báo cáo nhóm môn kinh tế vi mô đề tài số 7 phân tích thị trường điện tại việt nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (839.79 KB, 15 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÔN ĐỨC THẮNG</b>

<b>KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH</b>

<b>BÁO CÁO NHĨM MƠN KINH TẾ VI MƠĐỀ TÀI SỐ: 7</b>

<b>PHÂN TÍCH THỊ TRƯỜNG ĐIỆN TẠI VIỆT NAM</b>

<i><b>Giảng viên hướng dẫn: Lớp Kinh tế Vi Mô</b></i>

<b>TP.HCM, THÁNG 4, NĂM 2023</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>ĐẠI HỌC TÔN ĐỨC THẮNGKHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH</b>

- Đa dạng số liệu, đồ thị minh họa

- Trình bày đẹp, văn phong trong sáng, không tối nghĩa0.5

1,01,02 Nội dung:

Lời mở đầu: trình bày tóm tắt nội dung và cấu trúc tiểu luận

Phần 1: Tổng quan đề tài (cơ sở lý thuyết) 2,5Phần 2: Chuyên sâu phân tích đề tài 2,5Chương 3: Kết luận và giải pháp đề tài 1,0

Ngày 2 tháng 6 năm 2023Giảng viên chấm điểm

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>ĐẠI HỌC TÔN ĐỨC THẮNGKHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH</b>

- Khả năng diễn đạt của người thuyết trình- Tương tác với lớp

2,01,01,01,02 Phản biện:

- Kĩ năng trả lời câu hỏi- Tinh thần nhóm

1,51,53 Kiểm sốt thời gian 2,0

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

PHỤ LỤCLỜI MỞ ĐẦU

CHƯƠNG 1...1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỊ TRƯỜNG ĐỘC QUYỀN...1

1.1. Một số khái niệm:...1

1.1.1 Khái niệm về thị trường:...1

1.1.2...Khái niệm về thị trường điện:11.2 Nguyên nhân của độc quyền:...2

1.3 Ảnh hưởng của thị trường độc quyền:...2

1.4 Cơ chế vận hành trong thị trường điện:...2

1.5 Các đối tượng tham gia thị trường điện:...3

CHƯƠNG 2...4

THỰC TRẠNG NGÀNH ĐIỆN VIỆT NAM...4

2.1. Cung và cầu của thị trường điện Việt Nam và sự ảnh hưởng của cung – cầu trên giá điện:...4

2.1.1. Cầu:...4

2.1.2 Cung...5

2.1.3 Giá điện, sự ảnh hưởng của cung - cầu đến giá điện...6

2.2 Thị trường điện Việt Nam:...9

2.2.1 Thị trường điện Việt Nam là loại thị trường nào?...9

2.2.2 Thị trường điện Việt Nam có tác động tích cực, tiêu cựctới cung cầu thị trường điện như thế nào?...9

2.3 Sự can thiệp của chính phủ và thúc đẩy thị trường điện:. 122.3.1 Chính phủ kiểm sốt thị trường điện...12

2.3.2 Thúc đẩy thị trường điện phát triển hiệu quả...14

2.4 Đánh giá chung:...162.4.1...Thuận lợi:

2.4.2...Khó khăn17

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

2.4.3...Nguyên nhân:17

CHƯƠNG 3...18MỘT SỐ GIẢI PHÁP VỀ THỊ TRƯỜNG ĐIỆN VIỆT NAM...18

3.1. Giải pháp về đảm bảo cân bằng cung cầu điện năng và cơ chế giá thị trường điện:...18

3.1.1. Giải pháp đảm bảo cung- cầu điện năng:...183.1.2. Giải pháp về cơ chế giá thị trường điện...183.2. Giải pháp tháo gỡ khó khăn, rào cản trong quản lý và đầutư vào sản xuất – cung ứng điện...19

3.2.1. Tháo gỡ khó khăn, rào cản trong việc gia tăng nguồn cung điện năng từ năng lượng tái tạo...193.2.2. Tháo gỡ khó khăn, rào cản trong việc hồn thiện chínhsách và thể chế quản lý - điều tiết thị trường điện lực:...20LỜI KẾT

