Luận văn thạc sĩ Luật học: Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (8.57 MB, 90 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

BO GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO. BỘ TƯPHÁP. TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

NGƠ CHÍ CƯỜNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 202L

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUAT HÀ NỘI

NGO CHÍ CƯỜNG

CÁC TINH TIẾT TANG NANG TRÁCH NHIEM HÌNH SỰ

THEO QUY ĐỊNH CUA BỘ LUẬT HINH SỰ NĂM 2015

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Chuyén ngành : Luật hình sự và tố tụng hình sự

Mã số :838 011

Người lướng din khoa học: PGS.TS Trương Quang Vinh

HÀ NỘI - 202L

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

LỜI CAMĐOAN.

Tơi zin cam đoan đây lả cơng trình nghiên cứu khoa học độc lập củaiêng tôi

Các kết quả nêu trong luận văn chưa được cơng bổ trong bat ky cơngtrình no khác. Các số liều trong luân văn la trung thực, có nguồn gốc rõ rằng,

được trích dẫn đúng theo quy định.

"Tơi xin chịu trách nhiệm vẻ tỉnh chính ác và trung thực của luận văn này.

TÁC GIÁ LUẬN VĂN

Ngô Chí Cường

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

Phin loại các tinh tt tăng năng trách nhiệm hình seVai trị của tình Ht ting năng trách nhiệm hành my

Khả: quất lịch sử quy định vi các tinh tét ting năng trách nhiệnHành sơ rong pháp luật hình ar Việt Nam từ sna Cách mạng thing

1945 din trước khi Bộ luật Hình sơ2015 có hiệu lực

Chương 2: QUY ĐINH CUA BO LUẬT INH SƯ VIET NAM NĂM 2018‘Ve CÁC TỈNH TIẾT TANG NẴNG TRÁCH NHIEM HẰNH SỬ,'VÀ THỰC TIÊN ÁP DỤNG TRÊN ĐỊA BAN TĨNH YEN BAT

Quy dinh cơn Bộ loật Hình sơ nim 2015 v các nh HẾt ting năngtrách nhiên hình sơ

Thực tấn áp dụng tinh tt tăng năng trách nhiệm hình sự tên đa ban tinh Yên Bái

Chương 3 Mor SỐ GIẢI PHÁP BẢO DAM ÁP DỤNG ĐÚNGQUY.ĐINH CUA BO LUẬT HÌNH SỰ NĂM 2015 VỀ CÁC TÌNH.TIẾT TANG NANG TRÁCH NHIÊM HÌNH SƯ

Đình hướng hồn thiện quy dinh của Bộ luật Hình my năm 2015 về tình tt ting năng trách nhiệm bình sự và nơng cao hiệu quả ép đụng Gt số giải pháp nâng cao hiệu quả áp dung quy định của Bộ luật Hình swim 2015 vé tinh tt ting năng trách nhiệm hình sơ

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

1. Tinh cấp thấết của đ tài

Theo quan niệm truyền thống cũng nhơ quy nh trước đây của Bộ luậtHình sơ(BLES) Việt Nam, trách nhiệm hình sự (TNHS) là trách nhiệm của cá nhânngười phạm tô, TNHS là một tong những vin để lý luận phúc tạp. Mét rong những nguyên tắc cơ bản của luật hình sự Việt Nem là người thực hiện hành vi "nguy hiển cho xã hội co đầy đã dẫu hiệu của tô phạm được quy din trong BLHSthi phải chiu TNHS. Thuật ngỡ "rách nhiệm," ð đây không ding để chỉ nghia vụ màcơng din phai có với Nhà nước và xã hội ma ding để chi hậu quả pháp lý bit lợi mamột người phấ chịu trước Nha nước và xã hội vì họ thục hiện những hành vi nguy, hiểm cho xã hội bị pháp int hành ar cắm hoặc không thục hiện những nghĩa vụ mà php luật hình aw bit buộc phi thục hién, gây ra hoặc de doa gly ra thiệt hại đăng id cho quan hộ xã hội được luật hình sự bảo về. Nhà nước bio vệ những quan hệ xã hồi này bằng việc quy đính những chế tử (hinh phat, biên pháp tư pháp) trong BLHS để áp cng đổi với người phan tô, tước bố hoặc han chế những quyền và lợi ích thiét thâm của họ đẳng thời buộc ho phải chấp hành những ch tai fy. Haw quảghép lý đã nêu chính là TNHS. TNHS cơng chính là dạng trách nhiệm pháp lý baogồm "nghĩa vụ phải chịu artic đồng của host động truy cứu TNHS, chịu bị kết tôi,

hấu biên pháp cuống chế cũa TNHS và mang án tic"

Trên thực tẾ, Tôn én căn cử vào các quy dinh của luật nh ax, tính chất mức độ nguy hiểm của tối phơn, nhân thin người phạm tôi và các tinh Hết ting năng giảm nhe TNHS để quyết Ảnh hình phat đổi với người phạm tôi BLHS năm 2015 kế thừa, hoàn thiện, bổ sung những điểm mei các tinh tiết tăng năng, giảm nhe TNHS cho phù hop với yêu cầu của thục tin dé dim bão việc áp dụng mang tínhtrùng phat, rin de; nhưng ding thơi mang tinh giáo đạc, căm hóa đối với người

pham tơi Theo đó, các tình tt ting năng giảm nhe TNHS là mốt rong những căn

1 Nggvin eng Mhig QDI), Cá dhe thự ứng veh rtm Tn sự nong bu ni Pit Nan Má số

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

cử quan trong để Tos én quyết ảnh một mức hin phat cụ thể đổi với người phạn tơi ĐỂ có thể quyết ảnh mốt mức hình phat phù hợp tương xứng với tính chit, mức độ "nguy biém của hành vi phe tôi tỉ cin biểu rõ và phi có kỹ năng để áp dụng đăng nổi dang cin các inh tất đó, u câu nay tơng đơn gần nhưng thực tẤn có nhiều trường hợp ngu tiên hành tổ tạng hoặc người bảo chit đã iễu không ding nội dụng củ các tình tt ting năng TNHS, nơn khí bao chữa cho người phem tô không được Hội đẳng ấp nhân hoặc khi quyết định hình phat khơng tương xing với tinh chất, mite đồnguy hiểm ma người pham tôi thục hin, khơng có tác ding đầu tranh phịng chống tơi phạm, Mỗi tinh tết tăng năng quy dinh tei Điễu 52 BLHS năm 2015 có tính chất

nie độ ting năng khác nhau. Nery đốt với cùng mốt nh tất nhang ở nhiing trường hop pham tối khác nhu cũng có tỉnh chất, mie đồ ting năng khác nhau. Hiểu đúng à xác định đúng nội dụng mà nhà làm luật quy nh tinh tất tăng năng đồ như thể nào, hiểu tính chit, mie đồ ting năng khác nho là phố xác đ nh trong mỗi tinh tt đó thi trường hợp nào ngiên trong hơn trường hop mào, hiểu di là xác định đã số lượng các tình tiết được quy định tại mỗi điểm của Điều 52 BLHS năm 2015 mà nhà làm. luật đã quy Ảnh bao nhiêu inh Wet? Vi đự điểm & khoản 1 Điều 52 nhà làm luật quy Ảnh một tinh Hết ting nặng nhưng điểm 1 khoăn 1 Điễu 52 nhà làm luật quy cánh din Š tinh hết ting năng chứ không phi chỉ có mớt tình tất. Do đó việc tấp tue nghiên cửa các tính tt ting năng TNHS tai đều 52 BLHS năm 2015 vấn lá cần thấết đ thông nhất quan đấm nhận thức, áp dang pháp luật và được xem xét đánh gi trong méi quan hộ với sư vận động của xã hội để búp thấi đơa ra các gai pháp phi hợp. Như viy, trước yêu cầu xây đang nhà nước pháp quyển. HẾp tục thực hiệnCi cách bơ pháp, công cuộc hội nhập quốc té vé tư phép hình sự và bảo vệ quyển con người, việc tip tục nghiên cứu để tài “Các th hết tăng năng trách nhiêm lành sa theo yy dn cũa Bộ luật Eình sự năm 2015" trong đu kiện hiện nay là cầnthiết và có ý ngiấa khơng chỉ vi mặtlý luận ma cịn có ý ngĩa về mất thục tấn,

2. Tỉnh hình nghiên cứu đề tài

Các tính tết ting nặng TNHS là cân cử quan trong trong việc qut din Hình phạt Do đó, vin đề nay được nhiễu nhà khoa học và nhà hoạt đông thục én

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

Hình mự- Phin chung của các cơ sở dio tao đại học đều có nội dung tình bay những in fn thúc cơ bản vé chế định này công như về nội ding của điều luật trong BLHS quy định về TNHS, tinh tt tăng năng Tuy nhiên, đây chỉ là những tiễn thức cơ bên tao điều liện cho việc nghién cứu sâu vé lý luận cũng như thực tấn Cu thể Gio tinh Luật hình sự Tiệt Nam phẩn chưng (chương XX), cũa Hoe viên Khoa học xã héi, do GSTS Võ Khánh Vinh chủ biên, được Nxb Khos hoc xã hố, HàNổi, năm 2014, Giáo trình Luật hình se Pt Nam (chương XIV), Trường Dai họcLuật Hà Nội do GS.7S Nguyễn Ngọc Hòa chủ biên, Nzb Công an nhân dân, Hà Nổi, năm 2020; Séch them khảo “Binh luôn khoa học về các tình hắt tăng năng giãn nhẹ trách nhiệm hình sự”, của Đình Vin Qué, Nxb Tổng hợp, Thành phd Hồ Chí Minh năm 2009

Bên cạnh dé, các tín tết ting năng TNHS còn được một s tác gã nghiên cứu dui hình thức là những luận văn thee đ và những bài báo khoa học được đăng tả rên các tạp chi chuyên ngành Cu thé: Luận vin cia Đăng Xuân Dao (2016) về Cúc tinh tt tăng năng trách nhiệm hành sự trong lật hình se Tt Nam; Luận văn của Phan Hồng Thủy (2017), Các tình tt tổng ming trách nhiệm hin sự trong lướt Hành se TTết Nam - một số vẫn để lý huển và thực td, Luân văn của Nguyễn Phương Thảo (2018), Các tinh hắt ting năng trách nium Lành sự trong Luật lành sie Tiét Na; Dương Tuyét Mién 013), Các tinh ht giảm nhe, tăng năng trách êm hình a theo Bộ luật Hin sự năm 1999, Tap chỉ Toa án nhân din, số 1/2013, tr. 18-20; Trinh Tiên Việt Q014), 78 các tình

inh ste trong Bộ luật Hình sự năm 1999 và một sổ liễn nghĩ, Tạp chỉ Tae án nhân giảm vhe và tăng nặng trách nhiệm

din, số 13/2014, tr 8-9, Bùi Kiến Quốc (2016), Các tình đắt giảm nhe và tăng năng. trách nhậm hành ar rơng Bộ luật Hink sự Tiét Nam, Tap chỉ Luật hoc, số 62016, tr. 41-43, Dinh Văn Quê G018), Một số vấn để edn chỉ ÿ kh dp đứng các tình hắt img ning giãn nhe tráchnbiêm lnh su; Tep chí Tồ án nhân dân số4 t. 28-34,

Tuy nhiên, trước đối hồi cũa thục tấn ph lý cũng như làm rõ nổi dàng côn các quy dinh mới được bỗ sung trong BLHS nim 2015 liên quan dén các tinh tất ting

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

năng TNHS, vi vấy, rong luân vin này tác gi Sp tục i thi có chon lọ những kếtapd ofa các công tỉnh nghiên cia trước đô và tập trang phân tic các quy dink cũa BLHS 2015 và các văn bin hướng ấn của cơ quan có thim quyển về các tình tắt ting năng TNHS

áp đăng những tinh tt tiất này trong thực ấn xit xỡ tiên dia bản tinh Yin Bái 3. Mục dich và nhiệm vụ nghiên cou

- Mục dich nghưễn cine

ĐỂ xuất các biển pháp bảo dim áp dụng đúng quy dinh của BLHS năm 2015 về các tinh tit ting năng TNH (rong đó có biện pháp về pháp luật,

