<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>1. Mở đầu </b>

<b>1.1. Lí do chọn đề tài: </b>

“Non sơng Việt Nam có trở nên tươi đẹp được hay không, dân tộc Việt Nam có bước lên đài vinh quang để sánh vai với các năm châu được hay không là nhờ vào công học tập của các em”.

Đúng vậy, đất nước có được giàu mạnh, có được phát triển sánh vai được với các cường quốc năm châu hay không tất cả nhờ vào những chủ nhân tương lai của đất nước. Để có được những chủ nhân của đất nước thực sự tài giỏi thì ngay từ những bước đi đầu tiên trẻ cần phải được hưởng một nền giáo dục tốt nhất.

Đất nước muốn tồn tại và phát triển xã hội văn minh phồn thịnh thì phải quan tâm chăm sóc giáo dục trẻ, đó là nhiệm vụ khơng phải của gia đình, nhà trường mà cịn của tồn xã hội. Chính sự nhận thức đó mà cần có sự phối hợp chặt chẽ có mối liên kết giữa gia đình, nhà trường và xã hội để có biện pháp hữu ích giúp trẻ phát triển tồn diện đức, trí, thể, mĩ. [1]

Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong nền giáo dục quốc dân, là bậc học vô cùng quan trọng giúp trẻ trang bị những hiểu biết sơ đẳng về thế giới xung quanh, làm quen với những kiến thức hiểu biết ban đầu của tất cả các bộ mơn. Trẻ có khả năng làm quen với các sự vật, hiện tượng, trẻ thích nghi với các hoạt động khác nhau. Qua các hình thức hoạt động dần dần trẻ có khái niệm về thế giới xung quanh rồi có nhu cầu muốn hiểu biết đặc điểm, tính chất của các sự vật, hiện tượng về hình dạng, kích thước, cách sắp xếp của chúng. [2]

Tất cả những hiểu biết của trẻ tích lũy từ những kinh nghiệm của trẻ cùng với sự hướng dẫn của cô giáo và người lớn. Nhất là ở lứa tuổi 3 - 4 tuổi sự hiểu biết đó là cơ sở hình thành các biểu tượng về tốn học nhằm giúp trẻ hình thành và phát triển khả năng chú ý, khả năng ghi nhớ, trí tưởng tượng,... Làm nền tảng cho sự nhận thức về các biểu tượng toán ở các lứa tuổi sau, từ đó làm hành trang tiến bước vào thế kỷ mới.

<b> </b> Năm học ……..là năm đầu thực hiện Thông tư số 28/2016/TT-BGDĐT ngày 30 tháng 12 năm 2016 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo sửa đổi, bổ

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

sung một số nội dung của Chương trình Giáo dục mầm non ban hành kèm theo Thông tư số 17/2009/TT-BGDĐT ngày 25 tháng 7 năm 2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo và là năm học thứ hai thực hiện chuyên đề “xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”. Xuất phát từ nhiệm vụ và yêu cầu của nội dung chương trình giáo dục trẻ địi hỏi các tầng lớp trong cộng đồng phải có nhân cách, trí thức tồn vẹn.

Nhiệm vụ của các cô mẫu giáo là chuẩn bị cơ sở và kiến thức sơ đẳng về các biểu tượng toán giúp trẻ học bước đầu được làm quen với toán một cách chính xác nhất. Góp phần to lớn trong việc phát triển toàn diện và hình thành nhân cách cho trẻ. Hiểu rõ tầm quan quan trọng của bộ môn tôi thấy cần phải cung cấp và cho trẻ làm quen với các biểu tượng toán học, làm thế nào để trẻ say mê học và nhận biết sâu rộng về bộ môn này. Nhưng trong thực tế ở các trường mầm non nói chung và lớp tơi nói riêng, trong những năm qua để thực hiện được những tiết dạy lèm quen với toán tốt, đạt kết quả cao, đáp ứng yêu cầu của bộ môn là vấn đề rất khó khăn.

