Hội thảo khoa học: Phương thức trung gian trong giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (14.27 MB, 138 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

TRUONG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

KHOA PHÁP LUẬT THUONG MẠI QUỐC TE

HỘI THẢO KHOA HỌC

PHƯƠNG THỨC TRUNG GIAN TRONG GIẢI QUYẾT TRANH CHAP THƯƠNG MẠI QUOC TE

- KINH NGHIEM CHO VIỆT NAM

Hà Nội, tháng 4/2017

ị m===———————\

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

TRUONG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI.

KHOA PHÁP LUẬT THƯƠNG MẠI QUỐC TE

_ 'CHƯƠNG TRÌNH HỘI THẢO.

Phương thức trung gian trong giải quyết tranh chap thương mại quốc tế ` - __ Kinh nghiệm eho Việt Nam

Thời gian: Thứ Năm, ngày 27/04/2017, 8h00 -11h30

Dia điểm: Hội trường A.402, Nhà A, Tầng 4 - Số 87 Nguyễn Chí Thanh, Hà Nội

“Chủ tì: TS. Nguyễn Thanh Tâm

Sh00-8h13 | Đăngký đạ biểu,

ế BhIS—8h30 | “Tuyên bố lý do hội thảo, giới thiệu đại biểu TS. Nguyễn Thanh Tâm

Phan 1:

“Phương thức trung gian trong giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế ‘va Kinh nghiệm cho Việt Nam

Sh20~9h15 [_ Nghề trong gian trong giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế

~ Kinh nghiệm của Canada về phương thức trung gian trong giải quyết

tranh chấp thương mại quốc tế

= Tương lai của phương thức trung gian và trong tai online trong giải

“quyết tranh chp thương mại quốc tếMr. Thomas Giglione, ATS

This-Sh4S | Case studies, linh nghiện the tiến iên quan đến phương thức tuna sian

trong giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế

PGS.TS. Trần Văn Nam, NEU

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

'MỤC LỤC TÀI LIỆU

‘Su phân biệt giữa phương thức tung gian và phương thức hịa giải

-“Nghiên cứu so sánh.

“Ngơ Ngọc Ảnh

"Tâm quan trọng của phương thức trang gian trong giải quyết tranh chấp

thương mai quốc 8, Đỗ Thu Hương.

“Ai cần sử dụng phương thức trung gian?

IHS. Lê Đình Gioốt

Người trung gian và luật sư - Những vẫn đề lý luận và thực tiên TRS. Nguyễn Mai Link

Kink nghiệm của Hoa Kỳ về phương thức trung gian rong giải quyếttranh chấp thương mai quốc té

ThS. Phạm Thanh Hằng

Kin nghiệm của EU về phương thức trung gian trong giải quyết tranh

chấp thương mại quốc tế.

Thể. Phạm Thanh Hằng & Đỗ Thu Huong

"Kinh nghiệm quốc tế về phương thức tung gian trong giải quyết tranh

“chấp thương mại quốc of

ThS Nguyễn Mai Linh & Trần Thu Yến

Phương thức trung gia trong Công phập quốc tẽ

TAS. Phạm Hồng Hạnh:

“Kinh nghiệm của Singapore về phương thức trung gian trong giải quyếttranh chấp thương mại quốc tế

ThS. Tào Thị Huệ

sĩ

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

10 ‘Trung gian trong giải quyết tranh chấp về quyền sở hữu tri tuệ: một vài khía cạnh từ vụ tranh chấp giữa Apple và Samsung

THỂ Trương Quang Anh & Trần Ths Yến

itSo sánh phương thức trung gian và phương thức tone‘wong giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế theo pháp luật quốc tế.

ThS. Trần Phương Anh & Đỗ Thu Hương.

12 Trật về trung gian cùa CHEB Đức và kinh nghiệm cho Việt Nam ‘TAS. Trần Phương Anh

B ‘Case studies, kính nghiệm thực tiễn lên quan đến phương thức trung gian trong gidi quyết tranh chấp thương mại quốc tế.

PGS.TS Trần Van Nam (NEU)

ry"Tương lai của phương thức trung gian và trong tài online trong giải

quyết tranh chấp thương mại quốc tế

Thomas Giglione, ATS

5 "Nghệ trung gian trong giải quyết tranh chấp thương mại quốc tẾ

Thomas Giglione, ATS

TIR

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

"FEA Sander và S

PHAN BIỆT GIỮA PHƯƠNG THỨC TRUNG GIAN

VA PHƯƠNG THUC HÒA GIAL ~NGHIÊN CỨU SO SANE

GV. Ngô Thi Ngọc Ảnh.

1. Khái quát chung về giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế bằng

phương thức trung gian và hòa giải.

ign nay, hội nhập kinh tế quốc tẾ và hội nhập kinh tế khu vực không chỉ diễn ra ở một quốc gia ma còn diễn ra tắt cả các quốc gia trên tồn thé giới Cũng với đó, tranh chấp kinh tổ, thương mai... phát sinh ngày cing nhiễu, Tranh chấp thương mại quốc tế có thé được giải quyết bang nhiễu phương thie khác nhau. Nhữngphương

thức thường được áp dụng là thương lượng (khiếu nại), hòa giải, trung gian, trọng tàivàtồa án. Mỗi phương thie giải quyết khác nhau lại có những tu điểm và nhược

điểm khác nhau, Đội kh các phương thức giải quyết rên lại đạn xen, hỗ trợ eho nhau

trong quá trình giải quyết vụ việc.

Trong những năm ein đây, phương thức giải quyết tranh chấp “thay thế" hay phương thức gif quyết tranh chấp lựa chọn hay cịn goi là phương thức gi quyết

ranh chấp ngồi t6 tung (Alternative Dispute Resolution - ADR) ngày càng được ưa.

“chuộng và được coi là biện pháp 48 khắc phục những điểm yếu của hệ thống tòa án,

Tạo thêm cơ hội lựa chon cho các bin trau chấp, Các dang chính của ADR gm

trong tà, hồa giả, rung gian ngoài ra cịn có một số dạng khác nhự xét xử thir

nghiệm, đánh giá chuyên gia trung lập, v.v...Trong phạm vi bài viết, xin chỉ giới hanở hai phương thức; Hòa giải và trung pian ngoài tổ tụng.

1. Phương thức hoà gi (Conciliation)

Trong số những phương pháp ADR, hòa giải mà cụ thé là hòa giải thương mại

4# được coi là một biện pháp hiệu quả được wa chuộng và phổ biến ở nhiều nước.

„__ Hồa giải la một phương thức truyền thẳng để giải quyết các tranh chấp trong đời sống xã hội, nhưng quan niệm về hòa giải còn nhiều vấn đề chuz thống nhat,

‘Tir điển Luật học. của Rothenberg định nghĩa “hòa giải là hành vi thỏa hiệp giữa.

các bên sau khi có tranh chấp, mỗi bên nhượng bộ một ít". Một định nghĩa khác.

“hoa giải là việc giải quyết tranh chấp giữa hai bên thông qua sự can thiệp của bên.thứ ba, hoạt động một cách trung lập vi khuyến khích các bên xóa bớt sự khác bigeTM.

“Theo Từ điễn tiếng Việt, “hòa giả là việc huyết phục các bền đông ý chim dứt xung

‘Goldberg. “Git in nỗi lo không cần tiếc Chm năng hướng dẫn thin tiện

Ơi nau ựa chon ADR" (1994), Neuse san Đảm psn S3

71 Mulcahy và các tie gi, Trung gian hòa giải các vụ kign về thiếu trách nhiệm trong y a: một giải

pháp cho tương lai? NHS Executive, 2000, tr. Xvii. lở

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

đột, xích mich một cách én tho

“rong Từ điễn luật hoe của Black, hòa giải là: Sự can thiệp, sự làm trung gian

hỏa giải; hành vi của người thứ ba làm trung gian giữa hai bên tranh chấp nhằmthuyết phục họ din xép hoặc giải quyết tranh chấp giữa họ. Việc giải quyết tranhchấp thông qua người trung gian hòa giải (bên trung lập). Từ dién Luật học củaTháp ink nia “hon gi là hương tho gũi quyết anh chấp với sự giúp đỡ cha

người trung gian thứ ba (hòa giải viên thương mại) đề giáp đưa ra các đề nghị git

“quyết một cách thân thiện,

Tir các định nghĩa rên, có thé hiễu: Hoa giáHàphương thức đễ giải quyết tranh

clip, [a q trình mà tại đồ hịa giải viên tao điều kiện giao tiếp và dim phản giữa

các bên dé hi tre họ trong việc đạt được một thỏa thuận tự nguyên về tranh chấp

của họ

Tir định nghĩa trên, có th rút ra một số đặc trưng của hòa giải như sau;

Ha giải là một biện pháp giải quyết tranh chấp có tinh chất tự nguyện (tritmột số trường hợp hò giải bất buộc thy thuộc dạng tranh chấp và quy dịnh của

pháp luật) Sự tự nguyện thể hiện ở việc:

(1) các bên có quyền lựa chọn hoặc không lựa chọn giải quyết tranh chấp bằng

phương pháp hịa giải, khơng bên nào có thé ép buộc bên nào tham gia vào phương

thực này;

sắc bên có thể quyết định hồn tồn quy trình hịa giải hoặc đề xuất với viên thương mại những thay đổi cần thiết cho phà hợp với diéu kiện, hoàn

cảnh của minh, các bên được thar gia cả q trình cho đến khi hịa giải xong hoặc,

ngừng tham gia hỏa giải nếu thấy việc tham gia không hiệu quả hoặc muốn giquyết bằng phương thức khác.

- Chủ thể tng tân của ia gi A Hod gi vien Hàa gi viên là sgmời độclập, khách quan, không thiên vị cứ bên tanh chấp nào trong việc điều

khiển q bình bịa giả Trong quế tinh hoa git, vai rô của hoa giải viên ương

mại là bên thứ ba - bên rung lập, không can thiệp sâu vào những mâu thuẫn bất

đồng của các bên. Hòa gidi viên thương mại chỉ dimg lại ở việc khuyến khích và trợ

sip các bên tim ra một giải pháp mang tinh thực tế mà tất cả các bên liên quan đều

có thé chấp nhận sau khi xem xét, nghiên cứu những lợi ích và nhủ cầu của họ, Để đạt mục dich đó, hồ giái viên lần lượt chủ động tiếp nhận ý kiến của ccácbên, giúp đỡ họ nhận biết chỗ đúng, chỗ sai của mình trong vụ tranh chấp dừ đó thúc diy các bên xích lại gần nhau, đối thoại với nhau.Hồ giải viên cịn thé biện vai

trò tư vấn am hiểu ác lĩnh vực thương mại, luật pháp,có khả năng đưa ca những lời

ˆ Bộ T pháp - TẾ biên tập đợthảo nghị định hỏa giải thường mại: Báo cáo tổng thuật pháp huge một

số nước Vệ hòa giả thương mại, rang 2.

“ Bộ Tư háp Tổ bien tp dự thảo nghị định hỏa giải hương mại Báo cáo tổn thuật pháp luật một

số nước về hòa gi hương mại, ane 35.

°

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

khuyên xác đáng sề nội dung vụ việc. Hoà giải viên có thể giúp cho các bên nhịn

nhận, đánh gi lại giá tri pháp lý của các tình tiết ma các bên cungcáp, cân nhắc

những đồi hỏi, yêu sách của các bên để từ đó kiến nghị cáchgiái quyết tối ưu mà các bên có thé chấp nhận. Tuy vậy, Hoa giải viên khơng có vaitrị đưa ra quyết định hoa giải mang tính bắt buộc đối với các bên và cũngkbơng có quyển buộc các bên phải chấp nhận phương én hồ giải do mina ra.

Trong hịa giải, các bên tranh chấp tự quyết định về biện pháp, kết quả giải

quyết tranh chấp Hịa giải viên chỉ có cắp những nhận định, đánh giá về nội dung vụ tanh chấp cũng như ý kiến tơ vin về cách thức giải quyết vụ tranh

chap và những nhận định và ý kiến của hịa giải viên thương mai chi có tính chất tham khảo và khơng có tính chất rằng buộc đối với cdc bên tranh chấp, Hòa giải

thương mại - bên thứ ba - khơng có quyền quyết định về vụ việc và không được áp đặt giải pháp mà chỉ có vai trỏ giúp các bên giao tiếp, thỏa thuận đề tim ra ‘hip giải quyết tranh chấp của họ. Trong q trình đó, các bên có ton quyền trong việc kiêm soát sự việc, loại bỏ những vấn đề mà họ không đồng ý, thiet Nip

những giải pháp và tạo thêm những thỏa thuận mới phù hyp với họ.

~ Hịa giải mang tính bí mật:Khỉ tham gia vào q trình héa giải, các bên phải

ký cam kết khơng tiết lộ những thơng tin có được từ quả trình hịa giải, Nếu việchịa giái khơng thành và các bên phải sử dụng trong tài hay Tòa án đề iếp tye giải

“quyết vụ tranh chấp thì những thơng tin có được trong q trình hịa giải

thể ở thành bằng chứng đ chống lại một trong các bên. Bản thio hoa giấi viênthương mại cũng phải cam kết giữ bí mật tắt cả những thông tin do các bên cungcắp trong q trình hịa giải Nếu việc hỏa giải khơng thành và các bên phải sử dụngtrọng tài hey Téa án để tiếp tye giải quyết vụ tranh chấp thi các bên cllog khơngđược u chu trigu tập hịa giải viên thương mại với tư cách nhân chứng cho vụ

tranh chi

-Hòa giải không làm ảnh hưởng đến việc các bên sử đụng các phương thứcgiải quyết tranh chấp khác:tùy thuộc vào yêu cầu của bản quy tắc hòa giải của từng.

trung tâm hòa giải, nhân chủng, việc sử dụng phươngthức hòa giải không lâm ảnh

“hưởng dén việc các bên sử dung cá

trọng tải hay Tịa án. Các bên có thé tiến hành hịa

tụng trong tài hay Tịa án. Đây cũng chính là mộthoạt của phương thức này.

~ Các thỏa thuận, cam kết sờ kết quả của qua trình hịa giải khơng có giá tị bắt

buộc cưỡng chế thi hành mà phụ thuộc vào thiện chí, sự tự nguyện của các bên.

2. Phương thức trừng gian (Mediation)

"hương thức trung gian là hình thức can thiệp của bên thứ ba, với sự chấp thuận

của các bên liên quan rong tranh chấp. Chức ning cis người trung gian là đưa ra

siti phip cho tranh chấp với mong muốn được các bên chấp thuận, Người trung gian

sé 14 một ef nhậm trung lập, với kiến thức chuyên sâu liên quan đến lĩnh vực tranh

i song song với quá trình tố

iém hấp dẫn thể hiện sự lĩnh

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

"Người trong gian sẽ nỗ lực giáp các bên hiéu lập trường. quan điểm của nhau,

Sẽ gặp gỡ riêng với timg bên, lắng nghe quan điêm của mỗi bên, nhấn mạnh các lợiÍch chung và nỗ lực giúp các bên tién tới một giải pháp chung.

Phuong thức trùng gian có thé được 6 dụng tạ bất cử thời điểm nào trong quá

trình giải quyết tranh chấp. Nêu các bên đạt được déng thuận về phương thức giải

“quyết tranh chấp trong q trình tranh tụng tại tồ án hoặc trọng tài, và nếu cân sự

stip đõ, họ có thể viện đến sự trợ giớp của người trung gian. Phương thức trưng gian

cũng có thé được áp dụng rong giai đoạn dim phán kí kết hợp đằng, khi quá trinh

đảm phần rơi vào thé bể the nhưng các bên liên quan thực sự muén di đến thoả thuận.

cuối cing. Trong trường hợp này, người rung gian có thé hiểu va đàn xếp lợi ch của.

các bên liên quan.

