luận văn thạc sĩ tác động của cấu trúc vốn đến hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp ngành dầu khí trong giai đoạn khủng hoảng

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (929.57 KB, 115 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

Bà GIÁO DĂC VÀ ĐÀO T¾O NGÂN HÀNG NHÀ N¯âC VIàT NAM

<b>TR¯âNG Đ¾I HàC NGÂN HÀNG THÀNH PHà Hõ CH MINH </b>

<b>TC ịNG CA CU TRC VN ắN HIịU QU HOắT ịNG SN XUT KINH DOANH CĂA CÁC DOANH </b>

<b>GIAI ĐO¾N KHĂNG HỒNG </b>

<b>LN VN TH¾C S) Chun ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã sá: 8340201 </b>

<b>Thành phá Hã Chí Minh - Nm 2023 </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

Bà GIÁO DĂC VÀ ĐÀO T¾O NGÂN HÀNG NHÀ N¯âC VIàT NAM

<b>TR¯âNG Đ¾I HàC NGÂN HÀNG THÀNH PH Hõ CH MINH </b>

<b>TC ịNG CA CU TRC VN ắN HIịU QU HOắT ịNG SN XT KINH DOANH CĂA CÁC DOANH </b>

<b>GIAI ĐO¾N KHĂNG HỒNG </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

Bài luận văn nghiên cću này cąa tơi ch°a tÿng đ°āc trình náp t¿i mát tr°ờng nào đá l¿y hãc vá. Các nái dung tham khÁo, ý kiÁn đánh giá trong bài luận văn khơng phÁi cąa tơi đã đ°āc trích dẫn đÁy đą. Nhăng sá liáu trong bài luận văn đßu đ°āc thá hián mát cách trung thąc. KÁt q trong bài luận văn là kÁt q cơng trình nghiên cću cąa chính tác giÁ.

Thành phá Hã Chí Minh, tháng 08, năm 2023

Đinh Ph¿m Hồng Linh

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

Tr°ãc hÁt, tôi muỏn by tò lũng bit Ân chõn thnh ỏi vói Ban Giám hiáu cąa Tr°ờng Đ¿i hãc Ngân hàng TP.HCM và t¿t cÁ Quý ThÁy cô. Nhăng ng°ời này đã trun đ¿t tri thćc và t¿o mơi tr°ờng thuận lāi cho tơi tham gia và hồn thành khóa hãc Th¿c sĩ chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng khóa XXII.

Tơi cũng xin đ°āc cÁm ¢n thÁy PGS.TS Hà Văn Dũng - ng°ời thÁy luôn theo sát q trình hồn thành luận văn cąa tơi, chò dn tn tỡnh, kỏp thi.

Cỏm Ân tt c các b¿n hãc trong niên khóa XXII đã đồn kÁt, hß trā và trao đåi kiÁn thćc cho tơi trong st q trình hãc.

CÁm ¢n anh chá làm viác trong CTCP Phân phái Khí th¿p áp DÁu khí Viát Nam, cÁm ¢n gia đình cąa tơi đã cùng chia sẻ, đáng viên, t¿o đáng ląc cho tôi đá hồn thành luận văn này.

TP.Hã Chí Minh, tháng 08 năm 2023

Đinh Ph¿m Hồng Linh

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

1. Đß tài: Tác đáng cąa c¿u trúc ván đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh doanh cąa các doanh nghiáp ngành dÁu khí trong giai đo¿n khąng hoÁng.

2. Nái dung đß tài:

Viác tìm hiáu vß c¿u trúc ván và nhăng tác đáng cąa nó đái vãi hiáu quÁ ho¿t đáng kinh doanh đã trở thành mát chą đß khơng mãi, nh°ng vẫn thu hút đ°āc są quan tâm cąa cáng đãng nghiên cću.

Nghiên cću này s¿ xác đánh trong giai đo¿n khąng hoÁng, tác đáng c¿u trúc ván đái vãi hiáu quÁ ho¿t đáng kinh doanh là nh° thÁ nào, că thá là các doanh nghiáp ho¿t đáng trong ngành dÁu khí đang niêm yÁt t¿i Viát Nam tÿ năm 2010 - 2020.

Nßn tÁng cąa mơ hình nghiên cću đ°āc hình thành dąa trên nghiên cću Impact of Firm Leverage to Performance: Evidence from Shariah and Non-Shariah Compliant Companies in Malaysia (Shahzlinda và Shahdila, 2015). Dă liáu đ°āc sā dăng trong bài nghiên cću bao gãm thông tin tÿ 50 doanh nghiáp ho¿t đáng trong ngành dÁu khí, đ°āc trích tÿ BCTC trong khoÁng thời gian tÿ năm 2010 – 2020. Thąc hián phân tích và xā lý dă liáu, tác giÁ ląa chãn phÁn mßm Stata 16. Tÿ kÁt quÁ cąa nghiên cću, tác giÁ đ°a ra các giÁi pháp, kiÁn nghá nhằm tăng c°ờng hiáu quÁ ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh doanh cąa các doanh nghiáp ngành dÁu khí trong giai đo¿n khąng hoÁng.

3. Tÿ khóa: C¿u trúc ván, hiáu quÁ ho¿t đáng kinh doanh, Viát Nam.

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<b>ABSTRACT </b>

1. Title: The Impact of Capital Structure on the Operational Efficiency of Oil and Gas Industry Enterprises during the Crisis Period.

2. Content:

Exploring capital structure and its impact on business efficiency has become a recurring theme, yet it continues to capture the attention of the research community.

This study will determine how the impact of capital structure on business effi-ciency unfolds during periods of crisis, specifically focusing on companies operating in the petroleum industry that are listed in Vietnam from 2010 to 2020.

The research model is constructed based on the study "Impact of Firm Leverage to Performance: Evidence from Shariah and Non-Shariah Compliant Companies in Malaysia" (Shahzlinda and Shahdila, 2015). The data used in the study encompasses information from 50 enterprises operating within the petroleum sector, extracted from financial reports over the period from 2010 to 2020. To conduct data analysis and processing, the author opted for Stata 16 software. From the research findings, the author puts forth solutions and recommendations aimed at enhancing the operational efficiency of petroleum industry enterprises during times of crisis.

3. Keywords: Capital structure, business efficiency, Vietnam.

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

BCTC Báo cáo tài chính BCTN Báo cáo th°ờng niên

CTV C¿u trúc ván

SXKD SÁn xu¿t kinh doanh

OLS Ordinary Least Squares – Bình ph°¢ng nhß nh¿t thơng th°ờng FEM Fixed Effect Model – Mơ hình tác đáng cá đánh

REM Random Effect Model – Mơ hình tác đáng ngẫu nhiên

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<b>CH¯¡NG 1: TäNG QUAN VÀ ĐÀ TÀI NGHIÊN CĄU ... 1</b>

1.1. Đặt v¿n đß ... 1

1.2. Tính c¿p thiÁt cąa đß tài ... 2

1.3. Măc tiêu đß tài ... 3

1.3.1. Măc tiêu tång quát ... 3

1.3.2. Măc tiêu că thá ... 3

1.4. Câu hßi nghiên cću ... 4

1.5. Đái t°āng và ph¿m vi nghiên cću ... 4

1.6. Dă liáu và ph°¢ng pháp nghiên cću ... 4

1.6.1. Dă liáu nghiên cću ... 4

2.1.1. Khái niám c¿u trúc ván ... 8

2.1.2. Khái niám hiáu quÁ cąa doanh nghiáp ... 10

2.1.3. Các lý thuyÁt vß c¿u trúc ván ... 12

2.2. Các nghiên cću tr°ãc đây vß tác đáng cąa c¿u trúc ván đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng cąa doanh nghiáp ... 18

<b>CH¯¡NG 3: DĂ LIÞU VÀ PH¯¡NG PHÁP NGHIÊN CĄU ... 29</b>

3.1. Quy trình nghiên cću ... 29

3.2. Ph°¢ng pháp nghiên cću ... 30

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

3.2.1. Phân tích tháng kê mơ tÁ ... 30

3.2.2. Phân tích t°¢ng quan ... 30

3.2.3. Ph°¢ng pháp hãi quy Pool OLS ... 31

3.2.4. Mơ hình tác đáng cá đánh FEM ... 31

3.2.5. Mơ hình tác đáng ngẫu nhiên REM ... 31

3.2.6. Các kiám đánh cąa mơ hình ... 32

3.3. GiÁ thut nghiên cću và mơ hình nghiên cću đánh l°āng ... 33

3.2.1. GiÁ thut nghiên cću ... 33

3.2.2. Mơ hình nghiên cću ... 36

3.4. Mơ tÁ các biÁn và cách tính... 36

3.4.1. BiÁn đác lập ... 36

3.4.2. BiÁn kiám soát ... 37

3.4.3. BiÁn phă thuác ... 37

<b>CH¯¡NG 4: K¾T QUÀ NGHIÊN CĄU VÀ THÀO LUÂN ... 39</b>

4.1. Phân tích thąc tr¿ng c¿u trúc ván và hiáu quÁ ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh doanh cąa các doanh nghiáp ngành dÁu khí. ... 39

4.1.1. Thąc tr¿ng c¿u trúc ván cąa các doanh nghiáp ngành dÁu khí ... 39

4.1.2. Thąc tr¿ng hiáu quÁ ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh doanh cąa các doanh nghiáp dÁu khí 40 4.1.3. Thąc tr¿ng mái quan há giăa c¿u trúc ván và hiáu quÁ ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh doanh cąa các doanh nghiáp ngành dÁu khí ... 42

4.2. Tháng kê mơ tÁ các biÁn ... 43

4.3. Ma trận t°¢ng quan giăa các biÁn trong mơ hình ... 44

4.4. KÁt q nghiên cću thơng qua mơ hình cho ROA, ROE: Pool OLS, FEM, REM, FGLS ... 45

4.5. ThÁo luận vß các nhân tá tác đáng đÁn ROA, ROE ... 49

4.5.1. Tóm tắt giÁ thuyÁt nghiên cću và kÁt quÁ thąc nghiám ... 49

4.5.2. Tác đáng cąa các biÁn phă thuác tãi hiáu quÁ ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

5.2.1. Đái vãi các doanh nghiáp trong ngành dÁu khí ... 58

5.2.2. Đái vãi các c¢ quan qn lý Nhà n°ãc ... 61

5.3. Mát sá h¿n chÁ cąa nghiên cću ... 62

5.4. Các h°ãng nghiên cću tiÁp theo ... 62

<b>KắT LUN CHĂNG 5 ... 64</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

<b>DANH MĀC CÁC BÀNG </b>

BÁng 2. 1. Są khác biát giăa Nā và Ván chą sở hău ... 9

BÁng 2. 2. Ành h°ởng cąa CTV đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng SXKD cąa DN tÿ các nghiên cću tr°ãc ... 25

BÁng 3. 1. Quy trình nghiên cću ... 30

BÁng 3. 2. BÁng kỳ vãng Ánh h°ởng cąa các nhân tá đÁn hiáu quÁ doanh nghiáp ... 35

