<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

BO GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TAO BỘ TƯ PHÁP TRUONG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

HOANG VAN PHONG

LUẬN VAN THẠC SILUAT HỌC

Ha Nội - 2019

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO. BỘ TƯ PHAP TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

HOANG VAN PHONG

Chuyén ngành: Luật Dân sự và Tố tung dân sự

Ma số : 8380103

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Cán bộ lướng dan khoa học: PGS.TS. NGUYEN VAN CU

Hà Nội ~ 2019

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

LỜI CAM ĐOAN

Tôi an cam đoan Luân vin này là cơng trình nghiên cứu độc lập của tơi.

Nội dung luận van và các số liệu, vi dụ, được trích dẫn trong Luân văn là

trung thực, chính xác va tin cây. Những kết luân khoa học trong Luân van chưa từng được cơng bé trong các cơng trình nảo khác.

~Xm chân thành cảm ơn!

NGƯƠI CAM ĐOAN

Hồng Văn Phóng,

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

1.1. Khái niệm ly hôn va hậu quả pháp lý của ly hôn 9 1.1.1. Khái niêm ly hôn 9 1.1.2. Khái niệm hậu quả pháp lý của ly hôn 13 1.2. Khai quát quy định vẻ hêu quả pháp ly của ly hôn trong pháp luật Việt nam. 4

1.2.3, Thời kỳ ở miễn Nam, từ năm 1954 đến năm 1975 1 1.2.4. Các quy định vẻ hau quả phép lý của ly hôn theo Luật Hôn nhân và gia đình của Nhà nước ta từ năm 1945 đền năm 2000. 20

1.2.4.1. Sắc lệnh số 159-SL ngày 17/11/1950 của Chủ tịch Nước quy đính vé ly hơn. 20

1.24.2. Luật hơn nhân va gia đình nim 1050 n 1.24.3, Luật hơn nhân va gia đình nim 1986. ” 1.2.4.4. Luật hơn nhân va gia đình năm 2000. 1”

KET LUẬN CHƯƠNG 1 bì CHUONG 2 NỘIDUNG QUY ĐỊNH VE HẬU QUA PHÁP LÝ CỦA LY HON THEO LUAT HON NHÂN VÀ GIA ĐÌNH NĂM 2014 33

2.1. Quan hệ nhân thân giữa vợ và chồng 3 2.1.1. VỀ nội dung các quyển và nghĩa vu nhân thân giữa vợ chồng... 33 2.1.2. Về các quyển và nghĩa vụ nhân thân đối với con chung và các thành viên của gia định 35

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

2.2. Chia tải san của vợ chẳng khi ly hôn. 36 2.3, Giải quyết van để cập dưỡng giữa vo chẳng khi ly hôn. 4 2.4. Quyển và nghĩa vụ giữa cha me và con sau khi ly hôn a

KET LUAN CHUONG 2 52 CHUONG 3.THUC TIEN ÁP DỤNG PHÁP LUAT GIẢI QUYẾT HẬU. QUÁ PHÁP LÝ CỦA LY HON TẠI TÒA ÁN NHÂN DÂN HUYỆN BA BE, TINH BAC KAN VÀ MỘT SOKIEN NGHỊ 53

3.1. Thực tiễn áp dụng pháp luật gi quyết hau quả pháp lý của ly hơn tại Tịa án nhân dân huyện Ba Bé, tinh Bắc Kan. 53

3.1.1. Ảnh hưỡng vẻ điều kiên ty nhiên, kinh tế, văn hóa, zã hơi, phong

tục, tập quán khí giải quyết hậu quả pháp lý của ly hôn. 53

3.1.2. Anh hưỡng của wi ti dia lý, tự nhiên, dân số và văn hóa - xã hồi

huyén Ba Bề doi với gãi quyết hậu quả pháp lý của ly hôn và thực tiễn tại TAND huyện Ba Bé, tỉnh Bắc Kan 56

3.1.3. Thực trang áp dung va một số vụ việc giãi quyết hậu quả pháp lý của ly hơn tại Tịa án nhân dân huyện Ba Bé, tinh Bắc Kan 37

3.2. Một sé kiên nghị hoàn thiện quy định pháp luật và gidi pháp nâng cao hiệu quả gidi quyết hậu qua pháp lý của ly hôn ø

3.2.1. Kida nghị hoàn thiện quy định của pháp luật vẻ hau quả pháp lý của ly hôn. ø

3.2.2. Kiến nghị một số giải pháp nhằm bao đảm hiệu quả điều chỉnh pháp luật về héu quả pháp lý của ly hôn. 68

KET LUẬN CHƯƠNG 3 70KET LUẬN. T71

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

Hôn nhân và gia định

Sắc lênh sô 97/SL ngày 22/5/1950 của Chủ tích nước Việt

Nam dân chủ Cơng hòa vẻ sửa đổi một số quy lê va chế

định trong dan luật

Sắc lênh sô 159/SL ngày 17/11/1950 của Chi tịch nước. Viết Nam dân chủ cơng hịa quy định vẻ vẫn để ly hôn. Toa án nhân dân

Thông tư lên tích số 01/2016/TTLT-TANDTC-'VKSNDTC-BTP ngày 6/01/2016 của Tịa án nhãn dân tối cao, Viên kiểm sát nhân dân téi cao, Bộ Tư pháp hướng,

dẫn thi hành một số quy định của Luật hôn nhân va ga

định năm 2014 ‘x hội chủ nghĩa

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

MỞ BẦU

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài

Hôn nhân va ga định (HN&GĐ) là những hiện tượng xã hội mang tính gai cấp sâu sắc. Trong quan hệ HN&GD không chỉ có lợi ích của vo chồng và các thành viên gia đình, ma cịn có cả lợi ích của nhà nước và xã hội

thể hiện thông qua các chức năng cơ bản của gia đình đối với x hội. Vi vay,

dưới chế độ xã hôi chủ ngiĩa (XHCN), nhà nước bằng pháp hiật điều chỉnh các quan hệ HN&GĐ phù hợp với điền kiện phát triển vé kinh tế, zã hội, truyền thống, tập quán, bảo đảm xây dựng chế đơ HN&GĐ tốt đẹp vì quyền con người, quyền và ngiữa vụ cơ ban của công dân. Quyển tư do, tự nguyện trong quan hệ HN&GĐ, trong đó có quyển ly hôn của vợ chồng là quyển. Hiển định, được pháp hit tôn trong và bao đảm thực hiện.

Ly hôn là một mặt của quan hệ hôn nhân, lả mất trái, mặt bat bình.

thường nhưng khơng thể khơng đặt ra khi quan hệ hôn nhân đã tan võ. Quan hệ hôn nhân dưới chế độ XHCN với đặc điểm tốn tạ lâu dai, bên vững cho

đến suốt cuộc đời vợ chẳng, vi nó được sác lập trên cơ sở tình yêu thương, gin bó giữa vo chẳng Tuy nhiên, trong cuộc sông vợ chồng xuất phát từ

nhiều nguyên nhân, lý do khiển cho quan hệ vợ chồng phát sinh mâu thn, xung đột và có thể tan vỡ khi đã khơng đạt được mục đích của cuộc sơng

chung là zây dựng gia đình hịa thuận, hạnh phúc. Trong trường hợp đó, ly hơn mang tính tắt u, khách quan và gidi quyết ly hơn chính sác được coi là một trong những biên pháp cũng cổ các quan hệ ga dinh trên cơ sở vững

chắc hơn"

Ở Việt nam, những năm qua, hệ thơng pháp luật (trong đó có Luật

HN&GĐ) ln được cũng cổ và xây dựng dân hoàn thiện. Van để ly hôn được quan tâm nghiên cứu ở nhiều góc đơ khác nhau. Luật HN&GĐ và những luật liên quan đã quy định về quyển yên cầu ly hôn, nội dung căn cứ ly

UE ta,“ qeindin cq" Teint, Tp 25, OX Tin BG, Mavcove 190,338

1

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

hôn, ngun tắc để Tịa an gai quyết ly hơn, trong do Luật đã quy định vẻ

hậu quả pháp ly của ly hơn. Bởi lẽ, khi Tịa án gãi quyết ly hơn theo u câu của vơ chẳng, thì đồng thời phải gãi quyết các van để vẻ quan hệ nhần thân của vơ chẳng (chấm dứt hôn nhân khi phán quyết ly hơn của Tịa án có hiệu lực pháp ludt), chia tải sản chung của vợ chồng, quyết định giao con chưa thành niên cho một bên vơ, chẳng chăm séc, nuôi dưỡng, go duc trực tiếp

và quyết định mức phi tn cắp dưỡng nuôi con, gãi quyết vẫn dé cấp dưỡng

giữa vợ chẳng khi ly hơn khi có yêu cầu.

Theo nguyên tắc chung, Tòa án gãi quyét ly hơn phải bảo đảm quyện, lợi ích hợp pháp của vợ chồng, nhất là quyển, lợi ích hop pháp của vợ và các

con chưa thảnh niên Tuy nhiên, thực tiễn những năm qua cho thay: Việc giải

quyết hậu quả pháp lý của ly hơn ở các cấp Tịa án, trong đó có Téa án nhân dân huyện Ba Bề, tinh Bắc Kan, bên cạnh những phán quyết của Tòa án đã

“đạt lý, thấu tình”, đã bảo đâm được quyển lợi cho các đương sựthì vẫn cịn

những vụ việc ly hơn ma hậu quả pháp lý chua được giai quyết đúng quy định của pháp luết, như: xác định va chia tai sản chung của vợ chồng chưa chính xác, khách quan, công bằng, giao con chưa thành niên cho một bên vơ, chẳng, thiêu các điều kiện cân và dit trong việc chm sóc, ni dưỡng, gáo dục con trực tip, quyết định mức cấp đưỡng nuôi con chưa phù hợp với khả năng của cha, mẹ và nhu céu thiết yêu của con... đã anh hưởng đến quyển, lợi ích hep pháp của các đương sự.

Từ tỉnh hình va thực trang đó, tác giả mong mudn nghiên cứu về hậu quả pháp lý của ly hơn nói chung theo quy định của Luét HN&GÐ năm 2014,

soi chiêu trong thực tiễn gãi quyết hậu quả pháp lý của ly hôn tại Tòa án nhân dên huyện Ba Bé, tinh Bắc Kạn, nhằm phát hiện những thiêu khuyết, vướng mắc, hạn ché trong thực tiễn thực hiện pháp luật về hâu quả pháp lý của ly

hơn Từ đó, luận git, để xuất một số kiển nghỉ hoàn thiên các quy định của pháp luật HN&GĐ, các giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật vẻ vấn.

<small>3</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

dé nay, vừa theo tính chất chung, vừa thể hiện tinh riêng biệt từ thực tiễn giải quyết hậu quả pháp lý của ly hôn tại TAND huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kan

2. Đối trong và phạm vi nghiên cứu.

2.1. Đối trong nghiên cứu của dé tài là những van dé lý ludn và thực

tiến vẻ hậu quả pháp lý của ly hôn theo quy định của Luật hôn nhân và gia

tai TAND huyện Ba Bé, tinh Bắc Kan.

