Báo cáo nghiên cứu khoa học đề tài bạo lực sao nhãng trong gia đình và những ảnh hưởng tới lứa tuổi học sinh

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (15.79 MB, 70 trang )

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b> BÁO CÁO NGHIÊN CỨU KHOA HỌC</b>

<b> BẠO LỰC SAO NHÃNG TRONG GIA ĐÌNH VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNG TỚI LỨA TUỔI HỌC SINH</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

<b>2. Ý nghĩa đề tài...3</b>

<b>3. Điểm mới của đề tài nghiên cứu...3</b>

<b>4. Mục tiêu nghiên cứu ………...4</b>

<b>5. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu ………..4</b>

<b>6. Giả thuyết khoa học...5</b>

<b>7. Phương pháp nghiên cứu...5</b>

<b>CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT...8</b>

<b>1.Tổng quan tình hình nghiên cứu thuộc lĩnh vực của đề tài...8</b>

<b>2. Khái niệm và các biểu hiện bạo lực gia đình về sao nhãng trẻ em...9</b>

2.1 Khái niệm bạo lực gia đình...9

2.2. Bạo lực gia đình về xao nhãng trẻ em<b> ……….</b>10

<b>3. Thực trạng sao nhãng trẻ em ở việt nam...11</b>

3.1. Sao nhãng về thể chất...11

3.2. Sao nhãng về tinh thần...16

3.3. Sao nhãng về giáo dục...20

<b>CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG BẠO LỰC SAO NHÃNG VÀ NHỮNG ẢNH . HƯỞNG TỚI LỨA TUỔI HỌC SINH TRUNG HỌC1.Thực trạng bạo lực sao nhãng với lứa tuổi học sinh tại trường THPT Ân Thi...23</b>

1.1. Sao nhãng về thể chất...28

1.2. Sao nhãng về mặt tinh thần...30

1.3. Sao nhãng về giáo dục...33

<b>2. Nguyên nhân bạo lực gia đình về sao nhãng trẻ em...34</b>

2.1. Nguyên nhân về kinh tế...34

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

2.2. Về quan niệm giáo dục...36

2.3. Nguyên nhân sinh con một bề...37

<b>3. Ảnh hưởng của bạo lực sao nhãng đến lứa tuổi học sinh...37</b>

3.1. Ảnh hưởng tới sức khoẻ, thể chất...37

3.2. Ảnh hưởng tới tâm lý tình cảm...38

3.3. Ảnh hưởng về sức khoẻ tinh thần nhận thức - hành vi...39

<b>CHƯƠNG 3 NHỮNG GIẢI PHÁP HẠN CHẾ VÀ NGĂN CHẶN BẠO . LỰC SAO NHÃNG...42</b>

<b>1. Những giải pháp...42</b>

<b>3. Kiến nghị</b> 3.1. Đối với bản thân các bạn học sinh...55

3.2. Đối với gia đình...55

3.4. Đối với xã hội...57

</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">

Trong tiếng Việt, bạo lực được hiểu là “sức mạnh dùng để cưỡng bức, trấn áp hoặc lật đổ”. Khái niệm này dễ làm người ta liên tưởng tới các hoạt động chính trị, nhưng trên thực tế bạo lực được coi như một phương thức hành xử trong các quan hệ xã hội nói chung.

Bạo lực gia đình là một dạng thức của bạo lực xã hội, là “hành vi cố ý của các thành viên gia đình gây tổn hại hoặc đe dọa gây tổn hại… với các thành viên khác trong gia đình” (Điều 1, Luật Phịng, chống bạo lực gia đình).

Bạo lực sao nhãng là một dạng bạo lực gia đình, biểu hiện ở hành vi của cha mẹ hoặc người đỡ đầu không đáp ứng những nhu cầu, những quyền cơ bản của con cái. Bạo lực sao nhãng thể hiện ở nhiều góc độ cả sự khơng đáp ứng nhu

<b> Bạo lực sao nhãng là một hình thức bạo lực đã xảy ra nhưng ít bị đề cập </b>

hay lên án vì trên thực tế chưa được đưa vào luật bảo vệ, chăm sóc trẻ em hay luật hơn nhân và gia đình. Đây cũng là một khái niệm khá mới mẻ mà không phải ai cũng có thể hiểu một cách cặn kẽ về nó. Bạo lực sao nhãng đang trở thành một vấn đề nóng địi hỏi sự quan tâm của xã hội bởi hậu quả của nó đã lên mức báo động.

Bạo lực sao nhãng gây những hậu quả nặng nề lên lứa tuổi học sinh. Cha mẹ, người đỡ đầu đôi khi không nhận ra hành vi của mình là bạo lực, hoặc nhận ra thì bào chữa với vơ vàn những lí do. Bản thân trẻ bị bạo lực sao nhãng cũng khơng nhận ra mình đang bị bạo lực. Chỉ khi mọi việc đã quá với giới hạn cho phép thì tất cả mới giật mình nhìn lại nhưng nhiều trường hợp khơng cịn cơ hội sửa chữa, thậm chí nhiều kết cục vơ cùng đau đau lịng đã xảy ra.

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

Đến trường sớm, tan học không về nhà ngay mà la cà đâu đó, trong lớp thì thường xuyên ngủ gật, hay cáu giận, thích gây gổ, trốn học, vùi mình trong những quán Internet, quán bi-a, tiêu tiền khơng kiểm sốt, u đương bng thả, dáng vẻ lơ mơ…vv. Đấy là vô vàn biểu hiện của các bạn học sinh đang bị bạo lực sao nhãng.

Kết quả học tập giảm sút, các mối quan hệ bạn bè, thầy cô bị dạn nứt, cha mẹ thất vọng trút giận …và hậu quả là nhiều bạn bỏ nhà đi, trầm cảm, xa lánh bạn bè, lao vào thế giới ảo, trộm cắp, ma túy…

Như vậy, giống như một cái cây không được chăm tưới, trẻ em bị sao nhãng có thể sẽ dần dần cịi cọc, bệnh tật thậm chí chết yểu.

