<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

TỔNG LIÊN ĐOÀN LAO ĐỘNG VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÔN ĐỨC THẮNG

KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH

BÁO CÁO NHĨM MƠN KINH TẾ VĨ MƠ CHUN ĐỀ SỐ 4

CÁC VẤN ĐỀ VỀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP 4.0ĐẾN NỀN KINH TẾ SỐ (KTS) CỦA VIỆT NAM TỪ2018 – ĐẾN NAY, ẢNH HƯỞNG CỦA KTS ĐẾN THỊ

TRƯỜNG LAO ĐỘNG VIỆT NAM.

TP.HCM, THÁNG 12, NĂM 2023Giảng viên hướng dẫn: ThS. Trần Cơng ĐứcLớp Kinh tế Vĩ Mơ

Nhóm: 4

Danh sách sinh viên thực hiện:1. Ngô Thuỳ Linh: 722H01112. Bùi Lê Trúc Quỳnh: 722H00973. Nguyễn Lê Kiều Oanh: B22H00994. Nguyễn Ngọc Kim Đoan: 722H0054

5. Ngô Uyển Doanh: 722H0112 SĐT: 0822014424

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

BẢNG ĐÁNH GIÁ CÔNG VIỆC CỦA CÁC THÀNH VIÊN

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

ĐẠI HỌC TƠN ĐỨC THẮNGKHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH

Nhóm thực hiện: Nhóm 4, Ca 3 Thứ 4Đánh giá:

chấm ^{Ghi chú}1 Hình thức trình bày:

- Trình bày đúng quy định hướng dẫn (font, số trang,

0,50,51,01,02 Nội dung:

Lời mở đầu: trình bày tóm tắt nội dung

Chương 1: Giới thiệu và Phân tích Lý

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

ĐẠI HỌC TƠN ĐỨC THẮNGKHAO QUẢN TRỊ KINH DOANH

Nhóm thực hiện: Nhóm 4, Ca 3 Thứ 4Đánh giá:

chấm ^{Ghi chú}1 Hình thức trình bày:

- Nội dung thuyết trình- Thiết kế slides

- Khả năng diễn đạt của người thuyết trình- Tương tác với lớp

2 Phản biện:

- Kĩ năng trả lời câu hỏi- Tinh thần nhóm

1,51,5

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT1. AI: Artificial Intelligence – Trí tuệ nhân tạo

2. CMCN 4.0: Cuộc cách mạng công nghiệp 4.03. IoT: Internet of Things - Internet vạn vật

4. STEM: Science-Khoa học, Technology-Công nghệ, Engineering-Kỹ thuật, Mathematics-Toán học

5.

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

MỤC LỤC

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ SỰ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP 4.0 ĐẾN

NỀN KINH TẾ SỐ (KTS) CỦA VIỆT NAM...1

1.1. Nền công nghiệp 4.0...1

1.1.1. Lịch sử 4 cuộc cách mạng công nghiệp...1

1.1.2. Một số công nghệ 4.0 cụ thể:...2

1.1.3. Công nghệ 4.0 và cách ứng dụng trong thời đại ngày nay...4

1.1.4. Cơ hội và thách thức của doanh nghiệp Việt Nam trong thời đại công nghệ 4.0...6

1.1.5. Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 ảnh hưởng đến thế giới như thế nào?...7

