<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b> DƯỢC LÍ ĐẠI CƯƠNG</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b><small>Tác giả </small></b>

<b><small>Dr Julie McClelland</small></b>

<b><small>Đại học Ulster</small></b>

<b><small>Fiona Flynn Smith</small></b>

<b><small>Đại học công nghệ DublinThẩm định</small></b>

<b><small>Dr Bruce Onofrey</small></b>

<b><small>Đại học Houston</small></b>

<b><small>Biên tập</small></b>

<b><small>Viện thị giác Brien Holden, ban Y tế công cộng</small></b>

<b><small>Quĩ Viện thị giác Brien Holden (trước đây là ICEE) là một ban Y tế công cộng của Viện thị giác Brien HoldenCOPYRIGHT © 2013 Brien Holden Vision Institute. All rights reserved.</small></b>

<b><small>This publication is protected by laws relating to copyright. Except as permitted under applicable legislation, no part of this publication may be adapted, modified, stored in a retrieval system, transmitted or reproduced in any form or by any process, electronic or otherwise, without the Brien Holden Vision Institute’s (The institute) prior written permission. You may, especially if you are from a not-for-profit organisation, be eligible for a free license to use and make limited copies of parts of this manual in certain limited circumstances. To see if you </small></b>

<b><small>are eligible for such a license, please visit .DISCLAIMER</small></b>

<b><small>The material and tools provided in this publication are provided for purposes of general information only. The Institute is not providing specific advice concerning the clinical management of any case or condition that may be mentioned in this publication, and the information must not be used as a substitute for specific advice from a qualified professional. </small></b>

<b><small>The mention of specific companies or certain manufacturers’ products does not imply that those companies or products are endorsed or recommended by the Institute in preference to others of a similar nature that are not mentioned. The Institute makes no representation or warranty that the information contained in this publication is complete or free of omissions or errors. To the extent permitted by law, the Institute excludes all implied warranties, including regarding merchantability and fitness for purpose, and disclaims any and all liability for </small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<b>Dược động học</b>

• _{Dược động học là môn học nghiên cứu diễn biến của sự} hấp thu, phân phối, chuyển hóa và thải trừ thuốc.

• _{Nói đúng ra là thuốc tác động thể nào đối với cơ thể:}

<small>−</small> _{hấp thu, biến đổi, khử độc, bài tiết}

• Tương tác giữa thuốc và hệ sinh học được mô tả bằng:

<small>−</small> <b><small>Dược lực học: tác dụng của thuốc lên cơ thể ở mức thụ thể</small></b>

<small>−</small> <b><small>Dược động học: cách mà cơ thể xử lí thuốc</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>Các yếu tố dược động học</b>

• <b>_{hấp thu: thuốc đi vào cơ thể thế nào}</b>

• <b>_{Phân phối: thuốc được phân tán ở khắp các mô và các}</b> dịch của cơ thể như thế nào

• <b>_{Chuyển hóa: thuốc được biến đổi và được sử dụng bởi}</b> cơ thể như thế nào

• <b>_{Bài tiết: thải trừ thuốc}</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

<b>Các yếu tố dược động học</b>

<small>•hấp thu phụ thuộc vào:</small>

<small>−</small> _{Các tính chất phân tử của thuốc (mức độ dễ dàng hấp thu ở mỗi mô)} <small>−Độ nhớt của chất dẫn (đối với thuốc mắt: thời gian tiếp xúc bề mặt </small>

<small>nhãn cầu)</small>

<small>−</small> _{Tình trạng chức năng của mơ tạo thành hàng rào chống lại sự thâm} <small>nhập</small>

<small>•</small> _{Phân phối thuốc theo thời gian:}

<small>−</small> _{Được dự đoán dựa vào các mối quan hệ qua lại của các ngăn có} <small>hàng rào (hàng rào máu-thủy dịch).</small>

<small>•</small> _{Chuyển hóa đóng một vai trị quan trọng trong việc thải trừ}

<small>thuốc và các sản phẩm phụ độc hại ra khỏi cơ thể</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<b>Sự di chuyển thuốc qua các màng </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

<b>Sự di chuyển thuốc qua các màng hàng rào</b>

•_{Hầu hết các thuốc phải đi qua một màng có thể}

hịa tan lipid ở một điểm nào đó, do đó cần có tính hịa tan kép (dual solubility).