- Nhện vu nghiên cine

ĐỂ đạt được mục dich rên luận vấn cần thục hiện những chiêm vụ sau dy

+ Phân tính, đánh giá thực trang quy Ảnh cia BLHS năm 2015 vé các nh.

tit ting ning TNHS,

+ Phân th, đánh giá thục tin pang quy ảnh của BLHS vỀ các inh tất

tầng năng TNHS,

lâm sing tô nổi dụng và ý ngiĩa của những tinh tét này, đặc biệt là

+ Tìm ra mất sổ hạ chế, bất cập cả về quy định của pháp luật và thực tiến áp dạng công nh nguyên nhân côn những han ché bất cập này

4. Đồi tuợng và phạm vi nghiên cau* Đắi tương nghién cine

tương mà luận vin tập trung nghiên cửu là quy định của BLHS về các tình tiết ting năng TNHS và trục tin áp dụng quy nh này,

* Phạm vi nghiên cine

- Nghiên cứu quy ảnh của BLHS năm 2015 về các tinh Hết ting năng

TNS trong nự sơ ảnh với quy dinh tương ứng của BLHS năm 1999

- Nghiên cửu thực tấn áp dụng quy Ảnh của BLHS năm 1999 và BLHS

năm 2015 về các tình tất ting năng TNHS trong thời gia từ năm 2015 đẫn 2020 tạ ảnh Yên Bái

5. Phương pháp Inn và phương pháp nghiên cứu

Co sỡ phương pháp luận của việc nghiên cứa là chủ ngiĩa duy vit biện chứng và chủ ngiễa duy vật ich sử học thuyết Mác Lénin, từ tuổng Hồ Chỉ Minh

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

ghịng ngừa tối phan. Bên canh đó, luận vin côn nở dụng những phương pháp"aghiên cửa khoa học cụ thể nh Phân tích tổng hợp, lich sử thống kệ, so sênh . đểgiã quyết những nhiệm vụ mã để tải dit re

6. Ý nghĩa khoa học và thục tiễn của đề tài

Đây là cổng tình ở cấp luận vin thạc đ luật học, nghiên cửu toàn điện, đậy ivi vin dé về các tinh tit ting năng TNHS trong BLHS Viét Nam năm 2015

Luận vin đã phân tích và din giá quy định của BLHS năm 2015 về các tinh tt tăng năng TNHS tong ar sơ sinh với quy định tương ứng của BLHS năm 1999. Qua đó rút ra những nhận xét về hạn chế hoặc bat cập của quy đính về cáctình tt ting năng TNHS

Luin vin phân tích và đánh giá một cách toàn điện thục trang áp đụng quy"inh cin BLHS năm 1999 và BLHS năm 2015 về các tinh tt tầng năng TNHStrong khoảng thot gian 5 năm, từ năm 2015 din nim 2020; Qua đỏ nit ra được shiing những nhận xát về hạn chế, bất cập trong thực tin ép dụng quy định nay công như xác dinh nguyên nhân ca những hạn chế, bất cập đó.

Trên cơ sở đình giá thuc tạng của quy đảnh vỀ các tinh HẾt ting năngTNHS trong BLHS năm 2015 và đánh giá thục HẾn áp dụng quy định này, luận vẫnđể xuất được các biên pháp khả thi nhim năng cao hiệu áp đụng quy nh củaBLHS nim 2015 vé các tinh tắt tầng ning TNHS

Kit quả nghiên cứu và những đề xuất dave nêu trong luận vin, cổ ¥ ngiữa Xhoa học và thục tiến Thông qua công tinh nghiên cũu này, tác gã mong muỗn đồng gop vào việc ning cao hiệu quả áp dụng quy định của BLHS trong cơng cuộc đầu tranh chẳng và phịng ngừa tơi pham, Luân văn có thể được sử đụng làn tả liêu them khảo cho cán bộ lam công ti nghiên cửa, giảng day vé khoa học pháp lý nồi chung khoa hoc luật hành my, tội pham học và các cán bộ thục tiễn dang công tac tei các cơ quan bão vé pháp luật nói nêng cũng như tất c@ những ai quan tâm đến vấn đồ này

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

†-Kết cấu của hận văn

Ngoài phần mỡ đầu, phần kết luân và danh mục tả liêu tham khảo, kết cấu của luận vin gỗ có D3 chương

Chương 1: Một số vin đề chung vi tinh tết tầng nặng trách nhiệm hình sựChương 2: Quy định của Bộ luật Hình sự Việt Nam năm 1999 vé tinh tếttăng nặng trách nhiệm bình sự và thực in áp dụng tiên đị bản tinh Yên Bái

Chương 3: Một sô giãi pháp bảo dim áp dung đúng quy định của Bộ luật THình sr nim 2015 vé các tinh tất tăng nặng trách nhiệm hình sự.

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

MOT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CÁC TINH TIẾT TANG NANG 'TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ.

lệm, đặc điểm, ý nghĩa của các tình tiết tăng nặng trách nhiệm.

êm tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự

được sử dụng rông rấi không chi trong ngôn ngữ hàng,ngày, trong các lính vực khác nhau của địi sống xã hối ma còn được sử dụng cảtrong lĩnh vực pháp luật hình sx. Theo Tử điển tiéng Việt của Hoàng Phê (2000), Nab Từ didn Bách kho, thuật ngữ “ủnh it" được hidu là mr viée nh trong quả trình diễn biến của sư kiến, tâm trạng hoặc có quan niém của nghia đời thường cho sing “inh tết" là những chỉ Hết nhỗ tạo nên đến biển ci sâu chuyên Tinh tt trong vụ án hình mrla những chỉ tất có ý ngiấa đơi với việc giải quyết vụ án Nhiều tình tiết &

Thuật ngữ “tinh tt hình sự" bao gầm những th tết có ý nghĩa Hình sơđược quy ảnh rong pháp luật hình nự Như vậy, “tính tất hành mỹ" bao gém những nối đăng gi? Theo khoa học luật ình su có thể iễu các nh tất của vụ án bao gầm tất cả các tinh tất có ý ngiấa giải quyết vụ án hình nơ đó, Các tình tất đơ bao gầm các nh tt Ảnh tội, các tinh Bắt din khung tăng năng hoặc giảm nh, các tin tết giản nhẹ, tăng năng TNHS va các tình tt khác có ý nga giải quyết vụ án.

VÀ nguyên tắc khi quyết dinh hình phat, toa én“. cân nhắc tinh chất và uức đồ nguy hiém cho xã hội của hành vi phạm tối, nhân thân người phạm tơ, các

tình tiết giêm he và tăng năng trách nhiệm hình su”? Điều này về bản chất là việc

xem xétvé hành vũ, thái độ, nhân thie... ci người pham tơi từ đó đánh giá các tin tất tạo nên tinh ngu hiểm cho xã hồi cña tối phạm, Nhõng tinh tất đó có thé được cgay dink là nh tiết giảm nhẹ hoặc ting năng TNHS. Như vậy, tinh hết hình sự là

2 Boing Tả C000), Từ đẫn nắng Pitt Ngô Te đến Bich doe, Hi NEL

3 Quiché 2015), 38 tHe BANG Diba 50

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

nhiimg biẫu hiện cđa tơi phạm bao gém những biẫu hiện ca hành vi phạm tôi xbiững did liện đặc chim của người phưm tơi những hồn cảnh tình luồng đổi

tương, hậu quả có ch fusing trực tiếp đến việc thực hiện tơi phơm qua đó phân cánh tình ngụy hiễm cũa tôi phan, trách nhiên lành sự cũa người phạm tối phân cánh quan chim của Nhà nước ta về tối phạm cũng nhưc chính cách hình sự cũa Nhà sốc Căn cử vỀ ý nghĩa và tim quan trong của mỗi tình tất đối với các trường hợp ham tối cụ thể te có thể chiara làm các fink tt co bản sax

- Tình tiết Ảnh ti: "Tình tất inh tối 1á những tính ti, biểu hiện của tôi

pham phù hợp với các dâu hiệu dinh tôi (đều hiệu cầu thành tối phạm (CTTP) cơ bản) cin tôi cụ thể trong BLHS. Tinh bất din tội có thể hiểu là những nh tất có trong một vụ án cụ thé và nhờ những inh Hét này cơ quan c thim quyền có thé xác ih được chủ thể đơ đá phạm tối gì. Đây chính là những inh tt thoả mãn dấu

hiệu định tội để được quy đính trong luật

- Tình tất định khung là tin Hết của vụ án liên quan đến tối pham hoặc

"người phạm tối làm they đổi vé chất về tinh nguy hiểm cho xã hội ca tơi phạm, vì vây làm thay đỗi chỗ ti đổi với tối phạm,

đánh khung hình phạt, các tinh Bắt nay còn phần ánh mức độ nguy hiểm khác nhu trong khung hình phạt cụ thể, Đơi vay, nó được coi là một trong những căn cử khi Tịa ra phản quyết đối với người phạm tơi

"Ngồi ra một số tinh Hit côn được quy định thành nguyên tắc xử lí đổi với tối pham, bắt buộc tồ án pt xem xét khi quyét định iện pháp xử l đốt với người pham tơi Đó là các tình tiết về nhân thân người phạm tơ, ty tư nó không làm giản she hay tăng năng TNHS (như cha me được tăng thường những danh hiệu vinh dựcủa Nhà nước, yêu cầu bãi nei côn bi ha ), những được Tod án cần nhắc khi ápdang các biên pháp TNHS đổi với người phạm tôi; cá tinh tiét khác được quy Ảnh trong BLHS (như phem tôi ở giai đoạn chin bi, pham tơi giai đoạn chưa đạt tính

5: Tung Deibec Lat Hi NGi(1089), Te tn Ga Dich dang Lek ec Nb, Căng esban in Fa Nội 116

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

tiết này bắt buộc toa án phãi căn cứ vào những quy định của BLHS. Các “tinh tiết Tình sợ” trong trường hop này chỉnh là những căn cứ đỂ toa án dụa vào đổ tựa thon Jogi và mức hình phạt phù hop nhằm đạt được mục đích đặt re khi áp đụng đổi vớingười phạm tơi

“Thuật ngữ "tăng năng" nghĩa là "âm tăng thêm trọng lượng lâm trầm trọng,

thêm vin aif, Căn cứ vào nel tiéng Việt và các Kh niệm nêu trên, có thể Hida khó:

niệm “tinh Hết ting năng trách nhiệm hình sơ" là những biểu hiện cũa hành ví phạm

tơi những điều kiên, đặc diém của nguời phem tơi, những hồn cảnh, tinh huỗng, đối

tượng, hậu quả liên quan đến tội phạm hoặc người phạm tội phản ánh tinh nguy hiểm. cin tội phạm tăng lên và từ đó làm tăng TNHS của người phạm tội. Tình tat ting ning 'TNHS chính là khái niệm chỉ tinh dt ting ning trong luật hình sự để phân biệt với các ‘ink tt tăng nặng trong luật hành chính”. Va theo 6 các hình thức tăng ning TNHS được quy định rõ trang BLHS 1a một trong những căn cứ af Tòa án quyét định hình hát nghiêm khắc hon trong một khung hình phạt đối với người pham tội. Cho đến. thời điểm nay, nhà lâm luật chưa xây dung khái niệm “Các tinh tết tăng nặng trách: nhiệm hình sự" vi thé cũng côn tên tại nhiều cách hiểu khác nhau về vin để này.