1.2. Sự phát triển của Kinh tế số...11

1.2.1. Kinh tế số là gì?...11

1.2.2. Ứng dụng của KTS...12

1.2.3. Sự phát triển của nền KTS ở Việt Nam...12

CHƯƠNG 2: SỰ ẢNH HƯỞNG CỦA KINH TẾ SỐ ĐẾN THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG VIỆT NAM...14

2.1. Sự ảnh hưởng của KTS đến thị trường lao động...14

2.2. Phân tích thực trạng của KTS ảnh hưởng đến thị trường lao động Việt Nam...16

2.2.1. Thực trạng thất nghiệp gây ra bởi KTS...16

2.2.2. Tỷ lệ thất nghiệp của Việt Nam trong 5 năm gần đây...16

2.3. Nguyên nhân nền KTS ảnh hưởng đến tỷ lệ thất nghiệp...20

CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC TÌNH TRẠNG THẤT NGHIỆP GÂY RA TỪ KINH TẾ SỐ...21

3.1 Nhận định phương hướng thực hiện và đề xuất các giải pháp...21

3.2. Giải pháp...22

3.2.1. Giải pháp từ phía Chính phủ...22

3.2.2. Giải pháp từ phía doanh nghiệp...24

3.2.3. Giải pháp từ phía người lao động...25

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

LỜI CẢM ƠN

Kính gửi thầy Trần Cơng Đức, chúng em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến thầy vìnhững giờ phút quý giá khi thầy truyền đạt kiến thức, tâm huyết giảng dạy và chia sẻkinh nghiệm trong lớp học. Những lời khuyên, định hướng của thầy đã giúp chúng emcó những lựa chọn tốt hơn trong cuộc sống học tập và nghề nghiệp. Sự tận tâm, kiếnthức chuyên môn sâu rộng và khả năng truyền đạt tuyệt vời của thầy đã giúp chúngem thấu hiểu được những kiến thức khoa học và học thuật trong môn học Kinh Tế VĩMô và những khía cạnh quan trọng khác.

Từ khi chúng em nhận được đề tài cho bài tiểu luận này, chúng em đã phải đối mặtvới nhiều khó khăn và thách thức. Nhưng nhờ những chỉ dẫn, gợi ý chặt chẽ từ thầy,chúng em đã có thể vượt qua những trở ngại đó và hồn thành bài tiểu luận này.Chúng em rất cảm kích sự quan tâm và tận tình của thầy trong việc dành thời gian đểhướng dẫn và đánh giá bài tiểu luận của chúng em. Những bài giảng, tài liệu học tậpvà trao đổi, thảo luận đã giúp chúng em hiểu rõ hơn về chủ đề mà mình đang nghiêncứu và giúp chúng em phát triển các kỹ năng cần thiết để trở thành một sinh viên tốt.Trong dịp này, chúng em chúc thầy ln khoẻ mạnh, có được niềm tin tươi sáng trongcông việc giảng dạy và sự nghiệp trồng người tuyệt vời của thầy. Chúng em chúc thầyluôn giữ được ngọn lửa đam mê và niềm đam mê đó sẽ được truyền cảm hứng vàkhích lệ các bạn sinh viên tương lai để trở thành những cơng dân có ích cho xã hội. Chúng em hy vọng sẽ có nhiều cơ hội được học hỏi và hợp tác với thầy trong quátrình học tập và nghiên cứu sắp tới.

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

PHẦN MỞ ĐẦULý do chọn đề tài

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0) đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn thếgiới, tác động sâu sắc đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có nền kinh tế sốvà thị trường lao động.

Về kinh tế số, CMCN 4.0 tạo ra nhiều cơ hội mới cho nền kinh tế, thúc đẩy tăngtrưởng kinh tế, tạo ra nhiều việc làm mới, nâng cao năng suất lao động... Tuy nhiên,CMCN 4.0 cũng đặt ra nhiều thách thức, như: Các doanh nghiệp đang có xu hướngchuyển đổi sang sử dụng các hệ thống tự động hóa, robot hóa để thay thế lao động phổthơng, CMCN 4.0 thúc đẩy q trình dịch chuyển việc làm từ các ngành truyền thốngsang các ngành mới.

Về thị trường lao động, CMCN 4.0 tác động đến thị trường lao động theo cả hai chiềuhướng tích cực và tiêu cực. Tích cực khi CMCN 4.0 tạo ra nhiều ngành nghề mới, lĩnhvực mới, tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới cho người lao động, giúp nâng cao năngsuất lao động, giảm chi phí sản xuất, tạo điều kiện cho doanh nghiệp mở rộng sản xuất,kinh doanh, tạo thêm việc làm mới và tăng thu nhập cho người lao động. Tuy nhiên nólại dẫn đến tình trạng tiêu cực khi xu hướng tự động hóa, robot hóa khiến cho một bộphận lao động phổ thơng có nguy cơ bị mất việc làm và yêu cầu người lao động cótrình độ, kỹ năng cao, đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động mới.

Để phát triển nền kinh tế số một cách bền vững, cần có những giải pháp phù hợp đểgiảm thiểu những tác động tiêu cực trên của CMCN 4.0 đến thị trường lao động. Vìvậy, nhóm chúng em quyết định chọn đề tài nghiên cứu “Các vấn đề về phát triển côngnghiệp 4.0 đến nền Kinh tế số của Việt Nam từ 2018 – đến nay và ảnh hưởng củaKTS đến thị trường lao động Việt Nam” để phân tích và đưa ra giải pháp cho vấn đềnày.

