Bài giảng Thuốc trừ phong thấp

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.2 MB, 69 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

THUỐC TRỪ PHONG THẤP

ThS. Võ Thanh Phong

1

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

Nội dung

1. Đại cương

2. Khứ phong thấp, tán hàn

3. Khứ phong thấp, thanh nhiệt

4. Khứ phong thấp, cường cân cốt

2

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

Chương 1

Đại cương

3

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

Thuốc có tác dụng tiêu trừ phong hàn thấp tà để giảm đau

Định nghĩa

Source: Trần Quốc Bảo (2011), Thuốc y học cổ truyền và ứng dụng lâm sàng, NXB Y Học. 4

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

Các chứng đau ở cơ nhục, kinh lạc, cân cốt, xương khớpTê nhức và sưng các khớp

Cân mạch co rút, co duỗi khó khăn

Chỉ định

Source: Trần Quốc Bảo (2011), Thuốc y học cổ truyền và ứng dụng lâm sàng, NXB Y Học. 5

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

Khứ phong thấp, tán hànKhứ phong thấp, thanh nhiệtKhứ phong thấp, cường cân cốt

Phân loại

Source: Trần Quốc Bảo (2011), Thuốc y học cổ truyền và ứng dụng lâm sàng, NXB Y Học. 6

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

Trừ phong thấp kiêm hàn

So sánh tác dụng

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and 7

Tên latinTên VNMức độ

Notopterygii rhizoma Khương hoạt

Angelicae pubescentis radix Độc hoạt

Clematidis radix Uy linh tiên

Chuanxiong rhizoma Xuyên khung

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

Trừ phong thấp

So sánh tác dụng

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

Tên latinTên VNMức độ

Polygoni cuspidati rhizoma Hổ trượng

Atractylodis rhizoma Thương truật

Sigesbeckiae herba Hy thiêm thảo

Gentianae macrophyllae radix Tần giao

Bombyx batrycatus Cương tàm

Chaenomelis fructus Mộc qua

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

Trừ hàn thấp

So sánh tác dụng

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and 9

Tên latinTên VNMức độ

Aconiti radix lateralis praeparata Chế phụ tử

Asari herba Tế tân

Clematidis radix Uy linh tiên

Curculinginis rhizoma Tiên mao

Trigonellae semen Hồ lô ba

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

Trừ phong thấp, thông kinh

So sánh tác dụng

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

Tên latinTên VNMức độ

Bungarus Kim tiền bạch hoa xà

Clematidis radix Uy linh tiên

Piperis caulis Hải phong đằng

Erythrinae cortex Hải đồng bì

Trachelospermi caulis Lạc thạch đằng

Mori ramulus Tang chi

Pheretima Địa long

Zaocys Ô tiêu xà

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

Trừ phong thấp, bổ can thận

So sánh tác dụng

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and 11

Tên latinTên VNMức độ

Cibotii rhizoma Cẩu tích

Dipsaci radix Tục đoạn

Erythrinae cortex Hải đồng bì

Taxilli herba Tang ký sinh

Acanthopanacis cortex Ngũ gia bì

Angelicae pubescentis radix Độc hoạt

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

Trừ phong thấp, chỉ thống

So sánh tác dụng

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

Tên latinTên VNMức độ

Scolopendra Ngơ cơng

Scorpio Tồn yết

Clematidis radix Uy linh tiên

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

Tính táo, dễ hao thương âm huyếtÂm hư huyết hư dùng thận trọng

Lưu ý

Source: Trần Quốc Bảo (2011), Thuốc y học cổ truyền và ứng dụng lâm sàng, NXB Y Học. 13

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

Chương 2

Khứ phong thấp tán hàn

14

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

Tên: Angelica pubescens, Heracleum var.

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

Độc hoạt

Angelicae pubescentis radix

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

Độc hoạt

Angelicae pubescentis radix

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and 17

Trừ phong Đau đầu, đau răng, đau gối Trừ phong

thấp Tý chứng vùng thắt lưng, chân và thắt lưng nặng 

Chỉ thống Tý chứng, đau xương, đau khớp,

Bổ thận Nặng nề, yếu thắt lưng, chi dưới 

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

Độc hoạt

Angelicae pubescentis radix

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

Sử dụng

Liều lượng 3-10 gThời gian sắc 20 phút

Độc tính Chứa furocoumarin gây nhạy cảm ánh sángChống chỉ định Huyết hư

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

Tên: Clematis chinensis

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

Uy linh tiên

Clematidis radix

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

Thông kinh,

khai khiếu Giải biểu, thông kinh, đau, tê Chỉ thống Tý chứng, đau khớp, sưng đau Trừ phong

hàn

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

Uy linh tiên

Clematidis radix

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

Tên: Zaocys dhummades

Họ: Colubridae

Ô tiêu xàZaocys

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

Ô tiêu xàZaocys

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

Ô tiêu xàZaocys

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and 25

Trừ phong Tê yếu chi, co cơ, co giật, ngứa da,

Trừ phong tý Co thắt, đau, cứng, cân cơ yếu, liệt

Thông kinh Liệt nửa người, yếu cơ, tê và đau

Tức phong Co thắt, run, co giật, liệt nửa người,

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

Ô tiêu xàZaocys

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 27<div class="page_container" data-page="27">