„_ C6 bốn cách khác nhau để đề xuất phương thức trung gian:Các bên lia quan

sân nhau, ắc luật su tgp cận nhan, sự huyết phục của bên thứ ba; và đặc quyền

cia một bên được đề xuất phương thức trung gian

TL Sự khác nhau giữa phương thức trung gian và hịa giải

Như tên 4% mình bảy, trung gian hịa giải (mediation) và hòa giải

(conciliation) là các biện pháp giải quyết tranh chấp ngồi tổ tụng có sự tham gia

của mộc bên thứ ba độc lập nhằm thúc diy, hd tro các bên đạt được sự đồng thuận

trong giải quyết mâu thuẫn. Đây đều là biện phấp giải quyết tranh chấp trong đó các

bên thương lượng, tìm kiếm giải pháp cho xung đột của họ với sự hỗ trg củ: một

bên thứ ba trung lập. CẢ hai biện pháp giả quy canh chấp này du là q tình

địi hỏi các n cầu nghiêm tức về bảo mật, trong suốt quá trình giải quyết tranh

chấp các bên lun có khả năng kiểm soát sự việc và kết quả. Tuy nhiên, hiện nay, trên thé giới có quan điểm khơng đồng nhất về trung gian hòa gidiva hòa giải

- 6 nhiều nước, trong phần lớn các trường hợp, không phân biệt giữa trùng janva hòa giải mã coi chúng à một biện pháp giải quyết tranh chấp thay thé Bởi vvixét về mat lý thuyết, hoa giải và trung gian a hại biện pháp giải quyết tranh chấp sác nhau nhưng trong nghiên cửu khoa học, nhiều khi các học giả không thé tách.

t rõ rằng được hai phương pháp này, thậm chí nhiều định aghia coi là một. VỀ

mặt pháp luật, cũng khơng có sự khác biết về mức độ điều chỉnh va gid tị pháp lý.

‘Ching hạn, trong pháp luật Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia, Anh, các

nước Châu Mỹ la tinh - boa giải và trung gian hòa giải được coi là một biện phn

ADR. Luật mẫu của Ủy ban Liên hợp quốc về luật thương mei qu

(UNCITRAL) về hịa giải cũng khơng phân biệt trung gian hịa giải và hỏa“Điều 1(3) Luật mẫu của UNCITRAL về hòa giải định nghĩa: “Hỏa giải là một trình‘Charles Chatterjee và Anna Lefkovicb, Alemaive Dispute Resolution: A Practical Guiáe (2008),

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

1 được hiểu lề trình tự hịa git, trưng gian hoặc một thể hiện tương te mà các bên

‘you cầu bên thie ba (lòa giải viên thương mi) tợ giúp các bên dat được théa

Thuận giải yết tranh chép: ha giả viên Hương mai khơn có thâm quyền đ các

bên tuin theo một giải pháp nào”.

~ Những cũng có nước có phân biệt trung gian và hịa giải heo mức độ chủ

ˆ_ động của bên thứ ba. Sự khác biệt như vậy phan ánh nguồn gốc từ nguyễn của những

thuật ngữ này: "hịa gi” có gốc là từ Latinh “conciliare", nghĩa là “gin kết lạ”, hoặc "thống nhất trong tư tưởng”, trong khi đồ “rung gian” Ini có nguồn gốc từ chữ

a-nh “mediare”, nghĩa à “có vị trí ở giữa" Vì thế một vải be thống giải quyết tranh

chấp đã phần biệt hòa giải là một thủ te, theo đó bên thứ ba sẽ đưa các bên lạ với nhau, khuyến khích họ thảo luận về những điểm khác biệt và giúp họ đưa ra đề xuất

chương án giải quyết của ring mình, cịn trung gian là một hủ tục mà bên thứ ba

nắm vai trồ chi động hon tong việc giúp đỡ các bên tham gi tim ra một giải pháp

chấp nhận được, thậm chí ó thé đưa ra giải pháp của mình tới các bên.

Theo Thượng nghị sf Đô-nan-xơn trong cuốn "Giải pháp ranh chấp thay thể”

đưa ra cách giả thích về sự khác biệt giữa trung gian và hoa giải như sau: Trong q trình hịa giải, bên trung lập lắng nghe những phản ánh của các bên tranh chấp và tìm.

sách thu hẹp sự tranh cãi gita các bên. Trong khi dé, người trung gian cũng tiền hành,

hơng chíc ăng ca bỏ gi viên hưng hị có bề dam m quan đm fog của

minh dé giải quyết tranh chấp một cách hợp 1?

Hoặc theo thượng nghị sĩ Uyn-bo-phét-xo - thượng nghi sĩ về luật cho ring: Sự khác biệt giữa hai phương thức giải quyết tranh chấp này có thé là ở chỗ: Mục đích

của hịa giải vign l chỉ ra cho các bên nhận thức được diéu gì có lgi mà họ có thé đạt

‘urge từ việc giải quyết khơng qua tồ án theo bắt ké cách thức nào mà họ cho là

thuận tiện nhất Trong khi đó phương thức trừng gian có mục tiêu rõ răng hơn, dé là

tur vấn cho mỗi bên từ bỗ một phần đồi hồi của họ, nhằm đạt được việc giải quyết

tranh chip thông qua ‘aliquid datum’ và ‘aliquid retentum” (từ bỏ một phân địi hỏi

“ola mình đễ nhận lại tồn bộ phần côn lạ)”

~ Ở Việt Nam, sự phân biệt giữa trang gian hịa gidi và hoa giải khơng thực sự

rð nét và khái niện hòa giải bao gồm cả hoạt động hòa giải và trung gian hòa gid. Vi dụ:Luật bảo vệ người tiêu ding năm 2010 đã dành toàn bộ Chương 5, với 4

mục quy lãi quyết tranh chấp giữa doanh nghiệp và dingvề việc giải

bang phương thức hòa giải'Ì;Điều 317 Luật thương mại năm 2005 đã quy định một.

Bộ Tự pháp - Tô biên tập dự thảo nghị định hỏa giải thương mạ: Báo cáo tổng thuật pháp luật một

sb nước vé hòa giả thương mitrang 3

“dpdJetglgot.Vnfcotentchg2iJ=]1524&eate<35 “Trang gian hòa giả là một rong những thủ tục

‘sia hệ thông giải quyết tranh chấp lao động". Tray cập ngày 20/4/2017

"Donaldson, “Alternative Disputes Resolutions, (1952), 58,"Donaldson, ‘Alternative Disputes Resolutions, (1992), tr 104,

ie an eh, ae 2, NT 6003400888

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

trọng các hình thức giải quyết tranh chip là “hod gid gita các Bên do một cơ qươn,

-húc hoặc cá nhân được các bên théa thuận chon làm trung gian hòa giảP Bay

khoản 1 Điều 14 Luật đầu tr 2014: “Tranh chấp liên guan đốc oat dng đâu tr linh cdoanh tại Việt Nam được giải pb thông qua thương lượng, hòn giải, Trường họpsong thương ương fỏa gi dược tì nh chp được i gut a Tong hose

"Mặc dù có nhiều quan điềm khác nhau về phương thức trung gi

nhựng theo chúng tơi, trung gian và hịa giải là bai phương thức giải quyết tranh

She thương mại quốc tế khác nhau. Sự khác nhau giữa trung gian hòa giải và hòa

ia, thể hiện ố:

1. Vai rò của bên thứ ba: Sự khác biệt thye sự giữa hai phương thức này là ở

sự trao quyền cho bên thứ ba, để bên thứ ba da ra một kết quả mang tinh ring buộc

suối cùng.

= rons ho din trùng iạn hin giả, ngời ng gan có val gị go điều

kiện, hỗ tro, thúc đây các bên để các bên hiểu vấn đề xung đột giữa họ, xác định

“quyền lợi mà mỗi bên hướng tới và tìm kiếm một giải pháp hai hoa. Các bên tranhchấp đồng vai rò trung tâm còn người trung gian hòa giải đồng vai tro hỗ to.

“Trong hoạt động hoe giải, hoa giải viên đóng một vai trị sâu hon trong viủi thích khía cạnh pháp lý của vin đề, nêu những lời khuyên với các bên, để xuất

li pháp.

2.¥8 qu trình giải quyết tranh chấp: Quy trình hịa ii thường cơ cầu trúc ít chặt chế, ít bài bin hơn trung gian hòa gii.Ví du, trong q trình hịa giải, hồ

viên thường gặp gữ cáo bền một cách tích biệu, cịn với trung gian hịa giải, quy

trình thường linh hoạt hơn tủy thuộc từng vụ việc cụ thé mà việc tổ chức hòa giải

thường là tách biệt hoặc gặp mặt”,

6 Việt Nam, thực tẾ rong vừa năm qua chothấy, hoạt động giải quyết tranh chip thương mại quốc tế ngoài số tyne (hỏa sidan dang điễn ra hàng ngày nhưng khơng có một con số thơng kê cụ thể nào để biết được một năm có bao nhiêu vụ giải cquyết tranh chấp ngoài tổ tune, ý lệ thành công là bao nhiều %, Điều này xây ra là

do chúng ta tiêu eơ chế quản lý cing như quy định pháp luật về hịa git ngồi tổ

tụng”, Pháp luật Việt Nam khơng phủ nhận hịa giải ngồi sổ tụng, ngược lại cịn Xhuyến khích các bên ranh chấp ty hỏa giải thỏa thuận với nhau trước khỉ đưa tranh chấp ra giải quyết tai một cơ quan tài phán.

“Có thể thấy rằng bạn chế lớn nhất của hoạt động hòa giải tại Việt Nam là chưa

P Bộ Từ pháp - Tổ Miền ập dự thảo nghị định bà gi thương mạ: Báo cá tổn thuật pha lật

một số nước vẻ bên giữ thương mu tang 3

"Hiện nay, VIAC (Trung tầm tong tài quốc tế Việt Nam bến cạnh phông thương nại và công

“nghiệp Vig Nom) xây đựng và ban bình yt hỏa gái nn 2012

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

số cơ sở phép lý cho hoạt động hòa giải để điều chinh các vấn đề

hưtiêuchuẩn điều kiện dro thành hòa giải viên, việe thành lập tổ chức cung cấp

dich vghịa gidi,phihoa giả, quy trình hịa giải, hiệulựcciathỏa thuận hòa gi

nguyên tắc bảo mt và giá tị thi hành của biên bản hòa giải thành...

"Để giải quyết những vấn đề này, ngày 24 thắng 02 năm 2017, Chính phù đã ban hành Nghị định số 22/2017/ND-CP về hòa giải hương mại (Nghị định này có hi

Ie th hành kế từ ngày Tế thing 4 năm 20I7) Việc bạn ình Nghị db vẻ hủ g

thương mại là hoàn toàn phù hợp vôi thye tế và phù bop với Nghị quyết số

49-'NQ/TW của Bộ Chính tị ngày 2/6/2005 sẻ Chiến lược cải cách tr pháp đến năm, 2020, Nghị quyết số 49-NQ/TW đã khẳng định: “khuyên Khích việc giải quyết một số tranh chấp thơng qua thương lượng, hịa giải, trong tài; Téa ám hỗ trợ bằng quyến inh công nhận Việc giải quyết da”

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

‘Tim quan trọng cis phương thức trung gian trong giải quyết tranh chấp.

thương mại quốc.

GV. Đỗ Thu Hương

1. „ Sơ lược về phương thức trung giay rong giải quyết tranh chấp thương mại

quốc tế

Trong nền kinh tế thé giới hiện nay, việc bùng nỗ các quan hệ thương mại quốc tế.

ấn đến hệ quả là số lượng các vụ tanh chấp thương mai hức t tăng nhanh of v

và sự phúc tạp. Vì vậy, để tránh các chỉ phí tốn kém khi xây ra tranh chấp, khi

M kết hợp đông, điều các bên cần cân nhắc đầu iên 18 phương thức nảo, bay nói cách

khác là cách nào sẽ được áp dung khí có tranh chấp xảy ra. Họ có thé chọnphương (bức giii quyết tranh chấp, trước hoặc trong quá trình giải quyết ranh chấp,

sau khi đã cân nhắc những trụ nhược điểm của từng cách đó. Hiện nay, các bên tranh

chp có tệ sit dung một số phương thức pho biến để giải quyết các tranh chấp

thương mại quốc tế sau: thương lượng, tring gianhòa giải, trọng tai về a sn, Theo

phương thức truyền thống, các bên đưa tranh chấp của họ ra tòa án tại một địa

phương được lựa chọn. và tranh chấp sẽ được giải quyết theo các quy định pháp luật

nghiêm ngặt. Tuy nhiên, biện nay các chủ thé thường lựa chọn một số phương thức

thịnh hành hơn các phương thức giải quyết tranh chấp thay thé tranh tụng trước tòa

án (ADR — Alternative Dispute Resolution).

“Trong các phương thức ADR, thi thương lượng, trùng gian/hia giải là các phương

thức không mang tinh ring buộc, Név sử đọng gác phương thức trên mà không giải

“quyết được tranh chấp, các bên có thé sử dụng tiếp phương thức ADR mang tinh ring "buộc, đồ là tba án. Ở đây sẽ trình bày về phương thức trung gian, với vai trị nhữ một

trong các ADR khơng mang tinh rang buộc.

Cée thuật ngữ trung gian, hịa giải, trong tài đơi khi được dùng thay thé cho nan, và. đôi khi cũng gây nhằm lẫn, nhất la với việc sử đụng ngây cảng nhiễu những quy tình

pha trộn, ví dụ như trùng gian — trọng ti (med-arb). Astor và Chinkdn đã nhân mạnh

mmột thực tế ringsự nhằm lẫn một phần là do những hiễu biết văn hóa khác nhau về ba quy trình”. Đề mình họa cho điều này, Carbonneau chỉ raring ở Nhật Bản, “tong

tài thường đưới hình thức trung gian và trở thin trung gian”, Yang chỉ ra rằng gì

Trung Quốc, thuật ngữ “tiaojie” được dùng để chỉ trung gian và wong đi, vả vì thé shúng có thể thay thé cho nhau.

Tại Liên hợp quốc, những cuộc tranh luận được ghi chép

UNCITRAL chuẩn bị cho Luật mẫu về Hịa giải Thương mại q tế (Model Law onNhóm cơng tie

"4 Astor & C Chinkin, Giải quyết tanh chip tại Uc, Butterworths: Sydney, 98, Tác giả đ cp tớ

cấp nên tự pháp ở châu Á nơi hoa giải viên mong doi sẽ hỖ try các bê gi quyết tanh chip tg tit od

các giai đoạn của quá tình trọng tả, chỉ sử đọng thẩm quyền ra quyết định của mình như một

Thường ch cối cũng

PT Carhorcau, Lud và Thực tin trọng ải (New York: Juris Publishing 2004), Tri

10

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

International Commercial Conciliation) 2002 nên rõ một số quan điểm khác nhau về thuật ngữ. Cuối cùng nhóm này đỡ ¿hỏa hiệp và lựa chọn từ “hịa giải” Nhóm đã

định nghĩa từ “hoo giải” rất rộng, ding nó làm từ gốc dễ chỉ việc ii quyết tranh chấp không rằng buộc bao gồm: trung gian, hòa giải, đánh giá trung lập và những

hình thức ADR khơng rằng buộc khác. Nói như vậy để thấy, khái niệm cũng như

sách hiểu về rung gian, theo một số hệ thống pháp luật, cỏ những điểm tương đồng

tắt lớn với hòa giải, và ở một số phương diện, có thé xem trung gian và hòa giải là

ương ty nhau.

Đi vào cụ thể, trung gian là hình thức can thiệp của bên thứ ba, với sự chấp thuận của

các bên liên quan ong tranh chấp. Chức năng của người trung gian là đưa ra giảipháp cho tranh chấp với mong muon được các bên chấp thuận. Người trung gian sẽ là

mt cá nhaantrung lập, với kiến thức chuyên sâu liên quan đến lĩnh vực tranh chấp Người trung gian sẽ nỗ lực giúp các bên hiểu lập trường, quan điểm của nhan, 5 gặp gỡ tiếng với tùng bên, lắng nghe quan diém của mỗi bên, nhắn mạnh các lợi

ích chung và nỗ lực giúp các bên tien tới một giải pháp chung. Phương thức trung

ian mang tính bí mật. Thơng thường, cỏ một điều khoản trong luật được lựa chon uy định ring khơng được phép tiết ộ thơng tin của q tình trung gian ở giai đoạn.