Bên cạnh đó, qua đề tài này nhóm chúng em cũng mong muốn có thể hiểu rõ hơn vềnhững ảnh hưởng của nền kinh tế số đến thị trường lao động Việt Nam. Có cho minhtheem những kiến thức thực tiễn và kinh nghiệm tìm kiếm các thơng tin và nghiên cứu.Nhóm chúng em cũng muốn hồn thiện tốt bài báo cáo này để có điểm tốt q trình20% mơn kinh tế vĩ mơ của Trường Đại Học Tôn Đức Thắng.

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

NỘI DUNG CHÍNH

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ SỰ PHÁT TRIỂN CƠNGNGHIỆP 4.0 ĐẾN NỀN KINH TẾ SỐ (KTS) CỦA VIỆT NAM

1.1. Nền công nghiệp 4.0

1.1.1. Lịch sử 4 cuộc cách mạng công nghiệp.

Cách sản xuất đã phát triển từ nửa cuối thế kỷ 18. Có 4 cuộc cách mạng công nghiệpriêng mà thế giới đã trải qua và tiếp tục chứng kiến đến ngày nay.

a) Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất (1765)

Cuộc cách mạng công nghiệp đầu tiên đã diễn ra từ cuối những năm 1700 đến đầunhững năm 1800, sau thời kỳ tiền cơng nghiệp hóa. Trong thời gian này, sản xuất đãcó nhiều sự thay đổi, nhưng thay đổi lớn nhất chính là trong các ngành cơng nghiệpdưới hình thức cơ giới hóa. Vào thời điểm đó, người ta chứng kiến việc khai thác thanồ ạt cùng với các phát minh quan trọng về động cơ hơi nước đã tạo ra một loại nănglượng mới mà sau này đã giúp đẩy nhanh quá trình sản xuất đường sắt, từ đó giúp thúcđẩy nền kinh tế.

b) Cuộc cách mạng công nghiệp thứ hai (1870)

Sau cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất, thế giới đã trải qua cuộc cách mạngcông nghiệp lần thứ hai sau gần 1 thế kỷ. Cuộc cách mạng này bắt đầu vào cuối thế kỷ19 và đầu thế kỷ 20, với những tiến bộ lớn về công nghệ trong các ngành công nghiệpđã giúp cho sự xuất hiện của một nguồn năng lượng mới: điện, khí đốt và dầu mỏ.Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai được cho là cuộc cách mạng quan trọng nhấtvì cuộc cách mạng này đã dẫn đến việc tạo các động cơ đốt trong phát huy hết tiềmnăng của nó. Những điểm quan trọng khác của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứhai là sự phát triển của nhu cầu thép, tổng hợp hóa học và các phương pháp liên lạcnhư điện báo, điện thoại.

c) Cuộc cách mạng công nghiệp thứ ba (1969)

Một nửa thế kỷ trôi qua, cả thế giới tiếp tục chứng kiến Cuộc cách mạng công nghiệpthứ ba. Từ cuối những năm 1950, nhân loại đã chứng kiến sự xuất hiện của một nguồn1

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

năng lượng khác chưa được khai thác vào thời điểm đó, chính là năng lượng hạt nhân.Cuộc cách mạng lần thứ ba mang đến sự phát triển của điện tử, viễn thơng và cả máytính. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba đã mở ra cánh cửa cho các cuộc thámhiểm không gian, nghiên cứu và công nghệ sinh học thông qua các công nghệ mới. d) Cuộc cách mạng công nghiệp thứ 4 (công nghiệp 4.0) còn gọi là Cuộc cách mạng sốTrong vài thập kỷ qua, cuộc cách mạng công nghiệp thứ 4 (công nghiệp 4.0) đã nổi lênvà được diễn ra trong thời đại hiện đại ngày nay. Công nghiệp 4.0 diễn ra từ nhữngnăm 2000, bắt đầu vào buổi bình minh của thiên niên kỷ thứ ba với một thứ mà conngười đang sử dụng hàng ngày: Internet. Sự chuyển đổi từ cuộc cách mạng côngnghiệp đầu tiên bắt nguồn từ các hiện tượng công nghệ sang Công nghiệp 4.0 pháttriển thế giới thực tế ảo, cho phép chúng ta bẻ cong các định luật vật lý. Cuộc cáchmạng số tập trung vào công nghệ kỹ thuật số từ những thập kỷ gần đây đến cấp độhoàn toàn mới, với sự trợ giúp của kết nối thông qua các công nghệ hiện đại phát triển.

