Luận văn thạc sĩ Luật học: Tội không tố giác tội phạm trong Bộ luật Hình sự năm 2015

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (6.89 MB, 84 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

DANG THỊ NGỌC THI

LUAN VAN THAC Si LUAT HOC

Dinh hướng ứng dụng

HÀ NOI, NAM 2020

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

BO GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO. BỘ TƯPHÁP. TRUONG ĐẠI HỌC LUAT HÀ NỘI

DANG THỊ NGỌC THI

TRONG BỘ LUẬT HÌNH SỰ NĂM 2015

LUẬN VĂN THẠC Si LUẬT HỌC

Chuyên ngành: Luật Hình sự và Tổ tụng Hình sự Mã số: 8380104

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. CAO THỊ OANH

HÀ NỘI, NĂM 2020

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Dang Thi Ngọc Thí

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

DANH MỤC TU VIET TAT

TỪ VIẾT TAT ÝNGHĨA

NQ-TW Nghị quyết ~ Trung ương

NQ-UBTVQH Nghị quyết - Uy ban thường vụ Quốc Hội

CT-CA Chỉ thị - Chánh án

TTLT-BCA-BTC-BNN&PTNT- | Thông tlién tich -B6 Cơngan—Bộ Tai

VKSNDTC chính ~ Bơ Nơng nghiệp va phát triển nông

thôn ~ Viên kiểm sắt nhân dân tối cao

ĐKHKTT Dang ky hộ khẩu thường trú

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

CHUONG 1. NHỮNG VAN DE CHUNG VE TỘI KHÔNG T6 GIÁC TOI

PHAM. 6

1.1. Khái niệm tội không tổ giác tội phạm. 6 1.2. Ý nghĩa của việc quy định tội không tố giác tội phạm trong Bộ luật.

KET LUẬN CHƯƠNG 1 3 CHƯƠNG 2. THỰC TIEN ÁP DỤNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO. HIEU QUA ÁP DỤNG QUY ĐỊNH VE TỘI KHƠNG TĨ GIÁC TOL

PHAM. 4

2.1. Thực tién áp dụng quy định về tội không tế giác tội phạm. 4

2.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng quy định về tội khơng tổ giác

tội phạm 3 2.2.1, Hồn thiện quy định pháp luật. 3

2.2.2, Ban hành văn bản lướng din. “3.2.3. Tăng cường tông kết thực tiễn áp dụng quy định vé tội không tố giác tội

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

DANH MỤC BANG, HÌNH VE

xe Trang

Bảng 1. Phân biệt tội không tổ giác tối phạm và tội che giấu tôi phạm: 29 Bảng 2. Thông kê số lượng vu án của cả nước giai đoạn năm 2015 ~ 2019... 34

Hình 1. Tổng số vụ án xét xử tơi không tổ giác tôi pham giai đoạn 2015 - 2019

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

Đầu tranh, phòng chống tội pham là tréch nhiệm chung của công dân được pháp luật ghi nhân. Tuy nhiên, trên thực tế có rất nhiễu trường hợp vì sự

thờ ơ, đừng đưng của một số cá nhân mà không tổ giác tôi pham, hoặc biết hành.

vi phạm tội của người khác nhưng không tổ giác inh vi pham tôi, điều này vô tinh đã tiép tay cho quá trình lẫn trên của các đối tương pham tơi, gây khó khăn.

cho các cơ quan điều tra, truy tổ, xét zử trong quá tình phát hiện, xử lý tội pham.

Khi vụ án xy ra, người phạm tội phải bi trừng phat theo pháp luật, đó 1a lẽ tắt yấu. Nhưng trên thực tế, khơng ít trường hop những người chứng kiến, biết rổ người pham tôi nhưng đã im lãng, khơng trình bảo, hay biết rổ hành vi phạm tội của người khác nhưng vi lợi ích bản thân mà khơng trình báo với cơ quan chức năng Chính sự im lãng, khơng hành đơng của họ đã vi phạm pháp uật hình sự vé ngiĩa vụ, trách nhiệm tố giác tội phạm của công dân, lâm cho người phạm tội và ngay chính bản thân cia người biết được hành vi phạm t6i của

người khác déu có kết quả khơng tốt dep.

Mới đây nhất, Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017

(Bồ luật Hình sự năm 2015) đã có những quy định ghi nhận cụ

giác tơi pham. Đây chính là cơ sở pháp lý quan trong trong việc xử lý tội không lôi không tô

tổ giác tôi pham, nâng cao ý thức, trách nhiệm của cơng dân đối với cơng tác phịng chống tội phạm. Tuy nhí

xét xử tơi khơng tổ giác tội pham còn những hạn chế, bắt cập nhất định. Cụ thé như chưa có văn bản hướng dẫn chi tiết để sắc định tinh tiết tăng năng, giảm nhẹ

trách nhiệm hình sự đối với hành vi khơng tố giác tội phạm ở từng giai đoạn

khác nhau để xác định mức độ chịu trách nhiệm, sự thống nhất giữa cơ quan xét xử các cấp trong việc áp dụng quy định pháp luật hình sự để xử lý tội phạm. khơng tổ giác tôi pham, đồng thời công tác lỏng ghép tuyên truyền, phổ biển

, qua thực trang áp dung pháp luật hình sự xử

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

trong quá trình xét xử tơi khơng tơ giác tơi pham chưa cịn han chế,.. Những điều đó vơ hình chung đã làm cho cơng tác áp dụng pháp luật hình sự xử lý tội

'khơng tổ giác tơi phạm cịn gặp những Khó khăn nhất định trên thực tế.

Chính vì lẽ đó, tác giả chọn để tài. " Tội không tố giác tội phạm trong Hink sự năm 2015” dé làm đề tai nghiên cứu nhằm tìm ra những vướng

mắc, bat cập trong quá tình áp dụng pháp luật hình sự xử lý tôi không tổ giác tôi pham ở Việt Nam Qua đó, để xuất một số giải pháp nhim gop phan nâng cao hiệu quả của việc áp dụng pháp luật hình sự xử lý tơi khơng tổ giác tội phạm hiện nay, đảm bảo tính rin de, nghiêm minh của pháp uất hình sự

2. Tình hình nghiên cứu đề tài

'Một số cơng trình nghiên cứu, bài viết tiêu biểu về tơi khơng tổ giác tơi pham có thể ké đến như.

VỀ tài liệu nghiên cứ là khóa luận tốt nghiệp đại học, luận vin thạc si, luận án tiến sĩ và dé tài nghién cứu khoa học gồm có:

Luận văn thạc i của tác giả Hé Manh Ha (2012), “Tội không tổ giác

Tôi pham theo qup dinh của Bộ luật Hình sự Việt Nama”, trường Đại học Luật Hà

'Nội, Luận văn thạc si của tác giả Nguyễn Thị Hồng Loan (2018) “Kiểm sát việc giải quyết tổ giác, tin bảo vô tội pham và Kiến nghị khởi tế theo pháp luật tổ tung

"hình ste Vidt Nam từ thực tiễn tinh Bình Định”, Viên Khoa học và Xã hội.

Về giáo trình, tài liệu nghiên cứm là bài viết tap chí gồm có:

“Giáo trình luật Hình swe Việt Nam’, (2015), tập 1, Neb. Công an

'Nhân dân, Hà Nội, Nguyễn Ngọc Điệp (2017), “Binh luận khoa học phan các tội

phạm Bộ luật Bình sự năm 2015 được sửa đổi, bỗ sung năm 2017" Neb. Thể giới, Hà Nội, Đình Văn Qué (2018), “Binh luấn Bộ luật Hình sự năm 2015”,

Ngb. Thơng tin va truyền thông, Hà Nội, Trên Văn Biến, Nguyễn Thể Hưng (2017), “Bình luân khoa học Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đối, bỗ sung năm

2017)"; Phùng Văn Hoang (2

người tổ giác tội phạm, người làm chứng bi hai và người tham gia tổ tung20), “Kiến nghĩ hoàn tiên guy định về báo về

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

uất Tổ tung Hình sự năm 2015”, Tạp chi Nghiên cia lập pháp, số 512020

Cac cơng trình, bai viết nêu trên đã để cập tội khơng tổ giác tội pham ở

từng khía canh nhất định, từng giai đoạn khác nhau nhưng hẳu hết chỉ nghiên

cứu tôi không tổ giác tội phạm giai đoạn Bộ luật Hình sự năm 1999 (sửa đải, bd

sung năm 2009). Hiện nay, chưa có cơng trình nghiên cứu khoa học nào dt sâu nghiên cứu những vẫn dé lý luân chung vé tôi không tổ giác tội pham trong Bộ uật Hình sự năm 2015, cũng như thực trang xét xử tội không tổ giác tôi phạm. theo Bồ luật Hình sự năm 2015

Do vậy trong dé tải nay, tác giả tập trung nghiên cứu làm sang tỏ những van để lý luận chung vẻ tội không tổ giác tội pham trong Bộ luật Hình sự năm 2015 va Thực tiễn ap dụng, Qua đó, để ra các giải phảp nâng cao hiệu quả

của việc ap dụng quy định vẻ tội khống tổ giác tội pham ở góc đồ pháp lý va góc

Tác giả tập trung nghiên cứu những vẫn dé chung vé tội không tổ giác tôi pham; đánh gia thực tiễn áp quy định vé tôi không tổ giác tội phạm của cả

ước tử năm 2015 đến năm 2019. Trên cơ sở đó, tác giả dé xuất một số giải pháp nhằm nông cao hiệu qua trong việc áp dụng quy định vẻ tối không tô giác tôi

4. Mục dich và nhiệm vụ nghiên cứu.

4.1. Mục dich nghiên cin

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

Nghiên cứu để tại. "Tội Không 16 sue năm 201:

ác tội phạm trong Bộ luật Hình tắc giả làm sáng tỏ những vấn dé chung vẻ tôi không tô giác tôi pham trong Bộ luật Hình sự năm 2015. Đồng thời xem sét đưới góc độ thực trạng xét xử nhằm tim ra những bắt cập và khó khăn, vướng mắc trong q tình. áp dụng quy đính vé tơi khơng tổ giác tội pham ở Việt Nam. Qua đó, có những giải pháp để xuất nhằm góp phin năng cao hiệu quả của viếc áp dung quy định

vẻ tội không tô giác tôi pham ở góc độ pháp lý và góc đồ thực tiễn

4.2. Nhiệm vụ nghiên cứm

Tác gid tập trùng thực hiện các nhiệm vụ sau

- Nghiên cửu các vẫn dé lý luân chung vé khái niệm, ý nghĩa tội không tổ giác tôi phạm.

