Luận văn thạc sĩ Luật học: Đình chỉ điều tra trong tố tụng hình sự và thực tiễn thi hành tại tỉnh Bắc Kạn

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (7.66 MB, 93 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

BỘ GIAO DỤC VÀ ĐẢO TẠO BỘ TUPHAP

TRUONG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI.

Fe tod

DINH TRUNG TINH

ĐÌNH CHỈ DIEU TRA TRONG TO TUNG HÌNH SU VA THỰC TIEN THI HANH TẠI TINH BAC KAN

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

(Định hướng ứng dụng)

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

BO GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TAO BỘ TƯPHÁP. TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

ĐINH TRUNG TÌNH

ĐÌNH CHỈ DIEU TRA TRONG TĨ TUNG HÌNH SỰVA THỰC TIẾN THI HANH TẠI TINH BẮC KAN

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

LỜI CAM DOAN

Tôi xin cam đoan đây 1a cơng trình nghiên cứu khoa học độc lậpcủa riêng tôi

Các kết quả nêu trong luận văn chưa được cơng bố trong bat kycơng tình nao khác. Các số liệu trong luận văn là trung thực, có nguồn.

gốc rõ rang, được trích dẫn dung theo quy định.

Tơi xin chiu trách nhiềm vẻ tính chính xác và trung thực của luận.van này,

TÁC GIẢ LUẬN VAN

Dinh Trung Tình

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

DANH MUC BANG BIEU

Bang 2.1 thong kê số vụ án và số bị can được đình chi điều tra tại tinh

Bắc Kạn 2014-2018)... ~.41

Bang 2.2. Thống kê các trường hợp đình chỉ điều tra tại tinh Bắc Kan

(014-2018) 42

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

CHUONG 1. NHỮNG VAN DE LY LUẬN VA PHAP LUẬT T6 TUNG HINH SU VIỆT NAM VE ĐÌNH CHỈ DIEU TRA.

111. Những vấn đề lý luận về đình chi điều tra trong tố tụng hình sự

1.1.1. Khái niệm đình chỉ điều tra trong tơ tung hinh swe

1.12. Ý nghĩa của đình chỉ điều tra trong tơ tung hình sự...

1.1.3. Cơ sở của việc quy định đình chi điều tra trong tơ tung hình su

1.2. Pháp luật tố tung hình sự việt nam về đình chi điều tra

12.1. Các trường hợp đình chi điều tra...

1.2.2. Thim quyên dink chi điêu tra...

12.3. Thủ tục đình chi điều tra

1.2.4. Đình chỉ điều tra theo thi: tục đặc big

Két luận chương

CHƯƠNG 2. THỰC TIEN THI HANH PHÁP LUAT TO TUNG HÌNH SU VE ĐÌNH CHỈ DIEU TRA TAI TINH BAC KAN VANHUNG GIẢI PHAP NÂNG CAO HIỆU QUA ĐÌNH CHỈ ĐIỂU TRA. me 2.1. Thực tiễn thi hành pháp luật tố tụng hình sự về đình chi điều tra tai tỉnh Bắc Kạn. 35

3.1.1. Khái quái chang. 35

3.1.3. Những ton tai, bat cập. 42

2.14. Nguyên nhân của những ton tai, bat cập . 4

2.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả đình chỉ điều tra trong tố tụng hình sự52

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

3.2.1. Giải pháp hoàn thiện pháp luật tơ tung hinh sự việt nam về đình chỉ

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

MỠĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài.

BLTTH năm 2015 được Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam khóa XI,kỳ họp thứ 10 thơng qua ngày 27/11/2015 và có hiệu lực từ ngày 01/01/2018 đã

ửa đổi, bổ sung một cách căn ban và toàn diện so với BLTTHS nim 2003 "Trong đó, điểm mới quan trong của BLTTHS năm 2015 là quy đính đẩy đủ, cụ thể trình tự, thủ tục tổ tụng trong mỗi giai đoạn nhằm khắc phục những hạn ché,

bat cập của BLTTHS năm 2003

Hiện nay, chất lượng cơng tác tư pháp nói chung, chất lượng hoạt độngđiêu tra nói riêng cịn chưa hiệu quả, có trường hop cịn bỏ lọt tơi phạm, làm

oan người vơ tôi, vi phạm quyển tự do, dân chủ của công dân. Thực tiễn thời gian qua vẫn cịn khơng ít trường hợp Cơ quan điều tra đính chỉ điều tra khơng,

đúng căn cứ do pháp luật quy định hoặc có căn cứ nhưng Cơ quan điều trakhông ra quyết định đính chỉ điều tra, vi pham quyển va lợi ich hợp pháp củabí can

"Trong khoa học luật tổ tụng hình sự Việt Nam hiện nay, van để đính chỉ

điều tra chưa được quan tâm nghiên cứu một cách đây đủ, tồn diện va có hệ thống Trong bối cảnh Việt Nam đang thực hiện cải cách từ pháp theo tỉnh

thân Nghị quyết sé 48-NQ/TW ngày 25/4/2005 của B6 Chính trì về chiến lượcxây dựng va hoàn thiên hệ thống pháp luất Việt Nam đến năm 2010, định

hướng đến năm 2020, dé phủ hợp với mục tiêu của chiến lược zây dựng và

"hoàn thiên hệ thống pháp luật, việc nghiên cửu để tai “Dinh chỉ diéu tra trong

tổ tung hình sự và thực tin thí hánh tại tinh Bắc Kạn” mang tinh cấp thiết cả vẻ lý luận và thực tiễn

2. Tình hình nghiên cứu dé tài

Trong khoa học luật tố tung hình sự Việt Nam, vẫn để đình chỉ điền

tra đã được dé cập ở những cắp đô và mức độ nghiên cứu khác nhau.

Ở cấp độ luận văn thạc s luật học, có mét số luận văn đã nghiên cứu. trực tiếp về định chi diéu tra trong tổ tung hình sự như: Luận văn Dinh chỉ

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

điều tra theo quy dinh của pháp Iuật tổ tung hình sự Viet Nam của tác giã

Trần Thị Thúy tai Trường Đại học Luật Hà Nội năm 2010,` Luận văn Dinh

chỉ điều tra trong tơ tung hình sự của tác giả Doan Thi Vịnh tai Khoa Luật Dai học Quốc gia Hà Nội năm 2010; Luận văn Tạm đinh chỉ và đình chỉ điều tra trong tơ ting hình sự Việt Nam của tác gà Nguyễn Anh Tuân tại

Trường Đại học Luật Ha Nội năm 2011.Š Luân văn Dinh chi điều tra trong 18 tung hình sự Việt Nam của tac giả Nguyễn Thanh Hương tại Trường Dai học Luật Hà Nội năm 2012;* Luận văn Dinh chỉ. km đồnh chi điều tra trong 16 tung hình sự của tác giả Nguyễn Xuân Lâm tại Trường Dai học Luật Ha Nội năm 2018; Luận văn Tam dinh chỉ và đình chỉ até

theo quy đinh của Bộ luật tổ tung hình sự năm 2015 của tắc giã Pham Thanh Thủy tại Trưởng Đại học Luật Hà Nội năm 2018Ẽ... Các luận văn nói trên

tra vu đn hình sue

chủ yếu lam sang tỏ các van để lý luận, pháp luật va thực tiễn đính chỉ điều

tra theo quy định của BLTTHS năm 2003. Một số luận văn đã phân tích các

vấn dé lý luân, pháp luật va thực tiễn theo quy định của BLTTHS năm 2015

nhưng chưa nghiên cửu chuyên sêu về đình chỉ điều tra. Trong khoa học luật

tổ tụng hình sự Việt Nam chưa có luận văn nghiên cứu chuyên sâu theo định. hướng tng dụng vẻ định chỉ điều tra và thực tiễn thi hanh tại địa phương,

G góc độ tạp chí chun ngành có một số bai nghiên cứu chuyên sâu.

về định chỉ điều tra trong tổ tung hình sự như. “Van để đình chỉ điều tra củaCơ quan điều tra" của tác giả Dinh Văn Qué trên Tap chi Téa án nhân dân

* Trần Thi Thúy (2010), Đỉnh clế đầu tra theo quy Anh cña pháp lui tổ tung lành se Hat

“Non, Luận vin thc đ luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội

2 Đồn Thi Vịnh (010), Binh ct đâu tra trong tơ tung lành su, Luận vẫn thae ĩ luật học,

Eos Luit Đại hoc Quốc gin Ha Nội l

ˆ Nguyễn Anh Tuần 2011), Tam đnh chi va Anh eli đầu tra trong tổ ting lành sự tật

‘Nam Luận văn hae đ luật học, Trường Đại hoe Luật Hà No

Ê Nguyễn Thanh Hương (2012), Binh el đấu tra trong tổ tung lành sự Bất Nom, Luận

vvên thạc luệthọc, Trường Đại học Luật Hà Nội

-Nguyễn Xuân Lâm (2018), Einh ch, tạm dink chỉ đầu ta trong tổ hang lành se, Luận‘yin thec đã luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội —_

Pham Thanh Thấy (2018), Tem đính chi và inh cht đu ra vu án lành sự theo guy anh

sữa Bộ lật tễ ting lành sự nấm 2015, Trường Đại học Luật Hà Nội.

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

số 9/1997,” “Van để đính chỉ tra va đính chỉ vụ án trong tổ tụng hình

su” của tác giả Vũ Gia Lâm trên Tap chi Luật học số 3/1999° “Vẻ thẳm

quyển đỉnh chỉ điều tra các vu án được khởi tô theo yên câu của người bị

hại” của tác giả Lê Văn Minh trên Tap chí Nhà nước và Pháp luật sơ 1/2001,° “Bản về quyết định tam đính chỉ, đính chỉ điều tra vụ an và bi can

theo quy định của Bộ luật tổ tụng hình sự" của tác giã Mai Văn Minh trên

Tap chỉ Kiém sát số Xuan 01/2006," “Công tác kiếm sát việc đính chỉ điều

tra năm 2015 của Viện kiểm sát nhân dân” của tác giả Nguyễn Duy Hồng.

trên Tap chi Kiểm sát số 03/2006; “Dinh chỉ điều tra và đính chỉ vu án hình.

su đối với trường hợp khơng có sự việc phạm tội va hành vi khơng cầu thành

tôi phạm” của tác gia Mai Văn Lư trên Tạp chi Kiển sat số 5/2008.”

