để hìnhthành các quỹ tiền tệ của Nhà nước nhằm phục vụ việc thực hiện các chức năng màNhà nước phải đảm nhận.

Chức năng tạo lập vốn của tài chính cơng gắn liền với quyền lực chính trị của Nhànước, và được thực hiện thơng qua các hình thức huy động thu thuế, vay nợ trong vàngoài nước …

- Chức năng phân bổ nguồn lực:

Sự phân bổ tài chính cơng là yếu tố có ảnh hưởng rất lớn tới sự phát triển vững chắcvà ổn định của nền kinh tế. Tính đúng đắn, hợp lý trong phân bổ các nguồn lực tàichính cơng cũng như các nguồn lực khác trong xã hội, đều có tác động to lớn đến quátrình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và của cả nước.

- Chức năng tái phân phối thu nhập:

Nhà nước sử dụng tài chính cơng để điều chỉnh lại thu nhập mà các chủ thể trong xãhội đang nắm giữ. Sự điều chỉnh được thực hiện theo hai hướng, bao gồm: Điều tiếtbớt thu nhập cao và hỗ trợ thu nhập thấp. Do vậy, sự tính tốn cẩn trọng trong chínhsách tái phân phối thu nhập để có thể đạt tới mục tiêu công bằng trên cơ sở đảm bảotính hiệu quả kinh tế của sự phân phối và ít gây ảnh hưởng tieu cực nhất đến mục tiêuhiệu quả ln có tầm quan trọng đặc biệt.

3

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

- Chức năng điều chỉnh và kiểm soát :

Để nền kinh tế, xã hội vận động theo quỹ đạo và đạt được mục tiêu đã định, việcđiều chỉnh và kiểm soát hoạt động của các chủ thể kinh tế - xã hội là một tất u kháchquan. Tài chính cơng là công cụ quan trọng để Nhà nước thực hiện việc điều chỉnh vàkiểm sốt đó.

<b>1.2 Khái qt về quản lý tài chính cơng</b>

1.2.1. Khái niệm quản lý tài chính cơng

Quản lý tài chính cơng là quản lý q trình lập kế hoạch, tổ chức, điều chỉnh vàkiểm soát các hoạt động thu và chi của Nhà nước nhằm thực hiện có hiệu quả các chứcnăng, nhiệm vụ của Nhà nước.

Trong quản lý tài chính cơng, các chủ thể quản lý sử dụng có chủ đích các phươngpháp quản lý, các công cụ quản lý để điều hành các hoạt động thu, chi của Nhà nướcnhằm đạt được các mục tiêu đã định.

1.2.2. Mục tiêu quản lý tài chính cơng- Mục tiêu tổng quát:

Là tạo ra sự cân đối và hiệu quả của tài chính cơng, tạo mơi trường thuận lợi cho sựổn định và phát triển kinh tế - xã hội nhằm thực hiện thắng lợi các mục tiêu của chiếnlược phát triển đất nước trong từng thời kỳ.

- Mục tiêu cụ thể:

Một là, bảo đảm kỷ luật tài khóa tổng thể, địi hỏi Nhà nước phải quản lý các nhucầu chi tiêu có tính cạnh tranh nhau trong giới hạn nguồn lực tài chính cơng cho phépnhằm đảm bảo tính bền vững của nợ cơng cũng như góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.Chi tiêu công tổng thể phải được quyết định trước khi ra quyết địnhchi tiêu từng phần.

Hai là, bảo đảm hiệu quả phân bổ và huy động nguồn lực tài chính . Mục tiêu nàyđòi hỏi Nhà nước phải xác định được thứ tự ưu tiên trong phân bổ và huy động nguồnlực tài chính, đảm bảo phù hợp với các chiến lược và kế hoạch quốc gia, của các bộ

4

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

ngành và địa phương. Nhà nước phải có chiến lược phân bổ và huy động nguồn lực tàichinh hợp lý.

Ba là, bảo đảm hiệu quả hoạt động . Mục tiêu này nhằm đảm bảo cung ứng được cáchàng hóa và dịch vụ công với chất lượng mong muốn trong phạm vi ngân sách chotrước hoặc với chi phí thấp nhất.

1.2.3. Ngun tắc quản lý tài chính cơng

Thứ nhất, ngun tắc thống nhất, tập trung dân chủ. Đây là nguyên tắc hàng đầutrong quản lý tài chính cơng. Trước hết, ngun tắc này địi hỏi các hoạt động tài chínhcơng phải được thống nhất quản lý theo một qui định chung trong tất cả các khâu củachu trình tài chính cơng, từ việc hình thành, phân bổ, sử dụng, kiểm tra, thanh tra,thanh toán, quyết toán đến xử lý các vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện.

Thứ hai, nguyên tắc cơng khai, minh bạch. Ngun tắc này địi hỏi đảm bảo côngkhai, minh bạch trong tất cả các khâu của chu trình tài chính cơng cũng như trong tồnbộ hoạt động quản lý tài chính cơng. Mọi thơng tin về tài chính cơng và quản lý tàichính cơng phải được công khai, đảm bảo dễ hiểu, dễ tiếp cận và độ tin cậy cao.