- Nghiên cứu những quy định pháp luật hiện hành về tội không tổ giác

tôi phạm, cầu thành tội phạm vả hình phạt tộ: khơng tổ giác tơi phạm trong Bộ uất Hình sự năm 2015. Qua đó, phân biệt tội không tổ giác tôi phạm với một số

ôi che giấu tội pham trong B 6 luật Hình sự năm 2015

- Nghiên cửu thực tiễn áp dung quy định về tội không tổ giác tội phạm. của cả nước nhằm tim ra những bat cập vả khó khăn, vướng mắc trong q trình.

áp dụng quy định về tơi khơng tổ giác tội pham ở Việt Nam Qua đó, có những giải pháp để xuất nhằm góp phân năng cao hiệu quả của viée áp dung quy định vẻ tội không tổ giác tôi pham hiện nay.

5. Phương pháp nghiên cứu.

Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luân của chủ nghĩa

Mác ~ Lê nin, từ tưởng Hỗ Chí Minh va các quan điểm của Đảng và Nha nước ta về nhả nước và pháp luật, quan điểm vé xây dựng Nha nước pháp quyên, sã hội

chủ nghĩa,

ĐỂ hồn thánh bai luận văn của mình, tác gid đã sử dụng các phương'pháp so sánh, phương pháp thống kê, tổng hợp số liệu, phân tích nghiên cửu lý

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

6.1. Về mặt lý luận

Két quả nghiên cứu của luận văn gop phân làm sảng tố thêm những van

để lý luận, khái quát vẻ tội khống tổ giác tôi pham và thực tiễn xét xử tội không

tổ giac tôi pham ở nước ta hiện nay. Các nghiên cứu của luân văn a tai liệu tham. khảo thiết thực cho những cơng trình nghiên cứu khoa học, thực tiễn, tai liệu tham khảo cho sinh viền, học viên cao học chuyên ngành pháp luật hình sự tại các cơ sử đảo tạo pháp luật trong quá trình học tâp, nghiên cửu cũng như hoạt

động thực tiễn gop phan nâng cao hiệu quả trong việc áp dụng pháp luật hình sự

xử lý tội không tổ giác tôi pham 6 Việt Nam.

6.2. Về mặt thực tiễn

Luận văn gop phan lảm rõ Thực tiễn áp dung, nghiên cứu về những.

thuân lợi và bat cập đang tén tai hiện nay trong hoạt động xét xử tội không tổ

giác tội phạm Trên cơ sở đó dé xuất một số kiến nghị, giải pháp để góp phan nơng cao hiệu quả trong việc áp dụng quy định vẻ tôi không tổ giác tôi phạm.

1. Bố cục của luận văn.

Ngoài phân mỡ đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phản nội dung gồm 2 chương

Chương 1: Những van để chung vé tôi không tổ giác tối pham.

Chương 2: Thực tiễn áp dung và các giải pháp nâng cao hiệu quả ap

ôi không tổ giác tội pham. dụng quy định vẻ

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

CHƯƠNG 1. NHUNG VAN DE CHUNG VE TỘI KHÔNG. TỔ GIÁC TOI PHAM

Trong chương đầu tiền nay tác giả phân tích, lim rõ khái niệm, ý ngiĩa tôi không tổ giác tôi pham Đồng thời, khái quát quy định pháp luật hiện hành về tôi không tổ giác tôi pham, cầu thành tội pham va hình phạt đồi tội khơng tổ giác tơi pham trong Bộ luật Hình sự năm 2015. Qua đó, phân biệt tội khơng tơ giác tơi phạm va tơi che giảu tội phạm trong Bộ luật Hình sự năm 2015

111. Khái niệm tội không tố giác tội phạm.

Tội không tổ giác tôi pham đã được quy định từ rất sớm qua các thời kỳ pháp luật bình sự ở Việt Nam. Từ giai đoạn triệu đại nhà Lê đã để cập đến tôi

không tô giác tôi pham được thé hiện: " Những người biết có kẻ mưu phân loạn,

‘mum đại nghịch, thi phải đền mật báo ngay với các quan ty gắn đỏ, néu không tổ

tôi không tổ giác tội phạm tại Điển 19 Bộ luật Hình sự năm 1985: "Người nao

biết rõ tội pham đang được chuẩn bi, dang được thực hiên hoặc đã được thực hiến mà khơng tổ giác thì phải chiu trách nhiệm hình sự vẻ tội khơng tổ giác tơi phạm trong những trường hợp mrà Bộ luật này quy định"?

Hiện nay, pháp luật hình sự Việt Nam đã có quy định cụ thể vẻ tội

không tổ giấc tội phạm tai Điều 19 và Điển 390 Bộ luật Hình sự năm 2015:

“Người nào biết rổ tội phạm đang được chuẩn bị hoặc một trong các tội phạm.

quy đính tại Điều 389 của Bộ luật này đang được thực hiện hoặc đã được thực hiển mà không tổ giác, nếu không thuôc trường hợp quy đính tại khoản 2 và khoản 3 Diéu 19 của Bộ luật nay, thi bị phat cảnh cáo, phạt cdi tao không giam.

giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 thang đến 03 năm”2

' Phừng Quang Hy (2007), "Tần Mẫu vì tơ khơng tổ gác ơi pam wong bật hàn sw Vit Ne",

<small>‘in l0 Bộ Một nh arian 1965</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

trình báo đến cơ quan có thẩm quyển biết người phạm tôi hoặc hành vi phạm tôi

sào đó ma minh biết rổ họ chuẩn bi, đang thực hiện hoặc đã thực hiện phạm tơi.

Song song đó, Bộ luật Tổ tụng Hình sự năm 2015 cũng nêu rổ 6 giác về tối phạm lả việc cá nhân phát hiện va tổ cáo hành vi có dẫu hiệu tơi pham với cơ

quan có thẩm quyển *

Đơng thời, quan điểm không tô giác tôi pham được nhận định cụ thé: “Không tổ giác tội pham, được hiểu là hanh vi khơng báo cho cơ quan có thẩm.

quyển vé một trong các tơi phạm được Bé luật Hình sự quy định tại khoản 2

hoặc khoản 3 Điều 14 (quy định về chuẩn bi phạm tôi) mà minh biết rõ là dang được chuẩn bị hoặc một trong các tội quy định tại Điểu 389 (tôi che giấu tội pham) đang được thực hiện hoặc đã được thực hiện"

Khai niệm không tổ giác tội phạm nêu trên được hiểu la việc một người ảo đó phát hiện một người khác có hảnh vi chuẩn bị phạm tội, đang thực hiện

pham tôi hoặc đã thực hiện pham tội nhưng khơng thực hiện tình bao cho cơ

quan có thẩm quyền được biết

Từ các lẽ trên, có thể suy ra rằng. Tội khơng tố giác tôi phạm là một

dị _phạm tội, dang thực hiện pham tôi hoặc đã thực hiện pham tôi nương Không thực

loại tội phạm mà người phe tội biết rỡ một người Rhác cư hành vi chu "hiện trình bdo cho cơ quan có thẳm quyền.

Theo đó thì việc khơng tổ giác tội pham bao gồm 03 dang hành vi chu

thanh tôi phạm cụ thể. hanh vi không tổ giác tội phạm đang được chuẩn bị, hảnh.

vi không tổ giác tội pham đang được thực hiện va hành vi không tổ giác tơi pham đã được thực hiện Theo đó, hành vi khơng tổ gác tơi pham có những

điểm khác biệt nhất định so với hanh vi không tố cáo tội phạm. Bởi lễ tổ cáo là.

“oi 1 Đ 144 Bộ nề Tổ nng Bàn sain 2015

2 Nguyễn Ngịc Dap 017), “Ba hin Whoa học phần cá phan Bộ hột Hàn ari 2015 được sẵn ibe sng ấm 2017", Th go, Ha Nội mạng 576

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

việc “bdo cho mọi người hoặc cơ quan có thẩm quyền biết người hoặc hành động phạm pháp nào đô; vạch trần hành động xấu xa phạm pháp hay tôi ác trước cơ quan có thẩm quyền hoặc trước dư ln:

Một chủ thể khơng bi rang buộc trách nhiệm phải tổ cáo tội pham, họ có quyển quyết định sẽ tổ cáo hay khơng tổ cáo một hành vi phạm tội. Tuy

nhiên, nếu người đó biết rõ vẻ hành vi chuẩn bi phạm tơi, đang thực hiện tôi

pham hoặc đã thực hiện tôi phạm (ma Bộ luật hình sự quy định phải tổ giác) thi

‘vat buộc phải tổ giác đến cơ quan có thẩm quyền.

12. Ý nghĩa của việc quy định tội không tố giác tội phạm trong Bộ

uật Hình sự năm 2015

(Quy định tôi không tổ giác tối pham trong Bộ luật Hình sự năm 2015

khơng những lả bước ngoặc lớn góp phân hồn thiện chế định pháp luật hình sự: 'vê qun và nghĩa vụ cơng din mA cịn có ý nghĩa quan trọng trong đầu tranh.

phòng chống tội phạm.

Thứ nhất, ghi nhận tôi không tô giác tôi pham trong Bồ luật Hình sự năm 2015 nhằm tránh thải độ thờ ơ, thiểu trách nhiệm của công dân đối với nhiệm vụ phòng ngừa tội pham, giữ gin an ninh quốc gia. Tinh than chung của

các quy định pháp luất nhằm hướng công dân đến môi trường lành manh, trật tự,

ẩn định va phát

đồng, quan trọng hơn hết là ý thức và trách nhiệm của mọi công dân phải được đặt lên hàng đâu trong cổng tác phịng ngừa tơi pham Khi phát hiện hành vi

phạm tội, công dân thực hiện tổ giác với cơ quan chức năng để phát hiện kip thời và xử lý nghiêm minh các rường hợp phạm tội, qua đó, phát huy quyền dân chủ

trong đầu tranh, phòng chồng, ngăn ngừa các hành vi vi pham pháp luật. Theo đó, hành lang pháp lý về hành vi không tổ giác tôi pham được đặt ra tránh thái độ thờ ơ, vô cảm, thiểu trách nhiệm của cơng dân trong cơng tác phịng ngừa tội pham. Pháp luật hình sự đặt nhiệm vụ phịng ngừa tội pham lên trên nhiệm vụ

phòng chống tội pham, thể hiện phương châm “giao dục phịng ngửa la chính”,Để thực hiện được điểu nay, can sự chung tay của cả cộng.