“Những van để rút ra từ một số vụ an Téa án đã xét xử tun bị cáo khơng

pham tơi hoặc phải đính chỉ điều tra do bi can không phạm tội” của các tac giả Lại Hợp Việt và Ly Văn Chính trên Tạp chí Kiểm sát số 06/2009, “Định chỉ diéu tra vụ án khối tổ theo yêu câu cia người bi hai khi ho rút đơn

theo quy định tại khoản 2 Điều 105 Bộ luật tổ tụng hình sư năm 2003” của

7 Đình Văn Qué (1991), “Vn đề dinh chỉ điều tra của Cơ quan điều ba”, Tạp chi Tòa án

hiên dân (9), te. 3T

$V Gia Lâm (1909), “

Tap chỉ Luật học (3), tr 43.48, 54

Ê L2 Văn Minh (2001), “Vẻ thâm quyền định chỉ điều tra các vụ án được khi theo yêu

du cia người bi hai, Tep chi Nha nước và Pháp ludt (1), tr 51-54.

2 Nhi Van Minh (2006), “Ban về quyết định tạm đình chỉ, đình chỉ đều ta vụ énva bi can

heo quy định của Bộ lut ô tung hình sw”, Tạp cli Kiém sát (1), tr 48-50

1 Nguyễn Duy Hing (2006), "Công tác kiểm sát việc đinh chỉ điệu tra năm 2015 cia Viên

idm sat nhân dân”, Tạp chỉ Kiém sat (03), tr 21-24

` Mai Văn Lư (2008), "Đình chỉ điều tr và định chỉ vu án hình sự đổi với trường hop

hơng có sư việc phạm tội và hành vi không cầu thành tội pham”, Tap chi Kiém sát (3), tr3435, 48, .

® Tại Hop Việt và Ly Văn Chính (2009), "Những vin đề nitrate một số vu án Tòa án đã

xt xử tuyên bi cdo Không phạm tôi hoặc phải định chỉ điệu ta do bị can không pham tôi”,Tap chi Kiém si (6), tr 8-15.

ấn đề định chỉ điều tra va định chỉ vụ án trong tổ tụng hình su”,

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

tác c giải Mai Thể Bảy trên Tap chi Kiểm sát sơ 20/2009;`* “Một sơ đề xuất sửa

tam đình chỉ vụ án và phục héi điều tratrong Bộ luật tổ tụng hình sw” của tác giã Huỳnh Quốc Hùng trên Tap chi

“Kiểm sát số 20/2009, “Thực hiện nguyên tắc suy đốn vơ tơi trong quy.

định về đính chỉ điều tra, đính chỉ vụ án của Bộ luật tổ tung hình sự năm

2015” của tác giã Vũ Gia Lâm trên Tạp chí Kiểm sát số 12/2016)5.. Những ‘bai nghiên cứu trên đây, 6 những mức độ khác nhau, đã dé cập những vấn để lý luôn, pháp luật cũng như thực tiễn vẻ đình chỉ điều tra trong tơ tung hình sự Việt Nam. Tuy nhiên, những van để pháp luật và thực tiễn trong các cơng,

trình nghiên cứu nói trên được nghiên cứu trên cơ si quy đính và thi hànhBLTTHS năm 1988 và năm 2003. Van dé đình chỉ điều tra theo quy định củaBLTTHS năm 2015 mới được để cập tại một số công trinh như. Giáo trinh

Tuất 16 tung hình sự Việt Nam của trường Đại học Luật Hà Nội, Bình luận khoa học Bộ luật tơ tung hình sự năm 2015 chủ tiên Trân Văn Biến, Định. Thể Hưng, Bình luận Khoa học Bộ luật 16 tìng hình sự năm 2015 chủ biên Nguyễn Văn Huyên, Lê Lan Chỉ... Tuy nhiên, trong những cơng trình nay, vấn để đình chỉ điều tra chỉ được nghiên cứu một cách khái qt nên cẩn.

những cơng trình nghiên cửu chuyên sâu hơn

Luận văn của tác gia sẽ kế thừa và phat triển những van dé lý luận của. những cơng trình nghiên cứu trước, phân tích những vin để pháp luật vẻ

inh chỉ điều ra, tim ra những điểm tiền bộ cũng như những hạn chế, bat cập,

trong BLTTHS năm 2015 và thực tiễn thi hanh tại tinh Bắc Kan, từ đó dé

3 Mai Thể Bay (2006), "Đình chỉ điều tra vụ án khởi tổ theo yêu cầu cũa người bị hại khỉ

ha rit đơn theo quy định tại khoăn 2 Điều 105 Bộ luật tổ tng hình sơ năm 2003”, Tap eiBim sét 00) tr 38 . .

inh chỉ va án và phục hôi điều ta trong Bộ lat lơ tung hình sơ ”, Tạp cli Kiém sát (20),2831 .

1 Va Gia Lam (2016), “Thực hiện ngun tắc suy đốn vỏ tơi tong quy định về định chỉ

điều tra, định chỉ vụ an cña Bộ Init tong hình sự năm 2015”, Tap cht Kiểm sắt (12), trSL

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

xuất những giải pháp hoan thiện pháp luật vả nâng cao chất lượng định chỉ

điểu tra

3. Đối trong nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu của luận văn.

Đối tương nghiên cứu của luận văn là những vấn để lý ln, quy đínhcủa pháp luật tổ tung hình sự vé đình chỉ điều tra và thực tiễn thi hành tạitĩnh Bắc Kạn

Trong khuôn khổ luận văn thạc sỹ luật học theo đính hướng ứng dung, phạm vi nghiên cứu của luận văn la các quy định của BLTTHS năm 2015 vẻ đính chỉ điều tra, có so sánh với BLTTHS năm 2003 va thực tiễn đình chỉ

điều tra tại tỉnh Bắc Kan trong thời gian từ năm 2014 đến năm 2018

4. Mue dich và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn.

Trên cơ sỡ nghiên cứu lý luận, quy định của pháp luật vả thực tiễn inh chỉ diéu tra tai tinh Bắc Ken, luôn văn đưa ra những giải pháp nâng cao hiệu quả đính chỉ điều tra trong tổ tung hình sự nói chung và đối với các Cơ

quan điều tra tại tỉnh Bắc Kan nói riêng

Để đạt được mục dich nêu trên, luận văn giải quyết những nhiệm vụ

- Nghiên cứu những vẫn để lý luận vẻ đính chỉ điều tra như: khái

niêm, ý nghĩa của đình chỉ diéu tra, cơ sỡ của việc quy định đính chỉ điều tra

trong tố tung hình sự,

- Phân tích các quy định của BLTTHS năm 2015 vẻ đính chỉ diéu tra,

chỉ ra những điểm tiền bộ so với BLTTHS năm 2003 và những hạn chế,

5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn.

Luận văn được thực hiện trên cơ sỡ phương pháp luận của Chủ nghĩa

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

Mắc - Lê Nin, từ tưởng Hỗ Chí Minh, các quan điểm của Bang va Nha nước.

ta về sây dựng Nhà nước pháp quyển xã hội chủ nghĩa, cải cach tư pháp và"hoàn thiện hệ thống pháp luật

Các phương pháp nghiên cứu cụ thé được sử dung: phương pháp phân

tích, tổng hợp, thơng kê, so sánh, lich sử để giải quyết những van dé đặt ra.

6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn.

Luận văn là cơng trình nghiên cứu theo định hướng ứng dụng vé đỉnhchỉ điều tra trong tổ tung hình sự một cách hệ thơng, tương đối tồn diện vàđây ai,

Luận văn góp phan bổ sung va lêm rổ hơn những vẫn để pháp luật va thực tiễn về đình chỉ diéu tra trong td tụng hình sự, có thể lam tải liệu tham.

khảo cho các cơ sở đảo tao luật, làm tién để cho công tác nghiên cửu chuyên.sâu và áp dụng có hiệu quả vào thực tiễn cơng tác của bản thân vả đồng

1. Bố cục của luận văn.

Ngồi phin mỡ đâu, kết ln, danh mục tải liệu tham khảo, nôi dung

của luận văn được chia thành hai chương, Cụ thể

Chương 1: Những van để lý luên va pháp luật tổ tụng hình sự ViệtNam vé định chỉ điểu tra

Chương 2: Thực tiễn thí hành pháp luật tổ tụng hình sự về đình chỉ

điều tra tại tinh Bắc Kan và những gidi pháp nâng cao hiệu quả đính chỉ điều

tra

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ

PHAP LUAT TỔ TUNG HÌNH SỰ VIỆT NAM VE INH CHỈ DIEU TRA

1.1. Những van dé lý luận về đình chi điều tra trong tổ tụng hình sự

LLL Khái niệm dink chi điều tra trong t6 ung hành sự.

Điều tra là giai đoạn tổ tụng hình sự, trong đó cơ quan có thẩm quyền.

điều tra áp dung mọi biên pháp do luật định dé xác định tội pham, người thựchiện hành vi phạm tôi và các tinh tiết khác làm cơ sở cho việc giãi quyết vụ

Giai đoạn điều tra giữ vai trò quan trong trong việc giải quyết vụ én

tình sự. Trong giai đoạn diéu tra, cơ quan có thẩm quyển diéu tra áp dụng.

các biên pháp cân thiết theo quy định của pháp luật tổ tụng hình sự nhằm thu

thập chứng cứ để sác định sự thật của vu án, làm sáng td các tinh tiết của đối tượng chứng minh. Trên cơ sở kết quả điều tra, cơ quan có thẩm quyền điều.

tra để nghị truy tổ bi can hoặc ra quyết định tam đính chỉ điều tra, đỉnh chỉđiểu tra trong trường hợp có căn cứ do pháp luật quy định.

Các thuật ngữ định chỉ điều tra, đính chỉ vụ án déu có ngiĩa là đính chỉ

tổ tung Tuy theo từng giai đoạn tố tung ma Cơ quan điều tra ra quyết định

định chỉ điều tra, Viên kiểm sát hoặc Toa án ra quyết định đỉnh chỉ vu án.