Có quan đẫễn cho rằng “tink tất ting nặng trách nhiệm hình sự là tình tiết ‘ian chó nite để dguy hiểu: của tuông hep phai tới cự thể ¿0á motion tối phạm. tăng lên so Với trường hop tình thường và do đồ được coi là căn cử để tăng nặng

"tránh sites tình sự đối với trường hợp phạm tội đố”, Quan điển này cịn bố sót các

tinh tt thuộc nhận thân người pham tội ác đồng lên mite độ TNHS cũa người đó Các tinh tiét tăng năng TNHŠ còn được hiểu là: “Các tinh tiết tăng ning “TNHS là những inh Hết trong một vụ én cụ

hành vi pam tội và người phạm tộ phấi chịu một hành phat nghiêm khắc hơn trong

một khung hình phạt "Ê

làm ting mức đô nghiêm trong của

6. rung Đọc Lat Hi NG (1085), Man Gi ich onde ng Lek ọc No, Cổng odin din, NG 1171 hong Doe To H Nội 1990) T An Ga Dich eng hoc Nob. Công an dn, Ha Ns 16

hổ Hồ GUM, Tah je Hộ Cin 3 30%

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

“Ngồi ra cịn có qui đẫm cho rằng "Các tinh tất ting ning trách nhiệm, Hình nơlà nhõng tình tắt phn ánh mức độ nguy hiểm cho xã hồi của tối phạm ting

lên trong phạm vi mốt khung hình phạt cia mốt tội pham cụ thể",

Các quan đm tiên đã nêu lên được đặc trưng chủ yêu của tinh Ht ting năng TNHS 1a lam tăng mức độ nguy hiém của tối pham và dé là cần cử tăng năng TNHS, Tuy nhiên, các quan đm này còn bổ sốt yêu tổ lam tăng năng TNHS tir phía người phạm tối Khơng chi nh tất côa vụ án làm ting tinh nguy hiển của tơi pham, mã cịn nh Ht lim ting tinh nguy hiểm của người phạm tội hoặc tổng nh cầu cuống chế a giáo duc cũ tao người phạm tội cũng lam ting ning TNS.

Quam đẫn khác cho rằng "Các tình tit tầng năng trách nhiệm hình sự là những tình tất được quy đính trong Bộ luật Hình sơ phin ánh mie đô nguy hiểm cho xã hồi cia hành vi pham tối, khả năng cãi tạo giáo duc cũa người pham tối.Cáctình tt ting năng trách nhiệm hình mr có ý nga trong việc quyết Ảnh hình phạt,

lâm ting hình phat trong giới hạn một khung bình phat” Quan đếm này đã phân

tích khá đấy đã các dic trưng cơ bin của tinh tất ting ning, đó 1a: @ Lâm ting mức đồ nguy him của tôi pham hoặc lâm ting múc đô nguy hiém của người pham tôi hay nho cầu cuống chế để giáo duc cũ tao người phạm tơ; Gi) Các tinh tất đó lâm ting năng hình phat áp dng đổi với người phạm tơi; (ii) Hình phat được tầng năng trong phạm vũ chế tá ota một khung hình phat được quy Ảnh: Quan diém này văn thể hiện được bản chất, vai to của inh tắt ting năng TNHS, vin phân tiệt được tình ắttăng năng TNHS chang vớ nh tt ảnh ơi và tính tắt ảnh Klang ting năng

"Nghiên cứa chính sách bình sự và pháp luất cho thấy các tinh Hết tăng năng TNE lá các tinh Ht âm tăng mức đồ nguy hiểm cho xã hội côn hành vi phạm tơi, tăng tính nguy hiểm của người phạm tơi hoặc nh cầu tăng biện pháp owing chế đểgiáo dục cải tạo họ và do vậy, đời hỏi Tòa án phi xem xét tầng năng hình phạttrong phạm vi ché tài của một khung bình phạt, bảo đâm hình phạt đã được ép dụng,

nghiêm mảnh, có tính thực ta, đáp ứng mục dich ci hình phạt

9. tin Vin Sơn (2016), ghoất đọ lò, phạt rong Thất hò we Fide No, TIẬn vin thc sĩ Tất óc,

“Trường Đụ học Luật 2s Nos, Bì NGL 36

10. Duong TRyết MGân 2013), “Cae th ut iim nh: tổng ning tác nÖdệm hàn sự to Bộ bit He se‘Vit Nga Sâm 1999", Tp ch Toc nÖn đấu SỐ 12613 0 18-20

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

Từ những phân ích trên, tham khéo trếp nhận nhống yêu tổ hợp lý cia các khái niệm khoa học ofa các nhà nghiên cửu, đồng thời cẩn cứ vio các quy nh cơnphp luật hình sự liên quan din tinh tất tăng năng TNHS, chúng tơi cho rằng: Các tình tết tăng năng TNHS là các th tết được quy (ảnh trong BLHS vớt tinh chất là sóc tình hắt tăng năng chang làm cho mức đồ nguy ham cũa tring hop phơm tôi cu thd của một loại tội phạm tăng lên một cách đẳng ki so với trường hợp bình thường và do 45 được cot là một trong những căn cử đã tăng nặng TNHS dỗi với “trường hợp pham tội đó lu Tịa án quyết din hình phat

41.12. Đặc điễm cũa finkt ting nặng trách nhiệm lành se

- Tình bất ting nặng TNHS xuất hiện rong một vụ án cụ thi, đối với người

pham tối cụ thi và chỉ làm thay đỗ múc đô nguy hiểm cho xi hội của hành vi pham tối trong vụ án đồ theo hướng nghiêm khắc hơn và chỉ trong phạm vi một cấu thành, tối pham cụ thé tương ứng trong Phin các tôi phạm BLHS, chứ không làm thay đãi tinh chất cũa tôi phạm fy.

- Trường hợp tinh tiét ting năng TNHS được luật quy định với tính chất là

ấu tổ Ảnh tôi đổi với một tôi pham tương ứng ow thể, cổ ngiĩa tinh tất nay lim thay đổi tính chất nguy hiển cho xã hội ci hành vị thi trong việc quyết nh hình, phat đối với người phạm tơ, Toa án nhất thất khơng t

tình tt ng năng chung được quy din tại khoản | Điễu 52 BLHS nim 2015 Vi ds Tinh tt tăng năng "lợi dạng chức vụ quyền hạn để phạm tôi

xem xết nó với tính chất là

laấu tổ din ơi được quy Ảnh t các tô tôi tham 6 tai sân (Bid 353) tố nhận hổi lộ (Điều 354); tố lợi đăng chúc vụ quyền hạn trong lửi thi hành công vụ Điều 359), tô

Joi ding chúc vụ quyền hạ gây ảnh huồng đối với nga khác để trụ li Điều 358) của BLHS năm 2015. Do đó, khi quyết định hình phạt, Tịa án khơng được xem xét

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

nó - tính tt lợi dụng chức vụ quyền hạn để pham tôi" quy Ảnh ti đểm e khoản 1

Điều 52 BLHS năm 2015 là tinh Hết tầng năng TNHS chung na!

- Truong hop tinh tt ting năng TNES là tinh tiết được luật quy din với

tinh chit à yêu tổ định khung hình phạt đối với một tối pham cu thi, cổ neki nh. ất này lim thay đỗ: mức đô nguy hid cho xã hồi của hành viva a cần cứ cho phép Tos án tổng mức hình phạt đốt với người phạm tội rong khung hình phạt đ th khí quyết ảnh bình phạt đối với người pam tố, Toa án khơng dove xem xét nó với tínhchit là nh tết tăng năng TNHS chang quy dinh i khoản 1 Điều 52 BLHS nim 2015

Vi di Các tinh tất ting năng định khung "phạm tơi có tinh chất chuyên nghiệp”, “tả pham nguy hiển” trong tối cướp tai sin quy dinh tạ các dm b, h Xhoăn 2 Điều 168 hoặc "gham tôi 02 lần trổ in” trong tối buôn lậu (quy định ts điểm h khoản 2 Điều 188 BLHS năm 2015... th khi quyết Ảnh hình phat, Tịa én cơng khơng được xem xét các tinh Ht này là tình tất ting năng TNHS chung quy

nh tại khoản 1 Điêu 52 BLHS năm 2015 nite”,

~ Tình tiét tăng năng TNHS mang tinh chất số lượng và nội dung

Mic đò vậy, nếu trong thục tiễn đời sống xuất hiên ning inh tất lâm thay đổi nite đổ nguy hiểm cho xã hội eda tối pham theo hướng nghiêm khắc hơn thi nó sẽ

đính về

được nhà làm luật bỖ sung cho phù hợp với tinh hình kinh tế, chính trex hối và gue lei sở bị loại bố khối BLES

1.1.3. Ý nghĩa cha các nh tế ng nặng trách nhiệm hình se * nga về mặt phíp lý

Các tình tất ting năng TNHS là những tinh tết Lam tổng mức đồ nguy hiểncho xã hi của tơ pham đã được thực biên vì thi, chúng có ý ngiĩa lam tăng năng Hình phạt đối với người để thre hiện tội pham cụ thé đó, Các finh tt tăng ning TNHS có ý nga rất quan trong trong việc cá thể hố hành phạt Nó cho pháp đánh, giá mức đô nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội để thực hiện, diy là một trong những cơ sở dé đảnh giá TNHS đãi với người phạm tôi

"hột 2015), 36 hức nh15. Quốc hội C019), 8 te He BAN

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

Theo một số nhà nghiên cứu cho ring việc áp dung “các tinh tt tăng năng “TNHŠ tong vụ án hình sự chính là biễu hiện stn trong ofa cơ quan tử pháp hình nợ đối với các nguyên tắc Hin bộ của luật hình sơ Việt Nam nhơ nguyên tie pháp chế: "nguyên tắc binh đẳng trước luật hình nx nguyên tắc cơng bing ngun tắc cá thé hố Hình phat . trong thục tấn p đụng pháp luật hình ny nó chúng cũng nhờ của Tôn án đã vác ng úc qt linh ni ng hư gyn te th án tá

phat trong thực tấn xát xử nói riêng"? Để có thể áp dụng chính xác các inh Hắt ting

năng đối với mỗt người pam tối cân thiết nhã có sự đánh giá phù hop giữa mite độ "nguy hiển của hành vi cho xã hồi tương xứng mite hình phat của khong hình phat

tương ting được quy ảnh cụ thé trong tùng đu luật, bên cạnh đó cũng cần đánh giá my hủ hop với các yêu tổ khác như thỏi gian, đa đền, hoàn cảnh, phương nhấp, cổng cu phạm tối. "Khi xem xét cần nhắc để áp dung cính xúc các tinh tất ting ning “TNHŠ iên quan đến một người pham tối nào đỏ trong vụ án có đồng phạm, thi Tôn án chỉ được pháp ap dang các nh tết tầng năng TNHS ay đổi với riêng bản thin nguôi

nay, chữ nhất thiết không được áp đụng đối với những người đông phạm khác

* Ýngiĩn về mặt chính bị « xã hồi

Các tính tất tăng năng TNHS thé hiện ou thể chính sách hình sự ofa Đăng và Nhà made ta trong tùng thời ky phát triển của dit nước. BLHS thể hiệnrõ đường Tối xử lý nghiêm tị kết hợp với khoan hẳng đối với người pham tối. Việc quy dich các tình tt tăng năng, giản nhẹ TNHS trong BLHS thể hiện chính sách x lý cổ hân hố tong khi xác đính TNHS và hình phat đổi với người phạm tố, giáo đụccãi tạo họ trở thành người lương thiện

Việc quy định và áp đụng các tinh tt tăng ning ding din sẽ giúp cho việc cá thể hóa khử qut dinh hình phạt thể

pham PLHS và ý thúc pháp luật, căn nhắc tinh chất và múc đô nguy hiểm cho xã hiện & chỗ tịa án phi căn cử vio các quy

Thơi của hành vi pham tôi, nhân thân người phạm tối và các tinh tiét giảm nhe, tổng,

15.14 Cina, Tym Thin Việt Q00), "Nhân sin ng pam tS: Một số vấn đề ý hận cơ bản", Tp dư Toa

đnnhên din số 12000 oe 12

14 Treh Tia Việt 2006), “Các tt tất ăng nặng wich nhiệm hàn sự Một sé vin để ý hận vie tổn”,Tap du Ngữ Luật số 092006, 12

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

she TNHS af quyết ảnh đối với bi cáo một loi và mức hình phạt cụ thé ð múc độ 6n nhất tạo điều kiện cho việc dat được các mục đích cũa hình phát

