tiểu luận đề bài bình đẳng giới trong gia đình lý luận và thực tiễn

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.99 MB, 22 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

BỘ TƯ PHÁP

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

BÀI TẬP NHĨM MƠN: LUẬT BÌNH ĐẲNG GIỚI

Đề bài: “ Bình đẳng giới trong gia đình – lý luận và thực tiễn”

Hà Nội, 2023

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

DANH MỤC VIẾT TẮT

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU...

NỘI DUNG...

I. Khái quát chung về bình đẳng giới trong gia đình...

1.Khái niệm bình đẳng giới trong gia đình...

2.Vai trị của gia đình trong nhận thức và thực hiện về bình đẳng giới...

3.Ý nghĩa của bình đẳng giới trong gia đình...

II. Nội dung của bình đẳng giới trong gia đình...

1.Bình đẳng giới về phân cơng lao động trong gia đình...

2.Bình đẳng giới về tiếp cận và kiểm soát các nguồn lực trong gia đình...

3.Bình đẳng giới về quyền quyết định các vấn đề trong gia đình...

4.Bình đẳng giới về quyền được tơn trọng thân thể, nhân phẩm, danh dự, uy

2.Giữa con trai và con gái trong gia đình...

3.Giữa các thành viên nam và thành viên nữ trong gia đình...

IV. Thực tiễn về vấn đề bình đẳng giới trong gia đình hiện nay...

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

Too long to read onyour phone? Save

to read later on your computer

Save to a Studylist

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

MỞ ĐẦU

Bình đẳng giới là một vấn đề không quá mới nhưng đã tồn tại và gây nên nhiều tranh cãi trên phạm vi toàn thế giới đã từ rất lâu. Tư tưởng về bình đẳng giới đã hằn sâu vào văn hóa của từng dân tộc và mỗi nơi lại có một tư tưởng khác nhau. Thực hiện bình đẳng giới trong gia đình là việc vợ, chồng có quyền và nghĩa vụ ngang nhau và có nghĩa vụ, trách nhiệm trong các hoạt động của mái ấm gia đình, có ý thức và trách nhiệm thực hiện các nghĩa vụ đó. Những cơng việc đó dựa trên sự chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau, tạo sự đồng thuận, sự quan tâm, chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau của cả vợ và chồng giúp cho sự phát triển của mái ấm gia đình khơng thay đổi, bền vững và vững chắc. Đến với đề bài “Bình đẳng giới trong gia đình - lý luận và thực tiễn” của nhóm chúng tơi, mong có thể đem tới cho mọi người cái nhìn sâu sắc hơn về vấn đề này.

NỘI DUNGI. Khái quát chung về bình đẳng giới trong gia đình

1. Khái niệm bình đẳng giới trong gia đình

Căn cứ tại Điều 18 Luật Bình đẳng giới 2006 quy định về bình đẳng giới trong gia đình thì “Bình đẳng giới trong gia đình là việc vợ chồng, con trai và con gái, các thành viên nam và nữ trong gia đình có vị trí, vai trị ngang nhau, quyền được tạo điều kiện và cơ hội phát huy năng lực của mình cho sự phát triển của gia đình như nhau, quyền được thụ hưởng về thành quả phát triển của gia đình và xã hội ngang nhau, quyền được tham gia quyết định các vấn đề của bản thân và gia đình”.

Trên cơ sở các quyền đó, thành viên trong gia đình được tự do tham gia vào các cơng việc gia đình và ngồi xã hội tùy theo khả năng và sở thích của mình, được tự do lựa chọn những vai trị giống nhau hoặc khác nhau trong gia đình tùy theo mục đích, được tự do lựa chọn cách thức thụ hưởng các thành quả tùy theo sở thích của mỗi người. Tuy nhiên, bình đẳng khơng có nghĩa là bằng nhau, do đặc điểm sinh học khác nhau và tính chất vai trị khác nhau mà sẽ có những sự bình đẳng thực chất phù hợp với từng cá nhân trong gia đình.