BÁng 4. 1. C¿u trúc ván doanh nghiáp giai đo¿n 2010-2020 ... 39

BÁng 4. 2. Hiáu quÁ ho¿t đáng giai đo¿n tÿ 2010-2020 ... 40

BÁng 4. 3. Mái quan há giăa c¿u trúc ván và hiáu quÁ ho¿t đáng ... 42

BÁng 4. 4. Tháng kê mô tÁ các biÁn ... 43

BÁng 4. 5. Ma trận t°¢ng quan giăa các biÁn ... 44

BÁng 4. 6. KÁt q nghiên cću thơng qua 4 mơ hình cho ROA ... 45

BÁng 4. 7. KÁt quÁ nghiên cću thông qua 4 mơ hình cho ROE ... 45

BÁng 4. 8. KÁt q thu đ°āc cąa mơ hình FGLS cho ROA, ROE ... 48

BÁng 4. 9. Tóm tắt giÁ thuyÁt nghiên cću và kÁt quÁ thąc nghiám ... 50

<b>DANH MĀC BIÂU Đâ </b>

Biáu đã 2. 1. Chi phí ván trong mơi tr°ờng khơng có th ... 14

Biáu đã 2. 2. Chi phí ván trong mơi tr°ờng có thuÁ ... 15

Biáu đã 4. 1. C¿u trúc ván cąa các doanh nghiáp tÿ năm 2010-2020 ... 39

Biáu đã 4. 2. Hiáu quÁ ho¿t đáng giai đo¿n tÿ 2010-2020 ... 41

Biáu đã 4. 3. Mái quan há giăa c¿u trúc ván và hiáu quÁ ho¿t đáng ... 42

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

<b>CH¯¡NG 1: TäNG QUAN VÀ ĐÀ TÀI NGHIÊN CĄU </b>

Ngành dÁu khí cąa Viát Nam, vãi đ¿i dián là Tập đồn DÁu khí Qc gia Viát Nam, là mỏt Ân vỏ quan tróng, iòu tit nòn kinh t vĩ mô, mở đ°ờng và dẫn dắt cho nhăng doanh nghiáp thuác cùng ngành phát trián, ra sćc theo káp, tiÁn cùng và v°āt lên trên các doanh nghiáp khác trên thÁ giãi. TrÁi qua h¢n 60 năm hình thành và phát trián, ngành dÁu khí ở Viát Nam ln là đ¢n vá tiên phong trong viác mở ráng hái nhập kinh tÁ toàn cÁu, thu hút lao đáng, chung tay chung sćc vì cáng đãng, hoàn thành tát các măc tiêu cũng nh° nhiám vă mà Chính Phą giao phó, đóng góp to lãn cho są nghiáp phát trián cąa đ¿t n°ãc.

Năm 2020, có thá nói là mát năm nhißu biÁn đáng đái vãi ngành dÁu khí n°ãc ta khi phÁi cháu <khąng hoÁng kép= tÿ đ¿i dách Covid-19 và są suy giÁm giá dÁu ch°a tÿng có trong lách sā. Đ¿i dách Covid-19 đã khiÁn cho nhu cÁu dÁu mß săt giÁm m¿nh, nguãn cung thá tr°ờng dÁu mß trở nên d° thÿa, cuác chiÁn giá dÁu giăa À-rập-xê-út và Nga cũng làm khuynh đÁo thá tr°ờng giá dÁu, làm cho giá dÁu săt giÁm. Nhăng tập đồn vß dÁu mß hàng đÁu thÁ giãi nh° BP (Anh), Saudi Aramco (Arab Saudi) nhận đánh rằng thá tr°ờng dÁu mß s¿ tiÁp tăc suy thối. BP đã bán đi 20 tỷ USD tài sÁn cąa mình, giÁm chą yÁu là tài sÁn trong lĩnh vąc thăm dò. Lāi nhuận cąa Saudi Aramco đã giÁm đi mát nāa chß trong 6 tháng đÁu năm 2020. Trong khi đó t¿i Mỹ, tập đồn dÁu khí đa quác gia ExxonMobil đã bá lo¿i ra khßi chß sá Dow Jones và đang gặp khó khăn vãi 48 tỷ USD thâm hăt ngân sách vào năm 2021.

T¿i Viát Nam, cháu Ánh h°ởng tiêu cąc tÿ giá dÁu suy giÁm, tÿ đó bắt buác phÁi h¿ giá bán sÁn phẩm, doanh thu bán ra không đą bù đắp l¿i chi phí ho¿t đáng, nhißu doanh nghiáp ngành dÁu khí phÁi t¿m ng°ng khai thác, sÁn xu¿t. Mát sá doanh nghiáp tr°ãc đây luôn ho¿t đáng hiáu q thì phÁi cháu lß sau nhißu năm. KÁ ho¿ch sÁn xu¿t kinh doanh cąa các doanh nghiáp ngành dÁu khí khơng cịn đáp ćng đúng vãi tình hình kinh tÁ vĩ mơ hián t¿i.

Đá káp thời thích ćng tr°ãc nhăng biÁn đáng cąa nßn kinh tÁ, thì các doanh nghiáp ngành dÁu khí cÁn phÁi nghiên cću các nhân tá tác đáng đÁn hiáu quÁ ho¿t

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

đáng sÁn xu¿t kinh doanh, đặc biát là c¿u trúc ván đá ląa chãn ph°¢ng pháp ćng phó káp thời. Ngành dÁu khí cÁn sá l°āng ván lãn ngay tÿ ban đÁu nên c¿u trúc ván s¿ có nhißu Ánh h°ởng đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh doanh.

Do đó đá có thá biÁt đ°āc c¿u trúc ván tác đáng nh° thÁ nào đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh doanh cąa các doanh nghiáp dÁu khớ, cn nghiờn cu y c vò cÂ sở lý luận và sá liáu thąc tÁ đá có đ°āc há tháng lý thuyÁt, ph°¢ng pháp tiÁp cận khoa hãc vß c¿u trúc ván. Dąa vào đó đá đ°a ra các nhận xét, đánh giá khách quan, tìm ra các giÁi pháp đá nâng cao hiáu quÁ ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh doanh cąa các doanh nghiáp ngành dÁu khí trong giai đo¿n khąng hoÁng.

Viác tìm hiáu tác đáng cąa c¿u trúc ván đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh doanh cąa các doanh nghiáp dÁu khí trong giai đo¿n khąng hoÁng là cąc kỳ cÁn thiÁt. Thć nh¿t, nhăng doanh nghiáp ho¿t đáng trong lĩnh vąc dÁu khí đang phÁi gánh cháu tác đáng trąc tiÁp tÿ <khąng hoÁng kép= do dách Covid-19 và suy giÁm giá dÁu trong thời gian dài. Hàng hóa, dách vă cung c¿p bá ng°ng trá do khách hàng giÁm quy mô sÁn xu¿t, lāi nhuận săt giÁm nghiêm trãng. Chính lúc này thì ngn ván cąa doanh nghiáp s¿ là t¿m đám đo l°ờng khÁ năng cháu đąng rąi ro cąa doanh nghiáp. BiÁt đ°āc tác đáng cąa c¿u trúc ván đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh doanh nh° thÁ nào, s¿ giúp doanh nghiáp giÁi quyÁt đ°āc v¿n đß hián t¿i, tránh nhăng tác đáng tiêu cąc tÿ nßn kinh tÁ và t¿o đißu kián cho są phăc hãi và tăng tr°ởng trong ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh doanh.

Thć hai, lách sā đã chćng minh rằng các cuác khąng hoÁng trong ngành dÁu khí mang tính chu kỳ, sau mát thời gian thánh v°āng s¿ là chu kỳ suy thối, do đó trong tÂng lai, ngnh du khớ s cũn gp nhiòu khú khăn. Cuác khąng hoÁng giá dÁu xÁy ra đÁu tiên vào năm 1973, giá dÁu tăng g¿p 4 lÁn tÿ 3 USD/thùng lên 12 USD/thùng do OPEC tăng giá dÁu, cắt giÁm sÁn l°āng, ngÿng cung c¿p dÁu tãi các quác gia ąng há Israel trong cuác chiÁn giăa Ai Cập – Syria và Israel. Tãi năm 1979, d°ãi tác đáng cąa cuác cách m¿ng Hãi giáo t¿i Iran và cąa chiÁn Iran – Iraq, sÁn l°āng dÁu giÁm sút và giá dÁu l¿i tăng lên 40 USD/thùng. Trong giai đo¿n kinh tÁ toàn thÁ giãi

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

khąng hoÁng năm 2008, giá dÁu đã lập đßnh 147 USD/thùng vào tháng 07/2008 và sau đó m¿t h¢n 2/3 giá trá xng cịn 32 USD/thùng vào tháng 12/2008. Viác giÁm sÁn xu¿t đã giúp giá dÁu tăng lên l¿i vào năm 2009. Năm 2011, do tác đáng cąa cuác nái chiÁn, Libya ngÿng sÁn xu¿t dÁu mß làm cho giá dÁu tăng 35% chß trong 3 tháng đÁu năm, lên 127 USD mát thùng. ĐÁn năm 2015 – 2016, dÁu đá phiÁn t¿i Mỹ bùng nå kÁt hāp vãi nguãn cung dÁu tÿ Iran sau khi kÁt thúc c¿m vận, làm cho nguãn cung dÁu mß d° thÿa, tÿ giá 110 USD/thùng năm 2014 còn khoÁng 30 USD/thùng trong giai đo¿n này. Năm 2016-2017 giá dÁu tăng dÁn lên trở l¿i, trong khoÁng 40-60 USD/thùng, do các n°ãc OPEC và các đái tác giÁm sÁn l°āng đá ån đánh thá tr°ờng. Năm 2019 giá dÁu dao đáng trong khoÁng 60-70 USD/thùng do thá tr°ờng đái mặt vãi lo ng¿i vß są giÁm nhu cÁu kinh tÁ toàn cÁu. ĐÁu năm 2020 giá dÁu săt giÁm m¿nh xuáng d°ãi 20 USD mßi thùng do đãng lo¿t cąa są suy giÁm nhu cÁu do đ¿i dách Covid-19 và cuác chiÁn giá dÁu giăa Nga và các quác gia OPEC.

Thć ba, trong bái cÁnh hián t¿i cąa hái nhập kinh tÁ và są c¿nh tranh khơng ngÿng thì viác hiáu rõ tác đáng c¿u trúc ván đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng, s¿ giúp doanh nghiáp ląa chãn quy mô sÁn xu¿t, gia tăng đÁu t°, mở ráng thá th°ờng, ho¿t đáng có lãi.

Cuái cùng, trên thÁ giãi nói chung và Viát Nam nói riêng đã có r¿t nhißu bài nghiên cću vß các tác đáng cąa c¿u trúc ván, tuy nhiên nghiên cću vß lĩnh vąc dÁu khí, đặc biát là chú trãng trong giai đo¿n khąng hoÁng thì vẫn cịn h¿n chÁ.

Dąa vào các nßn tÁng lý thuyÁt và nghiên cću thąc nghiám vß są liên há giăa c¿u trúc ván và hiáu quÁ ho¿t đáng kinh doanh cąa doanh nghiáp, măc tiêu đß tài s¿ xác đánh đ°āc trong giai đo¿n khąng hoÁng, c¿u trúc ván tác đáng nh° thÁ nào đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng kinh doanh cąa doanh nghiáp, că thá ở đây là các doanh nghiáp ho¿t đáng trong ngành dÁu khí đang niêm yÁt t¿i Viát Nam trong giai đo¿n 2010 – 2020.

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

Luận văn đß ra ba măc tiêu că thá:

- Xem xét tác đáng cąa c¿u trúc ván đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh doanh cąa các doanh nghiáp ngành dÁu khí niêm yÁt trên sàn chćng khoán trong giai đo¿n khąng hoÁng.