•_{Tính hịa tan kép là u cầu đối với hầu hết các}

− _{Có thể tan trong nước để hòa tan trong các dịch cơ} thể như huyết tương hoặc thủy dịch, và

− _{Có thể tan trong lipid để đi qua các màng lipid (thí dụ} nước mắt)

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<b>Sự di chuyển thuốc qua các màng hàng rào</b>

• _{Hầu hết các thuốc di chuyển theo cơ chế khuếch tán thụ} động

• _{Sự hấp thu thuốc có thể là thụ động hoặc chủ động} • _{Sự vận chuyển thụ động được tăng cường bởi}

<small>−</small> _{diện tích hấp thu lớn hơn}

<small>−gradient nồng độ cao hơn, và</small>

<small>−thời gian tiếp xúc tăng.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

<small>−</small> _{Kích thước và diện tích hấp thu}

• _{Nếu màng TB là lipid: sự khuếch tán} dễ dàng hơn nếu thuốc tan trong

lipid

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<b>Khuếch tán thụ động</b>

<small>•Với hầu hết các đường dùng (trừ tiêm tĩnh mạch):</small>

<small>−</small> _{Thuốc phải đi qua một số màng bán thấm trước khi tới tuần hồn tồn} <small>thân</small>

<small>•</small> _{Các hàng rào sinh học ức chế chọn lọc sự đi qua của phân}

<small>tử thuốc: chủ yếu là cholesterol và các phospholipid</small>

<small>•</small> _{Các thuốc ion hóa cao khơng thể đi qua các màng lipid và}

<small>các thuốc khơng ion hóa có thể qua tự do</small>

<small>−</small> _{Về cơ bản, các thuốc khơng ion hóa khơng đi được bất kì đâu}

<small>•</small> _{Morphin là thuốc ion hóa cao, trong khi đó fentanyl thì ngược}

<small>−</small> _{Do đó, fentanyl bắt đầu tác dụng nhanh hơn}

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

<b>Khuếch tán thụ động</b>

<b>Khuếch tán nước:</b>

• _{Sự khuếch tán nước xảy ra}

<small>−</small> _{Trong các khoang nước lớn của cơ thể (khoang ruột/khoang}

<small>dịch trong bào tương)</small>

<small>−</small> _{Qua các cầu nối kín của màng biểu mơ}

<small>−</small> _{Từ vùng nồng độ cao đến vùng nồng độ thấp, thí dụ từ đường}

<small>tiêu hóa tới máu</small>

• _{Sự khuếch tán nước mô tả}

<small>−</small> _{Sự đi của các phân tử lớn (trọng lượng phân tử 20000 đến}

<small>30000) qua các lỗ dịch, qua lớp lót mạch máu nội mơ</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<b>Khuếch tán thụ động</b>

• _{Thơng lượng là số lượng phân tử di chuyển qua hàng} rào sinh học trên đơn vị thời gian

• _{C1 là nồng độ thuốc cao hơn và C2 là nồng độ thuốc} thấp hơn

• _{Diện tích là diện tích bề mặt mà thuốc khuếch tán qua} • _{Hệ số thấm: một giá trị bằng số mô tả sự chuyển động}

của một thuốc cụ thể qua hàng rào khuếch tán đó

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

<b>Khuếch tán thụ động</b>

• _{Độ dày màng: số đo độ dày của một hàng rào màng cụ} thể mà các phân tử được vận chuyển qua

• _{Gradient nồng độ thuốc được sử dụng trong:}

<small>−Điều trị viêm giác mạc nhiễm khuẩn bằng các dung dịch kháng sinh pha chế nồng độ cao</small>

• _{Các dung dịch kháng sinh pha chế nồng độ cao:}

<small>−Dẫn động các phân tử thuốc kháng sinh vào giác mạc bị nhiễm khuẩn theo gradient nồng độ, và</small>

<small>−</small> _{Đảm bảo sự đưa nhanh nồng độ cao của thuốc vào mắt}

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

<b>Khuếch tán thụ động</b>

<b>Khuếch tán lipid:</b>

• _{Hàng rào 2 lớp phospholipid là hàng rào sinh học quan} trọng nhất đối với sự ngấm thuốc