điêp theo của quá trình giải quyết tranh chấp, cho đã đó là giai đoạn sử dụng phương

thúc trọng tải hay tranh tụng tại toa áo. Nếu luật được chọn không quy định nội dung,

Bay lata ae ki ne hoe uh bee báo to để ‘ing mọi thơng tin của q trình trung gian sẽ khơng được phép tiết ộ ở giai đoạn riếp theo của quá. trình giải quyết tranh chấp trừ trường hop các thông tin nảy được lấy từ các văn bản

không được tạo ra dé thực hiện phương thức trung gian.

Phuong thie (rung gian có thé được áp dụng tại bắt kì thời điểm nào trong quá tìnhsii quyết tranh chap. Nếu các bên đạt được đồng thuận về phương thức giải quyếttranh chấp trong quá trình tranh tung tại tba án hoặc trọng ti, và nêu van sự giúp đỡ,họ có th viện đến sự trợ giúp của người trung gian. Phương thức tung gian cũng có

thể được áp dụng trong giai đoạn đảm phán ki kết hợp đồng, kh quá trình dim phán

ơi vào bể tắc nhưng các bên liên quan thực sự muốn đi đến théa thuận cuối cùng.

Bi vi người trung ian có thé hiểu và din xếp lợi ích cba các bên lien quan, tên

phương thúc trang gian đối khi được xem như một thue tục đựa trê lợi ch, trong khỉ‘rong tài thường được Xem như một thủ tục dựa trên quyền của các bên.

2... Những lợi ích cđa phương thức giải quyết tranh chấp bằng trung gian

"hương thúc trung gian là tiền mình hết sức linh hoạt so với tranh feng rước tòa án,theo đồ các bên có thể thay đổi thái độ mà khơng sợ bƒ coi là “lật kèo”. Một phương

thức trung gian thành cơng thường tạo ra khơng khí thân thiện, cởi mở, mỗi bên đềuTi người chiến thắng. Không giống như trường hợp đưa ra toa án, trung gian sẽ hạn

ché các nguyên nhân gây thi địch giữa các bên. Đặc điểm này của trang gian là đặc

biệt quan trong, một khi các bên phải hợp tác hoặc mong muốn tiẾ tac hop tác, nhưtrong các trường hợp liên quan đến quan hệ lao động, kinh doanh hoặc mâu thuẫn

trong các cơng ty gia đình

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

‘Trung gian là loại hình phù hợp trong bầu hết các vụ việc. Đó là bởi vi các lợi ehtang của trung gian là rất nhiều, và khó có khả nàng tác động tiêu cực đến tranh:chấp của các bên, thậm chí khi trung gian không mang lei hỏa đhuận nào. Kể cả nến

sắc bên đã thir hình thức trung gian về khơng di đến được thơ thuận thì họ cũng có

thé đạt được điều ai đó từ quy trình, ví đụ như hiểu hơn về những điểm bất đồng thực

sự giữa họ.

"Dưới đây là bảng iệt kê các yếu 6 có th giáp các bên xác định xem tranh chấp của

ho có phù hợp với phương thức trung gian hay không.

"Những yếu tố thể hiện sự phù hợp | Những yếu tỗ thể hiện sự không phù hợp

ccủa phương thức trung gian của phương thức trung gian

"Các bên sẵn sing thương lượng, Ít nhất một bên Không hệ sẵn sàng thương

lượng

Í Các bên muốn giải quyết anh chip | Xung độtđã đìqxãnhanh chống

Cie bên muốn kiêm sốt q trình và |_ Các bên đã thir dân xếp tranh chấp nhưng.

kết quả đầu ra. không thành

“ác bên muốn giải phấp phi Bợp hơn | Bên có lợi thế hơn wong Eanh chấp muốn.

là quyết định của tịa ấn có một phần quyết hoặc tiền lệ để áp dụng.

cho những vụ vige tương tự sau này

Quyết định của téa án sẽ Không giải|_ Phải có quyết định khẩn cấp tam thời để

quyết được mau thuẫn ‘io (oản nguyên trạng, như là lệnh của tòa

‘an đŠ tránh phá hoại, âu tin tài sản

Cie bên muốn có giải pháp thương|_ Nguy cơhễtthưihiệu khởi kiến

"Các Bên một mỗi vôi tranh chấp “Không thiện căm với thi tye trung gian

Í Các bên muốn sửa chữa mối quan hệ | Tranh chấp đời hồi phải có giải pháp pháp

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

[mbt cich Kin dio sim chỉ để đối phố với cức yếu cầu phấp Ï,

Ví dy như giới thiệu hòa giải của tha án

hoặc quy định pháp lí, tồn tại ở một số

nước theo truyén thơng common lay'

‘Cac bên muốn giảm thiểu chỉ phí "Một bên sẽ Không thiện chi tham gia

| Cáo Bến muôn giả pháp dài ‘Mit bến sợ tham gia vào th tục trung gian

sẽ làm lộ yếu điểm.

“Hoan toàn thiếu sự tin tường hoặc sự sẵn sàng tuân thủ với bất cứ thỏa thuận nào. trong tương fai

Các bên muốn có eơ hii để trút giận | Một bên muốn làm tôn thương tỉnh thin

và để chim dứt việc xáo trộn tâm lí | của bén kia

Với những tiêu chí kể trên, nếu đối chiếu với thực tiễn các giao dich thương mai cquốc tế hiện nay, ta đều có thé nhận thấy tinh hỉnh chung nghiêng về các tiều chí phù

hợp với sự lựa chon phương thức trung gian hơn là các phương thức khác. Có thénói, nếu các bên đã thiện chí muốn lựa chon phương thức trung gian, thi đây sẽ là

phương án tối ưu mang lạ cho ho lợi ích ngay rong chính tanh chấp, khi mà cả bai bên đều là người chiến thắng và được tơn trong quan điểm trong q trình giải quyốc

và cả sau khi tranh chấp đã được giải quyết, vẻ mối quan hệ cũng như tâm li của các.

3. Vai trò của trung gian trong giải quyết các tranh chấp thương mại quốc té

THiện nay, hầu hết các tổ chức trọng ải thương mại lớn trên thé giới đều có quy tắc

hòa giải rùng gian và tổ chức việc bòa sidifrung gian nhằm giúp các ỗ chúc, ci

nhân kinh đoanh giải quyết tranh chấp một cách nhanh chống vả hiệu quả", Heđộng hòa giải cũng bit đầu diễn ra nhận nhịp wi các nước trong khu vực với sự xuấthiện của nhiều tnmg (âm ba giải như Trung tâm hòa giải của CIETAC (TrungQuốc), Trung tâm hòa giải Delhi (Ấn Độ), Trung tâm hịa giải Hồng Kơng, Trung,

tâm hỏa giả Indonesia, Trung tơm hịa giải Malaysia, Trungtâm hịa gi Philippine,

‘Trung tâm hòa giải Singapore, Trung tâm hòa giải Thái Lan”... và đã thé hiện được

những ưu điểm rõ rệt về thời gian, chỉ phí và hiệu quả, thu hút được sự chú ý của “Trong đó có ICG, AA, WIPO, LCl4, HKIAC, UNCITRAL

T Tiên thực tế vào năm 2007, 07 trung tm hỏa gi là Trung tha giải Delhi (Ấn Độ), Drang tame

"tên gi Hồng Kơng, Trang tâm hịa giải Indonesia, Trung Lâm hỏa gia! Malaysia, Trang tôm hỏa.‘sii Philippine, Trung tân hơa giải Singapore, Trung tơm hịa giải Thái Lam đã dành lập Hiệp đựt

“Hoa giải châu A (AMA) với mục tiêu die đậy sự phát tiện của hot động hà giã tai chu. cha

“sẻ thông tin dữ lieu và những kinh nghiệm trong thực tr hoat đồng, ep Phản thúc day các hoạt

động Hương mai và đều tr trong thu vực Xem website của Hộp hội này tal <

“áp now asianmedionassociation arg

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

đông đảo giới uật sư và doanh nghiệp. Chẳng hạn, tại Singapore, theo số liệu thẳng

kê của Trung tâm hịa gii Singapore (SMC), tính tới tháng 4/2009, đã có 1.400 vụ

tranh chấp được đưa tới trưng tim này đề hịn git, trong đó tỷ lệ hịa gi thành cơngchiếm khoảng 75%, Trong số các vụ tranh chap được hòa giải hành, trên 90% được

giải quyết chỉ trong wong một ngày làm việc. Các tranh chấp được đưa ra hòa giải gi

diy rất da dạng từ các tranh chấp trong lĩnh vực ngân hàng, xây dựng, hep đồng,

công ty, bảo hiệm, hing hii cho tới ác loại tranh chấp trong lĩnh vực hôn nhân và

gia đình, lao động, cơng nghệ thơng tin, bài thường thiệt bại...Ngay cá những vụtranh chấp cỏ giá tj lớn (ên 90 triệu đổ Ja Singapore) cũng đã được tiền hành hịa

giải tại SMC.

‘Vi mặt chỉ phí, các bên tranh chấp rõ rằng cũng 4 tit kiệm được một khoản chỉ phí

rit lớn nếu so với tổ tạng tại Tịa án. Vi dụ, đối với một vụ tranh chấp thuộc cquyền của Tòa rung thm (High Court), nu các bên chọn con đường hịa giải ti

SMC, các bên có th tiết kiệm được đới 80.000 đô la Singapore. Trong mét cuộc khảo st được thực hiện vào cuối năm 2008 với 18.884 bên tranh chấp và 1.563 luật sư đại

diện cho các bên tranh chấp khi tham gia hòa giải tại SMC, rên 80% đối tượng được

hỏi đã khẳng định tết kiệm được chỉ phí và thời gian Khí sử dụng phương thức này

va tên 94% cho biết sẽ giới thiệu phương thức này cho các 2 chức cá nhân khác Khi

6 tranh chấp toomg tơ",

Hign nay, tại Việt Nam, phương thức hồ sìärung gian thường được tiền bình kết

hợp với phương thức tổ tung trọng ti hay Tòa án, theo đó, việc hịa giải giữa các bên

‘tanh chấp chủ yếu do các thẳm phán hoặc trọng tài viên tiến hành trong qué trinh tổ

tạng”, Ngoài ra, trên thực tÉ, các bên tranh chấp cing c thé nhờ tớ các chuyên gia là những người có kỹ năng va kinh nghiệm về hịa giải hoặc một chun gia có uy tin

‘rong ĩnh vục đang tranh chấp (như tài chính, vận ti, ngân bàng, bảo hiễm...) img

ra thực hiện việc hòa giải”. Trung tâm hoa gi với tr cách tổ chức hòa giải hương,

‘mgi chuyên nghiệp mới bắt đầu được hình thành với việc Trung tâm Trọng i quốc

x Việt Nam bên cạnh Phịng Thương mại và Cơng nghiệp Việt Nam (VIAC) đưa ra

“Bộ quy tắc hoà giải và bit đẫu cung cấp dich vụ này vào năm 2007”,

Tử những lợi ích và thực tế trên, có thé thấy phương thức hịa giải theo nghĩa rộng,

hoặc cụ th là trùng gian theo nghĩa hẹp thực sự mang lại hiệu qua cho các bên trong

"Những tóng tr vi liệu rên được lộ từ welste ca SHC online :

"Xem kế quả bảo edo ‘Dard đu tra cơ bàn: Thee tạng tranh chp và gt gi nh chắp

thu mại quốc tế của danh nghập Việt Nam và với rộ của các tiết chế pháp, bd tr re pháp"do Viên Nghiên cứu khoa hoc pháp lý ~ Bộ Tee pháp thực hitn trong bài “Gidl gui rank chấp

‘scone mai quốc tế- Daanh nghập cờ hạng nững"rên Báo Người đại iu nn dân online“ST vy rt khó cổ hồng kẽ chi xác về hàn tức ha gii này

Quy the hòa giải và Biểu phi hoa giá được đăng tại website của VAC tảhap viae. org: VN tame eft aspx. Rat tế, Mện nay chưa thậy VAC đưa ra con số

thei le othe số meee vụ tranh chấp đã được đưa rasa gii cũng như t lệ thanking ca

Siậc ha gi ti dy đề gip cáo cả nin. chức và cộn đồng doanh hghp có thé đinh giá hoợi

“động hỏa giải của trang tâm nữ

“

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

“quá tình giải quyết các tranh chấp thương mại quốc tế, Phương thie này được cho

fing sẽ cồn hữu hiệu và được các chủ thé lựa chọn cho da số các vụ vie trong

thương mại quốc tế. Việc nhận thức được vai tro và tầm quan trọng của trung gian sẽ

mang lạ lợi ch cho nhiều phía, bao sồm cả các bên sử đụng phương hức này và cả

những chủ thé cung cấp dich vụ này, và sóp phần Không nhỏ thúc đây sự phát tiễn

‘vi hoạt động trơn tru ea các giao dich thương mại quốt tế,

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

Ai cần sử dụng phương thức trung gian

‘TRS. Lê Đình Quyết”

1... Phương thức giải quyết Trung gian là gì?1.1. Khái quát chung

Phuong thức trung gian là bình thức can thiệp của bên thứ ba, với sự chấp thuận của

các bên liên quan trong tranh chp. Day là một q trình giải quyết tranh chấp có tính

ning động, có cấu tric và đương tác, khi mội bên thứ ba trung lập hỗ trợ các bên

sanh chấp trong việc giải quyết mâu thuẫn thông qua việc sử dụng kỹ thuật giao tiến

và dim phán chuyên ngành. Chức năng của người trung gian là đưa ra giải pháp cho

tranh chấp với mong muốn, được các bên chấp thuận, Người trung gian sẽ là một cá“nhân trung lập, với kiến thức chuyên sâu liên quer đến lĩnh vực tranh chấp ” Người

‘rung gian sẽ nỗ lực giúp các bền hiểu lập trường. quan điểm của nhau, sẽ gặp gỡ

2iðng tới timg bên, lắng nghe quan điêm của mỗi bên, nhắn mạnh các lợi ích chung‘va nỗ lực giúp các bên tiễn tơi một giải pháp chung. Đây la một quá trình "by trong

tâm làm trang tâm” vì nó ập trung chủ u vào các nhu cầu, quyên và gi ich aia các

bên. Người trung gian sử dựng rất nhiều kỹ thuật để hướng dẫn quá trình xây dựng và

giúp các bên tim giải pháp tối ưu cia mình,

Trung gian, được sử dụng trong luật pháp, là một hình thức giải quyết tranh chấp

thay thé (ADR - Alternative Dispute Resolution), một cách dé giải quyết các tranh.

chấp giữa hai bên hoặc nhiều hơn với những ảnh hưởng eụ thé. Thông thường, bên.

‘thir ba, người trung gian, hỗ tro các bên thương lượng giải quyết tranh chấp. Các bêntranh chấp có thé sử dung phương thức trung gian trong nhiều lĩnh vực tranh chấp,chang hạn như thương mại, luật pháp, ngoại giao, nơi làm việc, cộng đồng và các vẫn

để gia định...

Phương thức trung gian có một số đặc điểm nỗi bắt sau:iné nhdt, Mang tính bí

ithe hai,Phurong thức trung gian có thé được áp dụng tại bắt cứ thời điểm nào trong,

quá trình giải quyết tranh chấp. Nếu các bên đạt được đồng thuận về phương thức giải

“quyết tranh chấp trong quá trình tranh tụng tại toà án hoặc trong tài, và nếu cần sự giúp

đỡ, họ có thé viện đến sự trợ giúp của người trùng gian.1.2. Áp dụng phương thức trưng gian”

“Thông thường, đề xoắt phương thức tring gian là vẫn đề khó khăn nhất, bởi tại thời

® Giảng viên Bộ môn Pháp luật Thuong mại da phương và Đầu tu quốc té, Khoa Pháp luật Thương.Tại quốc tễ, Trường Đại học Luật Hà Nội.

Charles Chatje và Anna Letoriehk Alternative Dispute Resolution: A Practical Gude (2008),

Cac phương thức giải quyết tranh chấp thay thé tranh tụng trước Toà án.