- Đ°a ra các giÁi pháp đá doanh nghiáp ngành dÁu khí ho¿t đáng hiáu quÁ cho thời gian sắp tãi.

<b>1.4. Câu hßi nghiên cąu </b>

Đá đ¿t đ°āc các măc tiêu nghiên cću, cÁn trÁ lời các câu hßi sau:

- C¿u trúc ván tác đáng tích cąc hay tiêu cąc đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh doanh cąa các doanh nghiáp dÁu khí t¿i Viát Nam trong giai đo¿n khąng hoÁng? - Đá nâng cao hiáu quÁ ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh doanh cho các doanh nghiáp ngành dÁu khí thì cÁn nhăng giÁi pháp gì?

<b>1.5. Đái t°ÿng và ph¿m vi nghiên cąu </b>

Đái t°āng nghiên cću là tác đáng cąa c¿u trúc ván đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng cąa các doanh nghiáp ngành dÁu khí t¿i Viát Nam.

Ph¿m vi nghiên cću:

- Vß khơng gian: đß tài nghiên cću 50 doanh nghiáp ngành dÁu khí niêm yÁt trên sàn chćng khốn Viát Nam.

- Vß thời gian: đá tài nghiên cću trong giai đo¿n 10 năm, tÿ năm 2011 đÁn năm 2020.

<b>1.6. Dă lißu v phÂng phỏp nghiờn cu 1.6.1. D liòu nghiờn cąu </b>

Đß tài sā dăng sá liáu thć c¿p thu thập qua các BCTC đ°āc kiám toán tÿ năm 2010 - 2020 cąa 50 doanh nghiáp trong ngành dÁu khí đã đ°āc niêm yÁt trên thá tr°ờng chćng khoán Viát Nam.

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

Các sá liáu là giá trá så sách (book value) đ°āc l¿y tÿ bÁng cân đái kÁ toán, báo cáo kÁt quÁ ho¿t đáng kinh doanh, thuyÁt minh BCTC và BCTN cąa các doanh nghiáp trong ngành dÁu khí.

Danh sách và thông tin că thá cąa các doanh nghiáp đ°āc trình bày ở phÁn Phă lăc 1. Tác giÁ ląa chãn thu thập dă liáu bÁng (panel data) vãi quan sát đá đ°a vào thąc hián đß tài vì viác sā dăng dă liáu bÁng (bao gãm các quan sát chéo và quan sát theo thời gian – đ°āc xem là ph°¢ng pháp phân tích hiáu quÁ trong viác xā lý các dă liáu thuác toán kinh tÁ và ngày càng đ°āc sā dăng ráng rãi trong nhißu nghiên cću bởi nhißu °u điám nåi bật, các °u điám này bao gãm: tăng cÿ mẫu, nghiên cću nhăng thay đåi tr¿ng thái đáng cąa các đ¢n vá chéo qua thời gian, và nghiên cću các mơ hình hành vi phćc t¿p h¢n, ká cÁ nghiên cću các biÁn khơng đåi qua thời gian.

<b>1.6.2. Ph°¢ng pháp nghiên cąu </b>

Trên c¢ sở các dă liáu thu thập đ°āc, luận văn s¿ kÁt hāp các ph°¢ng pháp nh° tång hāp, so sánh, đánh giá, đái chiÁu đá đ°a ra nhận đánh vß c¿u trúc ván cąa các doanh nghiáp ngành dÁu khí và sā dăng mơ hình hãi quy Pool OLS, FEM, REM đá xem xét są Ánh h°ởng cąa c¿u trúc ván và ląa chãn mơ hình phù hāp.

Vß góc đá lý thut, đß tài cũng đã há tháng húa c cỏc cÂ s lý lun vò cu trúc ván cąa doanh nghiáp và tác đáng cąa c¿u trúc ván đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh doanh cąa các doanh nghiáp ngành dÁu khí trong giai đo¿n khąng hng.

Vß góc đá thąc tißn, đá tài đã đ°a ra đ°āc các bằng chćng thąc nghiám đá phân tích đ°āc tác đáng cąa c¿u trúc ván đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh doanh cąa các doanh nghiáp ngành dÁu khí trong giai đo¿n khąng hoÁng. Đãng thời đ°a ra mát sá giÁi pháp đá nâng cao doanh nghiáp ho¿t đáng hiáu qu trong tÂng lai.

ò ti c thc hiỏn trong giai đo¿n gÁn nh¿t, cập nhật đ°āc tình hình kinh tÁ cąa thÁ giãi cũng nh° cąa Viát Nam, nhăng tác đáng tích cąc và tiêu cąc, tÿ đó đ°a ra đ°āc ph°¢ng án sā dăng c¿u trúc ván tát nh¿t cho doanh nghiáp.

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

KÁt c¿u luận văn góm cú 5 chÂng:

ChÂng 1: Tồng quan vò ò tài nghiên cću – Giãi thiáu chung vß đß tài và khái qt mát sá v¿n đß có liên quan đÁn nái dung nghiên cću.

Ch°¢ng 2: C¢ sở lý thuyÁt và tång quan các nghiên cću thąc nghiám – Trình bày khái niám, cách đo l°ờng c¿u trúc ván, các lý thuyÁt vß c¿u trúc ván, các nhân tá Ánh h°ởng đÁn c¿u trúc ván doanh nghiáp và các cơng trình nghiên cću tr°ãc đây cú liờn quan n ò ti.

ChÂng 3: D liỏu và ph°¢ng pháp nghiên cću – Mơ tÁ ph°¢ng pháp nghiên cću và nguãn dă liáu sā dăng, xây dąng mơ hình nghiên cću, giÁi thích các biÁn có trong mơ hình và đặt ra các giÁ thut vß mái quan há giăa các biÁn đác lập vãi biÁn phă thc. Bên c¿nh đó cịn đ°a ra các mơ hình hãi quy và các ph°¢ng pháp kiám đánh đá ląa chãn mơ hình phù hāp nh¿t.

Ch°¢ng 4: KÁt quÁ nghiên cću và thÁo luận – Trình bày kÁt quÁ nghiên cću bao gãm phÁn tháng kê mơ tÁ và phÁn phân tích kÁt q mơ hình hãi quy.

Ch°¢ng 5: KÁt luận và các khun nghá – Trên c¢ sở phân tích kÁt quÁ nghiên cću, ch°¢ng 5 đ°a ra nhăng kÁt luận chính, đß xu¿t các khun nghá đái vãi doanh nghiáp ngành dÁu khí và đái vãi Nhà n°ãc, đãng thời nêu lên nhăng h¿n chÁ cąa đß tài đá các nghiên cću tiÁp theo có thá hồn thiỏn hÂn.

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

<b>KắT LUN CHĂNG 1 </b>

Tÿ nhăng v¿n đß thąc tÁ trong giai đo¿n hián nay mà doanh nghiáp ngành dÁu khí phÁi đái mặt, nái dung Ch°¢ng 1 đã đ°a ra tính c¿p thiÁt đá thąc hián đß tài nghiên cću, xác đánh các măc tiêu nghiên cću tÿ đó đặt ra các câu hßi nghiên cću, bên c¿nh đó trình by khỏi quỏt vò phÂng phỏp nghiờn cu c s dăng, các kÁt quÁ đóng góp và kÁt c¿u cąa đß tài.

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

<b>CH¯¡NG 2: C¡ Sọ Lí THUYắT V TọNG QUAN NGHIấN CU THC NGHIịM </b>

<b>2.1. CÂ sồ lý thuyt </b>

Đái vãi Mesquita và Lara (2003) thì c¿u trúc ván là są ląa chãn giăa tỷ lá nā và ván chą sở hău, są ląa chãn này có thá Ánh h°ởng đÁn giá trá cąa cơng ty t°¢ng tą nh° tỷ su¿t sinh lời. Theo Abor (2005) thì c¿u trúc ván cąa mát cơng ty thąc ch¿t là są kÁt hāp cąa nhißu lo¿i chćng khốn khác nhau và có vơ sá są kÁt hāp. Mát cơng ty có thá ląa chãn trong sá nhiòu cÂ cu vỏn, cú thỏ phỏt hnh mỏt sỏ l°āng nā lãn hoặc r¿t ít nā. Cơng ty có thá thu xÁp cho th tài chính, sā dăng chćng quyßn, phát hành trái phiÁu chuyán đåi, ký hāp đãng kỳ h¿n hoặc giao dách hoán đåi trái phiÁu. Grill (2011) đã chß ra rằng c¿u trúc ván mà công ty sā dăng thąc ch¿t là są kÁt hāp giăa nā vay và ván chą sở hău trong ho¿t đáng cąa mình. Nā, ván chą sở hău chính là hai nguãn tài chính cung c¿p cho mát doanh nghiáp. Các chą nā th°ờng ít có quyòn kiỏm soỏt hÂn ỏi vói Cụng ty v s¿ khơng can thiáp nhißu vào q trình ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh doanh.

Nhìn chung, c¿u trúc ván cąa mát doanh nghiáp thá hián mái t°¢ng quan vß tỷ lá giăa nā phÁi trÁ và ván chą sở hău trong tång nguãn ván đá tài trā cho các ho¿t đáng cąa doanh nghiáp.

Giá trá cąa mát doanh nghiáp có thá tính tốn bằng cách l¿y hián giá các dịng tißn tą do cąa doanh nghiáp đó trong t°¢ng lai vãi su¿t chiÁt kh¿u là chi phí ván bình qn cąa doanh nghiáp. Tÿ đó ta th¿y viác biÁt đ°āc tác đáng cąa c¿u trúc ván đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh doanh và đißu chßnh nó mát cách phù hāp s¿ giúp doanh nghiáp tái thiáu hóa chi phí ván và tái đa hóa giá trá doanh nghiáp. Tuy nhiên, khơng có mát c¿u trúc ván hoàn hÁo phù hāp cho t¿t cÁ các doanh nghiáp bởi có są khác nhau vß nhu cÁu ván giăa các ngành nghß: các ngành vß sÁn xu¿t, đÁu t°, xây dąng tÿ lúc ban đÁu s¿ cÁn nhiòu vỏn hÂn cỏc doanh nghiỏp cụng nghỏ, thÂng mi; khác nhau theo tÿng giai đo¿n phát trián cąa doanh nghiáp đó: doanh nghiáp non trẻ,

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

mói khi nghiỏp thỡ s cn nhiòu vỏn hÂn doanh nghiáp đã phát trián, có dịng tißn ån đánh.

Mát sá chß tiêu đá đo l°ờng c¿u trúc ván bao gãm: Há sá nā = Nā phÁi trÁ/Tång nguãn ván (nÁu há sá lãn h¢n 0.5 cho bit cÂ cu vỏn nghiờng vò n); Hỏ sỏ t tài trā = VCSH/Tång nguãn ván (nÁu há sá lón hÂn 0.5 cho bit cÂ cu vỏn nghiờng vò VCSH); Há sá nā trên VCSH = Nā/VCSH (nÁu há sá lãn h¢n 1 cho biÁt c¢ c¿u ván nghiêng vß nā); Há sá địn bẩy tài chính = Tång nguãn ván/VCSH (nÁu lãn h¢n 2 cho bit cÂ cu vỏn nghiờng vò n).

