Luận văn thạc sĩ Luật học: Pháp luật về thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai ở Việt Nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (8.88 MB, 97 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

PHÙNG THỊ THÚY HẠNH

TÊN DE TÀI LUẬN VAN

“PHAP LUAT VE THỦ TỤC HANH CHÍNH TRONGŒ LĨNH VỰC ĐẮT ĐAI Ở VIỆT NAM”

LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HỌC

(Định hướng ứng dụng)

HÀ NỘI - 2019

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

PHÙNG THỊ THÚY HẠNH

TÊN DE TÀI LUẬN VAN

“PHÁP LUẬT VE THỦ TỤC HANH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẮT ĐAI Ở VIỆT NAM”

LUẬN VĂN THẠC S¥ LUẬT HOC Chuyên ngành: Pháp luật kinh tế

_Mã số học viên: 2SUD 07040

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. Vũ Quang

HANOI- 2019

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

LỜI CAM DOAN

Tôi zin cam đoan luận văn nay là công trình nghiên cứu khoa học ciariêng tơi. Các kết quả nêu trong Luân văn chưa được công bé tại bat kỳ cơng,trình khoa học nảo khác, các trường hợp ví du đưa ra dim bảo chính xác,trung thực.

Tơi viết lời cam đoan nay để nghị Trường Đại học luật Ha Nội xem xétđể tơi có thé bao vệ Ln văn.

Tơi xin chân thành cảm ơn!

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Phùng Thị Thúy Hạnh

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

4, Đối trong và phạm vi nghiên cứu của luận văn. 4.1. Đối trong nghiên cứu của luận văn..

4.2. Phạm vi nghiên cứu của luận văn.

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn...51. Cơ sở lý luận của luận văn

5.2. Phương pháp nghiên cứu của luận văn.

6. Những điểm mới và ý nghĩa thực 7. Kết cầu của luận văn.

PHAN NỘI DUNG

CHƯƠNG 1. NHUNG VẤN ĐỂ LÝ LUẬN VE THỦ TỤC HANH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẮT BAI 9 111. Một số van đề chung về TTHC trong lĩnh vực đất đai. 9 1.11. Khái niệm TTHC trong lĩnh vac đất đai. 9 1112. Đặc điểm, bản chất của TTHC trong lĩnh vực dat đai 12 113. Ý nghĩa, vai trò của TTHC trong lĩnh vực đất dai .

1114. Phân loại TTHC trong lĩnh vực đất đai. 1.2. Pháp luật vềTTHC trong lĩnh vực đất đai.

1.21. Khái niệm, đặc điểm pháp luật về TTHCtrong lĩnh vực đất đai ..191.22. Vai trò và mối quan hệ của pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất.

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

. Nguyên tắc cơ bản của pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất

1.24. Nguồn của pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất dai. 20 13. Sơ lược sự phát triển của pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai.

ở Việt Nam. 29

14. Kinh nghiệm pháp luật về TTHC trong lính vue đất dai tại một số

quốc gia... me}

KET LUẬN CHUONG 1... 34 CHƯƠNG 2. THUC TRẠNG PHAP LUẬT VE THỦ TỤC HANH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẮT ĐAI VÀ THỰC TIẾN ÁP DỤNG

TẠI VIỆT NAM 35

2.1. Những nội dung cơ ban của pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất

đai ở Việt Nam hiện nay 35

Khi nói đến thực trạng pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai ở nước

ta hiện nay phải xét đến các nội dung cơ bản sau: it

2.1.2. Quyền và nghĩa vụ của chủ thể khi thực hiện TTHC về đất dai....39 2.13. Quy trình của thũ tục hành chính trong lĩnh vực đất dai. 41

2.1.4. Thời gian, thời han thục hiện TTHC 4

2.2. Thục trạng qui định pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai ở

'Việt Nam hiện nay. 46

2.3. Đánh giá thực tiễn thi hành pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất.

đai ở Việt Nam: 53

23.1. Những thành tựu trong thí hành pháp luật về TTHC trong lĩnh vực

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

KET LUẬN CHƯƠNG 2... 66 CHƯƠNG 3. MỘT SỐ KIEN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN PHAP LUAT VE TTHC TRONG LĨNH VỰC DAT DAI Ở VIỆT NAM 67 3.1. Dinh hướng hoàn thiện pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai.

+ 67

3.2. Một số yêu cầu đối với việc hoàn thiện pháp luật về TTHC trong lĩnh.

vực đất đai ở nước ta. a)

3.3. Giải pháp kiến nghị nhằm thực thi pháp luật về TTHC trong lĩnh.

PHAN KET LUẬN

DANH MUC TAILIEU THAM KHAO.

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

PHAN MỞ BAU 1. Lý do chon dé tài

Khoản 1 Điển 54 Hiến pháp năm 2013 khẳng định “Dat dai là tải nguyên đặc biệt của quốc gia, nguôn lực quan trọng phát triển đất nước, được. quản lý theo pháp luật”. Điều nảy thể hiện tâm quan trong cũng như giá trị của tài ngun thiên nhiền vơ cùng q giá này, do đó, moi vấn dé liên quan đến đất đai cần được thực hiện theo trình tự, thủ tục nhất định ma chúng ta vẫn gọi là thủ tục hành chính (TTHC) về đắt đai. Nghỉ quyết sô 19-NQ/TW ngây 31/10/2012 Hội nghị Trung ương 6 khóa XI vẻ tiếp tục đổi mới chính. sách, pháp luật về đất đai trong thời kỳ đẩy mạnh tồn điện cơng cuộc đổi. mới, tạo nên tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công. nghiệp theo hướng hiện đại đã nhận định: Sau gén 10 năm triển khai thực hiện Nghĩ quyết Hội nghĩ lẫn thứ VII, Ban Chấp hành Trung wong Đăng khố IXvẻ tiếp tục đổi mới chính sach, pháp luật về đất đai, chúng ta đã đạt nhiều kếtquả tích cực. Hiểu quả quản lý nha nước vẻ đất đai từng bước được tăng cường, chính sách, pháp luật về đất dai ngày cảng được hoàn thiện, các quyển của người sử dung dat được mỡ rộng va được Nhà nước bão đầm, thị trường ‘bat động sản, trong đó có quyền sử dụng đất đã được hình thành và phát triển. nhanh. Kết quả đó khẳng định các quan điểm chỉ đạo, định hướng chính sách, pháp luật vé đất đai được ác định trong Nghỉ quyết Trung ương 7 khoa IX cơ ‘ban Ja đúng đắn, pha hợp với đặc điểm, tinh hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, cơng tác quản lý nhà nước về đất đai cịn nhiều han chế, nhất là trong quy hoạch sử dung đất, định giá đắt, bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ va tái định cư, các thủ tục hảnh chính vệ dat đai. Lợi ích của

Nhà nước vả người dân co đất bị thu hồi chưa được bảo đảm tương xứng, nguén lực vẻ đất dai chưa được phát huy day đủ để trở thánh nội lực quan trong phục vụ phát triển kinh tế - zã hội, việc sử dụng đất nhiều noi cơn lãng phí, hiệu quả thấp, tham nhũng, tiêu cực trong lĩnh vực nảy còn lớn, thị trường bất đông sản phát triển không én định, thiểu lành mạnh, giao dich

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

“ngim" cịn khá phổ biển, tỉnh hình khiểu nai, tổ cáo, tranh chấp về đất đai con diễn biển phức tap!

Theo đánh giá chung, mức đơ hai lịng của người dân và doanh nghiệpđổi với bộ máy ảnh chính nha nước và hệ thống TTHC có thấp, ho cho ringviệc phải tuân thủ rất nhiều các quy định về TTHC phức tap, trong đó cóTTHC về đất dai khiền cho hoạt động sản xuất kinh doanh bị gián đoạn, thêm,chí đính chệ, lam cho hiệu suất kinh tế giềm. Điều nay đã ảnh hưỡng trực tiếpđến lòng tin của nhân dân đối với nha nước vả bộ máy hành chính. Nguyênnhân được cho là xuất phát từ khâu tiếp nhân hổ sơ đến quá tỉnh giãi quyết công việc cho tổ chức vả cơng dân cịn rườm rả, chưa đứt điểm, việc hướng, Gn thực hiện thủ tục chưa thật sự hiệu quả, cán bô chưa đất tron cái "tâm!" trong cơng việc khiến cho người dân cịn phải di lại nhiều nơi, nhiêu lẫn nhằm bỗ sung va chỉnh sửa hé sơ. Bên cạnh đó, biện pháp quản ly, giám sát cơng táchành chính nhà nước chưa chất chế, kiểm sốt cơng việc trong quả trình tác nghiệp cịn để xây ra sai sót, phải lâm đi lam lại; quy trình, thủ tục chưa cãi tién theo hướng đơn giãn hóa, khoa học, thuân tiện cho người dân.

Linh vực đất dai cũng là một trong nhưng lĩnh vực phức tap, tác động, trực tiếp đến quyên lợi của người dân và doanh nghiệp, đến sự phát triển của ất nước. Việc xây dựng hệ thông pháp luật TTHC vẻ đất dai ta nhằm thực hiện chức năng quản lý nhà nước vé đất đai có hiệu tự

én định,niển kinh tế

duy trì hệ thơng TTHC hiến đai, khoa hoc, đáp ứng yêu câu phát triển kinh tế, xã hội, thu hút đã từ trong và ngồi nước, bảo dim cơng bằng, minh"hạch trong các quan hé về sử dung đất va sở hữu tải sản gin liên với đất. Đặc biết la các TTHC như Giao đất, cho thuê đất, thu hỏi đất, cấp giấy chứng

Hiền với ` tăng cho quyển sử dung đất và tài sản

đất, đăng lý biển đông Giấy chứng nhận quyển sử dụng dat, cap đổi Giây

"Kem Nghĩ quyết sổ 19-NO/TW ngày 31/10/2012 Hội nghị Trung wong 6 khóa XI

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

chứng nhân quyên sử dụng đất.. ln 1a những TTHC có nhu cầu thực hiệnlớn và cũng nay sinh nhiều vướng mắc ma người dân và doanh nghiệp gấp phải thời gian qua. Các tổ chức doanh nghiệp, nhân dân vẫn có những phản. ánh, đảnh giá chưa tốt vinh thân trách nhiệm giải quyết công việc va sự phối hợp của các cơ quan quản lý nha nước về đất đai như. Tinh trang din dy, né tránh giải quyết hoặc châm giải quyết, có tình kéo dai quy tình xử lý hỗ sơ, một bộ phận cán bộ, công chức, viễn chức vẫn cịn có biểu hiện thở ơ, gây. khó khăn, không nhiệt tỉnh hướng dẫn, giúp đỡ người dân và doanh nghiệpgiải quyết TTHC. Việc thực hiện cơ chế một của liên thơng cịn chưa triệt để, vấn cịn tinh trạng để người dân tu mang hô sơ di nộp mặc đủ trách nhiệm.

cơng khai TTHC tuy đã có sự chuyển biến nhưng chưa đáp ứng được yêu cau, chưa dễ hiểu, dé thực hiện, nhiều TTHC được xây dựng theo kiểu lấy lệ khiến cho người dân. loay hoay không biết phải thực hiện như thé nào.