Việc áp dạng các tinh tất tăng năng cịn có ý ngiĩa chính tr sâu sắn, công bing xã hội của việc quyết nh hình phat thể hiện ở chỗ loại và mức hình phạt do tên án huyền phải tương xứng với ôi pham đã thực hiện va nhân thân người phamtôi Điều đó đặt ra u cầu hình phat đã tun phải tương xứng với mie đô nguy.hiểm cho xã hội của tôi phạm. Vi vi

của BLHS a đánh giá các yêu ổ để sục hiện chính sich hình my nhân đạo côn Đăng và Nhà nước ta mangle công bng xã hội đói hãi khi quyết dink bình phat, đẳng thờ,

cịn phấ cân nhắc cả nhân thân người phạm tôi và các tinh tt khác cổ trong vụ án Vi ring việc áp dụng các tinh tết tăng năng thi quyết định hình phạt bao giờ cũng được áp dang đổi với những chỗ thể pham tôi cụ thi, ma nhống người đ tất yêu co những khi xét xử tòa án phải vén dụng các quy định

dic dim, inh cach giữ những địa vì khơng giống nhau rong xã hội... do đó, đỂ dimbio ngun tắc cơng bằng xã hồi, khi quyết định hình phạt tịa án phấi đặt rong mỗi quan hệ thống nhất biện chứng để cân nhắc các dia điểm, tính cách, địa vi rong xã hồi của người đó, khơng được q coi trọng u tổ này ma xem thường yêu ổ kia Do dé, khi áp dụng các tình tt ting ning trách nhiệm Tịa án cũng cần cân nhắc để hân ảnh một cách đúng din dư luận xã hội, có mức thuyết phục d moi người din

tin tưởng vào chính sách pháp luật đúng đắn của Đăng và Nhà nước tel’

Việc áp dụng các tinh Hết ting nặng để xir phạt nghiêm khắc hơn đối với người phạm tơ, dim bảo hình phat phù hợp với mite độ nguy hiểm của tội phạm, đã mmức cuống chế a8 giáo đục cã tạo người phu tội rở thành người có ích cho xã

Hồi là góp phần bảo vệ cơng Thấp qe ga

* Êngiĩa phịng ngừa ti pharm

Việc áp dang các tinh tt tăng năng TNHS đúng đến cơn có ý nghĩa thể iện tinh nghiêm minh của chính sách hình sự hình phat, từ đó, người pham tơi nhận thức được tơ lỗ cit minh d tích cục giáo đục cãi tao

¡ xây dung niềm tin trong xã hội đổi với hệ thông te

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

Vile áp ding các tinh tết ting nặng TNHS đúng din còn dim bảo tinh rinđã, gáo đục chung cũ hình phat Chi kt quyết nh áp đụng hin pt của Tôn ấn phù hợp với tn chất mức đô nguy hiểm cũa tô phạm được thụ hiện nhân thân "người phe tôi cc nh HỆ ting năng, gầm nhe TNHS thi mối thuyét phục đượcde công lý được thực thí. Đặc tiệt, khícơng dân về sự cơng bằng của pháp luật,

tổ tiêu tối phạm có mức đồ nguy hiểm cao hơn, nhân thân người pham tối cổ

sục.. th tất nhiên hình phạt được quyết Ảnh áp dụng nghiêm khắc hơn Có như Hình phat mới có tink thuyết phục, rin de, khơi dây sự tự giác tơn trong pháp luật rong nhân dân, khơi diy tính ích cục cũa người dân không chỉ không phạm tốisé cịn th cục góp phân phịng chống tối phạm,

1.2. Phân loại các tỉnh tit tăng nặng trách nhiệm hình mự

Vie phân osi các ảnh bất tổng nặng TNHS cần cử vào những nội dung sau * Phân loại căn cử vào ý nghĩa pháp tỷ của các tình tất tăng ning TNHS Căn cử vio tiêu chỉ này, tinh tit ting năng TNHS được phân los thin tinh tất tăng nặng TNHS định tối, tín tất ting năng TNHS đính khung, tình tất tăng năng TNHS ching,

- Tink tết ting năng định tối có thể hidw là tnh tất lâm thay đổi tính chất

"nguy hiểm cho xã hội của ơi pham theo hướng ting lên một cách ding kỄ, khác iật với tội pham khác cùng tinh chit. Mặc đủ cùng mét loại tối có ban chất nh nhan ưng cần thit phải ách thành các đều luật và tối danh khác nhau bai yêu tổ đặc

tiệt cân pháp luật bảo vệ trong đó 16

= Tình tt tăng năng din khung được hiểu là tinh tất lâm tăng tỉnh chất, nie đồ nguy hiểm cho xã hội của tôi phạm một cách đáng kỄ nhưng vẫn trong cũng một khang hình phạt. TNHS đối với những trường hợp này cũng cao hơn thể hiện ở chỗ ti được quy ảnh & khủng cao hơn đối với ch tải của khung hình phat cơ bản, Theo TS. Pham Mạnh Hùng cho rằng, “tinh rất định khung bình phat à tink tt donhà lam luật quy đính trong các khoản giảm nhẹ hoặc ting ning của đều luật cụ

1ó. Đặng Xuân Đảo 2016), Cứ sh tắt wing nững nicer lành sự mong ude lòn su Tứt Năm, Tin

ăn Đạc Tuất học, Viên Nguôn cu Nhà ước và Phap tật, 23

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

thi, dang đ xác dinh truờng hop phạm tơi cụ thé nào do cĩ thuộc trường hợp được qguy đính ở kang hình phat ting năng hoặc khung hình phạt giảm nhe của cin tối em đĩ khơng? Theo quy định của pháp luật hình mr hiện hành thi nhồng tinh tắt đã là yêu tơ định tơi hoặc ảnh khung hình phạt thì khơng được coi là nh tét ting

năng trách nhiện bình sự kh quyết đạ hình phạt đốt với người phạm tốt”

"nguy hiển cho xã hội cise tơi phạm ting lên ð mute độ nhỗ hơn so với tinh tất định.tối và tinh tết dinh khung làm ting năng TNHS đối với người phạm tộ rong mộtkhung hình phat cu thể cia mốt tối phạm cụ thé. Tình tất ting ning TNHS gĩp shin nhằm dim bảo cá thể hĩa hành phạt được chính xác. Tuy nhiễn, cần phấ hưu ý,

các loi tình tit tầng nặng TNHS này loa trừ nhau trong việc áp đụng theo thứ hr‘ws liên tinh tất ting năng TNHS dinh tơ, tinh Hét ting ning định khung và tinh ấttăng năng TNHS chung

Việc phân loại này tạo điều kiên thuận lợi rong việc nghién cửu các nh ất tăng năng TNHS; gĩp phân xác dinh tiêu chi xây dụng BLHS trong xác dich dâu hiểu cơ bản của ti phạm, dấu hiệu đảnh khung hình phạt tổng ning v tinh tiầt tăng năng hình phat chung km theo ch tải tương ứng Việc phin los the tiêu chỉ này cũng giúp cho người cĩ thim quyển rong áp dụng quy ảnh “Các tì hết đã ioe Bộ luật này guy nh là dẫn hiệu ih tội hộc nh Kinng lành phat tì khơng

ioe cơilà tình tết tăng ning"

* Phân loạt căn cử vào tính chất cũa tình tất ting ning TNHS

Các tính tất ting năng TNHS đều thể hiện việc lâm ting tinh nguy hiểm cho xã hội của tối phạm và làm ting yêu cầu cưỡng chế trong giáo đục c tao ngời pham tơi Tuy nhiên các tỉnh tiết ting năng TNHS lại cĩ mykhác nhieu về tính chất Chính vi vậy, căn cử vào tinh chất oie tỉnh tt ting năng TNHS, được phân loại thành tình tết ting năng TNHS thuộc khách thể ce tội pham, thuốc mất khách,

17 hum Minh Hùng C016) “Mộ số vin đồ v nhận tức vi ip ng cic ta tế tingningwichaluim hàn sợ! ‘ap Fos hoc Kumasi s6 20016 12

18: Qac hội C019), 8 de Hic khoăn 3 Bika 52.

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

quan của tôi phạm, tinh tết tăng năng TNHS thuộc mặt chủ quan của tối phạm; tĩnh ấttăng năng TNHS thuộc chỗ thể cũ tối phạm,

- Tình tết tăng năng TNS thuốc về khách thé cũa tội pha. Khách thể côn

tối phạm là các quan hệ xã hồ, quyền và loi ích hop pháp của cá nhân tổ chúc được php luật hình sợ bảo về nhưng bị hành vi pham tôi xém hai đến Cấn cứ vào các quan hệ xã hôi bị tôi phạm xâm hạ đến cỏ thé sắc đính được hin vi nguy hiểm,

hi căn cứ vào cho xã hội din đâu dé xác din mức đồ TNHS, Tuy thiên, không thé

Xhách thể của tôi phem để xác dinh múc độ TNHS cụ thé ci người phạm tôi Bồi Iẽ, các bộ phần câu thành khách thé của tội pham cũng có ảnh hưởng dén mức 46 TNHS của nguời phạm tối khác nhau Đặc biệt trong bộ phận của khách thể tôi phạm, đố tượng tác động của tội phạm là một trong các căn cử tăng ning TNHS

của người pham tối?

- Tình tết tăng năng TNHS tbe mat khách quan của tối phan. Mặt khách

bên ngoài của tối pham bao gém những đấu hiệu của tôi quan của ti phạm là

pham dt

"nguy hiển cho xã héi, mỗi quan hé giữa hành vi và hậu quả, các dầu hiệu thể hiện ôi thực hiện hành vi phạm t3i nô gin liễn với công cụ phương tiên, phương pháp,thủ đoạn pham tôi, thời gian và hồn cảnh phạm tơi Những dẫu hiệu này ảnh hung

a bên ngoài thể giới khách quan như là hành vi nguy hiểm, hậu quả

din TNHS của người thục biện hành ví nguy biém cho xã hội

Các inh tốt thuộc về mặt khách quan là những tinh tết thuộc về các dấuTiêu bên ngoờ cô tối phem (mất khách quan của tối phan), mã rong vụ đn nêu có

vi nguy hiểm với ý nghĩa là dấu hiệu đính tơi được quy đính trong tất cả các CTTP. Diu hiệu hậu qui gây ra cho xã hội khống mang tính chất bất buộc trong tt cã cácCTTP, chỉ bit buộc adi với những tối phạm có cấu thành vật chất Tuy nhiên, việc xácđánh dẫu hiệu hậu quả có ý ng]ĩa rất lớn. Nó là u tổ cơ bản xác đính tinh chất và

19. Tần Vấn Hou 2012), Tp nất eng nộng ong hú hse Pde an, Luận vin tt nghp, Tường Đạihọc Lait He 35

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

uức đồ gây nguy hei cho xã hội của ti pham. Trong cơng hồn cảnh pham tối giốngshu nhhơng hậu quả cảng lớn trừ tương ting mite đô và tinh chất gây nguy ha chơ xã hội cảng tăng và do đồ, hình phạt cing phi nghiêm khắc. Có thể thấy hành vi ham tơi và hêu quả xây ra phải có mối quan hệ nhân - quả với nha Cịn khơng thi hậu quả đó khơng phải la do hành vi nguy hiém cho xã hội gây ra và như thể, rong

shabu trường hợp, nêu hậu quả là dâu hiệu ảnh tơi thủ sẽ khơng có tối pham xây ro.