Hanoi Law University, Textbook hươmalonal Trade and Business Law, People’s Public Security Poblshing House, Hani, (2012) (ido tinh song ngữ Anh-Việt do EU ti wg tong khuôn khổ dr

A EU-Vigt Narn MUTRAP HD, 1001

6

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

đó, mỗi quan hệ giữa các bên liền quan đã trở nên căng thẳng, do vậy sự can

thiệp ca bên thứ ba nhằm đưa ra một iải pháp thân thiện là một nhiệm vụ hết sức

Xhơ khăn. Tuy nhiên, có thé cần đến một bên thứ be trung lập nhằm đưa ra những gợi

ý với đối phương mà không để lạ Ấn trong rằng bén đề xuất phương thức trung gian 26 vẻ yếu thể, Vấn đề pháp lí ở đây là trong trường hợp một bên từ chối tham gia

‘ADR để giải quyết tranh chấp liên quan, thì cũng khơng cần phái nêu ra suvi phạm

‘aka vụ theo hợp đồng, bởi vì ADR khơng được quy định trong hợp đồng, Có bồn

ánh khác nhau để đề xuất phương thúc trung gian: Các bên liên quan tiép cận nhau;

các luật sử tiếp cận nhau; sự thuyết phục của bên thứ ba; và đặc quyền của một bên được đề xuất phương thức trung gian, Trong trường hợp một tranh chấp dang được

iải quyết trước Toà hoặc liên quan đến những cáo buộc lớn hoặc những vin đề pháp

Thức tạp, các bên có thé có các luật sư tr vẫn và luật sư tanh tung tham gia vào quá trình trung gian. Trong trường hợp đó, phương thúc trung gian trở thành q trình bị định hướng bởi pháp lật và có thể bị phụ thuộc vào vai trò của các luật s, và các luật sư rất có thể đưa ra các ý trởng pháp lí phúc tạp, khó hiểu ma các bên

liên quan rit khó nắm bit. Trên thực tế, khi các luật sư được phép làm người đại điện

pháp luật, người trung gian thường được yêu cầu nhắc nhớ các luật sư về giới han

quyên hạn của họ, nhằm dim bảo rằng đây khơng phải là tồ án để áp đặt các thể

thức và quy trình như tranh tụng trước toà én.** Điều cần thiết là người trung gian

phải xắc định được vấn đề gi mà người đại diện pháp luật được phép tình bày (cần

hải tình bay rõ ring các luận điểm, nhưng không được phếp lạm dung).

1.3. U điểm của phương thức trung gian”

Phương thức trung gia là én tình hết sứ nh hot so với tranh tụng trước to ấn, theo đó các bên có thể thay d6i thái độ mà khơng bị ‘mt mặt, Một phương thức

trăng gian thành công hường 40 ra khơng khí thân thiện cơi mỡ, bot mỗimỗi bên đều là

"người chiến thắng. Không ging nhườường hợp đưa ra toà én, trưng gian sẽ hạn chế

các nguyên nhân gây thi địch giữa các bên. Đặc diém này của phương thức trung giam là đặc biệt quan trọng, một khi các bên phải hợp tác hoặc mong muốn tiếp tục"hợp tác, như trong các trường hợp liên quan đến quan hệ lao động, kinh doanh hoặc.

mâu thuẫn gia định.” Phương thức trung gian - một ADR với tin đề nhằm cung cập

tho ác bên iên quan một tiên trình bảo mật, tự nguyện, thích ứng với nhu cầu và lợi ch của các bên và n trong tim kiém sốt của các bên, đã tở thành một giải nhấp

giải quyết tranh chấp hài hoà, bên vũng và hiệu quả.” Phương thức tung gian khá

độc đáo, bởi nó khơng ring buộc, và người trung gian có chức năng thúc diy giao

charles Chaterie và Anna Leftovitch, Sd, tr 70

Hanoi Law University, Textbook International Trade and Businest Law, People’s Public Security

Publishing House, Hanoi, (2012) (Giáo tình song ngữ Anb-Vigt do EU ải tr tong khuôn khổ đựGn. EU-Vigt Nam MUTRAP ID, 1002

2 Sam Kagel, Kathy Kelly,The Anatomy of Mediation: What Makes It Work(1989), tr 192.

= Maureen A. Weston, “Checks on Participant Conduct in Compulsory ADR: Reconciling the

‘Tension in the Need for Good- Faith Participation, Autonomy; and Confidentilty, 76 IND.

1.1591, 592, (2001).

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

sp vả im pg giữa cá bn 1ã khôn p đ hương thế giữ ay chip

1.4. Mage dim của phương thức trưng gian

Không nên áp dụng phương thức trung gian trong trường hợp tranh chấp chủ yếu

oay quanh vin đề pháp I hơn là các sự kiện,” hoặc ong tường hop mà một hoặc

‘ci hai bên sẽ không tham gia với tinh thần xây dựng.” Ngoài ra, nếu tranh chấp dựatrên cơ sở hợp đồng thì các bên phải lưu ý đến vin đề thoi hạn, Trong những hợpđồng đơn giản, thời hạn thường là 6 năm kế từ khi vĩ phạm hợp đồng xảy ra. Nếu bin

"hợp đồng đã được định sẵn thì thời bạn sẽ là 12 năm. S là không khôn ngoan nếu bắt

đầu phương thức trung gian vào thời điểm m2 thdi han sắp kết thúc. Khi đó, các bên

sẽ khó có được sự cơng bằng trong việc trao đổi quan điểm. Điều nay không đến mức.qué tõ rằng, tuy nhiên nó cũng thường là yếu t quan trọng.

Phương thức từng gian được đãnh giá là một phương thức giải qupất manh chấpthương mại quốc tế có những tu diém. Vậy ai có th sử dựng phương thức giải quyết

Tranh chấp nav trong hoat động thương mọi quốc té?

2... Sử dụng phương thức trung gian trong giải quyết tranh chấp cũa các Chit

‘thé tham gia hoạt động thương mại q

Vid |.Từ thời thuộc dia,Newland đã là một quốc gia sản xuất và xuất khẩu lớn cao su thiền nhiễn. NHững năm gần diy, RichYear Ine. tập đoàn vỏ xe lớn nhất của

Richland đã đầu tr những co sở sản xuất phụ trợ lớn ở Newland đễ cung cấp nguyên

vật liệu cho các nhà máy sản xuất chính lại Richland. Mặc dù tại thời điềm hiện tai

quy mơ vẫn cịn hạn chế nhưng ngành cơng nghiệp sản xuất vỏ xe của Newland được,

dự báo sẽ phát biển mạnh mé trong tương lai và tạo nhiều công ăn việc làm cho

người lao động. Hiện nay Newland vẫn nhập khẩu phần lớn vô xe từ Richland và Oldiand , hầu hét vo xe xuất xứ từ Richland là loại cỡ xe giá rẻ làm từ cao su nhân.

tạo và xe xuất xứ từ oldland (Newland trước đây là thuộc die của Oldland) chủ yếu

lâm từ cao su thiên nhiên.

Tuyên bé rằng nhằm mục dich hỗ trợ cho ngành sản xuất vỏ xe non trẻ của minh,

‘Newland đánh một khoản thu nhập khẩu đặc biệt là $$ cho mỗi một vỏ xe nhập khẩu. tir Riehland. Khoản thu rên khơng được áp dụng đối với qc gis kháo. Ngồi ra, vỏ

xe làm từ cao su nhân tạo phải chi một khoán VAT là 25% ad valorem trong khi võ“xe lầm cao su thiên nhiên chỉ chịu 15% VAT. Từ năm ngoái sau khi phát hiện ra

các hành vi tham những của cơ quan hải quan gây thất thoát cho ngân sách tại các.

Maureen A, Weston, Sd t. S08

ˆ Nếu một tranh cặp êm quan đến việc giải thích một thuật ngữ rong hop đồng, một sự vĩ phạm

din ến 4p dụng chế ti, và nêu một ranh chấp lên quan đến việc gái thích một vàn bàn Iu, th

Khơng nên sở dụng các phương thúc ADR, bởi vi vấn db d6 chỉ có thé được siti quyết bing

phương thức tanh tung rước te án; Xem Charles Chaterjee và Anna Lefeoviteh, Sđ ác 17

“Vi đụ, Một hoặc cẩhoi bin sẵn sing ni phóng dại bode ni dối người trung gian và không đưa ra‘cam kết thực 1 nào để giải quyắc anh chấp; một trong các bôn mong muắn kéo đãi qu tình trung

Sian cing la căng tt

©

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

cửa khẩu, Newland ra quy định yêu cầu ring tắt cả các vỏ xe phải được nhập khẩu

thông qua hai cửa khẩu chính chỉ định duy nhắc. Quy định nay có một ngoại lệ là

Khơng ap dung với Nearland, một quốc gia có đường biên giới sit với Newland và

dang dim phần & gia nhập WTO.

Richland và Newland xây ra tranh chấp, Trong trường hop này, liệu bai quốc gia này

có thể sử dung phương thức trung gian trong qué tỉnh giải quyết tranh chip?

Vi dụ 2: Cơng ty X của nước A bún 500 mấy tính cho một hãng Y ở nước B. 40% số

máy tinh này bị hồng trong thời gian 6 thang sử đụng, Người bán đề nghị được thay

thé các máy hông theo điều kiện bảo hành đã quy định trong Hợp đồng. Vì tỷ lệ hư

hơng cao, người mua muốn hủy Hợp đồng Fei bên xâyra tranh chấp. Trong trường

"hợp này Cơng ty X và cơng ty Y có thé sử dụng phương thức giải quyết tranh chấp.

‘rung gian? = “Quan hệ Thương mại quốc tế bao gồm quan hệ giữa các chủ thé trực tgp tiến i

các hoạt động đó cũng như quan hệ thương mại giữa các quốc gia. Các tranh chấp.

phat sinh từ đó cũng được phân loi tương ứng và được giải quyết bởi những cơ chế

Xhác nhau Chủ thé của hoạt động giải quyết tranh chấp (hương mại bằng các phương

thức trung gian Ta các nhà kính doanh hoặc đại diện ủy quyền, các thương nhân, quốc

gia hoặc các tổ chức kinh tế quốc tế... Các chi thé kinh doanh khi tham gia hoạt động

thương mại phải chịu trách nhiệm về hoạt động của mình, khi có tranh chấp xảy ra,

họ là người đầu tiên có trách nhiệm xử lý, giải quyết

2.1. Phương thie Trung gian được sử đụng bởi các quốc gia và các thực thé công

Quốc gia là chủ thé quan trong và chủ yếu trong các quan hệ thương mại quốc

18..Quéc gia tham gia với tr cách chủ thể trong hai trường hợp:Mộï là, ký kết hoặc

‘gia nhập các điều ước quốc tế về thương mai. Ví đụ như Việt Nam và Hoa Kỳ ký kết

Hiệp định thương mại song phương năm 2000, Việt Nam gia nhập WTO nam

2007...Hai là, tham gia các giao dich thương mại quốc tế với các chủ thể khác (cá

nhân, tổ chức kinh tế nước ngoài...) với tư cách chủ thé đặc biệt và được hưởng quy.

chế đặc biệt, Thể hiện ở việc chọn luật áp dung và quyền miễn trừ tư pháp (Gurisdictional Immunity)”. Các vùng lãnh thé (khơng có tr cách quốc gia) như

Hồng Kơng, Ma Cao, hiện nay cũng có vitr bình đẳng nhucée chữthẻkhác trong quan hệ ương nại quắ lễ Hồng Kông và Ma Cao, cùng với Trang Quốc, đều là

các thành viên độc lập của WTO.

“rong hoạt động thương mại của mình, các quốc gia và các thực thé công không thể

"tránh khỏi những tranh chấp với những quốc gia khác và với các chủ thé khác. Điều

này đặt ra câu hoi về phương thức giải quyết tranh chấp thương mại quốc t mà các chủ thể này có thé áp dụng?Theo quy định của pháp luật quốc tổ về giải quyết tranh

“Xem Hanoi Law University, Textbook International Trade and Business Law, People’s Public

Security Publishing House, Hanci, (2012) (Giáo tinh song ngữ Anh. Việt do EU ti tg trong khuônkhô dự án EU-Vige Nam MUTRAP II), 557.

WTO, hgpRnwwado ong

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

chấp, các quốc gia có thể sử dụng các phương thứcphổ biến đ giải quyết các tranhchấp thương mại quốc tễnhư: thương lượng, ung gian, hoà giải, rong Đà, tranh,tụng trước toa án va sử dụng cơ chế giải quyết tranh chấp của WTO (DSB).

Trong khuôn khổ WTO, phương thức trung gian là phương thức được quy định chính

thức trong host động giải quyết tranh chấp thương mi giữa các quốe giz thinh viên.

Theo đó, tai Điều 5 Hiệp định DSU" guy định: "Mơi giới, hịa giải và trưng gian

cứ bên nào trong những bước tổ tung tiếp theo. Thủ tục này có thé tiền hành

tắt cử ác nào, Ke cd khi Ban Hội tân tên hình tổ ng các bên tranh chấp đồng

ý. Trung gian, hịa git và mơi giới có thể được thực hide rào bất kỳ thời điểm nào

(Điều 5.3 của DSU), nhưng không trước yêu cầu them vấn và được giữ bí mật. Khi

1hờ tục mỗi giới, hịa giải hoặc trung gian được tiến hành trong thời bạn 60 ngày kễ

từ ngày nhận được yêu cầu tham vấn, bên nguyên đơn phải cho phép một thời hạn là

.60 ngày ké từ ngày nhận được yêu cầu tham vẫn trước khi yêu cầu thir lập Ban Hội

thấm. Tuy nhiên bên nguyên đơn cũng có thé yêu cầu thành lập Ban Hội thâm nên

các bén tranh chấp cing cho ring mơi giới, hịa giả hoặc trừng gian hông thé giải

quyết được tranh chấp”. *

Bên cạnh đó, Khoản 1 Điều 33, Hiển chương Liên Hợp quốc cũng quy định vẽphương thức hịa bình giải quyết tranh chấp ong đó có phương thức trang gian,được đề cập cực tếp như là những phương thức thường được sử dụng trong hoạt

động giải quyết các tranh chấp quốc tế.”

"Mặc đà được quy định là một trong những phương thức giải quyết ranh chấp thương

ae sh HE các quốc gia và các thực thể công. Tuy nhiên, trên thực tế,

ian hiểm khi được vận dụng trong các tranh chấp thương mạiTet giache quấn và thực thể công. Thông thường, phương thúc này được áp

dụng phủ hợp hơn trong giải quyết các tranh chấp liên quan đến môi trường và các

vấn đề xung đột chính trị. Trong các tranh chập thong mại, phương thức nay thường, được kết hợp với các phương thức giải quyết ranh chip khác, nhằm đấp ứng

mong muốn của các bên. Điều này có thé được minh họa bởi cơchếtrong tài-rung

gian (mediation-arbitation mechanism).

2.2. Phương thức Trang gian được sử dụng bởi các ¿hương nhân trong hoạt động

Thương mại quốc tế

“Thương nhân cũng là một chủ thể phổ biến của các giao địchkinh doanh quốc tế. Họ

tiến hành các hoạt động thương mại như mua bán hàng hoá, cung ứng địch vụ, đầu ne

DI... Theo quan điểm của Pháp luật thương mai quốc 1 hiện nay, các thương nhân

bao gồm cả cá nhân và doanh nghiệp. Khái niệm “hương nhân" được định nghĩa

TP tì pA Te Gái giả Tan lp tong thun knw

` Lễ Thị Hồng Hồ, “Gist uyết tranh chấp thương mại vong khuôn khổ WTO”, Khoy Luft, Luận

văn Thạc sĩ ngành: Luật quc tổ, Mã 6: 60 38 60 Ngư hướng dẫn: PGS.TS Hoàng Phước Hiệp,

‘Nim bảo vệ 2009

` Xem Hiển chương Liên hợp quốc. www.on.org

°

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

Khơng hồn tồn giống nhan theo luật quốc gia của các nước. Theo khoản 1 Điều 6 Tuật hương mại Việt Nam 2005, “Thuong, nhân bao gồm tổchức kinh tế được thành

lập hợp pháp, cá nhân hoạt động thương mại một cách độc lập, thường xuyênvà có

dang ký kinh doanh’. Theo Điều 1 Luật doanh nghiệp Việt Nam 2015, chithécia hoạt động kinh doanh tại Việt Nam bao gdm công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty

sắphần, hợp danh, và các doanh nghiệp bin, Trong thời gian gin đây, các công ty

đã quốc gia (viết tt là 'MNCS”) ngày cing chứng tưvai trị quan trong của mình trong các giao dich kinh doanh qt “Các MNCs thểhiện vai trò trung gian dich

chuyển vốn trong quan hệ đầu tư quốc tế”,

“Trong hoạt động thương mại quốc tế của mình, các thương nhân thường xuyến gặp

phải những tranh chấp, với đặc trưng là tinh pháp li phúc tạp, quá tình giải quyết kéo

đi và chỉ phí it tn kém, nêu xây a hì thường dom. đến những khó khăn to lớn cho

sắc bên tranh chấp. Do 48 các thương nhân cin phải cân nhắc về phương thức ép

dung để giải quyết tranh chấp sao cho phù hợp, tránh tén kém, giữ được hịa khí

nhưng vẫn hiệu quả.