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

‘Tht hai, quy định tôi không tổ giác tội pham trong Bộ luật Hình sự năm. 2015 là công cụ pháp lý xác định nghĩa vụ của công dân đổi với trách nhiệm phông chống tối phạm Cùng với cơng tác đầu tranh phịng ngừa tội phạm, cơng ác phòng chống tội phạm đặc biết quan trọng trong việc giữ gìn an ninh, trật tự,

dn định xã hội. Hoạt động đầu tranh, phịng ngừa và phịng chẳng tơi pham dựa

trên cơ sở pháp lý chung nhất định và có quan hệ mt thiết, khơng tách rời nhau Hay nói cách khác "hiệu quả của chống và phịng ngừa tơi pham phụ thuộc một

phn quan trong vào độ hồn thiên của luật hình sự'”. Do vay, luật hình sư nói

chung hay quy đính pháp luất vẻ tội khơng tổ giác tội pham được coi là "một

trong những công cu sắc bén, hữu hiệu để đầu tranh phòng ngừa và chống tối pham®. Quy định pháp luật về tội khơng tổ giác tội pham tại Điểu 390 Bộ luật

Hình sự năm 2015 nêu tố: "Người nào biết ro một trong các tội pham guy định

tat khoản 2 hoặc khoản 3 Điều 14 của Bộ luật này dang được chuẩn bị hoặc một

rong các tội pham guy Ảnh tại Điều 389 của Bộ luật này đang được thực hiện

hoặc đã được thực hiện mà không tố giác nếu không thuộc trường hợp quy đinh

tat khoản 2 và khoản 3 Điều 19 của Bộ luật này thi bị phạt cảnh cáo, phat cải tao không giam giữ đến 03 năm hoặc phat tà từ 06 tháng đắn 03 năm”. Nghĩa là

‘moi công dân (trừ những chủ thể đặc biết được quy định tai khoản 2 và khoản 3 Điều 19 của Bộ luật Hình sự năm 2015 va người được miễn trách nhiệm hình sự,

miễn hình phat) néu phát hiện hành vi pham tội ma khơng thực hiền trình bao, tổ giắc thi phải gành chíu trách nhiém pháp ly đặt ra. Chính vi 1é đỏ, quy định pháp uật trên là công cu pháp lý xác định nghĩa vụ của công dân có trách nhiệm tố giác tơi pham khi biết rõ hành vi phạm tội theo luật định. Cơ sở pháp lý nảy đã

<small>‘Guo tinh Lait HB sr Vit an ”,G019),Úp 1,20. Công mn Nhin din, Hi NGitrng 16,“Go wath Lait Hh Vit Nem 2015), tip 1, Nb. Công an Nain din, Bt NG, rng 16</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

rang buộc ngiĩa vụ cu thé đối với cơng dân, đẳng thời phủ hợp nguyén cơng dân cĩ nghĩa vụ tuân theo hiển pháp và pháp luật.

Thứ ba, pháp luật quy định tội khơng tổ giác tội phạm gĩp phan cho

Việc phát hiện, điều tra, xử lý người pham tơi, ngăn chấn hành vi tiếp tay cho tơi phạm Thực hiện cơng tác phịng chẳng tội phạm là nhiệm vụ quan trọng và đây cam go, thách thức, đĩi hỗi các cơ quan, tổ chức và mọi cơng dân cĩ nhiệm vụ đầu tranh chẳng tội pham bằng cách phát hiện kịp thời, tổ giác hành vi phạm tội

với cơ quan cĩ thẩm quyển. Hiện nay, với tinh hình tội phạm ngày cảng nguy hiểm, sử dụng bạo lực, hình thành các băng nhĩm, ở nhĩm, hoạt động cĩ tổ chức.

phức tap; mức đơ pham tơi ngày cảng nghiêm trong đối với mọi loại tội pham.

củng với những thủ đoạn hoạt động ngày cảng tinh vi, xảo nguyệt. Trước tỉnh

hình đĩ, các cơ quan chức năng phải hoat động trực điện với tội pham để phát hiện, điều tra, truy tổ và xét xử tội phạm Để cơ quan chức năng kip thời phát

hiển, xử lý tơi phạm thi vai trị tổ giác tơi pham của lực lượng quản ching nhân.

dân rất quan trọng nhằm hỗ trợ cơ quan diéu tra nhanh chĩng phát hiện tội pham, xử lý kip thời các tơi pham ngay từ giai đoạn mới chuẩn bi, tránh bỏ lot tơi phạm Bởi lẽ, quan chúng nhân dan lả những người trực tiếp ở cơ sở, giám sat tại

địa phương nên họ là lực lương trực tiép phát hiện tơi phạm sớm nhất. Từ các nguồn tin báo tơ giác tội pham của người dân, cơ quan chức năng kịp thời phát hiện xử lý nhiều vu vi pham pháp luật, nắm thơng tin tỉnh hình hoạt đồng của tối

pham để đảm bảo kịp thi, nhanh chĩng phát hiện, tiệt xĩa các tơi phạm ở giai

đoạn chuẩn bi hộc mới hình thánh. Qua đĩ, gĩp phan rat lớn trong cơng tác đầu tranh, ngăn chăn tơi phạm, giữ gìn an ninh trế tự trên địa bản. Đơng thời, vai tro

tổ giác tdi phạm của người dân cịn lả hoạt đồng giúp ngăn chấn mọi hành vi tiếp tay cho tơi pham, trệt xĩa ý định lơi kéo hoạt đơng của người pham tơi. Do vay, quy đính pháp luật vé tội khơng tổ giác tơi phạm trong Bộ luật Hình sự năm

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

2015 không chi lả khung pháp lý về nghĩa vụ cơng dân ma cịn khẳng định vai

trỏ, tam quan trong của người dân trong công tác hiển lop thời, xử lý và ngăn chăn hành vi pham tôi

“Thứ te, quy định tội không tổ giác tôi pham trong Bộ luật Hinh sư năm. trợ cơ quan chức năng phát

2015 nhằm phát huy vai trị của mọi cơng dân để ngăn chấn kip thời các hau qua

nguy hiểm cho xã hội do pham tôi gây ra. Thực tién cho thay nhiễu trường hop

do phát hiện kịp thời hành vi phạm tội nên đã ngăn chăn các hầu quả nguy hiểm,

đáng tiếc xây ra hoặc làm giảm bớt tác hai do tội pham gây ra. Đặc biệt khí phát

hiện, tổ giác lop hành vi phạm tội ở giai đoạn chuẩn bi thực hiện sẽ ngăn chặn được rat nhuều hậu quả nguy hiểm, thiệt hai vé tính mang, sức khỏe con người,

tai sin, kinh tế, chính trị, trật tự an tồn zã hội v.v. Ví dụ nếu cơng dân phát hiện

và tổ giác kịp thời một người dang có hành vi chuẩn bị pham tôi "giết người” sẽ ngăn chặn được hậu quả nguy hiểm, đáng tiếc ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe của nan nhân do hành vi phạm tội gây ra, hay khí cơng dân phát hiện va tổ

giác kip thời tội pham "phá hoại hịa bình, gây chiến tranh sâm lược" sẽ ngăn chăn được hâu quả rất lớn đến h thống chỉnh trị đất nước, trật tự xã hội và nên.

hịa bình của quốc gia, dân tộc. Qua đó, quy đính tơi khơng tố giác tội pham

tun truyéa, giáo duc cho mọi công dân trong công tác tổ giác tôi pham để kip

thời can thiếp, ngăn chăn không để xảy ra hâu quả sảu, tránh hậu quả nghiêm.

trong xây ra

Bộ luật Hình sự năm 2015 ghi nhận quy định vé tơi khơng tơ giác tối

phạm có ý nghĩa rất quan trong trong cơng cuộc đấu tranh phịng, chẳng tộiphạm chung của cả nước. Thể hiện trách nhiệm của mọi cơng dân đối với nhiệm.‘vu phịng chống tơi phạm, giữ gin ổn định trật tự 5ã hội, đặc biết góp phan choViếc phat hiền, diéu tra, xử lý người phạm tôi, ngăn chăn không dé hậu quả nguy.hiểm xảy ra.

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

13. Tội không tổ giác tội phạm trong Bộ luật Hình sự năm 2015

Quy định pháp luật vé tội không tổ giác tội phạm được pháp luật hình

sự ghi nhân nhẩm ngăn chăn, xử ý những bảnh vi chứng kiến tội pham nhưng không tổ giác qua đó thể hiện tính nghiêm minh, rin de của pháp luật.

Hành vi không tổ giác tối pham được xác định khi người nào đó biết rổ

tơi pham đang được chuẩn bi, dang được thực hiện hoe đã thực hiền ma không

tổ giác thi phải gánh chịu trách nhiệm hình sự vẻ tơi khống tổ giác tơi pham.

Điều đó được thể hiện qua các cơ sở pháp lý cu thé trong Bộ luật Hình sự năm.

Co sở pháp lý thứ nhất quy định tại Điều 19 Bộ luật Hình sự năm 2015

“ác định rõ hành vi không tổ giác tối pham:

* Điều 19. Không tô giác tội phạm:

J. Người nào biết rõ tội pham dang được chuẩn bt, dang được thực

"hiện hoặc đã được thực hiện mà không lễ giác, thi phải chhu trách nhậm hình sự

về tơi khơng tổ giác tôi phạm quyy định tại Điều 390 của Bộ luật này

2. Người không tổ giác là ông bà cha me, con chẩn, anh chị em rust, vợ hoặc chồng của người pham tôi không phdt chiu trách nhiệm hình sự theo “ng tah tat khoản 1 Điều này, trừ trường hop không 16 giác các tôi quy Ảnh tại

Chương XII của Bộ luật này hoặc tôi khác là tôi đặc biệt nghiêm trong.