Hòa cùng xu thế phát triển của các quốc gia trên thế giới, Việt Nam đang đẩy mạnhphát triển kinh tế số, xem đây là bước “bứt phá” trong bối cảnh cuộc Cách mạng côngnghiệp lần thứ tư. Thực tiễn cho thấy, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã mởra nhiều cơ hội, song cũng đặt ra khơng ít thách thức đối với mỗi quốc gia, tổ chức vàcá nhân; đã và đang tác động ngày càng mạnh mẽ đến tất cả các lĩnh vực đời sống kinhtế, xã hội. Thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã lãnh đạo, chỉ đạo các cấp, các ngànhđẩy mạnh ứng dụng, phát triển khoa học - công nghệ, xem đây là tiền đề, động lựcquan trọng để chuyển đổi số, phát triển kinh tế số. Nghị quyết số 52-NQ/TW, ngày 27-9-2019, của Bộ Chính trị “Về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộcCách mạng công nghiệp lần thứ tư” đã xác định: Phát triển kinh tế số là trụ cột, nhiệmvụ trọng tâm, chiến lược trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia những năm tiếp theo

1.1.2. Một số công nghệ 4.0 cụ thể:a) Internet vạn vật - IoT (Internet of Things):

- Là một mạng lưới thiết kế rộng lớn giữa các thiết bị vật lý với nhau, như giữa cácphương tiện giao thơng, các hộ gia đình, các thiết bị điện tử, cảm biến, bộ dẫn động vàcác thiết bị khác.

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

- IoT có ứng dụng lớn hơn và rộng hơn như cho bạn các tiện ích, bảo tồn năng lượng,nông nghiệp, giao thông vận tải, vận chuyển.

- Phần giao tiếp này có thể được thực hiện giữa bóng đèn và iphone:

+ Trong đời sống: Sự kết hợp giữa bóng đèn và đồng hồ báo thức, có thể phối hợp đểlàm cho thói quen dậy sớm vào buổi sáng của bạn dễ dàng.

+ Trong nông nghiệp: Các hệ thống canh tác thơng minh dựa trên IoT có thể sử dụngcác cảm biến để theo dõi ánh sáng, độ ẩm, nhiệt độ và độ ẩm đất của cánh đồng.+ Trong y tế: Các hệ thống dựa trên IoT có thể giám sát từ xa như huyết áp bệnhnhân, nhịp tim và tuân thủ thuốc, tăng cường đáng kể việc chăm sóc bệnh nhân. b) Trí tuệ nhân tạo - AI (Artificial Intelligence):

- Là một hệ thống được trang bị với khả năng mơ phỏng lại q trình nhận thức vàsuy nghĩ của con người. Khi đó, AI sẽ khơng chỉ phản hồi một cách máy móc theonhững gì đã lập trình mà cịn có thể “suy nghĩ” và tự đưa ra quyết định vượt ra khỏiphạm vi lập trình như ban đầu.

- AI sẽ tự thiết lập mục tiêu và không ngừng cải thiện các phương thức thực hiện, từdữ liệu trong quá khứ, cho đến khi tìm được phương thức tối ưu và hiệu quả nhất đểhoàn thành mục tiêu đề ra.

- Nhờ vào sự ra đời gần đây của việc học tập sâu hơn và dữ liệu lớn hơn, AI đangđược sử dụng khá rộng rãi trong nhiều lĩnh vực: nơng nghiệp, khoa học máy tính, giáodục và hàng không.

c) AIoT (Artificial Intelligence of Things):

- Là sự kết hợp của AI với IoT để tạo ra các thiết bị và hệ thống dựa trên sự kết hợpnày có khả năng học hành vi của con người và thích nghi với mơi trường của chúng đểtăng cường khả năng dự đốn.

- Ví dụ về sự kết này là một chiếc xe tự lái và tự phát hiện một người đột nhiên cảnđường và kích hoạt phanh kịp thời để không đâm phải vào người. Hoặc trong trungtâm mua sắm thông minh nơi AI thúc đẩy các ưu đãi được cá nhân hóa dựa trên việcnhận dạng khn mặt.