TÀI LIỆU THAM KHẢO

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

Trong hình thái xã hội đang ngày càng phát triển tân tiến như hiện nay, tất cả mọihoạt động của con người đều luôn cần sử dụng đến những loại máy móc và thiết bị điệnnhằm phục vụ tốt hơn cho nhu cầu sống của bản thân. Vì thế mà, điện năng là yếu tố đầuvào cần thiết cho phần lớn các hoạt động sinh hoạt và sản xuất hằng ngày. Từ đó, ngànhđiện cũng trở thành ngành công nghiệp hạ tầng chủ chốt trong nền kinh tế của thế giới. Tại Việt Nam, thị trường điện lực được hình thành với mục tiêu nhằm đảm bảo cungcấp điện ổn định cho đời sống sinh hoạt cũng như sản xuất của xã hội, ngoài ra đẩy mạnhthu hút vốn đầu tư của các thành phần xã hội và tăng tính cạnh tranh để tạo ra nguồn kinhtế dồi dào phục vụ cho việc nâng cao hiệu quả trong sản xuất và kinh doanh điện lực.Theo Quyết định 26/2006/QĐ-TTg ngày 26 tháng 01 năm 2006 của Thủ tướng Chính phủvề lộ trình và các điều kiện hình thành phát triển các cấp độ thị trường điện lực tại ViệtNam: “ Thị trường điện lực tại Việt Nam sẽ được hình thành và phát triển qua 3 cấp độ:Cấp độ 1 ( 2005-2014): thị trường phát điện cạnh tranh; Cấp độ 2 (2015-2022): thịtrường bán buôn điện cạnh tranh; Cấp độ 3 (từ sau năm 2022): thị trường bán lẻ điệncạnh tranh.” Hiện nay ngành điện nước ta chỉ đang ở cấp độ 1 là thị trường phát điệncạnh tranh. Cùng với sự phát triển mạnh của nền kinh tế về nhiều mặt, thị trường điệnViệt Nam đã có những chuyển biến tích cực trong việc vận hành hệ thống, khâu phát điện,hạ tầng kỹ thuật và nguồn nhân lực ngày càng chuyên nghiệp nhằm thu hút lượng lớn vốnđầu tư trong và ngoài nước vào ngành điện nước ta. Qua đó, tạo nên cơ sở cần thiết đểchuyển từ thị trường phát điện cạnh tranh sang thị trường bán buôn cạnh tranh và tạo tiềnđề cho việc phát triển lên thị trường bán lẻ cạnh tranh theo đúng định hướng kế hoạchphát triển các cấp độ thị trường điện lực mà Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt. Trongtương lai, khi thị trường điện được phát triển lên các cấp độ cao hơn, các khách hàng sẽcó cơ hội được lựa chọn nhà cung cấp điện để có thể đáp ứng nhu cầu tiêu thụ về giá cả,công suất và điện năng chất lượng cao phù hợp. Nhận biết được tầm quan trọng to lớn củathị trường này, chúng tôi đã chọn đề tài Phân tích thị trường điện Việt Nam để tiến hành

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

nghiên cứu một cách rõ ràng, cụ thể với mục đích có cái nhìn tổng quan và sâu sắc về thịtrường điện lực nước ta.

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

<b>CHƯƠNG 1</b>

<b>CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỊ TRƯỜNG ĐỘC QUYỀN</b>

<b>1.1.Một số khái niệm:1.1.1 Khái niệm về thị trường:</b>

Có rất nhiều khái niệm về thị trường dựa trên các quan niệm khác nhau nhưnghầu hết đều chỉ ra thị trường là nơi gặp nhau giữa người mua và người bán mục đíchđể trao đổi hoặc giao dịch hàng hóa, dịch vụ.

“Thị trường là nơi dàn xếp giữa người bán và người mua trong trao đổi hànghóa và dịch vụ.” (David Begg, Stanley Fischer, Rudiger Dornbusch, 2007, trang 33)

Theo Từ điển kinh tế học, thị trường là “Cơ chế trao đổi tạo điều kiện chongười bán và người mua một sản phẩm, nhân tố sản xuất hay chứng khoán tài chínhgặp nhau để tiến hành các giao dịch.” (Nguyễn Văn Ngọc, 2006, trang 503)

<b>1.1.2 Khái niệm về thị trường điện:</b>

Ở Việt Nam, điện được xem là một thị trường độc quyền. Thị trường độc quyềnlà một dạng thị trường ở đó chỉ có một người bán và nhiều người mua.

“Một doanh nghiệp được gọi là độc quyền khi đó là người bánduy nhất và hàng hóa của họ khơng có các sản phẩm thay thế gầngũi.” (N. Gregory Mankiw, 2021, trang 335)

Theo Trần Thừa, thị trường độc quyền cung cấp một loại sản phẩm độc nhất màkhơng có sản phẩm thay thế, cơng ty có sản phẩm riêng biệt được gọi là công ty độcquyền và sản lượng của nó chiếm tồn bộ lượng sản phẩm của ngành kinh doanh; Cấutrúc thị trường kinh doanh chỉ có một người bán (doanh nghiệp, một công ty duy nhất).Điện năng là một loại hàng hóa không giống với các loại hàng hóa thơngthường, được sản xuất và đưa vào sử dụng bằng các công nghệ, kĩ thuật riêng biệt. Vớinhu cầu không ngừng gia tăng và sự phát triển của kinh tế, xã hội, việc truyền tải điệnbị gián đoạn, không đảm bảo chất lượng sẽ gây ra những tổn thất lớn cho xã hội, nhằmđáp ứng đủ cho nhu cầu người tiêu dùng chỉ có doanh nghiệp nhà nước mới đảm bảođủ các điều kiện để vận hành loại ngành đặc thù như điện năng.

