1 biểu mới của tích tụ và tập trung cơ bản
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (11.06 MB, 24 trang )
<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">
4.3.1.1.Biểu mới của tích tụ và tập trung cơ bản
- Sự xuất hiện các công ty độc quyền xuyên quốc gia bên cạnh các xí nghiệp vừa và nhỏ
+ Sự xuất hiện các công ty độc quyền xuyên quốc gia là do sự phát triển của lực lượng sản xuất , của khoa học , công nghệ và cạnh tranh gay gắt .Việc kinh doanh chun mơn hóa hẹp dễ bị phá sản , hình thức độc quyền đa ngành dễ đối phó với luật chống độc quyền ở hầu hết các nước tư bản chủ nghĩa nên đã diễn ra quá trình hình thành sự liên kết giữa các tổ chức độc quyền theo hai chiều : chiều ngang và chiều dọc.
Từ đó , những hình thành tổ chức độc quyền mới là các Concern và Conglomerate ra đời .
Các concent là tổ chức độc quyền đa ngành , thành phần của nó có hàng trăm xí nghiệp có quan hệ với những ngành khác nhau .
Cong lomerate là sự kết hợp của hàng chục những hàng vừa và nhỏ khơng có sự liên quan trực tiếp về sản xuất hoặc dịch vụ cho sản xuất .
Mục đích chủ yếu của các Conglomerate là thu lợi nhuận từ kinh doanh chứng khoán.
+ Sự phát triển của các xí nghiệp vừa và nhỏ là do : việc ứng dụng thành tựu khoa học và cơng nghệ cho phép tiêu chuẩn hóa và chun mơn hóa sản xuất sâu, dẫn đến hình thành hệ thống gia cơng. sự kiểm sốt của độc quyền được thực hiện dưới những hình thức mới thơng qua quan hệ hợp tác giữa độc quyền lớn với các hãng vừa và nhỏ để mở rộng khả năng kiểm sốt sản xuất nói chung , tiến bộ khoa học và cơng nghệ nói riêng .Bên cạnh đó , các doanh nghiệp vừa và nhỏ có những thế mạnh như nhảy cảm đối với thay đổi trong sản xuất, linh hoạt ứng phó với sự biến động của thị trường, mạnh dạn đầu tư và những ngành mới đòi hỏi sự mạo hiểm, dễ đổi mới kỹ thuật mà không cần nhiều chi phí bổ sung , có thể kết hợp nhiều loại hình kỹ thuật để sản xuất ra những sản phẩm có chất lượng cao trong điều kiện kết quả hạ tầng hạn chế.
Tập trung tư bản là sự tăng thêm quy mô của tư bản cá biệt bằng cách hợp nhất những tư bản cá biệt có sẵn trong xã hội
</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">thành một tư bản cá biệt khác lớn hơn, từ đó thủ tiêu tính độc lập riêng biệt của chúng.
Ví dụ: tư bản A 1000 USD Tư bản B 3000 USD
Tư bản A và tư bản B hợp lại thành một tư bản C 4000 USD + Độc quyền bắt đầu xuất hiện ở những nước đang phát triển . Đó là kết quả sự thâm nhập các công ty xuyên quốc gia vào các nước này .Sự ứng dụng những thành tựu khoa học- kỹ thuật hiện đại khiến cho chỉ một doanh nghiệp lớn cũng đủ sức mạnh chi phối việc sản xuất và tiêu thụ của cả một ngành mới ra đời ở một nước đang phát triển và tới mức độ nhất định có thể bành trướng ra bên ngồi.
<b>4.3.1.2. Biểu hiện về vai trị của tư bản tài chính trong các tập đoàn độc quyền :</b>
<i><b> - Nội dung của sự liên kết cũng đa dạng hơn , tinh </b></i>
<i><b>vi hơn và phức tạp hơn.</b></i>
Từ cuối thế kỷ XX đến nay ,tư bản tài chính đã có sự thay đổi và có những biểu hiện mới ; đó là dưới hình thức một tổ hợp đa dạng kiểu:
Công – Nơng – Thương – Tín – Dịch vụ hay
cơng nghiệp, qn sự, dịch vụ quốc phịng…
Nội dung của sự liên kết này cũng đa dạng hơn , tinh vi hơn và phức tạp hơn.