Đình chỉ điều tra đã được quy định từ lâu trong pháp luật tổ tụng hình

sự ViệtNam. Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa có cách hiểu thơng nhất vẻ khái niệm này. Trong khoa học luật tổ tụng hình sự Việt Nam có nhiêu quan điểm khác nhau về khái niệm định chỉ điều tra

Theo Từ điển Bach khoa Công an nhân dân Việt Nam, “Dinh chỉ điều

tra là hình thức kết thúc vu ám hình sự ö giai đoạn điều tra” *

7 Trường Đại học Luật Hà Nội (2018), Giáo tình Luật tổ tụng lành sự Wat Nem, Công an

abn dn, Hà Noi, tr 307

38 Vign Chiến lược va Ehoa hoe Bộ Công an (2005), Từ đền Bách khoa Công an nhân dân

Hội Nm, Nab. Công an nhân dân, Ha Nội, tr 462

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

Theo sách Binh luận khoa học Bộ luật tổ tung hình sự năm 2003 do

GS.TS. Nguyễn Ngọc Anh chủ biên, éu tra là việc Cơ quan điễu tra chắm diet hoạt động điều tra đối với vụ án kit cô căn cử theo guy dah

“Đình chỉ

cũa Bộ luật tổ tang hình sự bằng việc ra quyết đinh đồnh chỉ đều tra do Thủ

trưởng, Phd Thủ trưởng Cơ quan điều tra được phân cơng điều tra vụ an “hình suk ban hành”.1°

Theo Giáo trình Luật tổ tung hình sự Việt Nam của Trường Đại học.

Luật Hà Nội, “Dinh chỉ diéu tra là chấm ditt việc điều tra vụ ân hoặc với

từng bị can’?

Theo Giáo trình Luật tổ tung hình sự Việt Nam của Khoa Luật Đại

học Quốc gia Hà Nội, “Dinh chi điền tra là việc Cơ quan điều tra cham đứt

tồn bộ hoạt đơng điều tra đối với vu án hình sự cfing như đối với bị can Khi

cơ những căn cứ mà luật tơ tung hình sac qnp: deni”.

Các khái niệm trên tuy tiếp cân đình chỉ điều tra dưới hình thức một sưkiện pháp lý, một quyết định tổ tung hay một hình thức (thủ tục) tổ tụng

nhưng déu đưa ra được hậu quả pháp lý của đình chỉ điều tra là chấm đút việc điều tra.

Theo chúng tơi, dé đưa ra khải niệm khoa học tồn điện va đây đủ về đính chỉ điều tra can phải lam rõ các đặc điểm sau:

Thư niất, định chỉ điều tra là hình thức kết thúc hoạt động điều traTheo thũ tục chung, việc điều tra kết thúc khi cơ quan có thẩm quyềnđiêu tra ra ban kết luận điều tra để nghỉ truy tổ hoặc ra bản kết luận điều tra

và quyết dinh đình chỉ điểu tra. Theo thủ tục nit gon, việc điều tra kết thúc khi Cơ quan diéu tra ra quyết định truy tổ hoặc ra quyết định đình chỉ điều.

tra. Như vây, đình chỉ điều tra là một trong hai hình thức kết thúc điều tra

[guyễn Ngọc Anh — hủ biên (2012), Bình luển khoa học Bộ luật tổ ting lành sự năm

2008, Nab. Chính tr quốc gia, Hà Nội, 2012, r 350

2° Trường Đại học Luật Hà Nội (2018), Giáo hình Ludt tổ tang hành se Tt Nam, Nec

ông en nhân din, Hà Nội, tr 318

F Nguyễn Ngoc Chí, Lé Lan Chi ~ chủ biên (2019), Giáo tinh Luật tổ tung lành sự đật

‘Nam, Nib, Đại học Quốc gia Ha Nội, tr 385

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

Tay theo quyết định đính chỉ

‘moi hoạt động điều tra đang tiền hành đổi với vụ én hoặc đối với bị can phải

chấm đứt

Thứ hai, đình chỉ diéu tra 1a quyết định tơ tung của cơ quan có thẩm

quyền điều ta

"Thẩm quyên ra quyết định đình chỉ điều tra thuộc về Cơ quan điều tra,

cơ quan được giao nhiệm vu tiến hành một số hoạt động điều tra. Cu thể,

thấm quyên ra quyết định điều tra thuộc về Thủ trưởng hoặc Phó Thủ trưởng. Cơ quan điều tra khi được phân công tiên hành điều tra vụ án hình sư. Thẩm quyền ra quyết định định chỉ diéu tra còn thuộc vé người được giao nhiệm vu

tra đối với vụ an hay đối với bi can mà

tiến hành một số hoạt đông diéu tra của các cơ quan Bộ đội biên phòng, Hai

quan, Kiểm lâm, lực lượng Cảnh sát biển, Kiểm ngự khi tiền hảnh to tụng

hình sự đổi với tơi phạm ít nghiêm trọng trong trưởng hop phạm tội quảtang, chứng cử và lý lịch người pham tối rõ rằng,

Thứ ba, định chi điều tra phải trên cơ sở căn cử và thủ tục do pháp luậtquy định

Việc đình chỉ điều tra khơng phai là tùy nghỉ mà phải theo những căn

cử và thủ tục do pháp luật quy định Căn cử đỉnh chỉ điều ra có thé fa trường

hợp bị can không phạm tội không chứng minh được bị can pham tôi hoặcnhững trường hợp khác do pháp luật quy định.

That te đơi tượng của đính chỉ điều tra là vụ án hình sự va bị can.

Co quan có thẩm quyền điều tra ra quyết định định chỉ điều tra đối với

vụ án và đổi với bị can. Trường hợp vụ án có nhiễu bi can mà căn cứ để đính

chi diéu tra khơng liên quan đến tat cả bị can thi co quan có thẩm quyển điều

tra ra quyết đính đình chi điều tra đổi với từng bị can.

Trên cơ sỡ những phân tích trên, có thé đưa ra khái niệm đính chỉ điều,

tra trong tổ tụng hình sự như sau:

inh thức kết thúc hoạt động điều tra, theo đó, co

quan có thẩm quyên điều tra ra quyét định đỗ clắm ditt hoạt động điều tra

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

61 với vụ án hoặc đối với bi can theo căn cứ và tint tục do pháp luật quy

1.12. Ý nghĩa của đình chỉ điều tra trong tơ tung hình su

- Ý ngiĩa pháp ly cũa đình chỉ điều tra trong tổ tụng hình sự

Việc định chỉ điều tra minh chứng cho mỗi người dan thay rằng quyền

và lợi ich của ho luôn được bao vệ kip thời, khắc phục được đính kiển của các

cơ quan tiến hanh tổ tụng đổi với bị can, cho rằng họ lả người phạm tội nên.

trong quá trình giãi quyết vu án chỉ thu thập chứng cứ buôc tôi mã bé qua

chứng cứ gỡ tội. Hơn nữa, việc đính chỉ diéu tra thiết lập sư cơng bằng giữa.

lợi ích cơng va lợi ích riêng của cá nhân con người, bị hai và bi can. Dưới gócđơ nhân đạo va bảo vệ quyển con người trong từ pháp hình sự, khơng phải bắt

kỳ trường hop nào người thực hiện hanh ví nguy hiểm cho zã hội mà luật hình sự quy định là tôi phạm déu buộc họ phai chịu trách nhiệm hình sự. Vẫn có trường hợp xét thay có thể miễn trách nhiệm hình sự thi cơ quan có thẩm. quyển điều tra có thể ra quyết định định chỉ điều tra. Lam như vậy van có thé

đáp ứng được yêu câu đầu tranh phòng và chống tội phạm, giáo duc ngườiphạm tôi và phù hop với nguyên tắc nhân dao của luật hình sự. Hơn nữa, việcinh chỉ điều tra cơn là giải pháp có ý nghĩa chủ đơng trong việc bao vệ quyềnvà lợi ích hợp pháp của người dân, giúp han chế những sai sót trong qua trình.nhận thức, đánh giả những tình tiết khách quan vẻ vụ việc xảy ra có dâu hiệu

tội phạm Về mặt pháp lý, định chỉ diéu tra cịn lả móc thời gian xác lập một

trong những giới han cân thiết cia qua trình điều tra, Đến một giới hạn nhất

định, cơ quan có thẩm qun diéu tra khơng thé lam rõ được hành vi, sự kiện. phạm tội thi đình chỉ diéu tra là giải pháp chấm dứt hoạt động điều tra đối với

"vụ án hoặc bị can đó.

- Ý ngiĩa chính tri, xã hội của đính chỉ điều tra trong tổ tung hình sựĐình chi diéu tra gúp phin đáp ứng những dai hỏi của Nhà nước pháp

quyền, đẳng thời thể hiện vai trò của Nha nước trong việc bảo vệ quyền va lợi.

ích hợp pháp, chính đáng của cơng dân, cũng cổ lịng tin của nhân dân vảo

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

cơ quan có thẩm quyền điểu tra nói riêng. Việc quy định về đính chỉ điều tracó ý nghĩa nhằm khắc phục những sai lâm có thé xy ra trong quá trinh chứngminh của cơ quan có thẩm quyển diéu tra, bảo dim vụ án được xử lý kháchquan, chính xác, khơng bỏ lot tội pham, khơng lam oan người vô tôi. Déng

thời thiết lập sự cân bằng cân thiết giữa lợi ich cơng va lợi ích riêng của cá nhân con người (bi hai va bị can), điều nay được thể hiện rõ trong trường hợp đính chỉ điều tra do người đã yêu cẩu khởi tố vụ án tự nguyện rút yêu cầu. 'Việc chấm đứt các hoạt đông điều tra la cần thiết để bảo đâm quyền va lợi ích. hợp pháp của cơng dân. Thơng qua đó, nâng cao uy tín cơ quan có thẩm quyển tiền hanh té tụng nói chung, cơ quan có thẩm quyển điều tra nói riêng,

cũng cơ niém tin của nhân dân đối với Nhà nước,

1.1.3. Cơ sớ của việc quy định đình chi điều tra trong 6 tung hình sự.

- Cơ sỡ lý luận

Theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật biên chứng, sw vat van động, biển đổi khơng ngừng, khơng có gì tuyết đối. Nhân thức là mt quá trình đi từ chưa biết đến biết, từ biết it đến biết nhiều. Các Mac và Angghen đã giải thích.

một cách biển chứng rằng thé giới khơng phải la một cải gì khác ngồi vật

chất vân đông và phát triển. Không phải ý thức của con người sinh ra thể giới

vật chất như các nha duy tâm quan niêm mà ngược lại, vat chất tôn tại đốc lậpvới con người. Sự phan ánh thé giới khách quan đó khơng phải lả một hành.đơng nhất thời, giãn đơn, máy móc và thụ đơng, mà la một qua trình phức tạpcủa hoạt đơng trí tuệ, tích cực và sáng tao

