Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (265.29 KB, 15 trang )
<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">
<b>HỒN THIỆN TỔ CHỨC KẾ TỐN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀTÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC DOANHNGHIỆP THUỘC TẬP ĐỒN HỐ CHẤT VIỆT NAM</b>
<b>HỒN THIỆN TỔ CHỨC KẾ TỐN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀTÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC DOANH</b>
<b>NGHIỆP THUỘC TẬP ĐỒN HỐ CHẤT VIỆT NAM</b>
<b>NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:1. PGS.TS. TRƯƠNG THỊ THỦY2. GS.TS. NGUYỄN QUANG QUYNH</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3"><b>Tác giả luận án</b>
<b>NGÔ QUANG HÙNG</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5"><b>LỜI MỞ ĐẦU... 1CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀTÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP SẢNXUẤT...17</b>
1. 1 Cơ sở lý luận của tổ chức kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp...17 1.1.1. Các quan điểm về tổ chức kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp...17 1.1.2. Các nhân tố ảnh hưởng tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm…………...19 1.1.3. Ngun tắc tổ chức kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất... 22 1.1.4. Nhiệm vụ tổ chức kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất...23 1.1.5. Ý nghĩa tổ chức kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành trong các doanh nghiệp sản xuất... 24 1. 2 Nội dung tổ chức kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất...26 1. 3 Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại một số nước trên thế giới và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam...70 1.3.1. Tổ chức kế toán chi phí giá thành theo hệ thống kế tốn Mỹ...70 1.3.2. Tổ chức kế tốn chi phí giá thành theo hệ thống kế toán Pháp... 73 1.3.3. Bài học kinh nghiệm tổ chức kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Việt Nam...75
</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6"><b>CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ TỔ CHỨC KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢNXUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC DOANH NGHIỆP</b>
<b>THUỘC TẬP ĐỒN HĨA CHẤT VIỆT NAM...78</b>
2. 1 Tổng quan về Tập đồn Hóa chất Việt Nam...78
2.1.1. Q trình hình thành và phát triển của Tập đồn Hóa chất Việt Nam... 78
2.1.2. Cơ cấu tổ chức quản lý ở Tập đồn Hóa chất Việt Nam...81
2.1.3. Đặc điểm sản xuất kinh doanh trong các doanh nghiệp của Tập đồn Hóa chất ảnh hưởng đến tổ chức kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành tại các doanh nghiệp thuộc Tập đồn Hố chất... 85
2.1.4. Khung pháp lý của Việt Nam về tổ chức cơng tác kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm... 88
2. 2 Thực trạng tổ chức kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp thuộc Tập đồn Hóa chất Việt Nam... 91
2.2.1. Thực trạng tổ chức bộ máy kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn
2. 3 Đánh giá thực trạng tổ chức kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản sản phẩm trong các doanh nghiệp thuộc Tập đồn Hóa chất Việt Nam...108
2.3.1. Ưu điểm... 108
2.3.2. Tồn tại và nguyên nhân chủ yếu... 109
<b>CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC KẾ TỐN CHI PHÍSẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TRONG CÁC DOANHNGHIỆP THUỘC TẬP ĐOÀN HÓA CHẤT VIỆT NAM... 114</b>