3. Người không tổ giác là người bào chia khơng phải chin trách nhiệm "hình sự theo quy định tại khoán 1 Điều này, trừ trường hợp không tổ giác các tội

ny Ảnh tại Chương XII của Bộ luật n hoặc tội khác là tội phạm đặc biệt

nghiêm trong do chinh người ma minh bào chiữa dang clude bi, dang tực hiện hoặc đã thực hiện mà người bào chia biết rỡ kit thực hiện việc bào chữa "19

"Nhằm thể hiện sự hoàn thiện pháp luật hình sự và đảm bảo sự phù hop với thực tiễn cơng tác phịng chẳng tội pham. Bộ luật Hình sự năm 2015 đã sửa đổi theo chiều hướng tiếp tục ké thừa và phát huy hơn nữa quy định của Bộ luật

“pa 19 Bộ hột Hàn nnäm 2015

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

Hình sự năm 1999 vẻ tội khơng tố giác tôi pham. So với quy định tội không tổ

giác tơi pham tại Điển 413 Bộ luật Hình sự năm 1999 thì quy định pháp luật hiện

hành tại khoản 3 Điều 19 Bồ luật Hình sử năm 2015 đã bổ sung thêm quy đính

trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự đổi với người bảo chữa ma không tổ giác tôi phạm: "Ngưi không t giác tội pham là người bảo chữa khơng phải chịu

trách nhiệm hình sự theo quy đính tai khoản 1 Điều nay"! Tuy nhiên, người bao

chữa phải chịu tách nhiệm hình su khi khơng tổ giác các tội xâm pham an ninh quốc gia hoặc tôi khác là tơi phạm đấc biệt nghiêm trong do chính người mà

minh bảo chữa đang chuẩn bi, dang thực hiện hoặc đã thực hiện mã người bao chữa biết rổ khi thực hiện việc bảo chữa. Điều nay thể hiện được sự tiền bộ của pháp luật hiển hành lẫn đầu tiên quy định chất chế diéu kiện truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người bảo chữa vé hành vi không tổ giác tội pham và dim ‘bao phủ hợp với thực tiễn cơng tác phịng chồng tội phạm

Co số pháp If thứ hai, theo Điền 390 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy

định tội khơng tổ giác téi phạm và trách nhiệm pháp lý cụ thé: “Điều 390. Tội không tô giác tội phạm

1. Người nào biết rỡ mét trong các tội phạm guy: dinh tại khoản 2 hoặc

khoản 3 Điều 14 của Bộ luật này dang được chuẩn bị hoặc một trong các tôi "phạm guy dinh tại Điều 389 của Bộ luật này đáng được thực hiện hoặc đã được

Thực hiện mà không tô giác, nẫu không thuộc trường hop quy đinh tại khoản 2 và

khoản 3 Điều 19 của Bộ luật này, thi bị phat cảnh cáo, phat cải tao không giam gil đồn 03 năm hoặc phat tc từ 06 tháng đồn 03 năm

2. Người khơng 16 giác néu dai có hàmh động can ngăn người phạm tội hoặc hạn chỗ tác hại của tội phạm, thi có thé được miễn trách nhiệm hình sue hoặc miễn hình phạt. "12

“pia Bộ

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

Theo đó, chỉ những người không tô giác tôi pham được quy định tại Điều 380 Bộ luật Hình sự năm 2015 mới phải chịu trách nhiệm hình sự về tơi khơng tổ giác tôi phạm Người không tô giác là ông, ba, cha, me, con, cháu, anh. chi em mit, vợ hoặc chống của người pham tôi không phải chịu trách nhiệm "hình sự theo quy đính tai khoản 1 Điền 19 Bộ luật Hình sự năm 2015, trừ trường, hợp khơng tổ giác các tội sâm phạm an ninh quốc gia hoặc tội khác là tôi đặc biết nghiêm trong Người khơng tổ giác đã có hành đồng can ngăn người phạm.

tơi hoặc hạn chế tác hại của tội pham thì có thé được miễn trách nhiệm hình sự

hoặc hình phạt. Đồng thời, đây cũng là cơ sở xác định trách nhiém hình sự đối với người khơng tổ giác tội pham khi không thuộc các trường hợp loại trừ nêu trên, mức phạt từ cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đền 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm Tại khoản 2 Điều 19 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định

những đối tượng sau đây không phải chiu trảch nhiệm vẻ tôi không tô giác tơi pham Ơng bả, cha me, con chau, anh chị em ruột, vợ hoặc chẳng của người pham tội Tuy nhiền họ vẫn phải chiu trách nhiệm hình sự vẻ tội này nếu người

phạm tội đã phạm vào các tối sâm pham an nin quốc gia hoặc các tôi khác là tôi đặc biệt nghiêm trọng khác nêu tại Điều 389 B 6 luật Hình sự nấm 2015

thấy quy định pháp luật tai Điều 19, Điều 390 Bộ luật Hình sự năm 2015 thực sử là một bước tiến quan trọng để xác định điều

kiện, trách nhiệm hình sự cụ thể đối với tội không tô giác tội phạm. Quy định. nay chính là cơ sở pháp lý cao nhất và quan trọng nhất cho việc xác định hành. ‘Wi, trách nhiệm hình sự đối với tơi khơng tổ giác tội phạm.

1.3.1. Câu thành tội phạm:

Cấu thành tội phạm của tơi khơng tổ giác tội pham có day đủ bổn yếu tô cầu thành tội phạm cơ bản va những đặc trưng điển hình phan ảnh tinh chất tiếng biệt của tội pham không tổ giác tội phạm. Các yếu tố cầu thành tội không tô giác tội pham bao gồm: khách thể, khách quan, chủ thé và chủ quan của tơi

Như vậy, ta có

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

- Khách thé của tội phạm

Khách thé của tôi pham không tô giác tội phạm là quan hé giữa công dan với cơ quan có thẩm quyển trong hoạt động phịng, chống tội phạm Bai 1é,

"hành vi khống tổ giác tôi phạm xâm hại đến hoạt động đúng đắn của cơ quan có

thẩm quyền trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội pham và người phạm tôi!2 Khi đỏ, pháp luật tổ tụng hình sự quy định rõ nhiệm vụ của các cơ quan có thẩm.

quyền trong hoạt động diéu tra, truy tổ và xét xử tôi phạm, các cơ quan có thẩm quyển phải có trách nhiệm tiếp nhận, xử lý tin báo, tổ giác vé tôi pham của công,

dân để kop thời phát hiển, xử lý va ngăn ngửa tơi pham. Bên canh đó, các cơ quan diéu tra, cơng an, viện kiểm sát các cấp, tịa án các cấp... trong phạm vi thấm quyển của mình phải có trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết tổ giác, tin bao về tôi pham"*. Moi tổ giác, tin báo vẻ tội pham phải được tiếp nhân dy đủ, giải quyết kịp thời. Cơ quan, tổ chức có trách nhiệm tiếp nhận không được từ choi tiếp nhận tổ giác, tin báo vẻ tội pham!5. Qua đó, có thể thay cơng dân có vai tro tất lớn trong cơng tác phối hợp tổ giác, trình báo tơi pham với cơ quan có thẩm.

quyền giúp phát hiện, điển tra, xử lý người pham tơi nhanh chóng, Do vậy, viée

khơng tơ giác tội phạm với cơ quan có thẩm quyên khi phát hiện hảnh vi phạm.

tôi gây cân trở rat lớn cho các cơ quan có 1! phát hiện ra tơi pham.

Nour vay, có thể thấy rằng hành vi khơng tổ giác tơi pham là han vi vi

pham trách nhiệm bắt buộc của cơng đân trong phịng ngừa va đầu tranh với tơi quyển trong hoạt động diéu tra,

pham, đồng thời xâm hai đền hoạt đông của các cơ quan tiến hảnh tổ tụng trong.

phát hiện, điểu tra, xử lý tôi phạm.

tela Vin Bi, Đi: Thể Hưng (2017), “Bh hận kho học Bộ hột hàn seni 2015 (a đỗi,bỗ ang, "yếm 2017)" Nob. TẢ gói, Hì Nội mang 611

2017 cia Bộ Cơng my, Bộ Quốc thủng, Bộ Nông pgp vi Pit tin nôn tin, Vên kim sít hơn din ơi ag ay dh vk Bhê hợp gat các co quen co thi coyàn wang việc Our hộ tột sô gay Ảnh của Bộ hột Tổ ng hht ml 2015 vi tp nhận, gi quyt tổ cục tm bio vị ôi hơn, kiến ng Vhöitâ"

bio ‘ii ghen và XÊA nơi, iii

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

- Khách quan của tôi phạm.

‘Mat khách quan của tôi phạm không tổ giác tội phạm thể hiện qua dấu

hiệu đặc trừng cơ bản là bảnh ví khách quan của tôi phạm Hanh vi phạm tôi

không tổ giác tôi pham xy ra ở dạng không hành động, tức không báo cho cơ

quan có thẩm quyển về việc tội pham đang được chuẩn bi, dang thực hiện hoặc

đã thực hiện xong mã mình biết rõ. Mỗi giai đoạn déu thể hiện người phạm tội

không tô giác tôi phạm biết 16 một trong các tơi phạm được quy đính tại khoản 2

hoặc khoản 3 Điều 14 Bộ luật Hình sự năm 2015 đang được chuẩn bị thực hiện

hoặc một trong các tội phạm quy định tại Điều 389 Bộ luật Hình sự năm 2015

đang được thực hiền hoặc một trong các tội phạm quy định tại Điều 389 Bộ luật Hình sự năm 2015 đã được thực hiện ma không tổ giác, cụ théls

Giai đoạn không tổ giác tôi pham dang được chuẩn bị: La trường hop "người phạm tôi đang tiền hành tìm kiêm, sửa soan cơng cu, phương tiền hoặc tạo ra những điêu kiện cân thiết khác để thực hiện tội phạm Bao gồm các tội phạm. cụ thể Tội phan bội Tổ quốc, Tội hoạt động nhằm lật đỏ chính qun nhân dân, Tội gián điệp, Tơi xâm phạm an ninh lãnh thổ, Tội bạo loạn, Tội khủng bổ nhằm,

ching chính quyền nhân dân, Tội pha hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Công hỏa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Tội phá hoại việc thực hiện các chính sách kinh tế - xã hội, Tội phá hoại chính sách đồn kết, Tội làm, tàng trữ, phát tan

hoặc tuyên truyền thông tin, tải liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cơng hịa

xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Tội phá rối an ninh, Tội chống phá cơ sở giam giữ, Tội tổ chức, cưỡng ép, xúi giục người khác trấn di nước ngoài hoặc trốn ở lại

nước ngoài nhằm chống chỉnh quyển nhân dân, Tội tron di nước ngoài hoặc trom

ở lại nước ngoài nhằm chẳng chính quyền nhân dén, Tơi giết người, Tơi có ý gây thương tích hoặc gây tổn hai cho sức khỏe của người khác, Tội cướp tai sin, Tơi

‘bat cóc nhằm chiếm đoạt tài sản, Tôi lam, tang trữ, vận chuyển, lưu hành tién giả,

‘Din Vin Bản, Dah Mh mg (2017), “BD hận <sub>ơi học Bộ hậ hành sein 2015 gân đối, </sub>bổ ang

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

Téi khủng bổ, Tội tải tro khủng bó, Tội bất cóc con tin, Tội cướp biển, Tơi pha

hủy cơng trình, cơ sở, phương tiện quan trong vẻ an ninh quốc gia, Tội rửa tiên. Giai đoạn không tố giác tôi phạm dang được thực luện: Là trường hop

người phạm tội đang thực hiện các hảnh vi phạm tơi ma chưa hồn thành tơi pham đó. Bao gồm các tội phạm liên quan Tối che giấu tôi pham tại Điều 389 BLHS năm 2015

Giai đoạn khong tổ giác tội phan đã được tue hiên: Là trường hợp người phạm tội đã thực hiện xong những hành vi câu thành của một tôi pham cụ

thé. Bao gốm các tôi pham liên quan Tội che giấu tôi pham tại Điều 389 BLHS

năm 2015.