2. Vai trị của gia đình trong nhận thức và thực hiện về bình đẳng giới

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

Gia đình là nơi diễn ra quá trình xã hội hóa cá nhân, là ngơi trường đầu tiên đào tạo, hình thành nhận thức của con người về mọi lĩnh vực của xã hội, trong đó có nhận thức về quan hệ giới. Có thể nói gia đình đóng vai trị cơ bản trong việc định hình mối quan hệ giới ngay từ những buổi đầu khi con người biết nhận thức và truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Sự nhận thức không đúng đắn về giới và bình đẳng giới sẽ tạo ra những tiền lệ xấu, làm giảm vị thế của người phụ nữ, dẫn đến bất bình đẳng giới ngay trong gia đình. Từ đó sẽ dẫn đến nhiều vấn đề khác như bạo lực gia đình, làm chậm mục tiêu bình đẳng giới. Ngược lại, khi các thế hệ đi trước nhận thức đúng đắn, có tư tưởng tiến bộ về bình đẳng giới thì họ sẽ truyền dạy cho các thế hệ kế tiếp những nhận thức đúng đắn đó.

Để có được nhận thức về bình đẳng giới đã khó, để hành động bình đẳng giới càng khó hơn. Việc thực hiện bình đẳng giới của các thế hệ đi trước trong gia đình như ơng bà, cha mẹ… tác động rất lớn đến nhận thức của các thế hệ sau. Trước đó, vai trị của người phụ nữ bị xem nhẹ và khơng có địa vị trong gia đình. Nâng cao vị thế, vai trò của người vợ, người mẹ giúp bước gần hơn từ gia đình đến xã hội bình đẳng giới. Thêm nữa, khơng được thiên vị trong việc chăm sóc, ni dạy và đầu tư cho con. Những bậc cha mẹ cần hiểu và đối xử công bằng với các con, tạo cho các con cơ hội học tập, làm việc và hưởng thụ các giá trị vật chất, tinh thần không phân biệt con trai, con gái. Thực hiện bình đẳng giới trong gia đình cịn là vợ chồng có quyền lợi và nghĩa vụ ngang nhau trong hoạt động của gia đình, khơng phân cơng lao động trong gia đình phụ thuộc vào giới như: Quyền đưa ra quyết định trong gia đình, quan điểm chăm sóc và ni dạy con cái, phân chia cơng việc nhà… Như vậy, để đạt được bình đẳng giới, trước hết trong gia đình, ơng bà, cha mẹ phải nâng cao nhận thức và thực hiện về bình đẳng giới vì chính ơng bà, cha mẹ là nhân tố quan trọng nhất trong việc tuyên truyền, giáo dục về bình đẳng giới cho thế hệ trẻ.

3. Ý nghĩa của bình đẳng giới trong gia đình

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

Gia đình đang là mục tiêu quan trọng nhất của cuộc cách mạng về giới. Những nhu cầu, lợi ích cá nhân khơng được đáp ứng trong hơn nhân dần trở thành xung đột và kéo theo hậu quả tiêu cực về mặt xã hội và gia đình. Chính vì vậy, con đường nhận thức và hành động vì sự bình đẳng giới phải bắt đầu từ gia đình và ngay trong gia đình. Gia đình mà nam, nữ được bình đẳng là mơi trường giáo dục hiệu quả nhất về bình đẳng giới.