Nhờ vậy, dẫu hiểu hậu quả có thé được nữ ding là dấu hiệu tăng năng TNHS, ma phổ biến nhất được sở đụng là nh tết tăng năng TNHS ảnh khung Ngồi ra trong mất khách quan cơa CTTP cịn có các dẫu hiệu khác nin phươngthức thục hiện tội phạm, cổng cụ phương tiên thực hiện tội phạm, thời gian, dia im, hồn cảnh pham tơi... Trong nhiễu CTTP, các dẫu hiệu này tay không phã là dâu hiệu dinh ti, khơng phải la đấu hiệu tăng năng TNHS đính ti, nhưng ei đồng vai to là các tình tt tầng năng TNH định khung và tinh tét ting ning TNHS chung như hinh hang dé tio thoát xúi giue người đưới 18 tui phạm tối, có hành đơng xão quyệt hung hin shim trén tránh che giấu tôi phưn, ding thi đoạn xảoquyết tin ác phạm tôi hoặc thủ đoạn, phương tiên có khả năng gây nguy hại chonhiều nguời, lợi đụng hốn cảnh chiến tranh, tình trang khẩn cấp, thiên tai, dich tbệnh hoặc những khó khăn đặc biệt khác của xã hối để phạm tôi, phạm tối có tổ

chức. Ví du nhụy về tink tất tăng năng trách nhiệm hình se “il giúc người dict 18

ii phạm tôi” quý định tạ điểm ø khoản 1 Điều 52 của BLHS năm 2015 là tình tất tầng năng trách nhiệm bình sự. Trong thực tổ áp dụng tuy khơng có vướng mắc lớn, những điều luật quy định như vậy vẫn chua đây đã

hop If ra cần phat được ap đụng,

ish ũng người từ đố 16 tuổi đến dưới 18 tudi, theo quy din taikhoăn 1 Điều 12 BLHS, họ phải chiu rách nhiệm hình sự về mọi tội phạm nên không đề cấp. VỀ hành vi xii giue người đưới 16 tuổi phạm tối là vẫn đề cân phải ‘bin, cụ thể như sau:

din bé lot một 26 trường

30 Ben rộ Deak (O18), aus vin Ề cá et tngnng wich bum hàn sự quy dnt di 52 Bộ

Jt Hh 2015", Tp cd Toe nhện din, 08,6. 48

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

Theo quy đính tai khoản 2 Biéu 12 ciaBLHS nim 2015, thi đối trong pham tôi làngười từ đủ 14 tuổi nhưng chưa đủ 16 tuổi chỉ phải chứu trách nhiệm. Hình nương gói hạn 28 tơi danh, Nhưậy, người chưa đã 16 tuổi có thực hiện

ảnh vi nguy hiểm cho xã hơi mà Bộ luật hình sự quy định là tơi phạm, nhưng ngồi 38 tối danh nay thi hành vĩ cũa họ không fu thành tội phạm, Vi vậy, theo quy Ảnh ti dim o khoản 1 Điều 52 BLHS năm 2015, có thể hiễu người xi giục người đưới 16 tod thục hiện hành vĩ pham các tối ngồi 28 tơi danh heo quy & nh tạ khoản 2 Điều 12 củaBLHS năm 2015, kể cả đối với trở em dưới 14 tui thực hiện bit kỳ" "hành và nguy biém cho xã hội nào thị cũng khôn g bị áp dụng tỉnh tt tăng năng này, và đổi tượng họ mii gục không ph. ai là chủ thể của tội phạm. Qua phân tích nh tiên, có thể thiy cả

khoăn 1 Biéu 52 của BLHS năm 2015 côn bổ lot đối tượng phổi chiu tinh tt tăng,

năng trách nhiệm hình se“xi gu ted em thục hiện hành vi phạm tội ít nghiêm

trọng ”Ì, Trong khi đó, xét về tính chất nghiêm trọng thì đối tượng là trẻ em bị xứ.

give thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật nối chung và các hành vi phạm tội nối

tiêng số ảnh hưởng nghiêm trọng đến phát tiễn tam , ãnh lý của các em, din dit các im nkhoản 1 Điều 48 Bồ luật hình synăm 1999 và điểm o

em theo mới lỗi xâu, khó khắc phục

Do vậy, đổ xử lý iệtđể và thông nhất các hành và xúi give nguồi đướl6 tuổi than giecác hành ví phạm tội, phục và tốt nhiệm vụ đầu ranh phòng, , chéng éi pham, cần sin đổi điểm ø khoản 1 Điều 52 BLHS năm 2015 theo hướng “Kui give "người dưới 18 tuổi thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã được quy đính trong

BLHSTM sẽ diy đã hơn và phù họp với khái niện tôi pham quy nh tại Điễu, 8 của

BLHS, Cli cần người nào dé thành niên pham tội ma cơn có hành vi xt i giục người

dưới 18 tuổi thực hiện hành vi nguy hiểm cho x@ héi_ (tức là tham gia vào tôi ho da

phạn), chữ không cần người bi xú gục phi phạm tối thị người xii gue rũng bi apdung tình tất tăng nặng nay.

22. Qube hi 2019, 39 hut How sic HANG! Khoản 1 Du

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

Bộ luật Hình sơ năm 1999 và BLHS năm 2015 thì tỉnh tết này vẫn là nh. ất nh khung đốt với các tôi trên song nd được bổ sung là một tinh tt ting năng TES khi quyét dinh bình phat đổi với các tơ khác, Nhin chung các dẫu hiệuthuộc mặt khách quan tối pham có ảnh hưởng rất lớn trong q tình định tơi danh: và quyết Ảnh hình phat đối với người phạm tối

- Tinh hết ng năng TNE thúc về chi

Chỗ thể của tội phạm là người đã thục hiện hành vi nguy hiểm cho xã hồi được quy ảnh trong BLHS và đã đều tiên chiu TNHS. Nhõng tinh tit thuộc véhân thân người phạm tô là những tỉnh tất phân ánh những đặc diém, đặc tính xã Hồi khác nhau cia mốt con người cụ thé với hơ cách là chủ thể của tội phạm mà những đặc đẫm, đặc tinh này có ảnh hung nhất định din hành vi pham tội và khã năng giáo dục cdi tạo người phạm tối. Điễu này hồn tồn đúng với quan đểm cơn Mic khš nối về bản chit của con người. “Bản chit con người khơng phi là cái tin,

"người là tổng hịa những mốt quan hệ xã hô 2). Các đặc điểm thuộc về nhân thin

"người pham tội có ảnh hướng lớn đối với việc phân hóa TNHS và c thể hóa hình. ghạt đổi với người phạm tơi. Đối với các tinh tit tăng năng TNHS thuộc về nhân.thin người phạm tôi không nhõng lâm cho hành vĩ pham tôi công trở lên nguy hiểm hơn mà cả vide hiện hữu các tính it đó thi người phạm tơi cần bị áp dụng hình phạt "nghiêm khắc hơn để dim bio giáo đục cdi tạo họ. Các tinh tất này thường là: Pham tối co tinh chit chuyên nghiệp, pham tôi nhiễ lần tá phạm, tả phạm nguy hiểm,

- Tinh tết tăng năng TNHS thuốc vé mặt chỉ quan của t6iphaan

ác nh gtthuc vỗ hương đặn chủ quơ là những i it phân kh«qu tỉnh hoạt động, diễn in tâm lý bên rong của chủ thể thục hiện hành vt phạm,tối (ait chủ quan của tôi pham), đông thôi làm cho hành vi phạm tội cũng trở lênguy hiển hơn sơ với các trường hop thơng thường khác ma khơng có những tinh t này, Mat chỗ quan của tối pham là host động din tiễn tâm lý bên trong côn

33, opt Trấn Việt, "Nhân thần ngôi pom tội - Một căn cử cần c nhắc a quyt in hà nh, Tap

‘hdd sát số 10013 62 22.

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

đồng cơ mục dich phạm tôi... Trong 4618 đợc phân ánh rong tất cả các CTP vi là dâu hiệu Ảnh tố, Bên canh u tổ lối cịn có các u tổ khác như động cơ, mục dich phan tôi. Đồng cơ mục dichkhông phi là âu hiệu bit buộc rong CTTP mà nó có thể xuất hiện ở một số tối pham cơ thổ, có thi với hơ cách dẫu hiệu din

tăng nặng TNHS định khung hoặc là tình tt tingnăng TNHS chung nh, pham tôi vi động cơ để hin, và mục dich mei đâm, cổ nh.

tơi, có thé là với từ cách tinh tị

thục hiện tối phạm dén cũng... Thông thường các yêu tổ thuộc mất khách quan iđược cử dụng làm tinh tất ting năng TNHS định khung ma chủ yêu là inh Bắt tăngnăng TNHS chung

1.3. Vai ts cđa tình tết tăng nặng trách nhiệm hình sự

- Trong các điễu luật quy đính v tơi phạm, các nhà lâm luật nước ta đầu

cgay ảnh các khung hình phạt khác nhau và trong mỗi khung hình phạt đều quy nh se hình phạt tối thiễu và mức hình phat tối da taj theo tính chất và mức đồ nguy. hiểm cho xã hội của hành vi phạm tôi tương ứng Do vậy, khi xem xét đồ bị cáo có nhiều inh tt tăng năng Tịa án cing không đoợc xử phat cao hom mức cao nhất của khung bình phạt đó, Điễu này thể hiện ngun tắc nhân đạo, nguyênsc công

‘bing côn pháp luật Việt Nam, tránh nợ bất lợi có thi áp dụng đốt với bi cáo đồng thời cũng thể hiện rõ là những tính tất này chỉ lâm thay đổi mite độ ch không làm thay đổi tính chất của tội phạm do người đó thc hiên Đây là đểm khá: biết zo với các tinh tt giảm nhe TNHS

Vide xem xét cân nhấc đỀ áp dạng chỉnh xác các tinh tất ting nặng THỂ trong vụ án hình nự cụ thé và đối với mỗi nguội phem tơi cụ thể chính là dim bio sự phù hợp giữa múc đồ nguy hiểm cho xã hồi ci hin vi phạm tối so với mức Hình phạt của khung hình phat tương ứng được quy định tei Điều luật cụ thé côn Phan các téi pham BLHS, đẳng thời con phù hợp với các yêu tổ khác nlur địa điểm,pham tối hồn cảnh phạm tơi, thời gian phạm tôi, không gian phạm tôi, công oupham tội, phương tiện pham tôi, phương pháp phạm tôi, tinh chất của hành vì pham,tơi, hậu quả của hành vi phạm tội và, nhận thân người pham tội nữa,

</div>Trang 27<div class="page_container" data-page="27">

- hi xem xét, cân nhắc để áp dang chính xác các tình tết ting năng TNHS

Tiên quan din mét người phạm tố nào dé trong vụ án có đồng pham, thi Tịa án chỉ được pháp áp dạng các tinh tt tăng năng TNHS ấy đối với riêng bản thin nguồi nay, citing được áp dang đổi với thơng ng đẳng pham khác. Ví dự ĐỂ Vân A, Trin V ăn B và Dương Quang C là những người đẳng phạm trong tội cuống đoạt tải sin, nhưng chỉ riêng C phạm tơi có tinh tiết ting ning “phạm tôi cổ tinh chất chuyên nghiệp" và tinh tất tăng năng này lai được luật quy đính là yêu tổ Ảnh hung hình phat ing ning ti đểm b khoản 2 Điễu 170 BLHS nim 2015, con Ava B pham tối khơng có tỉnh tất ting năng nay Như vậy. trong trường hop đã nêu Duong QuangC sổ bi áp dụng múc hình phạt nghiên khắc hon đoợc quy dinh tai Xhoản 2 Điều 170, còn Đố Vin A và Trin Vin B do khơng có tỉnh tét ting năng THES trên nên được áp đụng quy dinh tạ khoản | Điều 170 BLHS năm 2015

- Việc xem xét cân nhắc đỀ áp ding chỉnh xác “các tinh tt ting năng TTNHS trong vụ án hình nr chính là biểu hiện sự ôn trong của các cơ quan te pháp Hình sự đốt với các nguyên tắc tin bổ cơa luật hình my Việt Nam (nh ngun tắc phip chỗ, nguyên tắc tình đẳng trước luật hình sự nguyên t công minh.) trong,thục tiẾn áp dung pháp luật hình sự nói chung, cũng như của Tờ

ngun tắc quyết dinh hình phạt nói tiếng (như ngun tắc cá thể hóa hình phet) trong thực tn xét nói riêng"

án đối với các

- Trong thục tin xét xữ chỉ cổ một sổ tịnh tt tăng năng TNHS chỉ có ý

"nghĩa áp dụng đối với một hoặc mét sổ hành vi phạm tột hoặc đổi với mét 56 người pham tôi chữ không thể áp dạng đối với tất cả các tộ phạm hoặc đối với tit cả người phạm tội. Ví đọ, các tinh tiết tăng năng TNHS như pham tột có 18 chức (điểm a khoản 1 Điều 52 BLHS), lợi ding chúc vụ quyền hạn để phạm tôi (đêm ¢ khodn 1 Điều 52 BLHS), phan tơi có tinh chit côn đồ (đễm d khoản 1 Điều 52 BLES), hen tối và đông cơ để hàn (đẫm đ khoản 1 Điều 52 BLHS năm 2015), cổ tinh thục iện tdi pham đến cùng (dim e khoản 1 Điều 52 BLHS năm 2013)... chỉ áp ding đổ với tố cổ ý; cũ gục nguời dưới 18 tỗi pham tôi iim 0 khoản 1 Điều 52 BLES)

chi áp dụng đối vớ người từ đã 18 tudi tr ten

</div>Trang 28<div class="page_container" data-page="28">

đang nổi dong khác nhau vi th, theo chúng tôi, mie độ ting năng TNHS cđa nó cũng khác nhu trong việc quyét din bình phạt đối với mỗi tội pham và ở mỗi tình ất tì ý ngiĩa ting ning TNHS cũng khác nhau khi nó được xem xét và áp đụng Với hành vi phạn tội khác nhau hoặc với người phạm tôi khác nhan.