<small>−</small> _{Có nhiều hàng rào lipid trong cơ thể ngăn cách các khoang của}

<small>cơ thể</small>

• _{pH và hằng số phân li thuốc pKa rất quan trọng để xác} định trạng thái ion hóa

• _{Trạng thái ion hóa quyết định mức độ vận chuyển thuốc} qua màng sinh học lipid

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

<b>Khuếch tán thụ động</b>

<b>Khuếch tán lipid:</b>

• _{Hầu hết các thuốc là các axit hoặc bazơ hữu cơ yếu} dưới dạng ion hóa hoặc khơng ion hóa trong dung dịch nước

<small>−</small> _{Các thuốc khơng ion hóa có thể tan trong lipid}

<small>−</small> _{Các dạng khơng ion hóa thường khơng tan trong lipid và có điện}

<small>trở cao: tích điện trên mặt tế bào</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

<b>Khuếch tán thụ động</b>

• _{Mối tương quan được mơ tả bằng phương trình} Henderson-Hasselbalch

• <b>_{Phương trình Henderson-Hasselbalch:}</b>

<b>pH = pKa + log (nồng độ của dạng thuốc ion hóa/ nồng độ của dạng thuốc khơng ion hóa)</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

<b>Khuếch tán thụ động</b>

• <b>_{pH: mơi trường của khoang chứa thuốc, thí dụ đường}</b> tiêu hóa, máu, nước tiểu

• <b>_{pKa: pH mà ở đó các nồng độ của dạng thuốc ion hóa}</b> và khơng ion hóa bằng nhau

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

<b>Khuếch tán thụ động</b>

• _{Một thuốc axit yếu có pH axit dễ tan hơn trong lipid}

<small>−Sẽ tồn tại nồng độ thuốc cao hơn ở dạng khơng tích điện</small>

<small>−</small> _{Đối với các thuốc basơ yếu thì ngược lại}

• _{Nhiều thuốc nhỏ mắt được pha dung dịch đệm gần pKa} để tăng tính ổn định và độ tan trong lipid

<small>−</small> _{Do đó hấp thu tốt hơn vào giác mạc}

• _{H của nước mắt là 7,4}

<small>−</small> _{Các thuốc nhỏ mắt có pH khác có thể gây khó chịu/ cay khi nhỏ}

<small>vào mắt</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

<b>Khuếch tán thụ động có hỗ trợ</b>

• _{Một số phân tử có tốc độ thâm nhập màng cao hơn dự} tính so với độ hịa tan trong lipid thấp của nó

<small>−</small> _{thí dụ glucose}

• _{Có thể là do thành phần chất mang, sự khuếch tán}

thông qua chất mang đặc trưng bởi tính chọn lọc và tính bão hòa

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

<b>Khuếch tán thụ động có hỗ trợ</b>

• _{Chất mang chỉ vận chuyển các cơ chất có cấu hình phân} tử tương đối đặc hiệu

<small>−</small> _{Quá trình này bị hạn chế bởi sự sẵn có các chất mang} <small>−Q trình này khơng cần tiêu tốn năng lượng</small>

<small>−</small> _{Không xảy ra sự vận chuyển ngược lại gradient nồng độ.}

• _{Tính chọn lọc: các phân tử đặc hiệu sẵn có để gắn kết} với các chất mang thuốc/phân tử

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

<b>Khuếch tán thụ động có hỗ trợ</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

<b>Vận chuyển tích cực</b>

• _{Vận chuyển tích cực đặc trưng bằng tính chọn lọc và} tính bão hịa và cần tiêu tốn năng lượng bởi tế bào • _{Các cơ chất có thể tích tụ trong tế bào ngược lại}

gradient nồng độ

• _{Vận chuyển tích cực dường như giới hạn ở các thuốc} cấu trúc tương tự các chất nội sinh

<small>−</small> _{Các thuốc này thường được hấp thu từ các vị trí trong ruột non}

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

<b>Vận chuyển tích cực</b>

• _{Các q trình vận chuyển tích cực đã được thấy đối với} các vitamin, đường, và các axit amin.