Trong cơng tác giảng dạy tôi thấy ở trường tôi cũng như ở rất nhiều trường mầm non khác đang thực hiện theo chương trình giáo dục mầm non. Tuy vậy trong quá trình giảng dạy trên lớp tơi thấy cịn nhiều cơ cịn sử dụng phương pháp cũ, chưa tăng tính tích cực hoạt động của trẻ, nên kết quả đạt trên trẻ còn chưa cao, nhận thức của trẻ về biểu tượng tốn cịn mơ hồ. Vì vậy tơi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài “Một số biện pháp giúp nâng cao chất lượng cho trẻ 3 - 4 tuổi làm quen với tốn” nhằm tìm hiểu tâm sinh lí của trẻ 3 - 4 tuổi, để từ đó thử nghiệm những biện pháp mới và hiệu quả nhất, giúp trẻ lĩnh hội được các kiến thức về số lượng, kích thước, hình dạng giúp trẻ qua đó mà phát triển toàn diện, nhận thức nhân cách của trẻ. Ngồi ra trong q trình cơng tác, tơi cũng muốn nâng cao chất lượng chuyên mơn, hồn thành tốt nhiệm vụ được giao đúc rút được những kinh nghiệm quý báu cho công tác giảng dạy sau này trên cơ sở lí luận và thực tiễn vào hoạt động chăm sóc giáo dục hàng ngày.

Năm học ……..tôi được giao nhiệm vụ dạy lớp mẫu giáo 3 - 4 tuổi, qua thời gian dạy trên lớp với tất cả các bộ mơn nhất là bộ mơn tốn, tơi thấy tình

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

hình học tập của trẻ không được như mong muốn. Vì vậy tơi khơng ngừng học tập sáng tạo phương pháp dạy và học đối với bộ mơn tốn, đứng trước yêu cầu của bộ môn là cả một vấn đề khó khăn đối với lớp tôi. Nhưng với tinh thần trách nhiệm, lương tâm của một người làm công tác giáo dục, tôi không thể để tình trạng đó kéo dài, tôi nghĩ cần phải có những biện pháp thích hợp để làm thế nào thay đổi được tình trạng hiện nay và làm thế nào để nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với toán đạt hiệu quả như mong

<i><b>muốn.tôi thử nghiệm và viết nên một vài kinh nghiệm dạy trẻ “Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 3 - 4 tuổi làm quen toán”. </b></i>

<b>1.2. Mục đích nghiên cứu: </b>

<b> Việc nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp để nâng cao chất lượng cho trẻ </b>

<b>3 - 4 tuổi làm quen với tốn” là q trình giảng dạy và tiếp thu của trẻ. Để tìm ra </b>

hướng giải quyết tốt nhất hình thành những biểu tượng tốn học cho trẻ 3 - 4 tuổi một cách chính xác và bền vững, khắc phục phần lớn những khó khăn khi dạy cho trẻ 3 - 4 tuổi, trẻ nhanh nhớ cũng nhanh quên, khả năng tập chung chú ý cũng chưa cao, đồng thời phát huy cao nhất được tính tích cực của trẻ. Nhận thức được điều này là một giáo viên mầm non luôn học hỏi, để nắm vững phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động làm quen với toan một cách linh hoạt sáng tạo biết lồng ghép tích hợp các nội dung với nhau một cách hài hịa logic, khơng rập khn máy móc, lấy trẻ làm trung tâm trong mọi hoạt động, cơ đóng vai trò là người tổ chức, hướng dẫn trẻ thực hiện, giúp trẻ phát huy tính độc lập, sáng tạo, tích cực, chủ động trong mọi hoạt động. Làm quen với tốn thơng qua các trải nghiệm hàng ngày, trong môi trường học, không chỉ phát triển năng lực nhận biết, năng lực học tập cho trẻ mà cịn góp phần giáo dục toàn diện nhân cách cho trẻ ở trường mầm non.