- ĐỂ áp dung tinh tết tăng năng TNHŠ trong vụ án có đồng pham thi Toa

án chỉ áp đụng các tình tit ting năng TNHS ấy đi với riêng bản thân người có nh ất Ấy chữ không được áp dụng đổi với những người đẳng phạm khác. Nếu rong vụ đá người phạm tối vin có đồng thời cảnh tt ting năng tình tt glam nhẹ TNHS,

Tịa án phai định giá khách quan tùng tinh tit không được thién lệch nghiéng vétiên nào dim bảo bin án được đơa ra công bing khách quan

- Khi xem xét giã quyét vụ án hình sự Tòa án cần phân iệt tinh HẾt ting

năng TNHS nào là tinh tất inh tối, là tinh tất Ảnh khung hay tink tất ting năng TNHS chung xác ảnh được n

Ngoài ra, đỄ giải quyết đúng đến mét vụ án hình sự, các cơ quan tin hành tổ ting quan hệ giữa chúng trong một vụ án hình sự

cần xác ảnh õ tội danh, khung hành phat và các tinh Ht ting năng và tình tất giảm,nhe TNHS trong q tình dink tơi cũng như lượng hình đối với người phạm tơi

- Trong quả hình giã quyết vẫn để TNHS của người phan tơ, Tịa án cần

nhân biệt tinh tt ting ning TNHS nào là tinh Ht định tôi Tà nh tt định khung hay inh tết ting ning TNHS chung cũng như thấy được mỗi liên hệ chit chế hữu, co giữa chúng với shau trong một vụ án hình sự Mit khác, để giải quyết ding din một va án hình sự các cơ quan tr pháp hình aw có thậm quyển phải xác định rõ tơi danh, khung bình phạt và các tình tết tăng năng (và tinh tiét giảm nhẹ TNHS). BaIos tinh

nh lượng hình đốt với người phạm tối

"Nhờ vấy, đối với mốt vụ án hình nự cụ thé, chỉ su lửi xác Ảnh được fink ất Ảnh ti mới xác định được tình tắt nh khung Ngược Ie, tình tất dink khung có tác dụng trở lạ với nh tết ảnh tội vì no là căn cử đỄ đánh giá mức độ nguy hiểm cia hành và phạm tôi một cách cụ thé và tổ ràng hơn Sau khí đã xắc ảnh tơi

</div>Trang 29<div class="page_container" data-page="29">

danh và khung hình phạt cu thé mới có cơ sở df xem xét các tinh tất ting năng (và tinh tất giảm nhẹ TNHS). Do đá, việc xem xit hành vi phem tôi với các nh tất ting ning (công với tinh tt giim nhẹ TNHS) là theo táo (bude) cu thể hóa tiếp theo ki đánh giá mức đô nguy hiểm hành vi pham tôi từ đ lâm sáng tơ tính chất

Tịa dn phấi xác dinh được tôi danh mới xác định din khung áp dụng từ đổ mới xem xất din các inh tất tăng năng, giảm nhe TNHS để giúp cho Toe án đưa

xa phán quyết chính xác”,

14. Khái quất lịch sử quy định về các tình tết tăng nặng trích nhiệm. hình sự trong pháp hật hình sự Việt Nam từ sau Cách mạng tháng 1945 đến trước khi BG hạt Hình sự 2015 có hiệu lục

141. Giai đoạn từ sam Cách mang tháng 8 năm 1945 dén trrớc ải bam tật Hình sự Việt Nam năm 1985

Đây là giả đoạn đều xây dung nén méngPLHS của Nhà nước Việt Nam. Ở gsi đoạn này hệ thống pháp luật hình sợ Việt Nem đang trong qué tỉnh đ những bước đ lập pháp đầu tién thể hiện te tưởng mới, nôn bên canh việc xóa bỏ mét bổ hân các đạo luật hình sự thơi kỹ thục din phong kién mang tính tra đẹp nhân qguyễn của công dân thuộc dia, Nhà nước ta vẫn tem thỏi giữ lại mốt số đạo luật Hình sự vẫn cịn ý nghĩa trong thời kỹ này, Nine

- Quy định Sắc lãnh sổ 47 ngày 10/10/1945 do Chỗ tích Hồ Chí Minh ký về

việc tam thin áp dung các đạo luật din id nào chúng ta có thé ban hành bộ luật hấp của dit nước

ngiy 2/8/1948 xử lý nghiêm khắc những người pham tôi gián điệp, phan tôi phản bi Tổ quốc, Sắc nh số 200-SL ngày 8/7/1948, Sic lệnh số 168-SL ngày 14/4/1948 về tối định bạc, trong đó quy định những người nào đánh bạc hay dự vào cắc cuộc

24, Bp Tin Ve, “Bin về thhvdễttng ning wong vie ci ĐỂ bộ wich mma hàn sự vi hàn nhịn, Tp

</div>Trang 30<div class="page_container" data-page="30">

22/5/1950, Sắc lãnh số 106.EL ngày 15/6/1950, Điễu lệ tạm thời số 184-TTg ngày 1417/1953 trồng ti nghiêm khắc những người đảo nhiệm, không tuân linh lâm nghĩa vụ kháng chiễn, ngiễa vụ quân sự ngiĩa vụ din công Sắc lệnh số 133-SL ngày 20/1/1953 trùng ti những tội phạm đến an toàn nhà nước, đối nối và đối "ngoai Sắc lệnh này đã

gian bản made, quy ảnh 12 tối pham cu thé, đ ra nguyên tắc xử lý, áp dụng các tình tt ting năng TNHS có tinh chất phân hóa cia Nhà nước, mé sau này các BLHS nim 1985, 1999 dic thừa

- "Pháp lệnh tring tri các tôi phin cách mạng” (ngày 30/10/1967) ra đời

đánh dẫu sự hoàn thiện ban đều pháp luật binh sự Việt Nam và các tinh tét tăngnăng TNHS, sau đó din "Pháp lệnh rùng tii các tôi xăm phạm tài sin XHCN",“Pháp lệnh tring ti các tổ xâm phạm tải sin nông của cổng din’ (ngày

- ĐỂ chính thức hóa vide chim đút áp dụng luật 18 của chế độ cũ, các tin

ất ting năng TNHS cũng có sự thay đề: Cơng vin số 38/NCPL ngày 16/01/1976của Tòa án nhân din tối cao (nim 1976) thi tỉnh tất ting năng được phân thành 3

nhóm ””- Những tinh tiết tăng năng thuộc về phương diện khách quan của tối pham.

Những tinh tiết ting năng thuộc nhân thân người pham tội và những tinh HẾt tingnăng thuộc phương điện chủ quan của tôi phe

Tôm lạ, gry từ ngày đều dụng nước Đăng và Nhà nước ta đã xác din được vai trò tâm quan trọng của các tinh tt ting năng TNHS trong việc quyết nh Hình phạt Tuy nhiên, trong thời kỳ này chưa có văn bin nào quy dinh riing vé cáctinh tết ting ning TNH, mà nó được quy dinh ở nhiễu văn bản quy phạm pháp Tuật hình sự đơn hành, nên dẫn tới khó khán trong việc thống nhất áp dung pháp lý nghiên th những ngài phạm egies

25, Cham phd (1940), SẼ loi sổ 186 sĩ mgt 038/841 Wd

“3i phem i pend Tổ que, BANG

36 Viên Kam stain in ôi cao 2018), áo cáo mde sổ dg vi plum php Ine di pi liên rong cổngde gad pd cn ự cece co quid hand ng. Cang tang tn Viên Km st nhân đmtơi co,

27, Toe ín nhân din i eno (1916), Cổng vấn sổ 3NCPD ngặt 1601/1976 vỗ tng tte nbn vn chong

tna ng dng inn, a Nội

</div>Trang 31<div class="page_container" data-page="31">

luật Các quy dink về các tình tết tăng năng TNHS ngày cảng được hoàn thiện hơn, cq các hơi kỹ cơa ích sử

1⁄42. Giai đoạn từ khi Bộ luật Hình sự 1985 có hiện lục đến trước lãi ban hành Bộ luật Hình sự năm 1999

Bộ luật Hình sơ năm 1985 ra đơi trong hồn cảnh đất nước đã thống nhất, cd nước đ lồn xây dựng chủ nghĩa xã hội Truớc tình bình do, đi hồi chủng ta phi có mốt BLHS hồn chỉnh để đáp ứng được yêu cầu của nhiệm vụ cách mang mới: "D6 là xay dung chủ ngiấa xã hội và bio vé vũng chắc Tổ quốc Việt Nam xã hồichủ ng.

chung công như quy dinh về các nguyên tắc xử lý người chua thành niên phạm tối nổi riêng tử khi Cách mang tháng Tém thành công cho đấn trước kh ben hành, BLHS năm 1985, cho thấy Các vấn bản pháp luật hành sợ do chính quyền cáchmạng ban hành trước dé thường chi la nhõng văn bản riêng é, quy đính một nhóm

°® Thục tiễn của cơng tác xây dụng và áp dụng pháp luật hình sự nói

tối hoặc trong một nh vực cụ thể nào đồ

"Ngày 27/6/1985, BLHS năm 1985 đã được Quốc hối nước Cơng hịa xã hồichủ nghĩa Việt Nam, tử Igy hop thơ 9 Quốc hội khỏa VI chỉnh thúc thông qua Trong quá tình sửa đổ, bỗ sung BLHS Việt Nam năm 1985 vào các năm 1989, 1991, 1992, 1997, BLHS Việt Nam sử dụng một số tỉnh tất ting nặng TNHS của los tơ hiện có, hoặc chuyển hóa một số tinh tt ting ning TNHS chung làm tình tit tăng ning TNHS của các tôi được sửa đỗ, bổ sung nh tôi tham 6 Hi sin xã hồi chủ nghĩa quy dinh tei Điều 133, trong BLHS Việt Nam nim 1985 có năn tink tất tăng năng TNHS định khung với ha king hình phat ting năng, din ki ie đổ, bổ sung năm 1997, tối phạm này có mười ha tình tết ting năng TNHS định khung với

bo khung hình phạt ting năng”

Tinh tt ting năng TNHS chung được goi tin là tinh tt ting năng đượcquy định tei khoản 1 Điều 39 BLHS Việt Nam năm 1985 bao gồm: Phạm tội có tổchức, mit giue người chưa thành niên phạm tơi; Lợi dụng hồn cảnh chiến tranh,

29. Qubc hii (1985), 39 hu Hồ si Ha Nột

</div>Trang 32<div class="page_container" data-page="32">

tối ong thời gian chấp hành hình phat, Ding thủ đoạn xão quyệt tin ác trong tài nem tối hoặc thủ đoạn có ki năng gây nguy ha cho nhiễu người, Pham tơi đối với tế em, phụ nữ có the, người giả, người ở trong tình trạng khơng thé tự vệ được hoặc đối với người lệ thuộc mảnh về mặt vật chit, công tác hay các mặt khác, Phạm tội vĩ đồng cơ dé hin, cổ tin thục hiện tôi pham đến cùng: Pham tôi gây hie qua nghiêm,

lần tả phạm, tá pham nguy

những hành đông xảo quyết, hung hin nhằm trén tránh, che giấu ôi phan”

"Nhờ vậy, một số inh tết ing năng TNHS chung đã đoợc Losi b6 như. ảnh trọng, Pham tôi nhi Sau khi phem tơi đã có

hướng trục tiếp din cuộc kháng chiên chống Mj cứu nước, đăng tà sẵn phạm tôi để ‘inh đoanh, bóc lột, đầu cơ, có móc ngoặc, phạm tối vi động cơ hưởng lạc, thỏ đoạn. sham tôi táo bạo, bi di, Đặc baat

tha hep. Điều này xuất ph từ tình hình thục tổ như cơng cuốc kháng chién chống "Mỹ di hoàn thành thống nhất đất nước, xuất phát tir vige mở réng din chủ nâng cao dân t và bảo vệ quyền cơn người... Việc khái quất hồ, thu hep pham vi này là cầnthiết vin bảo dim hiéu quả công tc đu tranh phông chẳng pháp hit, giáo duc, cảitao người phạm ti cũng như nh hình thục té và mục dich oa TNHS và hành phạt

Tơm lạ, BLHS năm 1985 quy dinh vé tình tết ng năng TNHS thật neacông cụ sic bén của Nhà nước tạ

chế đồ xã hội chủ ght, bêo về ode quyền loi ích hợp pháp cũa tổ chúc, cơng din, ching mi hành vi phe tối giáo đục moi người dân ý thức tôn rong và tuân theo

bão vệ những thành quả của cách meng bảo về

pháp luật Lin đều tiên, ở nước ta đã có quy định 16 răng, đây đủ về tinh tat tingnăng TNHS lim cơ sở pháp lý diy đủ không tin man khi áp đụng tinh it tổng năng TES; quy định một hệ thống tỉnh Hét ting năng TNHS tương đối day đã và hồn chảnh, thể hiện chính séch hình sự nhân đạo, chính sách đâu tranh và phơng chống, tối phạm cin Đăng và Nha nước ta. Đó là chính sich rùng ti kết hợp với khoan hỏng, giáo duc kết hợp với trùng bị, rồng ti bọn chủ mưu, cầm đều, phạm tối shhiều lân, pham tôi gây hâu quả nghiêm trong, bọn thối hóa, bién chất, khoan hẳng.

