Tải bản đầy đủ (.pdf) (93 trang)

Chuyên đề thực tập tốt nghiệp: Tìm hiểu về công nghệ Blockchain và ứng dụng trong tiền ảo Bitcoin từ đó phân tích, thiết kế một ứng dụng ví Mobile Android

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (18.06 MB, 93 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

TRUONG ĐẠI HỌC KINH TE QUOC DAN

<small>--- 3 LO </small>

œ---CHUYEN DE THUC TAP TOT NGHIEP

Dé tai:

TIM HIEU VE CONG NGHE BLOCKCHAIN VA UNG DUNG TRONG

TIEN AO BITCOIN TU DO PHAN TÍCH, THIET KE MOT UNG DUNG VI

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

<small>MỤC LỤC</small>

CHƯƠNG 1: TONG QUAN VỀ DE TÀI NGHIÊN CỨU VA DON VỊ THUC TAP

<small>¬... 5</small>

1.1 Tổng quan về đề tài nghiên cứu...--- 2 2 +£+E£+EE+EE£EE£EEE2EEEEEeEEerEerrerrkerkeei 5 1.1.1 Lý do chọn đề tài...--- ¿5c sSs+SE2E2E2E21E71571211221211 2111111111111 re. 5

<small>1.1.2 Mục đích, mục tiêu nghiên CỨU...- -- 5-5 2< 1+ **Skseirrrrrreesrrke 5</small>

1.1.3 Đối tượng nghiên cứỨu...---¿- 2 2 2+S£+E2E£EEEEEEEEEE211211212121 212. 6

<small>1.1.4 Phạm vi nghiÊn CỨU... ... - 5 6 + +3 k1 1 91kg HH HH 61.1.5 Phương pháp nghién CỨU: ...- --- 5 5 11x 19v HH Hư 6</small>

1.1.6 Kết cấu chuyên đề ...--- ¿25s SE2EE2E2EEEEEEEE1221011211211211111 1111 c0. 6 1.2 Tổng quan về Công ty Cổ phần Công nghệ Sotatek...-.-- 2-2 s5: 7

1.2.1 Thông tin cơ bản về doanh nghiỆp...--- 2-2 52+ 22£++EE+£E+zEzrserseei 7

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ CUA DE TÀI NGHIÊN CỨU...--...----cc--ccccc-+ẻ l6 2.1 Tổng quan về công nghệ Blockchain...----¿- 5© 52+2+2z++£x+ezxezzxesreees 16

<small>2.1.1 Sự ra đời của cơng nghệ Blockchain...- -- 55+ + ++ssseseerssereeres 16</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

<small>2.1.2 Blockchain 085v an... 18</small>

2.1.3 Đặc điểm của công nghệ Blockchain...- 2-2 2 522522££x+zxezsz 19

<small>2.1.4 Các phiên bản công nghệ Blockchain ...-- 55555 S+<£++sesseess 19</small>

<small>2.1.5 Các loại Blockchain... --- - Ă +2 1311211111 2111116 1111181111191 11g kre 19</small>

2.1.6 Cơ chế đồng thuận trong Blockchain...---2- 22 5¿2cs2s++zxeszxe2 20

<small>2.1.7 Cách thức giao dịch của Blockcha1n...- s5 s5 5s ssss‡++++ee+eeess 21</small>

2.1.8 Han ché, lợi ích của công nghệ Blockchain ...- -- 55 <+<<£+<x+x+ 22

2.2 Tổng quan về tiền ảo BitCOin...---¿- 2-52 SE E‡EE‡EE2EE2EE2EEEEEEEEEerkerxrrkrex 23

<small>2.2.1 Kit MiG oo ... 23</small>

2.2.2 Ung dụng của tiền ảo BitCOi...cecceccescessessessessessessesseessessessesseesseeseesess 24 2.2.3 Nguồn gốc ra đời của tiền ảo Bitcoin...---2- 2 s+cxczxzrxsrxerreres 24

<small>2.2.4 Tỷ giá Bitcoin hiỆn tại... -..- - -- c1. Hư, 25</small>

2.2.5 Thiết kế của đồng tiền ảo Bitcoin...----¿- 5+ ©2++cx+vzxrerxerreerxesrxee 25

<small>2.2.6 Ví Bitcoin và các loại ví lưu trữ BitcoiIn...--- -52<<<<<<<<<<<<s 27</small>

2.2.7 Tổng quan cách đào BifCoin...-- ¿55c tk ke EE2E2121 2111k, 27 CHƯƠNG 3: UNG DUNG CUA CÔNG NGHỆ BLOCKCHAIN... 29

3.3 Máy chủ Dấu thời gian ...- -- - +52 SE2SE+EEEEEEEEEEEEEEEE11211217111 111110. 32

<small>3.4 Chứng minh CONG VIỆC ...-- -- - <3 19931911 9101903019 ng ngư 33</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

<small>3.6 UU Gabe ...Ă.ố... 34</small>

<small>3.7 Khôi phục dung lượng dia ... -. Gà 231233 9 9 ng giết 34</small>

<small>3.8 Xác minh thanh toán đơn g1ảH...-- - c2 33+ 3+3 EEEEvverererrserrerrrrrrerree 35</small>

3.9 Kết hợp và tách giá trị...--- 2+ +¿+2xt22x221221 2212211271121. E1 re 35

<small>3.10 Bao Mat ắăắắnắn..-...ÔỎ 36</small>

<small>BLL Tih toann .e... 363.12 Giao thức Blockchain Ripple... cee eeeeeseeseeseeseeseeeesecsessessesseceeseseeaeeseees 38</small>

<small>3.13 Thuật toán bam (Hashing algorithim)... -.-- - + c* + +vkssereesseerrssrrses 39</small>

CHƯƠNG 4: PHAN TÍCH, THIET KE UNG DUNG Vi MOBILE ANDROID....45

<small>“6? 0s 3Õ... 45</small>

4.2 Phân tích hệ thống,...--- 2: ©©¿ 2 E+EE+EE+EE£EEE2EESEEEEEEEEEEEE2E171211211 2121. xe 46 4.3 Thiết kế CSIDIL,...- - 2 2 SESE92E2EEEEE9EEE2E211271221717112111171711 2111111 xe. 48 4A Thiét ké 0 8n ...a... 50 4.5 Phác thảo ý tưởng và thiết kế wireframing...--- 2-2 2 e+xerxerxerxersexee 53

<small>4.6 Lập trình giao diện ứng dụng và tạo CSDL SQLite với Android Studio... 61</small>

0090757 . :::‹£+1... 73 TÀI LIEU THAM KHẢO... ¿2-52 ©5£2S£2SE‡EE£EE2EE2EEEEEEEEEEEEEEEEEErkrrkerkerkrrei 75

<small>Isi0006955... 76</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệpGHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

DANH MỤC TỪ VIET TAT

<small>AI Artifical intelligence</small>

<small>BIP Bitcoin Improvement Proposals</small>

<small>BTC Bitcoin</small>

<small>CMS Content management systemCNTT Công nghệ thông tin</small>

<small>DLT Distributed ledger technologyDPoS Delegated Proof of Stake</small>

<small>ICO Initial coin offering</small>

<small>IFTTT If this then thatloT Internet of Things</small>

<small>KYC Know your Customer</small>

<small>PoS Proof of StakePoW Proof of Work</small>

<small>RPA Robotic Process Automation</small>

Hệ thống thanh toán tong tức thời theo

<small>RTGS thời gian thực</small>

<small>TXID Mã định danh giao dịch</small>

UTXO Giao dịch không mong muốn

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

DANH MỤC HÌNH ANH

Bang 1.1: Danh mục các phần mềm đang được sử dụng...---¿- 2 sz:sz+s+ 11 Bang 1.2: Bảng số liệu tài chính 2016-2018 ...c.ccecccscessessesssessessesseessessessessessseeseeseess 12 Hình 1.3: Chun mơn về Cơng nghệ Blockchain...- 2-2-2 2222 £2£+z+zzsz 15

<small>Hình 2.1: Bài tốn các vị tướng Byzanfne... ..- --- 5s +++ se reereererske 21</small>

Hình 2.2: Giao dịch giữa hai đối tác bởi cơng nghệ Blockchain...--- 22 Hình 2.3: Ung dụng của Blockchain vào cuộc sống...--- 2-2 2 2+s£+£s+£+2 +2 23

<small>Hình 2.4: Một địa chỉ Bitcoin mẫu ...---¿- 52 ©5++£+t2E++eEExetrkeerkerrrkrrrkrree 26</small>