Trong quả trình nhận thức, khám phả thế giới khách quan, người nghiên cửu có thể có những nhận định, dự báo, dự đốn va tìm biện pháp để

chứng minh cho những dự báo, dự đoán và những gia thuyết của mình Qua

trình chứng minh cũng vậy, người chứng minh có thể có những nhận định ban

đâu về đối tương chứng mảnh nhưng không phải lúc nảo sau qua trình chứng

minh, nhận định ban dau đó cũng đúng, ma cũng có những trường hợp sai

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

hoặc khơng thể chứng mình được. Trong qua tinh điên tra vụ ân hình sự,người có thẩm quyển diéu tra có thé có những nhận đính, đánh gia ban đâu vềvụ án dua trên nguồn tin vẻ tội pham. Quá trình diéu tra sẽ chứng minh chonhững nhân định ban đầu đó vé vụ án. Q trình chứng minh đó khơng phải làkéo dai mỗi mà có thời hạn nhất định. Hết thời han đó ma khơng chứng minh

được nhận định ban đầu thi phải chấm dứt các hoạt đồng chứng minh,

Trong quá trình chứng minh, nếu nhân thức đúng bản chất, nội dung của sự việc sẽ tạo điều kiên để kết luận đúng và ngược lại, néu nhận thức sai sẽ dẫn dén kết luận sai và hậu quả la bố lọt tôi pham, lam oan người vô tôi Để hạn chế được những oan sai, ba lọt trong qua trình điều tra, chứng minh vả xử lý tơi pham, BLTTHS quy định cho mỗi giai đoạn tô tung có mốt thời gian

nhất định đủ để phát hiện, thu thập tai liệu, chứng cứ chứng minh sự that cũavụ án dé từ đó có quyết định chính sắc trong việc xử lý vụ án. Trong thời han

đó, nếu khơng thể chứng minh được thì phải châm đứt hoạt đơng tô tung chứ không thể kéo dai mãi. Nếu phat hiện được những căn cứ phủ nhận sự nhận. định và giã thuyết ban đâu thì khơng cẩn phải tiếp tục điều tra, chứng minh

mà phải cham dứt hay còn goi lả đính chi tổ tung. Trường hợp cơ quan có

thấm quyền đã chứng minh được những dự đốn ban đâu của mảnh là đúng nhưng lại xuất hiện những lý đo làm cho khơng thể xử lý hình sự đổi với người thực hiển hành vi pham tội được thi vấn phải dinh chi tổ tụng, Nếu các

căn đó xuất hiện trong giai đoạn điều tra thi phải đính chỉ điểu tra

"Với những cơ sở lý luận của quá trình nhận thức khách quan như vậycho nên luật tổ tung hình sự quy định vé đình chỉ điều tra

- Cơ sở thực tiến

'Việc quy định về đính chỉ điều tra trong tổ tụng hình su đưa trên những. cơ sở thực tiễn sau:

Thứ nhất, khi phát hiện có dau hiệu của tội phạm thi cơ quan có thẩm. quyển điều tra khởi tổ vụ án để diéu tra nhằm thu thép chứng cử chứng minh

tôi phạm và người thực hiện hành vi phạm tội. Nêu khơng khỏi tổ thì sé

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

không lam rõ được sự that vả có thể sẽ bư lọt tội pham Tuy nhiên, thực hoạt động điều tra cho thay hoạt động phạm tối điễn ra mn hình mn vé

với phương thức thực hiện ngày cảng tinh vi xo quyết, nhất là trong điều

kiện tồn cầu hóa, đất nước đang thực hiện chính sách mỡ cửa như hiện nay. Toan câu hóa thúc đây kinh té, xã hội phát triển nhưng nó cũng là một trong. những nhân tổ lam cho tinh hình tội pham ngày cảng phát triển một cách nhanh chóng về số lượng va da dạng vé phương thức thực hiện Cho nên, nhiễu vụ việc bị hiện tượng đánh lừa bản chất. Do đó, đã có khơng ít trường hợp, cơ quan có thắm quyển điều tra khỏi tố vụ án nhưng lai không chứng minh được tôi phạm vả người thực hiện hành vi phạm tôi. Nêu vẫn tiếp tục điểu tra thi có thể sẽ khơng thu được kết quả mà còn lam ảnh hưởng đến quyển va lợi ích hợp pháp của cơng dân Cũng có nhiều trường hợp vi những

lý do khách quan khác nhau như bị hại rút yêu cầu khối tổ, tội pham được đại

xá... mặc đủ cơ quan có thẩm quyên điều tra đã chứng minh được người thực

hiện hành ví phạm tơi nhưng lại khơng thé zử lý hình sự với họ được. Trong

những trường hợp đó cần có những quy định của pháp luật để ngừng các hoạt

đông điểu tra, tránh lam ảnh hưởng đến quyển và lợi ich hợp pháp của công

Thứ hai, ÿ thức tự giác, vai trỏ trách nhiệm và lương têm nghề nghiệp

của người có thẩm quyển tiến hành tố tụng còn nhiều hạn chế. Trong q.

trình điều tra, có nhiễu lý do khách quan va chủ quan lam ảnh hưởng đếntrảch nhiêm va lương tâm nghề nghiệp của họ. Nếu khơng quy đính căn cử,

thấm quyền va thủ tục đính chỉ điều tra thi sẽ có thể dẫn đến việc lạm quyền, tùy tiện trong hoạt động tổ tung nói chung vả đính chỉ điêu tra nói riêng, lam ảnh hưỡng đến quyền va lợi ích hợp pháp cia công dân, đồng thời ảnh hưởng đến uy tín của cơ quan tư pháp nói chung vả của cơ quan có thảm quyên điều.

tra nói riếng

1.2. Pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam về đình chỉ điều tra

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

12.1. Các trường hop đình chi điều tra

Khoản 1 Điều 230 BLTTHS năm 2015 quy đính Cơ quan điều tra raquyết định đính chi điều tra khi thuộc mét trong các trường hợp:

@ Có căn cứ qny dinh tại khoán 2 Điều 155 BLTTHS năm 2015

Khoản 2 Điểu 155 BLTTHS năm 2015 quy định: “Trưởng hợp người

đã yêu cầu knot tổ rút yêu cầu thi vụ dn phải được đình chỉ, trừ trường hợp có căn cứ xác định người đã yêu cầu rit yêu cầu khỏi tố trái với ý mudn của ho do bị ép buộc, cưỡng bức thi ty người đã yêu câu khởi 16 rút yêu câu, Cơ quan điều tra... vẫn tiếp tục tiễn hành tô tụng đối với vụ án”. Như vậy, trong.

trường hợp nảy, căn cử đính chỉ điều tra gém các diéu kiên sau:

Thứ nhất. vụ án thuộc trường hợp khối tơ theo u câu. Đó là vụ án vềcác tôi pham quy định tại khoản 1 các Điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143,

155, 156 và 226 BLHS năm 2015. Cụ thé gém 10 tơi pham sau:

- Cổ ý gây thương tích hoặc gây tin hai cho sức khoẻ của người khác,

- Cổ ý gây thương tích hoặc gây tn hai cho sức khoé của người kháctrong trang thai tinh thân bị kích động mạnh,

- Cổ ý gây thương tích hoặc gây tn hai cho sức khoẻ của người khácdo vượt quả giới hạn phơng vệ chính dang hoặc do vượt qua mức cằn thiết khibat giữ người phạm tôi,

- Vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác,

- Vơ ¥ gây thương tích hoặc gây tốn hai cho sức khoé của người khác

do vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính,

- Hiếp dâm,- Cưỡng dâm,

- Lâm nhục người khác,~ Vu không,

- Xâm phạm quyên sở hữu công nghiệp.

Vi vậy, trường hợp vu án đã khối tố theo yếu cấu, nhưng trong giai đoạn điều tra ác định được tội phạm không thuộc điều, khoăn quy định tại

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

khoản 1 Điều 155 BLTTHS năm 2015 thi việc rút yêu cầu khởi tổ khơng

đến hậu quả đình chỉ điêu tra Trường hợp nay, “các điều hiện về khối tố vu

đán hình sue theo yên câu cũa bị hat khơng cịn tơn tại nfea. do đĩ, người đã yêu

câu thd 16 khơng cĩ quyễn rất yên cầu khởi tố vu án hình sự trước đĩ hoặc nếu người đã yêu cầu khởi tổ cĩ rút yêu câu thì cling khơng làm chẩm đứt việc tiễn hành tổ ting”.

Tint hai, chủ thé rút yêu cầu khởi tơ là người đã yêu cầu. Người đã yeu cầu khối tơ cĩ thé là bị hại hộc người đại diện của bi hai. Theo tác giả Mai ‘Thanh Hiểu và Phạm Thái, “Yên cẩu khối tổ của bi hại và người đại điện là những yên cầu độc lập. Yêu cầu khởi tổ của chủ thé này khơng cần sự động ý của chủ thé kia. Vi vậy, chỉ người đã yêu cầu mới được ritt yêu cầu khối tố của min

Bi hại là cả nhân trực tiếp bị thiệt hại về thé chat, tinh than, tải sản hoặc. cơ quan, tổ chức bị thiệt hại vé tai sẵn, uy tín do tơi phạm gây ra hoặc de doa gây ra (khoản 1 Điều 62 BLTTHS năm 2015). Như vậy, pham vi chủ thể cĩ tư cách bị hai khơng chi là cả nhân ma cịn là cơ quan, tổ chức, réng hơn so

với quy định của BLTTHS năm 2003, theo do, bị hai chỉ là ca nhân. Do đĩ,

cơ quan, tổ chức bị thiệt hại về tội xâm phạm quyên sỡ hữu cơng nghiệp theo. quy định tại khoản 1 Điều 226 BLHS năm 2015 cĩ quyển yêu cầu vả rút yêu.

cẩu khởi tổ vu án với tư cách bị hai. Trong khi đĩ, theo quy đính của

BLTTHS năm 2003, cơ quan, tổ chức nảy khơng phải lả bị hại ma chỉ tham.

gia tơ tung hình sw với tư cach nguyên đơn dân sự hoc người cĩ quyển lợi,

nghia vụ liên quan đến vụ an. Đây khơng phải la tư cách tổ tụng cĩ quyên yêu. câu va rút yêu cầu khởi tổ vụ án, bởi vì Điều 105 BLTTHS năm 2003 chỉ quy

định khối tổ vụ án theo yêu câu của người bị hại, chứ khơng quy định khi tổ

2 V§ Gia Lâm (2017), “Thay đỗ: quyết dinh khối tổ vụ án, quyết định khổi tổ bị can tong

Bộ Tutt t tong hình sử năm 2015”, Tap cli Kiém sái (12), E30 .

`5 Mai Thanh Hiểu, Pham Thái (2018), “hing yên cầu và rất yêu cầu khối ổ đối với các

Tơi pham chi được khơi tơ theo yêu câu”, Tạp cli’ Khoa học pháp by (03), tr. 28.