Bình đẳng giới trong gia đình khiến cho cha mẹ dành tình u thương, sự quan tâm, chăm sóc, ni dạy con trai và con gái là như nhau, các con đều sẽ được tạo cơ hội học tập, làm việc và hưởng thụ các giá trị vật chất, tinh thần như nhau. Từ đó, trẻ em gái và trẻ em trai được phát triển đồng đều và tồn diện nhất có thể. Những gia đình có tư tưởng cổ hủ, gia trưởng, phong kiến giáo điều ln có quan niệm trọng nam khinh nữ, vì thế các trẻ em gái trong gia đình thường khơng được coi trọng, việc học hành hay những việc lớn đều phải do người con trai gánh vác còn con gái phải đảm nhiệm việc chăm sóc gia đình cho nên khơng cần học hành, thi cử. Việc thực hiện bình đẳng giới trong gia đình sẽ mang lại cơ hội được chăm sóc và giáo dục như nhau cho con trai và con gái.

Thực hiện tốt bình đẳng giới trong gia đình sẽ tạo một bầu khơng khí gia đình hạnh phúc, lành mạnh, đưa địa vị của người phụ nữ được nâng cao hơn, từ đó tác động tốt đến sức khỏe, mơi trường sống của các thành viên gia đình. Bên cạnh đó, khi phụ nữ được học tập, nâng cao năng lực lao động sẽ tạo ra nguồn thu nhập cho gia đình và phần nào tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế đất nước. Thống kê của Liên Hợp Quốc tại Việt Nam năm 2014, bạo lực giới gây tổn thất gần 1,41% thu

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

nhập GDP của Việt Nam vào năm 2010. Đồng thời, phụ nữ chịu bạo lực sẽ giảm 35% năng suất so với người khơng bạo lực . 1

Bình đẳng giới trong gia đình giải phóng phụ nữ khỏi cơng việc nhà, tạo điều kiện đưa họ vào thị trường lao động để có thu nhập, nâng cao vị thế của người phụ nữ. Việc người phụ nữ được tham gia vào các lĩnh vực trong đời sống xã hội: chính trị, lao động, kinh tế, khoa học và công nghệ… là cơ hội để phụ nữ thể hiện những khả năng chưa được khai thác, giúp đất nước có thêm nhân tài, và truyền cảm hứng cho những người phụ nữ khác. Việc này vừa đảm bảo được quyền con người của cá nhân, vừa tạo được sự tơn trọng dành cho người phụ nữ. Bình đẳng giới khơng chỉ giải phóng người phụ nữ mà cịn phá bỏ phân cơng lao động theo giới trong gia đình, người đàn ơng trong gia đình cũng phải chung tay giúp đỡ những cơng việc trong nhà. Một gia đình bền vững phải là một gia đình mà ở đó người vợ và chồng đều cùng nhau xây dựng, vun đắp, chia sẻ đều cơng việc trong gia đình.

II. Nội dung của bình đẳng giới trong gia đình

1. Bình đẳng giới về phân cơng lao động trong gia đình

Phân công lao động theo giới luôn gắn với điều kiện kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia. Phân cơng lao động theo giới trong gia đình Việt Nam hiện nay vẫn mang đậm nét truyền thống. Các công việc như nấu ăn, đi chợ, giặt giũ quần áo, chăm sóc con, chăm sóc người già, người ốm… chủ yếu do phụ nữ thực hiện. Đồng thời, phân công lao động theo giới còn được thể hiện qua việc lao động của người chồng thường tập trung nhiều hơn vào những công việc trực tiếp tạo thu nhập. Từ đó dẫn đến kết quả là nam giới có tỉ lệ thu nhập cao hơn nữ giới.

Sự bất bình đẳng về phân cơng lao động theo giới trong gia đình một phần là do quan niệm sai lầm của cả nam và nữ giới. Đa số phụ nữ Việt Nam hướng đến vai trò giới truyền thống khá mạnh. Những phẩm chất như nội trợ giỏi, nuôi dạy con tốt… được đánh giá quan trọng hơn những vấn đề khác như có học vấn cao, có

Hà An, “Phụ nữ bị chịu bạo lực sẽ giảm 35% năng suất so với người không bị bạo lực”, nguồn:

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

tín trong nghề nghiệp, có địa vị trong xã hội. Nhiều phụ nữ vẫn đánh giá cao vai trò trụ cột của người chồng, bằng lòng với vai trò là người nội trợ. Quan niệm sai lầm đó của phụ nữ được sự chấp nhận tích cực của nam giới, hầu hết nam giới tham gia vào thị trường lao động bằng mọi cách để tạo thu nhập cho gia đình. Quan hệ giữa vợ và chồng thường xuyên xung đột do sự phân công lao động bất bình đẳng đó.