Luôn chăn trở làm sao để truyền thụ cho trẻ những kiến thức cơ bản và dể hiểu nhất vì vậy bản thân không ngừng ham học hỏi, tham khảo tài liệu hướng dẫn, để tìm ra những cách thức giảng dạy và tạo ra môi trường hoạt động tốt nhất cho trẻ. Bằng cả sự nỗ lực, cố gắng đó, tơi cảm thấy một phần nào ý nguyện của mình đã thực hiện được.

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>1.3. Đối tượng nghiên cứu: </b>

Lớp mẫu giáo 3 - 4 tuổi A Trường mầm non Thị Trấn, Thường Xuân.

<b>1.4. Phương pháp nghiên cứu: </b>

<b> + Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin </b>

+ Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết + Phương pháp trực quan thích giác

+ Phương pháp dùng từ (giảng giải, chỉ dẫn...) + Phương pháp thực hành.

<b>2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm </b>

<b>2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm. </b>

Như chúng ta đã biết nhận thức của trẻ từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng quay trở về thực tiễn. Thông qua môn học giúp trẻ nhận thức tốt hơn về thế giới xung quanh. Từ đó hình thành hệ thống hóa kiến thức một cách chính xác, khoa học. Nhận thức về tốn học có liên quan mật thiết với q trình phát triển tồn diện của trẻ, thông qua tốn học sớm hình thành ở trẻ khả năng tìm tịi, quan sát, khám phá, so sánh, phân tích, tổng hợp các sự vật hiện tượng khách quan. Trên cơ sở đó bổ sung thêm vốn ngơn ngữ và góp phần tích cực vào việc phát triển toàn diện về mọi mặt “Thể chất, Nhận thức, Ngôn ngữ, Thẩm mỹ, Tình cảm xã hội”. Hoạt động làm quen với tốn là một hoạt động quan trọng góp phần phát triển nhận thức cho trẻ. Giúp trẻ có một hành trang vững vàng, một tâm thế tự tin để bước vào lớp một. [1]

Hoạt động làm quen với toán khi được giáo viên mầm non tổ chức cho trẻ học tập một cách có mục đích, phù hợp sáng tạo sẽ hỗ trợ trẻ tiếp thu kiến thức một cách tích cực và taọ cảm giác hưng phấn,vui tươi. Giáo viên có thể dạy tích hợp, lồng ghép vào các hoạt động (giờ ăn, họat động góc, chơi ngồi trời, trẻ làm bài tập theo nhóm) từ đó giúp trẻ tập trung, phấn khởi trong khi hoạt động, ý thức rõ vai trị của bộ mơn tốn đã trở thành một hoạt động không thể thiếu được trong trường lớp mầm non và hơn nữa tôi nhận thấy trẻ em bây giờ rất thông minh và lanh lợi. Tôi luôn mong muốn truyền đạt thật nhiều kiến

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

thức cho trẻ, giúp trẻ phát triển hết những khả năng vốn có. Chính vì điều đó tơi đã ln trăn trở, tìm tịi và sáng tạo, để tìm ra những cách thức hay, những phương pháp tốt nhất cho bài giảng của mình. Trong tất cả các môn học của trẻ tôi đặc biệt u thích mơn tốn, có lẽ vì bản thân bộ mơn tốn đã mang nhiều thế mạnh.