</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">+ Ví dụ, ngân hàng cho cơng nghiệp vay vốn và đảm bảo tín dụng cho nó kinh doanh lợi cùng hưởng, thua lỗ cùng chịu….
<i><b>- Cơ chế tham dự của tư bản tài chính cũng có sự biến </b></i>
<i><b>đổi .</b></i>
-Cổ phiếu có mệnh giá nhỏ lại được phát hành rộng rãi Khối lượng cổ phiếu tăng lên đáng kể trong thời gian ngắn nhiều tầng lớp dân cư mua cổ phiếu <b>chế độ tham dự</b> được thay bằng <b>chế độ ủy nhiệm</b>.
VD: một công ty X bán cổ phiếu với giá thấp , khơng chỉ người có nhiều tiền, mà cơng nhân cũng có thể mua cổ phiếu . Từ đó những cổ đơng nhiều phiếu được có quyền quyết định vào các hoạt động của công ty nhưng vẫn phải tuân theo chủ tịch của công ty.
<i><b>- Hình thành các trung tâm tài chính thích ứng với xu </b></i>
<i><b>hướng quốc tế hóa đời sống kinh tế trên thế giới .</b></i>
Các tập đồn tư bản tài chính thành lập các ngân hàng đa quốc gia và xuyên quốc gia, thực hiện việc điều tiết các Concern và
</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">Conglomerate xâm nhập vào nền kinh tế của các quốc gia khác.==> ra đời của các trung tâm tài chính của thế giới. VD:các nước tư bản thành lập các ngân hàng xuyên quốc gia ở New York . các Ngân hàng này khơng chỉ hoạt động mà cịn kiểm sốt các ngân hàng khác trên khắp thế giới trung tâm tài chính New York
- Nội dung của sự liên kết cũng đa dạng hơn , tinh vi hơn và phức tạp hơn.
Từ cuối thế kỷ XX đến nay , để thích ứng điều kiện kinh tế xã hội mới, phạm vi liên kết và xâm nhập của tư bản tài chính vào nhau đã được mở rộng ra nhiều ngành, do đó các tập đồn tư bản tài chính thường tồn tại dưới hình thức một tổ hợp đa dạng kiểu cơng – nơng – thương – tín – dịch vụ hay công nghiệp quân sự, dịch vụ quốc phòng…Nội dung của sự liên kết này cũng đa dạng hơn , tinh vi hơn và phức tạp hơn.
</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5"><small>-</small>
Cơ chế tham dự của tư bản tài chính cũng có sự biến đổi
Cơ chế tham dự của thị trường nền tư bản tài chính cũng thay đổi. Cụ thể cổ phiếu có mệnh giá nhỏ lại được phát hành rộng rãi. Khối lượng cổ phiếu tăng lên đáng kể trong thời gian ngắn. Và nhiều tầng lớp dân cư mua cổ phiếu và trở thành các cổ đông nhỏ . Từ đó <b>chế độ tham dự</b> được bổ sung thay bằng <b>chế độ ủy nhiệm</b>. Có nghĩa là những đại cổ đông được
<b>ủy nhiệm thay mặt cho đa số cổ đơng ít cổ phiếu(các cổ </b>
đơng nhỏ) quyết định phương hướng hoạt động của công ty cổ phần. Các chủ sở hữu lớn giờ đây vừa khống chế trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua biến động trên thị trường tài chính, từ đó buộc các nhà quản lý phải tuân theo lợi ích của chúng.
<b>- Hình thành các trung tâm tài chính thích ứng với xu hướng quốc tế hóa đời sống kinh tế trên thế giới .</b>
Để thích ứng với q trình quốc tế hóa đời sống kinh tế, các tập đồn tư bản tài chính thành lập các ngân hàng đa quốc gia và xuyên quốc gia, thực hiện việc điều tiết các Concern và Conglomerate xâm nhập vào nền kinh tế của các quốc gia khác. Sự ra đời của các trung tâm tài chính của thế giới là kết quả hoạt động của các tập đoàn tài chính quốc tế
Khái niệm: Xuất khẩu tư bản là xuất khẩu giá trị ra nước ngồi nhằm mục đíchthu giá trị thặng dư và các người lợi nhuận khác ở các nước nhập khẩu tư bản.