Hình 2.5: Mỏ đào Bitcoin của Bitman Technologies Ltd (Trung Quốc)... 28

<small>Hình 3.1 Mơ hình Chuỗi Bitcoin đơn giản hóa...--2- 2-52 ++522522x+zx+zzz+zs+2 29</small>

Hình 3.2: Mơ hình số sách kế tốn ba nhánh...----:--©¿z+vcv+e++vcvverrrrx 30 Hình 3.3 Sơ đồ giao dịch...--- 2-2 +E£+EE+EE+EE£EE2E2EESEEEEEEEEEEEEEEEEE E111 rkrkr 32 Hinh 3.4 So d6 0tr8 T0... ... 32 Hình 3.5 Sơ đồ cây Merkle ....cccccccccsssesssesssesssessssssssssecssecsusssssssecssecsusssesssecsusssessesssecs 34 Hình 3.6 Hệ thống tiền mặt điện tử P2P...-...---:++++v++++vcxvrrerxverrrrreree 35 Hình 3.7 Đồng tiền ảo Ripple...---¿- ¿+ ©++++22E++2E++EE++EE++Exerx+erxezrxrrrxees 38

<small>Hình 3.8: Thuật toán Băm... .. - 2 6 + 119 9 9 TH ng ng nến 39Hinh 3.9: Ham s20 ... 40</small>

Hình 4.1: So đồ chức năng BDF o...ccccccssecsssesssssssssesssesssssssessecssecsussseessessseestesseessecs 46 Hình 4.2: Sơ đồ ngữ cảnh CD... - 2 2s E+EE£+E2EE+EE£EEZEEEEEEEEEEEEEEEEErrkrrkrrer 47 Hình 4.3: So đồ DED mức 1 quản lý người dùng...--.---2¿ 2 5¿2+z2+2>s++>++ 47 Hình 4.4: Sơ đồ DED mức 1 quản lý giao dịch...---2- 2 s¿+s2+++zx++zx+zszzs 48

<small>Hinh 4.5: M6 hinh dit Qu... eee =... 49</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

LỜI MỞ ĐẦU

Hiện nay, khi nền công nghiệp 4.0 lên ngôi, bất kỳ công ty hay doanh nghiệp nào cũng ln khơng ngừng tìm kiếm cách áp dụng tiềm năng của công nghệ thông tin một cách hiệu quả nhất. Chúng ta có thể điểm mặt một số cơng nghệ đang được áp dụng phổ biến hiện nay như: “Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), Tự động hóa

<small>quy trình Robot (RPA — Robotic Process Automation), IoT, Big Data... Và không</small>

thé không nhắc đến một công nghệ nữa mới nôi lên hiện nay tại Việt Nam, hứa hẹn sẽ là một “vũ khí đắc lực” cho các doanh nghiệp muốn đi dau trong ngành công nghệ:

<small>Công nghệ Blockchain.</small>

Nhờ lợi thế của Blockchain, chúng có thể được áp dụng trong gần như mọi ngành nghề: Di chuyên đám mây, giáo dục, ID kỹ thuật số, bỏ phiếu, chia sẻ dữ liệu và nhiều lĩnh vực khác... Với các tính năng thương hiệu như tính ấn danh, tính bat

<small>biên và bảo mật, Blockchain đã khắc sâu sự hiện diện của mình trên thi trường.</small>

Blockchain chính là “chìa khóa” cho chun đổi số giúp các doanh nghiệp năm bắt cơ hội trong cuộc đua này. Đây là một trong những xu hướng công nghệ đột pha, được ứng dụng rộng rãi ở nhiều ngành nghề. Thương mại online dựa hoàn toàn vào bên thứ ba đề xử lý thanh toán điện tử. Tuy nhiên, nó vẫn bị các điểm yếu vốn có của mơ hình dựa trên sự tin tưởng chỉ phối. Hơn nữa, các tranh chấp giữa các tơ chức tài chính làm tăng chi phí, hạn chế kích thước giao dịch thực tế tối thiểu, mat khả năng thực hiện các khoản thanh tốn khơng thể hồn lại cho các dịch vụ khơng thể

truy xuất. Do đó, sự cần thiết phải tin tưởng lan truyền. Thương nhân phải cảnh giác với khách hang của họ, mat thời gian tìm hiéu dé biết thêm thông tin. Không thể tránh

<small>khỏi một tỷ lệ nhỏ gian lận.</small>

Với mục tiêu cung cấp các dịch vụ phát triển Blockchain cho phép khách hang tận dụng các giải pháp dựa trên đám mây để xây dựng, lưu trữ và sử dụng các ứng dụng Blockchain của riêng họ, hợp đồng thông minh và chức năng trên Blockchain, Công ty Cô phần Công nghệ Sotatek cũng đang nỗ lực phấn đấu nhằm áp dụng được tối đa hiệu quả của công nghệ Blockchain, mong muốn đem lại một

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

dịch tốt nhất cho khách hàng.

<small>Em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình của cơ Nguyễn Thị Bạch</small>

Tuyết cùng các anh chị cán bộ, nhân viên công ty Cổ phần Công nghệ Sotatek đã giúp em hoàn thành báo cáo thực tập này. Tuy nhiên, công nghệ Blockchain là một đề tài khá là rộng và khó cho nên bài báo cáo của em cịn nhiều thiếu sót cũng như chưa dao sâu được van đề. Em kính mong được sự nhận xét, góp ý của thầy cơ dé bài luận

<small>của em được hồn thiện hơn, cũng như tạo tiên đê cho bài nghiên cứu sau này.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

CHƯƠNG 1: TONG QUAN VE DE TÀI NGHIÊN CỨU VA DON VI THUC TAP

1.1 Tổng quan về dé tài nghiên cứu 1.1.1 Lý do chọn đề tài

Việt Nam là một trong 20 nước có nhiều người sử dụng internet nhất, các chỉ số về “digital” cũng khơng thua kém bat kỳ quốc gia nào, thậm chí lượng người dùng

<small>Internet, mạng xã hội, điện thoại thông minh còn cao hơn. Hơn nữa, Việt Nam còn là</small>

một nước có dân số trẻ, thương mại điện tử phát triển nhanh chính là điều kiện để phát triển các ứng dụng áp dụng Blockchain, thay thế cho các “giao dịch truyền

Tuy nhiên, Việt Nam dang gặp nhiều rào can khi tiếp cận lĩnh vực này. Dau tiên phải kế đến đó là niềm tin của người tiêu dùng và doanh nghiệp vào Blockchain

<small>cịn chưa mặn mà, đơng thời chính sách quản lý của chính phủ cịn hạn chê.</small>

Chính vì vậy, em đã chọn dé tài “ Tìm hiểu về cơng nghệ Blockchain và ứng dụng của nó trong tiền ảo Bitcoin, đồng thời phân tích, thiết kế một ứng dụng ví mobile android dựa trên quy trình xây dựng ứng dụng mobile tại Công ty Cổ phần Công nghệ Sotatek” dé có thể hiểu sâu hơn về lĩnh vực này, góp phan đưa nền cơng nghệ mới này đến với thế hệ trẻ ngày nay và khai thác được những tiềm năng mà nền

<small>cơng nghệ này đem lại.</small>

<small>1.1.2 Mục đích, mục tiêu nghiên cứu</small>

<small>- Mục đích nghiên cứu:</small>

+ Tìm hiểu cách thức áp dụng Blockchain trong lĩnh vực tiền ảo Bitcoin. Áp dụng quy trình xây dựng một ứng dụng Mobile tại Công ty Cổ phần Sotatek dé xây

<small>dựng một ứng dụng ví Blockchain mobile.- Mục tiêu nghiên cứu:</small>

+ Tiếp cận và hệ thống hóa những kiến thức về cơng nghệ Blockchain. + Nắm được quy trình phân tích, xây dựng một ứng dụng di động

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

+ Sử dụng thành thạo Android Studio, Balsamiq, Genymotion để xây dựng

<small>một ứng dụng Mobile Android.</small>

+ Phân tích, thiết kế thành cơng ứng dụng ví Blockchain mobile. 1.1.3 Đối tượng nghiên cứu

<small>- Cơng nghệ Blockchain</small>

- Tiền ao Bitcoin

- Ứng dụng ví Blockchain mobile

<small>1.1.4 Pham vi nghiên cứu</small>

<small>- Pham vi không gian: Sotatek Joint Stock Company.</small>

- Phạm vi thời gian: 13/01/2020 đến 30/4/2020

- Hoạt động nghiên cứu: Tập trung tìm hiểu Cơng nghệ Blockchain và ứng dụng của nó trong tiền ảo Bitcoin. Đồng thời ứng dụng quy trình xây dựng một ứng dụng mobile tại công ty Cổ phần Công nghệ Sotatek dé phân tích, thiết kế một ứng dụng