2.2. Phạm vi nghiên cứu của dé tai là nghiên cửu một cách tổng thé,

khải quát vẻ những quy định của pháp luật hiện hành vẻ lâu quả pháp lý cửa ly hơn, vẫn để bao đảm quyển, lợi íchhợp pháp của vợ chẳng, các conva các thành.

viên khác trong gia đình, nghiên cứu thực tiễn áp dung pháp luật gidi quyết hậu quả pháp lý của ly hôn tại TAND huyện Ba Bể, tinh Bắc Kan từ khi Luật

'HN&GĐ năm 2014 có hiệu lực pháp luật cho đến nay. Luân văn không để cập nghiên cứu hu quả pháp lý của ly hơn nhìn từ góc 46 zã hội (như ảnh hưởng của ly hơn đối với gia đình và xã hôi, nguyên nhân, lý do ly hôn .), cũng như. không nghiên cứu hau quả pháp lý của ly hôn có u tổ nước ngồi.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1.Mục đích nghiên cứu của dé tai là phân tích va lam rổ những quy.

đính của pháp luột HN&GĐ hiện hành vẻ hậu quả pháp lý của ly hôn nói chung, thực tiễn áp dụng pháp luật gãi quyết hầu quả pháp lý của ly hôn tại

TAND huyện Ba BẺ, tinh Bắc Kan vé quan hệ nhân thên, quan hệ tai sản, vẻ

cấp dưỡng giữa vợ chẳng, quyển và ngiĩa vụ của cha me va con khi vợ chẳng ly hơn Trên cơ sỡ nghiên cứu đó, phát hiện va chỉ rổ những quy định chưa phù.

hop, còn vướng mắc, bat cập trong các quy định pháp luật vả thực tiễn áp dụng.

Kiên nghị vé hướng hoàn thiến quy định của pháp hiết vẻ hấu quả pháp lý của

ly hôn va gai pháp thực thi pháp lust vẻ van dé này đạt hiệu quả trong thực tiễn

tại dia phương.

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài là những vẫn đề được đất ra mai

uân văn phải thực hiện. Cu thể, nhiệm vụ nghiên cứu của dé tài là nêu và phân

tích, luận gi những quy định của pháp hit hiện hành vé hậu quả pháp lý của ly hôn, phát hiên những vướng mắc, han chế, bat cập từ các quy định của pháp

luật cũng như trong thực tiễn áp dung, từ đó luận gi một số kiến nghĩ nhằm

hoàn thiên quy định của pháp hit về hậu quả pháp lý của ly hôn, các gãi pháp thực th pháp luật vẻ hậu quả pháp lý của ly hơn đạt hiệu quả trong thực

tiễn thí hành Luật HN&GB.

4. Phương pháp nghiên cứu.

Phương pháp nghiên cứu của để tai là sử dung các cách thức phủ hop trong nghiên cửu khoa học, bao gồm các phương pháp phan tích, so sánh tổng

hop, thơng kê. Cu thể như sau:

lhên tích kam. - Phương pháp phén tích Được sit dụng chủ yếu

sáng tö những nội dung thuộc phạm vi nghiên cửu của để tai (quy định của

pháp tut hiện hành vé bau quả pháp lý của ly hôn, thực tiễn gải quyết hậu

quả pháp lý của ly hôn tại TAND huyện Ba Bé, tinh Bắc Kạn),

- Phương pháp tổng hợp: Được sử dung để khái quát hóa các nội dung

nghiên cứu bảo đảm tinh hệ thống, làm cho các van để nghiên cứu trở nên hợp y, dễ

- Phương pháp so sánh: Được sử dung dé so sảnh vé hậu quả pháp lý

của ly hôn theo quy định trong hệ thống pháp hiật ở Viết Nam và quy định. của một số nước trên thé giới,

- Phương pháp thơng ké Được sử dung để phân tích các số liệu thực tiễn liên quan đến gai quyết hậu quả pháp lý của ly hơn, từ đó phát hiện được

ảnh hưởng tử những nguyên nhân khách quan, chủ quan khi gai quyết vẻ hau quả pháp lý của ly hôn đã chính zác hoặc cịn chưa phù hợp quy định của pháp luật vẻ hấu quả pháp lý của ly hơn.

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

5. Tình hình nghiên cứu đề

‘Van để ly hơn nói chung, trong đó có hau quả pháp lý của ly hôn đã được nhiễu nh khoa học quan têm nghiên cửu ở dưới các gúc đô và môi trường khác nhau: Trong các cơ sỡ đảo tạo cán bộ pháp uất như các trường, dai học luật, hoc viên, viện nghiên cứu, các khoa huật ở các trường đại học luật ở nước ta, các công trình nghiên cứu vẻ hấu quả pháp lý của ly hơn tir trong giáo trình ging day ở các cơ sở đảo tạo cán bộ pháp luật, các sách.

chuyên khảo, tham khảo, để tải nghiên cứu cấp cơ sở, các bai viết được đăng, tai trên các Tạp chi chuyên ngành pháp luật hoặc liên quan. Cu thể

- Nguyễn Văn Cừ (2019), căn cứ ly hôn theo Luật hôn nhân và gia

đinh Việt nam năm 2014, Hôi thảo quéc té, Trường Đại học luệt Hà Nội, 5/2019, tr. 60-71;

- Bù Minh Hồng, tực tiễn giải quyết tranh chấp giữa vợ và chồng

St ly hôn Về tài sẵn đãi dea vào đẫu he kanh doanh, Hồi thao quốc tế, Trường Dai học luật Hà Nội, 5/2019, tr96 - 103,

- Bùi Thị Mừng, giải quyết vấn đề con chung và quyển, nghĩa vụ giữa cha mẹ và con kt ch me ly hôn theo pháp luật Việt nam và thực tiễn áp dung

Hoi thảo quốc té, Trường Đại hoc Luật Hà Nội, 5/2019, tr 137 - 148,

- Ngô Thi Hường (2003), Nghiavn cấp dưỡng giữa vợ và chẳng kt ly ôn, Tap chi Luật hoc số 3 chuyén đề tháng 5/2003, tr38-40

- Pham Xuân Linh (2006), Bàn về chế định nghữa vụ của cha me đốt

với cơn theo Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000, Tạp chi dân chủ và pháp nat số 9, tr46-49,

Một số cơng trình nghiên cứu khoa học, luận văn, luận án tiến sĩ đã nghiên cứu vẻ van dé này như các cơng trình nghiên cửu sau:

- Nguyễn Văn Cừ (2005), Chế độ tài san chung vợ chéng theo Luật

'n nhân và gia đình Việt Nam năm 2000, Luân an tiến sĩ Luật học, Trường Dai học Luật Hà Nôi

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

- Nguyễn Văn Cừ (2011), Nghién cin phát hiện những bắt cập của

Trật hôn nhân và gia định Việt Nam năm 2000, Đê tài nghiên cứu khoa hoc cấp trường, Hà Nội,

- Nguyễn Thị Lan (2012), Chita tài sẵn chung của vợ chỗng theo Luật

gia đình năm 2014 và tine tiễn áp dung trong việc giải quyết tranh chấp ly

ôn, luộn văn, Khoa Luật, Đại học Quốc gia, Hà Nội,

- Phan Thị Luyện (2018), ngun nhăn fy hơn và tác động của iy hôn

đến cơn qua nghiên cứu trường hợp ở quận Thanh Xuân và quận Đẳng Da,

Hà Nội, để tài nghiên cứu khoa học cấp cơ sở Trường Đai học Luật Hà Nội. Một số sách chuyên khảo, sách tham khảo, hôi thảo quốc té về van để ly hơn có liên quan đến gai quyét hấu quả pháp lý của ly hôn cũng đã được một số tác gã nghiên cứu, phân tích, làm rõ như:

~ Nguyễn Văn Cử (2008), Ci

ơn nhân và gia định Việt Nam, Neto. Tự pháp, Hà Nội,

- Nguyễn Ngọc Điện (2005), Bình luận khoa hoc Tuật hơn nhân và

gia đình Việt Nam, Tập I-Gia đình, Neb Trẻ, Thành phơ Hỗ Chí Minh,

- Nguyễn Văn Cừ, Ngơ Thị Hường (2003), Một số vấn đề I luận và thục tiễn về Luật hơn nhân và gia đình Việt Nam năm 2000, Ngồ. Chính trị

tài sẵn cũa vợ chéng theo pháp luật

quốc gia, Ha Nội,

- Hội thảo quốc tế (2019), Chế định iy hôn theo pháp luật nước Công hòa xã hot chit nghĩa Việt Nam và pháp luật nước Cong hòa Pháp, Trường Đai học Luật Hà Nội

Nhin chung, những bài viết, cơng trình nghiên cứu khoa học nay đã tập trung nghiên cứu quy đính của pháp hit vẻ ly hôn va một số nội dung về hậu quả pháp lý cia ly hôn theo Ludt HN&GD năm 2000, Luật HN&GĐ nim

6

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

2014. Chưa có các cơng trình nghiên cứu chun sâu va toản diện vẻ hấu. quả pháp lý của ly hôn theo Luật HNđ&GĐ nim 2014. Luận văn là cơng trình. nghiên cứu chuyên sâu vả toàn dién vẻ hậu quả pháp lý của ly hôn theo quy định của Luật Hôn nhân và ga định nim 2014

6. Những nội dung mới của luận văn

Luận văn là cơng trình nghiên cứu chun sâu va toản diện vé hậu quả pháp lý của ly hôn theo Luất HN&GĐ năm 2014 (vẻ quan hệ nhân thân và tải sản của vợ chỗng, gãi quyết van dé vẻ quyển, nghĩa vụ của cha me vả con khi vợ chéng ly hôn va khi bản án, quyết định ly hơn của Tịa án có hiệu lực pháp luật. Ln văn có mơt số nội dung mới sau:

- Phân tích, say dưng và ludn gi một số khái niệm vẻ ly hôn, hấu quả pháp lý của ly hơn,

- Phân tích lâm rõ nội dung hé quả pháp lý của ly hôn vẻ quan hệ nhân. thến giữa vợ chẳng khi vợ chồng ly hôn vả hiệu hực pháp hit đổi với quan hệ nay khi phán quyết ly hơn của Tịa án có hiệu lực pháp luật,

- Phân tích va làm rổ các nguyên tắc gãi quyết chia tai sản chung của vo chẳng khi ly hơn, phân tích một số quy định mới của Luật HN&GĐ nim 2014 về vẫn dé này. Nêu va phân tích các trường hop chia tài sản trong trường, hop vợ chẳng sơng chung với gia đình, chia quyển sử dung đất của vơ chồng, "bão dam quyển lưu cư của vợ chẳng khi vợ chéngly hôn, chia tải sản chung của vo chồng đã đưa vào đâu tư, kinh doanh,