“Trong nhiều thể kỳ, cùng với phương thức hòa giải, phương thức trung gian đã được

sử dụng như một hình thức giải quyết tranh. phơ bit ân ”,

giữa các thương nhân”.

‘Trung gian luôn được coi là một trong những phương thie giải quyết tranh chấp kinh

doanh thương mại quốc tế quan trong và ó hiệu quả.

"Đề trung gian trở thành một phương thức áp dụng hiệu quả giữa các thương nhân. Ở

nhiều quốc gia, về mặt lập pháp, trung gian ngây cảng được quan tim thé chế hóa

trên cả bình điện quốc gia, khu vực và quốc tế. Đây cũng là điều giả thích cho việc

ra đời các trung tâm hịa giai/trung gian, chẳng han như Trung tim hòa gidi/trung

‘ian Bắc Kinh để giải quyết các tranh chấp thương mại và hing hii quốc tế.... quy

đãnh trung gien'hịa giải khơng bắt buộc của Phòng Thương mại quốc lễ ti London,

‘Uy ban quốc gia về thông nhất pháp luật Hoa Kỳ ban hành đạo luật Trung gian/Hòa

giải thống nhất năm 20011

“Thực tiễn giải quyết tranh chấp nhiều nước trên thé giới cho thấy việc sử dụng các ình thie giải quyết tranh chépthay thé trong đó có phương thức trung gian rất phố

biến. Ví dụ như Philppin, Inđơnêsia, Malaysia, Singapore, Nhật Bản, Hoa Kỷ

Canada... Điều khoản nay cũng nhằm khuyến khích các bên giải quyết tranh chấp. một cách hịa bình, nghĩa là bằng thương lượng, hoe gi, trưng gian trước khi đưa vụ

tranh chấp ra trọng ti, Khi đã thương lượng hoặc có trung gian hod giải thi mồi quan hệ giữa các bên sẽ có sự thân thiện. Hình thức cđa nó cũng lĩnh hoạt và mềm đo.

Quy trình và thi tục trung gian cũng rất đơn giản. Trung gian nến được thực hiện tốt

thì sẽ rt nhanh chóng về thơi gian và tiết kiệm được chỉ phí cho các thương nhân.

“Xem Hanoi Law University, Textbook International Trade and Business Lave, People’s Public

Security Publishing House, Hanoi, (2012) (Giáo tinh song ngĩ Anh: Việt do EU ti tự rong khuôn

“hổ dy én EU-Việ Nam MUTRAP IM}.

» Wall va Lynn, “Trung gin hòa giải: điễn lại hiện trang” (1993), 37, Newt san gai quyét rong

pr, 160-169

21

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

“Có thé thấy các chủ thé trong hoạt động thương mại quốc tế, khi tham gia tranh chấp, thương mại quốc tế với nhau đều có thê sử đụng phương thức trung gian. Với những vụ điểm của phương thức này, các thương nhân trong hoạt động giải quyết tranh

chấp của mình ln cân nhắc và lựa chon. Tuy nhiên, Phương thức trung gian lại

Không dé áp dụng đối với giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế giữa các quốc

gia, boi tinh đặc hù của mồi quan hệ nay.

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

"Người trung gian và luật sư - Những vấn đề lý luận và thực tiễn

"ThS. Nguyễn Mai Linh”

“Khác với sự thành công của phương thức giải quyết tranh chấp bằng trọng tài là

‘ua vào thủ tục tổ tụng trọng tài hoặc thi hành phần quyết trọng tai của bai bên tranh.

chip, th sự thành công của phương thức rung gian tong súc tranh chấp thương mại

quốc tli phụ thuộc chủ xu vào người rung ian hoc bên trung gian — người có

tiềm năng, kinh nghiệm, nến ting, kiến thức về trung gian thương mại quốc tễvà phù.bop với nu cầu của vụ tranh chấp. Vậy người trung gian ở đây là ai2Ai có thể trở

thành người trung gian?Liệu ring luật sư có thể tham gia vào q rình giải quyết "ranh chấp bằng rung gian hay không? ệu rằng luật sư có thể đồng vai trỏ là rung

“lan hay khơng?Bài viết sẽ tập trung phân tích những câu hỏi đó và đưa ra ii pháp.

cho việc phối hợp giữa người trung gian và luật su trong việc giải quyết tranh chip thương mại quốc tế và dao tạo luật su ong các tranh chấn được giới quyết bing

trùng gian.

2. Phương thức trung gian và vai trd của Người trung gian

Phương thức trung gian có lich sử lâu đồi, có nguồn gốc từ Hy Lạp cỗ dai và Roma,

‘va hiện nay phương thức này được tồn tại ờ nhiêu quốc gia trên thé giới”. Mỗi quốc

gia sẽ có cách tiếp cận khác nhau trong việc đưa ra khái niệu phương thức trung,

lan, nhưng nhìn chung các quốc gia đều nhận định ring trung gian là phương thức.giải quyết tranh chấp thân thiện vá TA một tiễn trình giải quyết tranh chap tự nguyện.ua trên sự fr quyết của các bên tranh chấp”.Nghĩa là, phương thức trùng gian tôn.bản chất đồng thuận của các bên từ khi bắt đầu quá trình, trong quá trinh giải

quyết tranh chấp và đến khi có kết quả giải quyết tranh chap. Phương thức trung gian.

trong giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế được thé hiện thông qua sự can thiệp,

hành vi của người thứ ba làm trung gian giữa hai bên tranh chấp nhằm thuyết phục ho dan xếp hoặc giải quyết tranh chấp giữa các bên tranh chấp.

"Người trung gian đông một vai trị quan trọng trong q trình giải quyết tranh chấp

thông quá phương thức trùng gian. Trong hoạt động trung gian, người trung gian có

vai t tạo điều kiện, hỖ tro, thúc đây các bên dễ các bên hiểu vấn đề xung đột giữahọ, xác định quyền lợi mà mỗi bên hướng tới và tìm kiếm một giải pháp hài hịa.

Các bên tranh chấp đóng vai trị trung tim cịn người trùng gian, hịa giữ đóng vaitrị hỗ trợ, Người trung gian sẽ có trách nhiệm tạo điều kiện giao tiếp và đầm phần

iữa các bên để hỗ trợ họ trong việc đạt được một thỏa thuận tự nguyện về tranh

4 Giêng viên Khoa Pháp luật Thương mại quốc tế, Trường Đại học Luật Ha Nội

“Liviu-Bostan CiucA, Mediation vs Mediator, AGORA Int) J, urd. Sei, 2013, page 15,

'Isequeline Nolan-Haley, Mediation: the hest € worst of times, 16 Cardozo J. Conflict

Resol,2014-2015, page 735

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

chấp của họ,

Tuy nhiên trong thực tiễn giải quyết tranh chấp, không phải tit cả các vụ giải quyết

tranh chấp thì người trung gian đều thực hiện những hind vi dập Khuôn, giống nhau

ma tuy thuộc vào mỗi vụ tranh chấp và mỗi người trung gian khác nhau mà bo có

sự can thiệp khác nhau trong vụ giải quyết tranh chấp. Một số nguời trung gian sẽ

chỉ hành động đơn giản là người ở giữa, người mở đường giao tiếp, và họ có thékhơng đưa ra gợi ý riêng hay quan diém của họ cho các bên tranh chấp khi các bềnXhơng hố giải được mâu thuẫn. Một số người rung gian sẽ tích biệt các bên tranh,

chấp độc lập với nhau, không cần phải có q trình giao tiếp thân thiện, một số khác

ẽ khăng King giữ hai bên tranh chấp phải ngồi với nhau giải quyết tranh chấp một

cách thoả đáng, không cho họ có điều kiện rút lui nếu như vẫn còn tồn tại mâu thuẫn. Một số người trung gian cô thé yêu cầu các bên tranh chấp đề xuất giải pháp của “mình hoặc người trung gian cũng có thé ty đề xuất giải pháp va cổ gắng thuyết phục các bên chấp nhận và có thé thậm chí ding những áp lye về kinh tế, xã hội, hoặc đạo

đức để hai ben phái đạt được một tự nguyện thỏa thuận.

Phuong thức trung gian doi hồi người trung gian phải có những kỹ năng nhất định để

im bảo tiến trình giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế Thách thức của một

mgười trùng gian nằm ở chỗ người trung gian đó phải can thiệp cân thận vào đúngthời điểm giải quyết tranh chấp. Khơng phải sự có mặt của người trung gian trong

toda bộ quá trình giỗi quyết tranh chấp là thành công, mà người trang gian cần phát

hiệu được mối quan hệ giữa các bên tranh chấp và các cuộc dim phần Người trừnggi cần hả ổ kỹ ning, hả ăng ling nghe và nhn thức được các din hướng về

tình cảm, tâm lý... để giải quyết các vấn đề có thé định lượng hơn.Đặc biệt, người

trùng gian phải sắp xếp những vấn để này làm sao để các bên phải tơn trọng tr (q trình âm người thứ ba trưng lập, hoá giải mâu thuẫn Bên cạnh đó, đạo đức nghề

nghiệp và một sự nhạy cảm, nhạy bén trong việc nắm bắt tình hình cũng là những

‘yeu tơ cần có của một người trung gian. Đạo đức nghề nghiệp ở đây chính 12 sự tin

tưởng của người trung gian vào các bên tranh chấp, tin trởng vào sự thật mà các bên.

‘tinh bày

Tuy nhiên, liga rằng có một tiêu chuẫn pháp lý thống nhất nào cho một người có thể

trở thành người trung gian và ai có đủ tiêu chuẩn để có thé tham gia với tư cách là

người trung gian?Néu như các tranh chấp thương mại trong phạm vi quốc gia, thì tuỳ

vào mỗi quốc gia có thé đưa ra một tiêu chaỗ nhát định của người trùng gian và hầu,

hét các quốc gia chi quy định ring người trung gian là những người có hiễu biết pháp.

dude, hiểu biết tập quán kinh doanh thương mai, và có kỹ năng trung gian, hồ giải.

Niu quốc gia cũng khơng có một tiêu chuẩn cụ thể nào cho người trung gia, ‘leona L, Risk, Mediation and Lawyers, 43 Oo St, 1982, age 35-36

“Ching hại như heo Phip ch vẻ Trang im của Hongkong edation Ordinance 2012), Pháp

iin hông uy dinh về tên chuẩn người run gi, và không có ha ch vem thấp lý đi vớ

oat động tang an, ha gi dv ten vie lp chứng chi công nh người tụng ia (c hay

khơng có chứng nhận của Hiệp hộ Ching nb Hoa giả Hong Keng HKMAAL). Chứn nhận oa

TKMAAI to hự có tin eo và đ được ching nhện người ng gi cba HRMAAL

°

</div>Trang 27<div class="page_container" data-page="27">

chuẫn khit khe hơn khi yêu cầu người trung nhưng một số quốc gia khác lại có

sian phải có chứng chi đảo tạo công nhận là người trung gian được phép thực hiện

các hoạt động trung gian trong giải quyết tranh chấp”.

Đối với tranh chấp thương mại quốc tế thì việc đưa ra một tiêu chuẩn nhất định cũng.

còn gặp nhiều khó khăn và trong thực tiễn pháp lý hiện nay, cũng khơng có một tiêu.

chuẩn quốc tế nào cho một đối tượng đồng vai trồ là người trung gan. Một số trùng

tâm, tổ chức có dich vụ trung gian cũng chỉ đưa ra khái niệmchung chung ring

“người thứ ba trung lập là trung gian có thé là bắt kỳ ai do các bên thoả thuận”, Như. vay 'bất kỳ ai” ở đây có thé là những người đang đóng vai td là luật sư, thâm phán, ‘rong tài viên hoặc bắt kỳ một người nào... Liệu ring có nên đặt ra giải pháp cho việc

xy đựng một tiêu chuẩn nhất định và đăng ký “hanh nghề” của người trung gian khỉ

"người đổ đạt đầy di các tiêu chun về hoạt động trung gian. Đây cũng à một câu hồi

lớn của các quốc gia ủng hộ phương thức trung gian và cộng đồng quốc tế trong việc thúc đẩy phương thức này phát triển mạnh mẽ hơn trong tương lai.

2. Vai tro của Luật sư trong hoạt động trung gian

“Trong hoạt động trung gian, luật sử có thể đóng các vai trd khác nhau, có thể là

người trung gian giải quyết tranh chấp, hoặc luật sư có thể tham gia với tư cách là

luật sử tư vẫn cho một bên trong tranh chấp.

"Nhiều quan điểm cho rằng đối với các tranh chấp được giải quyết bằng trung gian, thi một luật sư có kỹ năng và kinh nghiệm là một giải pháp phù hợp nhất dé đóng vai trỏ là trung gian vì luật sư cũng chính là người (hứ ba độc lập nhưng đồng thời lại nắm

bất được vấn đề của các bên tranh chấp. Với sự tham gia của Juật sư với tư cách là

"người rung gian trong giải quyết tranh chấp bằng trung gian cũng có thé đảm bảo tơi

ưu được tính khả thi và tính nhanh chóng của biện pháp giải quyết tranh chấp thương,

mại này,

“Trong tranh chấp thương mại quốc tế luôn tn tại những mâu thuẫn, bất đồng về

quyền và lợi ich hợp pháp của các bên, vì thé luật sư thường là người nắm vững và

thấu hiểu được các quyền và nghĩa vụ của chi thể tham gia vào hoạt động thương

‘mai. Mặt khác, khác với mỗi bên tham gia tranh chấp, luật sư còn là người thấu hiểu được bản chất của vấn đề, nguyên nhân sâu xa dẫn đến tranh chấp do việc thấu

iểuđược quy định của pháp luật trong giải quyết thương mại. Luật su còn là người nắm vững các quy định của pháp luật và có kinh nghiệm nên có thể dua ra được.

ứng viên phải: có t hất 3 năm kinh nghiệm, (i) đã ham dự khóa do tạo 40 giờ và (i) hoànthiện 2 mẫu đánh giá- đồng thời những ứng viên th hiện kinh nghiệm trung gian đặc bigt sẽ đượcXết ngoại lệ, Mice đủ phân lớn Người rung gian củ 4 Hongkong cé chúng nhận của HKMAAL

nhang chứng nhện oly khơng phải lê chua kế buệc đỗ tở tình người tung gian. Qu đ cho

thấy, vige hồn hành khóa dio go về người trùng gian chỉ nhằm nâng cao uy tn eds Người trungian chi khơng có giá tị định giá Người trung gian e6 đùiệu chu hay không,

'ADR Canada yêu cu Hòa giả viên thương mại được cắp Ching chỉ phi hoạn thành cam kế gia

hạn ba năm mii lin Luật hòa giải Áo yêu cầu đăng ký hòa gid viên thương mại rong gia đoạn năm,

năm đầu. Sau bồn năm đồng ký, hỏa gia viên thương mại được mời gia han dang kỹ cho 10 năm tiếp

theo, với điều kiện] bọ phải tuần hủ các yêu cla tiếp tục phát tiên chuyên môn.