Nhân ngày gia đình Việt Nam (28/6/2017), TS. Phạm Đức Quang trong bài thơ Tâm sự của đứa con bị bạo lực sao nhãng gia đình đã viết:

Mẹ đi công tác nơi nào,

Canh khuya con ngủ gió vào lạnh tanh.

Quanh năm ba bận làm ăn,

Điểm cao con phải khoe thầm ba ơi!

Hôm qua chủ nhật đi chơi,

Thấy ba mẹ bạn vui cười bên con,

Chạy về đóng chặt phịng son

Một căn biệt thự lệ tuôn mấy lần!

Dẫu là mái lá, cỏ sân,

Xin ba, xin mẹ cho gần Người ơi!

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

Đắng đót và xót xa, với các con, sự chăm lo về vật chất dù có chu đáo, đầy đủ bao nhiêu vẫn khơng bù đắp những trống vắng, thiếu hụt tinh thần. Lại có nhiều trường hợp các con cần được chăm sóc đầy đủ về vật chất, song lại bị sao nhãng đến đáng thương.

Cũng ngày Gia đình Việt Nam năm nay (28/6/2017), VTV1- Đài truyền hình Việt Nam đã có một cuộc phỏng vấn tiến sĩ tâm lí học Phạm Mạnh Hà, giảng viên Học viện thanh thiếu niên Việt Nam, nhằm giúp mọi người có cái nhìn, sự hiểu biết sâu hơn về bạo lực sao nhãng, từ đó điều chỉnh hành vi làm cha làm mẹ, chăm lo cho các con toàn diện hơn về cả vật chất lẫn tinh thần, tạo ra những nhân cách tồn diện, những cơng dân tốt cho đất nước.

Tuy nhiên, dường như những điều này chưa đủ cất lên một hồi chuông cảnh tỉnh với toàn xã hội. Bạo lực sao nhãng vẫn hàng ngày diễn ra âm thầm mà hậu quả khó lường.

Trước thực tế này chúng tơi quyết định tiến hành tìm hiểu, nghiên cứu

<b>hiện trạng BẠO LỰC SAO NHÃNG TRONG GIA ĐÌNH VÀ NHỮNG ẢNHHƯỞNG TỚI LỨA TUỔI HỌC SINH nhằm có cái nhìn sâu sắc, đầy đủ về</b>

thực trạng, ngun nhân, hệ quả của nó. Qua đó, từ góc độ người học sinh, đưa ra những giải pháp khắc phục để mỗi gia đình quan tâm hơn, dành thời gian hơn cho con cái, các bạn học sinh tích cực, chủ động, tự lập hơn trong cuộc sống, nhận thức được đầy đủ về hồn cảnh gia đình để có những định hướng tốt đẹp trong tương lai.

<b>2. Ý NGHĨA ĐỀ TÀI</b>

Nghiên cứu đề tài này, chúng tơi sẽ có thể trả lời được những câu hỏi, những băn khoăn lớn về Bạo lực sao nhãng trong gia đình như:

- Tại sao cha mẹ, người đỡ đầu lại sao nhãng với con cái?

- Sự sao nhãng đưa đến hậu quả gì?

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

- Tỉ lệ học sinh bị sao nhãng?

Qua nghiên cứu chúng tôi cũng sẽ đưa ra được các giải pháp nhằm hạn chế tình trạng, giảm thiểu hậu quả, tăng ý thức tự lập, khả năng vươn lên hoàn cảnh ở các bạn học sinh bị sao nhãng. Đề tài của chúng tơi muốn hướng tới một mơi trường giáo dục tích cực, lành mạnh, học sinh ở đó được lĩnh hội tri thức, phát triển năng lực, được sống, được trải nghiệm, được nhận sự quan tâm chăm sóc đầy đủ về cả vật chất lẫn tinh thần của nhà trường và gia đình, để từ đó trở thành những nhân cách tồn diện, những cơng dân tốt trong tương lai.

<b>3. ĐIỂM MỚI CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU</b>

Đề tài nghiên cứu của chúng tơi là hồn tồn mới mẻ, mặc dù đã tìm hiểu, tham khảo nhiều tài liệu, tiếp xúc với nhiều Báo cáo khoa học của sinh viên các ngành tâm lí, giáo dục, khoa học xã hội và nhân văn, song tuyệt nhiên chưa thấy một tác giả nào đề cập.

Với đề tài này, chúng tôi nghiên cứu trên 2 phương diện:

- Thực trạng bạo lực sao nhãng trong gia đình, những ảnh hưởng tới tâm sinh lí và đời sống lứa tuổi học sinh.

- Những giải pháp nhằm hạn chế tình trạng.

<b>4. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU</b>

- Giúp mọi người hiểu biết sâu sắc về bạo lực sao nhãng trong gia đình và những ảnh hưởng nặng nề tới lứa tuổi học sinh.

- Tìm ra những giải pháp nhằm cảnh tỉnh các bậc làm cha làm mẹ, nhắc nhở họ ý thức trách nhiệm với con cái, từ đó góp phần tạo nên một môi trường sống tốt đẹp, lành mạnh cho thế hệ trẻ.

- Cung cấp tư liệu cho giáo viên để thấu hiểu học sinh, gần gũi, giúp đỡ các em khắc phục tình trạng khủng hoảng do bị sao nhãng. Bạn bè tăng tình đồn kết, <small>4</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">

hỗ trợ lẫn nhau để cùng tự lập, phấn đấu vươn lên, không quá phụ thuộc vào cha mẹ, đổ lỗi cho hoàn cảnh.