3. 1 Định hướng phát triển ngành hố chất và u cầu phải hồn thiện tổ chức kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản sản phẩm trong các doanh nghiệp thuộc Tập đồn Hóa chất Việt Nam... 114
3.1.1. Mục tiêu, định hướng phát triển ngành hoá chất trong thời gian tới... 114
</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">3.1.2. Yêu cầu hoàn thiện tổ chức kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản
sản phẩm trong các doanh nghiệp thuộc Tập đồn Hóa chất Việt Nam... 115
3. 2 Nội dung hoàn thiện tổ chức kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam... 117
3.2.1. Hồn thiện mơ hình tổ chức bộ máy kế toán trong các doanh nghiệp thuộc Tập đồn Hóa chất...117
3.2.2. Hồn thiện tổ chức cơng tác kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm dưới góc độ kế tốn tài chính... 120
3.2.3. Hồn thiện tổ chức cơng tác kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm dưới góc độ kế toán quản trị... 125
3. 3 Điều kiện thực hiện các giải pháp...153
3.3.1. Về phía nhà nước và cơ quan chức năng... 153
3.3.2. Về phía các doanh nghiệp thuộc tập đồn hóa chất... 154
<b>KẾT LUẬN... 156</b>
<b>DANH MỤC CƠNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ... 159</b>
<b>DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO... 160</b>
<b>PHỤ LỤC... 160</b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">Sơ đồ 1.1: Mơ hình kế tốn tài chính và kế tốn quản trị chi phí kết hợp 27 Sơ đồ 1.2: Mơ hình kế tốn tài chính và kế tốn quản trị chi phí tách biệt 28 Sơ đồ 1.3: Sự vận động chi phí sản phẩm và chi phí thời kỳ trong DN 48 Sơ đồ 1.4: Dịng chi phí trong hệ thống tính giá thành theo q trình sản xuất 63 Sơ đồ 1.5: Sơ đồ kế toán chi phí theo hệ thống kế tốn Mỹ (Kế tốn chi phí theo
Sơ đồ 1.6: Sơ đồ kế tốn chi phí theo hệ thống kế tốn Mỹ (Kế tốn chi phí theo
Sơ đồ 1.7: Sơ đồ kế tốn chi phí theo hệ thống kế toán Pháp 75 Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức quản lý ở tập đồn hóa chất 83 Sơ đồ 2.2: Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trong các công ty CP 84 Sơ đồ 2.3: Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý trong các công ty TNHH MTV 85 Sơ đồ 2.4: Mô hình kế tốn tài chính và kế tốn quản trị kết hợp tại các doanh
Sơ đồ 2.5: Quy trình luân chuyển chứng từ tại các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam...94
Sơ đồ 3.1: Mơ hình kế tốn tài chính và kế tốn quản trị chi phí kết hợp 120 Sơ đồ 3.2: Sơ đồ quy trình lập dự tốn chi phí sản xuất 128 Sơ đồ 3.3: Quy trình tổ chức thu thập thơng tin tương lai 131 Sơ đồ 3.4: Chi phí sản xuất theo mơ hình ABC tại cơng ty Cao su Sao Vàng 139
</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">Đồ thị 1.1: Mối quan hệ biến phí và mức độ hoạt động 50 Đồ thị 1.2: Mối quan hệ định phí tuyệt đối và mức độ hoạt động 51 Đồ thị 1.3: Mối quan hệ định phí cấp bậc và mức độ hoạt động 51 Đồ thị 1.4: Ước tính chi phí theo phương pháp đồ thị phân tán 54
Bảng 2.1: Một số chỉ tiêu kinh tế cơ bản của tập đồn hóa chất Việt Nam 81
Bảng 2.3: Bảng định mức hao phí nguyên vật liệu trực tiếp 100 Bảng 3.1: Dự toán sản xuất phân lân thành phẩm năm 2018... ....130 Bảng 3.2: Phân loại CP theo cách ứng xử chi phí 133