‘Trong bối cảnh kinh tế tồn cầu hóa, cã nước đang phan dau đạt mục tiêu. xây dựng nên kinh tế năng động, hiện đại; phải xác định cải cách hành chính, chuyển liên thông thuộc về cơ quan nha nước Việc công bí

trong đỏ cải cách TTHC về đất dai theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp là một trong những nhiệm vu trong tâm, la giảipháp hữu hiệu tạo môi trường pháp lý thuận lợi thu hút các nguôn lực đầu tư cho mục tiêu phát triển kanh té - xã hội. Tuy nhiên, muối

TTHC vẻ đất dai thi phải bắt đâu từ khẩu xây dựng pháp luật, cơ sỡ pháp lýthực hiện cải cách

cho công cuộc cãi cách. Để pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai ngày một hoàn thiện hơn, khoa hoc, biện dai hơn cân có sự chung tay vào cuộc củacác cắp, các ngành; sự nghiên cứu, góp ý của các nha khoa hoc, sự phân héi,đánh gia từ phía người dân, doanh nghiệp Trước u céu đơi hõi ngảy cảngcao của tinh hình kinh tế đất nước, việc nghiên cứu đánh giá pháp luật vẻ TTHC trong lĩnh vực đất đai ở nước ta đi

vả cũng cổ hệ thông pháp luật nay 1a vô cùng cẩn thiết. Do đó, tác giã lựa chọn tién hành nghiên cứu để tài. "Pháp luật vé thi tục hành: chính trong lẻ xuất những giải pháp xây dựng.

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

nh vực đất dai ở Việt Nam’ nhằm góp phân nhỏ vào công cuộc cải cách TTHC vẻ đất dai trong tinh hình mới.

2. Tình hình nghiên cứu.

Mặc dù cải cách về TTHC được lưa chon là một trong những nồi dung quan trong của Chương trình tổng thé cải cách hảnh chính nha nước, nhưng, cho đến nay chưa có cơng trình nghiên cứu khoa hoc nào di sâu vào vẫn đểpháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất dai tai Việt Nam. Chủ yêu nôi dung nayđược để câp lả một khía canh nhỏ trong các cơng trình khoa học, các bai viải phát biểu. Trong đó, tác giã tiép cân được các cơng trình nghiên cứu khoahọc nhữ

Luận văn Thạc sỹ “Đánh gid công tác cải cách thi tue hành chính trong lĩnh vực đất đai tại thành phd Bắc Nin” của Nguyễn Thị Lưu năm 2014 Hoc viện Nông nghiệp Việt Nam Đúi tượng nghiên cứu chủ yếu của để tải là các hoạt đông thực hiện cải cách thũ tục hành chính trong lĩnh vực đất dai, các đơn vi, cán bô triển khai thực hiện cải cảch thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai, va người dân, doanh nghiệp tuân thủ các thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai.. tại thảnhphổ Bắc Ninh như thé nào. Trên cơ sỡ đó tác giả đã có những phn tích, đánh giá vẻ thực tiễn va đưa ra những giải pháp nhằm hoản. thiện công tác cải cách TTHC vẻ dat dai tại địa phương.

Ất đại ở Luận văn Thạc sỹ “Cái cách thủ tue hành chỉnh trong quản lý

Tuyên Đông Anh — Hà Nội”, Nguyễn Tat Vũ, Khoa kinh tế Đại hoc Quốc gia Hà Nội, năm 2012. Pham vi nghiên cứu của để tai la quá trình cải cách thủ tục hành chính trong quan lý đất đai tại huyền Đơng Anh, Ha Nôi tử năm 2006 đến năm 2012. Nội dung nghiên cửu bao gồm các TTHC trong quản lý đắt dai được thực hiện trên địa bản huyện Đồng Anh. Trong đỏ, tập trung nghiên cứu.vào các thủ vẻ đăng ký biến đông, thi tục số vẻ đăng kỷ thé chấp, xoá théchấp, thủ tục về giải quyết tranh chấp đất dai la những TTHC có nhu cầu giảiquyết thường xuyên, liên tục và cũng chính là những thi tục đòi hỏi phải cải

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

cách nhiều hơn để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, tổ chức khi đến liên hệ công việc

Luận văn thạc sĩ luật họ:dai của cơ quan hành chính

thành phd Ha Long tĩnh Quảng Ninh” Hỗ Thi Minh, Dai Hoc Luật Hà Nội,năm 2015. Trong cơng trình này tác giã di sâu nghiên cứu một số vẫn để lýluận về thủ tục gidi quyết khiéu nai trong lĩnh vực đất đai của cơ quan hành chính nhà nước. Phân tích thực trang các quy định của pháp luật hiện hành về thủ tục giải quyết khiêu nại đất đai của cơ quan hành chính nha nước va thực tiễn tại thánh phó Hạ Long, tinh Quảng Ninh. Để xuất các giải pháp nhằm "hoán thiện pháp luật va nâng cao hiệu qua thực hiện đối với thủ tục.

Nhin chung, vẫn dé pháp luật vẻ TTHC trong lĩnh vực đất đai còn chưa được nhiễu nha nghiên cửu quan tâm, các bai viết cũng chỉ để cập đên một số nhóm TTHC về đất đai chứ chưa bao qt được tồn bơ hệ thông pháp luật nay.

3. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn.

3.1, Mu tiêu clang

"Mục tiêu chung của để tải là đánh giá một cách bao quát hệ thông pháp luật về TTHC trong linh vực đất dai của Việt Nam, trên cơ sở đó để xuất các giải pháp nhằm hồn thiên hệ thơng pháp luật nảy trong thời gian tới.

3.2. Muc tiêu cụ thé

- Hệ thông hoa về mặt lý luận va thực tiễn những van dé có liên quan đến pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai.

- Đánh giá thực trang pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai cả vẻmặt văn bản lấn việc thực hiện trên thực tế. Phân tích những yêu tổ ảnh hưởngđến pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai

- Dé xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật vẻ TTHC trong lĩnh vực đất dai trong thời gian tới.

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu cũa luận văn.

4L tượng nghiên citu của li

Đôi tượng nghiên cứu chủ yêu của dé tai 1d nối dung, công tác triển khai thực hiện các văn bản pháp luật vẻ TTHC trong lĩnh vực đất đai và thực tiễn các cơ quan quản lý nha nước về đất đai, cán bộ công chức, người dân, doanhnghiệp tuần thũ các qui định pháp luật vé TTHC trong lĩnh vực đất dai nhưthé nào, có thuân lợi hay khó khăn vướng mắc gi hay không.

4.2. Phạmvi nghiên cứu của lận văn

Luận văn tập trung vảo nghiên cứu công tác xây dưng, triển khai thực. hiện pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai của Chính Phủ, Bộ Tải ngun. và Mơi trưởng, một s tỉnh, thành phổ trực thuộc trùng wong Pháp luật véTTHC trong lĩnh vực dat dai rat rông va phức tap, thời gian nghiền cứu cònhạn chế nên các nội dung nghiền cứu trong luận văn chỉ tập trung vào vấn đểchính là các hoat đơng xây dung, ban hành, thực hiện văn bản pháp luật vẻ TTHC trong lĩnh vực đất đai của các cơ quan có thẩm quyển quản lý nhà nước về đất đai va thực tiễn tuân thủ các qui định pháp luật về TTHC trong. Tĩnh vực đất đai của người dân, doanh nghiệp như thể nao.

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn.

Luận văn được thực hiện đưa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác -Lénin vẻ Nha nước và pháp luật, các quan điểm của Đảng vẻ xây dưng vả phát triển nén kinh tế thi trường định hướng XHCN nói chung và quản lý, sử dụng đất đai nói riêng

5.2. Phương pháp nghiên cứu của luân văn

hop giữa nhiễu phương pháp nghiên cứu.Toan bộ luận van là việc

Trong đó sử dung nhiều là các phương pháp như:

~ Phương pháp phân tích: Dat đai là Tĩnh vực pháp luật hết sức phức tạp, tác giả đã sử dụng phương pháp nhằm chia hệ thông pháp luật về TTHC ra

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

thành nhiễu vẫn dé cụ thể để đi sâu phân tích, nhân thức từng van dé một cáchđẩy đủ

- Phương pháp tổng hop, ngược lai với phương pháp phân tích, tác giả đã liên kết, thông nhất cic bộ phân của pháp luật vé TTHC trong lĩnh vực đất đai đã được phân tích nhằm có được cách nhìn nhân, cách đánh giá tổng quát vé vấn dé cân nghiền cứu.

sâu sắc hơn.

- Phương pháp so sánh. dé tim ra những điểm giống và khác nhau giữa, những yêu tổ ảnh hưởng đến các vấn để của pháp luật vé TTHC trong lĩnh. ‘vue đất dai, tử đó lý giãi nguyên nhân sự gidng và khác nhau giữa chúng,

- Phương pháp hề thẳng, do tính chat phức tạp của hệ thơng pháp luật về đất đai nói chung, pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai nói riêng, để đánh giá khách quan va toan diện nhất mọi vẫn dé, tác giã đã đặt pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai trong sự liên hệ, thông nhất với các chế định khác của pháp luật đất đai và với pháp luật về TTHC vẻ đất đai trong các thời kỳ trước.

Ngồi ra, tác giã cịn kết hop những phương pháp nghiên cứu cu thé khác như phương pháp thống kê, phương pháp dự bảo, phương pháp thực nghiệm pháp ly... nhằm đem lại hiệu quả nghiên cửu tốt nhất.

6. Những điểm mới và ý nghĩa thực tiễn của luận văn.

Trên cơ sở các van dé đã triển khai, Luận văn là cơng trình nghiên cứu. khoa học với dé tai cần thiết, không trùng lấp, nôi dung mới, chưa được các tác giả khai thác nhiều. Có thể nói đây là cơng trình đầu tiên tập trung chun. sâu vao vẫn dé pháp luật vẻ TTHC trong lĩnh vực đất đai ở Việt Nam, có ý nghữa trong viéc nghiên cửu, đánh giá, đưa ra các giải pháp nhằm hoản thiện. 'hệ thống pháp luật về TTHC trong lĩnh vực dat dai nói riêng, pháp luật dat đai nói chung Cụ thể

- Phân tích, đánh giá nội dung các quy đình của Luật Bat đai năm 2013 cũng như thực tiễn áp dung TTHC vẻ đất dai; nhận điện những kho khăn,

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

"vướng mắc nay sinh trong quá trình triển khai thi hành các quy định pháp luật vẻ TTHC trong lĩnh vực đất đai trên thực tế các địa phương trên cả nước.

- Để xuất những giải pháp góp phẩn hồn thiện vả nâng cao hiệu quảthực thí của hệ thống pháp luật về TTHC trong linh vực dat đai ð nước ta

- Luân văn có thể được sử dung làm tải liệu tham khảo phục vụ công tác.giảng day và học tap tai các cơ sở đảo tao luật, là tải liệu tham khảo bd ichcho đôi ngũ cán bô xây dựng, hoach định chính sách, pháp luật đất đai cũng, như cho cán bộ quản lý đất đai và các tổ chức kinh tế, doanh nghiệp trong sử: dụng đất ỡ nước ta

- Ngoài ra, pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai cũng còn là vẫn để mới, chưa nhận được sự quan têm nghiên cứu của các nha khoa học Khi đánh. giá những mất đúng — sai, những wu điểm — han chế của luận văn sẽ là tiễn dé, đông lực cho các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu di sẽu hơn vào các nội dung cụ thé của van dé này.