30. Qube hội (1989), 30 ớt Ha, Ha Nột

</div>Trang 33<div class="page_container" data-page="33">

đối với những nguôi lần đều iên phạm tô không nghiém trong thật thả hỗi c, hy

nguyên khắc phục hấu quả, lập công chuộc tổi`L

1⁄41. Giai đoạn từ khi Bộ luật Hình sự 1999 có hiện lục đến trước lãi bam hành Bộ luật Hình sự 2015

Theo quy định tạ khoản 1 Điều 4$ BLHS năm 1999, chỉ các tinh Ht sau đây mới là tình tết tăng năng TNHS: 1) Pham tối có tổ chúc, 2) Phạm tối có tính.

chất chuyên nghiệp, 3) Loi dung chức vụ quyền hạn để phạm tơi 4) Phạm tơi có tính chất cơn đổ, 5) Phạm tôi vi đông cơ đề hồn, 6) Cổ tình thục hiện tối phạm dn cùng 7) Pham tối nhiều lần, tả hạn, tá phạm nguy tiễn, 8) Pham tội đối với rẻ san, phụ nữ có thú, người giả, người ð trong inh rạng không thé tự vệ được Hoặc đối vớ ngờ 1 thuậc minh vi mặt vật chất tinh thin, công tác hoặc các mặt khác, 9) Xâm phạn tii sin của Nhà nước, 10) Pham tội gây hậu quả nghiêm trọng rt"nghiêm trong hoặc đặc tiệt nghiêm trọng, 11) Lợi dung hoàn cảnh chiến tranh tinh trạng khẩn cắp, thiên tá, dich bệnh hoặc những khó khẩn đặc iệt khác của xã hộ để pham tôi, 12) Dùng thủ đoan xảo quyét, tàn ác pham tơi hoặc thủ đoạn, phương tiện cókhả năng giy nguy hei cho nhiều người, 13) Xi give người chữa thành niên pham

tội, 14) Có hành động xảo quyét, hung hin shim trén tránh, che giầu tội pham”?

(Nh viy, các nh tt ting nặng TNHS quy nh ti khoăn 1 Điễu 48 BLHSnăm 1999 bao gầm 14 (mười bắn) nh tết, sắp xếp theo thứ tự tra đến o trong Khoản 1. Việc sắp xắp thứ tơ các tinh tất ting năng TNHS không phii theo tinh chất quan trong tính chất nghiêm trong ít hey nhiều cia chúng ma cần cử vào sơ Khác nhau về chất (nội dung) giữa các tình tất đó với nhau trong hệ thing dan mie các nh tất. Mặc dù vậy, dua vào đặc điễm chung và nối dừng của các nh tt tăng năng TNHS, có thể chía các nh tất quy dink ti khoản 1 Điễo 48 Bộ luật này thành ba nhóm như sau: () Nhóm thứ nhất là các tinh tất thuộc về phương điện Khách quan, (i) Nhâm thứ ha là các tinh tết thuộc về phương diện chủ quan, Gi)Thám thứ ba là các nh tốt thuộc về nhân thin nguời pham ti Tuy nhiên, đủ phân

5, hy Bá Hai ibgohd sơ cá haha xì gan." TH

hái sát số 42017. 35

35 Quốc hội 1999), 34 ue os, Ha Nột

</div>Trang 34<div class="page_container" data-page="34">

vi bản chất chúng đều là những tinh bất làn thay đỗi múc 46 nguy hiểm cho xã hồi của hành vi phạm tôi và nhân thân người phạm tối đó theo hướng nguy hiễm hơn, đẳng tha là một trong những cần cử dé Tịa án quyết định hình phạt đối với người pham tối theo hướng nghiêm khắc hơn, áp dang mức hành phạt cao hơn, cơng nhIni có vai rd gói hen pham vi TNHS trong phạm vi một khang hình phạt nêu rongva ẩn hình nự có các tinh tiết đó.

Bên cạnh đổ, trong giai đoạn xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã Hồi chủ nghĩa hiên nay, qua nghién cứu một sổ nội dung cũa các tinh tt tăng năng TNHS trong BLHS năm 1999 cịn có một sổ quy ảnh cén hoàn thiện gầm

Thử nhất, trong BLHS còn thiểu một sổ ảnh ngĩa pháp lý nh thể náo là tình tit Ảnh tối tình tt Ảnh khung tình tất tăng ning (và tinh Hắt giảm nhe) TNHS để làm cơ sở pháp lý giúp cho các cơ quan hr pháp hình sự và Tịa án phân tiệt cơng như áp dụng chính xác chúng trong thực tifa xát xử

Thứ ha, công tong BLES, việc st dung các thuật ngữ trong các tình tắt giảm nhẹ và ting ning TNHS còn chưa thẳng nhất với nhau. Cụ thé, ta khoản 3 Điều 46 ding thuật ngữ "dấu hiệu”, con khoán 2 Điễu 4S lạ sở dung thuật ngữ "yêu 18°, khoản 3 Điều 46 ding thuật ngữ "đnh khung" nhơng khoản 2 Điều 48 lai sở dạng thuật ngữ "ảnh khung hình phat”. Vay, nhõng thuật ngữ này có thống nhất nổi dụng với nhau hay khơng theo chúng tôi nhược điểm này cén phải được nhà lâm luật nước ta kịp thời khắc phục

Thứ ba, các cơ quan te pháp hình ar có hẫn quyền cơng cén có vin bản hướng din cụ một số tinh tt ting ning TNHS còn nhiễu cách hiểu chưa thắng nhất trong việc quy đính và áp dạng chúng trong thse tin hoặc dang được thục tiễn áp dung pháp luật hah se đặt ra chẳng hạn: trường hop mốt người "đã tế phạm nguy hiển, chưa được xóa án ích mà lạ phạm tối mới...” có bi coi là ti

phạm nguy hiển không”, "phạm tôi gây hiu quả nghiên trong, rất nghiêm trong

33 1à Căm QBDD), Các nghiền chủ chhyên Wo về phn đụng hit Hn sxe Neb Công m nhân din,

HANG, TD

</div>Trang 35<div class="page_container" data-page="35">

hoặc đặc biết nghiém trong” (điểm k khoản 1 Điều 49); “phạm tối đối với người &

trong inh rang khơng thé ty về được" (dm hkhộn 1 Điều 49) là như thể nào!

Kết hận Chương 1

Tất qua nghiên cứu ở Chương 1 đã lâm rõ một sỏ vn để lý luận về các nh. tỉng nặng TNHS như sau

Thứ nhất các nh tết tầng năng TNHS được ngiễn cửa mốt cáth cĩ hi thing Ähoa học shim làm rổ về khả niệm “Tin tết tổng năng rách nhiềm lành sự là ồn ted tae vụ ân hình sự liên gian đồn hành vĩ phạm tơt hạ nhấn thân người pham ti Tần tầng mức độ nạp tim của hành vĩ phạm tơi nhân thơn ngời phạm tối lâm tổng im ce áp đàng biện php cưỡng chễ hành nhằm giáo dục củi tro người phan tối coe quy din trong Bệ luật Hình sc nh la một trong những căn cứ để Tịa án uất inh ting ning hùhphat đối với người đ trơngpÌxam ví cỗ tt một ung inh phat’

Thứ hai, luận vin phân tính cơ sở cơn vide quy định các inh tt ting năng TNES cũng như vai tr, ý nga cite các tình tất tăng năng TNH trong việc quyết inks bình phat; đẳng thời phân loại các tinh tt tăng năng TNHS và đính giá méiquan h giữa các tinh Hết ting ning TNHS với các tình tết gầm nhe TNHS khiquyết ảnh hình phạt

Thứ ba, các quy ảnh của BLHS biện hành lá kết quả của me phân ảnh đổi sống xã hồi vấn đã được nhân thie và thể hiện trong đường lỗi, chủ trương của Đăng và chính sách hình sư của Nha nước. Sự hình thành, phát triển và hồn thiện. php luật hình sự vì vậy cũng luơn mang tính kể thừa cĩ phát triển những quy dintđã được ban hành, trong dé cổ các quy dinh về các tình tt tăng năng TNHS. Mặcdi khơng được quy định rong một vin bản luật hành me thống nhất nhưng các tinh ất ting năng TNHS di được hình thành trong các vin bản pháp luật khác nhe tir trước năm 1945 và trong thục tn thời kỹ năm 1945 đến trước năm 1985. Các tinh ất ting năng TNHS tiép tue được hồn thiện, bổ sung trong các BLHS năm 1999 đến rước khi ban hành BLHS 2015. Đây là cơ sở phép lý quan trong cho việc áp đăng pháp luật hành sr gop phần đầu tranh phơng ngừa và chống tơi phan

“3E Tem Tn Vật- Khoa Tait, Đại học Quốc gia HANG, Tp đư Nghề Lait số 092006, 12

</div>Trang 36<div class="page_container" data-page="36">

Chương 2

QUY ĐỊNH CUA BO LUAT HÌNH SỰ VIET NAM NĂM 2015 VE CÁC TINH TIẾT TANG NANG TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ"

VA THỰC TIEN ÁP DUNG TREN DIA BAN TINH YEN BAT

21 Quy định cia Be luật Hình mẹ năm 2015 về các tình tỉ trách nhiệm hình sự

Theo quy ảnh tei khoản 1 Điều 52 BLHS năm 2015 quy định các nh tắt tăng ning

tăng năng TNHS đối với người phem tối sau đầy:

Chỉ các tinh tết sau đầy mới là tinh tất tăng năng TNHS: «) Phạm tội có tổ chức, ) Phạm tối có tính chất chun nghiệp; Lợi dung chúc vụ quyền hạn dé pham tôi &) Phạm tơi có tính chit cơn đổ, @ Pham tôi vi động cơ đê hin, ) Cổ tinthục hiện tôi pham đến cùng, g) Phạm tội 02 Tên ở lần, ) Tải pham hoặc ti pham "nguy hiểm; i) Pham tối đối với người đưới 16 tub, phụ nữ có thai hoặc người đồ 70 tuổi trở lên, lộ Phạm tối đối với người ở trong tinh trạng không thể hy vé được, "người khuyết tất ning hoặc khuyẾt tit đặc biệt ning người bi han chế khả năng nhận thúc hoặc người lẽ thuộc minh về mặt vật chất tinh thin, công tác hoặc các mất khác, ) Lợi dung hoàn cảnh chiến ranh, inh trang khẩn cp, thiên tạ, dich thệnh hoặc những khó hin dic bit khác của xã hội để pham tôi; nộ Ding thủ đoạn tinh vi, xão quyét hoc tin ác để pham tơi 1) Dũng thi doen hoặc phương tién có Xhã năng gây nguy hai cho nhiễu nguôi để pham tô, 0) Xe gine người đưới 18 tuổi

pham tơi g) Có hành động x

tội pham?®

Một trong những nguyên tắc ci luật hình nự là khơng áp dụng hai lần đốiới người phan tôi, khoản 2 điều 52 và khoản 2 đều 85 BLHS 2015 quy din “Các tình tết đã được Bộ luật này quy định là dẫu hiệu định tối hoặc ảnh khung hin

phat thì khơng được coi là tình tiết tăng năng"”5 Quy định này nhằm mục đích

‹quyệt hoặc hang hin nhằm tr tránh hoặc che giấu

"hột G019, đố hức nh,36. Qube bli 2019), 39 bớt Học Eả Nột

</div>Trang 37<div class="page_container" data-page="37">

không làm năng hơn tinh rạng vi phạm cia người phạm tối, dim bảo nguyễn tắc công bing nhân đạo và cá thể hỏa hinh phat mốt cách chính xác

