<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

HCMC University of Technology and

Education ^{Subject: Automotive Electrical Practice 2} Faculty of Vehicle and Energy

<b>Subject Code: PABE331233</b>

Department of Electrical - Automotive

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>Câu 1: Describe the general operation of the windshield wipers. Check the</b>

<b>Hệ thống gồm những bộ phận cơ bản sau: </b>

+ Cụm cơng tắc điều khiển gạt nước, rửa kính; + Mô tơ gạt nước;

<b>Cụm công tắc gạt mưa: Về cơ bản, nó thường có các chế độ như: bật, tắt phun nước</b>

rửa kính; đối với chức năng gạt nước sẽ có nhiều chế độ ( OFF – tắt, MIST – đi trời sương mù, LOW – gạt với tốc độ chậm , HIGH – gạt với tốc độ cao, INT – gạt gián đoạn).

<b> Mô tơ gạt mưa: Là động cơ điện một chiều có hai tốc độ quay nhanh và chậm. Cơng</b>

tắc dạng cam có tác dụng làm cho mô tơ luôn dùng ở một vị trí cố định. Do có chức

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

năng này thanh gạt nước luôn được bảo đảm dừng ở dưới cùng của kính chắn gió khi tắt cơng tắc gạt nước.

<b>Bơm nước rửa kính: là một bơm ly tâm do động cơ điện một chiều lai, có nhiệm vụ</b>

hút nước từ bình chứa phun tới kính chắn gió thơng qua hệ thống ống dẫn nước và vịi phun.

<b>Các chế độ hoạt động: </b>

Hình 1 Cơng tắc điều khiển

<b>HIGH: Gạt cần lên HI, cần gạt sẽ hoạt động tốc độ nhanh.LOW: Gạt cần xuống LO, cần gạt hoạt động tốc độ chậmINT: Gạt cần xuống INT, cần gạt hoạt hộng nhưng sẽ ngắt quãng.OFF: Tắt</b>

<b>WASHER: Kéo cần về phía mình, motor phun nước rửa kính và gạt 1 lần.</b>

<b>Lưu ý: Các chế độ HI, LO, INT nếu đang hoạt động nhưng chúng ta kéo cần về phía</b>

mình thì motor sẽ gạt nước + chế độ motor đang làm việc.

<b>2. Describe how the motor is controlled to operate at different speeds.Các chế độ hoạt động của hệ thống:</b>

<b>High: Dương (+) từ bình ắcquy - cầu chì - IG - 3 - 4 đến chổi than tốc độ cao (HI) ra</b>

mass => mô-tơ quay nhanh => cần gạt làm việc ở chế độ nhanh.

<b>Low: Dương (+) từ ắcquy - cầu chì- IG - 3 - 2 đến chổi than tốc độ thấp (LO) ra môtơ</b>

ra mass => mô-tơ quay

=>cần gạt hoạt động ở chế độ chậm.

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>INT: Dương (+) từ bình ắcquy - cầu chì – IG – Relay – Timer – 5 – 6 ra mass nhằm để</b>

relay đóng cơng tắc. Dương (+) từ bình ắcquy - cầu chì – IG – Relay - 1 - 2 đến chổi than tốc độ thấp (LO) qua mô-tơ ra mass => mô-tơ quay => cần gạt hoạt động ở chế độ ngắt quãng.

<b>WASHER: Dương (+) - cầu chì - IG qua mơ-tơ phun nước - 5 - 6 ra mass </b>

=> mô-tơ phun nước hoạt động.

<b>OFF: Mô-tơ vẫn cứ tiếp tục hoạt động khi đến điểm dừng, 1 và 2 không thông mạch </b>

=> mô-tơ ngừng hoạt động.

Hình 2 Mạch cơng tắc điều khiển

<b>3. Locate the wiring diagram for the windshield wiper circuit. Print out thediagram and highlight the power, grounds, and had the circuit controls. Attachthe printout to this job sheet.</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

Hình 3 Mơ hình đấu dây mơ hình

<b>4. Check for device failures and identify device pins. After that, describe theprocedure</b>

<b>4.1. Wiper switch</b>

Xác định chân đo thông mạch: Kiểm tra: gạt công tắc ở các chế độ khác nhau, bật VOM và tiến hành đo thơng mạch các lỗ

Hình 4 Cơng tắc

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

Hình 5 Các giắc cắm trên mơ hình

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

Hình 7 Các giắc cắm của mơ hình

Tháo giắc nối mơ hình, đo 5 dây từ mô tơ tương đương 5 lỗ trên mô hình. Đo thơng mạch để xác định các dây tương ứng với các lỗ.