Hãy nói cách khác, người pham tơi biết r6 một trong các tôi pham dang quy định tai khoản 2 hoặc Khoản 3 Điểu 14 của Bộ luật hình sự năm 2015 dang

được chuẩn bị hoặc một trong các tội phạm quy định tại Điều 389 Bộ luật hình

sự năm 2015 đang được thực hiện hoặc đã được thực hiện ma không tổ giác là dẫu hiệu hành vi khách quan cơ bản của tội này. Những tội pham khác ngồi các

tơi nêu tại Điển 389 B6 luật Hình sư 2015 dù biết rõ đã chuẩn bị, đã hoặc dang

thực hiện mẻ không tổ giác thi cũng khơng bị truy cứu trách nhiệm hình sự vẻ tơi

này, Tuy nhiên, bảnh vi không tổ giác tôi pham nêu trên phải được loại trừ

trường hợp quy định về không tô giác tôi phạm tai khoản 2 và khoản 3 Điền 19 Bộ luật Hình sự năm 2015

~ Cini thé của tội phạm.

Quy định tại Điều 19 Bộ luật Hình sự năm 2015 xác định chủ thể tội không tổ giác tội pham: “Người nào biết rõ tội phạm đang được chuẩn bi, dang

được thực hiện hoặc đã được thực hiện mà khơng lỗ giác, thì phải chiu trách

nhiệm hình sự về tột không tổ giác tội phm quy ãmh tại Điều 390 của Bộ Luật

"hình sự năm 2015; Người không tỗ giác là ông bà cha me, con chéwe anh chỉ

°' in Vin Biên, Nguyễn Tal Himg G017), “Bi hin bos học Bộ hột hàn nem 2015 (in đố, bổ

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

em ruột. vợ hoặc chẳng của người phạm tội trường hop không tổ giác các tội

“ng Anh tại Chương XII của Bộ luật Hình sự năm 2015 hoặc tội khác là tội đặc

biệt nghiêm trong, Người không 18 giác là người bào chita trong trường hop không tổ giác các tôi guy ain tại Chương XII của Bộ luật Hình sự năm 2015

hoặc 16t khác là tơi phạm đặc biệt nghiém trong do chính người mà minh bào chu dang chuid bị, dang tec hiện hoặc đã thực hiện mà người bào chữa biết

Tổ lồi thực hiện việc bào chữa". Qua đó, ta có thể thay rằng chủ thé của tôi không tô giác tôi phạm gồm chủ thể thường va chủ thể đặc biệt

Chui thể thường của tột không tổ giác tội phạm tức là bat kỳ người nao

có năng lực trách nhiệm hình sự và đạt đồ tuổi theo quy định tại Điều 12 Bộ luật Hình sư năm 2015 biết 16 người khác đang chuẩn bi, dang thực hiện hảnh vi

pham tôi hoặc đã thực hiện hành vị phạm ma không tổ giác han vi phạm tội của

người đó thi phải chiu trách nhiệm hình sự vẻ tôi không tổ giác tôi phạm theo quy định tại Điểu 390 Bộ luật Hình sự năm 2015. Khi đó, chủ thể thường này

nêu biết rổ bất kỳ hành vi pham tôi nào của người khác, cho di người đó dang

chuẩn bị thực hiện, đang thực hiện hay đã thực hiện hành vi pham tội thi cũng có. nghĩa vu tỗ giác tội phạm, đồng thời, trong từng giai đoạn cụ thể, chủ thể nay

phải tô giác đổi với mọi loại tội phạm dù tơi pham đó ít nghiêm trọng, nghiém trọng hay đặc biệt nghiêm trong, Ví du: T phạm tôi giét người nhưng đã

é trồn tránh cơ quan điều tra va tìm. cách trốn ra nước ngồi sinh sống Khi đó, T kể lại sự việc cho C nghe vả bảo.

tới nha một người bạn tên C gin biên giới

sang đây là céch duy nhất để T sống sót nến dặn C khơng tiết 16 sự việc này cho

ai biết. Vi sự tin tưởng cia ban, nên C đã không tố gác T ra trước cơ quan điều tra. Trong trường hợp này, C bị truy tổ vẻ tội khơng tố giác tơi phạm vì C biết rổ biết hành vi phạm tội của T, C 1 chủ thể bình thường của tội khơng tổ giác tơi

pham nhưng không tổ giác hành vi phạm tôi của T trước cơ quan chức năng

Chủ thể đặc biệt của tội không tổ giác tội phạm được ac định là nhữngchủ thể phải chu trách nhiệm bình sự về tội khơng tô giác tội phạm néu không tô.

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

giác các tội quy đính tai Chương XIII của Bộ luật Hình sự năm 2015 (tức các tội

xâm phạm an ninh quốc gia) hoặc tội khác là tội đặc biệt nghiêm trọng, Chủ thể đặc biệt của tội khống tổ giác tội pham có thể chia thành 02 nhóm:

Nhém chủ thé đặc biệt thứ nhất là ông ba, cha mẹ, anh chị em ruột, vo

hoặc chẳng của người pham tội. Đây là những người thân, cén kể nhất của người

phạm tội và xuất phát tình cảm gia dink nền những chủ thể nay được niễn trách

nhiệm hình sự về tội không tổ giác tôi pham. Tuy nhiên, nêu người pham tôi pham các tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc pham tôi khác là tôi đặc biệt nghiêm trong thì ơng ba, cha me, anh chỉ em ruột, vợ hoặc chồng của người

phạm tội phải tố giác tội phạm Điển hình có thé thấy những vụ án gây ning động dư luận và xã hội trong những năm gin đây như vụ án Lê Văn Luyén giết

người, cướp tài sản ở Bắc Giang Khi đó, Trương Thanh Hop là bác họ của Luyện, biết rổ tội ác của cháu minh gây ra đã không tổ giác cơ quan điều tra gây

khỏ khăn cho công tác truy xét, nhân diện hung th v ộnƠđ, Trong trng hp

nay, ngi khụng tổ giác tôi phạm Trương Thanh Hop lả bác họ của bị cáo không thuộc trường hợp được miễn trách nhiệm hình sự, nên phải chíu trách

nhiệm hình sự vẻ tội khơng tổ giác tơi pham, đã gây khó khăn cho cơ quan điều tra trong việc phát hiện tội phạm.

Nhém chủ thé đặc biệt tt hai là người bao chữa Theo quy định tại

khoăn 3 Điều 19 Bộ luật Hình sự năm 2015 thi người bảo chữa được miễn trách

nhiêm hình sự đối với tội khơng tổ giác tội pham. Tuy nhiên, đổi với trường hop các tôi xâm pham an ninh quốc gia hoặc tội khác la tội đặc biệt nghiêm trọng do chính người ma ho bao chữa đang chuẩn bị thực hiện, đang thực hiện hoặc đã thực hiện ma người bảo chữa biết 16 khi thực hiện việc bảo chữa thi phat có trách

nhiệm tổ giác tôi phạm Người bảo chữa ở đây được hiểu là người được người bị ‘bude tôi nhờ bảo chữa hoặc cơ quan có thẩm quyền tiền hanh tổ tụng chỉ định va

Sơ trợ apmeny 13972020

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

được cơ quan, người có thẩm quyên tiên hanh tổ tụng tiếp nhận việc đăng ký bảo. chữa'®. Theo quy định tại Điều 72 Bộ luật Tổ tung hình sự năm 2015 người bao

chữa bao gồm luật sự, người đại diện của người bi buộc tôi, bảo chữa viên nhân. dân và trợ giúp viên pháp lý trong trường hop người bị buộc tội thuộc đối tượng

được trợ giúp pháp ly Những chi thé này phải chiu trách nhiệm hình sự vẻ ti

khơng tổ giác tôi phạm khi biết rõ người mà minh bảo chữa phạm các tôi xâm. pham an ninh quốc gia hoặc pham tôi khác là tôi đấc biết nghiêm trọng giai đoạn

chuẩn bi, đang thực hiện hoặc đã thực hiện hành vi phạm tội.

Quy định về trách nhiém tô giác của người bảo chữa tại khoản 3 Điển

19 B6 luật Hình sự năm 2015 nhẩm nâng cao trách nhiệm, ngiĩa vụ của mọi

công dân, nhưng trong thực tiễn quy định nay vấp phải sự phản đối quyết liệt, không đẳng tinh của những chủ thé là người bảo chữa và nhất lả giới luật sư: "Trong các cuộc hop, hội nghị các luật sư dứt khốt bay tỏ quan điểm khơng dong

tinh trách nhiệm phải tổ giác tội phạm đổi với người bảo chữa. Ngay từ giai đoạn

đâu, tại hội nghị bản về dự luật sửa đổi, bỗ sung Bộ luật Hình sự năm 2015, Chủ tich Liên đồn Luật sư Việt Nam đã bảy tô quan điểm không đồng tinh với quy

định trách nhiệm tổ giác tội phạm của người bảo chữa và đặt ra hing loạt câu hỏi. “Điều tra tôi pham là trách nhiệm của các cơ quan tiến hành tổ tung và cơ quan điều tra. Luật sư với trách nhiệm người bảo chữa và trách nhiệm công dân

'phải ứng xử thể nao? Nếu luật sư tổ giác tội phạm thi chính thân chủ đó có mời luật sư nữa khơng? Xã hội có tẩy chay nghé luật sư khơng? Chưa bảo vệ được gì

đã i t6 giác rồi thì khống biết nghề luật sư có điều kiến tổn tại hay không, Téi khẳng định niêm tin của khách hàng và x hội vào nghề luật sư sé mắt dẫn va sẽ

tị thui chột" ?! Hay băn khoăn hơn, có quan điểm cho rằng tổ giác là trai nguyên.