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

vụ án theo yêu cầu của nguyên don dan sự hoặc người có quyên lợi, nghĩa vụ. liên quan đến vụ án. Bị hại đã yêu cầu khởi tố vụ án có quyển rút yêu cầu.

Người đại dién của bị hai đã yêu câu Khối tổ vụ an có quyền rút ucẩu. Tuy nhiên, khơng phải người đại diện nào của bi hai cũng có quyển yêu.cầu khỏi tổ vụ án va rút yêu cầu, ma phải là ?sgười dat điên của bị hại là

người đưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thân hoặc thé chất hoặc đã chết” (khoản 1 Điển 155 BLTTHS năm 2015). So với BLTTHS năm 2003, pham vi chủ thể có từ cách người đại diện của bi hai trong BLTTHS năm.

2015 đã mỡ rộng đối với trường hop bi hai đã chết. Sự mỡ rông nay la hợp lý,‘bao dim quyển va lợi ich hợp pháp của bi hai đã chết

Thứ ba, về ý chí, việc rút yêu cầu khởi tô là tự nguyện. Trường hop

việc rút yêu cầu khởi tô trải với ý muôn của người đã yên câu do bi ép bud

cưỡng bức thi Cơ quan điều tra vẫn tiếp tục tiền hanh tổ tụng đối với vụ án.

Thức sự kiện rút yêu chu khối tổ xảy ra trong giai đoạn điển tra. Việc

rút yêu câu khối tơ chỉ dấn đến hậu quả đình chỉ diéu tra néu sư kiện pháp lý

ấy xây ra trung giai đoạn điểu tra Mục 72. Thông tư Hên tịch số

05/2005/TTLT-VKSTC-BCA-BQP ngày 7-9-2005 của Viện kiểm sát nhân

dân tôi cao, Bộ Công an, Bộ Quốc phỏng vẻ quan hé phối hợp giữa Cơ quan

điều tra vả Viện kiểm sát trong việc thực hiện một số quy định của BLTTHS: năm 2003 quy định: Nêu ngay sau khí khối tổ vụ an hình sư mà người bi hại

hoặc người đại điện của họ rút yêu câu khởi tổ thì Cơ quan điều tra ra quyết

định hủy bỗ quyết định khởi tổ vụ án va thông báo bang văn bản cho Viện. kiểm sát cùng cấp, nêu đang diéu tra hoặc đã kết thúc diéu tra thi Cơ quan. điểu tra ra quyết định đình chỉ điều tra, nếu đã chuyển hé sơ cho Viện kiểm sát thì Viện kiểm sat ra quyết định đính chỉ vụ án. Quy định nay của Thơng tư liên tích cần được tiép tục kế thừa trong việc thi hành BLTTHS năm 2015.

b. C6 căn cứ quy đmh tại Điều 157 BLITHS năm 2015

Điều 157 BLTTHS năm 2015 quy định 8 căn cứ sau:- Khơng có sự việc phạm tội

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

Khơng có sư việc pham tơi là trường hợp khơng có sự việc xảy ra trên.thực tế hoặc có sự việc xảy ra trên thực tế nhưng khơng phải la sự việc có dầu.thiệu tôi pham theo quy định tại Điều 8 BLHS năm 2015. Tuy nhiên, khi kiểm.

tra, xác minh nguồn tin về tôi phạm, do “niêm iẫn của người tố giác, vu khống do thit ghét... “2 nên cơ quan có thấm quyển cho rằng có sự việc phạm. tơi va đã ra quyết định khởi tô vụ an. Trong giai đoạn điều tra, có căn cử cho sang khơng có sự việc pham tội thi Cơ quan điều tra phải ra quyết đính đình.

chỉ điều tr.

- Hanh vi khơng cầu thành tội phạm

Cau thành tội phạm là tổng hợp những dấu hiệu chung có tính đặc

trưng cho tơi pham cu thé được quy định trong luật hình sự Hanh vi không.

cấu thánh tội phạm là trường hợp đã có hảnh vi nguy hiểm cho xã hội sy ra trên thực tế nhưng hành vi này không đủ những dẫu hiệu câu thành tôi pham. cu thể quy định trong BLS. 77 đu: người thực hiện hành vi gây thiệt hai khơng có năng lực trách nhiém hình su, khơng có lỗi, người thực hiện hành vi nguy hiểm cho zã hội do sự kiện bat ngờ, hành vi thực hiện là hành vi phịng vệ chính đáng, la hanh vi thực hiện trong tinh thé cap thiết... 15 Tuy nhiên, khi kiểm tra, xác minh nguồn tin vẻ tơi phạm, cơ quan có quyển cho rang hành vi cầu thành tội phạm nên đã ra quyết định khỏi tổ vụ án. Trong giai

đoạn điểu tra, có căn cứ cho rằng hành vi khơng cầu thành tội phạm thì Cơquan điều tra phải ra quyết định đính chỉ điều tra

- Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội chưa đến tuổi chịu.

‘rach nhiêm hình sw

Tuổi chịu trách nhiệm hình sự là một diéu kiện của chủ thể của tội

` Phạm Thanh Bigh Tian Văn Luyên, Nguyễn Mai Bộ, Pham Thi Thu, Lé Văn Thu, B

“Thị Phương, Nguyễn Ngọc Hà, Nguyễn Ceo Hùng (2018), Bink huấn khoa học Bộ lậtthong lành sie 2015, Neb. Công an nhần dân, Hà Nos, tr 305

2® Tường Đại học Luật Ha Nội (2017), Giáo trink Tuất lành sự Ht Nam phẩn chúng,

Nab. Công an nhân dân, Hà Nội, tr 79.

2 Pham Manh Hùng ~ chủ biên (2018), Bình hiện khoa học Bộ luật lễ hang tinh sự năm.

2015, Nab Lao đồng, Hà Nội, tr 301

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

phạm, “gua đó xác đinh điều kiên dé có năng luc nhận thức và năng lực đi khiển hành vi theo đòi hỗi của xã hội và thé hiện chính sách hình sự của quốc. gia“. Thực chất, đây cũng 1a một trường hợp của “hẻnh vi không cầu thành

Tôi phạm” do không théa mãn dẫu hiệu về mặt chủ thể nhưng “được nhà làm

iật tách riêng thành căn cứ độc lập cô thé nhằm nhắn manh tinh chất quan trọng của căn cứ về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sie’? Người thực hiện. ảnh vi nguy hiểm cho xã hội chưa đến tuổi chịu trách nhiệm hình sự là

trường hợp người đó chưa dén tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo quy định tại

Điều 12 BLHS năm 2015. Điển luật nảy quy định.

Thứ nhất, người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu tráchnhiệm hình sự về

‘moi tội phạm, trừ những tội phạm ma BLHS năm 2015 có quy định khác Đây1ä những tội phạm ma chủ thể của những tội phạm nay đôi hỏi phải la người

đủ 18 tuổi trở lên quy định tại các Điều 145, 146, 147, 325, 329 BLHS năm. 2015 về các tôi phạm sau:

- Giao cầu hoặc thực hiện hảnh vi quan hệ tình đục khác với người tir

đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi,

- Dâm 6 đối với người dưới 16 tuổi,

- Sử dụng người dưới 16 tuổi vao mục dich khiêu dâm,

~ Du dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp,

- Mua dâm người dưới 18 tuổi.

Thứ hai, người từ đủ 14 tuổi đến đưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm: hình sư về tơi phạm rất nghiêm trọng, tơi phạm đặc biệt nghiêm trong quy

định tại một trong các Biéu 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169,170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290,299, 303 và 304 BLHS năm 2015 vé các tôi pham sau.

- Giết người,

2 Tông Đại học Luật Bà Nội (2017), Gedo tình Ludt hình sự Hật Nam phn chung

Ngb, Công an hân din, Ha Nội, 140 l

`8 Trên Văn Biên, Dinh Thé Hung (2017), Bình luận khoa học Bộ uất tổ tung link sie năm

2015 Nab, Thể giới, Ha Nội tr 155

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

- Bắt cóc nhằm chiếm đoạt tai sin,- Cưỡng đoạt tài sin;

- Cướp giật tài sản,- Trôm cấp tai si

- Hủy hoại hoặc cô ý làm hư hồng tai sẵn,

~ San xuất trái phép chat ma tủy,

- Tang trữ trái phép chất ma tủy,

- Vận chuyển trải phép chất ma túy; ~ Mua ban trái phép chat ma túy,

- Chiém đoạt chất ma túy,

~ Tổ chức đua xe trai phép,

- Đua xe trái phép,

- Phát tan chương trình tin học gây hại cho hoạt ding của mang máy,

tính, mang viễn thông, phương tiện điện tử,

- Cân trở hoặc gây rồi loạn hoạt động của mang máy tinh, mạng viễn

thông, phương tiên điển tử,

- Xâm nhập trái phép vảo mạng máy tính, mang viễn thơng hoặc

phương tiên điện từ cia người khác,

- Sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thơng, phương tiện điện tử thực.

hiện hành vi chiếm đoạt tai sin- Khủng bồ,

</div>Trang 27<div class="page_container" data-page="27">

- Phả hủy cơng trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc

- Chế tạo, tang trữ, vận chuyển, sử dụng, mua ban trái phép hoặc chiếm.

đoạt vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sư.

Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội chưa đủ tuổi chiu trách

nhiệm hình sự theo quy định tại Điêu 12 BLHS năm 2015 thì khơng phải chịutrách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, khi kiểm tr, sắc minh nguồn tin về tội pham,cơ quan có thẩm quyển cho rằng người đó di tuổi chíu trách nhiệm hình sựnên đã ra quyết định khỏi tố vụ án. Trong giai đoạn diéu tra, có căn cứ cho

rang người thực hiện hảnh vi nguy hiểm cho xã hội chưa đến tuổi chịu trách. nhiệm hình sw thi Cơ quan điều tra phải ra quyết định đình chỉ điều tra

- Người mã hanh vi phạm tội của ho đã có ban án hoặc quyết định đính.chi vụ án có hiệu lực pháp luật

Hanh vi phạm tơi đã có bản án hoặc quyết định đình chỉ vụ én có hiệu

lực pháp luật là trường hợp hành vi phạm tội đã được giải quyết theo thũ tụctổ tụng hình sự va kết thúc bằng bản án hoặc quyết định đính chỉ vụ án có

hiệu lực pháp luật. Đây là trường hợp cu thể hóa của ngun tắc khơng ai bị kết an hai lần vi một tội phạm quy định tại khoản 3 Điều 31 Hiển pháp năm. 2013 và Điều 14 BLTTHS năm 2015. Khi kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm, cơ quan có thẩm quyển cho rằng hành vi pham tội chưa có bản án hoặc

quyết định đình chỉ vụ án có hiệu lực pháp luật nên đã ra quyết định khối tôvụ án. Trong giai đoạn điều tra, có căn cứ cho rằng hành vi phạm tơi đã có

‘ban án hoặc quyết định đình chỉ vụ án có hiéu lực pháp luật thi Cơ quan điều

tra phải ra quyết định đính chỉ điều tra

- Đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiêm hình sự

Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự là thời bạn do BLHS quy địnhmà khí hết thời han đó thì người pham tội khơng bi truy cứu trách nhiệm hình

sự Thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được quy định tại Điều 27, Điều

28 BLHS năm 2015. Theo đó, thoi hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự lả

</div>Trang 28<div class="page_container" data-page="28">

- 05 năm đối với tơi phạm ít nghiêm trong,- 10 năm đổi với tôi pham nghiêm trong,~ 15 năm đổi với tôi phạm rắt nghiêm trong,- 20 năm đổi với tôi pham đặc biệt nghiêm trọng

"Thời hạn trên tinh từ ngày tôi pham được thực hiên. Nếu trong thời hantrên, người phạm tôi lại thưc hiên hành vi pham tội mới mà BLHS quy định

mức cao nhất của khung hình phạt đổi với tội ấy trên 01 năm tủ, thì thời hiệu

đổi với tơi cũ được tính lại kể từ ngày thực hiện hành vi phạm tôi mới. Khơng4p dung thời hiệu truy cửa trách nhiệm hình sự đổi với các tôi phạm sau đây.

- Các tội xêm phạm an ninh quốc gia quy định tại Chương XIII củaBLHS năm 2015;

- Các tơi pha hoại hịa tình, chống loài người vả tội pham chiến tranh.

quy định tại Chương XXVI của BLHS năm 2015,

- Tôi tham 6 tai sin thuộc trường hop quy định tại khoăn 3 và khoăn 4Điều 353 của BLHS năm 2015;

"Tôi nhận hối 16 thuộc trường hợp quy định tại khoân 3 va khoản 4 Điều.354 của BLHS năm 2015

- Tôi phạm đã được đại xả

Đại xá là biện pháp khoan hồng mang tính nhân đạo của Nha nước

nhằm tha tội hoàn toàn và triệt để cho một số loại tôi pham nhất định đổi với ‘hang loạt người phạm tội. Quốc hội là co quan có thẩm quyên ban hành quyết

định đại xá trong những sư kiện trọng đại của đất nước. Một người thực hiện"hành vi pham tội nếu trong quá trình khối tổ, điều tra, truy tổ, xét xử ma có

quyết định đại xá thì cơ quan tiền hảnh tổ tụng phải ra quyết định đình chỉ vụ. án Nếu tội phạm đã được dai xá thì Cơ quan điều tra phải ra quyết định đình

chi điều tra

~ Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho zã hội đã chết, trừ trường

hợp cân tái thẩm đổi với người khác

Người thực hiền hành vi nguy hiểm cho xã hội đã chết thi không cin

</div>Trang 29<div class="page_container" data-page="29">

phải áp dung hình phạt đối với ho, vi áp dụng hình phạt đối với người đã

chết khơng đạt được mục đích của hình phạt. Vì vậy, luật hình sự khơng truy.cứu trách nhiệm hình sự đổi với người phạm tội đã chết. Người thực hiện.

"hành vi nguy hiểm cho xã hội đã chết là căn cử khơng khởi tổ vụ án hình su.

Trong giai đoan diéu tra, người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã

chết là căn cử đình chỉ điều tra

- Tôi pham quy định tại khoản 1 các Điểu 134, 135, 136, 138, 139, 141,143, 155, 156 và 226 BLHS năm 2015 ma bi hại hoặc người dai điện cia bịhai không yêu cầu khối tô

Đây là quy định mới của BLTTHS năm 2015 so với BLTTHS năm.2003. Khoản 1 Điểu 105 BLTTHS năm 2003 quy định các trường hợp chỉđược khối tổ theo yêu cầu của người bị hại hoặc của người đại điện hop pháp

của người bị hai; trường hợp người đã yêu cầu khởi tổ rút yêu cầu trước ngày mỡ phiên tòa sơ thấm thi vụ án phải được đính chỉ. Tuy nhiên, trong quy định

tại Điển 107 BLTTHS năm 2003 vẻ các căn cứ không khởi tổ vụ án lại thiếucăn cử đối với những tôi phạm chỉ được khối tổ theo yêu cẩu mà bị hai hoặcngười đại điện của họ không yêu câu. “Để bảo đấm sự đồng bộ của pháp luật,

tránh nhân thức thiễu thống nhất và tiniân tiên cho thực tiễn áp dung BLITHS sung vào hệ thông những căn cứ khơng khởi tổ vụ ám hình sự.

căm cử nên trên” '° Trong giai đoạn điều tra, căn cứ nêu trên là căn cứ để đính

chi điều tra

c. Có căn cứ qny dinh tat Điều 16 hoặc Điều 29 hoặc khoản 2 Điều 91

BLHS năm 2015

Đây là các trường hop miễn trách nhiệm hình sự. Mặc dù BLHS chỉ có quy định về miễn trách nhiệm hình sự của người phạm tội nhưng có thể hiểu

miễn trách nhiém hình sự đối với cả pháp nhân thương mại pham tội như quan

điểm của Trường Đại học Luật Hà Nội: “mién trách nhiệm hinh sự là khơng

3 Nguyễn Hịa Bình ~ chủ bién 2016), Những nã: ding mái bong Bộ lui tổ ting lành sr

năm 2015, Nab. Chính tri quốc gia, Hà Nội, tr 214.

</div>Trang 30<div class="page_container" data-page="30">

buộc người hoặc pháp nhân thương mại pham tội phải chin trách nhiệm hình

sư về tội mà họ đã pham” 3

- Có căn cứ quy định tại Điêu 16 BLHS nim 2015

Điền 16 BLHS năm 2015 quy định việc miễn trách nhiệm hình sự đối với người tự ý nữa chừng chấm dit việc pham ti. Tự ý nửa chimg chấm dứt

việc phạm tôi là tự minh không thực hiện tội pham đến cùng, tuy khơng có gì

ngăn cơn. Người tự ý nữa chứng chẩm dit việc phạm tơi được miễn trách nhiệm hình sự về tội định phạm Trong giai đoạn điều tra, néu co căn cử miễn.

trách nhiêm hình sự đổi với người tự ý nữa chừng chấm dứt việc pham tội thìCơ quan điều tra ra quyết định đính chỉ điều tra. Trường hop hành vi thực tế đãthực hiện có đủ u tơ cầu thành một tội khác thì người đó phải chịu trách

nhiệm hình sự vé tội nay nên Cơ quan điều tra chi đình chỉ điều tra đối với tơi

định phạm

- Có căn cứ quy định tại Điêu 29 BLHS nim 2015

Điền 29 BLHS năm 2015 quy đính các trường hợp miễn trách nhiệm tình sự vả các trường hợp có thể mién trách nhiệm hình sự

Các trường hợp mién trách nhiệm hình sự gồm:

Thứ nhất, khi tiên hành điều tra, do có sự thay đỗi chính sách, pháp luật lâm cho hành vi phạm tội khơng cịn nguy hiểm cho x hội nữa.

Thứ hai. khi có quyết định đại xá

Trong giai đoạn điều tra, nếu có căn cứ miễn trách nhiệm hình sự nói trên thì Cơ quan điều bắt buộc phải ra quyết định đình chỉ diéu tra

Các trường hợp có thé miễn trách nhiệm hình sự gồm:

Thứ nhất, khi tiến hảnh điêu tra, do chuyển biển của tinh hình ma người phạm tội khơng cịn nguy hiểm cho zã hội nữa.

Thử hai, khi tiên hành điêu tra, người phạm tội mắc bệnh hiểm nghèo. dẫn đến không con kha năng gây nguy hiểm cho xã hội nữa.

3 Tường Đại học Luật Hà Nội 201), Giáo hình Tuất nh se Hật Nom phẩn chung

Nab. Cơng an nhấn dân tr 232

</div>Trang 31<div class="page_container" data-page="31">

Thứ ba trước Kei hảnh vi pham tôi bi phát giác, người pham tơi tự thú,

khai rổ sự việc, gop phan có hiệu qua vào việc phát hiện va điều tra tội pham, cổ gắng han chế đền mức thắp nhất hậu quả của tội phạm va lập cơng lớn hoặc

có cơng hién đặc biệt lớn, được Nhà nước và xã hội thửa nhận.

Thứ he người thực hiện tôi pham nghiêm trọng do vơ ý hoặc tơi pham ít

nghiêm trọng gây thiệt hại ve tính mang, sức khưe, danh dự, nhân phẩm hoặc.

tai sản của người khác, đã tự nguyên sửa chữa, béi thường thiết hai hoặc khắc.phục hâu qua va được bi hai hoặc người đại diện hop pháp của bi hại tự nguyện

‘hoa giải va dé nghị mién trách nhiệm hình sự.

Trong giai đoạn diéu tra, nếu có căn cứ có thể miễn trách nhiệm hình sự

nói trên thì Cơ quan diéu tra có thé ra quyết định định chi điều tra

- Có căn cứ quy định tại khoăn 2 Điều 01 BLHS năm 2015

Khoản 2 Điều 91 BLHS năm 2015 quy định trường hợp có thể miễn. trách nhiệm hình sự đối với người đưới 18 tuổi pham tơi có nhiêu tinh tiết giãm. nhẹ, tự nguyện khắc phục phân lớn hâu quã vả không thuộc trường hợp miễn. ‘rach nhiệm hình sự quy định tại Điều 29 BLHS năm 2015. Cụ thể

Thứ nhất. người từ đũ 16 tudi đến đưới 18 tuổi phạm tội ít nghiêm trọng,

pham tơi nghiêm trọng, trử tôi phạm quy định tại các Điểu 134, 141, 171, 248,249, 250, 251 và 252 BLHS năm 2015, cụ thể là các tội phạm sau

- Cổ ý gây thương tích hoặc gây tốn hai cho sức khưe của người khác,

-Hiếp dam,

- Cướp giật tải sin,

~ Sân xuất trải phép chất ma tủy,

- Tang trữ trái phép chất ma tủy,

- Vận chuyển trái phép chat ma túy,

- Mua bán trái phép chất ma tủy,

~ Chiém đoạt chat ma túy.