Tên: Trachelospermum jasminoides

</div>Trang 28<div class="page_container" data-page="28">

Lạc thạch đằng

Trachelospermi caulis

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 29<div class="page_container" data-page="29">

thấp Đau, co thắt cân cơ, tý chứng, đau kèm cảm giác nóng 

Tiêu sưng Đau, sưng họng, loét, abscess sưng

</div>Trang 30<div class="page_container" data-page="30">

Lạc thạch đằng

Trachelospermi caulis

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 31<div class="page_container" data-page="31">

Tên: Chaenomeles speciosa

</div>Trang 32<div class="page_container" data-page="32">

Mộc qua

Chaenomelis fructus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 33<div class="page_container" data-page="33">

Mộc qua

Chaenomelis fructus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and 33

Thông kinh Thấp tý vùng lưng gối, yếu cơ, co

cứng cơ, đặc biệt ở chân 

Trừ phong thấp

Tý chứng, sưng, đau thắt lưng, gối,

Trừ hàn thấp Bụng quặn đau, co thắt chân Giảm co thắt Chân co thắt, bụng quặn đau 

</div>Trang 34<div class="page_container" data-page="34">

Mộc qua

Chaenomelis fructus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 35<div class="page_container" data-page="35">

Tên: Piper futokadsura

Họ: Piperaceae

Hải phong đằngPiperis caulis

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

</div>Trang 36<div class="page_container" data-page="36">

Hải phong đằngPiperis caulis

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 37<div class="page_container" data-page="37">

Hải phong đằngPiperis caulis

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and 37

Trừ phong thấp

Tý chứng, đau cứng khớp, đau thắt

lưng, gối, co thắt cân cơ Trừ phong tý Đau cứng khớp, đau lưng, co thắt

Trừ phong Đau thượng vị, đau bụng, tiêu chảy Chỉ thống Đau khớp, đau lưng, đau gối, co

cứng cân cơ, đau bụng trên Thông kinh Cứng khớp, đau cân cơ, tý chứng 

</div>Trang 38<div class="page_container" data-page="38">

Hải phong đằngPiperis caulis

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 39<div class="page_container" data-page="39">

Tên: Bungarus multicinctus

</div>Trang 40<div class="page_container" data-page="40">

Kim tiền bạch hoa xàBungarus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 41<div class="page_container" data-page="41">

Kim tiền bạch hoa xàBungarus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and 41

Trừ phong Tê yếu lưng, co cơ, viêm da, hồng

ban, bệnh da có ngứa, lt mạn tính Khử ứ Co thắt, đau, cứng và yếu cân cơ, liệt

Thông kinh Liệt nửa người, yếu cơ, tê và đau sau

Tức phong Co cứng, co giật, động kinh, liệt nửa

</div>Trang 42<div class="page_container" data-page="42">

Kim tiền bạch hoa xàBungarus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 43<div class="page_container" data-page="43">

Tên: Xanthium sibericum

Họ: Asteraeceae

Thương nhĩ tửXanthii fructus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

</div>Trang 44<div class="page_container" data-page="44">

Thương nhĩ tửXanthii fructus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 45<div class="page_container" data-page="45">

Thương nhĩ tửXanthii fructus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and 45

Giải biểu Đau đầu lan cổ, lưng trên, nghẹt mũi 

</div>Trang 46<div class="page_container" data-page="46">

Thương nhĩ tửXanthii fructus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

Chống chỉ định Huyết hư

</div>Trang 47<div class="page_container" data-page="47">

Chương 3

Khứ phong thấp thanh nhiệt

47

</div>Trang 48<div class="page_container" data-page="48">

Tên: Gentiana macrophylla

Họ: Gentianaceae

Tần giao

Gentianae macrophyllae radix

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 49<div class="page_container" data-page="49">

Tần giao

Gentianae macrophyllae radix

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and 49

</div>Trang 50<div class="page_container" data-page="50">

Tần giao

Gentianae macrophyllae radix

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

Thận hư, triều nhiệt, ra mồ hôi 

</div>Trang 51<div class="page_container" data-page="51">

Tần giao

Gentianae macrophyllae radix

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and 51

Sử dụng

</div>Trang 52<div class="page_container" data-page="52">

Tên: Erythrina variegata

Họ: Fabaceae

Hải đồng bì

Erythrinae cortex

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 54<div class="page_container" data-page="54">

Hải đồng bì

Erythrinae cortex

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

Trừ thấp tý Đau gối, tê thắt lưng và gối Chàm, bỏng

KST da, dùng ngoài: tổn thương da,

Chỉ thống Đau khớp, đau TK tọa, đau gối, đau

</div>Trang 56<div class="page_container" data-page="56">

Tên: Morus alba

Họ: Moraceae

Tang chi

Mori ramulus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 58<div class="page_container" data-page="58">