Trong sổ các tình tt tăng nặng TNHS, có nh it được quy đính là dẫu hiệu cảnh tôi hoặc dinh ktmang hành phat trong các điều luật. BLHS năm 2015 có 15 tình ất tăng ning TNHS thi din 9/15 th tất (ch tiên muỗi lần) quy đính là nh tt Gok tơi, định khung hình phạt So với BLHS năm 1999 là 12/14 (mười ha hiên nud bốn) tinh Hét ting năng TNHS là dẫu hiệu nh tối, đnh khung trong các tôi danh cụ thi, Điều này cho thấy: Các tinh tit ting năng TNHS trong BLHS năm 2015 quy dinh chit chỗ và cụ thể hơn ít các khoăn mang tink "tổ hop” và các tin ất ting năng TNHS ít lặp Ie trong các đều khoản Ảnh tối hoặc nh khung hình ghetso với BLHS năn 1999. Cu

- Phạm tội có HỖ chức (&m a khoản 1 đều 52). Tình tất này đượclàHình thie đẳng phạm có sự câu kết chit chế giữa những người cing thực hiện tôi pham, Đây là trường hợp nhiều người cổ ý cũng bản bạc, cầu kết chất chế với nhan, cùng vạch ra kế hoạch để thực hiên một tôi phạm, đưới sơ đều khidn của ngi đăng đầu Tuy nhiên, khơng có sơ lượng hóa cụ thé đối với sự câu kết bản bạc của nhũng người phạm tơi trong phạm tơi có t8 chúc, có sự phân cơng nhiệm vụ vi ro của những người đồng phạm. Trong đó mỗi người thục hiện mốt hoặc một số hành vi và phi chiu ar điều khiển của người cầm đầu TNHS tăng năng đến đầu phụ thuộc vào ve rd cia ing người the gia vào tơi phạm và quy mơ của vụ án Chính,vi lẽ đó, ki quyết Ảnh hình phat thi mức bình phạt của người t8 chúc sẽ Khác vớihing đẳng pham khác nêu các th tất khác côn vụ án như nhau. Tinh tt nàythường là yêu tổ định khung hình phat nhất là các tô phan rất nghiêm trong hoặcdic biệt nghiêm trong vi du nh tôi buôn lậu, tội sin xuất bn bản hàng giã tơi đầu cơ. ngồi ra một sổ trường hợp phạm tội có tổ chúc cơn là u tổ định tơi Ví

dảu tối lật đỗ chính quyền nhân dân”

- Phạm tội có tình chất chun nghiệp (đẫm b khoản 1 đều 52) có

pham tơi nhiêu lin, phạm nhiều tô và đặc trừng quan trong nhất của phạm tơi cólà

37. Qube hội 2019), 59 bớt Hồn)

</div>Trang 38<div class="page_container" data-page="38">

tinh chất chuyên nghiệp la ấy viée pham tôi làm nguẫn vật chất để sinh sống dy nhất Theo hướng din cia hội đồng thim phén Tòa án nhân dân tối cao tei Nghị quyit số 01/2006/NO-HĐTP ngày 12/5/2006 thi tòa án sé áp dạng fink tt "phạm, tối có tính chất chun nghiệp” khi có diy đã các đề kiện sau: g CỔ ý phạm tôi từ 5 lần ở lên về cùng mốt ôi pham không phân biệt đã bi truy cơu TNH hay chưa tí truy cứa TNHS, nếu chưa hit thơi hiệu truy cứu TNHS hoặc cha được xa éntích t) Người phạm tôi đổu lấy các lên pham tối làm nghề sinh sống và lấy kết quả

của việc phạm tôi làm nguôn sống chính

Trên thục tin khi áp dạng các tỉnh tiết nay, ndi lên một vai vin đề cần tao đổi là có thể đồng thơi áp dung tinh tất pham tôi 2 lần trở lên với tỉnh tất pham tôi có tính chất chun nghip khơng? Theo chúng tơi, phạm tối có tính chất chun nghiệp đương nhiên là pham tơi 2 lẫn rở lên, cịn pham tối 2 lên trở lên chưa chắc đã có tính chun nghiệp. Thực tỉ nêu tịa áp dụng cé hi tình tất tầngnăng TNHS này thi là quá năng và có au chẳng lẫn nhau, di ngược li với chỉnh, sách nhân đạo cia Ding và Nhà nước ta Trong trường hợp nay, theo quan đm, của chúng tôi, nu đã áp dụng tinh tất tăng năng TNES phan tôi 2 lên trở lên thì khơng cân thiết áp dụng tinh tt ting năng TNHS pham tơi có tinh chất chun nghiệp nie

«Lot ng chức vụ quyẫn hơn dé phạm tôi (đểm c khoản 1 đều 53): nh

ất này có thể hidu tơi phem xây ra do người có chúc vụ quyền han thục hi và Hành vi phạm tội đó cổ liên quan trục tiếp đến chức vụ quyền hạn của ho. Bài 1, chức vụ và quyền han chính là điều liên thuận lợi để người phạm tôi thục hiện tối pham một cách df ding Tuy nhiên, cần phối phân biệt chi khi người phạm tôi đồng chức vụ quyền hạn đỂ phạm tội tủ mới bị coi la inh tắt ting năng Nêu tối phạm, được thục hiệnkhông liên quan g đến chúc vụ quyền hen của họ thì khơng bị coi là tinh tất tăng năng này, Ví dự A là lãnh đạo mốt đơn vi sự nghiệp, A đã có hành,

đồng cá đơ bồng đã, bị thua nhiễu nôn A đã thuế người giất B (B người di rủ Athem gia cá độ thi không thể coi hành vi phạm tôi của A là lợi đụng chức vụ quyển

38 Ngủ gyấtsố01/2006/N-Đ TPngừy 121572008

</div>Trang 39<div class="page_container" data-page="39">

Han dave, Trude diy chan quy đính tnh Hết này la inh tẾt ting năng, din kỷ hop thử 11 Quốc hội khố IX có quy din tinh tất "lợi dang chức vụ cao để phạm tơi, nhưng giả thích thể nào là “chúc vụ cao" thì vấn con nhiêu ý kiễn khác nhau và thục tn xit xử đã không thể áp đụng tinh tất này trong các vụ án cu thể Do vậy, seu này nhà làm luật quy Ảnh tinh Hết "lợi dang chúc và quyền hạn để phạm tơi" they cho tinh tí

hoa học dé giả thích và hướng din áp dang

- Phạm ti có tinh chat côn đồ (äm dkhoăn 1 đu 5): (áp hong đãi von “lợi dang chức vụ cao để hạn tối là hồn toản phủ hợp, có cơ sở

ce tội sổ tink chất bạo lục) là tường hợp người phạm tối thể hiện sơ coi thường phip luật, coi thường nhống qui tắc trong cuộc sống coi thường tinh mang súc lide của người khác cỉ vì những nguyên ed nhỗ nhất nhưng vẫn cổ tình gây sự để pham tơi, pham tố không cần Lý do hoặc lý do rất đơn giãn. Vi dụ: va cham, mâu thun nhỗ nhất trong cuốc sống ma tage bổ tinh mang người khác. Công có ÿ tiễn cho rằng đối với những bị cáo từng có tiền án tiên mr khi phạm tơi thé Hiện tính ng hing cân quiy thi cin xem diy là phạm tơi có tính chất cơn đổ. Bn cạnh đó cũng có kiến cho ring hành vũ phạm tơi meng tinh quyết it, Liêu Tĩnh thi Gage coi là cơn đỗ Do vậy, trong q tình xem xét, cân nhắc trường hợp phem tối có tinhchất cơn đỗ cần phit đánh giá một cách tồn điện, khơng nơn xem xét một cáchhiên din coi trong yêu tổ này mà din giá mờ nhạt yêu tổ khác, Tính tất phạm tôi s6 tỉnh chất côn đỗ công latin tiất định tôi, hoặc dinh khong tổng nặng côn một số tối như tối giất người (đấm n khoản 1 điều 93 BLHS nim 1999, điển n khoản 1

nơi mỗi khác. cách hiễu khác nhạy và tất u

- Phạm tơi vì ding cơ để hin (điểm đ khoăn 1 điều 52)": Day là trường hop đến việc áp dụng mỗi

người phạm tội thực biện tội phạm vớt động cơ thấp hén, xấu xa, không mang đến.danh du, đáng khinh bi. Đông cơ của ké phạm tội mang tinh chất ich kỹ, hén nhất,

"hột G019, đố hức nh,30 Qube hoi 2019), 39 bớt Hóc)

</div>Trang 40<div class="page_container" data-page="40">

bối bạc, phản tric... Mite đơ tăng năng TNHS của tink tắt này phụ thuộc vào mie đồxâu xa, bối bac, nhân rác, ich kỹ đã húc đấy bị cáo thụ hiện tơi phạm

- Cổ tình thực hiện tơi phạm đến cũng (đẫm « khoản 1 đều 52)" là việc "ngời pham tơi gặp khó khẩn, trở ngsi nhưng vẫn khắc phục, bắt chấp trở ngai để pham tô, thể hiện my quyết tâm din cùng Điu này không phụ thuộc vào việc "người phạm tôi có đạt được mục đích phạm tội hay khơng bồi tiên thục tổ đã có những truing hợp người phạm tơi khơng đạt được mục dich vấn có thi bị coi là cổ tinh thục hiện tôi pham đến cing Vi dạ Hồng CơngT có ÿ định giao cầu với châu Nguyễn Thị Ð lá con riêng của vo, T đã nhiề lẫn du dỗ, de doa nhưng châu Ð vấn phin đối Một hơm chỉ có T và cháu Ð ở nhà, T đổi cháu Ð cho giao cầu những

cháu Ð cương quyết phân ứng và bộ chay. Thấy vay, T đi tìm cháu Ð về nói đối vớihấu ring về nhà me nhờ việc. Chiu Ð tuổng thật theo T về nhà. Vừa vào trong nhà, T dé châu Ð ra giường và thục hiện việc giao cấu, nhưng cháu Ð chẳng bã gayi Hit, đẳng thôi hộ hoán để moi người đốn cứa Nghe tng kêu cứu moi ngời đã đôn nên T không thực hiện được hành vi giao cầu với châu D

- Phạm tội. 3 lẩn trở lên (đẫm g khoản 1 đều 52)”: Theo đó phạm tơi từ 3 lần ở lên được hiễu là pham mớt tôi (được quy định trong cùng một đều hey cùng một khung hình ha) từ hi lên trở lên mỗi lẫn phạm tối đồ đủ yêu tổ cấu thành một tố pham và mối lẫn phạm tội đó chơa bị đưa ra xét xử và chư cổ bản án kết tôi. Cũng cần lưu ý đối với nh tất “phạm tội từ 2 lẫn trở lin "nhưng bi cáo A, ghem tôi 6 lẫn trong khi đỏ bị cáo B chỉ pham tôi 2 lần thi mie đô tăng ning đổi với A nhiều hơn đối với B. Nếu 02 lần thở lân phạm tôi và mỗi lẫn đó lại cu thành, các ơi pham khác nhau thi không phi là phạm tội 02 lên hở lên mã là phạm nhiều tối Phạm nhiề tội không phi là tình tết ting năng TNHS vì khi quyét ảnh toa én đã tổng hop hình phat đối vớ tùng tôi

- Tải phạm, tái phạm nguy Ind (điễm choi | điều 52)". Tả pham được

tiểu là trường hợp đã bị kết án, chưa được xố án tích mẻ lại phạm tối do có ý hoặc

33 Qube hd: 2019), 3d ớt Hồn

33 Qube hội 2019, 39 bớt Hồ si Ha Nội

</div>