<small>ví Blockchain mobile.</small>

<small>1.1.5 Phương pháp nghiên cứu:</small>

- Phương pháp thu thập thông tin: Tìm hiểu ứng dụng Cơng nghệ Blockchain tại Cơng ty cô phần công nghệ Sotatek thông qua việc phỏng vấn nhân viên phụ trách công việc này, cũng như các tài liệu về Blockchain, Bitcoin và ví Blockchain trên internet ... - Phương pháp so sánh, đối chiếu: So sánh, đối chiếu giữa lí luận với thực tiễn để ứng

<small>dụng công nghệ Blockchain một cách hợp lý.</small>

- Phương pháp phân tích, tổng hợp, thiết kế. 1.1.6 Kết cầu chun dé

Ngồi phần: Mở đầu, Danh mục viết tắt, Danh mục hình, Kết luận và Tài liệu

tham khảo, nội dung của đề tài sẽ được trình bày trong 4 chương như sau:

- Chương 1: Tổng quan về Công ty Cé phần Công nghệ Sotatek và dé tài nghiên

+ Giới thiệu về cơ sở thực tập: Lịch sử hình thành và phát triển, cơ cấu tơ chức, tình trạng ứng dụng tin học hóa, các số liệu tài chính gần đây...

<small>6</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

+ Giới thiệu đề tài nghiên cứu

- Chương 2: Cơ sở lý luận của đề tài

+ Tìm hiểu tổng quan về cơng nghệ Blockchain + Tìm hiểu tong quan về Bitcoin Crypto.

- Chương 3: Tìm hiểu ứng dụng cơng nghệ Blockchain trong tiền ảo Bitcoin - Chương 4: Phân tích, thiết kế ứng dụng ví Bitcoin mobile

1.2 Tơng quan về Công ty Cé phần Công nghệ Sotatek 1.2.1 Thông tin cơ bản về doanh nghiệp

Sotatek là một công ty phát triển phần mềm được thành lập vào năm 2015, có trụ sở tại Hà Nội. Sotatek là viết tắt của “ State of The Art Technology - Công nghệ tiên tiến” cũng chính là mong muốn của cơng ty dé chinh phục những đỉnh cao mới

<small>của cơng nghệ. Sotatek có một đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp, có trách nhiệm và</small>

có khả năng xây dựng các giải pháp về full-stack trong nhiều nền tảng Back-end và Font-end.Cho đến nay, công ty đã phát triển nhiều giải pháp sáng tạo cho khách hàng trên tồn cầu với nhiều ngành cơng nghiệp khác nhau như: giải trí, y tế và dịch vụ tài

<small>> Tên cơng ty:</small>

CƠNG TY CO PHAN CƠNG NGHỆ SOTATEK > __ Tên cơng ty viết bằng tiếng nước ngồi:

<small>SOTATEK JOINT STOCK COMPANY</small>

<small>> _ Địa chỉ trụ sở chính:</small>

Tầng 7, CIC Tower, 219 Trung Kính, quận Cầu Giấy, Hà Nội

<small>Tel/Fax: (84-024) 6658.5248</small>

<small>Email: </small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

<small>>. Người đại diện theo luật pháp:</small>

Ông Lê Minh Tuấn (CEO) Mã số thuế: 0106931672

Ngày cấp giấy phép kinh doanh : 15/08/2015

V WV WV

Vốn điều lệ : 13.750.000.000 VND (550.000 USD)

> Các dịch vụ chính : Thiết kế hệ thống: thiết kế UI/UX; thiết kế, xây dựng cơ sở hạ tầng, chương trình tăng tốc khởi nghiệp và đào tạo nguồn nhân lực công nghệ.

1.2.2 Lịch sử hình thành và phát triển

Cơng ty cơ phần Công nghệ Sotatek được thành lập từ năm 2015 từ một nhóm phát triển gồm 98 thành viên và tăng dần lên 150 thành viên cho đến nay. Cùng với đó, 80% nhân viên của cơng ty là kỹ sư có trình độ cao, tay nghề vững, ln ln đổi

mới sáng tạo dé có thé bắt kịp sự phát triển nhanh chóng của CNTT.

Hiện nay, tổng số dự án của công ty là trên 200 dự án với 60 khách hàng lớn đến từ 7 quốc gia: Anh, Nhật Bản, Mỹ, Singapo, Pháp, Ý và Hàn Quốc.

Ngày 10/12/2018, Sotatek chào mừng khách hàng đầu tiên đến từ Anh và

Cũng trong tháng đó, Sotatek và NAL hợp tác. Điểm chung đầu tiên giữa hai cơng ty là nó đều được build từ số không bởi các founder là những người bạn học của nhau. Không những chỉ giống nhau ở xuất phát điểm ấy mà họ còn giống nhau cả đường di nước bước sau này. Khởi nghiệp từ hai bán tay trắng, vốn liếng đều khơng có nên khơng phải ngay từ lúc thành lập các founder của cả 2 bên đều có mặt ở văn phịng mà đều trong tình trạng "chân trong chân ngồi" đi làm th ở chỗ khác dé có đủ sức ni mình và ni cơng ty sống sót qua những thời khắc khó khăn.

Ngày 03/09/ 2019, Sotatek trở thành đối tác đầu tiên của Keyreply tại Việt

<small>Nam.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

Ngày 21/11/2019, trong khuôn khổ hội thảo hợp tác đầu tư Kanagawa — Việt

<small>Nam, với tư cách là một đại diện cho các doanh nghiệp Việt Nam đang hợp tác thành</small>

công với các doanh nghiệp Nhật, anh Teddy đã được tiếp kiến thống đốc tinh trưởng của tỉnh Kanagawa và được ngài thống đốc Yuji Kuroiwa lắng nghe những thông tin cũng như nguyện vọng của phía doanh nghiệp Việt Nam trong việc tìm kiếm cơ hội

<small>kinh doanh tại Kanagawa.</small>

<small>Tháng 9/2019, Sotatek hợp tác với Novera và TECHFUND</small>

1.2.3 Cơ cấu tổ chức của Sotatek Company

<small>> Lãnh đạo công ty</small>

Dưới đây là các thành viên trong hội đồng cổ đông của Sotatek - Mr. Tommy Lê ( Lê Minh Tuấn) — Đồng sáng lập và CEO.

Chức danh: Tổng giám đốc

- Mr. Tyler Lưu - Đồng sáng lập & COO. Chức danh: Giám đốc điều hành

- Mr. Richard Trần - Đồng sáng lập & CTO. Chức danh: Giám đốc công nghệ

- Mr. Nguyên William - Đồng sáng lập & CFO. Chức danh: Giám déc tài chính

- Mr. Andy Nguyễn - Đồng sáng lập & CIO. Chức danh: Giám đốc công nghệ thông tin

> Cơ cấu tô chức công ty

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệpGHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

<small>“Mục tiêu của Sotatek không đơn giản chi là mn kiêm tiên mà cịn tạo ranhững sản phâm tôt với mong muôn công hiên cho xã hội, và trên hệt là biên công ty</small>

trở thành một nơi giống như là gia đình mọi người cảm thấy hạnh phúc khi đến cơng ty làm việc. Đó là mục tiêu giản di nhất, mọi thứ ở SotaTek đều xoay quanh một khái

<small>niệm trung tâm là con người."</small>

1.2.5 Các phan mềm đang sử dụng

Hiện nay, Sotatek đang sử dụng những công nghệ, ứng dụng tiên tiến nhất trong quy trình quản lý cũng như phát triển ứng dụng. Khơng chỉ dừng lại ở đó, Sotatek khơng ngừng tìm kiếm, phát triển những ứng dụng phù hợp với quy trình của

<small>cơng ty, ln ln đơi mới và chính phục những đỉnh cao mới của công nghệ.</small>

<small>1 Portal</small>

<small>2 Jira Quan ly Project3 Ams Quan ly Assets4 Slack</small>

Quản ly nhân sự ( Phan mềm cơng ty phát hành)

Ứng dụng chat nhóm hỗ trợ trao đồi thông tin công việc

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệpGHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

Github Thiết kế, xây dựng phần mềm, ứng dụng Balsamiq, Zeplin Thiết kế wireframe, giao diện

Bảng 1.1: Danh mục các phần mềm đang được sử dụng 1.2.6 Tóm tắt các số liệu tài chính trong 3 năm gân đây (2016-2018)

Từ những ngày đầu thành lập năm 2015, đứng trước những biến động về kinh tế thế giới nói chung và kinh tế Việt Nam nói riêng, Cơng ty Cổ phần Cơng nghệ Sotatek gặp vơ vàn những khó khăn, thách thức. Tuy nhiên, với tinh thần khơng ngại

<small>khó khăn, đơng lịng của tồn thê cơng nhân viên cũng như các chính sách quản lý,</small>

chiến lược đúng đắn của ban cơ đơng, tình hình tài chính của cơng ty đã có những bước chuyền biến rõ rệt trong 3 năm 2016-2018:

<small>STT Chỉ tiêu</small>

<small>1Doanh thu ban hang va</small>

cung cap dich vu

<small>Các khoản giảm trừ doanh</small>

<small>Chi phí quản lý kinh doanhLợi nhuận từ hoạt động</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệpGHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

chính của cơng ty Sotatek trong ba năm gan đây.