Để xố bỏ sự phân công lao động theo giới, khoản 5 Điều 18 Luật bình đẳng giới quy định:

. Như vậy, để đạt được bình đẳng giới trong gia đình, vấn đề quan trọng là xố bỏ sự phân cơng lao động theo giới trong gia đình, tiến tới bình đẳng giới trong phân công lao động. Vợ, chồng, con trai, con gái, thành viên nam, thành viên nữ cùng nhau chia sẻ cơng việc gia đình, cùng được tham gia vào thị trường lao động tạo thu nhập, đảm bảo nhu cầu về mọi mặt cho các thành viên trong gia đình.

2. Bình đẳng giới về tiếp cận và kiểm sốt các nguồn lực trong gia đình

Gia đình là nơi diễn ra quá trình sản xuất và phân phối các nguồn lực. Kết quả nghiên cứu xã hội học chỉ ra rằng trong gia đình người vợ và người chồng có xu hướng chia sẻ sự tiếp cận phần lớn các nguồn lực nhưng người chồng có vai trị quyết định trong việc kiểm soát các nguồn lực quan trọng của gia đình như đất đai, nhà ở, phương tiện sản xuất… Theo Luật Đất đai năm 2013, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhà ở phải ghi tên của cả chồng và vợ, đây là chính sách có ý nghĩa quan trọng nhằm cải thiện tình trạng bất bình đẳng giới trong tiếp cận các nguồn lực xã hội, bảo đảm quyền bình đẳng của phụ nữ trong sở hữu nhà, đất. Yếu tố gây cản trở lớn đến bình đẳng giới trong gia đình là việc đa số phụ nữ khơng có tên trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở. Nguyên nhân của thực trạng này là do đa số người dân chưa biết đến quy định về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang hai tên vợ và chồng, từ đó chưa nhận thức đầy đủ về lợi ích của quyền tiếp cận và sử dụng đất của người phụ nữ. Qua đó cho thấy, trong gia đình, khi khơng thực sự được làm chủ nguồn đất đai, tư liệu, cơng cụ sản xuất thì người phụ nữ luôn ở vị thế phụ thuộc, họ không được chủ động trong việc lập

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

kế hoạch phát triển kinh tế gia đình. Như vậy, sự bất bình đẳng giới trong tiếp cận và kiểm sốt nguồn lực trong gia đình là yếu tố làm tăng sự bất bình đẳng giới trong gia đình. Từ đó, làm tăng bạo lực đối với phụ nữ, tăng tỉ lệ sinh, tỉ lệ tử vong, làm giảm tiếng nói và khả năng tự bảo vệ của phụ nữ trong quan hệ với nam giới.

Khoản 2 Điều 18 Luật bình đẳng giới quy định: “Vợ, chồng có quyền, nghĩa vụ ngang nhau trong sở hữu tài sản chung, bình đẳng trong sử dụng nguồn thu nhập chung của vợ chồng và quyết định các nguồn lực trong gia đình”. Điều này cũng góp phần làm thay đổi sự tiếp cận và kiểm soát các nguồn lực giữa thành viên nam và thành viên nữ trong gia đình, làm thay đổi cán cân quyền lực giữa các thành viên gia đình và mang lại ý nghĩa sâu sắc về bình đẳng giới và phúc lợi gia đình.