Xuất phát từ nhu cầu đó mà việc nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với toán là nhu cầu cần thiết. Nhưng thực chất chương trình tốn học trong trường mầm non hiện nay chỉ cho phép dạy trẻ làm quen với một số khái niệm về toán đơn giản, chưa dạy trẻ học toán. Nếu như dạy trẻ học toán sớm sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Vì vậy nảy sinh vấn đề là làm thế nào để dạy trẻ những khái niệm về tốn học mang tính chất trừu tượng nhưng lại phải phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ mẫu giáo. Song khó khăn lớn nhất của trẻ mẫu giáo là làm quen với một số khái niệm tốn học đó là khả năng lĩnh hội tri thức của trẻ còn non nớt, do thực tế đó mà khơng thể cho trẻ làm quen với khái niệm về tổ hợp, phép đếm, số lượng, hình dạng, kích thước, định hướng khơng gian bằng các định nghĩa chính xác mà phải dựa trên tâm lý của trẻ và khái niệm toán học sơ đẳng, để có phương pháp giảng dạy cụ thể, phù hợp với đặc điểm nhận thức của trẻ, biến những khái niệm toán học trừu tượng thành những biểu tượng quen thuộc mà trẻ có thể lĩnh hội được một cách ấn tượng và sâu sắc nhất, hình thành những kiến thức ban đầu về toán học cho trẻ. [3] Tất cả những nội dung trên cần được tiến hành thường xuyên đối với trẻ.

Vì vậy ở Trường mầm non tơi công tác, việc tổ chức lồng ghép làm quen với toán trong các hoạt động từ thể dục buổi sáng cho tới hoạt động chiều cũng đã áp dụng và có hiệu quả rất rõ rệt. Tôi đã tự cải biên, sưu tầm, sáng tạo một số phương pháp dạy làm quen với tốn có phần phong phú hơn.

<b>2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm. </b>

<i><b>* Thuận lợi: </b></i>

Trường chúng tôi nằm gần trung tâm của huyện nhà, là trung tâm dân cư, do đó việc nắm bắt được nhiều thông tin cũng kịp thời, đời sống dân trí đã và

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

đang dần được nâng cao, do đó rất thuận lợi cho việc chăm sóc giáo dục trẻ nhất là trẻ mầm non

Năm học ……..tôi được nhà trường phân công trực tiếp đứng lớp 3 - 4 tuổi A. Với tổng số trẻ là 32 cháu trong đó có 20 cháu là nam, 12 cháu là nữ. Trường Mầm Non Thị Trấn là ngơi trường có bề dày thành tích trong cơng tác chăm sóc và giáó dục trẻ.Với đội ngũ giáo viên có đủ lịng nhiệt tình và vững về chuyên môn. Cùng với sự quan tâm sát sao, nhiệt tình giúp đỡ của cán bộ quản lí, giúp tơi n tâm cơng tác và phục vụ cho sự nghiệp giáo dục. Nằm ngay trung tâm huyện được sự quan tâm, giúp đỡ của các cấp Đảng ủy, Chính quyền địa phương, trường có cơ sở vật chất tương đối đầy đủ.

Cha mẹ/người chăm sóc trẻ ln quan tâm chu đáo đến việc chăm sóc và giáo dục trẻ, tạo điều kiện thuận lợi trong việc kết hợp giáo dục giữa gia đình và nhà trường.

Trường luôn tạo điều kiện mở chuyên đề cho giáo viên dự giờ, thao giảng Bản thân đã có trình độ trên chuẩn, được đào tạo kỹ lưỡng vì thế ở lớp tơi nắm vững phương pháp và luôn luôn học hỏi kinh nghiệm từ chị em đồng nghiệp, ln chịu khó tìm tịi sách báo tham khảo và nhiệt tình trong cơng tác. Có tinh thần yêu nghề mến trẻ.

<i><b>* Khó khăn: </b></i>

<b> </b> Bên cạnh những thuận lợi trên tơi cũng cịn gặp một số khó khăn đó là: Một số cháu còn đi học chưa chuyên cần vì vậy việc tiếp thu kiến thức còn hạn chế.

Ở độ tuổi 3 - 4 tuổi trẻ còn hạn chế về vốn từ, một số cháu nói cịn ngọng chưa rõ câu, nhiều trẻ cịn chưa nói được câu dài.

Một số cha mẹ/người chăm sóc trẻ chưa thực sự quan tâm đến mơn học này, vì vậy khi trẻ về nhà không cho trẻ đọc lại hay ôn lại nên trẻ không nhớ lâu và giảm hứng thú ở trẻ.