3

</div>Trang 28<div class="page_container" data-page="28">

những giá pháp pháp lý, kiến nghị hợp lý để giúp các bên vẫn đâm bảo được quyền

ợi hợp pháp của mình, nhưng vẫn đảm bảo tính hợp pháp của các thỏa thuận trongtrùng gian hịa gidi.Tuy nhiên, cũng có quan điểm cho cằng luật su sẽ không suy nghĩ

hoặc hành động giống nhự luật sư khi họ đang làm người rung gian" Trong chừng

"mực mi một luật su bit đâu hoạt động với tư cách là người trùng gian, có thé luật sư

445 sẽ mắt một phần quyền lực gắn liên với tinh độc đáo của nghề nghiệp luật sự của mình Luật su có thé gây ra những ảnh hưởng khơng tích cực trong q trình trung

ian, có thé lâm suy yêu kết quả trùng gian.

Vige luật sự có được đóng vai trị như là người trung gian trong hoạt động trang gian

hay không lại phụ thuộc vào mỗi quốc gia. Ở Pháp, luật sư không thể đồng vai trỏ là"hồ giải viên pháp lý, cho dù đó là hồ giải tư pháp hay tự hoà giải theo thoả thuận,

nhưng luật sự có thé đóng vai trị là người trung gÌan nếu được dio tạo phù hop cho.

Vài trồ này. Các luật sư đã được đào tạo tương đổi vé rong gian hod giái, sẽ được ủy thie độc quyền để thục hiện nhiệm vụ tư vẫn hoặc thương thuyết giữa hai bên tranh

chấp. Các bên và luật sư của minh sẽ phải cam kết đảm bảo minh bạch, trao đổi với

nhau mọi thơng tin hữu ích và cần thiết cho phương án giải quyết tranh chấp. Trong

trường hợp các bên di đến một thỏs thuận tông thẻ, các luật sư sé tiến hành (hủ tục

ebánh thức công nhận thỏa thuận này. Trái lại, trong trường hợp tiếp tục bất đồng ý'

Xiễn, ngay cả khi chỉ là một phần vin đề, hoặc một trong các bên lạm dụng quá trình

‘rung gian hịa giải, khơng ngay tinh thực hiện q trình hợp sác, quá trình trừng gian

được kết thúc, các luật sur được rút ra khôi vụ tranh chấp và không thé hỗ trợ khách bảng của mình trong Khn khổ các thủ tục tư pháp giải quyết tranh chấp sau đó.

“rong trường hợp luật sử đóng vai td lat luật sư tư vẫn cho một bôn tranh chấp tham,

gia vào quá tình giãi quyết tranh chấp bằng phương thức trung gian, úc này vai tổ. của luật sư được thể hiện khác biệt ở ba giai đoạn: giai đoạn rước khi tiến hành thủ

‘we trung gian, giai đoạn trong quá trình trung gian sau khỉ quá tình rung gian kết

Tra khi quá trình trung gian được bit đầu, luật su sẽ có một số nhiệm vụ nhất định

cần phải hỗ trg cho các bên anh chấp. Đổi lúc này luật sự đồng vai tla luật sử tơ

vn cho khách hing của minh nên luật sư cần phải gái thích cho bền về bản chất của

qué trình trung gien, điều gì sẽ xáy ra Khi có người thứ ba trung gian giải quyết tranh

chấp, luật liên quan điều chỉnh quá trình trung gian và đặc biệt là khuyến khích các

bên chị trích nhiệm giả: quyết tranh chấp bằng phương thức trưng gian. Quan tụnghơn, luật sự giáp các bên thông báo lựa chon mgt người trùng gian dựa trên các yên

16 như bản cñất của vụ kiện, nên ting và kinh nghiệm cia người trung gian, và các

khoản phí tiềm năng liên quan”. Có nhiều trường hợp, luật sư gửi email hoặc epi “Leonard L, Rskin, Mediation and Lawyers, 43 Ohio St. LJ, 1983, page 37-38.

“Michael Lang, From Advocate 10 Advisor: The Role of the Lawyer in Mediation, 2010,

<htie.isvww mediate. es! cfn>,

"Geeta Ravindra, Role of Attorney in Mediationprocess <httplhww americanber.ong/content/dam/sha/migrated/2011_bujld/dispute resolutio

‘of attorney in_mediat authcheckdam.pdP>.

26

</div>Trang 29<div class="page_container" data-page="29">

én phòng vấn người trung gian đ xem xét họ có phải là ứng cử viền td năng cho

vụ gi quyết tran chấp này hay không”, Luge sư phải ao đổi và ban bạc vớ ben

tranh chấp dé tim ra một chiến lược dim phán phù hợp đề tham gia vào quá tinh gia quyết tranh chấp.

Trong quá trình tung gian, các uật sơ thường hỗ try khách hàng theo một số cách

hư: luật sw thir nhận vai t trung tâm cia khách hàng trong qué trình đầm phántrung gian, và đc biệt là họ sẽ không nồi chuyện với bên tranh chấp còn lai, ma thay

vào đố, luật sư sẽ cung cấp lời khuyên, hướng dẫn và bồng cin cho khách hing của

mình. Nghĩa là, luật sư xem trung gian đhực sự là cơ hội cho khách hing của mình

tham gia tich cực vào các cuộc thảo luận và giải quyết các tranh chip của họ. Các lt sơ duy trí thai độ ng hộ, hợp tá và thé hiện cam kết đối với q trình trung gian

băng lời nói và hành vi, Họ Khơng coi rung gian là một q tình đối nghịch hoặc là một phương tiện đề tìm kiểm sự thật mà thay vào đó họ thừa nhận tằm quan trọng

cia việc tim kiếm các giải pháp. Các luật sư trợ giúp trong việc xác định các vấn để

sẽ được gii quyết và cung cắp một cách bi mật, rễng tư cho khách hằng của mình

những thơng tin về pháp lý, về những lợi i vả rồi ro của các đề xuất cụ th, Luật sự

ip khách bàng giao tiếp bằng cách tóm tắt ác cuộc thảo luận hoặc làm rõnhững ‘vin đồ mâu chun, boặc những vẫn đề khác mà đang ngăn cản việc giải quyết tranh chấp.

‘Sau khi quá tinh trừng gian kết thúc, luật sw rợ gp bên trọng việc xem Xét các điền khoản của bắt kỳ thỏa thuận trung gian, kiềm tra sự hiểu bit của các bén về các điều

khoản, và trong một số trường hợp, chuẩn bị các thos thuận chính thức”. Luật sư

cing giúp bên hồn thành q tình hop pháp hố khi có kết luận của trung gian, cho

dot được một thoả thuận nào. Nếu khơng có thoả thuận hoặc chỉ đạt được thỏa thuận một phần, luật sơ sẽ trợ giúp bên tiếp tục quá tình giải quyết tranh chấp, và cuối

cũng sẽ xử lý tồn bộ vu tranh chấp thơng qua các phương thức gi quyết tranh chấp

khác hoặc tiếp tục thủ tục trung giam.

Như vy về mat. hận ching tu thửa he ti ua rng i hệt sự hưng

phương thức giải quyết tranh chap thương mại quốc tế bằng trung gian, tuy nhiên trong thực tiễn của cộng đồng quốc tế, còn tổn tại nhiều quan điểm trái chiều về sự.

đam gia của luật sư trong hoạt động trừng gian nên đi theo chiều hướng là luật sư tr

vấn tong vụ giải quyết tranh chấp bằng trung gian hay luật sư đồng vai tr là người

trùng gian. Bởi điều cốt lối cia luật sư à bảo vệ cho khách hàng của mình và luậ! sư

sẽ khơng thé giống như người rung gian hay thẳm phán là “người có một cái đầulạnh và một trái tim nóng” để có thé giúp các bên gai quyết tranh chấp,

“Dwight Golann, Mediation Advocacy: he role of Lawyers in Mediation, ams Intemational Experts

in Medition & Arbitration Worldwide, page 9.

“Geetha "Ravindra, Role of Attorneys Mediation

process, <htnliwmammericanbar.ore/conten/dam/aha/migrated/2011_build'spute reslatio

w/role of attorney in media suthcheckdam

</div>Trang 30<div class="page_container" data-page="30">

"hợp giữa người trung gian và luật sư trong việc giải quyết tranh chấp

thương mại quốc té và vin đề giáo đục đào tạo phương thức trung gian.

'Trong thực tiễn giải kìm tranh chấp, sự phối hợp gita luật sư và người trung gian

chưa thực sự được thẻ hiện rỡ rệt bởi các tranh chấp thương mại quốc tế được giải

quyết bằng phương thức trung gian cũng còn nhiều hạn chế. Hon nữa, về cơ bản các

luật sự không được đảo tạo kỹ năng trung gian và phương thúc giải quyết ranh chip

thông qua trùng gian một cách bài bản.

"Dường như luật sư có rất ít cơ hội đỗ tiếp sân với những kiến thức về giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế bằng phương thức trung gian.Một số quốc gia có các khố

io tạo ngắn ban cho người trung gian và hồ giải viên trong lĩnh vựe hơn nhân gia

dinh và các vấn đề công nhiều hơn là về thương mại quốc tế Hiện nay chi có một s cquốc gia phát triển như Ue, Hồng Kông, New Zealand, Áo, Slovakia, Đức và Pháp đã

eung cấp một số khoá đào tạo và trung gian, hồ giải thương mại Khố dio tạo

viên thương mại. Trong các khóa đào tạo này, thường yêu cầu hai người hướng dẫn.

6 kinh nghiệm (kinh nghiệm trong hoạt động rung gian, hịa giải cũng như kính

nghiệm dao tạo) và một sô huấn loyện viên Heng (công la người từng ian, hỏa gi

viên thương mại có kinh nghiệm, thường mmột người huấn luyện cho ba học viên)nhằm giúp các học viên thực hiện một chương trinh dựa trên kỹ năng sâu và có phản

Tỏi đối với mỗi học viên", Các yêu cầu về người hưởng la và huấn yea viên đổi

chung liên quan tối số vụ trung gian, hịa giải ít nhất là 30 vụ đối với trưởng nhóm

hướng dẫn (Hồng Kơng) và ba năm kinh nghiệm làm người trung gian, hòa giải viên thương mại đã được cấp chứng chỉ và làm người hướng dẫn (Úc). Các huấn luyện

viên ở Hồng Kơng phải có fe nhất 10 vụ trung gian, hòa giải, ở Uc huắn luyện viên

nhờ được cp chứng chi nhưng khơng có yu cầu ỗ tụ tưng im, ha gi dối

đã hoàn thành ”.Tuy nhiên, các khoá đào tạo này cũng chỉ chiếm một tỷ lệ

nhỏ so với nhu cầu đào tạo và sự phát triển của phương thức trung gia? trên toán thé giới

“Thực sự, nếu mong muốn phương thức giải quyết ranh chấp thương mại quốc tế

thông qua trung gian được phát triền mạnh mẽ nhự phương thức trọng tải hương mại

quốc tếthì cần thiết phải tiền hành các hoạt động giáo dục, đào tạo trung gian. hồ

giải khơng chi cho các luật sư, người trung gian, hoà giải viên ma còn cá các thương,

nhân, chuyên gia luật, sinh viên Ing, giảng viên luật, nhà làm luật... Bởi đây là cách tiếp cận nhanh nhất dé phương thức trung gian hoà giải được sử dụng tối ưu.Đối với

Int sư, thì việc giáo dục, đào tạo về trung gien, hoà giải la thực sự cần thi

lại nhiều lợi ich cho các tranh chấp thương mại quốc tẾ nếu chúng ta tận dung phương thúc trung sian một cách tắt nhất. Việc s đụng tốt nhất này sẽ dất Kim cho

các bên tranh chấp về thời gian, tền bạc và hạn chế được sự phúc tạp của các tranh

chấp thương mại quốc tế Luật su sẽ bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của các ben Bộ tự pháp, Báo cáo tổng duật pháp luật một số nước vé hod giải thương mại, 2015, trang 15“Bộ tư pháp, Bảo cáo ổng duạt pháp luậ một số nước về hoà lal dương mas, 2015, tang.

°

</div>Trang 31<div class="page_container" data-page="31">

tranh chấp vi có thé dua ra những lời khuyên pháp lý hoặc giải quyết phù hợp với

nhu cầu của các bên tranh chấp.

Việc giáo duc, dao tạo về trung gian bao gồm cả đào tạo kiến thức, kỹ năng và ¿hực. tiễn Cúc đối tượng tham gia dio tạo cần phải hiểu bản chất của phương thúc trung sian và quan trọng nhất đi với luật sử ae vần một tranh chấp thương mại quốc tế là

phải Xác định được rằng đối với tranh chấp đó có phù hợp để giải quyết bằng phương

thức trung gian hay không? Tuy nhiên mỗi đối tượng được dio tạo sẽ có nhiều cách

tiếp cận và ứng dung khác nhau về phương thức trùng gian, nên việc thiết kế các

khoá họo, đảo tạo VỀ tring gian cũng khác nhau. Đối với sinh viên luật và giảng viên

luật, khoá dio tạo về trung gian nên được thiết kế như mic phản của chương trình

giảng dậy và chương trình giáo dục hưởng xun”Đố với ý tưởng về khố đào tạo,

giáo đục chuyên sâu về trung gian, hoà giải trên thé giới déu đi theo xu hướng một khoá đào tạo chung cho tắt cá đối tượng có nhu cần học và thường hướng đến các đối.

tượng muốn trở thành người trung gian hoặc hoà giải viên. Dường như, một khoá đào ạo đảnh riêng cho luật s về phương thức trung gian về tranh chap thương mại quốc tế là khơng tơn tại VÌ thể, trước mắt dựa trên nhủ cần, các fut sư phải tự mình tìm,

hiểu về các khoá học trung gian để fr nồng cao nghề nghiệp, kỹ năng của mình.Các, quốc gia và các trung tâm trong tài thương mại quốc té cũng cần phải quan tim

phương thức trung gian hơn nữa trong việc tạo ra các khoá đào tạo, giáo đục về trung.

C6 thể nối rằng, nếu phát huy được phương thức gian thì đây được xem là một

oa een a quyét tranh chap có Khả năng shay đơi gân như vơ han.Sy lan rộng của

Phương the trung gi of fi ‘chat lượng cuộc sống trong xã hội nhiều hon,

"hạn chế sự căng thẳng, mâu thuẫn và thúc dy sự trong tá giữa mọi người. Vigo mộthãng luật hay luật sư có thé cung cấp dịch vụ trung gian, hoa giải và kiêm tư vấn

pháp lý có chất lượng tất cổ thé giúp các luật su nâng cao được nghề nghiệp nhằm

đắp ứng các nhu cầu của xã hội. Tuy nhiên, một luật su giờ sẽ biết rằng một người

trung gian tốt có thé giúp ho “mặc cả”, đàm phán hiệu quả hơn là luật sư và chủ động,

yu câu người trang gin chye hiện nhiệm vụ gái quyết tranh chip. Bằng cách đó,

uật sự có thé mang lại kết quà tốt hơn cho khách hing của mình,

““Lenaard7, Khlún, "Mediation and Laeyers”,43 Ohio St. LJ, 1983, page SI

”

</div>Trang 32<div class="page_container" data-page="32">

Kinh nghiệm của Hoa Ky về phương thức trùng giantrong giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế

'ThS. Phạm Thanh Hằng*

“Trong những năm gin đây, khi các tranh chấp thương mại quốc tế din ra ngàycảng nhiều, da dang và phức tạp, các Điện pháp giải quyết tranh chấp ngoài tổ tụng

(Alenadtedipue miolulom, vide tt là ADR) ngy củng được tí chuộng và được

coi là biện pháp dé khắc phục những điểm yếu của hệ thống tòa án, tạo thêm cơ hội

lựa chọn cho ede bên giải quyết tranh chip. Các biện pháp sii quyết tranh chip

ngoài 16 tụng được coi Ia đáp ứng các yêu edu về tết kiệm thời gan, chỉ phí hợp ý,

bí mật, duy tri mỗi quan hệ với các đối tác của các bên trong tranh chấp. ADR bao

gồm một số dạng cơ bản như: trong tồi, hỏa giải, trung gian... Trong số những

phương pháp ADR, trang gian được coi là một biện pháp hiệu quả được wa chuộng

và phd biến ở nhiều nước. Ở Việt Nam trung gian đê giải quyết tranh chấp thương

mại quốc tế vẫn là phương thức mới mé, ít được áp dụng trên thực tế. Vì vậy, việc

‘im hiểu pháp luật về trùng gian trong thương mai quốc tổ của một số quốc gia trên

thể giới mà tiên hình như How Kỳ một bong những nước ớt áp dng tành

ng phương tic ng gan sẽ mag li cho VietNam những Hi ọc ah nghiệm

cần thiết 48 phát tiễn cách thức giải quyết tranh chip rét hiệu qué này trong tương

1. Khái quát về phương thức trung gian trong giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế ỡ Hoa Ky

"Mơ hình giải quyết tranh chấp bằng trung gian được nhắc đến như một phương,

thức thay thể hiệp đại xuất biện ở Hoa Kỳ vào đâu những năm 70, đặc iệt là sau một hội nghị diễn a năm 1976 ở Minneapolis" (The Pound Conference). Trong thi kỳ

cày, khi muốn sử dụng các biện pháp thay thể cho phương thức giải quyết tranh chấp

hông qua tổ tụng, các bên trong hợp đồng thường cam kết điều khoản ADR dưới hình thúc là điều khoản về "Giải pháp phòng ngừa xung đột” (Conflict Prevention

Resolution-CPR)®, với nội dung nhơ: “Cúc bến nhận thấy rằng đối với nhiễu tranh

chip, ADR là nhương pháp giải quyết hiệu quả, it tồn kém hơn so với phương thức.

truyền thống. Các thủ tue giải quyết tranh chap thay thé có thể giữp các doanh nghiệp tiết kiệm một khoản chỉ phí lớn cho việc tổ tụng”. Trong các ADR, phương thức.