7, Kết cấu của luận văn.

Ngoài phẩn mỡ đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ. lục, luận văn có kết cầu gém 3 chương cụ thể như sau:

“Chương 1: Những vẫn dé lý luận về thi tục hênh chính trong lĩnh vực đất dai;

“Chương 2: Thực trang pháp luật về thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai và thực tiễn áp dụng tại Việt Nam,

Chương 3: Một số kiến nghị nhằm hoản thiện pháp luật vẻ thủ tục hanh chính trong lĩnh vực đất đai,

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

PHAN NỘI DUNG

CHƯƠNG 1. NHUNG VAN DE LÝ LUẬN VE THỦ TỤC. HANH CHÍNH TRONG LĨNH VUC ĐẮT ĐẠI

111. _ Một số van dé chung về TTHC trong lĩnh vực đất đai

LLL Ruái niệm TTHC trong lĩnh vực dit dai

“Thủ tục hảnh chính là thuật ngữ được sit dụng phổ biển trong đời sống xã hội cũng như khoa học hénh chính, pháp li. Khác với thủ tục lập pháp hay tư pháp là những thủ tục chỉ có thé được thực hiện theo từng thời điểm, giai đoạn thuộc hệ thống cơ quan được pháp luật quy định thẩm quyên riêng thì TTHC được thực hiện thường xuyên, liên tục trên moi mặt của đời sông xã hội. Được tiến hảnh bi cả hệ thống cơ quan có thẩm quyển chung (Chính phủ, Ủy ban nhân dan các cấp) hay có thé la cơ quan có thẩm quyển chun. mơn theo lĩnh vực (các bơ, sở, phịng, viên, trung tâm...) hoặc là sự kết hop

Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có một khái niệm thơng nhất vẻ TTHC.Theo Từ điển luật học: thai tue hành chính là trùnh tự thực hiện thẩm quyểnca cơ quan hành chỉnh Nhà nước hoặc cá nhân, tỗ chức được ly quyền hành pháp trong giải quyết công việc của nhà nước, giải quyết kién nghi, yêu cầu cũa công dân, 16 chức, Thủ tục hành chính do pháp luật quy đính, tồn bộ các quy pham pháp luật vẻ thủ tục hành chính tạo thành chế định thủ tục hành chính, một chế định của Lt hành chính. Bao gồm: Nhóm quy pham quy định về nguyên tắc thủ tục hành chính vả thẩm quyên của các cơ quan tiền. hành TTHC, nhóm quy phạm quy đính quyển va nghĩa vụ của các bên tham.gia TTHC, nhóm quy pham quy định trình tự tiến hành TTHC và nội dung,ảnh thức văn ban phủ hợp với thủ tục, nhóm quy pham quy định việc thôngqua quyết định cho từng loại thủ tục, truyền đạt đền người thi hành, việc thực

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

hiện va trình tự khiêu nai, giãi quyết khiếu nại đổi với quyết định hành chính,hành vi hành chính.

Có quan điểm cho ring TTHC là một ban hướng dẫn quy định chỉ tiết trình tư, cách thức, thành phân hé sơ thể hiển yêu cầu gii quyết một công việc cụ thể của cá nhân, tổ chức va thời hạn, điều kiện để cơ quan quan li hành chính giãi quyết các yêu cầu cụ thể đó. Những THC nay được tập hợp thành bộ thi tục và công bổ áp chung theo ngành, lĩnh vực. Quan điểm nay thể hiện rõ ở Nghị định số 63/2010/NĐ-CP về kiểm soát thủ tục hảnh chính, tại khoản 1, Điều 3 nêu: Thal tuc Hành chính là trình tực cách thức tec hiện, hỗ sơ và yêu câu, điều Miện đo cơ quan nhà nước, người có thẩm quyễn quy đimh đỗ giải quyết một công việc cu thé liên quan dén cá nhân, tổ chức. Hay quan điểm của các nha nghiên cứu pháp lý hành chính thi “mi tue hdooh chính duoc hiểu là cách thức, trình tự thực liện thẩm quyền quản li hành chính nhà nước và cách thiée than gia vào cơng việc quản li hành chính của ỗ chức, cá nhân nhằm thực hiện quyền và ngiữa vụ của minh theo quy

đmh của pháp luật). Quan nảy thể hiện cách hiểu rộng hơn về TTHC.

năng, thẩm quyên của cơ quan nha nước trong một vài finh vực cu thể ma bao. trùm mọi mặt của đời sống xã hội và đồng thời cả cách thức xử xự, cách thực hiện quyển và nghĩa vụ của cả nhân, tổ chức khi tham gia vào các quan hệ pháp luật nhất định Thủ tục hảnh chính là một trong số những công việc xuất hiện một cách thường xuyên, liên tục đổi với các chủ thể khi tham gia quan hệ pháp luật hành chính Trong đó, cơ quan hành chính nha nước va cả nhân cơng dân, tổ chức doanh nghiệp đóng vai trị 14 những chủ thể tham gia được iiềp Miất quỷ dink Chủ Quyết vá HgHàïu Gì tiẾ: Về Hà Gì uaa Ha hước, cán bộ, cơng chức có thẩm quyển thực hiện các biện pháp chuyên môn, nghiệp vu trong giải quyết thủ tục hành chính đồng thời có nghĩa vụ chủ đồng thi hành pháp luật nhằm giãi quyết yêu cầu của người dân. Đặc biệt là thực

2 Xem Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo tinh Luật hành chính, Nab. Cơng an nhân dân,

Ha Nội, 2012, tr 144

10

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

hiện nghiêm chỉnh những ngiấa vu trong giải quyết thủ tục hảnh chính Vẻ phía cả nhân, tổ chức thực biện quyển và nghĩa vu với thái độ nghiêm túc, tính thén hợp tác, trung thực. Tóm lại, có thể hiểu TTHC là cách thức, trình tự thực hiện thẩm quyển quản lý hành chính nha nước và cách thực tham gia vao các cơng việc quản lý hành chính của các tổ chức, cá nhân nhằm thực hiện các quyển và nghĩa vụ của minh theo qui định pháp luật.

Đất dai luôn là một trong những lĩnh vực quản lí hanh chỉnh nha nước. quan trọng, được xác định lả trong tâm của mỗi quốc gia, có sự ảnh hưởng lớn. đổi với sự phát triển của nên kinh tế. Chính vì vậy việc quản lí nhà nước về đất đai trở thành van để sống còn của mỗi đất nước. Với nhu cầu khách quan của việc sử dụng có hiéu quả tải nguyên đốt, một loại tải nguyên hữu hạn va không tái sinh mỡ rông diện tích được, đã thúc đẩy nhà nước ta phải ngày cảng tăng cường đây manh công tác quản lý sử dung đất thông qua hệ thống TTHC vẻ dat đai, công cụ bao vệ và điều tiết các lợi ich gắn

quan trong nhất là bảo vệ chế đồ sở hữu tồn dân về đất đai. Quan lí và quy hoạch sử dung đất đai là hoạt động rất phức tap, địi hỏi nha nước phải xây dựng được hệ thơng chính sách pháp luật vẻ đất đai thật sự khoa học và logic, trong đó bao gồm cả hệ thống TTHC vẻ đất đai. Tổ chức thực hiện các TTHC trong lĩnh vực đất dai lả hoạt động thực thi pháp luật khơng vì mục tiêu lợinhuận được thực hiện nhằm duy tr tất tự trong quản lý sử dụng đất, dim bão khai thác tơi đa lợi ích tử đất đai và các quyển lợi hợp pháp khác của người sử dung đất. Mẫi thủ tục hành chính về đắt đai cụ thể déu nhằm giải quyết các. =hu cầu nhất định trong việc khai thác sử dung đất.

"Từ những phân tích trên, có thé đưa ra khái niệm: TTHC trong li vực đắt dai là tổng hop các qui trinh, trình die giải quyết tii tục về đắt đai do cơ với đất và

quan nhà nước có thẩm quyền ban hành, nhằm quy đình cách thức thực hiện nhiệm vụ, quyễn haan cũa cơ quan quân Ui nhà nước về đất dat và cách thức người sử dung đất thực liện quyền. nghia vụ của minh trong quả trình sử dàng đất

"

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

112 điểm, ban chat của TTHC trong link vực dat dai 112 1. Đặc điểm cũa TTHC trong lĩnh vực đắt đai

Từ những khái niệm trên, có thé rút ra các đặc điểm của TTHC trong Tĩnh vực đất đai như sau:

Thứ nhất, TTHC về đất dai được giải quyết béi một hệ thống cơ quan. nha nước có thẩm quyển quản lí nha nước vẻ đắt đai. Hệ thông cơ quan nay trong q trình thực hiện các thủ tục hành chính được quyển nhân danh Nha

đểnước, sử dụng quyển lực Nhà nước và với tư cách là đại diện chủ sỡ

thực hiện chức năng quân lí đất đai của minh va giải quyết những yêu cầu, nguyện vọng của các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình sử dung đất.

‘Tint hai, hệ thẳng quy phạm TTHC vẻ đất đai bao gồm nhiều nội dung nhưng có hai nhóm quy phạm biểu hiện những nội dung quan trong khơng thé thiếu, đó 18

- Nhóm quy phạm véndi dung quy định thẩm quyển và chức năng, nhiệm vụ, quyển hạn cũng như trách nhiệm của các cơ quan tién hảnh TTHC trong quan lí đất đai cũng như trong việc thực hiến các quyển của người sử dụng đất.