` Bằng Nein Q01), “híqh nhiệm ca ngời bio chấn đi với in vĩ không gic tS plum theo quy

<small>Gah cia Bộ Mật Bish sr nim 2015", hap /aiscesho ease nto nexphp hws Te-dotnghry</small>

<small>‘vu hacen của nguoi boc doi vo Saris Mgt ge to dae quy-dn-cu Bp Đi,</small>

<small>"Thin Tain ~ Teng Phi QUI7), "Luật sự tổ gác thin đủ: Win tay không”, Báo pháp Một</small>

‘ps plo wap tt tt St gục ty dune ay Wang: 704939 baal ty cập ngày 149/200

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

võ tơi thì một người chỉ có thé bị coi 1a có tội khi có mốt bản án buộc tội có hiệu

lực pháp luật của tịa an Theo dé, việc chứng minh tôi pham là của cơ quan điều

tra, cổng tố. Vay nếu luật sư thực hiện tổ giác thân chủ, dù có bằng chứng thi

cũng đã góp phan với cơ quan điều tra, công tổ buộc tôi thân chủ của mình Điều

nay trai Với nghĩa vụ cơng dân vả ngbifa vụ của nghề luật su. Đây là việc lâm trái Với lương tâm, đạo đức nghề nghiệp, phan bội lai niém tin của bị can, bị cáo, trải

với thiên chức của luật sư với sử mệnh là người gỡ tơi”, Theo quan điểm tác giả

nhìn nhân một cách khách quan, trách nhiệm phải tổ giác tôi pham của người "bảo chữa cần sác định tách biết theo từng giai đoạn chử không gộp chung lại ở

tất cả các giai đoạn gây khó khăn, áp lực cho người bảo chữa. Cu thể chia thánh

3 giai đoạn chính như sau:

Thủ nhất, giai đoạn người phạm tội pham các tội xâm phạm an ninh: quốc gia vả hoặc tối đặc biệt nghiêm trong ở giai đoạn chuẩn bị thực hiện thi người bào chữa có trách nhiệm tổ giác tội phạm đến cơ quan chức năng để kịp

thời bắt giữ đối tương pham tội. Bởi 1é, lúc nay hành vi pham tôi chưa xây ra, chỉ mới ở bước chỉ bi nên người bảo chữa thực hiền tổ giác theo quy định pháp uất nhằm han chế, ngăn chấn hậu quả xấu của hanh vi pham tôi gây ra. Nên giai đoan nay, người bảo chữa thực hiện tổ giác tôi pham, giữ nguyên theo quy định

tai khoản 3 Điều 19 Bộ luật Hình sự năm 2015

Thứ lai, giai đoan người pham tôi phạm các tôi sâm phạm an ninh quốc gia hoặc tôi đặc biết nghuém trọng ở giai đoạn đang thực hiện thì người bao chữa có trach nhiệm tổ giác tôi phạm đến cơ quan điểu tra. Tuy người phạm tôi chưa thực hiện xong hành vi pham tơi, nhưng đã có kế hoạch, tinh tốn, sắp xếp, thêm chi đã thực hiện một vai hành đông phạm tôi rải... Trong giai đoan nay,

Chẩn Luận G017), “Tổ gác hến dỗ là tí với điển hức tts plo ap Bath gác at

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

néu thực hiện tổ giác thi các cơ quan chức năng Jap thời vảo cuộc, ngăn chặn. ‘hanh vi phạm tôi, đồng thời người pham tội vẫn con có thể dừng lại hanh vi phạm tội của minh hạn chế hậu quả không mong muốn xảy ra. Nên giai đoạn.

đang thực hiện các tôi sâm phạm an ninh quốc gia hoặc tôi pham đặc biệt nghiêm trong nảy người bảo chữa phải tố giác tội phạm, giữ nguyên theo quy định tai khoăn 3 Điều 19 Bộ luật Hình sự nấm 2015.

“Thử ba, giai đoạn người phạm tội pham các tội xâm pham an ninh quốc. gia hoặc tối đặc biết nghiêm trong ở giai đoạn đã thực hiện song thi lúc này

người bảo chữa 1a chỗ dua tinh thân cho các bị cáo. Nếu quy định người bao

chữa tổ giác thi ảnh hưởng đến trách nhiệm bão v của của người bảo chữa nói chung và luật sự nói riêng đối với người pham tơi. Bởi lẽ khi khách hang có vẫn

để cần tim đến luật sư thì chính luật sử đó giống như người thấy thuốc, người được bệnh nhân kể cho nghe hết moi sự tinh. Khi đã rơi vao vịng lao lý, bị can, ‘bi cáo có quyển tìm đến một nơi đáng tin cậy để nhờ vả và mong tim được sự. giúp đỡ. Nêu trong trường hợp nảy, người bảo chữa tổ giác người dang đặt niềm.

tin vào minh th không khách hing nào dam nhờ luật sư nói riếng và người bao chữa nói chung đứng ra bao về mình Do vậy, với giai đoạn người phạm tội đặc biết nghiêm trong ở giai đoạn đã thực hiện ong thì cân hồn thiện theo hướng

người bảo chữa cẩn được miễn trách nhiệm hình sư về tội không tổ giác tôi pham tại khoăn 3 Điều 19 Bộ luật Hình sự năm 2015 để họ chuyên tâm thực hiện

sử mệnh của mình lá bảo vệ bị cáo.

"Trên thực tế, với ngh luật sư sống chủ yếu dựa vào nguồn khách hàng, của họ, mồi quan hé luất sư vả thân chủ bắt đầu hình thành khi thân chủ mang cầu chuyện của họ đến với luật sw. Có thể nói luật sư hay người bảo chữa chính 14 chỗ dựa tinh thân rất lớn đối với người phạm tơi và ngược lai chính khách

‘hang đó là ngn sống chủ yếu của luật sư. Luật sư thường nhận những việc bao

chữa sau khí vụ việc xây ra và sau Khi cơ quan điển tra thực hiện nhiệm vu.

Những thông tin được thân chủ chia sẻ riêng không thé được xem lả chứng cứ để.

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

áo thì liêu rằng ho có thé cởi mở hay tiếp tục đất niém tin ở luật sư hay người

ảo chữa nữa khéng® Bởi mối quan hé giữa luật sư vả thân chủ là quan hệ dua

‘én niém tin tuyệt đối. Khách hàng phải tin hưởng tuyệt đối luật sw để chia sé

‘moi khía cạnh của vụ án cho luật sử biết và luật sư có sứ mệnh phải phi tuyệt đồi bảo mật thông tin của khách hàng để lựa chọn phương an bảo chữa, bảo vệ

tốt nhất cho khách hang Luật sư phải là chỗ dua của niềm tin, chỗ dựa của công.

lý đổi với khách hàng, Luật sư có nghĩa vụ bảo vệ lợi ích của khách hang và

không thể tô giác khách hing của minh, vì nếu luật sư tổ giác tơi pham khơng

cịn là bao chữa nữa ma là buộc tội. Xét vẻ trách nhiệm buộc tội phải thuộc về

các cơ quan điểu tra, tổ tung, cịn trách nhiệm của luật sư nói riêng hay người

bảo chữa nói chung là gỡ tội cho khách hing. Theo Quyết định số

201/QĐ-HPLSTQ ngày 13 tháng 12 năm 2019 của Hội đẳng Luật sử toàn quốc về việc

‘ban hành Bộ quy tắc dao đức và ứng xử nghề nghiệp của luật sư Việt Nam Ngay tại quy tắc đầu tiến xác đính "Luật sư có sử mệnh bảo vệ quyển con người,

quyển công dan, bảo vệ quyển và lợi ích hợp pháp của các cá nhân, tổ chức, cơ

quan, bảo về sự độc lập của tư pháp, góp bao vệ cơng lý, cơng bang, phat

triển kinh té - xã hôi và say dựng nhà nước pháp quyền xã hơi chủ nghĩa Việt

Nam” Cùng với đó, quy tắc 7 của Bộ quy tắc đạo đức va ứng xử nghề nghiệp của luất sự Việt Nam cũng xác định rõ luật sư có ngiữa vu giữ bí mật thơng tin: “Luật sự có nghia vụ giữ bí mat thơng tin của khách hàng khi thực hiện dịch vu pháp lý và sau khi đã két thúc dich vụ đó, trừ trường hợp được khách hang đồng,

` hoặc theo quy định của pháp Iuét”, đẳng thời “Luật sự có trách nhiệm yêu cầu. các đẳng nghiệp có liên quan và nhân viên trong tổ chức hành nghề của mình.

FUSHINARA HIROTA (2017), Trật không tử vạch le thin hl tps slo emu Seta so

<small>Mag hasvach aha đục 704697 heo) trọ cp ngày 14972020</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

cam kết khơng tiết lộ những bi mật thơng tin mà họ biết được va luật sử cĩ trách

nhiệm giải thích rõ nếu tiết lộ thi phi chiu trách nhiệm trước pháp luật"2*

Tiếp thu các quan điểm trên, cân hồn thiện quy định pháp luật về các chủ thể của tội khơng tổ giác tội phạm theo hướng phủ hợp hơn với thực tiễn Do.

vậy, tiếp thu quan điểm giữ nguyên quy định mọi người phải chịu trách nhiềm. hình sự theo Điều 390 Bộ luật Hình sự năm 2015 néu biết r6 người khác phạm. tơi mã khơng tổ giác Đối với những chi thé đặc biết ơng, bả, cha, me, con, cháu, ‘anh chị em ruột, vợ hộc chéng và người bảo chữa phải chịu trách nhiệm hình sự hi khơng tổ giác các tội xm pham an ninh quốc gia và tội khác đặc biệt nghiêm.

trong Nhưng đối với chủ thé là người bảo chữa, trách nhiệm tổ giác các tội xâm.

pham an ninh quốc gia hoặc tội đấc biệt nghiêm trong cản được sác định tách

‘biét từng giai đoan tơi phạm thực hiện để xác định trách nhiệm tổ giác của người ‘bao chữa một cách phù hợp thực tiễn dé dim bảo quyển của người bảo chữa. Khi đĩ, người bảo chữa chỉ chiu trách nhiệm hình sự vẻ tội khơng tổ giác téi phạm

hi biết rõ người mà mình bảo chữa pham các tội phạm sâm pham an ninh quốc.