‘rung gian là một trong các phương thức thường được lựa chọn đễ giải quyết tranh

chấp ở hau hết các lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực thương mei. Tuy được sử dụng khá

n Koa Fi nt ương mại quốc tổ

nghị đến m giữa khong 30 thắm phấn, họ giá, cc chuyên gia php lật. về iệu

Quả và sy cơng bồng tons. hệ thống tịa ấn Hoa KY. Link’ tạm: Kho

Ini: pon harvard edunews/eetons-on-impat-of mediation 25-year the

5 đạc example the CPR website sates thứ ther ADR pledge has been signed by over 4000

ovporations hp: epradr og Home accessed 30 Dec. [2

qua: cee asiecpaci coVeedrtplosdariclev/M0ARRTICLE:20151015103818 p4

30

</div>Trang 33<div class="page_container" data-page="33">

phố biến, nhưng không phải đơn giản 48 đưa ra được một định nghĩa hay phân loại

thống nhất về phương thức trung gian ở Hoa Kỳ, vì mỗi bang lại cé một quy tắc riêng. phù hợp với pháp luật của img bang đó,

14, Khái niệm

Năm 2001, Uy ban quốc gia về thống nhất pháp luật tiểu bang của Hoa Kỳ ban

hành Đạo luật Trung gian thông nhất (Uniform Mediation Act, sau độy goi chung là

UMA) với nỗ lực giảm bớt sự khác biệt trong các quy dịnh về trừng gian giữa các

bang, Dao luật này được sửa đối vào năm 2003 để phi hợp với luật mẫu về rung gian hóa giải thương mại quốc té của Ủy ban luật thuơng mại quốc tế của Liên hợp quốc (UNCITRAL) năm 2002.”

Mot cách tổng quit nhất, có thé hiểu phương thức trung gian là bình thức can

thiệp của bên thứ ba, với sự chấp thuận cửa các Bên liền quan trong tranh chấp. Chức

năng của người rung gian là đưa ra giải pháp cho tranh chấp với mong mu

các bên chấp thuận. Người trung gian sẽ là một cá nhân trung lập, với kiến thức

chuyên sâu liên quan đến Tinh vực tranh chấp, nỗ lực giúp các bên hiểu lập trường,

quan điểm của nhau, sẽ gặp gỡ riêng với từng bên, ling nghe quan điểm cia mỗi bên,

nhắn mạnh các lợi ích chung và nỗ lực giúp các bên tiên tới một giải pháp chung.

Phuong thức trung gian mang tính bí mật. Khi nghiên cứu các quy định liền quan ới

trùng gian trong giải quyết ranh chấp thương mại quốc ế, có một thuật ngữ cũng ch một biện pháp giải quyết ranh chắp ngoài tổ tụng cổ sự ham gia của một bên thứ ba

.độc lập hỗ trợ các bên đạt được sự dong thuận trong giải quyết mau thuẫn. Đó làhuật ngữ “hịa giải” (conciliation). Về cơ bản, trang gian (mediation) hay hòa giải

(Conciliation) déw lề biện pháp giải quyết tranh chấp trong đó các bên tìm kiếm giải

hap cho xung đột của ho với sự hỗ trợ của một bên thứ ba trung lập. Vì thể, pháp

luật của nhiều nước” trong đó có pháp luật Hoa KY hay pháp luật của tổ chức quốc. tẾ” cũng không có sự phân biệt giữa trung gian và hoa giải mã thường sử dụng thay thể lẫn nhau. Tuy nhiên, căn cứ vào vai trò của bên thứ ba một số nghiên cứu cũng,

chỉ ra sự khác ir giữa trung gian và hịa giải, cụ thể: trong q trình giải quyết

tranh chấp, người trung gian có vai trị tạo điều kiện, bd trợ, thúc đây các bên đề các bên hiểu vấn đề mẫu (huẫn của nhau, xác định quyền lợi mà mỗi bên hướng tới

* Uniform Mediation Act 2001 amended in 2003 - Luật Héa giải thing nhất 2001 của Hoa Kỷ được.sia đổi năm 2003 Lut ược soa thn hổi hợp vi ede mạc trong bộ qu ắc nga ca Hộ Luậ

1a How Kj (ABA Model Roles of Profesional Condit) vẽ ii quyết nh chấp hip một đc

aun gu bí một cho cc nth ng gan và gb am ga Đạo ht này được stad vàn

cấp SP w đảo i ie La a UNCTTRAL 200 En Gi hg

{ dụ: pháp luật Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia, Anh,

° Luật mẫu của Ủy bạn Liên ợp quốc về luật hương mại quốc lễ (UNCITRAL) về hôn gii

Không phản biệt trừng gian và hoa giả, Điều 1G) Luật mu còa UNCITRAL về hồa giã địnhnighia: “Hỏa giải là một tình tự được hiễu là nh he hoa giả, trang gian hoặc mội thễ hiển"ương te mà các Bến yeu cầu bên thứ bạ (hia giả iên Hương mai) trợ giáp các hôn doe được

‘hia Thuận giải quyết tranh ehdp; hia giải viên thương mọi thơng có thâm qun ép ede ben tuêntheo một giải phip nào"

3

</div>Trang 34<div class="page_container" data-page="34">

VÀ tìm kiếm rmột giải pháp hai hịa. Trong khi đó, người hịa siãi đồng một vai trịsâu hơn trong việc giải 1 đề, nêu những lời khuyên

Với các bên, từ đ để xuất giải pháp. Trên thực tế, rất khó thé tách biệt rõ ring đượcnig vụ của người thứ ba trong bai phương pháp này khi thực hiện cơng việc củamình. Có thé nói, sự khác biệt thực sự giữa bai phương thức này là ở sự trao quyền

‘cho bến thứ ba, để bên thứ ba đưa ra một kết quả mang tính ring buộc cuối cùng,

1.2. Phân loại

6 Hoa Kỷ, trung gian được coi là một dịch vụ giải quyết tranh chấp thương mại

chuyén nghiệp. Tay theo quy định ở mỗi bang mà sẽ có các mơ hình khác nhau để

cung cấp dich vụ trung gian. Về cơ bản, ở hầu hết các bang trung gian bao gồm hai

loại: (i) Trung giam đhơng qua tịa án, (ii) Trung gian thơng qua tư nhân.

Trung gian thơng qua tịa dn ở Hoa Kỳ dựa trên nguyên tắc người sử dụng trả tiền,

được tự lựa chọn người làm trung gian, thương lượng lệ phí, khung thot Các

tịa án sẽ duy trì một danh sách các trung gian độc lập đã dược phê duyệt đ từ đó các

'bên có thé lựa chọn ngay tử đầu. Nếu cả hai bên cùng đồng ý, các bên có thể được

phép chon một người khơng thuộc danh sich của tòa án. Người trung gian làm việc

độc lip với tịa án và cơng việc thường diễn ra ngồi khu vực tịa án. Đây được coj làmột dich vụ giải quyết tranh chấp ngồi tịa án, tịa án vẫn quản jý nhưng không thực

biện. Hiện nay, phương tbức trung gian nhận được sự ting hộ rất lớn từ các tòa án ở

‘Hoa Kỳ. Thậm chi trong một số trường hợp, các Toa an khu vực của Hoa Kỳ (USDistrict Cours) có thé yêu cầu trung gian như là một phương thức bắt buộc khỉ xây

Ta tranh chấp. Vi dụ, trong trường hợp của Tập đoàn Atlantic Pipe (APC)”, APC đã

kiến nghị lên tòa án liên bang ở khu vực (First Circuit Federal Court) vì cho rằng tịa,

ấn khu vực ở Pueno Rico khơng có thẳm quyền bắt buộc APC phải tham gia vàthạnh tốn chỉ phí ti chính cho việc trung gian. Mặc dit tồ lién bang không ủng hộ điều khoản trung gian trong tranh chấp này, nhưng tịa cũng kết luận rằng tịa

vực có quyền đưa ra lệnh bit bude sử dụng trung sir như một phương thức“quyết tranh chấp bên cạnh: thi đục tổ tụng.

‘rung gia. Thơng thường, người sử dụng tự tìm nhà cung cấp dịch vụ mà khơng có "hỗ trợ của tịa án, Trong một vai tường hợp, các bên có thé thôa thuận việc sử dụng co chế tăng gin giá quyết tanh cpa một đều oán rong hợp dng: Ty

nhiên, trong thực tiễn hop đông thaome mại điều khoản về trong ti vẫn à điều khoản

được sử đụng phổ nôn luôn dẫn đến một giả pháp, trong khi đó trung

gian có thé chỉ là một cơng cụ hiệu quả để giải quyết tranh chấp trước khi tranh chấp.

</div>Trang 35<div class="page_container" data-page="35">

‘Tom lạ, phương thie trung gian có thé được áp dụng tại bắt cứ thời điểm nào trong,

quá trình giải quyết tranh chấp. Nếu các bên đạt được đồng thuận về phương thức giải quyết tranh chấp trong qua trình tranh tụng tạ tod án hoặc trọng tài, và nếu cin sự giúp

đ8 họ ob th vie đt sự tự gấp của ngời ng gia, Phương ắc tang cm cũngcó thể được áp dung trong giai đoạn dim phán kí kết hợp đỏng, khi q trình đảm phán

ơi vào thé bể tắc nhưng các bên liên quan thực sự muốn đi đến thoả thuận cuối cũng.

2. Một số kính nghiệm liên quan đến phương thức trung gian trong giải quyết

tranh chấp thương mại quốc tế ở Hoa Kỳ

2.1. Quy định liên quan đến tiêu chuẩn để trở thành người trung gian

“Người thứ ba với vai tb làm trung gian trong một ranh chấp thương mai nói chung,

ó thé thực hiện nhiều vajrị khác nhau trong q trình giải quyết mâu thuẫn, như là

người khỏi xướng giao tiếp hoặc hb tro giao tiếp tốt hơn giữa các bên tranh chấp, là người hỗ trợ tất cả các bên nhận ra quyền của các bên khác tham gia đầm phần, là

"người cung cắp thủ tục và chính thức làm chủ tọa phiên đàm phán, là người tìm hiễu

van đề, hỗ trợ xác định các van đề và lợi ích cơ bản và tìm kiểm những phương án.

phù hợp chung... Thơng thường, người trung gian có nghĩa vụ hành động một cáchtrung lập, khách quan liên quan đến việc giải quyết tranh chấp. Nồi cách khác, người

này không được tác động đến nội dung hoặc kết quả sau khi hai bên tiền hành thực

"hiện phương thức trong gian, không đứng về phía bên nào, déi xử cơng bằng với các

bén, khơng bị ảnh hưởng bởi quan hệ tài chính hoặc cá nhân với các bên tranh chấp.

Song song với trách nhiệm công bằng và khách quan về thủ tục, người tring gian

phải có khả năng tự vẫn cho các bên về cách dhức giái quyết tranh chấp. Hiện nay, đã

có rất nhiều khóa đào tạo cấp giấy chứng nhận về trung gian được tỏ chức ở

cquốc gia trên thé giới. Để eó thê cung cấp được dich vụ trung gian trong các tranh

chấp thương mai quốc tế, ngoài các chứng chỉ đào tạo, người trung gian cũng có thé

bi đặt ra yêu cầu về tiêu chuân tối thiêu trên cơ sở trình độ giáo dục bao gdm trình độihọc vấn chung và chuyên ngành, kinh nghiệm, độ tuổi... Ở Hoa Xj, trong những giai

đoạn ph tin ban dầu cña chương tỉnh gi quyết trạnh chấp tơng qua rung gin,

có quy định yêu cầu hoe giải viên thương mại phải nằm trong danh sách của tòa án

‘phi là luật sư có đủ trình độ chun mơn. Tuy nhiên, về sau, một điều được công

“hận là trong khi kiến thức về các khái niệm pháp lý 1a hữu ích đề có thể giải quyết các tranh chấp nhưng không nhất thiết phải có yêu cầu người thứ ba làm trùng giam

phải có bằng luật hoặc chứng chỉ hành nghé luật sư. Mặt khác, khổng có cơ sở nào

chứng mình việc có một bằng luật hay kinh nghiệm hành nghề luật sự giúp cho một

người trở thành trang gian thương mại tốt. Hiện nay, việc thực hiện trung gian qua

"bình (hức online hoặc điện thoại là một bình thúc được thực biện rất phd biển ở Hoa

KY đối với các tranh chấp nhỏ, tránh được việc phải trả các chi phí di lại có thể quácao so với số iền tranh chấp . Ngoài ra, theo quy định ở các bang, bắt cứ sĩ căng có

thể ur đứng ra làm trung gian mà khơng có quy định về nghệ nghiệp. Thơng thường, người trung gian thực hiện 30-40 giờ đào tạo chuyên nghiệp trước khỉ bắt đầu làm

việc, Khi hành ngbé, người trung gian không nhất thiết phải tiến hành đăng ký ở một

sơ quan nhà nước nào, họ có thé tham gia vào bắt kỳ hiệp hội tr nhân hoặc các tổ

3

</div>Trang 36<div class="page_container" data-page="36">

chức quốc 16."

.2. Quy định về tính bảo mật

ine "hệ thống pháp luật liên bang của Hoe Kỷ về trung gian mà eụ thé là Đạo luật

UMA đề cập đến nghĩa vo báo mật thông qua thuật ngữ “mediation communication”

nội dung giao tiếp trong hòa giả). ĐỂ định nghĩa rõ hơn về khái niệm “nội dung

giao tip trong hòa giải" khoản 2 Mục 2 UMA quy dink: “Noi dung giao ti

là những khẳng định, dù bằng miệng hay trong bản ghỉ, db

Khơng bằng lời nói, diễn ma trong quá trình hoe giải hoặc được thực hiện mục de

"xem xét, tiến hành, tham: la vio, bit đầu, tiếp tye hoặc trigu tập lại mot sự hòa

"hay giữ lại hàa giải viên”. Theo UMA, nội ding tho tiếp trong hịa giải rước hí

in, khơng phải mọi thơng tín liên quan dén q trình trung gian hay nội dung giao

tiếp wong trưng gian đều được hưởng quyền bảo mật, Đề một thơng tín được hưởng

‘je quyền bảo mặt, thông tin dé cũng phải đáp ứng những điều kiện về nội dung.