Bảng 3.4: Báo cáo quản trị chi phí sản xuất chung 142 Bảng 3.5: Báo cáo quản trị chi phí sản xuất chung theo phân xưởng 142 Bảng 3.6: Báo cáo phân tích biến động chi phí nguyên vật liệu trực tiếp 144 Bảng 3.7: Báo cáo phân tích biến động chi phí nhân cơng trực tiếp 145 Bảng 3.8: Báo cáo phân tích biến động chi phí sản xuất chung 145 Bảng 3.9: Báo cáo phân tích biến động chi phí sản xuất tại cơng ty CP phân lân
</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">Trong những năm gần đây, các doanh nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt trong nền kinh tế thị trường bởi quá trình tồn cầu hố diễn ra ngày càng sâu và rộng. Ngành hóa chất ở nước ta là một ngành non trẻ, trải qua 40 năm phát triển và trưởng thành mặc dù đã có những đóng góp đáng kể trong công cuộc phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Tuy nhiên, trong điều kiện hội nhập kinh tế như là một xu hướng tất yếu như hiện nay thì địi hỏi các doanh nghiệp phải khơng ngừng cải tiến, áp dụng khoa học kỹ thuật công nghệ nhằm nâng cao năng suất lao động, tăng chất lượng sản phẩm, hạ chi phí và giảm giá thành. Đặc biệt là những thơng tin chi phí sản xuất và giá thành là những thông tin đặc biệt quan trọng. Thơng tin này chính xác, kịp thời sẽ là cơ sở giúp các nhà quản trị phân tích, đánh giá hiệu quả sản xuất và ra quyết định đúng đắn và hợp lý trong kinh doanh. Vì vậy, việc tổ chức kế tốn chi phí sản xuất và giá thành một cách khoa học và hợp lý cho các doanh nghiệp có ý nghĩa to lớn về mặt thực tiễn.
Doanh nghiệp thuộc ngành hóa chất đa phần là những doanh nghiệp sản xuất vật chất với sản phẩm phong phú và đa dạng liên quan đến rất nhiều ngành từ y tế, nông nghiệp, xây dựng, giao thông… đến công nghiệp. Nếu các doanh nghiệp này sử dụng vốn tiết kiệm làm cho giá thành sản phẩm không ngừng hạ thấp thì khơng những có ý nghĩa to lớn với ngành mà cịn có ý nghĩa to lớn với nền kinh tế quốc dân. Trong điều kiện hiện nay ở Việt Nam, việc quản lý và kế toán tại các doanh nghiệp thuộc Tập đồn Hóa chất chưa được tốt, vật tư, lao động, tiền vốn cịn nhiều lãng phí, cần được kiểm tra, giám sát, quản lý chặt chẽ các yếu tố đầu vào này. Với chức năng là một phương sách cho việc quản lý tài chính doanh nghiệp, kế tốn cần làm tốt cơng tác kế tốn chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp.
</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11"><i><b>Xuất phát từ lý luận và thực tiễn, nghiên cứu sinh đã chọn Đề tài “Hồn</b></i>
<i><b>thiện tổ chức kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong cácdoanh nghiệp thuộc Tập đồn Hóa chất Việt Nam”</b></i>
<b>2.Tổng quan về các nghiên cứu</b>
<i>Các cơng trình nghiên cứu nước ngồi:</i>
<i>Naughton-Travers, Joseph P. (2009) trong nghiên cứu “Activity-BasedCosting: The new Management Tool” đề cập đến các thơng tin và tính ưu việt của</i>
phương pháp kế tốn chi phí theo hoạt động. Theo tác giả, phương pháp tập hợp chi phí theo phương pháp ABC bao gồm tồn bộ các chi phí phát sinh trong kỳ (chi phí sản xuất, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp) được phân bổ dựa trên mức thực tế cho mỗi hoạt động và mức đóng góp cho mỗi hoạt động vào q trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Như vậy việc vận dụng phương pháp ABC phân bổ chi phí sẽ mang lại kết quả chính xác hơn cho từng loại sản phẩm, điều này giúp ích hơn rất nhiền cho các nhà quản trị trong việc ra quyết định [34].