• _{Chỉ có một lượng có hạn của một số thuốc/phân tử đặc} hiệu này có thể được vận chuyển cùng một lúc theo

cách này

• _{Các thuốc có thể di chuyển vào tế bào ngược với}

gradient nồng độ, tức là có nhiều thuốc ở trong tế bào hơn là ở bên ngoài tế bào

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

<b>Vận chuyển tích cực</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

<b>Ẩm bào</b>

• _{Các chất lỏng hoặc các hạt bị vùi lấp bởi một tế bào} • _{Các bước của q trình ẩm bào:}

<small>−</small> _{Màng tế bào lõm vào}

<small>−</small> _{Bao bọc lấy chất lỏng hoặc các hạt}

<small>−</small> _{2 bờ chỗ lõm nối lại với nhau để tạo thành một bọng, bọng này}

<small>sau đó tách ra</small>

<small>−</small> _{Di chuyển vào bên trong tế bào}

• _{Cơ chế này cũng cần tiêu tốn năng lượng}

• _{Ẩm bào đóng một vai trị thứ yếu trong sự vận chuyển} thuốc, trừ các thuốc protein.

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

<b>Ẩm bào</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

<b>Dược động học</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

<b>hấp thu thuốc</b>

• _{Sự hấp thu vào máu bị ảnh hưởng bởi đường dùng}

• _{Tiêm tĩnh mạch và tiêm bắp giúp cho quá trình hấp thu} trực tiếp, nhưng các đường khác thì khơng

• _{Sự hấp thu phụ thuộc vào diện tích hấp thu, gradient} nồng độ cũng như đường dùng

<small>−Thí dụ đường uống, đường hô hấp, tại chỗ/qua da, ngậm dưới môi, trực tràng/ âm đạo.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

<b>hấp thu thuốc</b>

• _{Sinh khả dụng:}

<small>−Tốc độ mà thuốc được dùng đi vào tuần hoàn</small>

<small>−</small> _{Phần thuốc khơng bị biến đổi tới được tuần hồn tồn thân sau}

<small>khi dùng thuốc bằng bất kì đường nào</small>

<small>−</small> _{Giá trị này bằng một (1) với đường tiêm tĩnh mạch.} <small>−</small> _{Phụ thuộc vào công thức thuốc của thuốc hoạt tính}

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

<b>hấp thu thuốc</b>

• _{hấp thu:}

<small>−</small> _{Là sự chuyển thuốc vào dòng máu để tác động lên các thụ thể}

<small>đặc hiệu (trừ phi cần tác dụng tại chỗ)</small>

<small>−</small> _{Thí dụ thuốc nhỏ mắt ở túi kết mạc được hấp thu bởi mạch máu}

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

• _{Nếu giác mạc khơng bị tổn hại thì chỉ có một lượng} thuốc rất nhỏ thực sự đi vào mắt

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

• _{Ở mắt đã được phẫu thuật thể thủy tinh, thuốc có thể} khuếch tán nhưng khơng có ảnh hưởng lâm sàng

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

<b>Phân phối thuốc</b>

• _{Thuốc đi vào tuần hoàn toàn thân và được phân bố đến} các mơ của cơ thể

• _{Sự phân phối khơng đều xảy ra do những khác biệt về} sự phân phối máu, sự gắn kết ở mô và pH khu vực

• _{Các khoang này có thể được coi là các thể tích thực của} phân phối tiềm năng

<small>−</small> _{Vì chúng là các thực thể vật lí thực sự}

<small>−</small> _{Thí dụ thể tích huyết tương =3 lít, tổng thể tích máu = 10 lít}

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

<b>Phân phối thuốc</b>

<b>Thể tích phân phối (V_d):</b>

• Thuật ngữ dùng để mơ tả sự phân phối thuốc trong cơ thể

• _{Là tỉ số giữa lượng thuốc trong cơ thể trên nồng độ thuốc}

(C) trong máu hoặc huyết tương: V_d = Lượng thuốc trong cơ thể/C

• _{Được định nghĩa bằng nồng độ trong máu/nồng độ huyết}

• _{Phản ánh khoảng trống biểu kiến có ở cả tuần hồn tồn}

thân và các mơ phân phối

</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">

<b>Phân phối thuốc</b>

• _{Tùy theo những tính chất vật lí của thuốc được dùng (thí} dụ ưa lipid), thuốc sẽ được phân phối ở các khoang vật lí khác nhau của cơ thể

<small>−</small> _{Tổng lượng nước của cơ thể (0,6L/ Kg)} <small>−</small> _{Dịch não-tủy: 500ml}