Từ bảng số liệu trên, chúng ta có cái nhìn tổng quát nhất về tình hình tài

Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ năm 2019 tăng hơn 840 triệu tương ứng 1.2% so với năm 2018. Mức tăng này là điều dễ hiểu bởi từ năm 2018, Sotatek

đã mở rộng thị trường khách hàng của mình lên tới 7 quốc gia trên thế giới, đặc biệt Nhật Bản là một thị trường lớn, năng động và nhiều cơ hội cho Sotatek phát trién.

Cùng với đó, mức chi phí cũng tăng dan theo từng năm cho thấy Sotatek không ngừng cải tiến CSHT, thiết bị cũng như các chính sách đào tạo cho cán bộ

nhân viên công ty dé có thé đáp ứng được yêu cầu của các khách hàng khó tính nhất.

Nhìn chung lại, Sotatek đã có bước chuyên mình rõ rệt. Tuy nhiên, khi nền kinh tế Việt Nam đang không ngừng phát triển, càng ngày sẽ càng có nhiều đối thủ

<small>cạnh tranh khơng chỉ về giá cả mà cịn vê chat lượng sản phâm. Vì vậy, cơng ty can</small>

có những chiến lược, chính sách quản lý, phát triển sản phẩm ,đào tạo kỹ năng cho

<small>nhân viên đê có thé nâng cao vi thê của mình trong thị trường.</small>

12.7 Sản phẩm

<small>12</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

Trong gan 5 năm hoạt động phát triên phần mềm, phát triển web và mobile, dịch vụ Blockchain. Nắm bắt được nhu cầu thị trường của khách hàng, Công ty Cổ phần Công nghệ Sotatek đã không ngừng cho ra các sản phâm với nhiều phiên bản khác nhau thu hút trên 60 khách hàng đến từ 7 quốc gia trên trên giới.

Các sản phẩm tiêu biểu của công ty:

<small>Crypto Currency Exchange</small>

<small>Dating App</small>

<small>Instant Exchange flatform</small>

<small>Decentralized Exchange flatform</small>

<small>ICO devlopment for Myanmar partner</small>

<small>ICO development based in NEO flatform</small>

<small>Matching website Employers and Candidates</small>

<small>Full-fledged Centralized Crypto Currency ExchangeICO development for traveling industry</small>

<small>Live streaming flatform for idol</small>

<small>Crypto Currency Exchange</small>

<small>Hospital management Windows Software</small>

<small>Medical AI flatform</small>

<small>Back-End CMS website</small>

S CS SN SN SS SSSSSSSẤ

Sotatek khơng ngừng phát triển đa dạng hóa sản phẩm, đáp ứng kịp thời thị hiểu của khách hàng cũng như thị trường. Bên cạnh đó, các sản phẩm của Sotatek ln

<small>được cải thiện các chức năng, tiện ích. Chính vì vậy, Sotatek đã xác định được một</small>

vị thế quan trọng của mình trên thị trường nội địa cũng như quốc tế.

1.2.8 Tinh trạng ứng dụng công nghệ Blockchain tại Công ty Cé phan Công nghệ

<small>1.2.8.1 Danh mục ứng dung</small>

<small>13</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

Trao đổi tiền điện tử là một thị trường trực tuyến hoạt động như một trung gian giữa người mua và người bán. Các dịch vụ trên nền tảng Sotatek cung cấp cho phép người dùng chọn các giao dịch bảo mật mà không cần theo dõi, cung cấp môi trường cho tat cả các loại trao đôi. Bang cách sử dụng chức năng trao đôi tiền ảo, người dùng có thê thay đơi loại tiền từ ví này sang loại tiền khác

Khai thác tiền điện tử: Nếu muôn phát trién một công cụ khai thác tiền điện tử bằng ví tiền điện tử của riêng mình, hãy liên hệ với các nhà phát triển blockchain chuyên nghiệp của Sotatek. Sotatek hỗ trợ các yêu cau riêng lẻ trong một quy trình tự động kết hợp sự kết hợp công nghệ cao của các nền tảng phần mềm và phần cứng. Sotatek luôn lấy tất cả lợi ích của khách hàng là sự trung thực và ưu tiên hàng đầu, phát triển khai thác tiền điện tử hiệu quả cao.

Phát triển ví: Ví kỹ thuật số của Sotatek cung cấp mức độ hoàn hảo cạnh tranh tiếp theo dé tồn tại trong cuộc đua sáng tao. Không chỉ xu hướng thị trường, mà cả tương lai của văn hóa thanh tốn trong tương lai của xã hội, đã phát triển thành nhu

cầu hỗ trợ nhiều ngôn ngữ và nhiều loại tiền tệ. Sotatek cung cấp các dịch vụ phát triển ví kỹ thuật số được bảo vệ hoàn toàn cho Android, iPhone, thiết bị đeo và các

thiết bị được kết nối khác.

Phát triển tiền điện tw: Đạt được mục tiêu với sự phát triển của phần mềm mã hóa tiên tiến, tiên tiến. Sotatek phát triển tiền điện tử bằng cách ứng dụng công nghệ

cao trong cuộc đua dé trở thành altcoin cuối cùng. SotaTek có uy tín rất cao trong lĩnh vực dịch vụ tạo tiền điện tử. Chuyên môn của Sotatek trong việc tạo ra tiền điện tử sẽ giúp khách hàng xây dựng một loại tiền kỹ thuật số an toàn và độc lập với thông

số kỹ thuật đưa ra.

Phát triển ICO: Sotatek phát trién phan mềm "Gói ICO" dé hợp lý hóa việc triển

<small>khai ICO và tích hợp các chức năng phát hành và bán mã thơng báo với mục đích hỗ</small> trợ toàn bộ cho việc mua sam quỹ bang tiền ảo. Đồng thời cung cấp giải pháp ICO ồn định được tối ưu hóa theo yêu cầu của khách hang. Dam bảo rằng việc phát triển mã thơng báo ICO hồn tất trước khi ICO của khách hàng được xuất bản.

<small>14</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

Phát triển chuỗi khối: Kinh nghiệm của Sotatek trong phát triển blockchain đảm bảo rằng khách hàng có thé tận dụng phát triển blockchain dé chuyền đổi doanh nghiệp của mình. Tăng trưởng của Sotatek được thúc day bởi một loạt các giải pháp

<small>tùy chỉnh cho các ngành công nghiệp đa dạng. Không chỉ vậy, Sotatek liên tục làm</small>

việc để xây dựng một thế giới phi tập trung. Một nhóm các nhà phát triển blockchain có thé cung cấp các giải pháp tùy chỉnh theo yêu cầu của khách hàng.

1.2.8.2 Chun mơn về Cơng nghệ Blockchain

<small>Bitcoin Hyperledger Stratis</small>

Hình 1.3 Chuyên môn về Công nghệ Blockchain

<small>1.2.8.3 Dịch vụ</small>

Phát triển ra nước ngoài: Sotatek cung cấp dịch vụ phát triển phần mềm ra nước ngoài cao cấp cho khách hàng từ các nước phát triển trên toàn thé giới ké từ

<small>năm 2015 với sức mạnh của các kỹ sư phân mêm tài năng tại Hà Nội, trung tâm của</small>

<small>15</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

<small>Việt Nam...</small>

AI: Sotatek cung cấp các dịch vụ cho phép các cá nhân và công ty thử nghiệm AI cho các mục đích khác nhau mà khơng cần đầu tư ban đầu lớn với rủi ro thấp hơn đáng ké. Thử nghiệm có thé cho phép lay mẫu nhiều nền tang đám mây công cộng dé kiểm tra các thuật toán học máy khác nhau ...