Thứ hai, người từ đũ 14 tuổi đến doi 16 tuổi phạm tôi rất nghiêm trong

quy định tai một trong các Biéu 143, 169, 170, 173, 178, 265, 266, 286, 287,

</div>Trang 32<div class="page_container" data-page="32">

3890, 299, 303 và 304 BLHS năm 2015, cụ- Cưỡng dâm,

- Bat cóc nhằm chiém đoạt tai sản,- Cưỡng đoạt tai sẵn,

- Trôm cấp tai sin;

các tôi phạm sau:

- Hủy hoại hoặc cô ý làm hư hông tải sản,- Tổ chức dua xe trai phép,

- Đua xe trái phép,

- Phát tản chương trình tin học gây hại cho hoạt đơng của mang may

tính, mang viễn thơng, phương tiện điện tử;

- Căn trở hoặc gây rồi loạn hoạt đơng của mang máy tính, mạng viễn

thơng, phương tiên điển tử,

- Xâm nhập trái phép vảo mạng máy tính, mang viễn thông hoặc

phương tiên điện từ của người khác,

- Sử dụng mang máy tính, mạng viễn thơng, phương tiện điện tử thực

"hiên hảnh vi chiếm đoạt tai sản,- Khủng bồ,

- Pha hủy cơng tình, cơ sở, phương tiền quan trong an ninh quốc

- Ché tao, tang trữ, van chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoc chiếm.

đoạt vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự.

Thi ba người dưới 18 tuổi là người đồng phạm có vai tro khơng đáng kế trong vụ án.

Trong giai đoạn diéu tra, nếu có căn cứ có thể mién trách nhiệm hình sự nói trên thi Cơ quan diéu tra có thể ra quyết định đình chỉ điều tra.

c4 Đã hit thời hạn điền tra vụ án mà Không ching minh được bị can at

thực hiện tơi phạm

Trường hop đính chỉ điều tra nay cần hai diéu kiện:

hết thời han điều tra vụ ánThứn

</div>Trang 33<div class="page_container" data-page="33">

Thời hạn điều tra tinh kể từ khi khởi tổ vụ an cho đền khi kết thúc điều

tra, phụ thuộc véo loại tôi phạm bị khỏi tố. Theo quy định tại Điểu 172

BLTTHS năm 2015, thời hạn điều tra vụ án cụ thé như sau

Đối với tôi phạm it nghiêm trọng, thời hạn điều tra không quá 2 thing, có thể được gia hạn diéu tra một lan không qua 2 thang.

Đối với tội pham nghiêm trọng, thời han điều tra khơng q 3 tháng, có thể được gia hạn diéu tra hai lần, lần thứ nhất không qua 3 thang vả lan thứ hai

không quá 2 tháng

Đối với tội phạm rất nghiêm trong, thời hạn điều tra không quá 4 tháng,

é được gia hạn điều tra hai lân, mỗi lần không qua 4 tháng.

Đối với tội phạm đấc biệt nghiêm trọng, thời hạn điều tra khơng q 4

tháng, có thể được gia hạn điều tra ba lẫn, mỗi Kin không quả 4 thang, trường hợp thời han gia han điều tra đã hết nhưng do tinh chất rất phức tạp của vụ án ‘mi chưa thể kết thúc việc điều tra thi Viện trưởng VKSNDTC có thé gia han thêm một lần khơng q 4 tháng,

Đối với tội xâm phạm an ninh quốc gia, Viện trưởng VKSNDTC có thể

ia han điều tra thêm một lần không qua 4 tháng

Trường hợp thay đổi hoặc bỏ sung quyết định khởi tổ vụ án hình sự, nhập vu án thi tổng thời hạn diéu tra cũng không được vượt quá thời hạn nói

Như vậy, “Hết thời hạn điều tra vụ án được liễu là đã hết cả thời gian

gia hạn điều tra” TM

Thứ hai, không chứng minh được bị can đã thực hiện tôi pham.

Hết thời han điều tra vụ án mà không chứng minh được bi can đã thựchiện tôi pham thi Cơ quan điều tra phải ra quyết định đính chỉ điều tra. Đây là

sự cụ thể hóa ngun tắc suy đốn vơ tơi quy đính tai Điển 13 BLTTHS năm 2015, theo đó, khi không đủ và không thé lam sáng tỏ căn cứ để buộc tội theo.

3 Nguyễn Văn Huyện, Lé Lan Chỉ (2016), nh luận toa học Bộ luật tổ ng lành se năm,

2015 Nab. Lao đồng, Ha Nội tr 304

</div>Trang 34<div class="page_container" data-page="34">

trình tự, thủ tục do BLTTHS quy đính thi cơ quan, người có thẩm quyền tién

"hành tổ tung phải kết luận người bi buộc tội khơng có tội.

Việc đính chỉ điều tra do hết thời hạn điều tra ma khơng chứng minh.

được bí can đã thực hiện tơi phạm chỉ áp dụng trong thủ tục chung. Trường hopáp dụng thủ tục rút gon, nếu hết thời han điểu tra (20 ngày kể từ ngày ra quyếtđịnh khối tô vu án) mã không chứng minh được bi can đã thực hiện tội phạmthì một trong các điều kiên áp dung thủ tục nit gon (sự việc phạm tội đơnchứng cứ rổ rang) khơng cịn, Cơ quan điểu tra khơng được định chỉ điều tra

mà phải ra quyết định hủy bö quyết định áp dung thủ tục rút gon va giải quyét vụ án theo thủ tục chung (Điều 458 BLTTHS năm 2015). Trường hợp hết thời

hạn diéu tra theo thủ tục chung mã không chứng minh được bi can để thực hiện

tơi phạm thì Cơ quan điều tra mới được ra quyết định định chỉ điều tra

1.2.2. Thim quyên dink chi điêu tra@ Co quan điều tra

Theo quy định tại Điểu 230 BLTTHS năm 2015, thấm quyển đính chỉ

điều tra thuộc vé Cơ quan điều tra. Khi tiến hành tổ tụng hình sự, Thủ trưởng

Cơ quan diéu tra có nhiém vụ, quyển han đỉnh chỉ điểu tra (điểm g khoản 2 Điều 36 BLTTHS năm 2015). Khi được phân công tiến hanh việc khởi tổ, điều tra vụ án hình sự, Pho Thủ trưởng Cơ quan điều tra có nhiệm vụ, quyển hạn. inh chi điều tra (khoăn 3 Điều 36 BLTTHS năm 2015)

b. Cơ quan cũa Bộ đội biên phòng, Hải quan, Kiểm lâm lực lương Cảnhsát bién Kiểm ngực

Theo quy định tại điểm g khoăn 2 Điều 39 BLTTHS năm 2015, cấp

trưởng hoặc cấp phó các cơ quan của Bồ đội biên phòng, Hải quan, Kiểm lâm,

lực lượng Cảnh sát biển, Kiểm ngư được giao nhiệm vụ tiền hành một số hoạt đông điểu tra khi tiến hành tổ tụng hình sự đối với tơi pham ít nghiêm trong

trong trường hợp pham tội qua tang, chứng cứ và lý lich người phạm tơi rõ

</div>Trang 35<div class="page_container" data-page="35">

Ö giai đoạn truy tố, néu đủ căn cứ để đính chỉ điều tra vụ án hoặc đình chỉ điểu tra vụ án đổi với bị can trong giai đoạn nảy, viện kiểm sát ra quyết

đính đính chỉ điều tra và phải thơng bao cho bị can, người bảo chữa biếtĐông thời giao quyết định đình chỉ điều tra vụ án cho bi can va gũi vẻ Viện

kiểm sát cấp trên Trong trường hop quyết định đính chỉ vụ án của Viện kiểm. sat cấp đưới khơng có căn cứ và trái pháp luật thi Viện trường Viện kiểm sắt cấp trên có quyển hủy bd quyết định đó va yêu cầu Viện kiểm sát nhân dân.

cấp dưới ra quyết đính truy tơ, Cũng giống như ỡ giai đoạn diéu tra, trường

hợp vu án có nhiễu bị can m căn cit để dinh chỉ điều tra vụ án không liên quan đến tat cA các bi can thi có thể định chỉ điêu tra vụ an đổi với từng bị

1.2.3. Thi tục đình chi điều tra

Đình chỉ điều tra là một trong các trưởng hợp kết thúc diéu tra. Khoản 2 Điều 132 BLTTHS năm 2015 quy định: “Vide điều tra kat thúc khi Cơ quan “điều tra ra bản két luận điều tra đề nghủ truy tố hoặc ra bản két luận điều tra và quyết định đình chỉ điều tra”. Khi chuẩn bi kết thúc điều tra phải thực hiện sự phối hợp giữa Điều tra viên và Kiểm sát viên. Cham nhất là 10 ngày đối với vụ an it nghiêm trọng vả nghiệm trọng, 15 ngày đổi với vụ án rất nghiêm. trong, 20 ngày đối với vụ án đặc biệt nghiêm trọng trước khi kết thúc điều tra, Điều tra viên vả Kiểm sit viên phải phổi hop dé đánh giá tồn bơ chứng cứ, tải liêu và các thủ tục tổ tung của vụ án, nếu thay có đã căn cứ dé kết thúc điều tra thi thông nhất để Diéu tra viên báo cáo Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Co quan điều tra kết thúc điều tra vu án; nêu thay cân phải tiếp tục điều tra thi

‘bao cáo Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Co quan diéu tra, Viện trưởng, Phó Viện

trưởng Viện kiểm sát để gia han thời hạn điều tra, tạm giam bi can theo quy.