1 Thời h¿n hồn trÁ Có thời h¿n Khơng có thời h¿n

2 Trách nhiám

thanh toán PhÁi trÁ lãi

Chia lãi dąa vào nÁu không chia lãi

4 KhÁ năng tiÁt kiám

thuÁ TNDN <sup>GiÁm thuÁ phÁi náp </sup> <sup>Không làm giÁm thuÁ. </sup>

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

<i>Nguồn: Tác giả tổng hợp </i>

<b>2.1.2. Khái nißm hißu quÁ căa doanh nghißp </b>

Adam Smith (1776) cho rằng doanh thu tiêu thă hàng hóa chính là kÁt q cũng nh° hiáu quÁ trong ho¿t đáng kinh tÁ; đißu này ch°a phù hāp vãi khái niám hiáu quÁ khi ch°a xem xét đÁn các yÁu tá đÁu vào. Theo Samuelson và Nordhaus (1985) đß cập đÁn viác hiáu quÁ sÁn xu¿t khi các nguãn ląc cąa xã hái đ°āc phân bå nằm trên đ°ờng giãi h¿n sÁn xu¿t thì nßn kinh tÁ s¿ đ¿t hiáu quÁ cao. Trong cuán giáo trình Kinh tÁ th°¢ng m¿i dách vă – NXB Tháng Kê 1998 thì cho rằng trình đá tận dăng các nguãn ląc nhằm đ¿t măc tiêu đã xác đánh chính là hiáu quÁ kinh tÁ.

Tÿ các nghiên cću trên, ta th¿y khi nói đÁn hiáu quÁ cąa doanh nghiáp là nói đÁn są t°¢ng quan giăa kÁt quÁ mà doanh nghiáp đ¿t đ°āc và ph°¢ng tián mà doanh nghiáp bß ra đá t¿o đ°āc kÁt q đó. Trong mát doanh nghiáp, đá tính tốn đ°āc hiáu quÁ thì doanh nghiáp s¿ sā dăng nhăng đ¿i l°āng có thá đo l°ờng đ°āc nh° các lo¿i doanh thu hoặc tång doanh thu, các lo¿i chi phí hoặc tång chi phí đá tính ra đ°āc con sá lāi nhuận theo yêu cÁu nh° lāi nhuận gáp, lāi nhuận tr°ãc thuÁ và lãi vay, lāi nhuận sau thuÁ. Cùng vãi các đ¿i l°āng phía trờn, thỡ nòn tng, phÂng tiỏn ỏ doanh nghiỏp có thá thąc hián các ho¿t đáng cąa mình là nhờ vào tài sÁn cąa doanh nghiáp, giá trá các khoÁn đÁu t°, các khoÁn nā phÁi trÁ, nguãn ván chą sở hău đá duy trì lng tißn l°u thông trong doanh nghiáp. Viác xác đánh hiáu quÁ cąa doanh nghiáp s¿ đ°āc tính tốn trong mát khoÁng thời gian nh¿t đánh, thông th°ờng các dă liáu s¿ đ°āc l¿y trong vịng 1 năm.

Mßi mát doanh nghiáp là mát tÁ bào cąa nßn kinh tÁ, nßn kinh tÁ mn m¿nh thì cÁn phÁi có tÁ bào tát. Mát doanh nghiáp có hiáu quÁ cao, chính là tÁ bào tát trong tr°ờng hāp này. Doanh nghiáp có hiáu q cao chćng tß có khÁ năng t¿o sÁn phẩm, cąa cÁi vật ch¿t, dách vă cung c¿p cho xã hái, t¿o môi tr°ờng tát cho ng°ời lao đáng làm viác. Nâng cao khÁ năng c¿nh tranh, thúc đẩy xã hái phát trián. Doanh nghiáp có hiáu quÁ cao minh chćng cho viác doanh nghiáp biÁt tái đa hóa lāi ích tÿ nguãn ląc có đ°āc trong viác t¿o ra lāi nhuận.

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

Hián nay có r¿t nhißu chß sá đá đo l°ờng hiáu quÁ cąa doanh nghiáp vß nhißu mặt ho¿t đáng, tùy thuác vào nhu cÁu phân tích cąa nhà qn trá là có thá ląa chãn chß tiêu phù hāp. Tuy nhiên khi phân tích đÁn lāi nhuận cąa doanh nghiáp thì hai chß tiêu đ°āc quan tâm nhißu nh¿t đó chính là Tỷ lá t¿o ra lāi nhuận trên Tång tài sÁn (ROA) và Tỷ lá t¿o ra lāi nhuận trên Ván chą sở hău (ROE).

Tỷ sá ROA là viÁt tắt cąa Return On Assets. Tỷ sá này cho biÁt nhà đißu hành đã làm đ°āc gì vãi sá tài sÁn đã bß ra. Tỷ sá này s¿ tính tốn bằng cách chia lāi nhuận sau th cho tång tài sÁn bình quân. Các nhà đÁu t° s¿ biÁt doanh nghiáp thu đ°āc bao nhiêu đãng lāi nhuận trên mát đãng tài sÁn đã đÁu t°. Tỷ sá này càng lãn thì viác sā dăng tài sÁn càng hiáu quÁ.

Tỷ sá ROE là viÁt tắt cąa Return on Equity. Tỷ sá này dành đ°āc są quan tâm nhißu nh¿t tÿ các nhà đÁu t°. Tỷ sá này s¿ tính tốn bằng cách l¿y lāi nhuận sau thuÁ chia cho tång ván chą sở hău bình qn. Các nhà đÁu t° có thá biÁt đ°āc mát đãng ván mình bß ra đã mang l¿i bao nhiêu đãng lāi nhuận. Tỷ sá này càng lãn thì càng h¿p dẫn các nhà đÁu t° bởi nó làm gia tăng są giàu có cąa các nhà đÁu t°, phÁn ánh trąc tiÁp sá lāi nhuận kỳ vãng mà nhà đÁu t° s¿ thu đ°āc khi đÁu t° vào doanh nghiáp này.

Nasimi (2016) sā dăng chß sá ROA, ROE đá đo l°ờng hiáu quÁ ho¿t đáng cąa 30 doanh nghiáp trên sàn chćng khốn London đßu nằm trong chß sá FTSE-100. Ali và Faisal (2020) đo l°ờng hiáu quÁ ho¿t đáng cąa mát tå chćc dąa trên nguãn ląc cąa mình bằng cách thiÁt lập mái quan há giăa lāi nhuận và tång tài sÁn (ROA) hoặc lāi nhuận và ván chą sở hău (ROE).Mát sá nghiên cću (Hutchinson và Gul, 2004; Javeed và cáng są, 2020) báo cáo rằng các ph°¢ng pháp đo l°ờng dąa trên nßn tÁng kÁ tốn tài chính phù hāp nh¿t cho nghiên cću quÁn trá doanh nghiáp vì chúng có thá dß dàng theo dõi khÁ năng qn lý giá trá cąa công ty. ROA cho biÁt hiáu quÁ sÁn xu¿t cąa công ty liên quan đÁn quÁn lý sā dăng tài sÁn, do đó Javeed và cáng są (2020) đã đ°a vào bài nghiên cću tính tốn ROA theo tỷ lá lāi nhuận rịng cąa công ty trên tång tài sÁn. ROE chą yÁu đ°āc sā dăng cho các nghiên cću liên quan đÁn

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

quÁn trá công ty. Theo quan điám cąa các cå đông, lāi nhuận trên ván chą sở hău đã kiám tra tát h¢n hiáu quÁ kinh doanh cąa công ty (Brown và Caylor, 2009)

CÁ ROA và ROE là hai tỷ su¿t sinh lời r¿t quan trãng làm th°ãc đo thành công cąa doanh nghiáp trong viác sā dăng tài sÁn và nguãn ván đá t¿o ra lāi nhuận. Muán đánh giá doanh nghiáp có ho¿t đáng hiáu q khơng, chúng ta cÁn phân tích hai tỷ su¿t này mát lúc bởi ROA và ROE có mái liên há mật thiÁt, liên quan đÁn c¢ c¿u ván cąa doanh nghiáp giăa nā phÁi trÁ và ván chą sở hău nh° khái niỏm ó ò cp phớa trờn. ROA tÂng quan vãi tång tài sÁn, ROE t°¢ng quan vãi Ván chą sở hău và theo ngun tắc kÁ tốn thì Tång tài sÁn = Tång nā phÁi trÁ + Ván chą sở hău.

<b>2.1.3.1.Lý thuy¿t cÃu trúc ván căa Modiligani và Miller (M&M) </b>

Trong nghiên cću <Chi phí ván, tài chính doanh nghiáp và lý thuyÁt đÁu t°= năm 1958, Franco Modigliani và Merton Miller đã đo¿t đ°āc giÁi Nobel danh giá, làm nßn tÁng cho nhăng lý thuyÁt quan trãng nh¿t đái vãi c¿u trúc ván sau này, qua đó hã giÁi thích c¿u trúc ván Ánh h°ởng thÁ nào đái vãi giá trá cąa các cơng ty.

Nhăng giÁ đánh c¢ bÁn cąa lý thuyÁt M&M bao gãm mát thá tr°ờng hoàn toàn hiáu quÁ vãi thông tin cân xćng giăa các bên, khơng có chi phí giao dách, chi phí phá sÁn; lãi su¿t đi vay và cho vay là nh° nhau, nhà đÁu t° và doanh nghiáp nÁu vay nā s¿ đ°āc h°ởng cùng mćc lãi su¿t, doanh nghiáp cũng s¿ chia t¿t cÁ lāi nhuận cho chą sở hău. Vãi nhăng giÁ đánh nh° trên, nái dung cąa lý thuyÁt M&M đ°āc phát biáu thành hai đánh đß quan trãng. Các đánh đß này lÁn l°āt đ°āc trình bày trong các tr°ờng hāp: Mơi tr°ờng khơng có th (1958) và mơi tr°ờng có th (1963).

❖<b> Lý thuy¿t M&M trong môi tr°ãng không có thu¿ </b>

<b>Đßnh đÁ I: Trong mơi tr°ờng khơng th, giá trá doanh nghiáp không cháu Ánh h°ởng </b>

bởi c¿u trúc ván, hay nói cách khác giá trá doanh nghiáp không sā dăng nā vay (V<small>U</small>) và giá trá doanh nghiáp có sā dăng nā vay (V<small>L</small><b>) là nh° nhau: V<small>U</small> = V<small>L</small></b>

Giá trá doanh nghiáp trong mơi tr°ờng khơng có th đ°āc xác đánh theo cơng thc:

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

ý = <sup>ỵ()</sup><sub>ỵý</sub> = <sub>ỵý</sub><sup>ỵ</sup><b> (Vái t = 0) WACC<small>U</small> = WACC<small>L </small></b>

Quy luật bÁo tồn giá trá: M&M cho rằng thay đåi c¢ c¿u ván chß làm thay đåi giá trá sở hău giăa cå đông và chą nā hoặc ng°āc l¿i mà giá trá doanh nghiáp đ°āc giă nguyên. Hay nói cách khác, giá trá cąa mát doanh nghiáp không phă thuác vào l°āng cå phÁn đ°āc phát hành mà chß phă thuác vào l°āng tài sÁn cąa doanh nghiáp đó.