Thứ ba, nguyên tắc trách nhiệm giải trình. Theo đó, các tổ chức và cá nhân tronghoạt động tài chính cơng và quản lý tài chính cơng phải thực hiện trách nhiệm giải trìnhvới, (cơ quan quản lý cấp trên; với công chúng, xã hội về hoạt động tài chính cơng).

<b>Thứ tư, ngun tắc đảm bảo cân đối. Nguyên tắc này đòi hỏi quản lý tài chính cơng</b>

phải đảm bảo sự cân đối giữa thu và chi công, thể hiện trên các phương diện, đảm bảosự cân đối giữa tổng thu và tổng chi; đảm bảo sự hài hòa , hợp lý trong cơ cấu cáckhoản thu, chi; giữa các ngành; lĩnh vực; giữa các cấp chính quyền; vùng, miền, địaphương và các thế hệ.

Thứ năm, ngun tắc đảm bảo cơng bằng. Theo đó, quản lý tài chính cơng phảiđảm bảo sự cơng bằng giữa các đối tượng, các nhóm dân cư, khu vực, vùng miền, địaphương, các thành phần kinh tế, các ngành kinh tế trong huy động và phân bổ, sử dụng,thụ hưởng các nguồn lực tài chính cơng.

1.2.4. Nội dung quản lý tài chính cơng.5

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

- Quản lý thu cơng: Là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, điều hành, và kiểm soát cáchoạt động <b>thu</b> của Nhà nước nhằm thực hiện có hiệu quả các chức năng, nhiệm vụ củaNhà nước.

Thu cơng là q trình Nhà nước huy động các nguồn lực tài chính để hình thành nêncác quỹ tiền tệ công, được thực hiện thông qua các khoản thu như thuế, lệ phí, phí, bántài sản nhà nước, các khoản đóng góp tự nguyện của các tổ chức, các nhân trong nước,các khoản viện trợ khơng hồn lại của Chính phủ các nước, các tổ chức, các nhân ởnước ngồi cho Chính phủ Việt Nam và chính quyền địa phương, các khoản vay nợtrong và ngoài nước và các khoản thu khác theo qui định của pháp luật. Quản lý thukhông chỉ đảm bảo tập trung nguồn lực tài chính đáp ứng nhu cầu chi tiêu của Nhànước mà còn phải đảm bảo khuyến khuých, thúc đẩy sản xuất phát triển, đảm bảo anninh tài chính quốc gia và ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo công bằng xã hội.

- Quản lý chi công: Chi công là quá trình Nhà nước sử dụng các nguồn lực tài chínhđã được tập trung vào q tiền tệ cơng nhằm thực hiện các nhiệm vụ của mình . Chicơng bao gồm các khoản chi chủ yếu: Chi đầu tư phát triển, chi dự trữ quốc gia, chiduy trì hoạt động của bộ máy chính quyền nhà nước, chi trả nợ, chi viện trợ và cáckhoản chi khác theo qui định của pháp luật. Cũng như thu cơng, chi cơng có tác độngrất lớn đến sự ổn định kinh tế vĩ mơ và tồn bộ qua trình phát triển kinh tế - xã hội củađất nước.

Xét theo qui trình, quản lý tài chính cơng ( quản lý thu, chi cơng) được thực hiệnqua ba khâu chủ yếu sau: Lập kế hoạch tài chính cơng, tổ chức thực hiện tài chínhcơng, kiểm toán và đánh giá việc thực hiện kế hoạch tài chính cơng.

<b>II. NHỮNG THÀNH TỰU VÀ HẠN CHẾ TRONG QUẢN LÝ TÀI CHÍNHCƠNG Ở VIỆT NAM</b>

<b>2.1 Những thành tựu trong quản lý tài chính cơng</b>

Trong những năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý tài chính cơng ở ViệtNam đã đạt được nhiều kết quả tích cực, đóng góp quan trọng đối với sự nghiệp pháttriển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phịng, an ninh, thực hiện tiến bộ và cơng bằng xã

6

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

hội, xử lý vấn đề cấp bách về thiên tai, dịch bệnh, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổikhí hậu và đẩy mạnh cơng cuộc hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước.

Hệ thống pháp luật ( Luật ngân sách nhà nước, Luật quản lý nợ công, các luật vềthuế và Luật quản lý thuế…), cơ chế, chính sách về tài chính cơng từng bước đượchồn thiện theo hướng cơng khai, minh bạch, phù hợp hơn với kinh tế thị trường, tiếpcận với thông lệ và chuẩn mực quốc tế, đáp ứng yêu cầu chỉ đạo, điều hành vĩ mô đấtnước theo từng giai đoạn.