<i>Michael R. Kinney & Cecily A. Raiborn (2011), trong nghiên cứu “CostAccounting: Foundations and Evolutions” đã đề cập đến kế toán chi phí sản xuất</i>
dưới các góc độ: thuật ngữ chi phí sản xuất, đo lường, nhận diện các loại chi phí, chi phí trên cơ sở hoạt động, các phương pháp tính giá thành theo đơn đặt hàng, theo quy trình sản xuất, các phương pháp phân tích chi phí làm cơ sở ra quyết định sản xuất hay xác định giá bán. Theo tác giả, thơng tin chi phí sản xuất là thông tin vô cùng quan trọng trong các doanh nghiệp sản xuất hiện nay, trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu và rộng, quá trình cạnh tranh ngày càng gay gắt thì thơng tin chi phí sản xuất quyết định sự sống còn của doanh nghiệp. Do vậy, cần phải có khái niệm, phương pháp đo lường, nhận diện và phân tích chi phí một cách chính xác trong hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp [32].
</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12"><i>Alkinson, Kaplan & Young (2012), trong nghiên cứu “Managementaccounting” đề cập đến các khía cạnh kế toán quản trị, bao gồm: các khái niệm</i>
quản trị chi phí, phương pháp tập hợp và phân bổ chi phí, các phương pháp đo lường và kế toán trách nhiệm (Thông tin và trách nhiệm nhằm thu thập, báo cáo và đánh giá các thơng tin mang tính nội bộ cho các cấp quản lý trong doanh nghiệp về hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp). Nghiên cứu đã chỉ ra sự cần thiết của báo cáo trách nhiệm trong công tác quản trị doanh nghiệp. Thông qua báo cáo nhà quản lý cấp cao sẽ sử dụng các thông tin này để đánh giá thành quả của các bộ phận trong tổ chức. Tuy nhiên nghiên cứu mới đề cập đến hệ thống báo cáo bộ phận mà chưa đề cập đến các loại báo cáo khác trong doanh nghiệp[35].
<i>Charles T. Horngren (2016), trong nghiên cứu ”Cost Accounting: AManagerial Emphasis” đã nhấn mạnh vai trị thơng tin chi phí trong kế tốn quản</i>
trị, theo tác giả, thơng tin chi phí ngày càng chiếm vai trị quan trọng trong việc ra quyết định của nhà quản trị, giúp các nhà quản trị đưa ra chiến lược phù hợp trong điều kiện cạnh tranh ngày càng gay gắt. Nghiên cứu đưa ra các khái niệm và các giả định về chi phí, các phương pháp xác định chi phí, các cơng cụ để lập kế hoạch, kiểm sốt chi phí, đồng thời, hướng dẫn lập báo cáo và các phương pháp phân tích chi phí theo chiến lược, bảng điểm cân bằng, theo lợi nhuận làm cơ sở cho cac nhà quản trị ra quyết định [36].
<i>Colin Drury (2018), trong nghiên cứu “Management and Cost Accounting”</i>
đã đề cập đến kế tốn quản trị nói chung và kế tốn quản trị chi phí sản xuất nói riêng. Nghiên cứu đưa ra các thuật ngữ chi phí sản xuất, kế tốn chi phí sản xuất và phương pháp xác định chi phí theo quy trình sản xuất, theo sản phẩm, cùng với đó là ảnh hưởng chúng tới quyết định của nhà quản trị. Nghiên cứu đưa ra các phương pháp lập kế hoạch, kiểm sốt, đo lường chi phí theo các cách khác nhau, làm cơ sở cho việc hạch tốn và cung cấp thơng tin cho nhà quản trị. Theo tác giả, thơng tin
</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">chi phí sản xuất có ý nghĩa vơ cùng quan trọng đối với nhà quản trị, làm cở cho nhà quản trị ra quyết định, vì thế các doanh nghiệp cần có phương pháp thu thập, xử lý, phân tích thơng tin thích hợp, để nhà quản trị ra quyét định phù hợp nhất [33].