Đóng góp cąa lý thuyÁt M&M trong môi tr°ờng khơng có th: Lý thut M&M cung c¿p minh chćng thuyÁt phăc mang tính hành vi và kỹ thuật đá giÁi thích t¿i sao giá trá doanh nghiáp không thay đåi khi thay đåi c¢ c¿u ván nhờ ho¿t đáng kinh doanh dąa vào są chênh lách giá.

Lý thuyÁt M&M cho rằng nÁu tãn t¿i hai doanh nghiáp giáng hát nhau, chß khác nhau vß c¿u trúc ván dẫn đÁn giá trá doanh nghiáp khác nhau thì ho¿t đáng kinh doanh chênh lách giá s¿ xÁy ra. Quá trình mua bán đ°āc tiÁp tăc cho đÁn khi giá thá tr°ờng cąa hai cå phiÁu này bằng nhau. Do vậy, giá trá cąa các doanh nghiáp s¿ không khác nhau dự cú cÂ cu vỏn khỏc nhau.

<b>ònh II: Trong mơi tr°ờng khơng có th, tỷ su¿t sinh lời địi hßi hay chi phí ván </b>

cå phÁn cąa doanh nghiáp có sā dăng nā bằng tỷ su¿t sinh lời địi hßi trên ván cå phÁn cąa doanh nghiáp không sā dăng nā cáng thêm phÁn bù rąi ro tài chính. Tỷ su¿t sinh lời địi hßi trên ván cå phÁn đ°āc xác đánh bằng công thćc:

r<small>e</small> = r<small>u</small> + (r<small>u</small> - r<small>d</small>) ∗<sup>ÿ</sup><sub>Ā</sub> r<small>e</small>: Tỷ su¿t sinh lời địi hßi hay chi phí ván cå phÁn r<small>u</small>: Chi phí ván kinh doanh nghiáp khơng sā dăng nā r<small>d</small>: Chi phí nā

D: Giá trá thá tr°ờng cąa nā

E: Giá trá thá tr°ờng cąa ván cå phÁn

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

❖<b> Lý thuy¿t M&M trong mơi tr°ãng có thu¿ </b>

Lý thut M&M (1963) ra đời nhằm bå sung nhăng điám còn thiÁu sót cąa Lý thuyÁt M&M (1958), xây dąng đánh đß I và đánh đß II trong mơi tr°ờng có cháu thuÁ thu nhập doanh nghiáp, nhăng giÁ đánh cịn l¿i khơng thay đåi.

<b>Đßnh đÁ I: Trong đißu kián có th, giá trá doanh nghiáp có sā dăng nā (V</b><small>L</small>) s¿ bằng giá trá doanh nghiáp không sā dăng nā (V<small>U</small>) cáng vãi giá trá cąa khoÁn tiÁt kiám tißn thuÁ

tÿ lãi vay: V<b><small>L</small> = V<small>U</small> + D*t </b>

Đái vãi doanh nghiáp không vay nā, dịng tißn cąa doanh nghiáp là EBIT*(1-t). Giá trỏ doanh nghiỏp khụng s dng n:

ỵ<sub>ý</sub> =<sup>ỵ ( 2 )</sup><sub>ỵý</sub> =<sup>ỵ ( 2 )</sup><sub></sub> <small>ỵ</small>

ỏi vãi doanh nghiáp có sā dăng nā, dịng tißn cąa doanh nghiáp gãm hai phÁn: EBIT*(1-t) và I*t. Giá trá doanh nghiáp có sā dăng nā:

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

Trong mơi tr°ờng có th, đánh đß I lý thuyÁt M&M có hàm ý quan trãng nh° sau: Chi phí ván bình qn cąa doanh nghiáp có sā dăng nā th¿p h¢n chi phí ván bình qn cąa doanh nghiáp không sā dăng nā, nghĩa là WACC<b><small>L</small> < WACC<small>U</small></b>.

<b>Đßnh đÁ II: Trong mơi tr°ờng có th và khơng có chi phí phá sÁn, tỷ su¿t sinh lời </b>

địi hßi hay chi phí ván cå phÁn s¿ biÁn đáng cùng chißu vãi mćc đá sā dăng địn bẩy tài chính, nh°ng có tính thêm phÁn tác đáng cąa lá chắn thuÁ, và đ°āc xác đánh bằng công thćc:

r<small>e</small> = r<small>u</small> + (r<small>u</small> - r<small>d</small>) ∗<sup>ÿ</sup><sub>Ā</sub> ∗ (1 2 �㕡)

<b>2.1.3.2.Lý thuy¿t đánh đåi (The trade-off theory) </b>

Lý thuyÁt đ°āc phát trián bởi Kraus và Litzenberger (1973). Nái dung cąa lý thuyÁt đó là doanh nghiáp muán tiÁt kiám đ°āc tißn thuÁ tÿ chi phí lãi vay thì phÁi ch¿p nhận nhăng rąi ro phát sinh tÿ ho¿t đáng đi vay. Do đó các doanh nghiáp cÁn phÁi tính tốn giăa lāi ích và chi phí cąa viác sā dăng nā vay (chi phí kiát q tài chính), đ°a ra ph°¢ng án kÁt hāp giăa nā vay và ván chą sở hău đá vÿa đ¿t đ°āc măc tiêu tiÁt kiám tißn th, vÿa giÁm thiáu rąi ro, tÿ đó s¿ xây dąng đ°āc mát doanh nghiáp có giá trá tái °u.

<b>Giá trß doanh nghißp có sā dāng nÿ = Giá trß doanh nghißp khơng sā dāng nÿ + PV (lá chÅn thu¿ tÿ lãi vay) – PV (Chi phí kißt q tài chính) </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

Tình tr¿ng kiát q tài chính có thá xÁy đÁn vãi doanh nghiáp khi doanh nghiáp khơng cịn đą tißn đá thanh tốn các khn nā, thanh tốn các chi phí ho¿t đáng, trÁ l°¢ng cho ng°ời lao đáng&. Nguyên nhân chính là do doanh nghiáp sā dăng tißn vay khơng hiáu q, lāi nhuận sinh ra tÿ tißn đi vay khơng đą đá bù đắp lãi vay, tÿ đó gây ra thêm áp ląc tÿ chi phí lãi vay cho tång thá doanh nghiáp. Tißn đi vay cũng có hai mặt, nó giúp doanh nghiáp tiÁt kiám đ°āc chi phí thuÁ, đẩy nhanh tiÁn đá sÁn xu¿t nh°ng nÁu không quÁn lý hiáu q thì nó cũng khiÁn doanh nghiáp lâm vào cÁnh khó khăn nhanh h¢n dẫn tãi viác phá sÁn, bán hÁt tài sÁn mình có đá trÁ nā.

Nhăng cơng ty có rąi ro kinh doanh cao h¢n nên sā dăng ít nā h¢n. Cơng ty có rąi ro kinh doanh thp nờn vay nhiòu hÂn tróc khi chi phí kiát quá tài chính triát tiêu lāi thÁ vß th cąa nā. Cơng ty sở hău nhăng tài sÁn hău hình, dß bán, có thá sā dng nhiòu n hÂn nhng cụng ty m giỏ trỏ dąa chą u vào tài sÁn vơ hình và tài sÁn chuyên dăng. Nhăng công ty đang trÁ thuÁ su¿t cao nh¿t và s¿ duy trì, nên sā dng nhiòu n hÂn nhng cụng ty thuỏc nhúm thu th¿p.

<b>2.1.3.3.Lý thuy¿t trÃt tą phân h¿ng (The pecking-order theory) </b>

Lý thuyÁt trật tą phân h¿ng (The pecking-order theory) đ°āc đß xu¿t lÁn đÁu tiên bởi Gordon Donaldson (1961) và đ°āc chßnh sāa bởi Myers và Majluf (1984).

Hai giÁ đánh c¢ bÁn cąa lý thuyÁt là: Nhà qn trá hành đáng vì lāi ích tát nh¿t cho các chą sở hău hián t¿i và Tãn t¿i b¿t cân xćng thông tin giăa nhà quÁn trá và nhà đÁu t° => Phát sinh nên są °u tiên khi ra quyÁt đánh ląa chãn nguãn tài trā.

Nái dung cąa lý thuyÁt: ¯u tiên ląa chãn nguãn tài trā bên trong (chą yÁu là lāi nhuận giă l¿i) đá tài trā cho ho¿t đáng kinh doanh và đÁu t° vào các dą án mãi. Khi ngn ván bên trong khơng cịn đą đáp ćng nhu cÁu sā dăng ván thì doanh nghiáp s¿ huy đáng ngn ván bên ngồi, trong đó nā đ°āc °u tiên tr°ãc so vãi ván góp tÿ các chą sở hău (phát hành cå phiÁu).

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

Thć tą °u tiên khi ląa chãn nguãn tài trā tÿ lý thuyÁt trật tą phân h¿ng:

Lý thuyÁt trật tą phân h¿ng đã giÁi thích đ°āc viác đa phÁn các doanh nghiáp yêu thích sā dăng nguãn tài trā tÿ nái bá cąa doanh nghiáp bởi chi phí sā dăng ván th¿p. Tuy nhiên khi doanh nghiáp ho¿t đáng khơng tát, thì ngn tài trā nái bá khơng thá đáp ćng đą, tÿ đó doanh nghiáp s¿ gia tăng tỷ trãng nā vay trong nguãn tài trā tr°ãc khi nghĩ đÁn viác phát hành thêm cå phÁn. Bởi khi sā dăng nā vay doanh nghiáp s¿ tiÁt kiám đ°āc mát phÁn chi phí thuÁ tÿ lãi vay, bên c¿nh đó thì qun kiám sốt doanh nghiáp vẫn đ°āc giă ngun, khơng bá qn lý theo dõi bởi các cå đơng nh° ph°¢ng án phát hành thêm cå phÁn. Lāi nhuận kiÁm đ°āc s¿ không cÁn phÁi phân bå cho các cå đông mãi. Đái vãi viác phát hành cå phiÁu thêm, doanh nghiáp s¿ phÁi đái mặt vãi áp ląc lãn khi kỳ vãng vß lāi nhuận tÿ các nhà đÁu t° th°ờng r¿t cao.

Lý thuyÁt trật tą phân h¿ng cũng giÁi thích tr°ờng hāp các doanh nghiáp ho¿t đáng trong cùng mát lĩnh vąc, thì doanh nghiáp nào ho¿t đáng tát h¢n thì tỷ lá vay n s thp hÂn do cú nguón tiòn nái t¿i đá tài trā cho các ho¿t đáng. Doanh nghiáp ho¿t đáng không tát, không tą t¿o ra tiòn thỡ t lỏ vay n s nhiòu hÂn.

<b>2.1.3.4.Lý thuy¿t chi phí đ¿i dißn (The agency theory) </b>

Lý thuyÁt chi phí đ¿i dián đ°āc biÁt đÁn do Alchian và Demsetz (1972), sau đó thì Jensen và Meckling (1976) đã có nhăng bå sung thêm cho lý thuyÁt này.

Lý thuyÁt đß cập đÁn viác phát sinh chi phí đ¿i dián là đißu t¿t u khi có są mâu thuẫn lāi ích giăa ng°ời đ¿i dián và ng°ời sở hău. Ng°ời sở hău luôn lo ng¿i ng°ời đ¿i dián s¿ đißu hành doanh nghiáp phăc vă cho lāi ích cá nhân h¢n là cho lāi ích cąa chą sở hău. Tÿ đó s¿ phát sinh các chi phí đ¿i dián nh° chi phí thiÁt lập quy

Nguãn ván

bên trong Nā <sup>Ván góp cąa </sup><sub>chą sở hău </sub>

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

trình kiám sốt, chi phí kiám tốn, hoặc là chi phí c¢ hái khi ng°ời đ¿i dián đ°a ra quyÁt đánh này mà không phÁi là quyÁt đánh kia nhằm măc đích t° lāi.