- Nhóm quy phạm vé thủ tục quy định trình tự, cách thức thực hiện trong từng TTHC cụ thể. Nhóm quy phạm nay đóng vai trò là phương tiện để đảm. ‘bao cho các thủ tục về quản lí va sử dụng dat đai và các quyền của người sử dụng đất được thực hiện trên thực tế

Thứ ba các TTHC về đất đai mang tính bắt buộc khơng chỉ đổi với cơ quan quản li nhà nước về đất dai ma còn là yêu cầu bắt buộc đi với các chủ thể sử dụng đất nhằm đăm bao trật tự quản lí đất đai

112.2. Bản chất của TTHC trong lĩnh vực đất dat

“Theo cảch nghĩ của một số người dân, TTHC là các qui trình rắc rồi ma các cơ quan nha nước "đề" ra dé “hanh dân”, để cản bộ sách nhiễu người dân. nhằm trục lợi cá nhân. B éi néu không tuân thủ đây đủ các qui trinh, thủ tục đó thì hỗ sơ u cầu sẽ khơng được giải quyết. Va theo logic tắt yêu trong lỗi suy

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

nghĩ của ho, để tránh bị “hanh” thi buộc phải “di cửa sau”, phải hồi 16, "bôi trơn" cho cán bộ, cơng chức thì hỗ sơ mới được thơng qua. Đó là một nhân. thức chưa đúng din do người dân đánh đông ban chất với hiện tượng,

'Vẻ bản chất, TTHC về đất dai là những quy định do Nhà nước đặt ra nhằm thực hiện thẩm quyền quản lý của mảnh. Nó là một hoạt động thực thi pháp luật của chính bản thân hệ thống cơ quan nảy va cũng nhằm đáp ứng chính nhu cầu của người dân, doanh nghiệp. TTHC vé đất dai bao về quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dung dat được thực hiện một cách binh đẳng trước pháp luật. Bai vi, thông qua việc giải quyết các TTHC vẻ đất đai ma người sử dụng đắt yêu cầu, cơ quan quản ly nha nước về đất đai cũng trực tiếp quản lý lĩnh vực thuộc chức năng nhiệm vu của mình, đồng thời, người dân GB LUG BR quay hc yee Tk ta tước Ví age tn đợc dạ Cady chứng nhân quyển sử dung đất, được thực hiện các giao dich về quyển sit dụng đất... Nha nước đất ra các TTHC vẻ đất dai hướng dẫn rất cụ thể cho người dan biết trong trưởng hop nao thì phải lam gi. Ví du như để đăng ký. cấp giấy chứng nhân quyền sử dung dat, quyền sỡ hữu tai sản gắn liên với đất trong trường hợp cấp lên đâu thi cân phải có những loại giấy từ nào, thực hiện những thao tác gi, ở đâu, có phải nộp phí khơng, phải nộp bao nhiêu để kết quả cui cùng là một tờ giấy chứng nhân tư cách chủ sử dụng đất, chủ sở hữu nha ở và tải sin gắn lién với đất. Như vậy, thông qua việc giải quyết các TTHC vé đất dai, cơ quan quản lý hảnh chính nha nước về đất đai sẽ nắm được những thông tin cần thiết vẻ đất (dién tích, vi trí, chủ sử dung, mục dich sử dụng, tai sản gắn liễn trên đất...) để zây dưng kế hoạch, quy hoạch sử dụng đất phù hợp. Với công dân, thông qua các TTHC vẻ đất đai đó, họ được đâm bão các quyền, lợi ich hop pháp của người sử dung đất, đồng thời cũng nấm rõ ngiĩa vụ của người sử dụng đất để việc sử dụng đất có trách nhiệm

hơn, mang lại hiệu qua kinh tế cao hơn.

'Ở một khía cạnh khác, ban chất của TTHC vẻ dat đai chính 1a qui trình. hoạt động quan lý sử dụng đất cia Nhà nước, là phương thức thực hiện công

1

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

quyển. Nó cũng giống như những quy đính, nội quy, quy trình phải dam bão tơi thiểu những bước, những giây tờ va thời gian nhất định. Do đó, khơng phải người sử dụng đất cứ có yêu cau 1a cơ quan nha nước có thể thực hiện ngay. "Việc người sử dung đắt phải tuân thủ các qui định, qui trình đã đặt ra la cơ sở để Nhà nước quan lý hoạt động sử dung dat trên một trật tự nhất định, nhằm. đâm bảo khơng có chủ thể sử dung đất nao sâm phạm quyển và lợi ích cia chủ sử dụng đất nào cũng như không zâm pham lợi ích của Nha nước — người đại điên chủ sở hữu đất đai. Như vậy, TTHC vé dat đai không phải đặt ra để “hảnh" dan, mà nba nước quy định các TTHC để bao đảm quyển va lợi ich hop pháp của các cá nhân, tổ chức, hỗ gia đính sử dung đất, bảo đâm tinh công bằng cho mọi chủ thể sử dung đất, bat cứ ai đáp ứng các quy định đó đều được cơ quan nha nước giải quyết như nhau. Tóm lại, Nhà nước đất ra TTHC là để tạo ra một hành lang pháp lý có trật tự trong việc sử dụng dat và. khai thắc các nguồn lợi từ đất đai.

1.13. Ý nghĩa, vai trò của TTHC trong lĩnh vực đất dai 1.13.1, Ý nghĩa của TTHC trong tinh vực đắt đai

'Việc xác định TTHC về dat đai nhằm tạo ra một trật tự chuẩn mực trong. việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước vé đất đai. Hệ thống quy pham.‘mang tính thủ tục này có vai tro thúc đẩy hiệu quả quản ly va sử dung đất đai trên thực tế, bảo đảm quyển và lợi ích cho người dân Hơn nữa, về bản chất trình tư TTHC là một dang dich vụ công do Nha nước có nghĩa vụ cung cấp Việc cung cấp dich vụ cơng chính là lí do để Nha nước tổn tại. Nhân dân. đóng thuế tao nguồn thu cho ngân sách nha nước, do đó mọi người dân có. quyển yêu cầu Nha nước cung cấp các dich vụ công tối thiểu để dam bảo. quyền lợi cia mình trong hoạt động khai thắc, sử dụng đắt nói riêng va trong mọi hoạt động sản xuất kinh doanh nói chung. Có thể khẳng định rằng TTHC về dat dai là “cầu nổi” quan trong để pháp luật dat dai được thực thi. Qua đó, Nhà nước thực hiến chức năng quan lý hành chính vẻ đất đai, đẳng thời lợiích của người sử dụng đất được đảm bảo. Trong hoạt động quản li nói chung và quan li nhà nước về đất đai nói riêng, nếu khơng co quy pham thủ tục thì

14

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

quy phạm nội dung sẽ trở nên vơ nghĩa, TTHC vé đất đai chính có ý nghĩa là cẩu nối, là hình thức sống, là cách thức di vào đời sống thực tiễn của pháp

uất đất đai

1132. Vai trò của TTHC trong lĩnh vec đắt dat ‘Vai trò của TTHC về đắt đai thể hiện qua các mặt sau:

Thứ nhất, TTHC về dat đai là cơ sở, điều kiện và phương tiện can thiết để các cơ quan vả cán bộ có thẩm quyền quản lí nha nước về dat đai thực hiện. những cơng việc thuộc chức năng, nhiệm vụ của mình. Trong các văn bản.được ban hành đã quy định rõ cơ quan có trách nhiệm chủ tr chính trong giãiquyết TTHC, cơ quan có trách nhiêm phối hop, thời hạn giải quyết, thành. phan ho sơ, điều kiện giải quyết.

Thứ hai, hệ thông quy pham quy định về TTHC về đất đai sé tạo ra khung pháp lí, trật tự én đính cho các cơ quan thực hiện chức năng quản lí nhả nước về đất đai làm việc theo pháp luật. Thơng qua đó, hiệu quả quản lýGit đai sẽ được tăng cường

Thứ ba, các TTHC về đất đai là những điều kiện bat buộc phải thực hiện đối với các cơ quan quan lí dat đai có thẩm quyển cũng như các chủ thé sử dụng đất, thơng qua đó nhằm tao ra y thức tuân thủ, chap hành nghiêm chỉnhpháp luật đất dai trong cuộc sống va tăng cường pháp chế xã hội chủ ngiĩanói chung

Thứ te các quy pham TTHC trong quản lí và sử dung đất đai được quy định cụ thể, rõ rang và được triển khai thực hiện một cách công khai minh ‘vach sẽ tao diéu kiện cho các chủ thể có quyền sử dụng đất hợp pháp được thực biên các quyền vả lợi ích của minh một cách thuận lợi, để dang, giúp cho người sử dụng dat có cơ hội để được biết, được ban, được lam, được kiém tra công việc của các cơ quan quân li nhà nước vẻ đất đai, hạn chế tệ quan liêu,cửa quyển của một bộ phân cán bộ quản lí đất đai, dam bảo tuân thủ kỹcương, pháp luật nhằm bảo vê quyển lợi hợp pháp cho người sử dung dat;giúp việc giãi quyết các TTHC liên quan đến quyền lợi của người sử dụng đất

15

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

sẽ nhanh chóng, cho phép tiết kiêm thời gian, công sức, tiên của của nhân dânvà của Nhà nước.

1.14. Phân loại TTHC trong link vực đắt dai

Trên thực tế có nhiêu cách để phân loại TTHC về đất đai, tùy theo quan điểm và cách tiếp cận khác nhau.

11.41. Phân loại theo Luật đắt dat năm 2013

"Theo Điệu 195 Luật Bat dai năm 2013 thủ tục hành chính về đắt dai baogém 7 nhóm thi tục sau

a) Thủ tục thu hồi dat, giao đất, cho thuê dat, chuyển muc dich sử dụng dat, b) Thủ tục đăng ký đất đai, tải sin gắn liễn với đất, cập Giấy chứng nhân quyển sử đụng đất, quyền sở hữu nha ở va tải sản khác gắn liên với dat;

©) Thủ tục cấp đổi, cấp lại, đính chính, thu hoi Giây chứng nhận, Giầy chứng nhân quyên sở hữu nha ở, Giấy chứng nhận quyển sở hữu công trìnhxây dựng,

đ) Thủ tục cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc, cưỡng chế thi hành quyết định thu hồi đất,

©) Thủ tục hỏa giã tranh chấp đất dai, thủ tục giai quyết tranh chấp đất đai tại cơ quan hành chính,

) Thủ tuc xử phạt vi pham hành chính trong Hình vực đất đai

1.142. Phân loại theo thẩm quyền quyét dinh của cơ quan giải quyét: Theo thẩm quyển của cơ quan giải quyết, TTHC vẻ đất đai được chia thánh các loại sau:

~ Thủ tục hành chính cắp trung ương: Thực hiện chủ trương đẩy mạnh. trao quyền, tao sự chủ đơng cho chính quyển địa phương, pháp luật TTHC vẻ đất đai đã giảm bớt số lượng các thủ tục thuộc thẩm quyền giải quyết của cấp. trung ương Hiện nay chỉ còn lại 03 thủ tục thuộc thẩm quyển của Bộ Tải

16

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

nguyên và Môi trường, bao gém: Thủ tục thẩm định, đênh giá điều kiện, năng lực của tổ chức xây đựng cơ sỡ dữ liệu đất đai, thủ tục cap, cấp đổi, cấp lại chứng chỉ định giá đất va thủ tuc hòa giai tranh chấp đất đai thuộc thẩm quyển giải quyết của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Mơi trường,

- Thủ tục hành chính cấp tinh: Theo cơ sỡ đữ liệu quốc gia về TTHC tính đến thời hiện tại có 57 thủ tục hành chính vé đất dai thuộc thẩm. quyển giải quyết của cấp tỉnh đã được zây dựng quy trình diva trên tiêu chuẩn iso và công bổ áp dụng rồng rai trên dia ban cả nước. Tuy nhiên không phải tĩnh, thảnh phổ trực thuộc trung wong nao cũng sẽ thực hiện đũ 57 TTHC mã phải căn cứ vao điều kiên thực tế, dia phương sẽ ban hành văn bản công bổ các thủ tục được thực hiện tại tinh, thành phơ mình (VD: thành phố Ha Nộithực hiện 38/57 TTHC), Đối với nhóm thi tục này sẽ chủ u do Văn phơngđăng kí

- Thi tuc hành chính cắp Inyên- Các thi tục hành chính về dat dai thuộc thấm quyền cấp nảy chủ yếu do Phịng Tai ngun - Mơi trường va Chi nhánh. ‘Van phòng đăng ky đất đai thực hiện Ví dụ thủ tục Thẩm định nhu cầu sử

at đai vả Sở Tài nguyên và Mỗi trường giải quyết.

dụng đất để xem xét giao đất, cho thuê đất không thông qua hình thức đầu giá quyển sử dụng đất đối với hơ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư do Phong Tai nguyên và Mỗi trường cấp huyền thực hiên; thủ tục Cấp lại Giấy chứng. nhận hoặc cắp lại trang bỗ sung của Giấy chứng nhân do bi mắt do Chỉ nhánh.