<b>5. ĐỐI TƯỢNG, KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU VÀ PHẠM VI NGHIÊNCỨU</b>

<b>5.1. Đối tượng nghiên cứu: </b>

- Thực trạng bạo lực sao nhãng và những hậu quả của nó đối với lứa tuổi học

<b>- Nội dung: Do điều kiện hạn chế, chúng tôi chỉ tiến hành nghiên cứu thực trạng</b>

học sinh bị bạo lực sao nhãng, những ảnh hưởng của nó tới sự phát triển tâm sinh lí học sinh, những biểu hiện về hành vi, kết quả học tập, các mối quan hệ trong và ngoài nhà trường. Tìm ra những giải pháp hữu hiệu nhằm cảnh tỉnh các bậc làm cha làm mẹ về ý thức trách nhiệm với con cái, đánh thức khả năng tự lập, chủ động cuộc sống ở những bạn học sinh bị bạo lực sao nhãng.

<b>- Khách thể khảo sát: Chúng tôi tiến hành khảo sát thực tế và tổng hợp, phân</b>

tích số liệu từ q trình khảo sát phiếu, trong đó:

+ Trường THPT Ân Thi: 300 phiếu

<b>- Thời gian: Đề tài này chúng tôi tiến hành nghiên cứu trong khoảng thời gian</b>

từ tháng 09/2020 đến tháng 11/2021

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<b>6. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC</b>

Nhìn chung học sinh THPT hiện nay nhận thức về cuộc sống còn non nớt, hành vi chưa được định hướng và kiểm soát chặt chẽ, hành động theo sở thích, a dua theo bạn bè, dễ bị lôi kéo, các bậc cha mẹ hoặc người đỡ đầu vì mải mê kiếm tiền hoặc nhận thức chưa đầy đủ mà sao nhãng, không chăm lo mọi mặt tới con cái.

Một bộ phận lớn học sinh sống tự do, phát triển ngoài tầm kiểm sốt của cha mẹ, ăn q vặt, thích gì làm nấy, vùi mình trong thế giới ảo, khơng thích về nhà, lừa dối cha mẹ.

Đa số bộ phận học sinh chưa xác định được mục tiêu học tập và định hướng nghề nghiệp, ỷ lại, phụ thuộc, chưa có kĩ năng đối mặt với mọi hoàn cảnh trong cuộc sống.

<b>7. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU7. 1. Phương pháp nghiên cứu lí thuyết</b>

Phương pháp nghiên cứu lý thuyết là phương pháp thu thập thông tin thơng qua đọc sách báo, tài liệu nhằm mục đích tìm chọn những khái niệm và tư tưởng cơ bản là cơ sở cho lý luận của đề tài, hình thành giả thuyết khoa học, dự đốn những thuộc tính của đối tượng nghiên cứu, xây dựng những mơ hình lý thuyết hay thực nghiệm ban đầu.

Trong đề tài này chúng tôi sử dụng phương pháp nghiên cứu lý thuyết trên cơ sở thu thập, phân loại, tổng hợp các sách báo, tài liệu, luận văn, luận án có liên quan đến bạo lực sao nhãng

<b>7. 2. Phương pháp điều tra</b>

Điều tra là phương pháp khảo sát một nhóm đối tượng trên một diện rộng nhằm phát hiện các quy luật phân bố, trình độ phát triển, đặc điểm của đối tượng

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

nghiên cứu. Kết quả của phương pháp điều tra là những thông tin quan trọng về đối tượng nghiên cứu làm cơ sở thực tiễn để đề xuất các giải pháp.

Trong đề tài này chúng tôi dùng phương pháp điều tra bằng bảng hỏi với các câu hỏi đóng, mở khác nhau về mức độ để học sinh trả lời. Ngồi ra chúng tơi cịn sử dụng phương pháp phỏng vấn sâu.

<b>7. 3. Phương pháp chuyên gia</b>

Phương pháp chuyên gia là phương pháp điều tra qua đánh giá của các chuyên gia về vấn đề, một sự kiện khoa học nào đó. Thực chất đây là phương pháp sử dụng trí tuệ, khai thác ý kiến đánh giá của các chun gia có trình độ cao để xem xét, nhận định một vấn đề, một sự kiện khoa học để tìm ra giải pháp tối ưu cho vấn đề, sự kiện đó. Phương pháp chuyên gia rất cần thiết cho người nghiên cứu không chỉ trong q trình nghiên cứu mà cịn cả trong quá trình nghiệm thu, đánh giá kết quả, hoặc thậm chí cả trong q trình đề xuất giả thuyết nghiên cứu, lựa chọn phương pháp nghiên cứu, củng cố các luận cứ…. Phương pháp chuyên gia là phương pháp có ý nghĩa kinh tế, nó tiết kiệm về thời gian, sức lực, tài chính để triển khai nghiên cứu.

Trong đề tài này vì điều kiện nên chúng tơi chỉ có thể tham khảo ý kiến của giáo viên hướng dẫn, và các thầy cô chuyên môn khác.

<b>7. 4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm </b>

Tiến hành thực nghiệm sư phạm để đánh giá kết quả của những giải pháp đề ra nhằm mục đích cho học sinh tích cực, chủ động hơn khi bày tỏ chính kiến của mình.

<b>7. 5. Phương pháp xử lý số liệu bằng toán thống kê</b>

Sử dụng một số cơng thức tốn học để xử lý thống kê và đánh giá kết quả điều tra, kết quả thực nghiệm.

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

<b>7. 6. Phương pháp quan sát</b>

Chúng tôi quan sát các bạn học sinh trong trường, lớp và thấy được những thực trạng của các bạn xung quanh hiện tượng bán hàng trên mạng.