<small>−</small> _{Thể tích máu (7L)}

<small>−</small> _{Huyết tương trong máu (3L)}

<small>−</small> _{Tổng thể tích các khoang của cơ thể (40L)}

</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37">

<b>Phân phối thuốc</b>

• _{Những yếu tố quan trọng nhất chi phối sự phân phối}

</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38">

<b>Phân phối thuốc</b>

• _{Sau khi hấp thu, thuốc sẽ đi vào hoặc đi qua các khoang} chứa dịch của cơ thể

• _{Nếu được hấp thu vào máu, thuốc sẽ đi qua huyết} tương, dịch kẽ và dịch tế bào

• _{Ở đây thuốc gắn kết với các protein huyết tương}

• _{Sự gắn kết có tính khả nghịch và nó hạn chế sự hấp thu} • _{Chỉ phần khơng gắn kết là có hoạt tính}

</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39">

<b>Phân phối thuốc</b>

<b>Các vị trí gắn kết trơ:</b>

• _{Các vị trí gắn kết trên các phân tử lớn (khơng phải các} thụ thể)

• _{Được gọi là vị trí gắn kết trơ (khơng có đáp ứng dược lí),} trái ngược với các vị trí gắn kết trên thụ thể

• _{Khơng có ở các thụ thể hoạt động}

• _{Có thể bị thay thế trong một số trường hợp nhiễm độc}

</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40">

<b>Phân phối thuốc</b>

• _{Thuốc ở các vị trí gắn kết trơ thì cân bằng với thuốc tự} do

• _{Những thay đổi của thuốc tự do sẽ ảnh hưởng đến nồng} độ thuốc, dẫn đến sự thay thể thuốc gắn kết

<small>−</small> _{Các thuốc cạnh tranh vị trí gắn kết}

• _{Dịch kẽ là một thành phần của dịch ngoại bào hơn là} huyết tương

• _{Thuốc khơng đơn giản hịa tan trong các khoang này mà} gắn kết với các bề mặt tế bào và các màng tế bào

</div><span class="text_page_counter">Trang 41</span><div class="page_container" data-page="41">

<b>Chuyển hóa thuốc</b>

• _{Chuyển hóa thuốc là sự thay đổi cấu trúc hóa học của} thuốc bởi các hệ thống enzyme:

<small>−</small> _{Các thuốc ưa lipid không cực được biến đổi sinh học thành}

<small>dạng phân cực có thể tan trong nước để được bài tiết trong nước tiểu</small>

<small>−</small> _{Thuốc được phân nhỏ để nó có thể sử dụng được bởi cơ thể} <small>−</small> _{Sau đó nó được chuyển thành các hạt có thể tan trong nước để}

<small>cho phép bài tiết</small>

<small>−</small> _{Q trình này cần các enzyme, thí dụ cytochrome p-450,}

<small>cytochrome p450 reductase, NADPH và oxy phân tử</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 42</span><div class="page_container" data-page="42">

<b>Chuyển hóa thuốc</b>

• _{Đối với hầu hết các thuốc, chuyển hóa xảy ra chủ yếu ở} gan

• _{Các hệ thống cơ quan khác cũng có thể tham gia: phổi,} thận, đường tiêu hóa, rau thai

• _{Chủ yếu được xúc tác bởi các hệ thống enzyme của tiểu} thể và trong một số trường hợp bởi các hệ thống

enzyme ngoài tiểu thể (các enzyme của gan)

</div><span class="text_page_counter">Trang 43</span><div class="page_container" data-page="43">

<b>Chuyển hóa thuốc</b>

<b>Hoạt động của tiểu thể:</b>

• _{Hầu hết các q trình chuyển hóa xảy ra ở các tiểu thể} của các tế bào gan:

<small>−</small> _{Các tiểu thể chứa các enzyme tham gia quá trình chuyển hóa} <small>−</small> _{Tiểu thể là một túi nhỏ sinh ra từ lưới nội bào (thí dụ từ mơ gan}

<small>bị phá vỡ)</small>

<small>−</small> _{Các tiểu thể chứa các enzyme cytochrome P450 (CYP) của tế}

<small>bào, tham gia quá trình chuyển hóa oxy hóa</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 44</span><div class="page_container" data-page="44">