- Phân tích nội dung quy định pháp lut vẻ việc giãi quyết van để con chung khi vợ chéng ly hôn, nhân định và đánh gia các quy định mới của Lut HN&GD năm 2014 vé van để này,

- So sánh, nhận định, đánh giá các quy định của pháp luật hiện hành. vẻ hậu quả pháp lý của ly hôn và thực trang áp dụng các quy định đỏ; trên cơ

sở đó phân tích những nơi dung chưa phù hợp, những điểm han chế va luận.

giải mốt số kién nghỉ hoàn thiên pháp hit vẻ hậu quả pháp lý của ly hôn 7

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

7. Kết cầu của luận văn.

Ngoài phn mỡ đâu, kết luận, danh muc tai liêu tham khảo, Luận văn. được kết cầu thành 03 chương

Chương 1. Lý luôn chung vẻ hậu quả pháp lý của ly hôn

Chương 2. Nội dung quy định vẻ hau quả pháp lý của ly hôn theo Luất hơn nhân va gia đình năm 2014

Chương 3. Thực tiến ap dụng phép luết gi quyết hau quả pháp lý của

ly hôn tai Téa an nhân dên huyện Ba Bé, tỉnh Bắc Kan va mot số kiến nghỉ

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN DE LÝ LUẬNVẺ HẬU QUA PHAP LÝ CỦALY HON

1.1. Khai niệm ly hôn và hậu quả pháp lý của ly hôn 111.Khái niệm ly hôn

Theo quan điển của chủ ngiĩa Méc-Lénin, hôn nhân là cơ sé cia gia

định - tế bao zã hôi. Trong zã hội có giai cấp, các quan hệ HN&GĐ được điền

chỉnh bang pháp luật của nha nước, thể hiện ý chi của nha nước. Bởi lễ, trong.

các quan hệ HN&GB, bên cạnh lợi ich riêng tư của vơ, chẳng và các thành

viên của ga đình, thì cịn ln ẩn chứa trong đó lợi ích của zã hội, của nhả

nước, thể hiện qua các chức năng cơ ban cia gia đình đổi với nha nước và zã hội Trong nhiễu bản hiển pháp của các nước và của nha nước ta đều ghi nhân. gia đình là nên ting của 2 hội, ga đình tốt thì xã hội mới ốt, xã hội tốt thì gia định cảng tốt, nba nước thực hiện bao hộ các quan hệ HN&GĐ; hôn. nhân theo nguyên tắc tử nguyện, tiên bộ, một vợ mét chẳng, vợ chẳng binh.

đẳng Đối với hé thông pháp luật của các nước XHCN, nhà nước thực hiến.

tôn trong và bảo đâm quyển tư do hơn nhân, trong đó có quyển từ do ly hôn.

của vợ chồng Với quan điểm Nha nước không thé bằng pháp luật bắt buộc nam nữ phải kết hôn với nhau, phải chung sống với nhau thì cũng khơng thé

bằng phép hột bắt buộc vợ chồng phải duy tì quan hệ hơn nhân khi giữa vo chẳng đã có miu thuẫn sâu sắc khơng mong muốn va cũng không thể tiếp tục cuộc sông chung giữa vơ ching được nữa. Quyén từ do ly hôn của vơ, chẳng 4 quyển nhân thân, gắn liên với cá nhân vợ, chồng được hiến pháp và pháp uật HN&GD bảo hồ

Quan điểm của học thuyết Mác - Lénin vẻ ly hôn cho rằng Ly hôn là

mét mit của quan hệ hơn nhân, là mất trái, mat bắt bình thường nhưng lä mat không thể thiếu của quan hệ hôn nhân, khi hơn nhân tơn tai chỉ là hình thức,

gà đồNnấm 1986, 2000, Bu 35 Hn plup aim 2011,

<small>9</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

tinh cảm yêu thương gắn bó giữa vợ chồng đã thực sư tan vỡ. Các Mac đã chỉ rõ: Ly hôn chỉ là việc xác nhân mét sự kiện, rằng đó la cuộc hơn nhân đã chết, sự tổn tại của nó chỉ là bé ngồi và gã dối. Đương nhiên, Không phải su tủy,

tiên của nha lập pháp, cũng không phải sự tủy tiên của mỗi cả nhân, ma chỉ

ban chất của sự kiến mới quyết định được rằng cuôc hôn nhân nảy là đã chết hay chưa chết. Bởi vì, việc xác định sự Jắn chết của quan hé hôn nhân la ty

quan Nha lập pháp chỉ có thé zác định những điều kiện trong đó hôn nhân. được pháp tan vỡ; nghĩa là vẻ thực chat, hơn nhân tự nó đã bị phá vỡ rồi, việc

Tịa án cho phép phá bé hơn nhân chẳng qua chỉ la việc ghi biển bản công

nhân sự tan rã bên trong của nó ma thơi”

Theo quan điểm này, hệ thông pháp luật về HN&GĐ của Nhà nước ta

từ năm 1959 đến nay đã ghỉ nhên và bảo đảm quyển tự do ly hôn của vợ chồng, quy định nội dung căn cứ ly hôn dựa vào bản chat của hôn nhân tan võ, không dựa vào lỗi của vợ, chồng Khi Tịa án gãi quyết ly hơn va hậu quả pháp lý của ly hôn phải bao dim các nguyên tắc chung bao vệ quyển và lợi ích hợp pháp của vợ chẳng trong dé quan tâm chính đáng đền quyên và lợi ích hợp pháp của người vợ và các con chưa thánh niên, dù đã ly hôn thì vợ

chơng với tư cách lả cha mẹ van có moi quyền va nghĩa vụ đổi với các con,

khi ly hơn, nêu một bên vợ, chẳng có khó khăn túng thiểu mà có lý do chính. đáng thì có quyển yên câu người chẳng, vợ bên kia phải thực hiện ngiĩa vụ cấp dưỡng cho mình.

Ly hơn l một hiện tương 24 hội được điều chỉnh bằng pháp luật của

nha nước. Ở các quốc gia, do khác nhau vẻ tỉ

_hế chính trị, phong tục, tập qn, văn hóa, sự phát triển của các điều kiến vẻ kinh tế - zã hội ma vẫn dé ly

hôn được quy định trong hé thống pháp luật của mỗi quốc ga là khác nhau.

Một số nước cấm ly hôn nhưng da số pháp luật nhiễu nước công nhân quyên. ` tác Mic ~ Angghen,Toin tp, ip 1 Hi Nột 178, 110121

10

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

tự do ly hôn cia vợ ching Đôi với những nước cấm ly hôn, hầu hết do sự tác đơng của tơn giáo, theo đó, hơn nhân được xác lập và được duy tì mang tính.

chất "vĩnh viễn", khơng thé chia cất. Đối với pháp luật của các nước cảm ly

hôn, thường chỉ quy định cho pháp hai vợ chồng được sơng ly thân khi có các

bằng chứng luật đính ma vợ chồng khơng thể duy tì cuộc sơng chưng Ly thần một thời han nhất định, nêu quan hệ mâu thuẫn giữa vợ chong được cải thiên, Tòa án hủy án ly thân theo yêu cẩu của vợ ching để vợ chồng trở vẻ

cuộc sống chung như ban đâu hôn nhân được sác lập. Quan niệm này được chấp nhân trong rất nhiêu hệ thống pháp luật và được coi lä một trong những quan niệm nén tang của luật giáo hội vé gia định. Khơng ít các nước ở Châu

Âu chỉ mới từ bỏ quan niêm này cách đây không lâu ở Ý từ năm 1975, ở Tây

Ban Nha từ năm 1982... Trai ngược với các nước có quy định cắm ly hơn, các nước có quan điểm tự do ly hôn cho rằng hôn nhân không t được duy trì, một khi vơ, chồng hoặc cả hai khơng cịn mn chung sơng với nhau

Mỗi người phải có quyển tự do cham đút quan hệ hơn nhãn, như đã có quyển

tự do zác lập quan hệ đó. Quyên tự do ly hôn được thiết ip trong luật La Mã thời kỹ cuối Trong luật đương đại của nhiễu nước theo hệ thông Common

law hoặc của các nước Bắc Âu, ly hơn theo ý chí đơn phương được thừa nhân.

dưới hình thức “ly hơn do vợ chẳng khơng hop nhau", hoặc do một bên vợ chẳng có hảnh vi ngoại tình, vi pham nghĩa vụ chung thủy giữa vo chẳng Khi yêu câu ly hôn, vợ, chẳng (nguyên don) chỉ cẩn chứng minh rằng giữa vợ và chẳng có sự khác biết vẻ tinh tinh hoặc bên người chẳng, vợ kia có hành vi

ngoại tình và những lý do, nguyên nhân này dẫn đền những xung đột gay git, sâu sắc giữa hai vợ chồng khiến cho cuộc sống chung khơng thé chịu đựng,

được thì Tịa án phi gãi quyết cho vợ chồng ly hôn

Pháp luật của một số quốc ga lai quy định không cầm vợ chủng ly hôn và cũng không cho vo, chẳng được tự do ly hôn mà việc xin ly hôn của

vợ ching phải được đất dưới sự kiểm soát bằng pháp luật của Nhà nước: ly

"

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

hôn van nằm trong nội dung quyển dân sự của cả nhân, nhưng u câu ly hơn

chỉ được Tịa án chấp nhận trong những trường hợp pháp hit có quy định vẻ các trường hop, lý do ma vo, chẳng được thực hiện quyển ly hơn của mình. ‘u cầu ly hơn có thể do vợ hoặc chẳng hoặc cả bai vợ chẳng thực hiện.

"Thẩm phán, về phn mảnh, có quyên quyết định cho phép hay không cho phép

vợ chẳng được ly hôn, trên cơ sở đánh giá mức độ chỉnh đáng, hợp lý, hợp tinh của yêu cẩu ly hôn theo những căn cứ luật định và cân nhắc đến quyền. lợi của vợ chẳng và các con

'Nhữ vay, ly hôn Jd một hiện tượng xã hôi được điều chỉnh bằng pháp, luật của nhả nước. Pháp luật ở các quốc gia khác nhau thì có quan điểm và quy định vé ly hôn, gai quyết ly hôn khác nhau. Tuy nhiên, xét vẻ bản chất pháp lý thì khái niệm vẻ ly hôn là như nhau. Ly hôn thực chất lã việc chim đứt quan hệ vợ chẳng trước pháp luật theo yêu câu của một bên vơ, chẳng (một bên yêu cẩu ly hôn) hay của cả hai vợ chẳng (thuận tỉnh ly hôn), được Téa án nhên dên công nhân bằng bản án xử cho ly hôn hoặc quyết định thuận tinh ly hôn. Trước đây, nhà làm Luật HN&GĐ năm 1959 ở nước ta đã gãi thích “ly hôn là việc vợ chẳng bỏ nhau trước pháp ludt”. Cách gi thích bằng,

ngơn ngữ “bình dan” nay rat dé hiểu, thuận lợi trong công tác tuyên truyền,

phổ biển, gáo dục pháp hết. Hiện nay, theo Luật HNđ&GĐ năm 2014, thuật

ngữ ly hôn được hiểu là “việc chấm đứt quan hệ vợ chơng theo bản án, qut

inh có hiệu ác pháp luật cia Tịa ân “® Mặc dù có các cách hiéu và sử dụng

thuật ngữ khác nhau, nhưng vé bản chất thì giỗng nhau, ly hơn là việc chim đứt quan hé vợ chẳng trước pháp luật. Sau khi phán quyết ly hơn của Tịa án

có hiệu lực pháp luật, hai bên được châm dứt quan hệ hôn nhân mả cụ thé là

chấm dứt các quyển va nghĩa vụ vẻ nhên thên va tài sản giữa vợ ching Trường hợp Tòa án gãi quyết chấp nhân vẫn để cấp dưỡng giữa vợ chẳng sau khi ly hơn có thể được coi là ngoại lê, với thời hạn nhất định Bởi lễ, vợ chồng “ain 1 bike 3 Lait hãnnhân vì gh đồn năm 20M.