<b>2.2 Những hạn chế trong quản lý tài chính cơng</b>

Cơ cấu thu ngân sách chưa hợp lý, thiếu bền vững; việc huy động nguồn lực tàichính từ đất đai, tài ngun, cơng sản chưa được quản lý và sử dụng có hiệu quả; tìnhtrạng trốn thuế, thất thu và nợ thuế cịn nghiêm trọng. Thu khơng đủ chi, tích lũy ngânsách cho đầu tư phát triển thấp, tro ng khi đó nhu cầu chi ngân sách không ngừng tăng,vượt khả năng cân đối nguồn lực. Cơ cấu chi chưa hợp lý, tỷ trọng chi thường xuyêntăng cao, chi đầu tư phát triển giảm. Cân đối nhà nước khó khăn, bội chi cao, phải vayđảo nợ; nhiều địa phương chưa có khả năng cân đối ngan sách và điều tiết về ngân sáchtrung ương. Nợ công và nghĩa vụ trả nợ tăng nhanh, áp lực trả nợ trong ngắn hạn lớn,tiềm ẩn nguy cơ mất an tồn nhưng chưa được kiểm sốt chặc chẽ; nợ đọng xây dựngcơ bản và ứng trước ngan sách còn lớn; việc quản lý, sử dụng vốn vay còn bất cập;thiếu gắn kết giữa quyết định đàu tư với cân đối nghĩa vụ trả nợ. Việc sử dụng ngânsách và vốn đầu tư cơng cịn lãng phí, thất thoát, kém hiệu quả.

<b>III. CÁC GIẢI PHÁP CHỦ YẾU ĐỔI MỚI QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CƠNG.3.1. Đẩy mạnh tun truyền, giáo dục pháp luật về tài chính cơng</b>

Tăng cường tun truyền, giáo dục sâu rộng tạo thống nhất nhận thức và hành độngtrong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân và cộng đồng doanh nghiệp về chấp hành nghĩavụ nộp thuế, pháp luật về ngân sách nhà nước, quản lý nợ cơng, thực hành tiết kiệm vàphịng, chống tham nhũng, lãng phí, nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong cả hệthống chính trị.

<b>3.2. Hồn thiện chính sách thu ngân sách nhà nưBc</b>

7

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

Hồn thiện chính sách thu gắn với cơ cấu lại thu ngân sách nhà nước theohướng bao quát toàn bộ các nguồn thu, mở rộng cơ sở thu, nhất là các nguồn thu mới;tăng tỉ trọng thu nội địa, bảo đảm tỉ trọng hợp lý giữa thuế gián thu và thuế trực thu,khai thác tốt thuế từ tài sản, tài nguyên, bảo vệ môi trường, đảm bảo đồng bộ, minhbạch, bền vững, phù hợp với thông lệ quốc tế, đảm bảo huy động đầy đủ, chủ động,hợp lý nguồn thu cho ngân sách nhà nước, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế bềnvững trong bối cảnh đất nước hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

<b>3.3. Hoàn thiện chính sách chi ngân sách nhà nưBc.</b>

Từng bước điều chỉnh chính sách chi ngân sách nhà nước theo hướng cơ cấu lại chingân sách nhà nước nhằm tăng hợp lý tỉ trọng chi đầu tư, giảm dần tỉ trọng chi thườngxuyên gắn với đổi mới mạnh mẽ khu vực sự nghiệp công lập theo cơ chế tự chủ và tinhgọn bộ máy, biên chế, thực hiện cải cách tiền lương, từng bước tính đúng, tính đủ chiphí vào giá dịch vụ cơng, điện, nước, đất đai, … và có chính sách hỗ trợ phù hợp chođối tượng chính sách, người nghèo, người yếu thế trong xã hội. Đổi mới chính sách chingân sách nhà nước phù hợp với kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

<b>3.4. Tăng cường kiểm soát bội chi ngân sách nhà nưBc</b>

Thực hiện nghiêm nguyên tắc vay bù đắp bội chi ngân sách nhà nước chỉ được sửdụng cho đầu tư phát triển, không sử dụng cho chi thường xuyên; cải thiện cân đốingân sách nhà nước, từng bước tăng tích lũy cho đầu tư phát triển và trả nợ vay. Xâydựng và triển khai ké hoạch tài chính trung hạn gắn với chiến lược quản lý nợ cơng,kiểm sốt bội chi ngân sách và kế hoạch đầu tư công trong cùng thời kỳ.

<b>3.5. Hồn thiện quản lý nợ cơng phù hợp kinh tế thị trường và thơng lệ quốc tế</b>

Hồn thiện thể chế, đặc biệt là chính sách, cơng cụ, nghiệp vụ và bộ máy quản lý nợcông bảo đảm đúng qui định của hiến pháp và pháp luật có liên quan để kiểm sốt tồndiện rủi ro và hiệu quả nợ cơng; điều chỉnh phạm vi nợ công phù hợp với thông lệ,chuẩn mực quốc tế. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn vay về cho vaylại. Hạn chế tối đa cấp bảo lãnh Chính phủ cho các khoản vay mới, khống chế hạn mứcbảo lãnh cho hai ngân hàng chính sách tối đa bằng nghĩa vụ trả nợ gốc hàng năm.

8

</div>