Tang chi

Mori ramulus

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

Trừ phong

thấp Đau khớp, co thắt, tý chứng, đặc biệt ở vai và tay 

Trừ phong tý Thông kinh, đặc biệt ở vai và tay Trừ phong

Thông kinh Tý chứng, đau khớp, đau chi 

</div>Trang 60<div class="page_container" data-page="60">

Tên: Sigesbeckia pubescens

Họ: Asteraceae

Hy thiêm thảo

Sigesbeckiae herba

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 62<div class="page_container" data-page="62">

Hy thiêm thảo

Sigesbeckiae herba

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

An thần Kích thích, mất ngủ, hay quên 

Tiềm dương Tiềm can dương, đau đầu, chóng mặt Bổ thận Yếu lưng gối, đau xương, tê, liệt nửa

</div>Trang 64<div class="page_container" data-page="64">

Chương 4

Khứ phong thấp bổ can thận

64

</div>Trang 65<div class="page_container" data-page="65">

Tên: Acanthopanax gracilistylus, Periploca sepium

</div>Trang 66<div class="page_container" data-page="66">

Ngũ gia bì

Acanthopanacis cortex

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 67<div class="page_container" data-page="67">

Trừ thấp Sưng, tiểu ít, phù, yếu chân 

Bổ dương Bổ can thận, đau thắt lưng, yếu

</div>Trang 68<div class="page_container" data-page="68">

Ngũ gia bì

Acanthopanacis cortex

Source: Hempen, C. H., & Fischer, T. (2009). A materia medica for Chinese medicine: plants, minerals, and

animal products. Elsevier Health Sciences.

</div>Trang 69<div class="page_container" data-page="69">

CÁM ƠN ĐÃ LẮNG NGHE

69

</div>

Bài giảng Thuốc trừ phong thấp

<b>THUỐC TRỪ PHONG THẤP</b>

ThS. Võ Thanh Phong

<b>Nội dung</b>

<b>1. Đại cương</b>

<b>2. Khứ phong thấp, tán hàn</b>

<b>3. Khứ phong thấp, thanh nhiệt</b>

<b>4. Khứ phong thấp, cường cân cốt</b>

<b>Chương 1</b>

<b>Đại cương</b>

<b>Định nghĩa</b>

<b>Chỉ định</b>

<b>Phân loại</b>

<b>So sánh tác dụng</b>

<b>So sánh tác dụng</b>

<b>So sánh tác dụng</b>

<b>So sánh tác dụng</b>

<b>So sánh tác dụng</b>

<b>So sánh tác dụng</b>

<b>Lưu ý</b>

<b>Chương 2</b>

<b>Khứ phong thấp tán hàn</b>

<b>Độc hoạt</b>

<b>Angelicae pubescentis radix</b>

<b>Độc hoạt</b>

<b>Angelicae pubescentis radix</b>

<b>Độc hoạt</b>

<b>Angelicae pubescentis radix</b>

<b>Uy linh tiên</b>

<b>Clematidis radix</b>

<b>Uy linh tiên</b>

<b>Clematidis radix</b>

<b>Ô tiêu xàZaocys</b>

<b>Ô tiêu xàZaocys</b>

<b>Ô tiêu xàZaocys</b>

<b>Ô tiêu xàZaocys</b>

<b>Lạc thạch đằng</b>

<b>Trachelospermi caulis</b>

<b>Lạc thạch đằng</b>

<b>Trachelospermi caulis</b>

<b>Mộc qua</b>

<b>Chaenomelis fructus</b>

<b>Mộc qua</b>

<b>Chaenomelis fructus</b>

<b>Mộc qua</b>

<b>Chaenomelis fructus</b>

<b>Hải phong đằngPiperis caulis</b>

<b>Hải phong đằngPiperis caulis</b>

<b>Hải phong đằngPiperis caulis</b>

<b>Hải phong đằngPiperis caulis</b>

<b>Kim tiền bạch hoa xàBungarus</b>

<b>Kim tiền bạch hoa xàBungarus</b>

<b>Kim tiền bạch hoa xàBungarus</b>

<b>Thương nhĩ tửXanthii fructus</b>

<b>Thương nhĩ tửXanthii fructus</b>

<b>Thương nhĩ tửXanthii fructus</b>

<b>Thương nhĩ tửXanthii fructus</b>

<b>Chương 3</b>

<b>Khứ phong thấp thanh nhiệt</b>

<b>Tần giao</b>

<b>Gentianae macrophyllae radix</b>

<b>Tần giao</b>

<b>Gentianae macrophyllae radix</b>

<b>Tần giao</b>

<b>Gentianae macrophyllae radix</b>

<b>Tần giao</b>

<b>Gentianae macrophyllae radix</b>

<b>Hải đồng bì</b>

<b>Erythrinae cortex</b>

<b>Hải đồng bì</b>

<b>Erythrinae cortex</b>

<b>Tang chi</b>

<b>Mori ramulus</b>

<b>Tang chi</b>

<b>Mori ramulus</b>

<b>Hy thiêm thảo</b>

<b>Sigesbeckiae herba</b>

<b>Hy thiêm thảo</b>

<b>Sigesbeckiae herba</b>

<b>Chương 4</b>