<small>nD</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

đã ly hơn rồi nhưng có thé vẫn phải thực hiện nghĩa vụ cắp dưỡng cho nhau theo quyết định của Tòa an.

1.1.2. Khái niệm hậu quả pháp lý củaly hôn

'Nhữ trên đã phân tích, khi vợ chẳng có u cầu ly hơn, sau khi Tịa án thu lý gi quyết việc ly hơn, néu hoa gi đồn thụ khơng thành và có đủ căn cử theo luật định thi Tịa án sẽ gi quyết cho vợ chẳng được ly hôn. Đông thời Tòa án cũng gãi quyết những hệ quả pháp lý từ việc ly hôn của vợ chẳng về các vấn để chia tai sản chung của vợ chồng (nếu vợ chẳng khơng thưa thuận được với nhau và có yêu cấu Toa án gi quyết), van dé cấp dưỡng gữa vợ ching và quan hé giữa cha mẹ và con chung chưa thánh niên hoặc con đã thành niên mà mắt năng lực bảnh vi dân sự, khơng có khả năng lao đồng và

khơng có tải sẵn để tự ni mình.

at vé thực tế va pháp lý, khi phán quyết của Tịa án có hiệu lực pháp uật, quan hệ vợ chồng được chấm dút. Hai bên khơng cịn cùng chung sống với nhau va cùng có trách nhiêm, nghĩa vụ đối với nhau như trong thời kỳ hôn nhân (khoảng thời gan tổn tại quan hệ vợ chẳng trước pháp luật).

‘Vé nguyên tắc, các quyển và nghĩa vụ vé nhân thân va tải sẵn giữa vo chồng được châm đứt. Đôi với các con chung chưa thành niên, chỉ có một bên vơ, chẳng với tử cách lä me, cha thực hiên nghĩa vụ trực tiếp việc chăm sóc, mi dưỡng, gảo duc con, bên kia khơng trực tiếp mudi con thì phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con Bởi vay, cho dù vợ chồng cỏ théa thuận được

với nhau về các vẫn để nay hay khơng thì vẫn phải được Tịa án cơng nhận,

gi quyết nhằm bão đảm quyền, lợi ích hợp pháp của vợ, chẳng, các con và những người khác có liên quan Như vậy, hn quả pháp ff tủa ly hôn là việc

Tòa án giải quyết các vẫn đề phát sinh từ việc ly hôn của vợ chông nhằm báo. đâm quyền và lợi ich hợp pháp của vợ, chéng, các con và những người có. quyén lợi liên quan; bao gồm: Công nhận chẩm đưữ quan hệ vợ chẳng; chia tai sẵn cinung của vợ chẳng; giải quyết giao con chung chưa thành niên cho

13

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

một bân trực tiếp chăm sóc, ni dưỡng, gido duc, bên la thực hiện ng]ữa va

cắp dưỡng nuôi con; giải quyết việc cắp dưỡng giữa vợ chồng (nến có). Theo quy định của pháp luật va trong thực tiễn, khi vợ chong ly hơn,

có trường hop hai bên thuận tỉnh ly hon’, đã tha thuận cùng nhau về các vấn.

đề cân phải gi quyết, hoặc khơng thỏa thn được mã có u cẩu thi Téa án sẽ quyét định gidi quyết các vẫn để vẻ tải sản, về con chung và vẻ cấp dưỡng giữa vợ chẳng (nêu có). Có trường hop vợ chẳng ty nguyện thuận tinh ty hôn nhưng lai không thöa thuên gai quyết được các van để vẻ tai sản ching hay

về con chung Ngược lại, có trường hợp một bên vợ, chẳng yêu cẩu ly hônŠ,

nhưng lại théa thuận được với nhau vẻ gidi quyết chia tải sản chung hoặc quyên và nghĩa vụ đối với con lai trực tiếp chm sóc, ni dưỡng con Cũng có trường hợp khí ly hơn, hai vợ chồng khơng u cầu Tòa án chia tài sản chung mẻ họ tư théa thuận sau khi ly hôn mới chia, hoặc vơ, chẳng với tư

cách là cha, me có yêu câu thay đổi việc trực tiếp chăm sóc, ni dưỡng, giao dục con sau khi ly hôn Tuy theo từng trường hợp để Tịa án gai quyết hậu

quả pháp lý của ly hơn theo quy định của pháp int

1.2. Khai quát quy định về hậu quả pháp lý cửa ly hôn trong pháp. luật Việt nam.

1.2.1.Thờikỳphong kiến.

Thời kỳ phong kiến kéo dài nhiễu thé kỹ ở Viết Nam Nghiên cứu các

quy định vẻ ly hôn và hậu quả pháp lý của ly hôn trong cổ luật Việt Nam (Bộ. luật Hong Đức - Triểu Lê và Bộ luật Gia Long - Triều Nguyễn) cho thay: Vấn. đề ly hôn đã được pháp luật phong kiến chấp nhân nhưng trên thực tiến thì

khơng nhiêu các c§p vợ chẳng xin ly hơn Bởi lẽ, ga đình truyền thống trong

xã hội phong kiến Viết nam được duy trì bằng những lễ gáo, phong tục của người phương đông, bên cạnh quy định của pháp luật. Mặc dù hơn nhân vẫn.

<small>“pu 5S Tait hơnnhân vì gh đh năm 201.</small>

“ Đền 56 Luật hônhàn vi ge đệ nấm 2014

4

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

có thể được sác lêp khơng trên nguyên tắc tư nguyên với quan niệm va nguyên tắc của việc sác lập hôn nhân lả “cha me đặt đâu, con ngơi đây”. Tuy vay, gia đình của các cụ ta ngày xưa thường bén vững dén "đầu bạc, ring

long’, Sự yên ám của mỗi ga đình dưới lity tre làng trong các quan hệ

'HN&GĐ, tổn tại cùng các phong tục, tập quan, hương tước của các làng, sã rất *khất khe" đôi với việc ly hôn của vơ chéng Bộ luật Hồng Đức đã quy định về ly hôn với nôi dung thực hiện quyển ly hôn và căn cứ gidi quyết ly hơn bat

tình đẳng giữa vợ chồng Trong thực tiến, thường chỉ người chong mới thực

hiện qun ly hơn này khí người vo pham phải điều “thất xuất" (hông con,

Him lời, ghen tuông, trôm cắp, bắt kinh với cha me chéng, gian dâm, bi ác tit) Nếu vợ phạm vio điều ngiĩa tuyết ma chồng không bỏ thi sé bi phạt tam

mươi trượng và ha một bậc. Pháp hót cũng quy định cho phép người vợ được bd chẳng nên người chồng đã bỏ lững vợ từ 5 tháng trở lên khơng di lạ thì

mắt vợ! Bộ luật nảy đã áp dụng trường hop “tam bắt khứ" để han chế việc

người chồng bỏ vợ. Theo đó, nêu lây nhau trước nghèo, sau gu hoặc người

vợ đã dé đại tang cha, me chồng ba nim hay người vo (nêu ly hơn) sẽ khơng có chỗ ở thi mặc đù người vợ phạm vào điều thất xuất, người ching cũng không thé bỏ vợ.

‘Vé hậu quả pháp lý của ly hôn, Trong Bộ luột Hồng Đức tuy chưa có

các điều luật quy định rổ rằng, nhưng thực tiễn cho thấy khi Tịa án gai quyết

cho ly hơn, quan hệ vo chồng được chấm dứt, vẻ tải sản, nếu có của hồi mơn,

người vợ được quyền giữ lại, người vợ con co thể được chia một phan tai sản. khi ni con, néu có lỗi mả phải ly hôn sẽ bị chịu thiệt thôi.

1.2.2. Thờikỷ Pháp thuộc

Thời kỳ Pháp thuộc kéo dai hơn tám mươi năm kể từ năm 1858, khi thực dn Pháp xâm lược nước ta cho đến năm 1945 (Cách mang tháng Tám

Cuong Hộ hin Du 30, Bộ hit Hing Đức, NHB Tephip 2013, 17 “pau 308 Bộ hit Hing Độc, 1005 Tự pháp 2013, T16

15

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

thành công). Vào thời gian này, hệ thơng pháp luật dân sự nói chung, trong đó có các quan hệ HN&GĐ được điều chỉnh theo ba BLDS ma người Pháp đã dựa vào BLDS năm 1804 của Phép va hệ thông phong tục, tập quán lạc hậu

vé HN&GĐ ở Việt Nam để quy định bằng pháp luật điều chỉnh các quan hệ HN&GĐ. Thực dân Pháp đã chia nước ta thảnh ba miễn và ở mỗi miễn đã cho ‘ban hảnh một BLDS để điều chỉnh các quan hệ dân sự và HN&GĐ: Ở Bắc ky

được áp dụng BLDS năm 1931; ở Trung kỳ áp dụng BLDS năm 1936 va ở ‘Nam kỹ áp dụng Tập dân luật gần yêu năm 1883. Chế độ sỡ hữu tư nhên duy trì người bóc lột người của zã hội va nhả nước thực dân, phong kiến đã quyết

định đến nên tăng pháp luật HN&GĐ ở thời kỷ này, với những đặc điểm của

chế đô HN&GĐ la: Pháp luật thừa nhân chế độ đa thé, cho phép người chẳng được lây nhiễu vơ, duy tì chế độ hơn nhân cưỡng ép, phụ thuộc vào cha, me,

duy tì quan hệ bất bình đẳng giữa nam va nữ, giữa vợ và chẳng, phân biệt đối

xử giữa các con trong gia đình, con trai được coi trong, quy định giai quyết ly

hôn dựa trên những dun cớ khơng bình đẳng và vào lỗi của vợ, chẳng”.