Live Streaming: Sotatek cung cấp các luồng trực tiếp đầy đủ tính năng đáng tin cậy ở quy mơ, được tối ưu hóa cho hiệu suất và chất lượng, trên nhiều thiết bị và nền tảng với kiến trúc đám mây phân tán theo địa lý...

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ CUA DE TÀI NGHIÊN CUU

2.1 Tong quan về công nghệ Blockchain

<small>2.1.1 Sự ra doi của công nghệ Blockchain</small>

<small>16</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

Hầu hết những người quan tâm đến Blockchain đều biết rang phần mềm Bitcoin đầu tiên được phát hành công khai cho công chúng vào đầu năm 2009. Sau cuộc khủng hoảng tài chính thế giới, con người khơng cịn tin tưởng vào giá trị đồng tiền. Chính vào lúc đó, một người đàn ơng tên Satoshi Nakamoto đã đưa ra ý tưởng về A Peer to Peer Electronic Cash System.

Tuy nhiên, ít ai biết rằng, người đặt những viên gạch đầu tiên cho công nghệ này là một nhà toán học người Anh - Alan Turing. Ơng có sở trường về giải mã thơng tin. Vào những năm 40 của thế kỷ 20, khi mà thế chiến thứ 2 đang ở đỉnh cao đẫm máu nhất, Turing được yêu cầu giải mã máy Enigma, một cỗ máy mà Đức quốc xã đang sử dụng để liên lạc trong chiến tranh. Turing đã giải mã nó và trao cho quân đồng minh một lợi thế lớn. Trong khi đó người Mỹ đã giải mã được mã Tím, một

<small>máy mã hóa của Nhật Bản.</small>

Sau đó, vào những năm 1970, một nhóm nhà nghiên cứu đã nhận ra rằng mật mã học giúp cho việc giao tiếp trở nên tự do hơn rất nhiều do đó nó được thiết lập dé dễ tiếp cận hơn. Họ không hè biết rang mình đã đưa ra những nguyên tắc cơ bản đầu

<small>tiên cho Blockchain.</small>

Cũng trong thập kỷ đó, Martin Hellman và Whitfield Diffie đã kết hợp một thuật toán gọi là thuật tốn Diffie-Hellman để chia các khóa được mã hóa thành một cặp khóa riêng và khóa chung. Các khóa nay được sử dung dé mã hóa tin nhắn bang

<small>khóa chung nhưng đê có thê giải mã tin nhăn, cân có khóa riêng.</small>

<small>Cùng với Ralph Merkle, một nhà khoa học máy tính người Mỹ, người đã tạo</small>

ra một thuật tốn khó hiểu được gọi là Cay Merkle, Hellman va Diffie được công nhận là người sáng lập ra mật mã khóa cơng khai - điều cần thiết cho sự sáng tạo của

Từ đó, nhiều tiến bộ đã được thực hiện cho đến khi W.Scott Stometta và Stuart Haber mô tả công việc của họ trên chuỗi khối được bảo mật bang mật mã vào năm 1991 — lần đầu tiên thuộc loại này. Một năm sau, họ đã thêm cây Merkle vào quan

<small>niệm của họ, điêu này đã tăng cường sự bảo mật, hiệu suât và hiệu quả của nó. Chuyên</small>

<small>17</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

<small>nhanh đên năm 2009, khi mọi thứ bùng nô với sự ra mat của Bitcoin, vân còn rat</small>

nhiều sự ngờ vực xung quanh các đồng tiền kỹ thuật sé.

<small>Liệu nó có thật sự an tồn?</small>

Liệu nó có dễ dàng bị hack hay đánh cắp?

Blockchain chính là câu trả lời cho sự thiếu tin tưởng kỹ thuật số đó.

<small>2.1.2 Blockchain là gì?</small>

Mỗi Blockchain là một số hóa, phân tán, cơng số kế tốn của tất cả tiền mã hóa giao dịch khơng ngừng phát triển thành khối “hồn thành”, sau đó được ghi lại và thêm vào trình tự thời gian. Nó cho phép tất cả người tham gia thị trường theo dõi lịch sử các giao dịch tiền tệ kỹ thuật số mà không cần hồ sơ lưu trữ trung tâm.

Ban đầu, Blockchain được phát triển như là phương pháp kê khai kế toán cho tiền ảo Bitcoin. Nó sử dụng cơng nghệ DLT - công nghệ đang xuất hiện trong một loạt ứng dụng thương mại ngày nay, dé xác minh các giao dịch. Hơn nữa, thay vì một cơ quan tập trung duy nhất thì tồn bộ cộng đồng đều có thể xác minh được tính xác

<small>thực cua bản ghi.</small>

Mỗi “phần hiện tại” của một Blockchain sẽ ghi lại một số hoặc tất cả các giao

dich gần đây. Sau đó, khối sé đi vào Blockchain như một CSDL cé định. Và một khối sẽ được tạo ra ngay sau khi khối trước hoàn thành. Trong Blockchain có vơ số các khối như vậy được kết nối với nhau tạo chuỗi liên kết theo thứ tự thời gian và tuyến tính thích hợp. Mỗi khối chứa một hàm băm của khối trước đó. Blockchain có đầy đủ thơng tin về địa chỉ của các người dùng khác nhau và số dư của chúng ngay từ “khối nguyên thủy” đến khối được hoàn thành gần đây nhất.

Blockchain được thiết kế để các giao dịch này khơng thể bị xóa. Các khối được

thêm vào thơng qua một mật mã học, đảm bảo dữ liệu có thê được phan phối, nhưng

không được sao chép. Tuy nhiên, cần xem xét và giải quyết vấn đề về lưu trữ và đồng

<small>bộ hóa khi kích thước của Blockchain ngày cảng tăng.</small>

<small>18</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

<small>Công nghệ Blockchain được tạo thành từ các cơng nghệ sau đây:</small>

<small>- Cryptography: Sử dụng khóa cơng khai và hàm băm giúp đảm bảo tính “minh</small>

<small>bạch, tồn vẹn và riêng tư”.</small>

- Peer to peer: Mỗi một máy tính trong mạng đồng thời vừa là máy khách vừa là máy chủ để lưu trữ bản sao.

- Game theory: Các máy tính khi tham gia vào thì phải tn theo cơ chế đồng

2.1.3 Đặc điểm của công nghệ Blockchain

- Công nghệ Blockchain sẽ tồn tại song song với mang Internet. - Trong Blockchain, khi dit liệu bị sửa đổi sẽ nhận biết được.

- Các đữ liệu được phân tán và an tồn tuyệt đối.

- Q trình di chuyển của dữ liệu và lịch sử giao dich là công khai.

- Hợp đồng thông minh được nhúng vào đoạn mã IFTTT, cho phép chúng tự thực thi mà không cần bên thứ ba.

<small>2.1.4 Các phiên bản công nghệ Blockchain</small>

- Blockchain 1.0 — Tiền tệ và Thanh tốn bao gồm: “Chuyển đơi tiền tệ, kiều

hối và tạo lập hệ thong thanh toán kỹ thuật số”.

<small>- Blockchain 2.0 — Ngày nay Blockchain được đưa vào các ứng dụng tài chính</small>

và thị trường bao gồm: “cô phiếu, chi phiếu, nợ, quyền sở hữu hay liên quan đến thỏa thuận, hợp đồng”.

- Blockchain 3.0 — Khơng chỉ trong lĩnh vực tài chính, Blockchain đang dan tiếp cận các lĩnh vực khác như “giáo dục, chính phủ, y tế và nghệ thuật”.

<small>2.1.5 Các loại Blockchain</small>

<small>19</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

- Publie: Là một loại Blockchain công khai được phân cấp và khơng có một thực thể duy nhất kiểm soát mạng. Dữ liệu trên đây được bảo mật vì khơng thể sửa đổi hay thay đổi một khi chúng được xác thực.