Biểu hiện mới của xuất khẩu tư bản:
Thứ nhất, đại bộ phận dòng tư bản đầu tư lại chảy qua lại giữa các nước tư bảnphát triển với nhau do sự phát triển của cuộc cách mạng khoa học-công nghệtạo ra những biến đổi nhảy vọt trong sự phát triển của lực lượng sản xuất, ởcác nước tư bản phát triển đã diễn ra sự biến đổi cơ cấu các ngành sản
xuất:phát triển các ngành có hàm lượng khoa học - kỹ thuật cao và hàm lượngvốn lớn và việc tiếp nhận kỹ thuật mới chỉ diễn ra ở các nước tư bản pháttriển.
Ví dụ:
</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">Tỷ trọng xuất khẩu giữa 3 nước Mỹ ,Nhật Bản , Tây Âu làm cho hướng xuất khẩu tư bản vào các nước đang phát triển giảm mạnh.
[Ảnh 17.jpg]
Thứ hai, chủ thể xuất khẩu tư bản có sự thay đổi lớn, trong đó vai trị của cáccông ty xuyên quốc gia ( TNCs) trong xuất khẩu tưbản ngày càng to lớn, đặc biệt là đầu tư trực tiếp nước ngoài -FDI). Đã xuất hiện nhiều chủ thể xuất khẩu tư bản từ các nước đang phát triển.
Thứ ba, hình thức xuất khẩu tư bản rất đa dạng, sự đan xen giữa xuất khẩu tưbản và xuất khẩu hàng hoá tăng lên. Chẳng hạn, trong đầu tư trực tiếp xuất hiệnnhững hình thức mới như BOT, BT…sự kết hợp giữa xuất khẩu tư bản với cáchợp đồng buôn bán hàng hố, dịch vụ, chất xám khơng ngừng tăng lên. Ví dụ
công ty A tại Việt Nam bán lô hàng cho một cơng ty B ở nước ngồi và được yêu cầu giao hàng tới địa chỉ kho hàng của công ty B ở chi nhánh tại Hải Phịng, Việt Nam mà khơng cần vận chuyển ra nước ngồi thì được xem là hình thức xuất khẩu tại chỗ
[Ảnh 18.jpg]
Thứ tư, sự áp đặt mang tính chất thực dân trong xuất khẩu tư bản đã được gỡ bỏ dần và nguyên tắc cùng có lợi trong đầu tư được đề cao
[Ảnh 16.jpg]
<b>Biểu hiện mới của sự phân chia thị trường thế giới giữacác liên minh độc quyền : </b>
- Sức mạnh và phạm vi bành trướng của các công ty xuyên quốc gia (TNCs) tăng lên đã thúc đẩy xu hướng quốc tế hóa , tồn cầu hóa kinh tế và sự phân chia phạm vi ảnh hưởng .
</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">- Hình thành nhiều liên minh kinh tế khu vực như : EU , NAFTA: Cannada , Mexico và Mỹ , ..
Liên minh Châu âu
Khối mậu dịch tự do Bắc Mỹ :
</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">VD : Ngồi ra cịn 1 số liên minh khu vực trên
nam á (ASEAN )
</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">Liên minh châu Phi ( AU )
</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">Liên minh kinh tế Á – ÂU
</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">- Việc phân chia thế giới về kinh tế cũng có sự tham gia của 1 loạt nước đang phát triển nhằm chống lại sức ép của các cường quốc tư bản . Đó là việc hình thành lập tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ ( OPEC )
</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">Thị trường chung vùng Nam Mỹ ( MERCOSUS ) gồm : Brazin , Achentina , uraugoay , Paragoay ,..
</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13"><b>+ ) Biểu hiện mới về sự phân chia lãnh thổảnh hưởng dưới sự chi phối của các tập đoàn độc quyền :</b>
Chiến lược biên giới mềm “ , ra sức bành trướng ‘ biên giới kinh tế ‘ rộng hơn đại lý , ràng buộc , chi phối các nước kém phát triển . - sự phân chia lãnh thổ thế giới được thay thế bằng cuộc chiến tranh thương mại , chiến tranh sắc tộc , tôn giáo , trực tiếp hoặc gián tiếp các cuộc đụng độ đó là các cường quốc tư bản .
VD : chiến tranh thương mại giua Mĩ và Trung quốc
</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14"><b>cuộc đụng độ sắc tộc ở Myanmar </b>
<b>cuộc đụng độ sắc tộc tại Sudan </b>
</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">