Vain phòng đăng ki dat dai thực hiện

~ Thii tục hành chỉnh cắp xã: đây là những TTHC về đất dai do Ủy ban nhân dân xã, phường, thi trén giải quyết, cơng chức dia chính chiu trách nhiệm trực tiếp thực hiện thủ tục va tham mưu cho lãnh đạo Ủy ban nhân dân.

quyết định (VD: thủ tục hỏa giãi tranh chấp đất dai),

Khi cơng bó bộ TTHC, cơ quan công bổ thường phân loại theo thẩm. quyền Tuy nhiên diéu đó khơng có nghĩa la TTHC được ban hảnh chỉ do một cơ quan có thẩm quyên quyết định giải quyết, có những thủ tục can sự phối ‘hop của nhiều cơ quan, nhiêu cấp khác nhau mới thực hiện được.

Là

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

11.43. Phân loại theo giai đoạn hình thành tht trường đất đai

~ Các thủ tục hành chính về đắt dai 6 thị trường sơ cấp: Thị trường so cấp là thi trường cia Nha nước với các ting lớp dân cử, doanh nghiệp, hơ gia đính. Ở thi trưởng nay, cá nhân, tổ chức kính tế, hộ gia đính cỏ nhu cầu sit dung đất, muốn được trao cho quyển sử dụng dat phải tham gia và mối quan hệ về hảnh chính với Nha nước — là đại diện chủ sở hữu vẻ dat dai- dé xin. được giao đắt, cho thuê đất. Ở đây, số lượng TTHC vé đất dai không nhiễu, một số thi tục thực hiển phé biển như. giao đất, cho th đất thơng qua hình. thức đâu giá, thẩm định phương án sử đụng đất, thẩm định nhu câu sử dụng. đất, thẩm định điều kiện giao đất, cho thuê đất... Kết quả của các thủ tục hảnh. chính này 1a các quyết định, giấy chứng nhận được cơ quan Nha nước có. thấm quyền cấp cho chủ thé sử dung đất. Trình tự, thủ tục thực hiện thủ tục. thành chính mang đậm dấu ân của cơ chế xin — cho với quyền quyết định 1a của cơ quan Nha nước, các chủ thể xin giao dat, cho thuê đất phải đảm bảo. các điểu kiện theo quy định pháp luật thi mới được giao quyển sử dụng, ngược lai sẽ bị loại ra khơi cuộc chơi

~ Thi tục hành chính về đất dai ở tht trường that cấp: Đây là thi trường, ma các doanh nghiệp, hơ gia đính, cá nhân tiếp cận đất dai cho mục đích dau tự kinh doanh thơng qua các quan hệ theo chiéu ngang, đỏ là các giao dich dân sự về dat dai như. chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại dat, thể chap, góp vẫn bằng quyển sử dụng đất. Ở đây, nha nước chỉ đóng vai trị là người

Nhà nước quyết định giao đất nhưng Nha nước

thông qua việc ban các quyết định cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất, quyết định thu hồi đất

đóng vai trị chủ sở hữu

18

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

1.144. Phân loại theo cơ chế thuec hiện và sự chai động của chủ thé ‘Theo tiêu chí nảy, TTHC về đất đai được chia thành 2 loại: TTHC thựchiện theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông và TTHC không thực hiện theocơ chế một cửa, một cửa liên thông. Các TTHC vẻ đất đai được thực hiện theocơ chế mét cửa, một của liên thông chủ yếu là loại thủ tục do người sử dụngđất chủ đồng thực hiện các quyển của minh theo quy định pháp luật. Ví dunhư. Thủ tục đăng ký biến đơng sử dụng đất và tài sin gắn lién với đất, thủ tục đính chính giấy chứng nhận quyển sử dụng đất, thủ tục chuyển mục đích sử dung đất. Đơi với nhóm TTHC nay, người sử dụng đất trực tiếp nộp hỗ sơ ‘va nhận kết qua tại bộ phân một cửa của cơ quan có thẩm quyền, co quan tiếp nhận hỗ sơ có trách nhiêm tổ chức giải quyết hỗ sơ theo đúng qui trình, thời han để trả kết quả cho người dân.

Các TTHC không thực hiện theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông chữvê lã các thủ tục nhằm thực biện quyển chi sé hữu v đất đai cũa Nha nước

kết quả là các quyết đính hành chính làm chấm dứt, thay đỗi quyền sử dung đất. Người sử dụng đất có nghĩa vụ chấp hành các quyết định hành chính được ban hank theo đúng quy định pháp luật.

1.2. Pháp luat vé TTHC trong lĩnh vực đất đai

1.2.1. Khái niệm, đặc diém pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai 1.2.1.1. Khái niềm pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai

Dt dai thuộc sở hitu toàn dân do Nha nước đại điên chủ sỡ hữu va thốngnhất quân ly. Việc xây dựng chính sách pháp luật vẻ dat đai phải góp phản. định chính trị - xã hội, dap ứng yêu cau phát triển kinh tế - xã hội, quốc

phỏng, an ninh, hội nhập quốc tế, huy động tốt nhất nguồn lực từ dat để phát triển đất nước, bảo đảm hai hoa lợi ích của Nha nước, của người sử dung dat vả của nha đâu tư, bão dam cho thị trường bat động sản, trong đó có quyên sử

19

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

dụng dat, phát triển lanh mạnh, ngăn chăn tình trạng dau cơ. Sử dụng có hiệu. quả các cơng cụ quản lý đất đai trong đó có việc sử dụng hệ thống pháp luậtvẻ TTHC đất đai nhắm han chế tình trạng tham những, khiếu kiện, đâm bảo phát huy tối đa lợi ích của nhả nước lẫn nhân dân trong khai thác, quản lý và sử dụng đất. Thủ tục hành chính về đất dai là loại dich vụ cổng do cơ quan nhả nước cỏ thẩm quyền thực hiện gắn liên với chức năng quản lý nhà nước về dat dai dap ứng yên cầu của người sử dụng dat và các tổ chức, cá nhân có liên quan khác nhằm bảo vệ quyển và nghĩa vụ cơ bản của họ. Nói cáchkhác, pháp luật vé TTHC trong lĩnh vực đất dai được xây dựng là nhằm điềuchỉnh hoạt động thực thí pháp luật nhằm phục vụ các quyền và ngiữa vụ cơ ‘ban của các tổ chức và cá nhân, hộ gia định liên quan đến dat dai.

Luật Bat đai được các nha nghiên cứu đính nghĩa với tư cách là một ngành luật, 1a tổng hợp các quy pham pháp luật ma Nha nước ban hành, nhằm. thiết lập quan hệ dat đai trên cơ sở chế độ sở hữu toàn dân về đất đai và sự. bao hộ đây di của Nha nước đối với các quyển của người sit dụng đất, tạo thành một ngành luật quan trong trong hệ thống pháp luật của Na nước ta. Pháp luật vé TTHC trong lĩnh vực đất dai là một bộ phận của ngành luật đất đai, nó thể hiện chủ trương, đường lối, chính sách của Dang, Nha nước. ta trong quan lí, sử dụng đất, một loại tải sẵn thuộc sở hữu tồn dân và có tác đơng rất lớn dén sự phát triển của nên kinh tế đất nước. TTHC về đất đai được thiết ké nhằm tao ra tổng thể các quy phạm mang tính trình tự, thủ. tục bất buộc trong quản lí và sử dụng đất, là cơng cụ giúp Nha nước xây, dung chính sách phát triển kinh tế dua trên nên tang khai thác tối đa lợi ich của tải nguyên đất

Tom lại, có thể hiểu: Pháp luật về TTHC trong lĩnh vực dat dai là tông. hop các qui đinh được ban hành nhằm điều chinh các quan lễ phát sinh trong “má trình quản if sử dung đắt dai, được thực liện bởi hệ thống các cơ quan nhà nước có thẫm quyền và được pháp luật bảo đầm thực lận

</div>Trang 27<div class="page_container" data-page="27">

12.12. Đặc điểm pháp iuật về TTHC trong lĩnh vực đất dat

Thứ nhất, pháp luật về TTHC trong lĩnh vực dat đai được xây dựng va ‘ban hảnh bởi hệ thơng cơ quan nha nước có thẩm qun theo trình tự, thủ tục. uất định. Để đâm bao hiệu lực và tính khả thi, bản thân các văn bản pháp luật vẻ TTHC trong lĩnh vực đất đai phải được ban hảnh đúng trình tự, thủ tục, đúng thẩm quyền. Theo đó, quy trình ban hảnh các văn bản Luật đất đai, các Nghĩ định, Thông tư phải thực hiện theo quy định của Luật ban hánh văn banquy phạm pháp luật năm 2015. Đổi với các quyết định cia B6 Tai nguyên va môi trường, của Ủy ban nhân dân cấp tinh công bổ công khai danh mục, quy trình thực hiện các TTHC về đất đai cũng phải thực hiện theo quy định về ‘ban hành văn bản hảnh chính va các qui định về kiểm sốt thi tục bảnh chính. theo Thơng tư 02/2017/TT-VPCP của Văn phịng Chính phủ ngày 31/10/2017vẻ cơng tác kiểm sốt thủ tục hành chính

Thứ hai, pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất dai mang tính mệnh lệnh, chủ thể tham gia vao các quan hệ pháp luật hành chính vé đất dai khơng có sự 'trình đẳng về dia vị pháp lí. Diéu 4, Luật đất đai 2013 quy định “ Đất dai fimuộc. sở hữm toàn đân do Nhà nước đại điện cini sở hữm và thông nhất quản lý. Nhà: nước trao quyền sử dung đất cho người sử dung đất theo quy định của Luật nay”. Trong quan hệ pháp luật hanh chính về đất đai, một bến la các cơ quan Nha nước được pháp luật quy định cho thẩm quyền nhân danh Nha nước, nhân danh chủ sé hữu dat dai để thực hiện quyền lực nha nước trong công tac quan lý sử dung đất, bén lúa là cá nhân, tổ chức, hộ gia đìnhcó nghĩa vu tn. thủ quy đính pháp luật trong sử dụng đất. Cơ quan Nha nước là người phê đuyết phương án sử dung đất, mục dich sử dụng dat, quyết định có hay khơng. việc giao dat, cho thuê dat, thu hỏi đất, quy định đơn giá bồi thường khi thu. hồi đất, quy định các quyền va nghĩa vu của người sử dung đất, thu tiền sử. dung đất... Cá nhân, tổ chức, hộ gia đính phải đáp ứng các điều kiện trong các quy pham pháp luật hảnh chính về đắt dai mà mình tham gia

</div>Trang 28<div class="page_container" data-page="28">

Thứ ba, các qui định về TTHC đất đai có số lượng lớn va tạo thành mộthệ thông thông nhất trong công tác quan lý nhà nước vé đất đai. Riếng cácTTHC về đất đai đã được xây dựng thành qui trình, trình tự theo tiêu chuẩn.ISO được áp dụng trên cả nước hiền nay là 95 thủ tục. Trên cơ sở đó, các tinh, thảnh phổ trực thuộc trung wong sẽ căn cứ thực tế tinh hình đất dai tại địa phương rà sốt và cơng bố các TTHC được thực hiện tại các cấp trên địa ban‘inh, thảnh phổ minh. Vé cơ bản, dù l TTHC được thực hiện tại cấp nao, dia phương nao thi mục đích vẫn nhằm bảo vệ chế độ sở hữu đất đai của Nha nước ta, bao về quyển va lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất, duy tỉ trậttự trong hoạt đông khai thắc, sử dụng đất đai.