<b>7. 7. Phương pháp phỏng vấn</b>

Chúng tôi tiến hành những cuộc phỏng vấn với các bạn học sinh về những vấn đề liên quan đến thực trạng bạo lực sao nhãng, những ảnh hưởng tới đời sống, lứa tuổi học sinh. Chúng tôi cũng tiến hành phỏng vấn thầy cô, cha mẹ để thu thập thông tin.

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<b>PHẦN NỘI DUNGCHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT</b>

<b> 1.TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU THUỘC LĨNH VỰC CỦAĐỀ TÀI</b>

Thời gian gần đây, hiện tượng trẻ em vị thành niên hư hỏng dẫn đến phạm pháp ngày một gia tăng, ảnh hưởng không nhỏ đến an ninh quốc gia và sự tiến bộ phát triển của xã hội. Vấn đề này không chỉ là mối quan tâm, lo lắng hàng đầu của các bậc cha mẹ, đặc biệt là các gia đình ở khu vực đơ thị mà cịn là mối lo chung của toàn xã hội. Phải chăng hiện tượng đó là hậu quả của việc “khốn trắng” sự giáo dục, học tập của con trẻ cho nhà trường. Nhiều phụ huynh đã biến nhà trường thành “nhà giữ trẻ lớn” mà khơng biết rằng chẳng gì có thể thay thế được giáo dục gia đình. Bởi lẽ, gia đình, cha mẹ là trường học đầu tiên đối với cuộc đời mỗi con người, là môi trường xã hội hố gần gũi nhất về khơng gian và lâu dài về thời gian có ảnh hưởng lớn tới sự hình thành, phát triển nhân cách con trẻ.

Sao nhãng trong chăm sóc, giáo dục con cái vơ tình đã thành một tệ nạn, nạn bạo lực sao nhãng mà hậu quả của nó là khơn lường. Bạo lực sao nhãng đã trở thành một vấn đề nóng, một hiện tượng đáng báo động thời gian gần đây, khi mà các vụ tử tử vì trầm cảm, bỏ nhà ra đi, tự hủy hoại bản thân, sống buông thả, a dua, lao vào thế giới ảo… của các bạn diễn ra phổ biến, không kể vùng nông thôn hay thành thị.

Tuy nhiên, chưa có một cơng trình nghiên cứu nào nghiên cứu một cách cơng phu tình trạng bạo lực sao nhãng trong gia đình và những ảnh hưởng của nó đến đời sống, sự phát triển tâm sinh lí của học sinh trong nhà trường phổ thông.

Bài nghiên cứu của chúng tôi được thực hiện ở phạm vi nhỏ là trường THPT Ân Thi thuộc huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên. Chúng tôi nghiên cứu những <small>9</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

biểu hiện của tình trạng bạo lực sao nhãng, ảnh hưởng của hiện tượng, đưa ra một số giải pháp rồi đánh giá hiệu quả của chúng từ đó có những kết luận khoa học chính xác, gắn với thực tế.

<b>2. KHÁI NIỆM VÀ CÁC BIỂU HIỆN BẠO LỰC GIA ĐÌNH VỀ SAONHÃNG TRẺ EM</b>

<b> Tháng 12/1993 Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đưa ra định nghĩa về bạo lực </b>

gia đình như sau: “Bất kì một hành động dựa trên cơ sở giới nào dẫn đến hoặc có khả năng dẫn đến những tổn hại về thân thể, tình dục hoặc tâm lí hay những đau khổ của phụ nữ bao gồm cả sự đe dọa có những hành động như vậy, sự cưỡng bức hay tước đoạt một cách tùy tiện sự tự do dù nó xảy ra ở nơi cơng cộng hay trong cuộc sống riêng tư”.

Bạo lực gia đình (theo bản dự thảo Luật phịng chống bạo lực gia đình của Việt Nam trong kì họp thứ 2, Quốc hội khóa XII): Bạo lực là hành vi cố ý của các thành viên gia đình gây tổn hại hoặc đe dọa gây tổn hại… với các thành viên khác trong gia đình” (Điều 1, Luật Phịng, chống bạo lực gia đình)

2.1.3. Các loại bạo lực gia đình

Có rất nhiều loại và hình thức bạo lực khác nhau trong gia đình nhưng chủ yếu xảy ra các loại hình bạo lực sau:

- Bạo lực thể chất

- Bạo lực kinh tế

- Bạo lực về tinh thần

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

- Bạo lực về tình dục

- Bạo lực gia đình về sao nhãng trẻ em.

<b>2.2. Bạo lực gia đình về sao nhãng trẻ em.</b>

<i><b>2.2.1 Khái niệm sao nhãng trẻ em </b></i>

Sao nhãng trẻ em là một dạng bạo lực gia đình, biểu hiện ở hành vi của cha mẹ hoặc người đỡ đầu “không đáp ứng những nhu cầu, những quyền cơ bản của con cái”. Bạo lực sao nhãng thể hiện ở nhiều góc độ cả sự không đáp ứng nhu cầu vật chất lẫn thờ ơ với đời sống tinh thần của các con.

<i><b>2.2.2. Các biểu hiện về sao nhãng trẻ em</b></i>

Những trẻ em bị bạo lực sao nhãng trong chăm sóc và giáo dục thường có những biểu hiện về mặt thể chất, tâm lí, hành vi khơng theo quy luật thông thường giống như những trẻ em cùng lứa tuổi. Dưới đây là những biểu hiện cụ thể giúp ta nhận biết những trẻ em bị sao nhãng, bỏ mặc, ít hoặc khơng có sự chăm sóc của gia đình.

- Dấu hiệu nhận biết trẻ em bị sao nhãng về thể chất:

+ Bị bỏ đói.

+ Ăn mặc không phù hợp với lứa tuổi, với thời tiết, với hình dáng cơ thể.

+ Chậm phát triển hoặc suy dinh dưỡng.

+ Ốm yếu, bệnh tật nhưng không được chạy chữa, chăm sóc.