- Private: Hoạt động dựa trên các kiểm sốt truy cập nhằm hạn chế những người có thé tham gia vào mạng. Và chỉ có những người tham gia vào giao dịch mới

<small>có thê hiêu được cách thức của mạng này.</small>

<small>- Permissioned (Consotium): Một phiên bản khác của Private và có một</small>

<small>nhóm người dùng được kiểm sốt nhưng hoạt động trên các tô chức khác nhau. Hệ</small>

thong này có sự kết hợp giữa “Public” va “Private” nhưng được cải tiễn dé phù hợp

<small>với từng doanh nghiệp.</small>

2.1.6 Cơ chế đồng thuận trong Blockchain

“Bắt nguồn từ bài toán các vị tướng Byzantine (Byzantine Generals) trong ngành khoa học máy tính và xử lý đường truyền tin cậy trong một hệ thống phân tán. Nội dung bài tốn mơ tả: Một đạo quân đi chiếm thành và các vị tướng năm ở nhiều

vị trí khác nhau. Trong đó có N tướng trung thành muốn chiếm thành và M tuớng phản bội muốn rút binh, một tướng phản bội truyền tin cho một nhóm là tắn cơng và truyền tin cho nhóm khác là rút binh. Vậy làm sao dé các tướng có thé nhất qn thơng tin và cùng nhau chiếm thành? Chỉ cần một sơ xuất trong việc truyền tin có thé khiến cả dao quân có thé bị tiêu diệt. Khi đó, cần có một bên thứ ba đứng ra làm thoả thuận dé các tướng lĩnh ký tên vào, nếu vị tướng nào làm trái thoả thuận sẽ bi trừng phạt. Bên thứ ba đảm bảo cho việc chiếm thành của các vị tướng là đồng loạt, bởi vì các tướng có thê khơng tin nhau nhưng bắt buộc phải tin tưởng tuyệt đối vào bên thứ ba này.”(Nguôn Wikipedia.en.com)

<small>20</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Ngun Thị Bạch Tuyết</small>

<small>Hình 2.1: Bài tốn các vi tướng Byzantine</small>

Một số cơ chế đồng thuận phố biến hiện nay như:

- PoW: Đây là thuật toán dùng dé xác nhận giao dịch và tạo ra các Block mới <small>cho chuỗi.</small>

- PoS: Là một loại thuật toán đồng thuận nhằm mục đích đạt được sự đồng thuận phân tán. Trên PoS, người tạo ra khối tiếp theo được chọn thông qua các kết

<small>hợp khác nhau ngẫu nhiên.</small>

- DPoS: Đây là một phiên bản hiệu quả và dân chủ hơn của cơ chế PoS trước đó. Cả PoS và DpoS đều được sử dụng thay thế cho thuật toán PoW.

- PoA: Bằng chứng về thâm quyền là một thuật toán được sử dụng với các chuỗi khối cung cấp các giao dịch tương đối nhanh thông qua cơ chế đồng thuận dựa trên dnah tính như một cơ phan.

<small>2.1.7 Cách thức giao dịch của Blockchain</small>

<small>1. Đâu tiên, người dùng yêu câu một giao dịch nào đó, ví dụ: “mua, bán haytrao đôi.”</small>

<small>21</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

2. Tiếp đến, yêu cầu được phân tới các mạng P2P gồm các máy tính được kết nối với nhau.

3. Các giao dịch và thông tin người dùng đồng thời được xác nhận bằng các

<small>thuật toán trong Blockchain.</small>

4. Sau đó, kết hợp với những giao dịch khác tạo nên một khối không thể sửa đôi trong hệ thống Blockchain.

5. Cuối cùng, hoàn thành giao dịch

<small>CÁCH HOAT ĐỘNG CUA MỘT BLOCKCHAIN</small>

<small>A muốn Giao dịch này “Block” này sẽ được trình</small>

chuyển tiền © sẽ được hiển thi L3) làng đến các máy khác

<small>sang B trên mạng như là trong hệ thống</small>

<small>ra Những may khác trong hệ Khi đó “block” sẽ được Tiền sẽ được( @ thống chấp thuận những @ thêm vào “chain” và @ chuyển từ A</small>

| giao dich nay co hiệu lực được mã hóa như là một sang B

<small>w 7 1 giao dịch minh bạch</small>

` “¬>r'1 . —.

<small>4 ‘ |</small>

Hình 2.2: Giao dich giữa hai đối tác bới công nghệ Blockchain

Dữ liệu trong hệ thống có thé được truyền mà khơng cần phải thơng qua trung gian dé xác nhận thông tin.

2.1.8 Hạn chế, lợi ích của công nghệ Blockchain

- Blockchain không phải là một hệ thống hồn hảo, nó vẫn cịn những vấn đề

<small>tơn đọng cân được giải quyết như sau:</small>

<small>22</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

Rat tốn điện

Trong hệ thống, mỗi Block sẽ tự sao chép chính mình đến mọi máy tính đang tham gia giao dich gây ra dư thừa dit liệu va tốn rất nhiều điện. Đây là một van đề lớn đối với các ngân hàng khi phải xử lý hàng nghìn giao dịch mỗi ngày, mỗi giờ.

Tốn không gian lưu trữ

Dé vận hành một nút cần 60GB dữ liệu. Nếu thị trường Bitcoin phát triển mạnh, sẽ xuất hiện nhiều Blockchain với dung lượng hàng Terabyte trong thực tế, gây ra nhiều khó khăn trong q trình vận hành.

- Lợi ích: Bên cạnh những hạn chế trên, Blockchain cũng đem lại nhiều lợi ích to lớn. Việc áp dụng Blochchain vào cuộc sống khơng chỉ đem lại lợi ích cho mỗi cá

<small>nhân doanh nghiệp mà cho cả cộng đơng và tồn xã hi.</small>

Digital Rights â â Global Payments

Derivatives â & ôeo... Property

Hỡnh 2.3: Ứng dụng của Blockchain vào cuộc sống 2.2 Tong quan về tiền ảo Bitcoin

<small>2.2.1 Khái niệm</small>

<small>23</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

“Bitcoin là một loại tiền kỹ thuật số được mã hóa và phát hành dưới hình thức mã nguồn mở thơng qua nên tảng công nghệ Blockchain được công nhận ở rất nhiều quốc gia và chúng được chấp nhận trong mọi giao dịch như các loại tiền tệ khác.” (Nguồn Wikipedia.en.com)

2.2.2 Ung dung của tiền áo Bitcoin

Hiện nay, tiền ảo đang dần được chấp nhận trên tồn thế giới, nó không chỉ được sử dụng đề đầu tư sinh lời mà cịn sử dụng dé thanh tốn một số mặt hàng hay các giao dịch được chấp thuận.

2.2.3 Nguồn gốc ra đời của tiền áo Bitcoin

“Satoshi Nakamoto chính là người tạo ra đồng tiền ảo Bitcoin và là tiền đề cho hàng ngàn đồng tiền ảo khác (Altcoin) ra đời. Tuy nhiên, hiện tại chúng ta vẫn chưa biết được Satoshi Nakamoto là ai và lý do tại sao ông lại khơng cơng khai danh tính

<small>thật của mình cịn là một ân sơ.</small>

<small>Trung bình cứ khoảng 10 phút thi sẽ có một lượng Bitcoin được dao lên. Con</small>

số này hiện đang là 25 vì cứ mỗi 4 năm nó lại giảm đi một nửa so với số Bitcoin ban đầu được tạo ra là 50. Dự tính đến năm 2140 thì số lượng Bitcoin sẽ đạt ngưỡng 21

<small>triệu Bitcoin và khơng cịn Bitcoin đê dao nữa.</small>

<small>Dựa vào tính tốn đơn giản cứ 10 phút lại có 1 Block (25 BTC) sinh ra trên hệ</small>

thống Bitcoin thì sẽ có:

<small>LI 6 Block/giờ L] 24 giờ/ngày _l 365 ngày/năm L' Chu ky 4 năm</small>

Như vậy sẽ có khoảng 210.000 Bitcoin được tao ra trong 4 năm. Kết hợp chu

kỳ 4 năm giảm một nửa số lượng ban dau ta có thé dé dàng tính ra:

<small>210.000*50*(1/(1-0.5))= 21.000.000 Bitcoin.</small>

Đây là một con số hữu hạn giúp giảm tỉ lệ lạm phat và gia tăng giá trị cho đồng BTC. Tuy nhiên chúng ta không thé biết được liệu Bitcoin có duy trì ở mức 21 triệu hay không, điều này phụ thuộc vào định hướng và thay đổi của các nhà phát triển

<small>24</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

trong tương lại. Còn hiện tại Bitcoin vẫn giữ vững được vị thế số 1 của mình trên thị trường tiền ảo.” (Nguồn Nakamotolnstitude.org)

<small>2.2.4 Ty giá Bitcoin hiện tại</small>

Trên đây là danh sách ty giá một số loại Alcoin. Có thé thay, cho đến thời điểm hiện tại BTC vẫn chiếm vị thế cao nhất trong các Alcoin.