‘Vé hậu quả pháp lý cia ly hơn, cả ba BLDS nảy déu ghí nhận cho quan hệ vợ chéng được chấm dit khi bản án, quyết định ly hơn của Tịa an có hiệu lực pháp luật, tài sin của vo chồng được chia theo nguyên tắc người vợ được giữ lạ của hỏi môn và được chia một phản tai sản chung của vợ chẳng Riêng ở Nam kỳ vào thời kỷ này do nhà lâm uật không quy định về chế độ tài sản của vợ chồng nên việc chia tai sản của nếu mơi con hoặc khơng có

vợ chẳng sẽ được gãi quyết theo các án lê, với ngun tắc khơng bình đẳng

giữa vợ chồng Vẻ con chung, pháp luật thường wu ái đến yêu cầu của người chồng và ga đình Nau có con trai nổi dối thì thường Tịa án gãi quyết cho

người chông được trực tiếp nuôi con. Tư tưởng nay cho đến tan ngày nay van

cịn tơn tại ở nhiễu nơi, nhất la vùng nông thôn miễn núi va vùng đẳng bao

dân tộc thiểu số. "DR 7,

7,700,118, 1s BF at ain eke nn 199,

16

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

1.2.3. Thời kỷ ở miền Nam, từ năm 1954 đến năm 1975

Sau cuộc kháng chiến trường kỷ “ chin nấm làm một Điện Biên” chồng

thực dân Pháp thắng loi, theo Hiệp định Gio ne vơ, đất nước ta vẫn còn tam

thời bị chia cất im hai miễn: Miễn Bắc được gii phóng bước vào thời kỳ qua đơ xây dựng chủ ngiữa xã hội, miễn Nam tiếp tục thực hiện cuộc đấu tranh. thống nhất đất nước do để quốc Mỹ thay chân thực dân Pháp xâm chiếm hong chia cất Hu dai đất nước ta

Bởi vậy, hệ thông pháp luật về HN&GD thời kỳ này ở miễn Nam nước ta được điều chỉnh béi ba văn ban pháp luật ma chế độ nguy quyền ở triển Nam ban hành theo thời gian:

- Luật gia định ngày 02/01/1959 dưới chế độ Ngơ Đình Diệm,

- Sắc luật số 15/64 ngày 23/7/1964 dưới chế độ Nguyễn Khánh, quy

định vé gia thú, tử hệ và tai sản công đồng,

- Bộ luật dan sự ngày 20/12/1972 dưới chế độ Nguyễn Văn Thiệu.

‘Vé nội dung cơ ban của chế đô HN&GĐ được quy định trong ba văn ăn luệt này đã. XXóa bỏ chế độ đa thê, thực hiện chế độ hôn nhân một vợ một

chông, bước đâu cho phép các con đã thảnh niên được tự mình kết hơn, van phan biệt đơi xử bat bình đẳng giữa vợ và chong, giữa các con trong gia đình, con ngồi gia thú khơng được khởi kiện để truy tìm cha, me của mình,. Vẻ

chế định ly hôn, riêng Luật gia đỉnh năm 1959 đã không thừa nhận quyển ly

hôn của vợ ching (Điểu 55)". Trường hợp đặc biệt, việc ly hơn có thể được

chấp nhận theo ý chí của người đứng déu nha nước (tổng thống). Luật gia

định nay thường chỉ quy định gi quyết vẫn để ly thân của vợ chẳng,

Đối với hai văn bản luật là Sắc luật số 15/64 và BLDS năm 1972 đã

quy định thừa nhận quyển yêu câu ly hôn của vợ chồng, Vợ, chồng có thể xin

thn tinh ly hơn hoặc một bên có quyển xin ly hơn (đơn phương). Ngoài ra, cả hai văn ban nảy cũng đều đã quy định gải quyết van để ly thân giữa vơ

trì

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

chồng! Tịa án gãi quyết cho vợ chẳng ly thân hoặc ly hơn đên dựa trên cơ sở

lỗi của vơ, chồng như một bên cĩ bảnh vi ngoại tình, khơng chung thủy với

nhau, hộc một bên vợ, chồng phải thí hảnh án phat ti, hoặc một bên vơ,

chồng bị Tịa an tuyên bổ mắt tí chỉ!

‘Vé hậu quả pháp lý của ly hơn, ngoại trừ Luất gia đỉnh năm 1959, cịn. lại cả hai vin ban luật đều đã quy định tương đơi rổ rang các quan hệ nhân. thin, tải sản, van để con chung khi vợ chồng ly hơn. Theo đĩ.

nhưng phải

phan cho phép ở riêng như đã nĩi ở Điều 65"; “Do sự ly hồn, vợ cũng như

quá một thời han 300 ngày kể tử ngày cĩ mệnh lệnh của thẩm.

chéng sẽ lấy lai tên riêng của mỗi người 1?

- Về nghĩa vụ cấp đưỡng giữa vơ chồng. Cả hai van bản nay déu quy

định tương tự, rằng “Toa án cĩ thể buộc người phổi ngẫu cĩ I

hơn phải cấp dưỡng cho người kia tùy theo t lực của mình Tiên cấp dưỡng trong việc ly

này cĩ thể bat cứ lúc nào tăng găm tùy theo nh cầu của hai bên. Tịa án cũng, co thể ân định một sơ bơi khoản ma người phổi ngẫu cĩ lỗi phải gánh chịu đối. với người phổi ngẫu ka để dén bù những sự thiét vẻ vật chất va tinh thân do

sự ly hơn gây lên””, Theo quy định này, bên canh việc thực hiện nghĩa vụ cấp,

dưỡng Bn nhau giữa vơ và chẳng, pháp luệt cịn bất buộc người vợ, chẳng (bên cĩ lỗi dẫn đên việc ly hơn) phải cĩ trách nhiêm, nghĩa vụ bai thường,

(điển, tai sản) cho phía bên loa theo những thiệt bại vẻ tài sẵn va tỉnh thần từ

việc ly hơn do lỗi mang lại

- Vẻ con chung: Pháp luết quy định theo nguyên tắc: “hai người phối

ngẫu cĩ ngiĩa vụ cấp dưỡng con chung tủy theo từ lực của ho”. Các con sé

<small>" bền 6 sắc mit sổ Hit ngày 23/1196, Bu 170 Bộ bie din nynäm T3': Đền 86, 87,88 Sic hit số 1864 nim 1964, Dau 195, I9 Bộ it din swam 1972</small>

<small>"Buu 197 Bộ hi din sưnim 1972, Đều 96 Ske hật số 19t im 1964</small>

18

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

thuộc quyển giám thủ của người phổi ngẫu khơng pham lỗi. Tuy nhiên, nêu.

khơng cĩ lý do gi cân trở, những đứa tré cịn thơ âu cân sự cham sĩc của

người me sé được giao cho người này vả những đứa trẻ đã đủ 16 tuổi sẽ được giao cho cha hộc me tuỷ theo ý muốn của chúng, Tịa an cĩ thể giao một hay

nhiều đứa trẻ cho những thân thuộc khác coi git Trong moi trường hop, người cha hay người me khơng được gềm thủ cĩ quyển thăm viễng các con

theo sự thỏa thuận của hai bên hay do sự ân định của Tịa án" 1

Theo những quy định nảy, tùy theo từng trường hợp mả Tịa an giao

con đưới 16 tuổi cho bên vợ nuơi dung trực tiép, néu con đã từ 16 tuổi trở

lên, Tịa án quyết định theo ý chi của người con đĩ, rằng chúng muốn ở với ai. Người khơng được giao trực tiệp nuơi con phải thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cùng với bên kia tủy theo khả năng của mình và cĩ quyền thăm nom con theo thỏa thuân hoặc quyết định của Tịa án.

- Về chia tai sản giữa vợ ching Do các văn bản inat nảy đều quy đình cĩ hai loại chế độ tài sản của vợ chồng là chế 6 tai sẵn theo thưa thuận (hơn ước) và chế độ tài sản của vợ chẳng theo luật định, vì vay, pháp luốt

cũng quy định về các nguyên tắc va trường hợp để chia tài sản của vợ chong

khi ly hơn. Theo đĩ

+ Trong trường hop vo chẳng kể lip hơn tước trước khi kết hơn thì “Tai sản được phân chia như hơn ước đã định (nên cĩ). Thành phần khối tài

sản là thành phan hiện hữu vào ngày khởi tổ. Người phối ngẫu cĩ lỗi sé mắt

hét những biệt lợi mà người kia danh cho mình do hơn ước hoặc từ ngày kết

hơn. Người phối ngẫu khơng phạm lỗi gữ nguyên những biệt lợi ma người

Jga dành cho”

+ Trong trường hợp vơ chẳng khơng cĩ hơn ước thi “ngoai trừ tải sẵn

riêng của hai người, tai sẵn chung sé chia đơi Phan của mỗi người sẽ bị khẩu.

`“ Đền IS BS mật din swim 1972, Bbw 90 Sic it số 19t nim 1964

<small>'S Đền 199,200 Bộ hit din nựhãm 1972; Đều 91, 03,93 Sic hột số 1864 năm 1866</small>

19

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

trừ số tiên cấp dưỡng mà người nảy đã được hưởng trong thời gan thủ tục ly hôn tiến bánh, nhưng nếu phân nay it hơn số tiên cập dưỡng, bên kia sé không,

được đời lại sô sai biết do”

"Như vậy, pháp luột điền chỉnh vấn để ly hôn và hậu quả pháp lý của ly hôn thời kỷ nảy ở miễn Nam nước ta cũng đã có các quy định tương đối rõ rang vẻ nội dung các van đẻ cân phải gidi quyết khi vơ chồng ly hơn. Các quy

định nảy vẫn cịn mang nhiều quan điểm của nha lâm luật tư sẵn như quy định gii quyết ly hôn dựa vào lỗi của vợ, chồng, khi ly hơn ma bên ảo có lỗi dẫn đến ly hơn thì phải bỗi thường về vat chất va tỉnh thin cho bên kia, hoặc nếu có lối sẽ khơng được nhân tiên cấp dưỡng hay được nuôi con.

1.2.4. Các quy định về hậu quả pháp lý cửa ly hôn theo luật hin

nhân và gia đình của Nhà mước ta từ năm 1945 đến năm 2000

1.2.4.1 Sắc lành số 159 - SLngay 17/11/1950 cũa Chủ tịch nước quy định về ly hôn

Cách mang tháng Tám (1945) thành công đã đưa dân tộc Việt Nam. bước sang trang sử mới. Ngày 02/9/1945, Hé Chủ Tích đã đọc Bản tun. ngơn độc lập khai sinh ra nước Việt nam dân chủ cơng hịa. Ngay từ những, ngày đâu thành lập, Đảng va Nhà nước ta đã quan tâm xây dựng hệ thông pháp luật điều chỉnh mọi mặt của đời sng kinh tế, văn hóa, zã hội , cũng cổ, xây dựng nên độc lập của đất nước. Do điều kiện lịch sử phải đơi phó với "thủ

trong gặc ngồi”, nhà nước ta không thé xây dựng ngay được một hệ thing

pháp luật hoàn chỉnh Các văn bản pháp luật do Nhà nước ta ban hành chủ

yêu la sắc lệnh, chỉ thị của người đứng dau nha nước vả các cơ quan có thẩm. quyền.