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

Doanh nghiệp nhà nước là nhà phân phối chính cho thị trường điện Việt Nam.Cụ thể là tập đoàn Điện lực Việt Nam (viết tắt EVN).

<b>1.2 Nguyên nhân của độc quyền:</b>

Sự độc quyền được hình thành từ nhiều khía cạnh khác nhau nhưng các rào cảngia nhập là nguyên nhân cơ bản của vấn đề này. Theo N. Gregory Mankiw, có ba loạichính đó là: “Độc quyền về nguồn lực (một nguồn lực quan trọng cần thiết cho quátrình sản xuất được sở hữu bởi một doanh nghiệp duy nhất). Các quy định của chínhphủ (chính phủ trao cho một doanh nghiệp nhất quyền được sản xuất một vài loại hànghóa và dịch vụ). Quy trình sản xuất (một doanh nghiệp có khả năng sản xuất hàng hóachi phí thấp hơn so với phần lớn các nhà sản xuất khác)” (N. Gregory Mankiw, 2021,trang 335-336).

<b>1.3 Ảnh hưởng của thị trường độc quyền:</b>

Với cấu trúc thị trường là một người bán và nhiều người mua, thị trường nàymang lại cho người bán nhiều lợi ích hơn so với người mua. Nếu trong thị trường cạnhtranh, sự cạnh tranh tạo nhiều điều kiện cho người mua được hưởng lợi thì sự độcquyền ngược lại. “Tình trạng độc quyền lại đẩy người tiêu dùng vào thế bị lợi dụng, bịmóc túi, có khi cịn bị bạc đãi, bỏ rơi” (Nguyễn Ngọc Điện, 2014)

Doanh nghiệp có thể tác động lên giá cả “Nếu doanh nghiệp cạnh tranh là ngườichấp nhận giá, thì doanh nghiệp độc quyền là người quyết định giá.” (N. GregoryMakiw, 2021, trang 334). Chất lượng sản phẩm, dịch vụ hay thái độ phục vụ cũng dodoanh nghiệp quyết định. Khi đã cảm thấy thỏa mãn với vị trí độc nhất, tình trạng độcquyền sẽ gây ra sự trì trệ (Nguyễn Ngọc Điện, 2014)

Ngồi mặt tiêu cực của thị trường độc quyền thì nó cũng cần tồn tại cho nhữngmục đích cần thiết để đảm bảo tính an tồn, trật tư bình ổn xã hội. Trong một số lĩnhvực tiêu dùng thiết yếu thì việc đảm bảo sự ổn định, liên tục về số lượng, chất lượngnhư điện, nước (Nguyễn Ngọc Điện, 2014)

<b>1.4 Cơ chế vận hành trong thị trường điện:</b>

Hệ thống điện quốc gia Việt Nam có 3 khâu: sản xuất, truyền tải, phân phối vàtiêu thụ điện.

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

“Hiện nay, Tập đoàn Điện lực Việt Nam là tập đồn nhà nước có vị trí độcquyền, thống lĩnh thị trường ngành điện. EVN được tổ chức theo ngành dọc xuyênsuốt các khâu Phát điện -Truyền tải điện - Phân phối bán lẻ điện, trong đó chiếmkhoảng 62% thị phần khâu phát, độc quyền khâu truyền tải, chiếm hơn 90% thị phầnkhâu phân phối bán lẻ.” (Trần Thị Mỹ Dung, Phạm Văn Bình, 2020).

<b>1.5 Các đối tượng tham gia thị trường điện: </b>

- Đơn vị phát điện.- Đơn vị tải điện.- Đơn vị phân phối điện.- Đơn vị buôn bán điện.- Đơn vị bán lẻ điện.

- Đơn vị điều độ hệ thống điện quốc gia.