2.2.5 Thiết kế của đồng tiền do Bitcoin

<small>2.2.5.1 Tài khoản</small>

<small>25</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

Public key &

Mỗi ví BTC đại diện cho một tài khoản BTC, bao gồm địa chỉ cơng khai và khóa riêng tư. Ai cũng có thé gửi BTC đến ví bang địa chỉ cơng khai, cịn khố riêng tư phải được nhập khi chủ ví muốn gửi Bitcoin đi. Vì vậy, sở hữa khóa riêng tư của

một BTC có nghĩa là ta đang sở hữu BTC đó, và khi bị mất đi, lượng BTC trong địa chỉ đó cũng sẽ bị mất và không lấy lại được.

<small>Các công cụ quản lý Vi BTC hiện nay:</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

<small>Hiện nay, vân chưa xuât hiện 16 hông bảo mật nào dân đên người dùng mat</small>

BTC mà khơng dùng đến khóa riêng tư.

<small>2.2.5.3 Tinh riêng tu</small>

BTC là loại tiền tệ được gắn với địa chỉ BTC nhưng không xác định được chủ

<small>sở hữu địa chỉ BTC nhưng xác nhận được lịch sử giao dịch. Mặc dù vậy, việc xác</small>

định địa chỉ BTC nào gắn với người nào là không hề dễ dàng. Hơn nữa, sau mỗi giao dich sẽ cần thay đổi một địa chỉ BTC mới.

<small>2.2.6 Ví Bitcoin và các loại ví lưu trữ Bitcoin</small>

<small>2.2.6.1 Ví Bitcoin</small>

Ví BTC hiểu đơn giản như một tài khoản ngân hang dùng dé cat giữ hoặc giao dịch BTC. Ví BTC là một địa chỉ định danh xác nhận sự xuất hiện của bạn trên hệ thống BTC. Nếu muốn thực hiện bất kỳ giao dịch BTC nào thì bắt buộc phải có Ví điện tử đề lưu trữ BTC.

<small>2.2.6.2 Các loại ví luu trữ Bitcoin</small>

<small>e Ví BTC được chia làm 2 loại “ví nóng” và “ví lạnh”. Trong mỗi loại ví lạiphân ra theo chức năng và hình thức</small>

e Ví phần mềm: là các ứng dụng được cai đặt trên máy hoặc trên điện thoại.

e Ví Web: là loại ví phụ thuộc vào một bên thứ 3 cung cấp.

e Ví cứng: là một thiết bị ngoại tuyến gúp người dùng quản lý BTC. Dé thực hiện giao dịch Bitcoin thì phải kết nối ví cứng vào máy tính.

2.2.7 Tổng quan cách đào Bitcoin

<small>Dao Bitcoin là “Quá trình giải các bài tốn mà các bài tốn này sẽ được thay</small>

đổi sao cho cứ 10 phút sẽ có thêm 1 Block trong hệ thống.”

<small>Vệ sau, càng nhiêu người tham gia và đào BTC và các máy tính ngay càng</small>

<small>mạnh dân đên việc đào Bitcoin có sức cạnh tranh rat cao. Vì vậy, câu hình của máy</small>

<small>27</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

đào BTC phải đáp ứng được độ cạnh tranh, đồng thời phải bỏ ra một số vốn ban đầu và hiển nhiên chi phí cũng tăng lên nhiều.

Đề được cả hệ thống chấp nhận, khối mới cần phải có PoW. Cứ 2016 khối được tạo ra, độ khó lại được thay đôi dé giữ khoảng cách giữa các khối mới được tạo ra là 10 phút.Cách hệ thống PoW hoạt động và xâu chuỗi lại các khối giúp cho việc thay đơi Blockchain cực kỳ khó vì kẻ tan cơng cần có hơn 50% sức mạnh xử lý của tồn mạng Blockchain dé thay đổi một khối.

Khi tìm được ra khối mới, thợ đào sẽ được thưởng BTC và phí giao dịch trong khối đó. Dé nhận được phần thưởng này, một giao dịch đặc biệt có tên là coinbase được đưa vào thanh toán. Theo quy định, phần thưởng sẽ giảm một nửa sau khoảng 4 năm. Cuối cùng, phần thưởng sẽ tiệm cận tới 0 khi số BTC trên thị trường đạt 21

<small>triệu BTC.</small>

Việc đào BTC đã tạo ra một loạt công nghệ chuyên biệt. Hiện tại, hệ thống đào Bitcoin hiệu quả nhất sử dụng vi mạch tích hợp chun dụng ASIC dé tính tốn

Hình 2.5: M6 đào Bitcoin của Bitman Technologies Ltd (Trung Quốc)

<small>28</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

CHƯƠNG 3: ỨNG DỤNG CỦA CÔNG NGHỆ BLOCKCHAIN TRONG TIEN AO BITCOIN

3.1 Chuỗi khối

<small>3.1.1 Khái niệm</small>

Chuỗi khối là một chuỗi cung cấp số kế tốn cơng khai của Bitcoin, một bản ghi giao dich đặt hàng và có dau thời gian. Hệ thống này được sử dụng dé bảo vệ chống lại việc chi tiêu gấp đôi và sửa đổi các bản ghi giao dịch trước đó.

Mỗi nút đầy đủ trong mạng Bitcoin độc lập lưu trữ một chuỗi khối chỉ chứa các khối được xác thực bởi nút đó. Khi một số nút có tất cả các khối giống nhau trong chuỗi khối của chúng thì được coi là đồng thuận. Các quy tắc xác nhận các nút này tuân theo dé duy trì sự đồng thuận được gọi là các quy tắc đồng thuận.

3.1.2 Tổng quan về chuỗi chặn

<small>Head trong Block 1 Head trong Block 2 Head trong Block 3</small>

<small>Hash của Headertrang Block kế trước</small>

<small>Merkle Root 3</small>

<small>Transactions trong Block 3</small>

<small>Hash của Headertrong Block kế trước</small>

<small>Merkle Root 2</small>

<small>Transactions trong Block 2</small>

<small>ne EE</small>

<small>Hash của Header</small>

<small>xa TỊP| trong Block kế trước</small>

<small>Merkle Root 1</small>

<small>Transactions trong Block 1</small>

<small>Hình 3.1 Mơ hình Chuỗi Bitcoin don giản hóa</small>

<small>Từ sơ đơ trên cho thây một phiên bản đơn giản của một chuỗi khối. Một khối</small>

<small>của một hoặc nhiêu giao dich mới được thu thập vào phân dtr liệu giao dịch của một</small>

<small>khối. Bản sao của mỗi giao dịch được băm, và các băm sau đó được ghép nối, băm,ghép nôi một lân nữa, và băm một lân nữa cho đên khi một băm duy nhât vẫn còn</small>

<small>29</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

sốc Merkle của một cây Merkle.

Các gốc Merkle được lưu trữ trong tiêu đề khối. Mỗi khối cũng lưu trữ giá trị băm của trước đó và kết hợp các khối lại với nhau. Điều này đảm bảo không thể sửa đổi giao dịch mà không sửa đổi khối ghi lại giao dịch đó và tat cả các khối sau.

Các giao dịch cũng được nối lại với nhau. Bitcoin được chuyền từ giao dịch sang giao dịch hay có thé nói đầu vào của một giao dịch là kết quả của giao dịch trước đó.

Một giao dịch có thé tạo ra nhiều kết qua đầu ra, như trường hợp khi gửi đến nhiều địa chỉ, nhưng mỗi đầu ra của một giao dịch cụ thé chỉ có thé được sử dụng như một đầu vào một lần trong chuỗi khối. Bất kỳ tham chiếu tiếp theo nào là chỉ tiêu kép

<small>bị cam.</small>

<small>Các đâu ra được gan với các mã TXID, là các băm của các giao dich đã ký.</small>

<small>30</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

Bởi vì mỗi đầu ra của một giao dịch cụ thể chỉ có thể được sử dụng một lần, đầu racủa tất cả các giao dịch được bao gồm trong chuỗi khối có thể được phân loại là Đầu ra UTXO hoặc đầu ra giao dịch đã chỉ tiêu. Đề thanh tốn hợp lệ, nó chỉ được sử

dụng UTXO làm đầu vào.