gia và tơi khác đặc biết nghiêm trọng giai đoan dang chuẩn bi hoặc đang thực

hiến, cịn giai đoạn đã thực hiện hành vi phạm tội thi đây là giai đoạn cơ quan điều tra cĩ trách nhiệm làm sáng tỏ. Nêu trường hợp người bảo chữa biết được người ma minh bảo chữa phạm tội đặc biết nghiêm trọng đã thực hiện, néu như việc khơng tơ giác của người bao chữa cĩ ảnh hưởng đến sức khỏe, tinh mang

con người thì lúc nảy người bảo chữa cĩ trách nhiệm tổ giác tội phạm. Cịn giai đoạn tội pham đặc biệt nghiêm trong đã thực hiện nhưng khơng ảnh hưởng đến

sức khỏe, tinh mang con người thi lúc nay người bảo chữa thể hiện vai trị của

minh giúp đổ vả lam chỗ dua tink thần cho bị cáo. Từ đỏ, gĩp phan hoan thiện. các quy định về chủ thể tội khơng tổ giác tội pham, thể hién được tính sn de của

* Quyết nh 3 201/QD-HBL STQ ng l3 thing 12 năm 2019 cin Hội ding Lat setnin quả: vi vậc bơi

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

- Chủ quan của tội phạm

Tội không tổ giác tội pham được thực hiện với lỗi cổ ý. Người phạm tội thực hiền hành vi phạm tôi, ma cu thể là hành vi khơng tổ

cổ ý. Khi đó, người phạm tội biết rõ tội phạm khác đang được chuẩn bị, dang

được thực hiện hoặc biết rõ tôi pham khác đã thực hiến mã cổ ý khơng tình báo

với cơ quan có thẩm qun Hay nói cach khác, người phạm tội hồn tồn nhận. lác tội phạm với lỗi

thức được rằng việc không tổ giác tội phạm của ho sẽ gây nguy hiểm cho xã hội, cản trở đến các hoạt động điều tra, truy tố, xét xử của cơ quan có thẩm quyển, dẫn đến bỏ lọt tội pham hoặc để xảy ra hậu quả nghiêm trong,...nhưng vẫn cố. tình khơng trình bảo với cơ quan có thẩm quyền để kip thời phát hiện, ngăn chặn.

tơi phạm.

13.2, Hình phạt

Hình phạt là biển pháp cưỡng chế nghiêm khắc nhất của Nha nước được quy đính trong Bộ luật Hình sự năm 2015, được Nhả nước sử dụng như là công cụ hữu hiệu xác đính trách nhiệm hình sự của người phạm tơi gop phin

trong cuộc đầu tranh phịng chẳng tơi pham để bao vệ lợi ích của cơng dân, Nhà

nước và xã hội. Ngồi mục đích trừng trị, hình phat cịn nhằm giáo duc người pham tội có ý thức tuân theo pháp luật và các quy tắc của cuốc sống xã hội chủ

nghĩa, ngăn ngửa các chủ thể này phạm tội méi2, Hình phat áp dung đổi với tơi khơng tơ giác tội phạm là hình phạt cảnh cáo, phat cải tao không giam giữ đến

03 năm hoặc phạt ti từ 06 tháng đến 03 năm. Hình phạt trên được áp dung trong trường hợp người pham tội không tổ giác tội phạm có đủ dẫu hiệu cấu thành cơ

bên của tội khơng tổ giác tội phạm. Tuy theo tính chất, mức đô nguy hiểm ma

người pham tội không tổ giác tội phạm bi ap dung hình phạt cảnh cáo hoặc cải

"Bộ Tephip G018), Bi hận Bộ hột Hah my nấm 2015 (in đỗi,ỗ nững năm 2017) ph shống my

<small>dảnh de” p8, Tepbáp, Hà Nội tang 126</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

tạo khơng giam giữ đến 3 năm hoặc áp dụng hình phạt tủ từ 6 tháng đến 3 năm. Mức phạt cảnh cáo được áp dụng đối với người phạm tdi ít nghiêm trong và có

nhiều tình tiết giảm nhẹ, nhưng chưa đến mức mién hình phat. Tuy nhiên, khơng. 'phải ai thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội cũng đều là chủ thể của tội không.

tổ gác phan? Bởi 1é, chủ thể của tội không tô giác tơi pham có những trường

hop được loại trừ trách nhiêm hình sự nhất định. Béng thời, nêu chủ thể khơng

tổ giác tội pham nêu trên có hành động can ngăn người phạm tội, hoặc hạn chế

tác hại của tội phạm thì có thể được miễn trách nhiệm hình sự hoặc được miễn.

hình phạt. Bởi trong trường hop này người không tổ giác tôi pham đã cổ ging

hạn chế đến mức thấp nhất hấu quả sy ra bằng hành động can ngăn của minh hoặc có những tác động để nhằm han chế tác hại của tội phạm. Quy định trên đâm bảo phủ hợp với thực tiễn và căn cử miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình

phạt theo quy định pháp luật hình sự.

Các tình tiết áp dung để định khung hình phạt thực chất la những dầu. hiệu cầu thành tội phạm, những nó là dấu hiệu của cầu thành giảm nhe hoặc cầu thành tăng năng trách nhiệm hình sự”. Cùng với cầu thành tơi pham tăng năng

nói chung, cầu thành tơi pham tăng năng của tơi khơng tơ giác tội phạm là cầu thành nên có một hoặc một số tinh tiết khác ngoài những tinh tiết đã được quy định trong câu thành cơ bản. Theo đó, những tình tiét nay làm cho tinh chất và

mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội không tô giác tôi phạm nguy hiểm hơn.

so với trường hợp khơng có tinh tiết này. Ví dụ, hành vì khơng tổ giác nhiều lan, bên thân người không tô giác tội pham cũng thực hiện hanh vi phạm tội nên không tổ giác, hoặc người pham tôi không tổ giác tôi phạm cùng sử dụng tải sin do người khác trộm cấp hoặc chiếm đoạt ma có được nên khơng tổ giác tội

pan Vin Qul 2020), "ớt số vin đề cn cú ý ép đựng ce tn tng ning, gsm wich atm

“RàN sự Hi quyết đnh hàn: plat” bps Jems dna s0-vende- can due y Hap deg ca thet

<small>‘ang sung goth rach nh su yet dna pot 5657 baa uy cip gay 3070030."Bộ hit ith synim 2015", Na. Thông tn vi Thyển thing, Hi Nội,</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

thành tội phạm tăng năng đổi với tội khơng tổ giác tơi pham nén có khung hình phat năng hơn so với cấu thành tội phạm cơ bản đối với tối không tổ giác tôi pham Tuy nhiên, Điển 390 Bộ luật Hình sự năm 2015 chỉ dừng lại quy đính khung hình phạt ở cầu thinh tội phạm cơ bản, tức người nào biết rổ một trong các hảnh vi phạm tôi (được quy định tội khơng tổ giác tội phạm) ma khơng tổ giác thì có khung hình phạt cảnh cáo, phạt cải tạo khơng giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tủ từ 6 tháng đến 3 năm va là tơi phạm ít nghiêm trọng, Mà chưa có

quy định các tình tiét tăng năng nêu trên có được hiểu là cầu thành tội pham tăng

năng đối với tội không tô giác tội phạm hay khơng va khung hình phạt áp dung

đối với nh tiết cầu thành tội pham tăng năng tôi không tổ giác tôi phạm.

14. Phân biệt tội không t6 giác tội phạm với tội che giấu tội phạm.

trong Bộ luật Hình sự năm 2015

Đầu tranh, phòng chẳng tội phạm được ác định là nghĩa vụ và trách nhiệm của công dân Những hành vi che giấu tội phạm, dung túng cho người

pham tơi, hay việc khơngtrình báo hanh vi phạm tội với cơ quan có thẩm quyền.

14 déu vi phạm pháp luật hình sự, gây căn trở trong cơng tác diéu tra, phát hiện, xử lý tôi pham, điều này vô hình chung trở thành hành vi tiép tay cho tơi pham.

‘Tuy nhiên, mỗi loại tội phạm được xác định dua vao tinh chất, đặc điểm vả mức đô nguy hiểm khác nhau, điêu nay dẫn đến trách nhiệm pháp ly ma người phạm

tôi phải gảnh chịu khác nhau tương ứng với mức đồ pham tơi của họ. Pháp luật hình sự đã gh nhận tội che giảu tôi pham và tội không tố giác tội phạm riêng triệt, tuy nhiên trên thực tế, còn nhiều y kiến nhằm lẫn giữa tôi che giấu tối phạm. và tội không tổ giác tội phạm.

Ta có thể thấy rằng hành vi che giấu tôi pham được quy định tại Điển 18 Bộ luật Hình sự năm 2015 va bảnh vi khơng tổ giác tội pham được Điển 19

Bộ luật Hình sự năm 2015. Theo đó, tội che giấu tội phạm và tội khơng tổ giác

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

tơi pham có đối tượng được miễn trach nhiệm hình sự lả ơng, bả, cha, me, anh chị em muột, vợ hoặc chẳng của người phạm tôi, trừ trường hợp không tô giác.

các tôi sâm pham an ninh quốc gia hoặc tôi đặc bit nghiêm trong khác theo quy.

định tại Điền 389 B6 luật Hình sự năm 2015. Đồng thời, hảnh vi pham tôi của tôi che giấu tội phạm va tôi không tổ giác tơi pham déu 1a lỗi có ý. Tức là người

phạm tội che giầu tôi phạm và người phạm tội không tổ giác tôi phạm biết 16 pham đã được thực hiền hoặc biết rổ hảnh vi của minh là cén trở hoạt động điều

tra, phát hiên, xử lý tội pham tuy nhiên họ vẫn thờ ơ hoặc mong muôn che giấu. trot Lot tơi phạm Tuy nhiên, xét ở góc đô pháp ly và các các đặc điểm tôi pham. thì tội che giấu tơi pham và tơi Khơng tổ giác tơi pham có những điểm khác nhau.

nhất định như sau:

Căncứ — |Điêu 19, Điểu 390 Bộ luật | Điều 18, Điều 389 Bộ luật Hình pháplý — |Hinhsưnăm2015 sự năm 2015

Hành vi thể hiện ở đạng | Hành wi thể hiện ở dang hành. Ậ không hành động (Cu thể | động (Cu thé che giáu người

Dắu hiệu là ng ( g ( giấu người

không tổ giác).

phạm tội, các dâu vét, tang vat của tôi phạm)

Biết Khi tội phạm dang

được chuẩn bị, đang được

thực hién hoặc đã được thực hiện

Biết sau khi tội phạm được thực hiện

Mức độ nguy hiểm cho xã hội thấp hơn tội che giấu

tôi phạm

Mức độ nguy hiểm cho xã hội

cao hơn tội không tổ giác tôi phạm

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

hiện tôi phạm cao nhất 7 năm.