+ Thường xuyên bị tai nạn nhất là trong những hoạt động nguy hiểm.

- Dấu hiệu nhận biết trẻ em bị sao nhãng về tinh thần:

+ Bị bỏ rơi.

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

+ Trường xuyên ở lại trường lâu, đến sớm, về muộn mà không ai quan tâm.

+ Có những hành vi khơng đúng mực.

+ Mệt mỏi, bơ phờ hoặc ngủ gật trong lớp.

+ Nghỉ học kéo dài hoặc từ chối đến trường.

+ Bị cơ lập khỏi nhóm bạn.

+ Nghèo nàn về cảm xúc, thờ ơ với mọi việc xảy ra xung quanh.

<i><b>2.2.3. Các hình thức sao nhãng trẻ em</b></i>

Có nhiều hình thức sao nhãng trẻ em nhưng trong khuân khổ một nghiên cứu khoa học nhỏ, chúng tơi chỉ đề cập tới ba hình thức sao nhãng trong đình cấu thành bạo lực sao nhãng. Trong suốt bài nghiên cứu, chúng tôi cũng chỉ đi sâu tìm hiểu ba hình thức này:

- Bạo lực sao nhãng về thể chất.

- Bạo lực sao nhãng về tinh thần.

- Bạo lực sao nhãng về giáo dục.

<b>3. THỰC TRẠNG SAO NHÃNG TRẺ EM Ở VIỆT NAM3.1 Sao nhãng về thể chất</b>

Bỏ mặc là sự sao nhãng thường xuyên và ở mức độ nghiêm trọng của cha mẹ/người chăm sóc dẫn đến những tổn hại cho sự phát triển của trẻ. Hành vi này phải diễn ra trong một thời gian và phải được công nhận trái với chuẩn mực về sự chăm sóc mà cha mẹ thơng thường phải dành cho con cái, đã gây ra tổn hại về thể chất thực tế chứ không phải được giả định là sẽ gây tổn hại trong tương lai (theo Kiến thức chung về phòng chống lạm dụng trẻ em, tập Tài liệu tập

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

huấn về phòng chống lạm dụng trẻ em, UNICEF, Nhà xuất bản Hà Nội năm 2008).

Sao nhãng về thể chất là hình thức bỏ mặc dễ nhận thấy nhất, bao gồm việc không cung cấp cho trẻ đầy đủ các nhu cầu về thể chất như: chỗ ở, thức ăn, quần áo hoặc không bảo vệ trẻ được khỏi những nguy hại hay những mối nguy hiểm.

<b> Sao nhãng hoặc ngược đãi về thể chất đều có ảnh hưởng rất lớn tới đời </b>

sống và nhân cách của trẻ sau này. Theo tài liệu của Bộ công an, ở trại giam Thanh Xuân có 37% nam, 20% nữ phạm nhân ở tuổi vị thành niên đã từng bị bố mẹ mắng chửi, đánh đòn. ( Trẻ em Việt Nam hiện chiếm khoảng 40% tổng dân số cả nước. Số trẻ vị thành niên ra xã hội mưu sinh, theo số liệu thống kê tạm thời của Cục Bảo vệ -Chăm sóc Trẻ em (Bộ LĐ-TB-XH) là hơn 3 triệu. Trẻ em là đối tượng rất dễ bị tổn thương nhưng trên thực tế người lớn vì lý do này hay lý do khác đã vơ tình lãng quên đi sự non nớt này của trẻ và để trẻ tự xoay sở, tự đối phó với những vấn đề trẻ gặp phải trong cuộc sống.

Số liệu do chuyên gia Bảo vệ trẻ em của UNICEF nêu ra cho thấy: “Mỗi năm tại các quốc gia đang phát triển có khoảng 3.500 trẻ em dưới độ tuổi 15 tử vong do bị ngược đãi (lạm dụng và sao nhãng). Đó là những trường hợp bạo lực nghiêm trọng nhất được thơng báo, cịn nhiều các trường hợp khác vẫn nằm trong bóng tối.

Theo TS Ngơ Thanh Hồi - Giám đốc Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương trường Đại học Melbourne (Australia) cho biết, trong nhà trường luôn ln có một tỉ lệ học sinh có vấn đề về sức khỏe tâm lý tâm thần. Theo đó 15,94% em có rối nhiễu về tâm lý trong tổng số học sinh các cấp học, lạm dụng chất gây nghiện đang tăng nhanh chóng, với số thanh thiếu niên. Trong số các ca <small>13</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

tự sát, 10% ở độ tuổi 10 - 17. Nghiên cứu 21.960 thanh thiếu niên Hà Nội phát hiện 3,7% em có rối loạn hành vi. Khảo sát sức khỏe tâm thần học sinh trường học thành phố Hà Nội bằng công cụ SDQ của Tổ chức Y tế Thế giới chuẩn hóa Việt Nam cho thấy trên mẫu nghiên cứu gồm 1.202 học sinh tiểu học và trung học cơ sở trong độ tuổi 10 - 16 tuổi, tỷ lệ học sinh có vấn đề về sức khỏe tâm thần chung là 19,46 %. Tỷ lệ này đối với nam, nữ, tiểu học, trung học cơ sở, nội thành, ngoại thành không có gì khác biệt.