‘That te pháp luật TTHC về đất dai được thực hiện trên hệ thống nguyên tắc pháp lý nhất định Do yêu cẩu điều chỉnh thống nhất các nội dung trong. quản lí hành chính nha nước vé đất đai, các quy định pháp luật về TTHC đấtdai tuy có số lượng lớn va có hiệu lực pháp lí khác nhau song chúng cần phải hợp thành một hệ thống có trật tự thứ bậc dua trên những nguyên tắc. Do đó, các văn bản pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai do cơ quan nha nước cấp dưới ban hảnh phải phủ hợp với nội dung và mục đích của văn bản pháp luật do cơ quan nha nước cấp trên va cơ quan quyền lực nha nước cùng cấp ‘ban hành. Néu trái nguyên tắc trên, văn ban sé bi hủy bé và khơng có hiệu lực‘thi hành trên thực tế, Vi dụ: Bộ Tai nguyên và Môi trường ban hành thông tư hướng dẫn có quy định tréi với Nghĩ định cia Chính phủ thì thơng tư đó sẽ bị ủy bé va khơng được thi han.

12.2. Vai tro và mỗi quan hệ của pháp Init đất dai trong hệ thông pháp luật đất dai

12.21. Về vai trò

"Pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất dai có vai trị rất quan trong trong, đời sống xã hội, có ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh. của người sử dụng đất. Vai trò của pháp luật vé TTHC trong lĩnh vực dat dai được thé hiện trên máy phương diện sau:

</div>Trang 29<div class="page_container" data-page="29">

Thứ nhất. pháp luật vẻ TTHC trong lĩnh vực đất đai là phương tiên quản. 1í Nhà nước về đất đai, là cơ sỡ để xây dựng chính sách quản lý, sử dụng đấtvà hệ thơng cơ quan chuyên môn trong quản lý đất đai. Thông qua việc banhành các quy pham pháp luật hành chính vẻ đất dai, Nhà nước ta không chỉ tac đông đến ý thức của đổi tương sử dụng đất nhằm đạt được những xử sự cần thiết mà còn sác định phạm vi thẩm quy:

quan nhà nước va sắc định trật tự, thứ bậc quản lí hảnh chính nha nước về đấtđai. Một mất Nhà nước chủ động ban hành các quy định hành chính nhằmđiểu chỉnh hảnh vi của người sử dung đất phải được thực hiện trong một khuôn khổ nhất định. Mặt khác các quy định pháp luật về TTHC trong lĩnh. vực đất dai cũng chính là cơ s, là những ràng buộc pháp lý đổi với chính cơ quan Nha nước. Khi tiến hành các hoạt đơng quản lí đất đai thuộc thẩm cách thức quản lí của các cơ

quyền, các cơ quan nhà nước phải tuyệt đổi tuân thủ các quy đính của pháp uất về pham vi thẩm quyển và cách thức quản lí. Khoản 3 Điều 197 Luật đất đai năm 2013 qui định: “Cơ quan có thẩm quyền giải quyết thì tục hành chính về đắt dat phải thực hiện đúng trình he tint tục theo qny dinh”. Cụ thé như việc thực hiện đúng trình tự, thủ tục, thời hạn trong gấp giấy chứng nhận. quyển sử đụng.

phóng mất bằng khi thu hồi đất v.v.

Thú hai, pháp luật về TTHC trong lĩnh vực dat dai là sự chỉ tiết hóa, cu at, thực hiện đúng trình tự, thủ tục trong boi thưởng, giải

thể hóa quan điểm chi dao của Dang, pháp luật của nha nước vẻ chính sách. đất đainói riêng, chính sách phát trién kinh tế - xã hội của dat nước nói chung, Toản bơ hệ thống các quy định pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai không nằm ngoải quan điểm chi đạo chung của Đảng vả nhà nước. Các TTHC. đất đai phải nhẩm mục dich én định thi trường bat động sẵn, khai thác tối da lợi ich kanh tế tử đắt và các loại tai sản gắn liên với dat.

Thứ ba. pháp luật về TTHC trong lĩnh vực dat đai la tiêu chuẩn để xác. định giới han quyền va nghĩa vụ các chủ thể, tiêu đánh giá cơng tác quản lí đất đai của cơ quan nha nước vả đánh giá hành vi của chủ thể sử dụng

</div>Trang 30<div class="page_container" data-page="30">

đất. Thơng qua các qui đính về TTHC đất đai, người dân và doanh nghiệp thực hiên các quyển, nghĩa vu trong sử dụng đất, đồng thời có thể giám sát hoạt động quản lý nha nước về dit dai của các cơ quan có thẩm quyền xem quyển lợi của minh đã được nha nước dém bao hay chưa. Cũng trên cơ sỡ đó, cơ quan nhà nước thực hiện chức năng quản lý hảnh chính về đất dai trong phạm vi nhiệm vụ, quyên hạn được qui định trong từng thủ tục cụ thể. Các thủ. tuc hành chính về đất đai trong việc thực hiện các quyền của người sử dụngđất là những điều kiện bất buộc phải thực hiện đối với các cơ quan quản ly đất dai có thẩm quyển cũng như các chủ thể sử dụng đất. Thơng qua đó, tạo ra ý thức tn thủ pháp luật đất đai nói riêng, tăng cường pháp chế xã hội chủngiữa nói chung

Thứ te pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai té phương tiện chủ yếu và là cơ sỡ của quản lí nha nước vẻ đắt đai. Thông qua việc ban hành các văn. ‘ban qui định về TTHC trong quản lý sử dung đắt, Nha nước tác đồng đến y thức cia người sử dụng đất nhằm đạt được những xử xự cần thiết đẳng thời xác định phạm vi thẩm quyền, cách thức quản lí va zác định các trất tự quân lí hành chính nha nước về đất đai. Chỉ khí TTHC vé dat dai được thực hiện trên thực tế thì quyển lợi, nghĩa vụ cia cả nhân, tỗ chức cũng như chính sách, pháp luật của nha nước về dat đai mới được đưa vào thực tiễn để kiểm chứng, đánh giá. Chỉnh hệ thống các quy phạm quy định về thủ tục hành chính về đất dai sẽ tạo ra khung pháp lý, trật tư 6n định cho các cơ quan thực hiện chức năng quản lý nhà nước vé đất đai lam việc theo pháp luật. Thực tế cho thay, nến các quy tình, thủ tục được xây dựng phù hợp và triển khai thực hiện đúng sẽ tác động trực tiép đến qua trình triển khai pháp luật đất dai trong thực tế cuộc sống, đất đai được quản lý chất chế va khai thác có hiệu quả hơn,quyên và loi ich của người sử dung dat được đâm bảo hơn

1212 Ven quan lệ

"Pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất dai lả mốt chế định riêng mang tính thi tục cia Luật đất đai, một bô phận không thé thiếu của pháp luật đất

</div>Trang 31<div class="page_container" data-page="31">

đai, là phương tiên đưa các qui pham pháp luật đất đai vao đời sơng xã hội Do đĩ, pháp luật vẻ TTHC trong lĩnh vực đất dai cĩ mối quan hệ khăng khítvới các ché định pháp luật đất dai khác, là dm bão pháp lý cho việc thực hiện các qui định pháp luật nội dung về đất đai, là cơ sỡ cho việc cụ thể hĩa chính sách dat dai và các qui phạm pháp luật nội dung về đất đai.

Pháp luật vé TTHC trong lĩnh vực đất đai là một ming pháp luật khá rộng lớn, liên quan đến nhiều ngành luật khác nhau ma trước phải kể đến lả Luật đất dai va các đạo luật khác cĩ liên quan (Luật nha ở, Luật Xây dựng,Luật kinh doanh bắt động sản...). Giữa các đạo luật nảy cĩ mơi quan hệ vớinhau trong một số nội dung quy đính Việc ra sốt mỗi quan hệ giữa pháp luật đất đai về TTHC với qui định của các đạo luật khác cĩ liên quan nhằm phát hiện mu thuẫn, chẳng chéo trên cơ sở đĩ kiến nghị các giãi pháp khắc phục, hốn thiện pháp luật dat dai là một việc lam cĩ ý nghĩa ly luên va thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả điều chỉnh của pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất

đai nĩi riêng và pháp luật đắt đai nĩi chung

1.2.3. Nguyên tắc cơ bản của pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai

Đổ bão vệ và khai thác tối da nguồn lợi từ đất đai cân phải cĩ sự quản ly của cơ quan nhả nước. Trong đĩ, việc ban hảnh các văn bản pháp luật vẻTTHC trong lĩnh vực đất đai đĩng vai tro rất quan trong Do vậy, việc xâydựng và ban hanh các văn bản qui pham pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai cần đâm bảo các nguyên tắc pháp lý cơ bản sau:

ơng nhất của Nha nước. Dat dai la tai nguyên của quốc gia, là tai sản thuộc sở hữu của toản. dan do Nha nước lâm đại điện. Vi vậy, khơng thé để xay ra tinh trạng bat ky một cá nhân, tổ chức nao chiếm đoạt lém tai sin riêng của minh được. Chỉ cĩ Nha nước — chủ thể duy nhất đại diện hợp pháp cho tộn dân mới cĩ tồn quyên trong việc quyết định số phân pháp lý của đất dai, thể hiện sự tập trung,

Thứ nhất, nguyên tắc đảm bao sự quản lý tập trung va tỉ

g nhất của Nha nước trong quản lý nĩi chung va trong lĩnh.