3. Bình đẳng giới về quyền quyết định các vấn đề trong gia đình

Trong gia đình, nam giới thường là người đưa ra các quyết định về vấn đề trong gia đình như: tài chính, lợi ích, con cái và về cả những người phụ nữ, họ quyết định cả vấn đề sinh con và các hoạt động khác mang tính riêng tư của phụ nữ. Quyền quyết định trong gia đình đánh giá vị thế của nam giới và nữ giới trong gia đình, lý tưởng nhất là cả nam giới và nữ giới đều cùng tham gia quyết định các vấn đề của gia đình, đây chính là sự bình đẳng giới trong gia đình.

Luật Bình đẳng giới đã quy định rất rõ ràng về việc bình đẳng trong quyền quyết định giữa vợ và chồng trong Khoản 1, 2 và 3 của Điều 18. Theo quy định trên thì trong gia đình, vợ và chồng có vị trí, vai trị ngang nhau, quyền được tham gia quyết định các vấn đề của bản thân và của gia đình. Nhưng do ảnh hưởng của tư tưởng truyền thống vẫn còn nên mọi người thường đề cao vai trò trụ cột của nam giới hơn trong việc quyết định các vấn đề trong gia đình. Quyền lực cao hơn của người chồng thể hiện ở quyền quyết định ở một số việc như mua sắm, sản xuất kinh doanh, quan hệ họ hàng, cịn người vợ thường chỉ có tiếng nói ở những việc nhỏ2. Mặt khác, trình độ học vấn cũng góp phần quan trọng trong việc tạo quyền

Văn hóa - Xã Hội,Theo Trang thông tin điện tử huyện Ngọc Hồi, Tỉnh Kon Tum, class="text_page_counter">Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

quyết định trong gia đình. Nếu trong gia đình cả hai vợ chồng có học vấn cao thì sự bàn bạc, thỏa thuận chiếm tỷ lệ lớn; nếu người vợ có trình độ học vấn thấp thì quyền quyết định mọi mặt chủ yếu vẫn là chồng và ngược lại.

Bình đẳng về quyền quyết định các vấn đề trong gia đình là vợ chồng cùng bàn bạc để giải quyết các vấn đề như phát triển kinh tế gia đình, số con, chăm sóc và giáo dục con,... Đây cịn là bình đẳng về quyền vợ, chồng được tự quyết định các vấn đề của bản thân mà không làm tổn hại đến lợi ích chung của gia đình.

4. Bình đẳng giới về quyền được tôn trọng thân thể, nhân phẩm, danh dự,

Bình đẳng giới trong gia đình phải đảm bảo cho mỗi thành viên trong gia đình dù là nam hay nữ, con trai hay con gái đều được hưởng sự quan tâm, chăm sóc từ các thành viên khác. Do đó, vợ chồng phải chăm sóc lẫn nhau, cha mẹ phải chăm sóc con cái như nhau. Con trai, con gái đều có quyền được tạo điều kiện phát triển như nhau, đều có quyền học tập, vui chơi, giải trí. Mọi sự phân biệt đối xử giữa con trai và con gái đều vi phạm quy định về bình đẳng giới. Việc bình đẳng trong gia đình cịn được thể hiện trong quyền được tôn trọng thân thể, nhân phẩm, danh dự, uy tín của các thành viên trong gia đình. Tất cả hành vi đánh đập, ngược đãi và sự kỳ thị đối với nữ giới trong gia đình đều là hành vi xâm phạm thân thể, nhân phẩm, danh dự, uy tín của người phụ nữ. Bạo lực về thể chất và tinh thần mà nam giới gây ra cho phụ nữ trong gia đình chính là hậu quả của việc bất bình đẳng giới. Phụ nữ và trẻ em gái rất dễ phải chịu cảnh bạo lực và lạm dụng trong gia đình, và chúng có thể khơng phải đến từ những người đàn ơng xa lạ mà có thể đến từ chính những người đàn ơng trong gia đình. Ngun nhân của những việc này là bởi vì phần lớn quyền lực nằm trong tay người đàn ông, và bạo lực là cách họ thể

</div>