Theo báo cáo của các tỉnh, thành phố, trung bình mỗi năm có khoảng 2.000 trẻ em bị bạo lực, bị xâm hại tình dục (trong đó số trẻ em bị xâm hại tình dục chiếm hơn 60%); Cụ thể, năm 2011, số trẻ em bị xâm hại tình dục là 1.045 em; năm 2012 là 1.209 em; năm 2013 là 1.326 em; năm 2014 là 1.544 em (Nguồn tin Báo Lao động thủ đô)

Theo Quỹ Bảo trợ trẻ em năm 2005 Việt Nam vẫn còn 3 triệu trẻ em khuyết tật, đặc biệt 150.000 trẻ em là nạn nhân chất độc da cam. Vấn đề trẻ em ở thế hệ thứ 3 bị di chứng chất độc da cam cũng đã xuất hiện ngày càng nhiều và không biết đến bao giờ di chứng tai hại này mới chấm dứt, các em là những người vô tội nhưng phải chịu nhiều thiệt thòi, bất hạnh. Đây thực sự là những con số báo động và đau lịng về tình hình trẻ em ở Việt Nam, các em không chỉ bị ảnh hưởng về mặt thể chất mà còn để lại những di chứng trong sự phát triển về trí tuệ.

Viện nghiên cứu Thanh niên Việt Nam đã thực hiện một cuộc điều tra với 1240 học sinh tiểu học và trung học cơ sở (gồm 632 em trai và 608 em gái) từ 12 địa phương khác nhau ở miền Bắc và miền Trung Việt Nam (Viện Nghiên cứu Thanh niên). Các em học sinh đã trả lời các câu hỏi khác nhau về việc cha mẹ sử dụng hình phạt gì khi các em mắc lỗi. Có tới 9,5% các hình phạt như tỏ thái độ khinh bỉ, khơng cho ăn và bắt đứng dưới trời nắng (theo Giáo dục hay Xâm hại – Nghiên cứu về trừng phạt thân thể và tinh thần trẻ em tại Việt Nam, Biên tập: Tiến sĩ Nguyễn Đức Mạnh, Phó Viện trưởng, Viện Khoa học dân số, <small>14</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

gia đình và trẻ em; Uỷ ban Dân số Gia đình và Trẻ em). Điều này chứng tỏ sự không quan tâm chăm sóc của cha mẹ đối với con cái dung hình thức là phạt bỏ đói và bắt trẻ phải đứng dưới trời nắng gắt là một hình thức bạo lực gia đình đối với trẻ. Nó có ảnh hưởng khơng chỉ về mặt thể chất mà cịn gây cho trẻ cảm giác tội lỗi hằn sâu trong tâm trí trẻ.

Cũng nên biết rằng tệ nạn ngược đãi trẻ em không kém nghiêm trọng ngay cả ở một số nước được coi là phát triển: ở Mỹ, Cơ quan Bảo vệ Trẻ em đã thống kê số trẻ em chết do bị ngược đãi và bị bỏ mặc không chăm sóc qua nhiều năm và coi đó là "vấn đề giết người". Năm 1997, ước tính có 1.196 trẻ tử vong theo báo cáo của 47 bang; năm 2000, mỗi ngày ở Mỹ có đến 5 trẻ tử vong. Con số thực tế cịn cao hơn, có thể đến 28 tử vong mỗi ngày tức gần 10.000 mỗi năm theo những nguồn khác... Sự ngược đãi trẻ còn thật sự đáng lo lắng vì số trẻ từ 5 tuổi trở xuống bị tử vong do ngược đãi còn nhiều hơn số trẻ tử vong do ngã, chết đuối nước, tai nạn giao thơng... với nhiều loại thương tích nặng vào đầu, bụng hay bị đầu độc, bị dìm chết, bị ngạt, bị bỏng... Điều kinh ngạc hơn nữa là trẻ dưới 1 tuổi chiếm 39% số trẻ tử vong do ngược đãi. Kinh nghiệm của nước Mỹ cho thấy rằng mặc dù luật pháp yêu cầu các cán bộ y tế phải báo cáo những trường hợp nghi ngờ trẻ bị ngược đãi nhưng con số được báo cáo vẫn xa con số thực. Theo sự tổng hợp của .

Có những trường hợp thực tế xẩy ra rất đau lòng khi đọc lên chúng ta thấy thực sự phẫn nộ với những hành vi ngược đãi và sao nhãng trẻ em như trường hợp của em Nguyễn Hữu Lợi (tức bé Đen, 9 tuổi) ở thành phố Hồ Chí Minh bị mẹ nuôi dùng roi đánh khắp người và dùng búa đánh vào đầu chỉ vì em đã ăn hết phần thức ăn dành cho bữa chiều. Được đáp ứng về mặt dinh dưỡng là quyền của trẻ em mà cha mẹ cần phải đảm bảo cho trẻ nhưng ngược lại trẻ lại bị trả giá bởi nhu cầu bản năng của chính mình. Một sự thật đau lịng lắm thay!

Văn hóa “thương cho roi cho vọt” của mình làm cho người ta coi chuyện đánh con nít là bình thường. Nhiều trường hợp người dân khơng lấy giáo dục <small>15</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

tâm lý để dạy con mà lại giáo dục bằng đòn roi. Việc hành hạ, đánh đập trẻ em lâu nay vẫn thường xảy ra.

Học kém, bị bố trói vào chân giường và tra hỏi "tại sao lại thế?". Trốn học đi chơi game, bị cha đánh chết ngất. Giành đồ chơi với em, bị mẹ đổ nước sôi lên đầu. Hay leo trèo, chạy nhảy, nghịch ngợm, mẹ đánh dập mắt cá chân và dùng dao cắt đứt gân chân để "chừa thói nghịch".

Bị nghi ăn trộm tiền, bị anh họ và hàng xóm trói vào gốc cây, chất lá xung quanh và thiêu sống. Đó là những cách "tra tấn" con cái mà nhiều người bảo đến đòn thù cũng còn thua xa.

Cốc đầu, phát vào mông, chửi rủa, bắt đứng úp mặt vào tường, đứng giữa tổ kiến lửa, vứt con xuống giếng, treo con lên xà nhà, lột truồng rồi đánh, rồi xát ớt và muối vào vết thương, xé nát quần áo, sach vở, bắt nhịn ăn, nhốt vào tủ, ấn đầu vào bể nước cho sặc... là những cách "dạy con" của một số ông bố, bà mẹ. Khi được hỏi lý do vì sao họ nghĩ ra được nhiều cách hành hạ con đến vậy, tất cả những "đao phủ trong nhà" ấy đều chung một câu trả lời: "Cũng chỉ là muốn giáo dục con, cho nó nên người". Lạ kỳ thay cách dạy con của những ông bố bà mẹ này!