(Theo điều 19, Luật Điện lực 2004 (sửa đổi 2012) Căn cứ điều 19, Luật Điện lực số28/2004/QH 11 năm 2004)

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

<b>CHƯƠNG 2</b>

<b>THỰC TRẠNG NGÀNH ĐIỆN VIỆT NAM</b>

<b>2.1. Cung và cầu của thị trường điện Việt Nam và sự ảnh hưởng của cung – cầu trên giá điện:</b>

Tính đến thời điểm 4/2023, dân số Việt Nam đạt 99.527.737 người (Theo sốliệu mới nhất từ Liên Hợp Quốc) cùng với đó là sự phát triển theo xu hướng cơngnghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và chính sách hội nhập toàn cầu của Việt Nam đãlàm cho nhu cầu sử dụng điện của nước ta ngày càng tăng cao.

Theo CTCP Chứng khốn Ngân hàng Cơng thương Việt Nam (CTS) đã dự báonhu cầu điện tiêu thụ cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam vẫn sẽ đạt ở mức cao.

Hội nghị Tiết kiệm năng lượng toàn quốc ngày 14/07/2022 tại TP Đà Nẵng doBộ Công Thương tổ chức dự đốn trong vịng 5 năm tới, nhu cầu điện năng vẫn tăngtrưởng ở mức khoảng 8.5%/năm, chủ yếu ở lĩnh vực sản xuất công nghiệp và xâydựng. Theo CTS, căn cứ vào báo cáo “Cập nhật cân đối cung cầu điện giai đoạn 2021-2025” của EVN, sản lượng điện thiếu hụt trên toàn hệ thống sẽ đạt đến 13.3 tỷ kWhvào năm 2023.

Do nhu cầu sử dụng điện ngày càng tăng cao, Việt Nam hiện đang phát triểnthêm các nguồn sản xuất điện mới, cả về thủy, nhiệt điện lẫn sản xuất bằng năng lượngthay thế như gió, ánh sáng mặt trời. Tuy nhiên, hiện tại nước ta vẫn phải nhập khẩu khíthiên nhiên hóa lỏng và tăng phụ tải nhiệt điện để có thể đáp ứng các nhu cầu sản xuấtcông nghiệp cho sự phát triển kinh tế.

Từ đầu năm 2019, tỷ trọng năng lượng tái tạo trong hệ thống năng lượng đãtăng lên đáng kể; phần nhiều nhờ vào năng lượng mặt trời; tuy vậy, năng lượng giócũng đang trên đà phát triển.

Sản lượng điện thương phẩm toàn EVN tháng 5/2021 đạt khoảng 19,67 tỷ kWh,tăng 15,4% so với cùng kỳ năm trước. Luỹ kế 5 tháng đạt 90,51 tỷ kWh, tăng 8,51%so với cùng kỳ năm 2020.

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<b>Biểu đồ 2.2: Biểu đồ cơ cấu sản lượng điện theo nguồn lũy kế 10 tháng/ 2022</b>

Từ biểu đồ 2.2 ta có thể thấy, tổng sản lượng điện của toàn hệ thống trong 10tháng đầu năm của 2022 đạt 225,98 tỷ kWh tương đương tăng 6,1%.

<b>Biểu đồ 2.1: Biểu đồ thể hiện sản lượng điện sản xuất, nhập khẩu toàn hệ thốnggiai đoạn 1996 – 2019</b>

(Nguồn: Tạp chí điện tử Tài chính & Cuộc sống)Từ biểu đồ trên cho thấy, sản lượng điện sản xuất & nhập khẩu tăng dần quatừng năm (1996-2019).

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

<b>2.1.3 Giá điện, sự ảnh hưởng của cung - cầu đến giá điện</b>

Theo thống kê của trang erav.vn, tính đến tháng 10/2022, giá điện tạicác nước phương Tây như Pháp là 4.847 VNĐ/kWh, Đức là 4.278 VNĐ/kWh vàVương quốc Anh là khoảng 3.710 VNĐ/kWh.

Ở châu Á, giá điện ở Nhật cụ thể là Tokyo vào tháng 10 tăng gần 27%.Tại Thái Lan, giá điện sinh hoạt đã tăng lên 4,72 baht/kWh (khoảng 3.273VNĐ/kWh) từ tháng 9/2022.

Giá điện trung bình trên thế giới ở thời điểm tháng 3/2021 là 0,136 USD/kWhđối với khách hàng hộ gia đình và 0,124 USD/kWh đối với khách hàng là doanhnghiệp.

Năm 2021, theo Quyết định số 648/QĐ-BCT ngày 20/3/2019 của BộCông Thương, giá bán lẻ điện bình quân là khoảng 1.864 đồng/kWh (khoảng0,083 USD/kWh), tương đương khoảng 66% so với mức giá điện trung bình củathế giới. Giá điện bình quân của Việt Nam hiện đang xếp thứ 101/147 quốc gia (theothứ tự giảm dần của giá điện) có trong báo cáo.

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

(Nguồn: GPC)

</div>