3

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

1.1.3. Công nghệ 4.0 và cách ứng dụng trong thời đại ngày naya) Ứng dụng trong giáo dục

- Dưới tác động mạnh mẽ của cuộc cách mạng cơng nghiệp 4.0, hệ thống giáo dục đãcó những bước chuyển mình đầy mạnh mẽ. Với cuộc cách mạng 4.0 nổ ra trên toàncầu , mọi người kết nối với nhau thơng qua internet, chính vì lý do đó mà quá trìnhtrao đổi tri thức, tiếp cận tri thức, sự phổ cập của tri thức mới, giữa người thầy vàngười học phải được đổi mới để theo kịp được xu hướng công nghệ 4.0 hiện nay. Sự rađời của các thiết bị thơng minh, smart phone, máy tính… giúp con người tiếp cậnnhanh với tri thức, rút ngắn khoảng cách tiếp cận tri thức mới với người học.- Giáo dục 4.0 trong kỷ nguyên số là quá trình chuyển đổi giáo dục từ trang bị củngcố kiến thức sang phát triển toàn diện về năng lực và phẩm chất người học. Với sựphát triển và phổ biến của Internet vạn vật (IoT), các tổ chức giáo dục đang sử dụng hệsinh thái IoT bằng nhiều kỹ thuật khác nhau, từ thực tế tăng cường đến điện toán đámmây. Việc tích hợp các cơng nghệ IoT đang làm cho mơi trường vật lý của chúng tathông minh hơn và kết nối hơn bao giờ hết. Khi nói về IoT trong giáo dục, chúng ta cóthể nghĩ đến các lớp học thông minh tiên tiến, bảng trắng kỹ thuật số, hệ thống ra lệnhdựa trên giọng nói… Từ góc độ của giảng viên, IoT có khả năng quản lý sự hiện diệncủa học sinh trong lớp học và sự sẵn có của các thiết bị giáo dục cần thiết. Bên cạnhđó, việc cài đặt cảm biến IoT ở nhiều nơi trong hệ thống giáo dục, chẳng hạn như thưviện, nhà ăn và lối vào, có thể giúp theo dõi và giám sát hoạt động của học sinh ởnhiều địa điểm khác nhau. Với cơng nghệ 4.0, vai trị của giáo viên đã thay đổi từ mộtngười giảng dạy theo nghĩa truyền thống (đọc và chép) thành một người hướng dẫn tậptrung vào việc phát huy tối đa tư duy sáng tạo và khả năng học tập của học sinh. - Chúng ta có thể học tập theo mơ hình giáo dục mới – mơ hình trực tuyến như: Đàotạo trực tuyến khơng có lớp học. Người học được hướng dẫn học trực tuyến trên cáclớp học ảo như ZOOM, MS TEAMS, GG MEET. Tại đây sẽ có giáo viên hướng dẫn,thiết bị ảo có mơ phỏng, bài giảng được số hóa và trình chiếu. Lớp học trực tuyến đangtrở thành một xu hướng phát triển mới trong thời đại 4.0 hiện nay.

b) Ứng dụng trong y tế

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

- Công nghệ 4.0 trong y tế là đặc biệt quan trọng và cần thiết, không chỉ hỗ trợ độingũ y bác sĩ trong điều trị và chẩn đốn tình trạng bệnh mà còn giúp người dân phòngngừa và bảo vệ sức khỏe một cách tối đa khi tham gia vào các hoạt động trong cộngđồng.

- Minh chứng rõ nét nhất là đợt dịch Covid -19 vừa rồi, công nghệ 4.0 đã hỗ trợ đắclực trong việc khai báo y tế. Truy xuất nguồn lây lan giúp cho cơng tác phịng chốngdịch của Việt Nam đạt được thành công. Hay phần mềm khám bệnh trực tuyến tại nhàđã được triển khai. Giúp người dân không phải đến bệnh viện mà vẫn được chẩn đoánbởi đội ngũ bác sĩ chuyên khoa 24/7.

- Bên cạnh đó, cơng nghệ 4.0 trong y tế thơng qua trí tuệ nhân tạo AI giúp phân tíchdữ liệu một cách nhanh chóng và chính xác, đội ngũ y bác sĩ dễ dàng hơn trong việcthu thập và xử lý dữ liệu, hỗ trợ chẩn đoán, nghiên cứu, đánh giá kết quả, đưa raphương pháp hay phác đồ điều trị cho từng trường hợp cụ thể…Một số bệnh viện lớntrên thế giới cịn ứng dụng cơng nghệ 4.0 vào y tế thông qua Robot để hỗ trợ các caphẫu thuật đạt độ chính xác cao thay cho con người.

c) Ứng dụng trong nông nghiệp

- Khác với khái niệm nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp 4.0 là sự thay đổiphương thức quản lý mà ở đó người nơng dân không cần xuất hiện trực tiếp tại vùngsản xuất nhưng vẫn làm tăng năng suất sản lượng đáng kể so với cách trồng nôngnghiệp kiểu cũ.