Chą sở hău th°ờng mong muán nhận đ°āc nhißu cå tćc nh°ng ng°ời đ¿i dián th°ờng không °u tiên viác này, hã l¿i muán giă l¿i lāi nhuận, có đą dịng tißn đá ho¿t đáng mà không cÁn huy đáng ván tÿ các chą sở hău, bởi s¿ phÁi cháu są giám sát ca nhiòu cồ ụng hÂn, ca cÂ quan thu hoc ąy ban chćng khốn.

Đá giÁm thiáu chi phí đ¿i dián, cÁn gắn lißn lāi ích cąa chą sở hău và ng°ời đ¿i dián tÿ đó t¿t cÁ s¿ cùng nằm trên mát con thuyßn, cùng chung măc tiêu đá ph¿n đ¿u.

<b>2.2. Các nghiên cąu tr°ác đây vÁ tác đßng căa cÃu trúc ván đ¿n hißu quÁ ho¿t đßng căa doanh nghißp </b>

Ląa chãn liên quan đÁn c¿u trúc ván là mát trong nhăng câu hßi lãn và khó khăn mà các cơng ty phÁi đái mặt, đãng thời cũng là quyÁt đánh quan trãng nh¿t đái vãi są tãn t¿i tiÁp tăc cąa các cơng ty. Bằng cách nhìn l¿i các nghiên cću đã có tr°ãc đó, chúng ta có thá có cái nhìn tång qt vß tác đáng cąa c¿u trúc ván đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng cąa doanh nghiáp. Mát sá nghiên cću đã thąc hián cho kÁt quÁ phÁn nào liên quan đÁn chą đß cąa nghiên cću này.

<b>CÃu trúc ván tác đßng cùng chiÁu đ¿n hißu q ho¿t đßng kinh doanh: </b>

Margaritis và Psillaki (2010) tìm hiáu mái liên há giăa c¿u trúc ván, c¿u trúc sở hău và hiáu quÁ ho¿t đáng cąa doanh nghiáp thông qua viác sā dăng mát tập hāp các cơng ty Pháp gãm các ngành sÁn xu¿t trun tháng nh° dát may, hóa ch¿t và ngành có tác đá tăng tr°ởng liên quan đÁn máy tính và R&D tÿ năm 2002 đÁn 2005. Bài nghiên cću sā dăng ph°¢ng pháp phân tích DEA (phân tích bao dă liáu phi tham sá) đá xây dąng đ°ờng biên 8ph°¢ng pháp hay nh¿t9 theo kinh nghiám cąa ngành và đo l°ờng hiáu quÁ cąa công ty theo khoÁng cách tÿ đ°ờng biên đó, đánh giá cÁ tác đáng cąa viác sā dăng đòn bẩy đái vãi ho¿t đáng cąa công ty, đãng thời xem xét mái quan há ng°āc l¿i theo h°ãng nhân quÁ, trong q trình kiám sốt tác đáng cąa c¿u trúc sở hău và hình thćc sở hău. Bài nghiên cću nhận th¿y są ąng há cho dą đoán cát lõi cąa giÁ thuyÁt chi phí đ¿i lý cąa Jensen và Meckling (1976) ở chß rằng c¿u trúc ván

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

có tỷ lá nā cao liên quan đÁn viác hiáu quÁ cąa công ty đ°āc cÁi thián trên toàn bá ph¿m vi dă liáu đ°āc quan sát.

Samuel Fosu (2013) tìm hiáu mái quan há giăa c¿u trúc ván và hiáu quÁ cąa công ty, trong đó chú ý đÁn mćc đá c¿nh tranh ngành t¿i Nam Phi. Đá biÁt tác đáng qua l¿i giăa hiáu q và địn bẩy thì tác giÁ sā dăng chß sá đo l°ờng c¿nh tranh Boone. Dă liáu tác giÁ thu thập tÿ năm 1998-2009 cąa 257 Công ty t¿i Nam Phi. KÁt quÁ nghiên cću cho th¿y trong đißu kián mćc đá c¿nh tranh thá tr°ờng sÁn phẩm thì hiáu quÁ ho¿t đáng cąa doanh nghiáp cháu tác đáng cùng chißu và đáng ká bởi địn bẩy tài chính.

Park và Jang (2013) nghiên cću tác đáng qua l¿i giăa c¿u trúc ván, hiáu q cąa cơng ty, đa d¿ng hóa, dịng tißn tą do. Nghiên cću này sā dăng hãi quy 2SLS (Two-Stage Least Square) và 3SLS (Three-Stage Least square). Bài nghiên cću sā dăng dă liáu đ°āc thu thập tÿ Compustat, c¢ sở dă liáu cho ngành nhà hàng (SIC 5812), tÿ 1995 đÁn 2008 và bao gãm 308 công ty vãi tång sá 2829 quan sát. KÁt quÁ nghiên cću này cho th¿y địn bẩy tài chính có Ánh h°ởng tích cąc lên hiáu quÁ doanh nghiáp. các thành phÁn có mái quan há nái sinh, liên quan chặt ch¿.

Nasimi (2016) nghiên cću nhăng tác đáng cąa c¿u trúc ván đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng dąa trên dă liáu thu thập tÿ năm 2005 đÁn 2014 cąa 30 doanh nghiáp trên sàn chćng sàn London, các doanh nghiáp đßu nằm trong chß sá FTSE-100. Nghiên cću sā dăng tỷ sá nā trên ván chą sở hău, tỷ sá thanh toán lãi vay đá đo l°ờng c¿u trúc ván. Sā dăng các chß sá ROA, ROE, ROIC (tỷ su¿t sinh lāi trên ván đÁu t°) đá đo l°ờng hiáu q ho¿t đáng. Mơ hình hiáu ćng cá đánh (FEM) và mơ hình hiáu ćng ngẫu nhiên REM đ°āc sā dăng. Bài nghiên cću kÁt luận c¿u trúc ván có Ánh h°ởng cùng chißu đÁn są ho¿t đáng hiáu quÁ.

Detthamrong và cáng są (2017) thu thập dă liáu tÿ năm 2001 -2014 cąa 493 doanh nghiáp phi tài chính t¿i Thái Lan, áp dăng mơ hình hãi quy Pooled OLS đá tìm hiáu mái quan há giăa địn bẩy tài chính và hiáu q ho¿t đáng. BiÁn địn bẩy tài chính đ°āc đo l°ờng bởi tỷ sá tång nā trên tång tài sÁn (TDTA), sā dăng ROA và

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

ROE làm biÁn phă. Bài nghiên cću đãng ý vß viác địn bẩy tài chính và hiáu q ho¿t đáng t¿i các doanh nghiáp này có t°¢ng quan thuận vãi nhau.

Mubeen và cáng są (2022) nghiên cću mái quan há giăa są c¿nh tranh trên thá tr°ờng sÁn phẩm cąa các công ty Trung Quác và hiáu quÁ ho¿t đáng cąa tå chćc, đãng thời khám phá tác đáng trung gian cąa c¿u trúc ván và tác đáng đißu tiÁt cąa quy mơ doanh nghiáp trong viác đ¿t đ°āc hiáu quÁ ho¿t đáng tát h¢n cąa các công ty Trung Quác. Nghiên cću này đã sā dăng mát mẫu gãm 2.502 quan sát cąa các công ty Trung Quác trong giai đo¿n 2012–2017 và xác đánh rằng c¿nh tranh thá tr°ờng Ánh h°ởng tích cąc đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng cąa cơng ty. Ngồi ra, c¿u trúc ván mát phÁn làm trung gian cho mái quan há giăa c¿nh tranh trên thá tr°ờng sÁn phẩm và hiáu quÁ ho¿t đáng cąa công ty. KÁt quÁ đã cho th¿y rằng viác sā dăng đòn bẩy cho phép các công ty tăng sćc c¿nh tranh trong môi tr°ờng c¿nh tranh cao, làm tăng lāi ích cąa cå đơng và dẫn đÁn lāi nhuận cao h¢n. Do đó, c¿u trúc ván cho phép mát công ty đ¿t đ°āc lāi thÁ c¿nh tranh bằng cách thêm nhißu sÁn phẩm h¢n đá đ¿t đ°āc các măc tiêu chiÁn l°āc và tái đa hóa lāi nhuận.

<b>CÃu trúc ván tác đßng ng°ÿc chiÁu đ¿n hißu quÁ ho¿t đßng kinh doanh: </b>

Soumadi và Hayajneh (2012) nghiên cću tác đáng cąa c¿u trúc ván đÁn hiáu su¿t cąa các công ty niêm yÁt t¿i Jordan. Nghiên cću sā dăng mô hình hãi quy OLS, sā dăng sá liáu cąa 23 doanh nghiáp trong ngành dách vă và 53 doanh nghiáp trong ngành công nghiáp tÿ năm 2001 đÁn năm 2006. Nghiên cću l¿y biÁn phă thuác là ROE và Tobin9s Q, biÁn đác lập bao gãm Đòn bẩy tài chính, Tài sÁn cá đánh, Qui mơ công ty và Tác đá tăng tr°ởng đá lý giÁi lāi nhuận trên ván chą sở hău là khác nhau trong các công ty tăng tr°ởng cao và trong các công ty tăng tr°ởng th¿p. Bài nghiên cću chß ra tác đáng ng°āc chißu giăa địn bẩy tài chính và hiáu q cơng ty. Đãng thời thêm mát phát hián mãi vß tác đáng cąa địn bẩy tài chính đÁn hiáu quÁ cąa các doanh nghiáp sā dăng ván vay cao và doanh nghiáp sā dăng ván vay th¿p. KÁt quÁ làm tißn đß cho các doanh nghiáp cân đái khi sā dăng ván vay.

Khan (2012) đã nghiên cću mái quan há cąa các quyÁt đánh c¿u trúc ván vãi hiáu quÁ ho¿t đáng cąa các doanh nghiáp ở các nßn kinh tÁ thá tr°ờng đang phát trián

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

nh° Pakistan. Sā dăng mơ hình hãi quy Pooled OLS cho 36 công ty ngành kỹ thuật t¿i Pakistan đ°āc niêm yÁt trên Sở giao dách chćng khoán Karachi (KSE) trong giai đo¿n 2003-2009. KÁt quÁ cho th¿y tỷ lá sā dăng đòn bẩy đ°āc đo l°ờng bằng nā ngắn h¿n trên tång tài sÁn (STDTA) và tång nā trên tång tài sÁn (TDTA) có tác đáng ng°āc chißu cąc đáng ká vãi hiáu quÁ ho¿t đáng cąa công ty, đ°āc đo l°ờng bằng Tỷ su¿t sinh lời trên tång tài sÁn (ROA), biên lāi nhuận gáp ( GM) và Tobin's Q. Mái quan há giăa địn bẩy và hiáu q cąa cơng ty đ°āc đo l°ờng bằng tỷ su¿t sinh lời trên ván chą sở hău (ROE) là ng°āc chißu nh°ng khơng đáng ká. Quy mơ tài sÁn có mái quan há không đáng ká vãi hiáu quÁ cąa công ty đ°āc đo l°ờng bằng ROA và GM nh°ng có mái quan há ng°āc chißu vãi Tobin's Q. Các cơng ty trong lĩnh vąc kỹ thuật cąa Pakistan chą yÁu phă thuác vào nā ngắn h¿n nh°ng các khoÁn nā đ°āc gắn vãi các giao °ãc m¿nh m¿ Ánh h°ởng đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng cąa công ty.