Khi đọc đến trường hợp này tôi thực sự thấy bức xúc và phẫn nộ khơng hiểu các bậc làm cha làm mẹ có suy nghĩ gì mà có thể hành xử với một đứa be như vây? Như trường hợp của cháu bé mới 2 tuổi ở Hải Phòng cũng chết đi sống lại nhiều lần vì những trận địn roi vơ cớ của người cha dượng độc ác. Cháu bị đánh đập vì bất cứ lý do gì. Khóc nhè, bị đánh đến chảy máu mồm. Đi tè, trót "són ra quần", bị đánh thâm tím mặt mày. Đánh đổ bát cơm, bị ném chai rượu vào đầu, chảy máu. Người cha mất nhân tính ấy cịn trừng phạt con bằng... roi điện.

Một trường hợp khác cháu bé bị ngược đãi hay nói đúng hơn là chịu đòn oan thay cho người bố của mình vì mẹ của bé bị chồng bỏ rơi. Bà đã trút hận thù <small>16</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

lên "giọt máu của thằng khốn đó" bằng cách hành hạ, bỏ đói, đánh đập dã man đứa trẻ mới sinh vài tháng tuổi. Khi hàng xóm hỏi vì sao cháu bé khóc, người mẹ ác đó nói dối rằng cháu bị ngã. Nhưng nhiều lần như thế, hàng xóm sinh nghi. Mọi người đã theo dõi và bắt quả tang người "mẹ ác" đó hành hạ con hơn hành hạ kẻ thù. Hàng xóm đã xơng vào, cướp cháu bé ra và đưa đi cấp cứu. Cháu được cứu sống, nhưng mẹ nó thì... vào tù.

Theo thống kê của bệnh viện Nhi Đồng 1, TP Hồ CHí Minh, có nhiều nguyên nhân dẫn tới nạn tự tử ở trẻ em. Trong đó 33% do giận cha mẹ hoặc anh chị, 22% do sợ đòn roi của cha mẹ, 33% sợ thầy cô phạt, giận, sợ bạn bè và cha mẹ buồn, 11% vì lý do cơ đơn, thất tình... Theo bác sĩ Lê Thị Hồng Nhung, khoa Khám tâm thần trẻ em - Bệnh viện tâm thần TP HCM, mỗi ngày bệnh viện đón khoảng 50 - 80 trẻ bị rối nhiễm tâm lý. Nguyên nhân là do tác động từ gia đình, mơi trường sống và học tập.

Bạo lực, xâm hại trẻ em là một vấn nạn trên tồn cầu. Trên thế giới, ước tính có 120 triệu trẻ em gái và 73 triệu trẻ em trai là nạn nhân bị bạo lực tình dục, gần một tỷ trẻ em thường xuyên phải chịu hình phạt thể chất...

Có nghiên cứu chỉ ra rằng khu vực châu Á - Thái Bình Dương là nơi có tỷ lệ bạo lực, xâm hại trẻ em cao trên thế giới.

Ở Việt Nam, tình trạng xâm hại trẻ em cũng có nguy cơ ngày càng tăng theo chiều hướng diễn biến phức tạp, gây bức xúc trong dư luận xã hội. Theo báo cáo điều tra đánh giá các mục tiêu trẻ em và phụ nữ Việt Nam (báo cáo MICS) năm 2014 do Tổng cục Thống kê thực hiện, hơn 68% trẻ em dưới 15 tuổi đã phải chịu ít nhất một hình thức xử phạt về thể chất hoặc tâm lý, 3% phụ nữ đã bị xâm hại tình dục trước năm 15 tuổi.

Còn theo số liệu của Bộ Cơng an, mỗi năm có khoảng 1.300 vụ xâm hại tình dục trẻ em được tố cáo. Nhiều chuyên gia cho rằng con số này trên thực tế phải cao hơn bởi nhiều nạn nhân chọn cách im lặng vì sợ, hoặc ngại tố cáo. Trẻ em bị xâm hại gặp phải nhiều vấn đề gây ảnh hưởng tới sự phát triển,

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

thậm chí hủy hoại cuộc sống của các em trong tương lai. Các em có nguy cơ cao bị trầm cảm, mắc phải các vấn đề về sức khỏe tâm thần, có thể dẫn đến tự tử. Bên cạnh đó, gia đình và xã hội cũng bị ảnh hưởng...

<b>3.2. Sao nhãng về tinh thần.</b>

Bên cạnh việc sao nhãng về thể chất thì việc sao nhãng về tinh thần cũng là một hành vi bạo lực đối với trẻ em nó làm tổn hại đến đời sống tinh thần của trẻ và ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển nhân cách của trẻ.

Sao nhãng về tinh thần: là dạng khó ghi nhận và phát hiện do thiếu các bằng chứng rõ ràng biểu hiện ra bên ngồi. Hình thức này thường diễn ra khi trẻ cịn q bé để có thể nhận thức được là mình khơng nhận được sự chăm sóc thích hợp. Nhìn chung đó là việc khơng đáp ứng đầy đủ các nhu cầu tình cảm của trẻ, hoặc cha mẹ không nhạy cảm đối với các phản ứng của con trẻ, khơng hướng dẫn con cái ở mức thích hợp, hoặc sự tham gia quá thô bạo của cha mẹ vào cuộc sống của con trẻ.