định của BLTTHS”

2 Voi 1 Điều 3 Thông te liên tịch số 042018/TTLT-VESNDTC-BCA-BQP ngày

1911012018 cũa Viên kiểm sát nhân dan tơi cao, Bộ Cơng an, Bộ Quốc phịng về phối hopgiữa Cơ quan điệu tra và Viện kim sắt Hong việc thục hện một số quy định của Bộ lật tôfang hành sự

</div>Trang 36<div class="page_container" data-page="36">

điều tra có thé ra quyết định đình chỉ điều tra ‘vu án vả đỉnh chỉ diéu tra đối với bị can. Trong vụ án có nhiễu bị can ma căn. cứ dé đính chỉ điều tra khơng liên quan đến tắt cả bi can thi cơ quan có thẩm quyên điều tra đính chỉ điều tra đổi với từng bi can. Quyết định đính chỉ điều

tra phải ghi rổ thời gian, địa điểm ra quyết định, lý do và căn cứ đình chỉ điềutra. Ngồi ra, “vide dinh chỉ điều tra còn Réo theo những hê quả pháp Is

khác “ * nên quyết đính đính chỉ điều tra cịn phải ghi rổ viée hủy bỏ biện.

pháp ngăn chin, biện pháp cưỡng chế, trả lại tài liệu, dé vật đã tạm giữ (nếu

c6), việc xử lý vật chứng và những vẫn dé khác có liên quan. So với BLTTHS

năm 2003 thì BLTTHS năm 2015 đã bổ sung quy định: quyết định đính chỉ điều tro ghi rõ việt hủy ba biên pháp cưỡng chế Việc bỗ sung xảy 1â để phù:

hợp với quy định tại mục II chương VIIBLTTHS năm 2015 vẻ các biên pháp

cưỡng chế gồm áp gidi, din giãi, kế biển tai sẵn và phong tưa tải khoản. Ngồi ra, BLTTHS năm 2015 cũng bổ sung quy định: quyết định đính chỉ điều tra ghi tổ việc xử lý vật chứng, Việc bd sung nảy là cân thiết vi theo quy định tai

khoản 1 Điều 106 BLTTHS năm 2015, việc zử lý vật chứng do Cơ quan điều

tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiền hành một số hoạt động diéu tra quyết

định nêu vụ án được định chỉ ở giai đoạn điều tra

Trong thời hạn 2 ngày kể từ ngày ra bản kết luận điều tra, Cơ quan điều. tra phải giao bản kết luận điều tra kèm theo quyết định đính chỉ điều tra cùng ‘hé sơ vụ án cho Viện kiểm sát cùng cấp; giao quyết định đình chỉ điều tra cho

‘bi can hoắc người đai điên của bị can; gũi quyết đính đính chỉ diéu tra chongười bao chữa, thông báo cho bị hai, đương sự va người bão vệ quyển và lợiích hợp pháp của họ (khoăn 4 Điều 232 BLTTHS năm 2015),

'Khi thực hành quyền công tổ trong giai đoạn điều tra vụ án, Viện kiểm. Co quan có thẩm quy

sát có nhiệm vu quyển han hủy bé các quyết định tổ tụng khơng có căn cử va

trái pháp luật của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành

` Nguyễn Văn Huyện, Lé Lan Chỉ (2016), Binh luận toa học Bộ luật tổ ng lành se nim

2015 Nab. Lao đồng, Ha Nội tr 304

</div>Trang 37<div class="page_container" data-page="37">

một số hoạt động điều tra (khoản 4 Biéu 165 BLTTHS năm 2015). Kiểm sát ‘vién được phân công thực hành quyền công tổ và kiểm sát việc tuân theo pháp.

Tuất trong tổ tung hình sự có nhiêm vụ, qun hạn kiểm sắt việc đính chỉ điều

tra (điểm đ khoản 1 Điêu 42 BLTTHS năm 2015). Trong thời han 15 ngảy kể từ ngày nhận được quyết định đính chỉ điều tra kèm theo hồ sơ vụ án cia Cơ quan điều tra, nếu thay quyết định đình chỉ diéu tra có căn cứ thì Viên kiểm. sát phải trả lại hổ sơ vụ án cho Cơ quan diéu tra để giải quyết theo thẩm. quyền Trường hợp quyết định định chỉ điều tra khơng có căn cứ nhưng chưa. đủ căn cứ để truy tổ thì Viện kiểm sắt hủy bỏ quyết định đình chỉ điều tra và yên câu Cơ quan điểu tra phục hồi diéu tra. Trường hợp quyết định đính chỉ điều tra khơng có căn cứ nhưng đủ căn cứ để truy tô thi Viện kiểm sát hủy bỏ. quyết đính đình chỉ điều tra và ra quyết định truy tổ (khoản 3 Điểu 230

BLTTHS năm 2015)

Co quan, tổ chức, cá nhân có quyền khiéu nại quyết định đình chỉ điều

tra khi có căn cử cho ring quyết định đó ta trải pháp luật, sâm phạm quyển,lợi ích hợp pháp của minh (khoăn 1 Biéu 469 BLTTHS năm 2015).

Khi có lý do để hủy bỗ quyết định đình chỉ điều tra ma chưa hết thời

hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự thi Cơ quan điều tra ra quyết định phục hồiđiểu tra. Việc phục héi điều tra cũng được thực hiện trong trường hop việcđiều tra bị đính chỉ do đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc tộipham đã được đại sá nhưng bi can không đông ý và yêu câu diéu tra lại. Như

vây, “vide phuc hôi diéu tra piu thuộc vào ý chi của bị can Bt can khong chấp nhận đình chỉ điều tra với I} do đã hét thời hiệu truy cứa trách nhiệm hhinh sự hoặc tôi pham đã được dai xá mà nmiỗn đồnh chỉ điễu tra với If do khác cô lợi hơn cho ho”. * Trường hợp nay, Cơ quan điều tra hoặc Viện kiểm.

sat cùng cấp ra quyết định phục hồi điều tra (khoản 1 Điều 235 BLTTHS năm2015)

` Nguyễn Văn Huyện, Lé Lan Chỉ (2016), nh luận toa học Bộ luật tổ ng lành se năm,

2015 Nab. Lao đồng, Ha Nội tr 308

</div>Trang 38<div class="page_container" data-page="38">

1.2.4. Đình chi điều tra theo thit tục đặc biệt

Dinh chỉ điều tra theo thik tuc 16 tung tray cứa trách nhiềm hình sie

Theo quy định tại khoăn 2 Điều 443 BLTTHS năm 2015, Cơ quan điềntra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiền hành một số hoạt đơng điều tra ra quyếtđịnh đình chỉ điều tra vụ án, đính chỉ bi can lá pháp nhân khi thuộc một trongcác trường hợp:

- Khơng có sự việc phạm tôi

- Hanh vi của pháp nhân không cầu thành tội phạm.

Hanh vi của pháp nhân không cấu thánh tội pham như. hành vi phạmtôi do cá nhân thực hiện không nhân danh, khơng vì lợi ích hoặc khơng cỏ sựchi đạo, diéu hành hoặc chấp nhận của pháp nhân thương mại (khơng đũ các

điểu kiện chíu trách nhiêm hình sự theo quy đính tại Điển 75 BLHS năm

2015), hành vi của pháp nhân thương mai không cầu thành một trong các tơimà pháp nhân phải chiu trách nhiêm hình sự (khơng thuộc phạm vi phải chịu

trảch nhiêm hình sự theo quy định tại Điều 76 BLHS năm 2015) 3°

- Hành vi phạm tơi của pháp nhân đã có bản án hoặc quyết định đình.chi vụ án có hiệu lực pháp luật

- Hết thời hạn điều tra ma không chứng minh được pháp nhân thực hiệntôi pham.

- Hat thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự

Thực chất, khoản 2 Điều 443 BLTTHS năm 2015 quy định căn cứ đính.

chi điều tra va đính chỉ vụ án của cả Cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát va Tịa

án, “khong có sự tách bạch rd rằng và điều này cho thấy sự cinea thỗng nhất giita các quy định về đình chi điều tra, đình chi vụ án theo thủ tuc đặc biệt với

Thủ tuc thông thường” 3%

* Nguyễn Đức Mai — chi biên (2019), Binh Iudn koa học Bổ luật

nh, Nab. Chính tả quốc gia sự thất, Hà Nơi, tr. 605

` Nguyễn Văn Huyện, Lê Lan Chi (2016), Binh luận loa học Bộ luật tổ ting lành sự năm

2015, Neb. Lao động, Hà Nội, tr 541

ng lành sự điện

</div>Trang 39<div class="page_container" data-page="39">

‘Theo chúng tôi, quy định tại khoản 2 Điều 443 BLTTHS năm 2015 về đính chỉ điều tra bi can là pháp nhân cin thiéu một số trường hợp so với quy

định tại Điều 230 vé đính chỉ điều tra bi can là cá nhân như: tội pham đã được

đại zá, pháp nhân giải thé (tương ứng với trường hợp người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã chết); có căn cứ miễn truy cứu trách nhiệm hình sự.

Tuy nhiên, theo quy định tai Điểu 431 thi các trường hợp đính chỉ diéu tra bị

can là cá nhân nói trên cũng được áp dụng dé đính chỉ điều tra bị can là pháp

nhân nếu không trái với quy định tại chương XXIXBLTTHS năm 2015

b. Đình chỉ điễu tra trong trường hop áp ching biện pháp bắt buộc chi

Điều 449 BLTTHS năm 2015 quy định vẻ định chi diéu tra trong trường

‘hop áp dụng biện pháp bat buộc chữa bệnh như sau:

Khi Cơ quan điều tra trưng cầu giám định pháp y tâm than ma kết quả. giêm định sác đính bị can mắc bệnh tâm thân hoặc bệnh khác làm mắt khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi thì Cơ quan điều tra gửi văn.

tên đề nghị áp dụng biên pháp bất buộc chữa bệnh cùng kết luân giám định

cho Viện kiểm sat cùng cấp để xem xét, quyết định.

Trong thời hạn 03 ngày kể từ ngày nhân được văn bên để nghị của Co quan điều tra cùng kết luận giám định, Viên. sát quyết định áp dụng biện.

pháp bất buộc chữa bệnh đối với bị can hoặc yêu cầu Cơ quan điều tra trưng

cầu giám định bổ sung, giám định lại néu thay chưa đủ căn cứ để quyết định. Trường hợp Viện kiểm sát ra quyết đính áp dụng biên pháp bất bude

chữa bệnh thi Cơ quan điều tra phải ra quyết định tam đình chỉ hoặc đính chỉđiều tra đối với bi can.

Co quan diéu tra chỉ ra quyết định tạm định chỉ điều tra néu khi thực hiện. "hành vi nguy hiểm cho zã hội người đó có năng lực trách nhiệm hình sự nhưng

trong giai đoạn điều tra vụ án lại bị bệnh tâm than hoặc bệnh khác tới mức mắt

</div>Trang 40<div class="page_container" data-page="40">

khi thực hiện hảnh vi nguy hiểm cho 2 hồi người đỏ đ bi bệnh tâm thần hoặcbénh khác tới mức mắt khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vicủa mình nhưng trong giai đoan diéu tra vụ án mới sắc định được thì Cơ quanđiễu tra ra quyết đính đình chỉ điều tra

ˆ Nguyễn Văn Huyện, Lé Lan Chỉ (2016), nh luận Ho học Bộ luật tổ ng lành sr nim

2015 Nab. Lao đồng, Ha Nội tr 02

</div>