Do ảnh hưởng khá lâu phương pháp, hình thức dạy theo chương trình cải cách, giáo viên thường áp đặt trẻ, truyền đạt kiến thức một cách máy móc, thiếu sự tác động qua lại giữa người dạy và người học.

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

Từ những thuận lợi và khó khăn trên để giúp trẻ học tốt hoạt động làm quen với toán, ngay từ đầu năm học tôi đã khảo sát để đưa ra biện pháp phù hợp với khả năng tiếp thu của mỗi trẻ, việc khảo sát chất lượng trên trẻ được tôi thông qua các hoạt động hàng ngày, qua các bài tập phát triển kỹ năng.

Từ thực trạng trên tôi đã mạnh dạn đưa ra một số giải pháp để giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát triển nhận thức trong hoạt động làm quen với toán như sau:

<b> </b> + Mở rộng sự phát triển, cần hiểu biết thông qua các hoạt động vào mỗi lúc, mỗi nơi.

+ Hình thành một số biểu tượng về tốn bằng chính sự thu hút trẻ hoạt động. + Vận dụng linh hoạt các phương pháp, đồng thời tích hợp các nội dung của môn học.

+ Môi trường học tốn.

+ Cơng tác phối hợp cới phụ huynh.

<b>Bảng khảo sát ban đầu: </b>

<b>2.3.1. Biện pháp 1: Thông qua các hoạt động vào mọi lúc, mọi nơi. </b>

Trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi dễ nhớ nhưng mau qn và trí nhớ khơng chủ định chiếm ưu thế, chính vì vậy trẻ phải được ơn luyện thường xuyên thông qua các hoạt động trong ngày.

Trong quá trình hình thành các biểu tượng ban đầu cho trẻ, một trong những nguyên tắc và biện pháp dạy học là: “Học đi đôi với hành, giáo dục gắn

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

liền với cuộc sống”. Do đó ngồi việc dạy trẻ trên tiết học cô giáo cần phải cho trẻ làm quen, nhận biết và rèn luyện củng cố các biểu tượng tốn thơng qua các hoạt động thực tế hàng ngày của trẻ, tạo điều kiện cho trẻ thực hiện nhiệm vụ ở các bài tập toán trong vở “Bé làm quen với tốn”, thơng qua dạy trong các hoạt động khác tạo sự cân đối giữa kiến thức trẻ tiếp thu trên giờ học và với kinh nghiệm sống của trẻ. Tạo sự hổ trợ lẫn nhau, tạo điều kiện cho trẻ vận dụng, sử dụng các kiến thức đó vào cuộc sống hiện tại. Qua đó trẻ biết quan tâm đến cuộc sống xung quanh trẻ.

<b>* Tổ chức ở mỗi nơi trong sinh hoạt hằng ngày. </b>

Cô giáo cần tận dụng linh hoạt ở mỗi thời điểm trong ngày để dạy trẻ, cô có thể giới thiệu cho trẻ được làm quen hoặc vận dụng những điều đã biết. Tùy từng hoàn cảnh cụ thể để hướng dẫn trẻ sử dụng đúng từ: To nhất, Nhỏ nhất, nhiều hơn, ít hơn, tập đếm, tập so sánh 2 nhóm, thêm bớt, chia nhóm..

<b>Ví dụ 1: Giờ đón trẻ cho trẻ chơi với đồ chơi tự chọn, cho trẻ lắp ghép </b>

theo ý thích hoặc theo yêu cầu xếp các đồ vật giường, tủ, bàn, ghế…

<b> Ví dụ 2: Khi ăn cơm có thể cho trẻ làm quen hoặc luyện nhận biết tay </b>

phải, tay trái. Tay phải làm gì? Tay trái làm gì? (Cháu cầm thìa tay phải cịn tay trái cầm bát). Bạn nào ngồi ở phía phải, bạn nào ngồi ở phía trái.