Vé ly hơn và hậu quả pháp lý của ly hôn, Sắc lênh số 159 ~ SL ngày, 17/11/1950 (gọi tất là Sắc lênh sô 159 - SL) của Nhà nước ta đã ghỉ nhận

quyển sản ly hơn bình đẳng giữa vợ chồng. Quyển này là quyển nhân thân của

‘Diu 200,201 Bộ hit din enim 1072; Đầu 9¢ SẮC hit số 18164 năm 1964 20

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

vợ, chẳng mà chỉ cho phép vơ, ching mới có quyển zản ly hơn. Hai vợ chẳng

có thể xãn thuận tình ly hơn hoặc một bên vo, chẳng có quyển zin ly hơn. Sắc

lệnh đã quy định có 5 duyên cớ ly hôn chung cho cả hai vợ chồng la ngoại tinh, một bên bị can án phạt gam, một bên bỏ nhà đi quả hai năm khơng có duyên cỡ chính đáng, một bên mắc bệnh điên hoặc một bệnh khó chữa khỏi

hay vợ chồng tinh tinh khơng hợp hoặc đổi zử với nhau dén mức không thé

sống chung được” Sắc lệnh đã thực hiện nguyên tắc bao vệ phụ nữ có thai và

thai nhi, trường hop ly hơn ma người vợ có thai thì vợ, chồng có thé xin Tịa án cho hỗn đến sau ky sinh nở mới gidi quyết ly hôn; quy định thống nhất

uật lệ vé ly hơn trong tồn quốc.

‘Vé hậu quả pháp lý của ly hôn, tại mục IIT của Sắc lệnh đã quy định gi quyết các vẫn để về con chung, vé cấp dưỡng midi con, vẻ trách nhiệm của vợ, chẳng trong trường hợp có đến việc phải ly hơn. Theo đó,

“Toa an sẽ căn cứ vào quyển lợi của các con vi thảnh niên để ân định việc

chúng Hai vợ chẳng đã ly hôn phải cùng

'về việc nuôi dạy con, mỗi người tùy theo khả năng của mình”

trơng nom, ni ning va day chủ phi tỉ

Khi Tịa án gi quy, " trong trường hợp xét xử mà một bên có lỗithì

Toa an có thé bắt bên đó bồi thường phí tổn cho bên kia"?

‘Nhu vậy, Sắc lênh số 159 - SL chưa quy đính được đây đủ vẻ hu quả pháp lý cẩn phải gi quyết khi Toa an xử các vụ việc ly hôn Đặc biệt về van đề chia tài sản chung của vo chẳng khi ly hơn Lý do có lẽ bởi vào thời kỳ nảy "Nhà nước ta chưa có các quy định vẻ chế độ tài sản của vợ chồng Bên cạnh Sắc lênh số 150 - SL quy định vẻ ly hôn, trước đó, Nhả nước ta đã ban hành

Sắc lênh số 97 - SL ngày 22/5/1950 với nôi dung sửa đỗi một sơ quy 1é và chế

đính trong dân luật (cũ). Trong Sắc lệnh số 97 - SL này chưa có các quy định

về chế độ tải sản của vợ chéng Co thể việc gãi quyết chia tai sản của vợ

"Diba 6 lắc lạnh 8 19 — SL. ' Đền 7 đắc nh 9819 - SL

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

chồng ici ly hôn vẫn được theo các quy định trong các bộ luật dân sự trước đây trên nguyên tắc không trai với quyên lợi của chính thé nhà nước dân chủ

cơng hịa vả của nhân dén lao đơng,

Nhìn chung, di cịn có han chế nhưng bước đầu pháp luật HN&GĐ

của Nha nước ta đã thể hiện tinh dân chủ vả tiên bộ hơn hin so với hệ thông

pháp luật của nha nước thực dân, phong kiên

1.3.4.2 Luật hôn nhân và gia đình năm 1950

Sau ngày kháng chiến chong thực dân Pháp thing lợi (1954), cach mang Việt Nem thực hiện hai nhiêm vụ chiến lược: Xây dựng chủ nghĩa zã hội 6 miễn Bắc và thực hiện cách mang dân tộc, dân chủ nhân dân, đâu tranh. thống nhất nước nhà ỡ miễn Nam.

Thực hiện cuộc cách mang ruộng dat, xóa bỏ tư hữu v ruộng đất, bóc lột của địa chủ phong kiển, xác lập chế độ công hữu vé tu liệu sản xuất là cơ

sở kinh tế để Nhà nước ta zây dựng một hệ thống pháp luật hồn chỉnh, trong

đó có Luật HN&GĐ. Tại kỳ họp thứ 11, Quốc hơi khóa I ngày 29/12/1959 đãi chính thức thông qua Đạo luật số 13 vẻ HN&GD (Luật HN&GĐ năm 1959), Luật được Chủ tích nước ký lệnh cơng bổ ngày 13/01/1960. Luật gồm 6 chương, 35 điển, đã quy định điểu chỉnh một số van để vẻ HN&GD như nguyén tắc chung, kết hôn, quyên loi và ngtĩa vu của vơ chẳng, nghĩa vụ vả quyên lợi của cha me và con cái.

Quy định chế định ly hôn, Luật HN&GĐ nim 1959 đã ghỉ nhân quyền

tự do ly hơn bình đẳng cia vợ chồng với hai trường hợp ly hôn theo luệt định.

14 thuên tinh ly hôn và mét bên vợ, chẳng zin ty hôn”, thực hiện nguyên tắc

bão vệ phụ nữ có thai va thai nhỉ khi gai quyết ly hơn, Rồi Jy hơn mã người vợ

có thai thì người chéng chi có thé xin iy hơn sau kit vợ 2a sinh con được một.

năm. Điều hạn ché này không áp dung đỗi với việc xin ly hôn của người voTM

"pad 25, ĐẪu 36 Iộthôn hữnvà sta dn 1959

<small>" Bi 27 ut vr gia non 1259</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

Hậu quả pháp lý của ly hôn theo Luật HN&GD năm 1959 đã được dự liêu toàn dién va đẩy đủ. Khi quyết định ly hơn, Tịa án gi quyết các van dé

trả của Việc chia tai sản sẽ căn cử vào sự dong góp vé cơng sức của

Vào tỉnh hình tải sản và tinh trang cu thé cia gia định Lao động của gia định.

được coi như lao động sản suất. Khi chia phải bao vệ quyển lợi của người vơ

và con cái va lợi ich của việc sẵn xuất”

- Vẻ vấn dé cập dưỡng giữa vợ và ching, Luật quy định khi ly hôn, nền một bên túng thiếu yêu câu cấp dưỡng, thì bên kia phải cấp dưỡng tùy theo khả năng của mình Khoản cấp dưỡng và thời gan cấp dưỡng sẽ do hai tên théa thuân, trường hợp hai bên không thỏa thuận với nhau được thì Tịa án nhân dân sẽ quyết định. Khi người được cap dưỡng lay vo, lây chẳng khác

thì sẽ khơng được cấp dưỡng nữa”.

- Về con chung, Luật HN&GĐ năm 1959 thực hiện nguyên tắc bảo vệ

quyển lợi của các con, vợ chồng đã ly hôn vẫn có mọi nghĩa vu và quyên lợi

đổi với con chung. Khi ly hôn, việc gao con cho ai trồng nom, nuôi nắng và giáo dục con cái chưa thành niên, phải căn cứ vào quyên lợi moi mặt của con cái. Về nguyên tắc, con còn bú phải do me phụ trách Người khơng giữ con

vẫn có quyển thăm nom, săn sóc con. Vợ chồng đã ly hơn vẫn phải cùng chịu. moi phí tin về việc ni nắng va giáo dục con, mỗi người tùy theo khả năng. của mình Vì lợi ích của con cái, khi cần thiết có thể thay đổi việc ni giữ hoặc việc góp phan vào phi tin nuôi nâng, gáo duc con cái. Việc trông nom, nuôi nang va giáo duc con cái, việc gop phan vao phí tổn ni nẵng va giáo.

<small>Đầu 38, Diu 29 ậthôn nhằnvi ga đản năm 1059</small>

<small>ilu 39 Liệt hơn nhân vì gà daha 1089</small>

3

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

dục con cái sẽ do hai bên thỏa thuận gãi quyết. Trường hợp hai bên không

tha thuận với nhau được hoặc trong sư théa thuận xét thay cỏ chỗ không hợp

lý thì Tịa án nhân dân sẽ quyết định”.

Như vậy, các quy định vẻ hậu quả pháp lý của ly hôn theo Luật

HN&GĐ năm 1959 của Nhả nước ta đã thể hiện nhiều nôi dung mới so với hệ thống pháp hit thời kỷ Pháp thuộc. Các quy định này thể hiện bản chất tốt

dep của chế đô mới, bảo về quyển công dân, các quyền cơ ban cửa cá nhên vẻ HN&GĐ; trong đó tap trung bao vệ quyền và lợi ích hợp pháp cia người vợ và các con chưa thành niên khi ly hôn. Đặc biệt, Luật đã quy định giai quyết

các trường hợp ly hôn của vợ chồng không dựa vảo lỗi ma dựa vào bản chất

của hơn nhân đã tan vỡ, mục đích hơn nhân nhằm xây dựng gia đình hịa

thn, dân chủ, hạnh phúc đã khơng thể đạt được.

Tuy vây, Lut vẫn cịn hạn chế là chưa quy định rõ rằng và day đủ vẻ

nguyên tắc chia tải sản chung của vợ chẳng khi ly hôn, mắc dit Luốt HN&GĐ. năm 1959 đã quy định về chế độ tải sản chung của vợ chẳng với toàn bộ tải sản do vợ hoặc chồng tạo ra hoặc có được từ trước khi kết hơn hay trong thời kỳ hôn nhân đều là tài sản chưng của vợ chẳng

1.3.4.3. Luật hơn nhân và gia đình năm 1986

- Ngäy 30/4/1075 đã đánh dâu một kỹ nguyên mới của dên tộc Việt ‘Nam: Miễn Nam được gi phóng, đất nước thống nhất tiền tới xây dựng chủ nghĩa xã hội. Theo Nghỉ quyết số 76 - CP ngày 25/3/1977 của Hội đồng chính phủ đã quy định vé việc bai bỏ hệ thống pháp luật của chế đô nguy quyền Sai Gịn, thực hiện hệ thơng pháp luột thơng nhất trên cả nước, trong đó có Luật HN&GĐ năm 1959

Vào gai đoạn nay, sự phát triển của các diéu kiện về kanh tế, xã hội vả.thực tiễn các quan hệ HN&GĐ đã JA nhu cau khách quan để Nha nước ta xâydựng Luật HN&GÐ năm 1986 trong gai đoạn đầu của thời kỳ đổi mới Các

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

quy định vẻ chế đô HN&GĐ của Hiến pháp năm 1980 là cơ sỡ pháp lý để

Nha nước ta zây dựng Luét HN&GD mới”. Luật HN&GĐ năm 1986 được

Quốc hội khóa VII kỹ họp thứ 12 thơng qua ngày 29/12/1986 và được Chủ tích Hội đồng Nba nước cơng bé ngày 03/01/1987. Luật đã kế thừa các quy đính tiên bộ trong Luật HN&GĐ năm 1950 trước đây và quy định một số nội dụng mới