Giữa cơng tắc cam và motor có dây đỏ chung là 3 (mass)

Xác định dây 3. Khi cần gạt vị trí đóng thì 2 & 3 thơng mạch với nhau.

Cịn khi cần gạt ở một vị trí bất kỳ khơng phải vị trí đóng thì 1 & 2 thông với nhau. Vậy dây 3 là dây chung mass với Motor

Và 2 dây còn lại là xanh lục và xanh lam (Lo và Hi.)

Để xác định 2 dây Lo và Hi, ta lần lượt cấp nguồn 12V vào từng dây, đồng thời cấp mass cho dây đỏ 3, rồi quan sát tốc độ của mô tơ. Cấp dương vào dây lục, thấy mô tơ quay nhanh hơn cấp vào dây lam, dây lục là Hi, lam là Lo.

Ta được thứ tự các dây nối các cực tương ứng:

Kết quả: mơ tơ quay bình thường và đúng tốc độ ở các chế độ vận hành.

<b>4.3 Motor Washer</b>

Hình 8 Motor Washer

Cấp nguồn dương và mass vào 2 cực bất kì của mơ tơ, nếu mơ tơ quay yếu hoặc khơng quay thì cần thay thế mơ tơ.

Kết quả: Mơ tơ hoạt động bình thường

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<b>5. Design and draw the circuit of the Wiper System according to the results </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

Hình 10 Nối dây mơ hình gạt nước và rửa kính

<b>HIGH: Gạt cần lên HI, cần gạt sẽ hoạt động tốc độ nhanh.LOW: Gạt cần xuống LO, cần gạt hoạt động tốc độ chậmINT: Gạt cần xuống INT, cần gạt hoạt hộng nhưng sẽ ngắt quãng.OFF: Tắt</b>

<b>WASHER: Kéo cần về phía mình, motor phun nước rửa kính và gạt 1 lần.</b>

<b>Lưu ý: Các chế độ HI, LO, INT nếu đang hoạt động nhưng chúng ta kéo cần về phía</b>

mình thì motor sẽ gạt nước + chế độ motor đang làm việc.

<b>7. Probe the power feed to the motor in the various switch positions. Observeyour volt-meter readings. What were they? What is indicated by these readings?High: Khi có nguồn 12V (+) từ bình ắcquy - cầu chì - IG - 3 - 4 đến chổi than tốc độ</b>

cao (HI) ra mass => mô-tơ quay nhanh => cần gạt làm việc ở chế độ nhanh.

<b>Low: Khi có nguồn 12V (+) từ ắcquy - cầu chì- IG - 3 - 2 đến chổi than tốc độ thấp</b>

(LO) ra môtơ ra mass => mô-tơ quay =>cần gạt hoạt động ở chế độ chậm.

<b>INT: Khi có nguồn 12V (+) từ bình ắcquy - cầu chì – IG – Relay – Timer – 5 – 6 ra</b>

mass nhằm để relay đóng cơng tắc. Khi có nguồn 12V (+) từ bình ắcquy - cầu chì – IG – Relay - 1 - 2 đến chổi than tốc độ thấp (LO) qua mô-tơ ra mass => mô-tơ quay => cần gạt hoạt động ở chế độ ngắt quãng.

<b>WASHER: Khi có nguồn 12V (+) - cầu chì - IG qua mô-tơ phun nước - 5 - 6 ra mass</b>

=> mô-tơ phun nước hoạt động.

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<b>OFF: Mô-tơ vẫn cứ tiếp tục hoạt động khi đến điểm dừng, 1 và 2 không thông mạch</b>

=> mô-tơ ngừng hoạt động.

<b>8. What damages can occur to the Power Windows System? List and state thecause Bị ngắt điện khi đang hoạt động</b>

Nguyên nhân: Do các giắc cắm bị lỏng. (mơ hình) Giải pháp: Thay mới các giắc cắm.

<b>Trên Hệ thống thực tế: </b>

<b>Chổi gạt, gạt khơng sạch bề mặt kính</b>

<b>Ngun nhân: </b>Kiểm tra chổi gạt. Chi tiết này làm bằng cao su nên theo thời gian sử dụng, dưới tác động từ các yếu tố mơi trường thường bị mịn…G

Giải pháp: Thay chổi gạt

<b>Cần gạt khơng khớp với kính</b>

<b>Ngun nhân: khi rửa hoặc đỗ xe dưới trời nắng nóng nhiều tài xế thường có thói</b>

quen dựng thẳng cần gạt để vệ sinh đồng thời tránh làm bề mặt cao su chổi gạt bị biến dạng khi tiếp xúc tiếp xúc với kính có nhiệt độ cao. Tuy nhiên, thao tác này nếu không cẩn thận rất dễ làm cong cần gạt khiến chổi gạt khơng khít với bề mặt kính.