UMA đã liệt kê những trường hợp ngoại lề các thông tin không được hưởng quyền

"bảo mật tai khoản (a) Mục 6 UMA, bao gồm;

(1) Một nội dong giao tiếp trong một thỏa thuận đã được ghỉ lại trong bản ghỉ và

cược ký bởi tất cả các bên của thỏa thuận, vi dụ. các thos thuận sử dụng biện pháp

trưng gian, tình tự tiến hành hịa giả, hay thường gặp hơn là thỏa thuận phương "hướng giải quyết tranh chấp.;

(2) Mật nội dung giao tiếp khi ani (đưa vào một văn bản pháp luật yêu cầu phải có

cấc bin ghỉ cổng Khai) phải được công khai hoặc được thực biện trong một busi hop

công khai, hay phải thực hiện một cách công khai theo pháp luật,

(G) Một nội dung giao tiếp thể hiện sự de doa hay khẳng định một kế hoạch gây thương tích hoặc tội phạm bạo lực;

(4) Một nội dung giao tiếp được có ý sử đụng để lên kế hoạch tội phạm, cổ gắng thực

iện hoặc thye hiện tội phạm, hoặc che giấu tội phạm hay một hoạt động tội phạm

đang diễn ra

(5) Mật nội dung giao tiếp nhằm tìm kiểm hoặc để nghị chứng minh hoặc bác bỏ một

yu cầu bồi thường thiệt bại về hành vi sai trái hoặc sơ suất tong cơng việc của hịa

ải tiên,

(6) Mặt nội dung giao tiếp nhằm tim kiểm hoặc đề nghị chứng minh hoặc bác bỏ một

‘yeu cầu bôi thường thiệt hại về hành vi sai trái hoặc sơ suất trong công việc của một bên trung gian; bên thứ ba, hay đại điện của mot bên dựa trên hành động xây ra trongquá trình hịa giỏi rừ khỉ được quy định ở khoản (c); hoặc

` wwawibsnetong/DocumenUDefaultaspx2Documen(Uid=8BF06683.

* Bdpleendosojer comissuesvolume-+l/note-I/

</div>Trang 37<div class="page_container" data-page="37">

(7) Một nội dung giao tiếp nhằm tìm kiếm hoặc đề nghị chứng minh hoặc bác bỏ việc.

lạm dụng, bé mặc, bỏ rơi, hay bóc ột rung mỘt q tình tổ tụng, mà ở đó, cơ quan dịch vụ bảo vệ rể em và người lớn là một bê, r khỉ lựa chon 1: trường hợp n lệ

được toa ấn sử dụng có sự ham gia hịa giải của cơ quan nhà nước) (ya choa 2: cơ quan nhà nước tham gia vào hòa gil trong vụ việc bio vệ trẻ em và người lớn).

‘Nhu vậy, khoản (a) Mục 6 UMA quy định những thông tin sẽ không được hưởng quyền bảo mit. Về co bản, đây là những trường hợp mà vie tết lộ thơng tin sẽ bảo

vệ lại ích cơng cộng, và sự cần thit của lợi íd cơng cộng được bảo vệ hoàn toàn lớn hom so với quyện bảo mật của các bên. Do đó, các noi ệ ở khoản (a) được áp đựng

bắt kể có cần bằng chứng hay không.

i quốc tế pháp luật Việt Nam công khơng có

sự phân biệt về trung gia và hịa gii, chủ yêu thuật ngữ hiện nay được các vn bản

hương xuyên sử dung la thuật ngữ hòa gid. Biện pháp giải quyết tranh chấp bằng

phương thức hòa giải được đề cập đến trong nhiều văn bản pháp luật ở mức độ guyên tắc chung như Điều 12 Bộ luật dân sự năm 2005; Điều 11, Điều 317 Khoản

2 uật thương mại năm 2005; Luật dau tư năm 2014; Luật doanh nghiệp năm 2014,

Luật bảo vệ môi trường năm 2014, Luật sở hữu tri tuệ năm 2005 (sửa đổi, bỏ

năm 2009), Bộ luật hàng hai năm 2000, Luật dẫu khí năm 1993 (sửa đổ

‘nim 2000, 2008), Luật bảo vệ người tiêu ding năm 2010, Luật hôn nhân và gia

inh năm 2014, vv. Quy định trong các văn bản pháp luật này cho thầy rằng hòa giải được coi là một trong những cách thức 42 giải quyết xung đột, mâu thudn và

php luật khuyên khích các bên sử đụng để giải quyết tranh chấp. Chẳng hạn, Di

317 Luật thương mại năm 2005 đã quy định một trong các hình thức giải quyết

tranh chấp là “hod gid giãu các bên do một cơ quan. rổ chức hoặc cá nhân được

các Bên thỏa thuận chọn làm trung gian hò giá". Tương tự, Điều 14 Luật Đầu tr

‘nim 2014 quy định "Tranh chấp liên quan đến hoạt động đầu te kinh doanh tại Việt

Nam được giải qué thông qua thương hương, hịa giải. Trường hợp khơng tương

lượng, hịa giái được tì tranh chấp được giải qué tại Trọng tài hoặc Tịa án..."

“Trong Nghị định số 22/2017/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 24/2/2017 về hòa

giải thương mại ại khoản 1 điều 3 có đưa ra định nghĩa như sau: “Hoa gia ương

mại là phương thức giải quyết tranh chắp thương mai do các bên thỏa thuận và được.

liồu giải viên thương mại lam trung gian hòa giới hỗ tr giải quyết tranh chấp theo

quy định của Nghị định này". Như vậy sơ bản trong hệ thống pháp luật Việt Nam

hai cum từ nay được dùng lẫn với nhau "” Nghị định số 22/2017/NĐ-CP của Chính

phi về oo bản mới có hiệu lực thi hành từ tháng 04/2017, nên chứng ta chưa thé đánh,

luật điều chỉnh hoạt động giải quyết tranh chấp bing con đường tổ tung tòa án,` Báo cáo tổng thuật pháp luật một số nước về hòa giả thương mại, TỔ biên tập dự thảo nghị định

‘nba giảithương mại, 05/2015,

38

</div>Trang 38<div class="page_container" data-page="38">

trọng tài đã được hoàn thiện dần. Tuy nhiên, cơ chế hòa giải ở Việt Nam vẫn có

nhiều thién sót va bit cập, so với ca chế giải quyết tranh chấp trong các quốc sie

khác và nhu cầu thực tế của Việt Nam cơ chế hịa giải cin phải được cải thiện tồn

điện. Dựa trên một số vin đề đã được thân ích nên lên quan đến việc thục hiện

phương thie trang gian trong giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế ở Hoa Kỳ,

bai viết xin đề xuất một số ý kiến sau cho Việt Nam trong q trình xây dựng hồn hiện hồn thiện phương thức giấi quyết trung gian hòa giải:

Thứ nhất, cần xây dựng các cơ sở pháp lý cụ thé, chính sách thúc đẫy sự hình thành.

‘va phát triển hoạt động hịa giải tw nhân ở Việt Nam. Tính cho đến thời điểm hiện

nay, ở Việt Nam gần như chỉ có Trung tâm trọng tài thương mại quốc tế Việt Nam.

(VIAC) bên canh Phịng Thương mại và Cơng nghiệp Việt Nam là tích cực trongvige tự hình thành nền ting cho dịch vụ hịa giải, bước đầu đặt nễn móng cho host

động hòa giải tr nhân với tinh chất là dịch vụ chuyên nghiệp ở Việt Nam. Ngoài

VIAG, dich vụ hịa giải ở Việt Nam có thé được cung cắp bởi các chun gia, cơng

ty nr vấn, văn phịng lật, các hiệp ội và các ổ chức khác. Trong thục mot sở

ăn phòng luật và hiệp hội đã thực hiện hoạt động hòa giải theo yêu cầu của khách bàng hoặc thành viên. Tuy nhiễn, có thé nói rằng, các tổ chức này chưa thực sự chứ

trọng công việc nay, chưa coi đó là một hoạt động chuyén nghiệp. Nói cách khác,"hịa giải tư nhân ở Việt Nam chưa được sử dụng một cách pho biên và rộng rãi

Thứ hai cn, da a các a

thương mại. Đây là vin đề mà "phép lật Vigt Nam vẫn còn bỏ ngõ và

shit với quy định tổ tụng dân sự hiện ti. Xuất phát từ bản chất của phương chức hòa giải hương mại cing kinh nghiệm các nước tren thé giới trong đồ có Hoa Kỳ, ngun tắc bảo mật chính là ưu điểm nổi bit, bắp dẫn và cũng là nền tảng cho sự

hành cơng của phương thức hịa giải thương mại ngồi tịa án..

°

</div>Trang 39<div class="page_container" data-page="39">

Xinh nghiệm cũa EU về phương thức trung gian

trong giải quyết tranh chấp thương mại quắc tế

‘ThS. Phạm Thanh Hằng"

GV. Đỗ Thu Hương*

Trong xu thé phát triển hiện nay, khi các tranh chấp thương mại quốc tế diễn ra ngày cảng nhiều, da dạng và phức tạp, việc giải quyết tranh chấp tri hệ thống tr pl truyền thong như tha án đã khơng cịn đáp ứng đủ nhu cầu chye tễ và các đơi hỏi về

tính bí một, nhanh chóng cũng như tifa loi thi các biện pháp giải quyết tranh chấp

ngoai tổ tụng (Altemetive dispute resolution, viết tắt là ADR) ngày cảng được wa

chuộng và được coi là biện pháp dé khắc phục những điểm yếu của hệ thơng tịa án,

tao thêm cơ hội lựa chọn cho các bên giải quyết tranh chấp. Các biện pháp ADR bao

26m một số dang cơ bản như: trọng tài, hòa gi, trung gian, tiêu xét xử, xét Xử bởi

i thẳm đoàn giản lược...Trong số những phương pháp ADR, trung gian được cof là

hột biện pháp iệ quả được wa chuộng vì phd bn ở nhiều nước Việt Nam tưng

sim đ ii up tem chip thương mg mác ấn hương tức mới nà ae áp dụng trên thực tế. Vi vậy, việ ti hiểu pháp luật về trung gian trong thương mại

quốc lễ của một số quốc gia trên thé giới mà điễn hình như ở Liên minh Cbâu Âu

-một rong những khu vục đã áp dung rất thành công phương thie trung gian - sẽ ‘mang lại một góc nhịn cụ thé hơn về cách thức tiến hành phương thức này và giúp

các quốc gia dang tiễn khai mộ hình trung gian nói chung và Việt Nam nói zồng có

thêm kinh nghiệm trong thực tiễn.

1. Khái quát về phương thức trung gian trong giải quyết tranh chấp thương

mại quốc tế ở EU

“Các biện pháp giải quyết tranh chấp ngoài tổ tung (Altemative dispute resolution,

iễc tt là ADR) hay còn gọi là các biện pháp thay thể biện pháp tổ tạng được hiễu là

các quy trình và kỹ thuật giải quyết tranh chấp ngoài quy trinh ranh tung ti toà án.ign nay, pháp luật của một số quốc gia còn yêu cầu các bên tranh chip sử dụng giải

pháp ADR trước khi đem vụ việc ra gii quyết ta cod án. Về cơ bản, ADR được chia

thành 4 mơ hình chính: thương lượng, trung gian, hòa giải và trong tài, Ở châu Auục dia, rung gier trong giải quyết ranh chấp thương mai được đưa vào sử dụng khámuộn. Đền những năm 1990, phương thức trung gian mới bắt đầu có chỗ đúng ở khu.vực này nhờ hoạt động tích cực cia Phịng thương mại ở châu Âu và cáo tổ chức

‘rung gian hòa giải tr, đặc biệt là Trung tâm giải quyết tranh chấp CEDR (English

Center for Dispute Resolution) ở Anh. Trung tâm giải quyết ranh chấp CEDR thành,lập với sự ủng hộ của Liên minh công nghiệp Aah (The Contederation of British

Industry ~ CBI) và cóc hãng int hàng du ở Anh, Trung tâm giải quyết tranh chấp

CEDR là một bong những (6 chúc cung cấp phương thức giải quyết tranh chấp lựa

hon lớn hàng đầu rên thể giới. Trong suet những năm qua, CEDR dã giải quyết

được rit nhiều vụ việc liên quan đến thương mại thông qua phương thie giãi quyết

tranh chấp lựa chọn, mà chủ yếu là sử dụng phương thức trung gian - hòa giải. Trêx

Ff

</div>Trang 40<div class="page_container" data-page="40">

thực tế, hiện nay có hai nhân tổ lớn gây áp lực nhất cho các doanh nghiệp đó là trách

nhiệm xã hội và giảm thiểu các chỉ phí phát sinh một cách tối đa. Vì vậy, việc sir

dung phương thức giải quyết tranh chấp hiệu quả, it kiệm thoi gian và chỉ phí làđiều mà tất nhiều doanh nghiệp hết sức quan tâm,

“Tháng 5 năm 2000, Hội đồng liễn minh Chau Âu đã thong qua các kết luận về

biện pháp giải quyết tranh chấp thay thế trong luật dần gy và luật thương mại, khẳng,

định rằng việc xây đựng các nguyên tắc cơ bản, quy tỉnh thủ tự liên quan đến cách thức thay thé, rong đó có tung gian trong giải quyết ranh chấp là cân thiết nhằm

đơn giản hóa và cải thiện việc tiếp cặn voi công lý, Tháng 4 năm 2003, Uy bạn Châuâu đã trình bản Cam kết Xanh (Green Paper) bao gồm các kiến nghị về biện pháp giải

quyết tranh chấp thay thé rong lĩnh vực luật dân sự và thương mái, xem xét kỹ về

tình hình hiện ti liên quan đến biện pháp gii quyết tranh chip thay thể trong Cộng

đồng Chau âu va đề xuất tham vin rộng ri với các nước thành viền Châu Âu và các

bên quan tâm về các biện phip có thé để thúc diy việc sử dụng biện pháp rung gian

trong giải quyết tranh Năm 2008, Liên minh châu Âu đã ban hành Chỉ thị

2008/52/EC về một số khía cạnh hịa giải các vụ việc dân sự, thương mại. Myc tiêu.

của Chỉ thị 2008/52/EC là tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiép cận với biện pháp giả?

“quyết tranh chấp thay thé và thúc diy việc giải quyết tranh chấp một cách thân thiện

bằng cách khuyến khích sử đụng biện pháp trung gian và đảm bảo sự cần

vige sử dang các biện pháp trừng gian và quy trình t6 tụng.

2. Một số nội dung co ban liên quan đến pháp luật EU về phương thức trung

sian trong giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế

“Chỉ thị 2008/52/EC áp dung đối với các tranh chấp xuyên biên gỉ các nước la thành viên EU. Để dp dụng biện pháp trưng gian theo quy định của chỉ tị, phải có

“một bên tranh chấp có trụ sở ở một nước thành viên EU vào ngày mà các bên tranhchấp đồng ý sit dụng biện pháp trung gian hay vào ngày mà biện pháp trung gian

được yêu câu bởi Tòa án. Ngoài ra, trong trường hợp các bên lụa chọn, quy trình này

cũng có thé được áp dung để giải quyét các tranh chấp thương mại nội địa. Mục tiêu

"bàng đầu của chỉ thị này lá khuyên khích các nước thành viên áp dụng thông nhất cácquy định về trung gien trong giải quyết tranh chấp dân sự và thương mai.Vé cơ bản,

Chỉ thị 2008/52/EC bao gồm Š nguyễn tắc chính:

= Khuyén khích việc đảo tạo trung gian trong giải quyết anh chấp một cách bai

bản và đâm bảo chất lượng của việc dhực hiện biện pháp trung gian ở mức cao.

= Trao cho tồa án quyền quyết định việc các bên tranh chấp áp dụng biện pháp

trung gian trước quy trình tổ tụng, nếu trong trường hợp thấy răng việc áp dụng biện.

pháp trung gian là phù hợp với vụ việc.

= Cis thơa thuận có được từ vige ;hực hiện biện pháp trung gian có thể được thi

hành nộu cóc bên tranh chấp yéu chu, Điều này c thề được thực hiện thơng qua bằng

một chấp thuận của tịa án hoặc chứng nhận của công chứng viên.

= Bim bảo quy trình trung gian diễn ra một cách bí mật. Theo đó, người trung gian

°

</div>