‘Bang 1. Phân biệt tội không tố giác tội phạm va ti che giấu tội phạm.

Che giấu tội phạm thể hiên bằng những hanh đồng cụ thể nhằm mục đích che dẫu người phạm tơi, che giầu các dấu vết, tang vật của người pham tí cản trở việc phát hiện, điều tra, xử lý người pham tôi. Các hành vi che giấu tôi

pham như. che giấu, giúp người pham tơi bỏ trồn, tẩy xóa, làm thay đồi, mat di các dâu vết có ý nghĩa quan trong trong việc chứng minh tội phạm, tử chối cung, cấp thông tin can thiết cho hoạt đông điều tra tơi phạm của cơ quan có thẩm.

quyển,.. Khi đó, người pham tơi hồn tồn có khả năng thực hiện việc phát hiện, tình báo tội phạm, nhưng người pham tơi đã có hành động di ngược lại,

thực hiện hảnh động có tình che giấu với cơ quan có thẩm qun trong việc điêu. tra phát hiện, xử lý tội phạm. Do vậy, có thể thây mức độ nguy hiểm của tôi che giấu tôi phạm nguy hiểm hơn tội không tô giác tôi phạm.

Khac với hành vi che giấu tôi pham, tôi không tổ giác tôi pham la hanh

vi thể hiện ở dang không hành động, tức người pham tội đã không lam một việc

‘ma họ cỏ nghĩa vụ phải làm va có Khả năng làm được nhưng ho lại không mong

muốn thực hiện. Nếu trong trường hợp họ mong muốn thực hiện, nhưng có những điều kiện khách quan tác động khiến họ khơng thể thực hiến được viếc

trình báo, tổ giác của mình thì khi đó họ khơng phải. bi xử lý vẻ tội không tổ giác tdi phạm.

Ví du: A đang trên đường di làm vẻ, A thay và biết rõ B đang thực hiến hành vi hiếp dâm trẻ em Tuy nhiên, A nghĩ ring việc này không liên quan

trực tiếp đến minh, để tránh gặp phiên phức không mong muốn, A đã lờ di, xem

như chưa biết chuyện gì xây ra và nhanh chóng vẻ nhà. Tuy nhiên, trên đoạn

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

đường xảy ra sự việc có camera ghi lại hình ảnh và nhân dạng được A.Ngày hôm sau, A nhân được tin B dé bị cảnh sat điều tra bat giữ: Đồng thoi, A bị khởi tổ vé tội không tổ giác tôi pham Trong trường hợp nay, A sé bị xử lý vẻ tôi không tổ giác tội pham, bôi 1é, hành vi của A là dấu hiệu cầu thành tội không tổ

giác tội phạm A biết rõ B đang thực hiện hành vi hiếp dâm trẻ em, lúc này A ‘hoan tồn có khả năng trình báo với cơ quan co thẩm quyển vả đây đồng thời

cũng là nghĩa vụ của A khi biết sự việc xây ra. Tuy nhiên, A đã khơng thực hiện

trình báo với cơ quan có thẩm quyên, không tổ giác tội pham Hanh vi của A dẫn.

én hậu quả xâu xây ra đổi với nạn nhân Néu trong trường hợp nảy, A nhanh

chóng thực hiện trình báo với cơ quan co thẩm quyên, lúc này có thé hạn chế đến. mức thấp nhất hậu quả xây ra đơi với người bị hại.

Nếu trong tình huồng trên, khi A biết rõ B đang thực hiện hành vi hiếp

dâm trẻ em, A nhanh chóng đến cơ quan cơng an trình báo. Nhưng, trên đường đến cơ quan cơng an tình báo thì A gấp tai nạn giao thông, phải nhập viện nên

không thực hiên tổ giác tôi phạm được. Trong trường hợp này, A không bị xử lý

hình sự vẻ tội khơng tổ giác tội pham vì bị tai nan là do khách quan nằm ngoài ý muốn khiển A khơng đến trình báo với cơ quan công an được.

Tuy nhiên, nếu trong tỉnh huồng trên, A biết rổ B đang thực hiện hành. vi hiếp dâm trẻ em, khi chiều đền xe vào khu vực trên A cũng nhận ra B là bạn thân của A. A nghĩ rằng nêu chiều sing đèn xe, người di bộ ngang qua thấy sự

việc nên A cé tinh tắt đèn xe và về nha. Ngày hôm sau, A được cơ quan công an.

mời lên trinh bay sự việc do có nghỉ vấn A là người biết được sự việc trên Tuy nhiên, A đã không khai báo sự việc, A chỉ thửa nhận mình có đ trên đoạn đường, xây ra vụ việc nhưng khơng nhìn thay điền gl. Như vậy, trong trường hợp nảy A

‘bi xử lý hình sự vẻ tội che gidu tội phạm vì hành vị tắt đèn chiều sáng của xe củaA để cổ tình che giấu hành vi pham tôi của B, đẳng thời khi khai báo với cơquan công an A đã không thành thất khai báo mà cổ tình nói sai sự thất để chegiâu hành vi phạm tội hiếp dâm của B. Nếu trường hợp trên A không tắt đèn.

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

chiếu sing của xe thi có thé người i bộ di ngang qua lại phat hiện được hành vi phạm tội của B thì có thể cửu giúp được người bị hại, giảm thiểu hậu quả xấu. xây ra. Cùng với đó, hành vi khai báo gian gian đối, khơng đúng sự thật của A đã

gây khó khăn cho cơ quan diéu tra trong việc phát hiền, xử lý kip thời tôi pham. Giả sử trường hợp trên, A hợp tác khai báo sự thất với cơ quan cơng an thì đã giúp cơ quan chức năng nhanh chóng tìm ra đối tượng và xử lý kịp thời. Do vay, hành vi che giấu tội phạm của A có tính chất nghiêm trong hơn việc im lặng, khơng tổ giác tôi pham của A nên A bi bị xử lý hình sự vẻ tội che gidu tối phạm. Với mức phạt cao hơn.

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

KET LUẬN CHƯƠNG 1

Quy định pháp luật hình sự hiến hành vẻ tơi khơng tổ giác tội phạm

trong Bộ luật Hình sự năm 2015 được khái quát và ghi nhận cụ thể tôi phạm. không tố giác tôi phạm Đây không chỉ là bước ngoặc lớn góp phan loan thiên

chế định pháp luật hình sự vé quyền và nghĩa vụ cơng dân mà cịn có ý nghĩa quan trong trong đầu tranh phơng chống tơi phạm. Biéu đó xác định nghĩa vụ và trách nhiệm của công dân trong việc chung tay với các cơ quan chức nẵng trong điểu tra, phát hiện và kip thời sử lý tội phạm. Qua đó, góp phin giáo dục nâng cao ý thức cơng dân vì trách nhiệm chung với cơng đồng và xã hội, tránh thái đô thờ ơ trước những hành vi phạm tội đang xảy ra hoặc tiếp tay cho tôi pham, ảnh

hưởng đến trật tự xã hội vả công tác dau tranh phịng chồng tội pham. Tuy nhiên, "khi nhìn nhận ở góc đơ chủ thể câu thảnh tội khơng tơ giác tội pham, ma đặc biệt chủ thé 1a người bảo chữa nếu trong quá tỉnh thực hiện nhiệm vụ bao chữa họ

phốt hiện hành vi phạm tôi do người bảo chữa, tức thân chủ của họ đã thực hiện hoặc đã tham gia cùng thực biện nhưng không tổ giác tội pham thì phải chịu trách nhiệm hình sự. Bắt cập ở chỗ, với quy đính ràng buộc người bảo chữa phải tổ giác tội phạm đổi các tôi quy định tại Chương XIII của Bộ luật Hình sự năm. 2015 hoặc tội khác là tội đấc biệt nghiêm trong do chính người ma minh bảo

chữa đang chuẩn bi, đang thực hiện hoặc đã thực hiện mà người bảo chữa biết rổ khi thực hiện việc bảo chữa. Co thể thấy đối với các tội khác la tội đặc biệt

nghiêm trong mà người bảo chữa có nghĩa vụ tổ giác nêu biết người mà họ dang bào chữa phạm phải, gồm cả giai đoạn chuẩn bi, dang thực hiện hoặc đã thực hiển cũng là một bat cập rét lớn đôi với người bào chữa. Quy định bude người ‘bao chữa nói chung, trong dé có luật sửnói riêng phải tổ giác thân chủ liên quan. dén các tôi đắc biết nghiêm trọng, điểu này không chỉ làm luật sw rơi vào tình cảnh vi pham quy tắc đạo đức nghẻ nghiệp của luất sư mà còn xâm pham vào

Tĩnh vực hành nghề chính và “đá di bát cơm của luật sử”. Do vay, để hoàn thiên.hon nữa chế định pháp luật hinh sự vẻ quyền và nghĩa vu công dân trong công

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

tac tố giác tội pham, đảm bảo phủ hợp quyền vả nghĩa vụ của moi nhóm người

là đối với chủ thể là nhóm người bảo chữa. Để xuất các cơ

trong 24 hôi,

quan chuyên môn cẩn cân nhắc, xem xét kỹ lưỡng dé đâm bảo sự công bằng, hợp lý đối với chủ thể nay, đồng thời phát huy được tính nghiêm minh, chất chế của

pháp luật hình sự về tội khơng tổ giác tội pham. Hoàn thiên quy định theo hướng giới han trách nhiệm của người bảo chữa trong tổ giác tội phạm chỉ tổ giác thân chủ của mình nêu biết rõ ho pham những tôi sâm phạm an ninh quốc gia, hoặc đổi với những tội pham đấc biết nghiêm trọng nêu phát hiện thân chủ phạm tôi ở

giai đoạn đang chuẩn bị hoặc đang thực hiện, còn giai đoạn đã thực hiện cân mỡ.rơng vai trị của luật sư để làm chỗ dựa cho các bị cáo.

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

CHUONG 2. THUC TIEN AP DUNG VA CAC GIAI PHAP NANG CAO HIEU QUA ÁP DUNG QUY ĐỊNH VE TỘI KHƠNG TĨ GIAC

TỘI PHẠM Ở VIỆT NAM

Chương nảy tác giả đi sâu tìm hiểu thực trạng xét xử tội không tổ giác

tôi pham của cả nước tử giai đoạn áp dụng Bổ luật Hình sự năm 2015. Đảng thời nghiên cứu về những thuận lợi và bất cập đang tổn tai hiện nay trong hoạt động