Shahzlinda và Shahdila (2015) nghiên cću trong năm 2008-2012, są liên quan giăa c¿u trúc ván và hiáu quÁ ho¿t đáng các công ty trong ngành sÁn xu¿t ở Malaysia là nh° thÁ nào. Dă liáu cąa 70 cơng ty niêm t trên sàn chćng khốn đ°āc sā dăng, bao gãm nhăng công ty tuân thą và không tuân thą theo luật Shariah. Thông qua mô hình Pool OLS và GLS, tác giÁ cho th¿y są khác nhau cąa các công ty tuân thą và không tuân thą luật Shariah. Trong công ty tuân thą luật Shariah, nā ngắn h¿n và nā dài h¿n Ánh h°ởng tiêu cąc đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng trên giá trá så sách MBTV, trong khi đó thì tỷ lá nā không Ánh h°ởng đÁn ROA và ROE. Trong cơng ty khơng tn thą luật Shariah thì khi nā dài h¿n, tång nā, quy mô công ty có Ánh h°ởng đÁn ROE. Lê Thá Ph°¢ng Vy và Phan Thá Bích Nguyát (2017) nghiên cću tác đáng cąa c¿u trúc ván đÁn các doanh nghiáp niêm yÁt t¿i Viát Nam hãat đáng trong lĩnh vąc phi tài chính giai đo¿n tÿ 2007 đÁn 2012 . Phân tích hãi quy nhißu lÁn trên dă liáu bÁng đã đ°āc thąc hián đá đißu tra mćc đá và xu h°ãng cąa các mái quan há cąa các biÁn. Tác giÁ sā các ph°¢ng pháp °ãc l°āng hãi quy OLS, mơ hình FEM, mơ hình REM đá °ãc tính dă liáu bÁng. KÁt q chß ra rằng t¿t cÁ các tỷ lá nā đßu có mái quan há tiêu cąc đáng ká đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng cąa doanh nghiáp. Bài nghiên cću phù hāp h¢n đái vãi các n°ãc đang phát trián nh° Viát Nam, n¢i mà các thơng tin

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

ch°a đ°āc cung c¿p đÁy đą, há tháng tài chính cịn non trẻ, doanh nghiáp s¿ khơng tận dăng đ°āc lāi ích tÿ là chắc thuÁ so vãi khoÁn tißn đá trÁ nā. Hiáu quÁ ho¿t đáng đo l°ờng bằng ROA, ROE, TobinQ đßu cháu tác đáng ng°āc chißu bởi các chß sá nā.

Nguyßn Thá Diáu Chi (2018) nghiên cću tác đáng cąa c¿u trúc ván nā tãi hiáu quÁ ho¿t đáng tài chính đián hình các doanh nghiáp ho¿t đáng trong lĩnh vąc dách vă t¿i Viát Nam. Bài viÁt sā dăng mơ hình hãi quy Tobit đá đ°a ra kÁt luận đánh l°āng vß mćc đá Ánh h°ởng cąa c¿u trúc ván nā tãi hiáu quÁ tài chính cąa các doanh nghiáp dách vă niêm yÁt trên sàn chćng khốn Viát Nam. Vãi sá liáu tài chính tÿ 116 doanh nghiáp dách vă đang niêm yÁt trên sàn chćng khoán Viát Nam giai đo¿n 2010-2016. Đái vãi chß tiêu tài chính thá hián hiáu q ho¿t đáng cąa doanh nghiáp, tác giÁ sā dăng chß tiêu ROA (lāi nhuận trên tång tài sÁn). Đái vãi c¿u trúc ván tác giÁ sā dăng ba tỷ lá phå biÁn trong các nghiên cću đó là tỷ lá nā ngắn h¿n, dài h¿n trên tång tài sÁn và tång nā trên tång tài sÁn (SD, LD và TD). Mơ hình đ°āc thąc hián vãi są tham gia cąa đa d¿ng các biÁn kiám soát bao gãm: Quy mơ doanh nghiáp và c¢ c¿u tài sÁn (SIZE và AS), lāi su¿t thá tr°ờng (RATE), khÁ năng thanh toán và tác đá tăng tr°ởng (LQ và GRW), thời gian ho¿t đáng và năng ląc quÁn lý (YR và MA). Nghiên cću đã đánh giá đ°āc nÁu doanh nghiáp sā dăng q nhißu nā vay thơng qua các chß tiêu SD, LD, TD thì s¿ tác đáng tiêu cąc đÁn ROA. Áp ląc tÿ chi phí lãi vay lãn gây Ánh h°ởng đÁn các ho¿t đáng khác cąa doanh nghiáp, dẫn đÁn hiáu quÁ tài chính th¿p. Doanh nghiáp cÁn phÁi linh ho¿t ląa chãn tỷ lá nā vay hāp lý theo nhu cÁu cąa cơng ty nhằm tái đa hóa lāi ích cąa viác đi vay. Các yÁu tá nh° tác đá tăng tr°ởng, thời gian ho¿t đáng, năng ląc qn lý khơng có tác đáng đÁn hiáu q ROA trong các mơ hình c¿u trúc ván cąa nghiên cću. YÁu tá lāi su¿t thá tr°ờng và c¢ c¿u tài sÁn tác đáng ng°āc chißu đái vãi ROA, khi lāi su¿t thá tr°ờng và c¢ c¿u tài sÁn tăng kéo theo đó lāi su¿t cho vay tăng, khoÁn tißn tài trā cho tài sÁn dài h¿n cũng tăng, nên hiáu quÁ doanh nghiáp s¿ có phÁn giÁm sút. Trong mơ hình c¿u trúc ván nā dài h¿n hoặc tång nā, thì quy mơ doanh nghiáp s¿ tác đáng tích cąc đÁn ROA, doanh nghiáp càng lãn thì khi vay nā, doanh nghiáp s¿ có đą kinh nghiám, thời gian, phát huy đ°āc lāi thÁ cąa khoÁn vay.

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

<b>CÃu trúc ván tác đßng cùng chiÁu hoặc ng°ÿc chiÁu đ¿n hißu quÁ ho¿t đßng kinh doanh: </b>

Nghiên cću cąa Sheikh và Wang (2013) đißu tra xem liáu c¿u trúc ván có Ánh h°ởng đÁn ho¿t đáng cąa các công ty phi tài chính đ°āc niêm yÁt trên Sở giao dách chćng khoán Karachi (KSE) Pakistan trong giai đo¿n 2004-2009 hay không. Dă liáu thu thập tÿ 240 doanh nghiáp phi tài chính, áp mơ hình hãi quy Pool OLS, mơ hình FEM và REM. KÁt q cho th¿y t¿t cÁ các th°ãc đo c¿u trúc ván (tćc là tång nā, tỷ lá nā dài h¿n và ngắn h¿n) đßu có liên quan nghách biÁn đÁn tỷ su¿t sinh lāi cąa tài sÁn trong t¿t cÁ các hãi quy. H¢n năa, tång nā và tỷ lá nā dài h¿n có liên quan nghách vãi tỷ lá thá tr°ờng trên så sách theo mơ hình OLS tång hāp, trong khi các chß sá này có liên quan cùng chißu vãi tỷ lá thá tr°ờng trên så sách theo mơ hình hiáu ćng cá đánh. Tỷ lá nā ngắn h¿n có quan há tỷ lá thuận vãi tỷ lá thá tr°ờng trên så sách trong t¿t cÁ các hãi quy, tuy nhiên, mái quan há này không đáng ká. Liên quan đÁn các biÁn kiám sốt, tính hău hình cąa tài sÁn là tiêu cąc, trong khi quy mô cąa doanh nghiáp, tác đá tăng tr°ởng có tác đáng cùng chißu đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng cąa doanh nghiáp.

Nghiên cću cąa Tailab (2014) nghiên cću 30 doanh nghiáp năng l°āng t¿i Mỹ trong thời gian 2005 – 2013 vß Ánh h°ởng cąa c¿u trúc ván tãi hiáu quÁ ho¿t đáng. Nghiên cću sā dăng biÁn phă thuác bao gãm ROA và ROE; biÁn đác lập là SDR (Nā ngắn h¿n), LDR (Nā dài h¿n) và TDR (Tång nā); chß sá nā trên ván chą sở hău và biÁn quy mô doanh nghiáp. Bài nghiên cću cho th¿y rằng tång nā có tác đáng tiêu cąc đáng ká đÁn ROE và ROA, trong khi quy mô vß doanh thu chß có tác đáng tiêu cąc đáng ká đÁn ROE. Tuy nhiên, mát khoÁn nā ngắn có tác đáng tích cąc đÁn ROE. Mái quan há âm hoặc d°¢ng khơng đáng ká đã đ°āc quan sát th¿y giăa nā dài h¿n, nā trên ván chą sở hău và quy mô tång tài sÁn và khÁ năng sinh lời.

Ibhagui và Olokoyo (2018) đã nghiên cću đòn bẩy và hiáu quÁ ho¿t đáng cąa doanh nghiáp, cùng vãi vai trị quy mơ doanh nghiáp. Nghiên cću dąa trên mơ hình hãi quy ng°ÿng cąa Hansen (1999), sā dăng dă liáu thu thập đ°āc tÿ 101 công ty đang niêm yÁt tÿ năm 2003-2007 t¿i Nigeria đá tìm hiáu các mái liên há giăa hiáu

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

quÁ ho¿t đáng và địn bẩy dąa trên mát biÁn mãi đó là biÁn quy mô doanh nghiáp. Bài nghiên cću sā dăng ba th°ãc đo đòn bẩy - tång nā trên tài sÁn, tỷ lá nā dài h¿n trên tài sÁn và tỷ sá nā ngắn h¿n trên tài sÁn - và ba biÁn đá đo l°ờng hiáu quÁ ho¿t đáng cąa công ty bao gãm: ROA, ROE và Tobin's Q (đ¿i dián cho th°ãc đo hiáu quÁ ho¿t đáng cąa công ty trên thá tr°ờng). Nhăng công ty nhß phÁn lãn cháu tác đáng ng°āc chißu cąa đòn bẩy đái vãi ho¿t đáng cąa doanh nghiáp trong khi đái vãi các cơng ty lãn thì khơng có bằng chćng că thá nào cho th¿y đißu này. KÁt quÁ là phù hāp vãi ba bián pháp đòn bẩy đ°āc sā dăng. Tác đáng tiêu cąc cąa đòn bẩy lên ROE và ROA đái vãi các doanh nghiáp quy mơ nhß là cao nh¿t khi tỷ lá nā ngắn h¿n trên tài sÁn là th°ãc đo cąa địn bẩy trong khi Ánh h°ởng tích cąc cąa đòn bẩy đái vãi th°ãc đo ho¿t đáng thá tr°ờng cąa doanh nghiáp (Tobin's Q) đái vãi các doanh nghiáp quy mơ nhß cao nh¿t khi tỷ lá nā ngắn h¿n trên tài sÁn là th°ãc đo đòn bẩy, dẫn đÁn są đánh đåi giăa viác tái đa hóa lāi nhuận tÿ ho¿t đáng thá tr°ờng và giÁm thiáu tån th¿t trong ho¿t đáng kÁ tốn thơng qua địn bẩy đái vãi các cơng ty nhß ở Nigeria. Nhìn chung nhăng tác đáng ng°āc chißu cąa địn bẩy đái vãi ho¿t đáng cąa công ty là m¿nh m¿ đái vãi các công ty quy mơ nhß, tác đáng ng°āc chißu này s¿ giÁm dÁn khi công ty phát trián, và s¿ khơng cịn tác đáng khi quy mơ doanh nghiáp đ¿t đ°āc đúng đá lãn nh¿t đánh. Đißu này s¿ vẫn chính xác dù sā dăng mát tỷ lá nā nh° thÁ nào.