- Công nghệ 4.0 được áp dụng trong nông nghiệp mang lại những dấu hiệu tích cực.Điển hình là việc ứng dụng điện tốn đám mây nhằm cung cấp sản phẩm đầu ra chấtlượng cao và an toàn vệ sinh thực phẩm cho người tiêu dùng. Công nghệ 4.0 dùngInternet kết nối vạn vật (IoT) sẽ là cánh cửa giúp khai phá nền nông nghiệp trongtương lai. Một số khâu hay có thể là phần lớn các khâu trong q trình sản xuất nơngnghiệp sẽ được tự động hóa, thay thế sức lao động của con người.

- Thực tiễn cho thấy, Việt Nam là một nước nơng nghiệp nhưng q trình thu hoạch,vận chuyển và xuất khẩu nông sản lại khá “nghiệp dư”, thường làm hư hại khoảng40% sản phẩm nông sản, gây thiệt hại lớn đến nền kinh tế. Không chỉ vậy, hàng hóa5

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

gia cơng, thủy hải sản của Việt Nam khi xuất khẩu sang nước ngoài thường bị trả vềdo thời gian vận chuyển kéo dài lâu, hàng hóa bị va đập và khơng chịu được sự thayđổi môi trường, dẫn đến hư hỏng không sử dụng được, gây thiệt hại lớn cho các doanhnghiệp trong nước. Do đó, việc đưa cơng nghệ 4.0 áp dụng điện tốn đám mây trongvận chuyển nông sản là rất cần thiết, giúp kiểm soát được nhiệt độ trong xe; bảo quảnđồ tươi như trái cây, rau củ quả; tránh cho thủy sản khơng bị hư hỏng trong q trìnhvận chuyển.

1.1.4. Cơ hội và thách thức của doanh nghiệp Việt Nam trong thời đại công nghệ 4.0a) Cơ hội

- Không thể phủ nhận được những cơ hội và tiềm năng mà công nghệ 4.0 sẽ mangđến cho các doanh nghiệp Việt. Có thể nói đây là bước chuyển mình sống cịn giúpdoanh nghiệp Việt tồn tại, phát triển và vươn lên cạnh tranh với các đối thủ trên thếgiới. Đây cũng là thời cơ để doanh nghiệp Việt thoát khỏi cái mác “lạc hậu”, yếu kémvề công nghệ và quản lý, trở nên hiện đại và chuyên nghiệp hơn. Thông qua các côngcụ phần mềm quản lý, cũng như trang thiết bị sản xuất và dây chuyền công nghệ thôngminh các doanh nghiệp Việt có thể cạnh tranh sản phẩm với doanh nghiệp nước ngồi,nâng cao uy tín và doanh thu.

- Bằng việc áp dụng công nghệ tự động các doanh nghiệp có thể tiết kiệm tối đa cácchi phí như thuê nhân sự, mua sắm trang thiết bị máy móc, cắt giảm các quy trìnhkhơng cần thiết, tốn thời gian. Từ đó tăng hiệu quả quản lý, tăng năng suất làm việc,tăng doanh thu, giảm thiểu gánh nặng cho đội ngũ lãnh đạo. Thơng qua trí tuệ nhân tạocác doanh nghiệp có thể tiếp cận và chăm sóc khách hàng tốt hơn, nâng cao doanh thuvà lợi nhuận.

b) Thách thức

- Một trong những thách thức lớn nhất đối với các doanh nghiệp Việt trong thời đại4.0 chính là nền tảng cơ sở hạ tầng và năng lực. Nền tảng cơng nghệ tại các doanhnghiệp Việt cịn yếu, cần đến nguồn ngân sách, nhân lực và thời gian dài mới có thểnâng cấp và đáp ứng được nhu cầu của thời đại. Không những thế cuộc cách mạng 4.0

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

cũng ảnh hưởng đến các doanh nghiệp nhỏ, tăng sức cạnh tranh, khiến một số doanhnghiệp phải chịu chung số phận “cá lớn nuốt cá bé”.