<b>Nước rửa kính khơng phun hoặc phun khơng đủ</b>

<b>Ngun nhân: Tắc nghẽn vịi phun, đường ống hoặc khơng đủ nước trong bình, mơ tơ</b>

phun nước bị hỏng, dây dẫn đứt hoặc các giác nối dây kém

<b>9. What is your conclusions and recommendations?</b>

Tìm hiểu cách bảo quản cần gạt sau khi đi mưa

Theo quy định sản xuất và độ bền của cần gạt mưa thời gian từ 6 tháng đến 1 năm. Nhưng nếu chúng ta biết giữ gìn thì bộ phận này sẽ được chăm sóc đúng cách, độ bền kéo dài cao hơn là 1,5 – 2 năm. Để kéo tuổi thọ của cần gạt chúng ta cần:

Sau khi đi mưa về bạn cần dùng khăn khô để lau sạch khu vực lưỡi gạt bằng vải mềm, sử dụng nước tẩy rửa cho xe hơi, khơng hóa chất mạnh phù hợp để làm sạch cát bụi. Điều đó sẽ giúp lưỡi cao su bền hơn, tuổi thọ cao hơn và không làm xước bề mặt kính của xe ơ tơ. Tránh dùng chất tẩy rửa chứa nhiều dầu để lau lưỡi gạt.

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

<b>Tránh đỗ xe chỗ nắng</b>

Hãy chú ý giữ gìn xe, đỗ xe ở nơi râm mát, tuy rằng việc tìm một chỗ đỗ xe ở các thành phố lớn là khá khó khăn, bạn khơng nên đỗ xe dưới trời nắng quá lâu bởi lẽ thời tiết nóng sẽ khiến cho cần gạt bị biến dạng và nhanh thối hóa.

Hệ thống gạt mưa và xịt kính là một hệ thống quan trọng không thể thiếu trên xe ô tô giúp chúng làm rõ tầm nhìn khi di chuyển trong mưa, cần gạt mưa ơ tơ có công dụng gạt bỏ bụi bẩn và nước ra khỏi kính chắn gió, giúp người lái có tầm nhìn tốt nhất khi điều khiển xe. Do vậy, chúng ta cần phải bảo dưỡng hệ thống này định kì.

<b>Mơ hình 2:</b>

Hình 11: Mơ hình mạch điện hệ thống rửa kính.

<b>1. Describe the general operation of the windshield wipers. Check the operationin all speeds and modes</b>

<b>Hệ thống gạt mưa sử dụng hộp điều khiển:</b>

Hệ thống gạt mưa rửa kính dùng MICU: MICU luôn xuất ra điện áp tại các chân 3,6,4,5. Khi chọn một trong các chế độ hoạt động: MIST, INT, LO, HI, WASHER thì

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

các chân này được nối mass, do đó MICU nhận biết được chế độ đang hoạt động để điều khiển các relay cấp nguồn cho motor gạt mưa rửa kính.

<b>2. Describe how the motor is controlled to operate at different speedsHệ thống gạt mưa sử dụng hộp điều khiển:</b>

<b>Khi bật chế độ OFF: Khi cần gạt ở chế độ OFF thì các chân 3,6,4,5 của MICU không</b>

nối mass, MICU nhận biết người dùng bật OFF, nên không điều khiển relay K1, K2 hay K3 hoạt động, Do đó motor khơng quay.

<b>Khi bật chế độ LO: Khi bật cần gạt sang chế độ LO thì chân 3 và 6 của MICU nối</b>

mass, MICU biết được người dùng muốn dùng LO. Lúc này MICU điều khiển cấp mass cho cuộn dây của relay K2 đang chờ dương sẵn, hút tiếp điểm đóng, nguồn dương từ chân C relay K2 được thông qua đến chân C (relay K1), qua chân NC (relay K1) rồi đến chân Lo, motor gạt mưa quay chậm.

Hình 12: Sơ đồ mạch điện hệ thống rửa kính.

<b>Khi bật chế độ HI: Khi bật cần gạt sang chế độ HI thì chân 6 của MICU nối mass,</b>

MICU biết được người dùng muốn dùng HI. Lúc này MICU điều khiển cấp mass cho cuộn dây của relay K1 và K2 đang chờ dương sẵn, hút các tiếp điểm đóng, nguồn dương từ chân C relay K2 được thông qua đến chân C (relay K1), qua chân NO (relay K1) rồi đến chân HI, motor gạt mưa quay nhanh.