</div>Trang 32<div class="page_container" data-page="32">

vực đất đai nĩi rigng Vai trị quản lý Nha nước vẻ đất đai của các cơ quannhà nước được quy định tại Điều 5, Luật Dat đai 2003 “Đắt dat thuộc sở ifawtồn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hia, “Nhà nước thee hiện quyền ãịnh đoạt đối với đắt dai”, “Nhà nước thực hiện quyền điều tiết các nguơn lợi tie đất thơng qua các chính sách tài chính về đắt đai” và tiép tục được khẳng định cụ thể hơn tại Điều 4, Luật Dat dai 2013 “Dat dai thude sở hitu lồn dan do Nhà nước dat diện chữ sở hữu và thẳng nhétquein If Nhà nước trao quyềnsử aụng đất cho người sit dung đất theo uy định của Ludt này

‘That lai, nguyên tắc thẩm quyển. Theo đĩ, chỉ cĩ cơ quan nha nước,cơng chức nha nước cĩ thẩm quyển do pháp luật dat đai quy định mới đượcthực hiên các TTHC trong lĩnh vực đất dai và phải thực hiện đúng trinh tư,thủ tục với những phương tiên, biện pháp và hình thức được pháp luật đất đai cho phép. Các cơ quan quản lý nha nước vé đất dai khi để ra các thủ tục để giải quyết cơng việc phải phủ hợp với chức năng quản lý được giao và theo thẩm quyên do pháp luật quy định, do đĩ cũng cĩ nghĩa vụ thực hiên đúng TTHC đã ban hành. Nguyên tắc nảy địi hỏi cằn cĩ những quy định rổ rang vẻ chế độ cơng vụ và quy chế lảm việc để tránh tình trạng vơ trách nhiệm, tha. ‘hoa, nhũng nhiễu trong cơng tác, nhằm giảm bớt phiển ha cho người sử dụng. đất trong quá trình giải quyết cơng việc cĩ liên quan đến đất đai. Nha nước phải quy rõ trách nhiệm của các cán bơ, cơng chức trong việc tiếp nhận giải quyết hơ sơ hành chính của người dân, doanh nghiệp để đảm bao yêu cầu khơng din đẩy trách nhiệm tử cơ quan, đơn vị, cá nhân nay sang cơ quan, đơn. vi, cả nhân khác. Những TTHC đã cĩ đủ hd sơ, thì cơ quan cĩ thẩm quyên. phải giải quyết kịp thời theo quy định của pháp luật, trường hợp khơng giải quyết được phải trả lời rõ lý do; hỗ sơ chưa đây đủ, phải hướng dan cụ thể. Nguyên tắc thẩm quyển cịn liên quan đến nguyên tắc trách nhiệm của cơ quan, người cĩ thẩm quyên: Các quyết định ban hành khơng đúng thủ tục phải ‘i đính chỉ, sữa đổi hộc bai bỏ và cơ quan, người ban hành quyết đính đĩ cĩ thể bị truy cứu trách nhiệm.

</div>Trang 33<div class="page_container" data-page="33">

Thứ ba. nguyên tắc đâm bao sự kết hợp hải hoa giữa quyển sở hữu đất dai và quyền sử dụng đất dai, dim bão sự kết hop hai hịa lợi ích giữa ca nhân, tập thể, cộng đông xã hội. Theo qui định của pháp luật dân sự thì quyền. sở hữu đất đai bao gồm quyển chiếm hữu đất đai, quyền sử dung đất đai, quyển định đoạt đất dai của chủ sở hữu đất đai Quyền sử dung đất dai là quyển khai thác công dụng, hưởng hoa lợi, lợi tức từ đất dai của chủ sỡ hữu đất đai hoặc chủ sử dụng đất đai khi được chủ sở hữu chuyển giao quyển sử dụng Nhà nước ta tuy là chủ thể nắm cả quyển chiếm hữu, quyền sử dụng, quyền định đoạt đối với đất dai nhưng không trực tiêp sử dụng đất mà thực hiện trao quyển sử dụng cho chủ thé có nhu cầu thơng qua việc giao đất, cho thuê đất, Vấn để nay được qui đính tại Điều 5, Luật Bat đai 2003 “Nhà nước trao quyền sử dụng đất cho người sử dung thơng qua hình thức giao đất, cho thuê dat, công nhận quyền sử dung dat đối với người đang sử dụng dn định, quy định quyên và ngbia vu của người sử dụng đất” và tiếp tục quy định cụ thể hơn tại Diéu 60 Luật Dat đai 2013. Do vậy, để hoạt động quan lý nha nước vẻ đất đai và hoạt đông sử dụng đất của các chủ thể có hiệu quả, Nha nước phải thiết lập một hành lang pháp lý thơng qua việc xây dựng thủ tục"hành chính đất đai khoa hoc, chat chế vẻ quyên hạn, trách nhiệm của các cấpquản lý, đồng thời phải cu thé hóa quyén vả nghĩa vụ của người sử dụng đất

Đất là nơi diễn ra mọi hoạt động của đời sông con người, la yếu tổ quan trong trong sản xuất vi vậy khi sly dựng pháp luật vẻ đất dai nói chung, phápluật vé TTHC đất dai nói riêng trước hết phải đảm bao lợi ich của người trực tiếp sử dung dat, có như vay mới tạo động lực thúc day dau tư sản xuất kinh doanh, khai thác lợi ích từ đất đai. Mặt khác, đất đai là tài nguyên quốc gia thuộc sỡ hữu toán dân nến việc khai thác nó phai nhằm phát triển kinh tế đất nước, dim bảo lợi ich chung của 28 hội. Kết hợp hai hoa các nhóm lợi ichtrên có nghĩa là phải chú ý tắt cả các nhóm, khơng để lợi ich nay lẫn án hay triế tiêu lợi ích khác, Vi vay, pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai thể hiện ngun tắc dm bảo hai hịa lợi ích được cụ thể hóa qua các quy đính về trách nhiệm, quyền han của các cơ quan Nhà nước va quyển, nghĩa vụ củangười sử dụng đất

</div>Trang 34<div class="page_container" data-page="34">

Thứ te nguyên tắc tiết kiêm và hiểu quả. Trước hết việc way dựng các TTHC vẻ đất dai can giảm bớt các cấp, các giai đoan giải quyết, tăng thẩm. quyền đồng thời với trách nhiêm của các cơ quan thực hiện thủ tục. Trên cơ sỡ đỏ giảm bot mức tôi thiển và trong nhiêu thủ tục bỏ hẳn các loại phí, lệ phí đổi với người sử dụng đất. Theo nguyên tắc nay, sẽ đáp ứng nhanh chóng yêucầu của nhân dân, song cũng phải tăng cường hiệu qua quản lý Nha nước, ‘bude các cơ quan quản lý nha nước vẻ đất dai lẫn cản bộ công chức phải tự đổi mới tư duy, phong cách, lê lối lam việc lẫn chuyên môn nghiệp vụ sao cho đáp ứng với yêu cầu nhiệm vu pháp luật giao cho. Vấn để tiết kiệm, hiệu qua con đặt ra cả đối với phía người sử dung đất. Thực tế hiện nay, khi ma quỹ dat công do Nha nước quản lý khơng cịn nhiễu do phân lớn đắt dai đã được giao, cho thuê cho tổ chức, hộ gia định, cá nhân sử dung én định lâu dai thì việc sử dụng đất tiết kiệm va hiệu quả là rất cần thiết. Tiết kiêm là cơ sở, là nguồn gốc của hiệu quả, nguyên tắc nảy được thể hiện qua các quy định vẻ tiêu chuẩn, điều kiện, quyền va nghĩa vụ của các chủ thể,

Thứ năm, nguyên tắc các bén tham gia thi tục hành chính phải bình đẳng trước pháp luật. Đây là yêu cầu đối với các cơ quan nhà nước phải quan tâm. đến quyển va lợi ích hợp pháp của cơng dân, tổ chức khi dé nghị của ho có đủ. điểu kiện do luật định va phải ra lệnh đổi với các bên hữu quan dé dam bão quyền, lợi ich hợp pháp của các bên tham gia được thực hiện đây đủ. Người n câu giải quyết cơng việc có quyển khiểu nai, tổ cáo với thủ trưởng phụ ‘rach trực tiép, với thủ trường cơ quan cấp trên hoặc kiện trước tòa an nhữngviệc làm sai trái, gây phién ha của công chức nha nước như không đúng thit tục, có thải độ cửa quyền, sách nhiều khi

i quyết cơng việc. Người dingchức được giao nhiệm vụ giải quy

trực tiếp giêi quyết công việc nếu vi phạm déu bị xử lý kỹ luật kịp thời,nghiêm minh.

Thứ sản, nguyên

công việc và cá nhân cơng chức.

cơng khai hóa thủ tục hành chính. TTHC vẻ đất đaiphải được công khai dé nhân dan biết mà thực hiện và giám sắt việc giãi quyết

</div>Trang 35<div class="page_container" data-page="35">

của cơ quan, cán bô công chức nhà nước. Tại dia điểm tiếp nhân hỗ sơ của các cơ quan nha nước có thẩm quyền quản lý hanh chính nhà nước vé đất dai (bộ phân “Một cita” cia UBND các cấp, của Văn phòng đăng ký đất đai...) phải niêm yết cơng khai qui trình, thủ tục giải quyết các TTHC vé đất đai. Nếu có quy định về phí, lệ phí thì niêm yết cụ thé mrức thu, loại phi, lệ phi để người dân biết. Công tác giải quyết TTHC về đất đai cũng phải được tiến. hành cơng khai theo luật đính, trừ trường hợp pháp luật quy định phải bí mat theo quy định chung hoặc theo để nghỉ của người sử dung đất

1.2.4. Nguôn của pháp luật vê TTHC trong lĩnh vực đất đai

Thủ tục hành chính về đất dai được Luật đất đai năm 2013 qui địnhthành một chế định riêng tại Chương 12 gồm các Điểu 195, Điểu 196,Điều 197

Điều nay cho thấy thũ tục hành chính vé đất đai là van để rét quan trọng, cẩn được cụ thé hóa nhằm thực hiện cơng tác quản lý đất dai của Nha nước. Nói đến ngn của pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai là nỏi đến các ‘vin ban pháp luật đo cơ quan nha nước có thẩm quyền ban hành theo trình tư, thủ tục nhất định có chứa đựng quy pham pháp Iuét điều chỉnh về TTHC trong lĩnh vực dat đai. Có thé nói đến đó là Hiển pháp, Luật dat đai, các văn. ‘ban hướng dẫn dưới luật như Nghị định, Thông tư và các văn bản hướng dẫn. của UBND các tinh, thành phổ trực thuộc trung ương quy định chỉ tiết về trình tự thủ tục thực hiện các TTHC trong linh vực dat đai được giao

13. Sơ lược sự phát triển của pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất

đai ở Việt Nam

Giai đoạn từ năm 1945 đến năm 1987: Nha nước chưa ban hành Luật đắtdai, Đây là giai đoạn bao gồm toàn bộ thời ky Nha nước Việt Nam Dân chủCơng hoa (1945-1975). Trong đó. từ năm 1945-1954, nước ta thực hiện Cách‘mang dan tộc dân chủ, tử năm 1954-1975 nước ta thực hiển xây dựng chủnghĩa sã hội ở miễn Bắc và tiến hành cách mang giải phóng dân tộc ở miễn Nam Đặc trưng cơ bản của chính sich ruộng đất trong thời kỳ nay là: khai

29

</div>Trang 36<div class="page_container" data-page="36">

hoang, vỡ hoá, tên dung diên tích đất dai để sản xuất nơng nghiệp, tịch thu nuông đất của thực din, việt gian, địa chủ, phong kiến chia cho dân nghèo, chia ruông đất vắng chủ cho nơng dân. Đơng thời, giai đoạn nảy cịn gồm cả thời ky đâu của Nha nước Cơng hồ zã hội chủ nghĩa Việt Nam từ khi thống nhất đất nước cho dén khi bat đây lỗi mới (1976- 1987), cả nước xây dựng chủ ngiữa xã hội theo nên kinh tế kế hoạch. Vì vậy, mỗi thời kỳ đều có chính sách quan lý hành chính nha nước về đắt đai khác nhau, phù hợp với tinh hình lịch sử của đất nước.