<b>* Tổ chức dạy kết hợp với hoạt động vui chơi. </b>

Trong quá trình vui chơi trẻ được làm quen hoặc vận dụng những hiểu biết “Tốn” để tiến hành chơi.

Ở góc chơi tơi sử dụng các tài liệu, tranh ảnh, mơ hình, album về tốn để giúp các cháu hằng ngày nhìn vào, tiếp xúc nhớ lâu làm quen với những biểu tượng, số lượng, hình khối, kích thước… Ngồi các biện pháp này tơi cịn sử dụng phương pháp đàm thoại các góc để hình thành cho trẻ kỹ năng về tốn. Cơ giáo ln hồ nhập cùng chơi với cháu, hỏi xem cháu tô được bao nhiêu bông hoa và hãy khoanh tròn số hoa theo yêu cầu của cơ. Cháu có thể cùng nhau so sánh, trao đổi đồ vật, đồ chơi của mình, của bạn nhằm luyện cho trẻ kỹ năng đếm, so sánh và tư duy logic phát triển

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

Với góc xây dựng cơ luôn hỏi cháu, cháu xây ngôi nhà này được mấy tầng? và sử dụng những khối gì? Đặc điểm các khối này như thế nào? Qua đó giúp cháu nhận biết nhanh và khắc sâu hơn về các hình dạng.

Thường xuyên tạo tình huống gợi mở dẫn dắt để trẻ có thể xem xét, quan

<b>sát và phát hiện những biểu tượng mới cụ thể để trẻ xác định phía trên, phía </b>

dưới, phải, trái, trước, sau. To hơn, nhỏ hơn …

<b>Ví dụ: Trong nhóm chơi bế em, tập cho trẻ biết nhìn nhận sự khác nhau </b>

của đồ vật:

Em búp bê này to hơn, Em búp bê kia nhỏ hơn

<b> </b> Cái giường này to hơn, Cái giường kia nhỏ hơn

Em búp bê này to thì dùng bát thế nào? Thìa thế nào? Em búp bê này nhỏ thì dùng bát thế nào? Thìa thế nào?...

Sau một thời gian thực hiện các biện pháp trên, các cháu có nhiều tiến bộ về kỹ năng đếm và nhận biết số lượng, về hình dạng, kích thước cũng như về định hướng không gian. Song phần diễn đạt khi trả lời câu hỏi của cô chưa mạch lạc, cháu chưa sử dụng đúng các thuật ngữ toán học.

<i><b>*Tổ chức dạy học kết hợp với đi dạo, thăm quan, hoạt động ngồi trời. </b></i>

<b>Ví dụ: trong hoạt động ngoài trời thăm quan vườn trường tôi cho trẻ đếm </b>

số cây nhãn, cây bưởi, cây hoa .... trong khu vực vườn trường, hay cho trẻ so sánh cây nhãn cao hơn, cây hoa thấp hơn.

Qua hoạt động trên trẻ được ôn luyện những kiến thức toán đã học, biết đếm số lượng trong phạm vi 5, trẻ biết xác định trái phải của bản thân…

Cô hướng dẫn trẻ quan sát nhận biết các vật có hình dạng kích thước, số lượng vị trí của chúng trong khơng gian.

<b>Ví dụ: Cho trẻ quan sát nhận biết: Độ cao thấp của 2 cây: cây này cao </b>

hơn, cây kia thấp hơn.

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<b>Ảnh hoạt động ngoài trời: cao hơn, thấp hơn </b>

* Thông qua các hoạt động khác

<b> Ví dụ: Hoạt động với mơi trường xung quanh: Quan sát một số loại hoa, </b>

quả. Cho trẻ nhận biết, so sánh quả về màu sắc, hình dạng, kích thước.

<b> Ví dụ 2: Vẽ ơ tơ tải: Đầu xe có dạng hình chữ nhật dựng đứng, thùng xe </b>

có dạng hình chữ nhật nằm ngang, bánh xe có dạng hình trịn.

</div>