<small>Nêu giá tri dau ra vượt quá đâu vào của giao dich, giao dich sẽ bi từ chôi - nhưngnêu đâu vào vượt quá giá tri của đâu ra thì bat kỳ sự khác biệt vê giá tri nao cũng cóthê được xác nhận là khoản phi giao dich của Bitcoin ma thợ mỏ tạo khơi chứa giao</small>

<small>dịch đó.</small>

Ví dụ, trong hình minh họa ở trên, mỗi giao dịch chi tiêu 10.000 satoshi ít hơn

số tiền nhận được từ các đầu vào kết hợp của nó, có hiệu quả trả một khoản phí giao

<small>dịch 10.000 satoshi.</small>

<small>3.2 Giao dich</small>

Mot đồng tiền điện tử được định nghĩa như một chuỗi chữ ký số. Dé chuyên tiền thì cần ký số băm của giao dịch trước và khóa công khai của người nhận và thêm

số tiền cần gửi. Người nhận dùng chữ ký để xác minh chuỗi quyền sở hữu.

Giải pháp phô biến là giới thiệu một cơ quan trung ương đáng tin cậy kiểm tra mọi giao dịch. Sau mỗi lần giao dịch, đồng tiền phải được trả về dé phát hành một đồng xu mới, và chỉ những đồng tiền được phát hành trực tiếp mới được tin cậy. Tuy nhiên, nhược điểm của giải pháp này là tồn bộ giao dịch phải thơng qua cơ quan đó.

<small>3l</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

<small>Transaction Transaction Transaction</small>

Owner 1's Ƒ' Owner 2's |” Owner 3's

<small>Private Key Private Key Private Key</small>

<small>Owner 2's” Signature</small>

Hinh 3.3 So dé giao dich

Dé nhận thức được tat cả các giao dịch và quyết định cái nào đến trước mà khơng có bên đáng tin cậy, giao dịch phải cơng khai. Đây chính là tiền đề dé tạo nên hệ thống.

3.3 Máy chủ Dấu thời gian

Cách máy chủ hoạt động là lấy giá trị băm của một khối đặt thời gian và xuất bản công khai mã băm, ví dụ như trong một tờ báo hoặc bài đăng Usenet. Dấu thời

gian chứng minh rang dữ liệu phải ton tại vào thời điểm đó dé có được giá trị băm.

Hình 3.4 Sơ đồ chuỗi bam

<small>32</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

<small>3.4 Chứng minh công việc</small>

Đề triển khai máy chủ dấu thời gian phân phối trên cơ sở P2P, cần một hệ thống chứng minh tương tự như Hashcash. PoW liên quan đến việc quét một giá trị khi băm, chăng hạn như với SHA-256, băm bắt đầu bằng một số bit 0. Cơng việc trung bình được u cầu là theo cấp số nhân trong số bit khơng bắt buộc và có thê được xác

minh bằng cách thực thi một băm đơn.

Đối với mạng dấu thời gian, Blockchain thực hiện PoW bằng cách tăng một

<small>nonce trong khối đến khi tim thay giá trị cho phép băm của khối yêu cầu bit 0.</small>

<small>Block Block</small>

Prey Hash | [ Nonce | an Prey Hash | | Nonee |

Lz JLB IL. | [ws | Le) Ld

Bằng chứng về công việc cũng giúp đưa ra quyết định da số. Nếu da số được dựa trên một địa chỉ IP, nó có thé bị lật đỗ bởi bat kỳ ai có thé phân bổ nhiều IP. Quyết định đa số được đại diện bởi chuỗi dài nhất, bằng chứng lớn nhất được đầu tư

<small>vào nó.</small>

<small>3.5 Mạng</small>

Các bước để chạy mạng như sau:

1) Phát giao dịch mới tới tat cả các máy tính.

2) Mỗi máy tính thu thập các giao dịch mới thành một khối.

3) Mỗi máy tính hoạt động trên tìm kiếm một bằng chứng làm việc cho khối của nó. 4) Khi một máy tính tìm thấy một bằng chứng làm việc, nó phát sóng khối cho tất cả

<small>các máy tính.</small>

5) Các máy tính chấp nhận khối khi các giao dịch trong đó là hợp lệ.

<small>33</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

6) Các máy tính biểu thị sự chấp nhận khối của chúng bằng cách tạo khối tiếp theo

<small>trong chuỗi, sử dụng ham băm của khôi được chap nhận trước đó.</small>

Các chương trình phát sóng giao dịch mới khơng nhất thiết phải tiếp cận tất cả các nút. Miễn là chúng đạt tới nhiều nút, chúng sẽ đi vào một khối trước khi dài. Chặn các chương trình phát sóng cũng chấp nhận các tin nhắn bị loại bỏ.

<small>3.6 Ưu đãi</small>

Giao dịch đầu tiên trong một khối là một giao dịch đặc biệt bắt đầu một đồng tiền mới thuộc sở hữu của người sáng tạo khối. Ưu đãi này cũng có thê được tài trợ với phí giao dịch. Nếu giá trị đầu ra nhỏ hơn giá trị đầu vào, chênh lệch là phí giao dịch được thêm vào giá tri ưu đãi của khối có chứa giao dịch.

<small>3.7 Khôi phục dung lượng đĩa</small>

<small>Dé loại bỏ một sô giao dịch khơng cịn mà khơng ảnh hưởng đên băm của khôi,</small>

<small>các giao dịch được băm trong một cây Merkle, chỉ với gơc có trong băm của khơi.</small>

<small>Các khơi cũ sau đó có thê được nén lại băng cách cng ra khỏi cành cây. Các băm</small>

bên trong không cần phải được lưu trữ.

<small>Block Block</small>

<small>Block Header (Block Hash) Block Header (Block Hash)</small>

Prev Hash [ Nonc | Prey Hash Nonce |

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

Dung lượng 1 Block khơng có giao dịch là 80 byte. Ví dụ các khối được tạo sau mỗi 10 phút, sẽ có “80 byte * 6 * 24 * 365 = 4,2MB” mỗi năm. Với hệ thống máy tính thường bán với 2GB RAM kể từ năm 2008 và dự đoán tăng trưởng là 1,2 GB

mỗi năm, lưu trữ khơng phải là van dé.

<small>3.8 Xác minh thanh tốn đơn giản</small>

Người dùng chỉ cần giữ một ban sao tiêu đề của Block dai nhất, và lấy nhánh Merkle liên kết giao dịch với khối. Bằng cách liên kết nó với một vị tri trong chuỗi, người dùng có thê xác nhận nút mạng đã chấp nhận nó đồng thời chặn thêm sau đã

chấp nhận.

<small>Longest Proof-of-Work Chain</small>

<small>Block Header Block Header Block Header</small>

<small>Merkle Root Merkle Root</small>

Mặc dù hệ thống có thé xử lý tiền riêng lẻ, nhưng sẽ khó sử dụng đề thực hiện một giao dịch riêng biệt trong một chuyên giao. Đề giá trị được chia nhỏ và kết hợp, các giao dịch cần chứa nhiều đầu vào và đầu ra. Thơng thường sẽ có một đầu vào đơn lẻ từ giao dịch trước lớn hơn hoặc nhiều đầu vào kết hợp số lượng nhỏ hơn và tối đa hai kết quả đầu ra.

<small>35</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

<small>Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GHVD:TS.Nguyén Thị Bạch Tuyết</small>

in] lout |

fin} L-- |

<small>3.10 Bao mat</small>

Hệ thống yêu cầu phải công bố tat cả các giao dịch công khai ngăn cản phương pháp này, nhưng quyền riêng tư vẫn có thể được duy trì băng cách phá vỡ luồng thơng tin ở một nơi khác: bằng cách giữ kín khóa cơng khai. Mọi người có thé thấy rằng ai đó đang gửi số tiền cho người khác, nhưng không biết “người khác” là ai.

<small>Traditional Privacy Model</small>

Identities Transaction Trusted Counterparty Public

<small>Third Party</small>

<small>New Privacy Model</small>

Khi đó, mỗi giao dịch sẽ tạo ra một cặp khóa mới để không bị liên kết với một

<small>chủ sở hữu chung. Tuy nhiên, vẫn tôn tại một sô liên kêt phải tiệt 16 rang các đâu vào</small>

<small>của chúng được sở hữu bởi cùng một chủ sở hữu. Nêu chủ sở hữu của một khóa được</small>

tiết lộ, liên kết có thé tiết lộ các giao dịch khác thuộc về cùng một chủ sở hữu.

<small>3.11 Tính tốn</small>

Ta lay ví dụ kẻ tan công đang cố gắng tạo ra một chuỗi thay thế nhanh hơn chuỗi

<small>trung thực.</small>

Nếu thành công, chuỗi trung thực được mở rộng bởi một khối, tăng khách hàng tiềm năng bang +1, nếu kiện that bại là chuỗi của kẻ tan công đang được mở rộng bởi

<small>36</small>

</div>

×