Phải đến khi Luật đất đai năm 1987 được Quốc hội nước Cộng hoa zã hội chủ nghĩa Việt Nam khoa VIII, kỷ họp thứ 2, thông qua ngày 29 tháng 12 năm 1987 chỉnh sách đất dai của nước ta mới được hề thẳng hỏa mét cách cụ thể va thong nhất. Ở văn băn Luật đất đai nảy, khải niệm thủ tục hanh chính. về đất đai chưa xuất hiện, các điều khoản chủ yếu qui định về chính sách đất dai của Nha nước và một số qui định về quyển, ngiĩa vụ của người dân. Nguyên nhân có thể kể đền la do thời điểm Luật đất đai năm 1987 có hiệu lực ‘thi hanh, Nha nước ta chưa thừa nhận các giao dịch về quyển sử dung đất, công tác quan ly sử dụng đất vẫn mang tính kế hoạch, tập trùng khiến cho quyển sử dụng đất của người dân bi hạn chế dẫn đến việc chưa hình thánh tư. duy pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai.

Cu thể hoá quy định của Hiển pháp 1992, “Nha nước thống nhất quan Ip toàn bộ đắt đại theo quy hoạch và pháp luật, bảo đấm sit dung đúng muc dichvà có hiệu quả” (Điều 18), Nhà nước ta đã khơng ngừng xây dựng và hồn.thiên hé thống pháp luật đất đai. Ngày 14 tháng 7 năm 1903, Quốc hội khố1X thơng qua Luật số 24-L/CTN hay cịn gọi là Luật Dat dai năm 1993 với mục tiêu điều chỉnh hấu hết các van để vẻ đất đai phù hợp với giai đoạn mới và khắc phục những hạn chế cia Luật Bat đai 1987. Luật này được sửa đổi, tổ sung hai lẫn bởi Luật số 10/1998/QH10 cia Quốc hồi ngày 02/12/1998 va Luật số 25/2001/QH10 của Quốc hôi ngày 29/6/2001. Tuy nhiên, kế cả ở cả tba văn bản Luật đất đai này khải niêm TTHC trong lĩnh vực đất đai cũng vẫn.

30

</div>Trang 37<div class="page_container" data-page="37">

chưa được để cập, ma các qui phạm chủ yếu tập trung điều chỉnh các quyểnvvà nghĩa vu của người sử đụng đất

Đổ dap ứng yêu cấu quản lý nhà nước về đất dai trong thời kỳ cơng, nghiệp hóa, hiện đại hoá dat nước, Luật Đất đai năm 2003 và các văn bản. hướng dan thi hành đã được ban hành có những quy định mới với nhiêu điểm. mới nỗi bật được các nha nghiên cứu đánh giá cao, trong đó bao gầm điểm. mới vé thủ tục hành chính trong quan ly va sử dụng đất. Luật đã dành hẳn một chương quy định vẻ các TTHC trong quản lý và sử dụng dat theo cơ chế "cửa", thủ tuc hé sơ đơn giãn, thời gian thực hiện các thủ tục không kéo dainhằm đáp ứng yêu cẩu về cải cách hãnh chính theo tinh than chỉ đạo của Chính phủ. Tại Chương V “Thủ tục hành chính về quân if và sứ dung đất dai” van dé TTHC về đất đai mới được xây dựng thành một chế định riêng Tuy nhiền, cách tiép cân vẻ TTHC đất đai của Luật Bat đai năm 2003 còn rấtkhiêm tốn, theo đó TTHC vé đất dai được liệt ké bao gồm 9 loại từ Điều 122đến Điễn 131

Luật Bat đai 2003 vé cơ bản đã khắc phục được nhiễu nhược điểm của Luật Dat đai năm 1987, Luật Dat đai năm 2003, đã sửa đổi, bỏ sung một số ‘mot

quy định khơng cịn phù hợp để giải quyết những van dé quan trong trong

luật về TTHC trong lĩnh vực dat đai vẫn chưa được xây dựng thành một hệ thống thống nhất, chưa đáp ứng dược nhu céu của người dân, doanh nghiệp cũng như công tác quan lý hành chính về đắt đai cũa Nhà nước,

Luật Đất dai năm 2013 được Quốc hội ban hanh ngày 29/11/2013, có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2014 đã kể thừa quan điểm của Luật Đất đai năm 1993, xây dựng vấn dé TTHC vẻ đất đai thành một chế định.

31

</div>Trang 38<div class="page_container" data-page="38">

riêng, nhưng có điểm tiền bộ hơn hẳn đó 1a việc hệ thơng TTHC vé đất đai theo 7 nhóm thủ tục tại Khoản 1 Điền 195

“Các tinh tục hành chính về đất dai bao gôm:

a) Thủ tục thu hêt đất, giao đất. cho thué dat, chuyén mục dich sử đựng đất,

b) Thủ tục đăng i đất đai, tài sản gắn liền với đất, cấp Giấy chứng. nhận quyền sử dung đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất:

©) Thủ tuc cấp đối, cấp lại, đính chính tìm hội Gidy chứng nhận, Giấy ching nhân quyền sở hia nhà 6, Gidy chứng nhận quyễn sở hits công trừ: xây đựng,

4) Thủ tục thực hiện các quyền của người sử dung đất;

8) Thủ tục cưỡng chỗ thực hiện quyết dinh kiểm đốm bắt buộc, cưỡng thi hành quyết định tìm hơi đất;

e) Thi tục hịa giải tranh chap đắt dai, thai tục giải quyết tranh chấp đất dat tại cơ quan hành chins

&) Thủ tục xứ phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai

14. Kinh nghiệm pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất dai tại một số quốc gia:

Trước hết 1a Nhất Ban, tir lâu đất nước nảy đã chú trọng đến việc sâydựng hệ thông thông tin dữ liệu đất dai nhằm tạo cơ sở nên tăng cho việc quảnlý, sử dung đất. Hệ thống này được coi là nén tăng quan trọng không riêng ngành quản lý đất đai mà còn cho các ngành, lĩnh vực kinh tế xã hội, ding thời là cơ sở cho việc đơn giãn hóa các thủ tục hành chính về đất đai, giảm. thiểu, lược bỏ toi đa qui trình xác minh, thẩm định đối với các hồ sơ hảnh. chính liên quan đến sử dụng đất. Trong khi tại Viet Nam dù đã bắt đầu xây đựng dir liệu đất đai từ thập niên 90, nhưng hệ thống thơng tin đất dai tại Việt Nam cịn rất mới, nội dung thông tin chưa đáp ứng được yêu céu của ngànhđất đai cũng như các ngành kinh tế xế hội khác, chưa có tinh chia sé, kết nổikhiến cho thủ tục hành chính về đất dai ln ln được cho là rườm rả phức tạp nhất trong các loại thủ tục. Nói như vay dé thấy được, muốn xây dựng hệ

</div>Trang 39<div class="page_container" data-page="39">

thống pháp luật TTHC vẻ dat đai khoa học, hiệu quả thì trước hết phải xâydựng hệ thống dif liệu thông tin vé đất đai chỉ tiết, minh bạch, chính sắc như

"Nhật Bản đã lam được

Tại Singapo, day la đất nước cỏ diện tích tư nhiên thuộc diện nhỗ trên thể giới nhưng có cơ chế sử dụng và sở hữu nhà ở xã hội hết sức tu việt khiến cho hiệu quả sử dụng đất ở đây trở nên gần như được tối ưu hóa. Từ năm 1960, Chính phủ Singapo đã thành lập Hội đồng Nha ở va Phát triển (gọi tắt Ja HDB) nhằm giải quyết tinh trạng thiểu nha ở tai đất nước này. Tổ chức nảy. có chức năng thực hiện các dự án đầu tư xây dựng nha ở ã hội va để ra các didu kiện, thủ tục ma người dân cần thực hiện để được sở hữu nha. Các thủ. tục để sử dụng nhà ở xã hội do họ để ra cũng rat linh hoạt, đa dang với chi phi thấp. Người dan có thể lựa chọn mua nha, thuê nha hoặc thuê mua nha tủy. theo khả năng tải chính va nhu câu nhà ở của mình. Ngày nay, khoảng 84%

ở được dim bao, sự liên kết với các khu vực hạ tng như cơng vi

trung tâm thương mại cũng được bé trí khoa học và điều quan trong là người

, bãi đỗ xe,

dân dễ dang có được quyển sở hữu nhà. HDB cung cấp các khoăn vay thé chấp với lãi xuất rất thấp cho người mua nha ở công công. Để tránh việc đâu cơ, ban đều nhà HDB không được phép ban lại. Người sử dụng nha HDB chỉcó thể trả lại nhà với giả gốc ban đầu, tinh thêm một số chỉ phí khấu hao nếumuốn mua căn nha khác. Từ năm 1971, HDB cho phép hình thành thị trườngnhà ban lại, với yêu cẩu người mua phải sử dụng một khoảng thời gian tơi

thiểu". Có thé thấy một số ưu điểm trong chính sách nhà ở của nước nay dang

được ap dụng thí điểm tại nước ta trong vấn dé nhà ở xã hội như những thủ tục về thuê mua nha, về vay wu đãi mua nhà ở xế hội

Theo Khánh Ly, Nidt Bin cha s enh ngiưẫm quân ý đắt ñm, Báo điên từ Tại nguyễn

và Nồi ung ding ngày 13/5D019

* The KTS. Lê Lan Phương, Nha 6 xã hôi ở Singapo, Tạp chi Kiên tic, bai đăng ngày

33

</div>Trang 40<div class="page_container" data-page="40">

KET LUẬN CHƯƠNG 1

'Việc xây dựng hệ thông pháp luật về TTHC trong quản ly va sử dung đắt đai nhằm tao ra một trật tự chuẩn mực trong việc thực hiện chức năng quản lý nhả nước vé đất đai. Hệ thông quy pham mang tính thủ tục nay có vai trị thúc đẩy hiệu qua quan ly và sử dụng đắt đai trên thực tế, bảo đảm quyền và lợi ích. cho người dân. Hơn nữa, vẻ bản chất, trình tự, thủ tục hành chính là một dangdich vu cơng ma Nha nước cỏ nghĩa vụ cung cấp. Nhân dân đóng thuế để taongn thu cho ngân sách nhà nước. Do đó, moi người dân déu có quyên yêu câu Nha nước cung cấp những dich vụ công tối thiểu để đâm bão quyển lợi của minh Cai cách TTHC, rút ngắn thời gian thực hiện, giãm chỉ phí, cơng,sức của người sử dụng đất ta vin dé cần được dat lên hàng đâu trong công tác

xây dựng và ban hành các qui định pháp luật về TTHC trong lĩnh vực đất đai.

34

</div>