Vẻ van để ly hôn và hậu quả pháp lý của ly hôn, cũng như Luật HN&GĐ năm 1959, Luét HN&GĐ năm 1986 ghi nhận quyển tự do ly hơn của vợ chồng bình đẳng va tự nguyện thông qua hai trường hợp thuận tình ly

hơn và ly hơn theo một bên vợ, chẳng yêu cảu”. Nội dung căn cứ gãi quyết

ly hôn vẫn được Luật quy định dựa trên bản chất của quan hệ hôn nhân đã tan. vỡ, giữa vo ching đã có méu thuấn sâu sắc, tỉnh trạng vợ chẳng trằm trong, đời sống chung không thể kéo dai, mục dich của hôn nhân không đạt được Luật vẫn quy định ban chế quyển sin ly hôn của người chồng nhằm bão về

quyển lợi của phụ nữ va tré em, trường hop người vợ có thai thì người chẳng

chỉ có thé xin ly hôn sau khi vợ đã sinh con được một năm” và điều hạn chế

ly hôn này chỉ áp dụng đối với người chẳng

-_ Về chia tải sản của vơ chẳng khi ly hôn, khác với Luật HN&GĐ năm 1959, đối với chế dé tai sản của vợ chồng theo hét định, Luật HN&GĐ, năm 1986 đã quy định ghi nhân bên cạnh chế độ tai sản chung của vợ chẳng,

thì vợ, chẳng có quyển có tai sản riêng”. Vì vậy, khi vợ chồng ly hơn, trên

ngun tắc tơn trong va bảo đêm quyển tự định đoạt của vơ, chẳng vẻ tai sẵn,

Luật đã quy định cụ thể vẻ nguyên tắc chia tai sẵn chung của vợ chồng khi ly

hôn, trước tiên sé do hai vợ chéng tự théa thuần với nhau va phải được Tịa án. cơng nhân, nêu khơng thỏa thn được thi Tịa án sẽ quyết định. Tòa án quyết

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

định theo nguyên tắc: Tai sin riêng của bên nào thi van thuộc quyển sở hữu

của bên đó. Tai sản chung của vơ ching được chia đơi nhưng có xem xét hợp.

ly đến tình hình tải sản, tinh trạng cụ thé của ga đỉnh vả cơng sức đóng gop

của mỗi bên” So với Luật HN&GĐ năm 1959, Luật đã quy định cu thé

nguyên tắc chia đôi tai sẵn chung của vợ chồng khi ly hơn. Bên cạnh đó, Luật đã quy định vẻ chia tải sản trong trường hợp vo chồng sống chung với gia định bên nhà chéng hay nhà vơ. Khi ly hôn, phải bảo đảm quyển lợi cho người vo hoặc người chẳng được trích chia một phản tai sin chưng của gia

đình tương ứng với cơng sức đóng gop của họ vao việc xây dựng, phát triển

tải sin của gia đỉnh Lao động trong ga đính được coi như lao động sẵn xuất

- Về van dé cấp dưỡng giữa vợ chéng, Luật van quy định bảo dim

quyển lợi được cấp dưỡng của vợ, ching khi ly hôn nếu gặp khó khăn túng thiêu vả có yêu cầu bân lúa cấp dưỡng theo khả năng của mình Khoản cấp dưỡng va thời gian cấp dưỡng sẽ do hai bên théa thuận Néu khơng théa thuận

được với nhau thì TAND quyết định. Kht hoàn cánh thay đẫt mét hoặc hai u cầu Tòa án sửa đối mite cắp dưỡng và thời gian cắp dưỡng Nếu người được cắp đưỡng kết hôn với người khác thì khơng được cắp dưỡng

- Vẻ quan hệ giữa cha mẹ và con sau khí ly hơn: Luất HN&GĐ năm.

1986 vẫn quy định tương tự như Luật HN&GĐ năm 1950. Theo đó, về nguyên tắc chung, vợ chéng đã ly hơn vẫn có mọi ngiĩa vụ và quyền đổi với

con chung Khi ly hôn, việc giao con chưa thành niên cho ai trông nom, nuôi dưỡng, giáo dục phải căn cứ vào quyển lợi mọi mắt của con Nêu con còn bú được giao cho người me ni giữ: Người khơng ni giữ con có ngiĩa vụ và

quyển thăm nom, chăm sóc con va phải đóng gop phí tin ni đưỡng, giáo dục con. Néu trì hỗn hoặc lẫn tránh việc đóng gop thì TAND quyết định.

<small>© bu 43 Lait hãnnhậnvà gà địt năm 1986ilu 43 mật hơn nhận vì ga daha 1986</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

'khẩu trừ vào thu nhập hoặc buộc phải nộp những khoản phí tổn đó. Vi lợi ích của con, khi cân thiết, có thé thay đổi việc mudi giữ con hoặc mức dong góp.

phi tn ni dưỡng, giáo duc con"

Nhu vậy, các quy định vẻ hậu quả pháp lý của ly hôn theo Luật

HN&GĐ năm 1986 của Nha nước ta, vẻ cơ bản vẫn được kế thừa va phát triển từ quy định của Luật HN&GĐ Năm 1959. Luật đã có một số quy định

mới, đặc biệt là nguyên tắc chia đôi tả sản chung của vợ chẳng khi ly hôn va nguyên tắc chia tải sẵn trong trường hợp hai vợ chẳng cịn sơng chung với gia định

1.3.4.4 Luật hơn nhân và gia đình năm 2000

Sau hơn 10 năm thực hiện Luật HN&GD năm 1986, bên cạnh những kết quả đạt được trong việc xây dựng va cũng cổ chế độ HNđ&GĐ ở nước ta, Luật HN&GĐ năm 1986 cũng đã bộc lô một số hạn chế nhất định cần được

sửa đổi, bd sung cho phủ hợp với tình hình mới của công cuộc đổi mới toản.

diên vé kinh tế, xã hội của đất nước

"Ngày 09/06/2000, Quốc hội khóa X, kỳ hop thứ 7 đã chính thức thơng qua (Dự thảo) Luật HN&GĐ năm 2000. Luật có hiệu lực từ ngày 01/01/2001 Luật được kết cầu thành 13 chương, với 110 điều, quy định day đủ vẻ các quan hệ HN&GĐ cần điều chỉnh

Trên cơ sỡ kế thừa và phát triển các quy định của Luật HN&GĐ năm 1959 và 1986, Luật đã quy định cụ thé về các nguyên tắc cơ ban của chế đô

HN&GD (Điều 2); bảo về chế đô HN&GĐ (Điều 3); Về áp dụng phong tục, tập quán về HN&GĐ (Điêu 6)... So với Luật HN&GD năm 1986, Luật để quy.

đính nhiễu nội dung mới, cụ thé hơn liên quan dén điều kiên kết hôn, quan hệ

pháp luất giữa vợ chồng, van để nuôi con nuôi, cấp dưỡng giữa các thành viên của ga đình, quan hệ HN&GĐ có u tổ nước ngồi

<small>` Bầu 4, Diu 45 mậthôn nhầnvi gu đàn năm 1005</small>

”

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

‘Vé vấn dé ly hôn vả hấu quả pháp ly của ly hôn, Luật vẫn ghi nhận tôn. trong va thực hiển quyển tự do hôn nhân, bao dim quyển tự do, tư nguyên ly hôn của vợ chồng theo hai trường hợp thuận tinh ly hôn và một bên vợ, chẳng,

yêu cầu ly hôn”, Trước khi gãi quyết cho vơ chồng ly hơn, Tịa an phải tiền.

hành thi tục hịa giii đồn tụ là thủ tục pháp lý bắt buộc phải có. Nếu hoa giãi đồn tụ khơng thảnh thì Tịa án mới gii quyết vụ việc ly hơn. Đắc biết, Luật

đã quy định vẻ nôi dung căn cử dé Toa án gãi quyết cho vơ chồng ly hôn. 1ä quan điểm thông nhất trong thực.

án Luật thực hiện nguyên tắc bảo về bả me vả trễ em, quy định han chế giãi quyết các vụ việc ly hôn của Toa

quyên sin ly hôn của người chẳng khi người vơ dang có thai hoặc đang ni

con dưới 12 tháng tuổi.

Noi dung các vẫn để trong hậu quả phá lý của ly hôn được kể thừa và phát triển từ Luật HN&GĐ năm 1986 trước đây, tuy nhiên, Luất cũng quy

định bổ sung nhiều nội dung mới, phù hợp với thực.

Tĩnh vực HN&GĐ.

đời sông xã hội trong

- Vé quan hé nhân thân giữa vợ chồng, khi bản án, quyết định cho ty hơn của Tịa án có hiệu lực pháp luật thì quan hệ hơn nhân được chấm dứt, khơng phu thuộc vào ý chí cia vợ chẳng,

- Vé chia tải sản của vơ chẳng khi ly hôn Luật HN&GĐ năm 2000

vẫn quy định ché độ tai sản của vo chẳng như Luất HN&GĐ năm 1986. Bên

cạnh tải sản chung của vợ chồng thi vợ, chồng có quyển có tai sản riêng

"Trên nguyên tắc tôn trong va bao dam quyển sở hữu của vợ chẳng, khi ly hôn, Luật quy định việc chia tải sản do vợ chồng tư thỏa thuần, nếu khơng thưa thn được thì u câu Tịa án gi quyết

<small>‘ilu 65, Đầu 90, Đều 81 Init hônnhậngi ga đồn sâm 200,</small>

<small>abu 27,28, 2,30, 32,33 Lait hina và gu dh năm 2000</small>

28

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

Khi gi quyết hêu quả pháp lý về chia tai sản của vợ chồng ly hôn,

Luật quy định các nguyên tắc và trường hợp cụ thể để chia. Theo đó, tài sản.

riêng của bên nảo thi thuộc quyển sở hữu của bên đó. Tai sản chung của vo chồng về nguyên tắc được chia đối (bởi lẽ Luật HN&GĐ năm 2000 đã quy

định cụ thể tai sản chưng của vợ chẳng thuộc sỡ hữu chung hợp nhất, trong đó

phân quyển sở hữu đối với tai sản chung của vợ chồng luôn được sắc định là

‘bang nhau), có xem xét đến hoản cảnh của mỗi bên, tinh trạng tải sản, cơng. sức đóng góp của vợ, chong vào việc tao lập, duy trì, phát triển tai san chưng.

Lao đông của vợ, chẳng trong gia đỉnh được coi như lao đơng có thu nhập Khi chia, phải bao vé quyển, lợi ich hợp pháp của vợ, con chưa thành niền. hoặc đã thành niền bị tản tật, mất năng lực hành vi dân sự, không có khả năng

ao đơng và khơng có tai sản dé tự ni minh, Bao vẻ lợi ích chính dang của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh vả nghề nghiệp để các bên có diéu kiện

ấp tuc lao động tạo thu nhập. Tai sn cia vơ chồng được chia bằng hiện vat hoặc theo gia tr. Bên nao nhên phan tài sản bằng hiện vật có gá trị lớn hơn. phân minh được hưởng thi phai thanh toán cho bên kia phin chênh lệch. Việc thenh toán nghĩa vụ chung vẻ tai sản cia vợ chéng do vợ chẳng thỏa thuận,

néu khơng thỏa thuận được thi u cầu Tịa án gai quyết”.