<i>Các cơng trình nghiên cứu trong nước:</i>
Qua nghiên cứu tổng quan các cơng trình khoa học trong nước đã được cơng bố có hai nhóm đề tài sau:
<i>* Nhóm cơng trình nghiên cứu tổ chức kế tốn chi phí sản xuất và tính giá</i>
<i>thành sản phẩm</i>
Nghiên cứu về “Hồn thiện tổ chức kế tốn chi phí sản xuất và các phương pháp giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp công nghiệp ở Việt Nam”, (Hà Xuân Thạch, 1999) đã làm rõ lý luận về chi phí sản xuất và các phương pháp tính giá thành sản phẩm tại các doanh nghiệp sản xuất trong ngành công nghiệp ở Việt Nam, nghiên cứu cũng bổ xung, điều chỉnh một số lý luận về chi chí sản xuất thơng dụng, định mức hay thiệt hại trong sản xuất. Đồng thời đưa ra các giải pháp đồng bộ để quản lý chi phí sản xuất từ cấp quản lý nhà nước đến vận dụng tại các doanh nghiệp. Nghiên cứu của tác giả có giá trị cao về mặt lý luận kế tốn chi phí sản xuất và các phương pháp tính giá thành trong các doanh nghiệp sản xuất. Tuy nhiên, nghiên cứu chủ yếu tập trung vào tập hợp chi phí và tính giá thành theo phương pháp truyền thống, chứ chưa đi sâu vào tập hợp chi phí và tính giá thành theo phương pháp hiện đại [23].
Nghiên cứu “Hồn thiện cơng tác hạch tốn chi phí và tính giá thành sản phẩm may mặc trong điều kiện hiện nay”, (Hoàng Đức Long, 2000) đã khái quát lý luận về kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp may mặc nói riêng. Nghiên cứu đưa ra các giải pháp hồn thiện thu thập thơng tin và xử lý thơng tin chi phí sản xuất, cùng với đó là các
</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">phương pháp tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm. Tuy nhiên, nghiên cứu mới chỉ tập trung đi sâu vào ngành may mặc, chưa đề cập đến các ngành khác nhau, đặc biệt là ngành hóa chất[25].
Nghiên cứu về “Hồn thiện cơng tác kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xi măng trong các doanh nghiệp nhà nước”, (Lưu Đức tuyên, 2002) đã làm rõ lý luận về tập hợp chi phí sản xuất và tinh giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất nói chung, và doanh nghiệp sản xuất xi măng nói riêng. Nghiên cứu chỉ ra các giải pháp hồn thiện tổ chức cơng tác kế tốn tại các doanh nghiệp này như hồn thiện mơ hình kế tốn, phương pháp thu thập, xử lý thông tin. Tuy nhiên, các giải pháp tác giả mới đi sâu vào nội dung kế tốn chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong kế tốn tài chính chứ chưa đi sâu vào kế tốn quản trị.
Gần đây có nghiên cứu “Hồn thiện kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp may mặc trên địa bàn thành phố Hưng Yên”, (Nguyễn Thi Hiền, 2016), nghiên cứu đã hệ thống hóa cơ sở lý luận cơ bản về chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất, đồng thời trình bày và phân tích thực trạng kế tốn chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp may mặc trên địa bàn thành phố Hưng Yên và đưa ra các giải pháp hồn thiện kế tốn chi phí sản xuất tại các doanh nghiệp may mặc dưới góc độ kế tốn tài chính và kế tốn quản trị về phân loại, phân bổ, xây dựng định mức… chi phí sản xuất, hồn thiện phương pháp tính giá thành sản phẩm may mặc. Tuy nhiên, trong bối cạnh hội nhập kinh tế ngày càng sâu và rộng như hiện nay, kế toán với vai trị cơng cụ cơng cấp thơng tin hữu ích cho các nhà quản trị thì các giải pháp cần đi sâu và chi tiết hơn nữa, đặc biệt là các giải pháp về kế toán quản trị[26].
Bên cạnh nghiên cứu chi phí sản xuất và tính giá thành trong các doanh nghiệp sản xuất cịn có các nghiên cứu trong các lĩnh vực khác như: “Hoàn thiện
</div>