- Đối với các doanh nghiệp sản xuất việc đầu tư đồng bộ, thay thế nhân cơng bằngcác thiết bị máy móc cần đến khoản chi phí khổng lồ. Các doanh nghiệp cũng gặpnhiều khó khăn trong việc tái cấu trúc nhân sự, tinh giản biên chế. Nhân sự tại cácdoanh nghiệp còn yếu kém, chưa có kỹ năng sử dụng thành thạo các công cụ và phầnmềm mới, gây ảnh hưởng đến quy trình làm việc và chất lượng cơng việc. Và tháchthức cuối cùng chính là phần lớn các doanh nghiệp Việt cịn đang loay hoay khơng biếtphải thay đổi những gì, thay đổi như thế nào để phù hợp với thời cuộc.

1.1.5. Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 ảnh hưởng đến thế giới như thế nào?a) Ở cấp độ tồn cầu

- Tác động tới an ninh - chính trị:

+ Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã tạo ra một cuộc tranh đua về công nghệhết sức khốc liệt giữa các quốc gia, gây hệ lụy bất ổn đối với an ninh - chính trị tồncầu và thúc đẩy cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc. Để có thể giành được vịtrí dẫn đầu trong cuộc chiến công nghệ này, các quốc gia không chỉ cố gắng đưa ra cácchiến lược, chính sách thúc đẩy khoa học - công nghệ, tăng cường đầu tư, hỗ trợ cácdoanh nghiệp trong nước. mà còn dùng mọi biện pháp để kiềm chế, kìm hãm sự vươnlên của các đối thủ trong cuộc tranh đua này.

+ Cuộc cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc là một minh chứng. Trong gần một thậpniên vừa qua, Trung Quốc đã vươn lên mạnh mẽ và thu hẹp khoảng cách về lĩnh vựckhoa học - cơng nghệ so với Mỹ. Thậm chí, ở một số lĩnh vực, Trung Quốc được cholà đã bắt kịp và sẽ sớm vượt qua Mỹ như công nghệ AI, nắm ưu thế dẫn đầu trong mộtsố công nghệ như mạng 5G, công nghệ nhận diện khuôn mặt... với sự phát triển mạnhmẽ của các tập đồn cơng nghệ Trung Quốc như ZTE, Huawei, Alibaba, Tencent,Baidu. Điều này khiến Trung Quốc trở thành thách thức chiến lược lớn nhất đối vớiMỹ. Ngoài ra, cuộc cạnh tranh này cũng tạo nên sức ép cho các quốc gia nhỏ hơn trongviệc “chọn bên”. Rõ ràng, các hành động leo thang trong cuộc cạnh tranh chiến lược

7

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

giữa các cường quốc về công nghệ đã tạo ra những rủi ro và bất ổn đối với an ninh chính trị toàn cầu.

-+ Một thách thức khác đối với an ninh - chính trị thế giới đó là khả năng xảy ra cuộcchiến tranh sử dụng vũ khí cơng nghệ mới và vũ khí sinh học. Trong thời gian gần đây,nhiều quốc gia trên thế giới đầu tư vào nghiên cứu, ứng dụng công nghệ AI trong lĩnhvực quân sự, quốc phịng, như chế tạo rơ-bốt, tên lửa hành trình, tàu ngầm, máy baykhơng người lái… Bên cạnh đó, sự phát triển của lĩnh vực công nghệ sinh học thờigian gần đây cũng tạo ra nhiều lợi thế cho những quốc gia đã ứng dụng thành côngcông nghệ này. Tuy nhiên, nếu khơng được kiểm sốt chặt chẽ, các loại cơng nghệ nàycó nguy cơ trở thành thảm họa đối với nhân loại.

- Tác động tới xã hội:

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

+ Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư cũng thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu lao độngxã hội, tạo ra những thay đổi về việc làm, cả về cơ cấu lẫn bản chất công việc với sựxuất hiện ngày càng đông đảo các tầng lớp sáng tạo trong các lĩnh vực khoa học, thiếtkế, văn hóa, nghệ thuật, giải trí, truyền thơng, giáo dục, y tế…

+ Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư cũng tác động sâu sắc đến mọi mặt của đờisống xã hội, nhất là vấn đề bất bình đẳng và chênh lệch phát triển. Theo nhà kinh tếhọc En-gớt Đi-tơn (Angus Deaton), mọi cuộc cách mạng công nghiệp đều dẫn đến mộtgiai đoạn phân kỳ, gia tăng khoảng cách phát triển rất lớn giữa các quốc gia. CuộcCách mạng công nghiệp lần thứ tư đã và đang thúc đẩy phân công lao động theohướng các ngành, nghề đòi hỏi khả năng đổi mới sáng tạo cùng với đó, giảm thiểu cáccơng việc chân tay có thu nhập thấp và các cơng việc có tính chất lặp đi, lặp lại. Nhiềulĩnh vực có khả năng tự động hóa cao, như chế tạo, điện thoại viên, người khai thuế,giám định bảo hiểm và một số ngành, nghề khác đã được thay thế một phần hoặc hoàntoàn. Trong một số cơng đoạn của ngành bảo hiểm có thể không cần sự can thiệp củacon người, hầu hết truy vấn khách hàng đều được trả lời tự động... Đã có một số rơ-bốttư vấn xuất hiện trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng... Hệ quả là, một bộ phận ngườilao động đang làm các công việc này sẽ phải nghỉ việc hoặc tìm một cơng việc khácthay thế, có thể thất nghiệp trong một thời gian dài.

b) Ở cấp độ khu vực

- Tác động về an ninh - chính trị:

+ Sự phát triển nhanh chóng của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư thời gianqua cũng dẫn tới sự gia tăng các hình thức và mức độ phức tạp của loại hình tội phạmcơng nghệ cao... tác động không nhỏ tới an ninh khu vực Đông Nam Á, bởi đây là mộttrong những khu vực phát triển năng động và có tỷ lệ người sử dụng internet cao trênthế giới.

+ Có thể kể tới một số phương thức lừa đảo qua internet, như lừa đảo qua thư điện tửdoanh nghiệp, tấn công giả mạo, mã độc tống tiền, đánh cắp dữ liệu thương mại điệntử, mua bán các công cụ độc hại và lừa đảo trực tuyến.

9

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

+ Trong đó, hình thức mã độc tống tiền đã tăng mạnh trong thời gian gần đây. Theothống kê của nhà sản xuất phần mềm bảo mật Kaspersky (Nga), có khoảng 2,7 triệumã độc tống tiền xuất hiện ở khu vực Đông Nam Á trong ba q đầu năm 2020, trongđó In-đơ-nê-xi-a là quốc gia bị tấn công nhiều nhất với 1,3 triệu lượt.

+ Đặc biệt, trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19, các đối tượng có xu hướng tăngcường tấn công các bệnh viện, trung tâm chăm sóc sức khỏe và các cơ quan hànhchính. Bên cạnh đó, xu hướng đánh cắp tiền ảo cũng đang gia tăng tại Đông Nam Ákhi các loại tiền ảo phát triển bùng nổ và thiếu sự kiểm soát của các cơ quan chứcnăng.

- Tác động tới kinh tế:

+ Năm 2019, nền kinh tế số của Đông Nam Á lần đầu tiên chạm ngưỡng 100 tỷ USD,tăng gấp ba lần trong giai đoạn 2016 - 2019. Đáng chú ý, Việt Nam và In-đơ-nê-xi-ađược đánh giá là hai quốc gia có tiềm năng lớn nhất để phát triển nền kinh tế số so vớicác quốc gia khác trong khu vực, với tốc độ tăng trưởng kinh tế số hơn 40%/năm. Tiếpđó là Ma-lai-xi-a, Phi-líp-pin, Xin-ga-po và Thái Lan, với mức tăng trưởng kinh tế sốđạt trung bình 20% - 30%/năm. Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, kinh tế số củaĐông Nam Á có tiềm năng trở thành một trong năm nền kinh tế số hàng đầu thế giớivới mức 300 tỷ USD vào năm 2025.

+ Trong rất nhiều lĩnh vực có tiềm năng tăng trưởng nhờ cuộc Cách mạng côngnghiệp lần thứ tư, thương mại điện tử hiện là ngành chiếm tỷ trọng lớn nhất và tăngtrưởng nhanh nhất. Giá trị của ngành thương mại điện tử ở Đông Nam Á đạt 62 tỷUSD năm 2020, tăng 63% so với năm 2019. Dự báo, quy mô ngành thương mại điệntử sẽ chạm mốc 172 tỷ USD vào năm 2025. Ngoài ra, chuyển đổi số cũng tạo ra nhiềucơ hội phát triển cho những lĩnh vực mới như tài chính, y tế và giáo dục…

- Tác động tới xã hội:

+ Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư cũng đang tiềm ẩn khơng ít thách thức chonền kinh tế khu vực. Các quốc gia trong khu vực như Campuchia, In-đô-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a, Phi-líp-pin, Thái Lan và Việt Nam sẽ phải chuyển đổi khoảng 54% - 56%công việc hiện tại sang tự động hóa. Đặc biệt, một số lĩnh vực sản xuất công nghiệp

</div>