Habibniya và cáng są (2022) nghiên cću tác đáng cąa c¿u trúc ván đÁn khÁ năng sinh lời bằng cách l¿y dă liáu hàng năm cąa ngành vißn thơng tÿ năm 2012 đÁn năm 2020 ở Hoa Kỳ, dă liáu không cân bằng (dă liáu bÁng) bao gãm 421 quan sát theo năm cąa 72 công ty. Vay nā đ°āc coi là mát ngn tài chính ln dẫn đÁn rąi ro tuy nhiên nó cũng đ°āc coi là mát nguãn tăng lāi nhuận trong kách bÁn kinh doanh thông th°ờng. Ln ln là mát thách thćc đá tìm ra są kÁt hāp ván chą sở hău nā chính xác. KÁt quÁ phân tích cho th¿y tỷ lá tång nā trên tång tài sÁn có tác đáng đáng ká và tiêu cąc đÁn ROA, trong khi tỷ lá tång ván chą sở hău trên tång tài sÁn tác đáng đáng ká và tích cąc đÁn ROA. Do yêu cÁu đÁu t° ván cao, các cơng ty vißn thơng ho¿t đáng gÁn nh° đác qun. Lý thut chi phí đ¿i dián thÿa nhận rằng khi dąa vào các quỹ đ°āc t¿o ra trong nái bá,các nhà quÁn lý có xu h°ãng ch¿p nhận

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

các dą án đÁu t° kém ch¿t l°āng và vay nā đá cÁi thián lāi tćc trên ván chą sở hău. Đißu này giÁi thích tỷ lá nā trên ván chą sở hău cao đặc tr°ng cho ngành. Bên c¿nh đó tỷ lá tång nā trên tång tài sÁn, tỷ lá tång ván chą sở hău trên tång tài sÁn khơng có tác đáng đáng ká đÁn ROE.

<b>Khơng có mái quan hß ý ngh*a giăa cÃu trúc ván và hißu quÁ ho¿t đßng kinh doanh </b>

Nghiên cću cąa Prahalathan và Ranjani (2011) nghiên cću vß c¿u trúc ván vãi mćc lāi nhuận cąa công ty niêm yÁt t¿i Srilanka thông qua 65 công ty trong năm 2003-2007. KÁt quÁ nghiên cću chß ra rằng tỷ sá nā ngắn h¿n, dài h¿n và tång nā khơng có tác đáng vãi ROE và ROA.

Nghiên cću cąa Ebaid (2009) vß tác đáng cąa są ląa chãn c¢ c¿u ván đÁn hiáu su¿t cąa 64 doanh nghiáp trong giai đo¿n 1997-2005 t¿i thą đô Ai Cập. Tác giÁ sā dăng ba biÁn đác lập bao gãm ROA, ROE và tỷ su¿t lāi nhuận gáp đá đo l°ờng hiáu quÁ công ty. KÁt quÁ nghiên cću cho rằng, c¿u trúc ván STDTA, LTDTA, TDTA khơng có tác đáng đáng ká đÁn hiáu su¿t cąa doanh nghiáp.

<b>BÁng 2. 2. Ành h°ång căa CTV đ¿n hißu quÁ ho¿t đßng SXKD căa DN tÿ các nghiên cąu tr°ác </b>

<b>CÃu trúc ván tác đßng cùng chiÁu đ¿n hißu q ho¿t đßng kinh doanh </b>

257 cơng ty Nam Phi trong giai

đo¿n 1998-2009 <sup>Chß sá đo l°ờng c¿nh tranh </sup>Boone Park và Jang (2013) 308 công ty vãi tång sá 2829 quan

sát ngành nhà hàng tÿ dă liáu Compustat tÿ 1995 đÁn 2008

Hãi quy 2SLS và 3SLS

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

<b>Tác giÁ MÁu Ph°¢ng pháp nghiên cąu </b>

Nasimi (2016) 30 doanh nghiáp nằm trong chß sá FTSE-100 tÿ năm 2005 – 2014 cąa sàn chćng khốn London

Phân tích hãi quy, mơ hình

2.502 quan sát cąa các công ty Trung Quác trong giai đo¿n

76 doanh nghiáp (53 doanh nghiáp ngành công nghiáp và 23 doanh nghiáp ngành dách vă) Am-man, Jordan tÿ năm 2001 đÁn năm 2006

Mơ hình hãi quy OLS

Khan (2012) 36 công ty trong ngành kỹ thuật

t¿i Pakistan giai đo¿n 2003-2009 <sup>Mơ hình hãi quy OLS </sup> Shahzlinda và

Shahdila (2015)

70 công ty ngành xây dąng tuân thą và không tuân thą theo luật Shariah đang niêm yÁt t¿i Malay-sia giai đo¿n 2008 – 2012

Mơ hình hãi quy OLS và

Le và Phan (2017) T¿t cÁ các doanh nghiáp niêm yÁt thuác lĩnh vąc phi tài chính t¿i Viát Nam năm 2007–2012

<b>Chi (2018) </b> 116 doanh nghiáp ngành dách vă đang niêm yÁt trên sàn chćng khoán Viát Nam giai đo¿n

Mơ hình hãi quy Tobit

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

<b>Tác giÁ MÁu Ph°¢ng pháp nghiên cąu CÃu trúc ván tác đßng cùng chiÁu hoặc ng°ÿc chiÁu đ¿n hißu q ho¿t đßng kinh </b> khốn Karachi (KSE) Pakistan

Mơ hình hãi quy Pool OLS, FEM, REM và kiám

<b>đánh Hausman </b>

Tailab (2014) 30 doanh nghiáp thuác ngành

năng l°āng t¿i Mỹ tÿ 2005 - 2013 <sup>Mơ hình hãi quy </sup> Ibhagui và Olokoyo

(2018)

101 công ty niêm yÁt ở Nigeria tÿ

năm 2003 đÁn năm 2007 <sup>Mô hình hãi quy ng°ÿng </sup>cąa Hansen (1999) Habibniya và cáng

są (2022) <sup>72 cơng ty ngành vißn thơng tÿ </sup>năm 2012 đÁn năm 2020 ở Hoa Kỳ

Mơ hình OLS, FEM, REM

<b>Khơng có mái quan hß ý ngh*a giăa cÃu trúc ván và hißu quÁ ho¿t đßng kinh doanh </b>

Ebaid (2009) 64 doanh nghiáp trong giai đo¿n

1997-2005 t¿i thą đô Ai Cập <sup>Mơ hình hãi quy </sup>

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

<b>K¾T LUÂN CH¯¡NG 2 </b>

Ch°¢ng 2 đã tång quan các lý thuyÁt nßn tÁng vß c¿u trúc ván cùng vãi các yÁu tá tác đáng đÁn c¿u trúc ván cąa doanh nghiáp. Ngồi ra thơng qua viác phân tích các nghiên cću thąc nghiám trên thÁ giãi và ở Viát Nam vß c¿u trúc ván, tác giÁ đã xác đánh các yÁu tá quan trãng Ánh h°ởng đÁn c¿u trúc ván cąa các doanh nghiáp. Các yÁu tá này s¿ đ°āc phân tích, chãn lãc đá đ°a vào mơ hình hãi quy nhằm nhìn nhận mćc đá tác đáng cąa tÿng yÁu tá đÁn c¿u trúc ván trong thąc tißn cąa các doanh nghiáp dÁu khí đang niêm t t¿i Viát Nam trong các ch°¢ng sau.

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

<b>CH¯¡NG 3: DĂ LIÞU VÀ PH¯¡NG PHÁP NGHIÊN CĄU </b>

<b>3.1. Quy trình nghiên cąu </b>

<b>B°ác 1: Xác đánh măc tiêu nghiên cću là trong giai đo¿n khąng hoÁng, c¿u trúc </b>

ván tác đáng nh° thÁ nào đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng sÁn xu¿t kinh doanh cąa doanh nghiáp, đặc biát là trong tr°ờng hāp cąa các doanh nghiáp ho¿t đáng trong ngành dÁu khí và đ°āc niêm yÁt t¿i Viát Nam.

<b>B°ác 2: Sau khi tång quát c¢ sở lý thuyÁt, dąa trên nhăng nghiên cću thąc </b>

nghiám liên quan cÁ trong và ngồi n°ãc, tác giÁ đß xu¿t mát mơ hình nghiên cću vãi viác xác đánh các đ°āc biÁn.

<b>B°ác 3: Tÿ mơ hình nghiên cću vãi các biÁn liên quan, tác giÁ tiÁn hành thu </b>

thập và xā lý dă liáu nghiên cću phù hāp. Các dă liáu cąa các doanh nghiáp đ°āc thu thập tÿ BCTC đã đ°āc công bá. Các dă liáu thu thập này đ°āc thiÁt lập thành dă liáu bÁng khoÁng thời gian 11 năm t¿o thành 492 quan sát. Tÿ dă liáu bÁng thu thập đ°āc, tác giÁ tiÁn hành tính tốn các sá liáu cÁn thiÁt đÁm bÁo są nh¿t quán vß mặt dă liáu phăc vă cho viác ch¿y mơ hình nghiên cću.

<b>B°ác 4: Tác giÁ tiÁn hành thąc hián ch¿y mơ hình hãi quy Pooled OLS ban đÁu </b>

trên phÁn mßm STATA, kiám tra b°ãc đÁu vß đá phù hāp R, trá tháng kê F, giá trá P-value cąa mơ hình, cũng nh° mćc ý nghĩa tháng kê cąa các tham sá hãi quy Beta. KÁ tiÁp tác giÁ kiám tra há sá t°¢ng quan giăa các biÁn đác lập và há sá nhân tā phóng đ¿i VIF đá xem có tãn t¿i hián t°āng đa cáng tun hay khơng. Sau đó tác giÁ tiÁn hành các kiám đánh cÁn thiÁt đá ląa chãn ph°¢ng pháp °ãc l°āng phù hāp, cùng vói viỏc gii quyt cỏc thỏch thc vò phÂng sai sai sá và są t°¢ng quan trong mơ hình, nhằm đÁm bÁo tính phù hāp cąa kÁt q nghiên cću.

<b>B°ác 5: Trình bày và thÁo luận kÁt quÁ nghiên cću. Luận văn trình bày kÁt quÁ </b>

nghiên cću trong giai đo¿n khąng hoÁng, c¿u trúc ván tác đáng nh° thÁ nào đÁn hiáu quÁ ho¿t đáng kinh doanh cąa doanh nghiáp trong ngành dÁu khí đang niêm yÁt t¿i Viát Nam dąa trên các tham sá hãi quy thu đ°āc tÿ mơ hình nghiên cću.

</div>