<b>Khi bật chế độ MIST: Khi giữ cần gạt ở chế độ MIST thì chân 4 của MICU nối mass,</b>

MICU biết được người dùng muốn dùng MIST. Lúc này MICU điều khiển motor hoạt động ở chế độ HI (motor gạt mưa quay nhanh), chỉ dừng lại cho đến khi cần gạt được nhả ra.

<b>Khi bật chế độ INT: Khi bật cần gạt sang chế độ INT thì chân 6 của MICU nối mass,</b>

ic INT TIMER kích cho transitor điều khiển relay K2 hoạt động không liên tục (relay K1: không cấp mass cho cuộn dây, chân C nối NC), motor quay chậm không liên tục. Tần số được thay đổi thơng qua vịng điều chỉnh trên cần gạt.

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<b>Khi bật chế độ WASHER: Khi bật cần gạt hướng về phía dùng lái xe, làm đóng cơng</b>

tắc. MICU nhận biết được. Điều khiển nhịp mass cho cuộn dây của relay K3, motor phun nước hoạt động.

<b>3. Locate the wiring diagram for the windshield wiper circuit. Print out the diagram and highlight the power, grounds, and had the circuit controls. Attach the printout to thisjob sheet.</b>

Hình 13: Sơ đồ mạch điện hiện thống gạt mưa rửa kính.

<b>4. Check for device failures and identify device pins. After that, describe theProcedure</b>

<b>Hệ thống gạt mưa sử dụng hộp điều khiển4.1 Wiper switch</b>

<b>Bật cần gạt mưa OFF:</b>

+ Đo trở hai đầu dây: nếu đo được nằm trong khoảng 2.7 - 1.1kΩ: đó chân 4 và 5 + Đo thông mạch chân 4 hoặc 5 với một chân bất kỳ cịn lại, bật chế độ WASHER: thơng mạch là chân 2, chuyển sang đo trở: nếu 0Ω là chân 4.

+ Chân 4 quy ước là chân mass

+ Kiểm tra thông mạch 1,3,6 với chân 4 (mass) + Bật cần gạt sang MIST: thông mạch là chân 1 + Bật cần gạt sang HI: thông mạch là chân 3

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

+ Bật cần gạt sang LO: chân 3,6,4 thơng nhau.

Hình 14: Bảng cơng tắt.

<b>4.2 Wiper Motor</b>

Motor gạt mưa loại 4 chân. Kiểm tra thông mạch giữa các chân, phân loại được 2 nhóm: 2 chân thơng mạch nhau (1) và 3 chân thông mạch nhau (2). Lấy 1 chân của (1) đo thông mạch với (2), nếu khơng thơng mạch thì đó là chân số 3, cịn lại là chân 4 (mass). Để xác định chân 1(HI), chân 2(LO) thì cấp nguồn + vào hai chân này rồi quan sát, nếu motor quay nhanh thì đó là chân 1 (HI), quay chậm là chân 2 (LO).

Hình 15: Wiper Motor

<b>4.3 Washer Motor</b>

Là một DC motor 2 chân, một chân + và một chân –

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

Đo trở cuộn dây: 2.4Ω

Cấp nguồn vào hai đầu mô tơ và quan sát tình trạng mơ tơ khi hoạt động.

Hình 16: Washer Motor

<b>5. Design and draw the circuit of the Wiper System according to the results above.</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

Hình 17: Sơ đồ mạch điện hệ thống rửa kính

<b> 6. Conect wire according to the wiring diagram; Connect to the Battery and operate it. Check the operating modes:</b>

<b>Hệ thống gạt mưa sử dụng hộp điều khiển</b>

Bao gồm 5 chế độ Off: Tắt cần gạt mưa

Mist: Gạt mưa sử dụng khi cần gạt 1 lần Low: Gạt với tốc độ chậm

High: Gạt với tốc độ nhanh Int: Gạt gián đoạn

Các chế độ hoạt động bình thường

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

<b>7. Probe the power feed to the motor in the various switch positions. Observe your volt-meter readings. What were they? What is indicated by these readings?</b>

Hệ thông gạt mưa sử dụng hộp điều khiển

Ở chế độ Int: Khi chưa bật chân 3 của MICU là 10.5V khi bật thì ~0.V Ở chế độ Mist: Khi chưa bật chân 4 của MICU là 10.9V khi bật thì ~0V Ở chế độ Lo: Khi chưa bật chân 3 và 6 của MICU là 10.9V khi bật thì ~0V Ở chế độ Hi: Khi chưa bật chân 6 của MICU là 10.9V khi bật thì ~0V Tại vị trí của Motor

Ta đo được chân 15 luôn là 12V.

Ở chân 13 cấp cho LO và 14 cấp cho HI của motor. Motor hoạt động khi chúng được cấp điện áp đo được ~10.5V

<b>8. Instructor’s response</b>

</div>