<b>Chuyển hóa thuốc</b>

<b>Hoạt động của ribosom</b>

• _{Hoạt động của ribosom có thể chia thành 2 giai đoạn:}

<small>−</small> <b>_{Giai đoạn 1: Biến đổi cấu trúc hóa học của thuốc bởi các hệ}</b>

<small>thống enzyme để chuyển chất ưa lipid thành một dạng phân cực có thể tan trong nước</small>

<small>•Oxy hóa/ khử / thủy phân, thêm O</small>₂<small>/loại bỏ O</small>₂<small>/thêm nước</small>

<small>−</small> <b>_{Giai đoạn 2: Các phản ứng liên kết/ tổng hợp trong đó các}</b>

<small>nhóm hóa học lớn (các nhóm ion hóa) được gắn vào phân tử, làm tăng khả năng tan trong nước</small>

<small>•</small> _{Q trình này làm tăng sự bài tiết cũng như giảm tác dụng dược lí}

</div><span class="text_page_counter">Trang 45</span><div class="page_container" data-page="45">

<b>Chuyển hóa thuốc</b>

<b><small>Hoạt động của ribosom</small></b>

<small>•</small> _{Các q trình này cần đến các enzyme của ribosom, thí dụ} <small>cytochrome p450</small>

<small>•</small> _{Các phản ứng oxy hóa thuốc ở tiểu thể cần cytochrome p450,} <small>cytochrome p450 reductase, NADPH và O</small>₂

<small>•</small> _{Một số thuốc trải qua giai đoạn 1 hoặc giai đoạn 2}

<small>•</small> _{Cytochrome p450 là enzyme quan trọng nhất, bởi vì nó xúc tác} <small>cho phản ứng oxy hóa của nhiều thuốc</small>

<small>•</small> _{Phản ứng liên kết xảy ra ở hệ thống enzyme trong vi thể của gan} <small>•Chloramphenicol được chuyển hóa theo cách này</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 46</span><div class="page_container" data-page="46">

<b>Chuyển hóa thuốc</b>

<b>Cytochrome p450</b>

• _{Cytochrome p450 là một nhóm lớn các enzyme đa dạng} • _{Người ta đã thấy 4 họ cytochrome p450 đóng vai trị}

quan trọng trong q trình chuyển hóa thuốc:

</div><span class="text_page_counter">Trang 47</span><div class="page_container" data-page="47">

<b>Chuyển hóa thuốc</b>

<b>Các thuốc tác động đến cytochrome p450:</b>

• _{Các chất cảm ứng enzyme làm tăng tốc độ tổng hợp,} dẫn đến:

<small>−</small> _{Đẩy mạnh chuyển hóa}

<small>−</small> _{Thường làm giảm tác dụng dược lí của chất cảm ứng và các}

<small>thuốc cùng được dùng</small>

<small>−</small> _{Thí dụ rifampicin/rượu/thuốc lá/ phenobarbitone/ phenytoin/}

<small>carbamazepine/ St John’s Wort.</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 48</span><div class="page_container" data-page="48">

<b>Chuyển hóa thuốc</b>

<b>Các thuốc ức chế enzyme cytochrome p450:</b>

• <b>_{Các đồng nhân tố: Các protein này thường là các}</b>

enzyme và có thể được coi là ‘các phân tử hỗ trợ” giúp cho các quá trình biến đổi sinh hóa

<small>−</small> _{Thuốc gắn vào vị trí hoạt tính (vị trí xúc tác) ở p450} <small>−Tiêu hủy enzyme</small>

<small>−</small> _{Giảm tổng hợp enzyme}

<small>−</small> _{Giảm sự sẵn có của các đồng nhân tố}

</div><span class="text_page_counter">Trang 49</span><div class="page_container" data-page="49">

<b>Chuyển hóa thuốc</b>

<b>Các thuốc ức chế enzyme cytochrome p450:</b>

• _{Các đồng nhân tố gắn kết với enzyme để tăng tối đa tác} dụng

<small>−Thí dụ: cimetidine (điều trị loét dạ dày)/ erythromycin (kháng sinh)</small>

• _{Có thể cho phép sự tích lũy chất chuyển hóa độc hại /} kéo dài hoạt động của thuốc/tăng tác dụng của thuốc tới giới hạn gây tử vong

</div>