Luật cũng quy định chia tài sản cho vợ chồng trong trường hợp vợ chồng còn sống chung với ga đình mã ly hơn, trường hợp chia qun sử dung đất, chia nhà ở thuộc sỡ hữu chung cia vơ chồng hoặc bảo dim quyển lợi của

vợ, chống trong trường hop nhà ở là tai sản riêng của bên kia” Với các

trường hợp cu thể, Luật đã dự liêu được các nguyên tắc chia tải sản của vợ chồng “dat lý thầu tỉnh”

- Vẻ cấp dưỡng giữa vợ chẳng khí ly hơn Luật HN®&GĐ năm 2000 đã quy đính mét chương riêng về cấp dưỡng giữa các thành viên của gia đình

<small>in 95 Lait hơn nhận vag đền năm 2000</small>

<small>Đền 96,97, 8, 89 Lait hãnnhân vì gh nh năm 20)</small>

3

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

(Chương VD, trong đó có ngiãa vụ cấp dưỡng gữa vơ chồng khi ly hôn (Điều 60). Theo nguyên tắc chung, khi ly hôn, nếu một bên khó khăn, túng thiểu có yên cầu cấp dưỡng mã có lý do chính đáng thi bên kia có ngiĩa vụ cấp dưỡng theo khả năng của minh, Tòa án căn cử vao các quy định vé mức cấp dưỡng,

thời gan cấp dưỡng, phương thức thực hiện ngiĩa vụ, thay đổi hoặc cham đứt ngiĩa vụ cấp dưỡng trong Luật HN&GĐ năm 2000 để quyết định khi vợ,

chồng có yên cẩu và có căn cứ

- Về quan hệ giữa cha mẹ vả con: Luật vẫn thực hiện nguyên tắc chung vợ chơng ly hơn van có mọi nghĩa vụ vả quyền đối với con chung. Sau 'khi ly hôn, vợ, chong vẫn có nghia vụ trơng nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo.

duc con chưa thành niên hoặc đã thành niền bị tan tật, mắt năng lực hảnh vi

dn sự, khơng có khả năng lao đơng và khơng có tai sản để tự ni mình.

Người khơng trực tiếp ni con có ngiĩa vu cấp dưỡng ni con.

Vo, chồng thưa thuận vẻ người trực tiếp nuôi con, quyền và ngiĩa vụ

của mỗi bên đốt với con sau khi ly hôn, nên khơng théa thuận được thi Tịa án

quyết định giao con cho một bên trực tiếp mudi căn cử về quyển lợi mọi mặt của con Luật đã quy định một số nội dung mới như trường hop giao con chưa

thành niên từ đủ chín tuổi trở lên cho bên néo ni dưỡng, chim sóc, giáo dục trực tiếp thì phải xem xét nguyên vọng của con Trường hợp con dưới ba tuổi

thì về nguyên tắc được giao cho người me trực tiép ni, nên các bên Khơng,

có théa thuận khacTM.

Luật nay đã quy định về van dé thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn (Điều Ø3), yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con phải vì quyền.

lợi của con và được thực hiện trong trường hợp người trực tiếp nuôi con không bao đâm quyền lợi về mọi mit của con và phải tính đến nguyên vọng,

của con, nếu con đã từ đủ chín tuổi trở lên Đặc biệt, Luật đã quy định cụ thể

về quyển thăm nom con sau khi ly hôn của bên không trực tiép mudi con.

ˆ Bầu 92 int natin vg hon 200

30

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

(Điền 94); khơng ai có quyển căn trở người đó thực hiện quyển nay. Trường, hop lam dung quyển nảy nhằm gây cin trở hoặc ảnh hưởng sảu đến việc trơng nom, chăm sóc, gáo dục, nuôi dưỡng con thi người trực tiếp nuôi con có quyển u cầu Tịa án han ché quyển thẩm nom con của người đó.

31

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

KET LUẬN CHƯƠNG L

Hơn nhân và gia định (trong đó có ly hôn) la những hiện tượng 22 hội, trong 24 hôi có gai cấp, các quan hệ HN&GD được diéu chỉnh bằng pháp luệt

thể hiện ý chí của Nhả nước.

Chương 1 luận văn đã nghiên cứu các nội dung:

1. Xây dựng các khái niệm ly hôn va hâu quả pháp lý của ly hơn. Theo

đó, ly hơn được hiểu lš việc chim dứt quan hệ vo chẳng trước pháp hit, theo

yên cầu của vợ, chẳng hoặc cả hai vợ chồng khi bản án, quyết định ly hơn của Téa án có hiệu lực pháp luật.

Khi Tòa án gi quyết vụ việc ly hôn theo yêu cẩu của vo chồng, đồng, thời Téa án phải gidi quyết các vẫn để liên quan đến việc chấm dút hôn nhân như về quan hé nhân thân và tải sin của vợ ching, quyển va ngiĩa vụ cấp dưỡng giữa vợ và chồng (nêu có), chia tai sẵn của vợ chồng và gii quyết van đề về con chung chưa thành niên của vợ chồng, Đó chính la hậu quả pháp lý của ly hơn.

2. Hệ thông pháp luật ở Việt Nam qua các giai đoạn và chế đô sã hội đền đã quy định vẻ ly hôn và hâu quả pháp lý của ly hôn phù hop với ý chỉ

của nha nước, quan điểm của nha lm luật dựa trên sự phát triển của các điều

kiện vé kinh tễ, sã hội, truyền thông, têp quán.

3. Theo quy định pháp luệt vé HN&GĐ của Nhà nước ta từ năm 1945

đến nay, phù hợp theo từng gai đoạn phát triển về kinh tế, xã hội vả thực tiễn

các quan hệ HN&GB đêu quy định điều chỉnh van để ly hôn. Pháp luật bao hộ quyển tu do ly hôn của vợ chẳng, quy định gi quyết ly hôn theo đúng ban chất của hôn nhân đã tan vỡ, Các quy định vẻ hâu quả pháp lý của ly hơn dẫn được hồn thiện trên ngun tắc bao về quyên, lợi ichhop pháp của vợ chồng, các con và các thành viên của gia đình:

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

CHUONG 2

NOIDUNG QUY ĐỊNH VE HẬU QUA PHAP LY CUALYHON THEO LUAT HON NHÂN VÀ GIA ĐÌNH NĂM 2014 2.1. Quan hệ nhân thân giữa vợ và chồng.

2.1.1. Về nội dung các quyền và nghĩa vụ nhân thân giữa vợ c

<small>ng</small>

Hau quả pháp lý vé quan hệ nhân thân giữa vợ chồng sau khi ly hôn. với nội dùng là các quyển, nghĩa vu về nhân thân giữa vợ và chồng theo luết đính được thực hiện và áp dụng như thể nào, Theo nguyên tắc chung, khi bản án, quyết định ly hơn của Tịa án có hiệu lực pháp luệt, quan hệ hôn nhân chim đút. Cân thấy ring, vẻ hiệu lực pháp lý các phán quyết của Tòa án gidi quyết các vụ việc ly hôn, theo quy định của pháp luật tô tụng dân sự hiện

hành Đối với các ban án so thấm của Tịa án vẻ ly hơn chỉ phát sinh hiệu lực kể từ ngày ban án giai quyết ly hôn của Tịa án có hiệu lực pháp luật. Nghia a, kể từ ngày Tòa án cap sơ thẩm tuyên án, nêu sau hạn 15 ngày kể từ ngày. tuyên án ma các đương sự không kháng cáo, viện kiểm sát nhân dân.

(VKSND) khơng kháng nghĩ thì bản án đó có hiệu lực pháp hót. Trường hợp có kháng cáo hoặc có kháng nghỉ thì bản án ly hơn đó chưa có hiệu lực pháp

luật và sẽ được giải quyết lai theo thủ tục phúc thẩm. Chỉ khi Tòa án xét xử theo thủ tục phúc thẩm thi ngày Téa án tuyên án lä ngày ban án ly hơn có hiệu

lực pháp luật. Trưởng hợp vợ chẳng thuận tình ly hơn, xét thấy cả hai vo chồng đêu thực sự từ nguyên xin ly hôn, không bị cưỡng ép, không bị tie đối và đã théa thuận được với nhau về chia tài sản và con chung, quyền lợi chính. đáng của vợ và các con chưa thành niên được bảo đảm thì Tịa án quyết định cơng nhân thuận tình ly hôn và sự thỏa thuận của bai vợ chẳng gi quyết vẻ tải sin chung và con chung, Quyết định thuận tinh ly hơn của Tịa án có hiệu lực pháp luật, các bên khơng có quyển kháng cáo, VKSND khơng có quyển.

kháng nghị

33

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

ngiĩa va nhân thân giữa vợ chồng phát sinh và được thực hiến gin liên với hai vợ chẳng tử khi kết hôn thi nay được chấm dứt

Đồi với các quyền, nghĩa vụ nhân thân ma vợ, chẳng với tư cách là

không tt gao thì nay được chấm đút Ngiĩa lâ, những quyển va

công dân như các quyền vẻ họ, tên, tôn gáo, quốc tịch, nơi cư trú, nghề nghiệp, tham gia các hoat động chính trị, văn hoa, zã hơi... thì khơng phụ thuộc vào hiệu luc của ban án, quyết định ly hơn của Tịa án.

‘Vé quyền kết hơn, vợ, chẳng đã ly hôn (bản án, quyết định ly hôn của Tịa án có hiệu lực pháp luật) sẽ có quyển kết hôn với người khác, không trái với nguyên tắc hôn nhân một vợ một chẳng. Trường hợp sau khi ly hôn, hai bên lạ tái hop chung sông với nhau la quyển của họ, tuy nhiên cần phân biệt ‘Néu bai bên chỉ chung sông với nhau như vợ chéng mà khơng đăng ký kết

nơn thì khơng được cơng nhận là vợ chẳng”, không phat sinh các quyển va

nghĩa vụ nhân thân giữa vợ chồng theo luật định. Nếu kết hôn nhằm thực hiện các quyền và ngiĩa vụ giữa vợ chẳng thi họ phải tiến hành thủ tục đăng ký kết

hơn và việc kết hơn đó phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyển cơng

nhân, cấp gay chứng nhân kết hôn. Vẻ nguyên tắc, vợ chẳng đã ly hôn ma

muốn ác lêp lại quan hệ vợ chồng thì phải đăng ký kết hơn?"

<small>"bila lá 15,16 init hơnnhân vig đền nấm 2014</small>

<small>ˆ* Đền 9 ậthôn nhânvi ga đầh năm 2014</small>

4

</div>