Gây tổn thương về cảm xúc bao gồm chửi mắng, lăng nhục trẻ, hoặc vợ chồng cãi cọ, ẩu đả nhau trước sự chứng kiến của con cái... Những hành vi này gây rối loạn nghiêm trọng về nhân cách, nhận thức và tâm trí trẻ, chúng dễ trở thành người mất lịng tin, sống thu mình, khơng cởi mở, có biểu hiện thụ động hay kích động q mức, thể chất cịi cọc, ngôn ngữ phát triển chậm, gương mặt vô cảm.

Nghiên cứu của Hoàng Cầm Tú, Quách Thuỳ Minh và Nguyễn Hồng Thuý chỉ ra rằng nhiều bậc cha mẹ có những cách ni dạy con cái có thể nói là rất có nguy cơ gây hại cho trẻ em về mặt tình cảm và tinh thần. Ví dụ, cha mẹ thường xuyên hăm dọa đánh con (80,5%), chửi rủa (57,6%), doạ đuổi khỏi nhà (46,6%), gọi con là “ngu”, hoặc “đồ lười”, bỏ lơ hoặc khơng có thái độ yêu thương đối với trẻ (44,4% và nhục mạ trẻ (24,3%). Một số ít cha mẹ doạ bằng súng hoặc dao (0,01%) (theo Giáo dục hay Xâm hại – Nghiên cứu về trừng phạt <small>18</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

thân thể và tinh thần trẻ em, Biên tập Tiến sĩ Nguyễn Đức Mạnh, Phó Viện trưởng, Viện Khoa học dân số, gia đình và trẻ em; Uỷ ban Dân số, Gia đình và Trẻ em).

Theo ơng Lê Minh Cơng, Phó Trưởng khoa Tâm lý, Bệnh viện Tâm thần Trung ương 2 cho biết bệnh viện nơi ông làm việc thỉnh thoảng vẫn tiếp nhận những ca tư vấn cho trẻ em bị cha mẹ đánh đập. Khi tìm hiểu thì được biết tuổi thơ của cha mẹ các em trước đó cũng bị ngược đãi nên họ lại theo lối mòn ấy mà dạy con. Sự ngược đãi, bạo hành về tinh thần hay thể xác đều ảnh hưởng xấu đến sự phát triển sau này của trẻ.

Những khó khăn về ứng xử của học sinh trong nghiên cứu của Bệnh viện Mai Hương chiếm 9,23%. Lứa tuổi 10 - 11 có tỷ lệ 42 - 46% gặp khó khăn về ứng xử. Đặc biệt có sự chênh lệch rất lớn về khó khăn trong ứng xử giữa học sinh nam (84.60%) và học sinh nữ (15,40%). TS Hồi cũng lưu ý, trong lĩnh vực tâm lý trẻ em, những phân biệt đối xử của ông bà, cha mẹ thậm chí định kiến bất bình đẳng về giới cũng có tác động đến ứng xử của trẻ. (giadinh.net.vn).

Có những di chứng khơng bộc lộ ra ngay mà sẽ hình thành cách ứng xử sau này của họ với con cái và người khác. Điều đó rất nguy hiểm.

Cũng có trường hợp cha mẹ sao nhãng sự chăm sóc con cái mình chỉ vì sinh thêm em bé. Như trường hợp của bé My Từ ngày nhà có thêm em bé, My bỗng thấy mình như “người thừa”. Mọi sự quan tâm, chú ý bố mẹ đều dành cho “nhân vật” mới. My trở nên ương bướng và quấy rối khơng giống cơ bé ngoan ngỗn ngày xưa tẹo nào. Bố quát “My hư”, mẹ cằn nhằn: “Càng lớn càng khó bảo”.

Khơng riêng gì My mà nhiều đứa trẻ khác cũng rơi vào trường hợp tương tự khi mẹ sinh them em bé. Trước bố mẹ chỉ quan tâm, săn sóc mình nó giờ thi…Mẹ cả ngày bên em bé, âu yếm xuýt xoa, bố đi làm về là chạy ngay lại bế cưng nựng. My thấy mình như bị bỏ rơi như bị cơ lập và nó trở nên quậy phá.

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

Khi có thêm em bé, mọi người trong gia đình đều dồn tình yêu và sự quan tâm cho thành viên mới. Đứa trẻ cần được chăm sóc cẩn thận nhưng cũng khơng vì thế mà sao nhãng chăm sóc, chơi đùa với ơng anh hoặc bà chị của em bé.

Việc sao nhãng về tinh thần đối với trẻ em cũng được đề cập trong các nghiên cứu. Trong khi người lớn còn phân vân liệu việc bố mẹ tập trung vào công việc và thiếu quan tâm đến con cái có là một hình thức sao nhãng hay đơn giản chỉ là một căn bệnh của thời đại về sự cân bằng giữa công việc và gia đình, thì trẻ em lại nhận thức một cách rõ ràng hơn. Với các em, sự quan tâm đầy đủ khi cịn trong q trình trưởng thành quan trọng hơn việc cung cấp đầy đủ cho các em tiền bạc, vật chất.

Bà Deepali Khanna, Giám đốc tổ chức PLAN tại Việt Nam, có ý kiến: "Tơi cho rằng, người dân Việt Nam rất yêu thương con trẻ. Nhưng quan trọng là chúng ta phải học cách yêu thương đúng cách. Đúng cách có nghĩa là ni dưỡng chứ không phải nuôi ăn, là chăm nom chứ khơng phải giám sát.”

Theo bà Mzaman, Phó đại diện tổ chức UNICEF năm 2008 có 20% ơng bố và 7% các bà mẹ khơng có thời gian quan tâm đến đời sống tình cảm của con cái.

Nghiên cứu của Hồng Cầm Tú có 44,4% các bậc cha mẹ bỏ lơ, khơng quan tâm đến suy nghĩ, tình cảm, cảm xúc hoặc khơng có thái độ u thương đối với trẻ.

Theo WHO có 42-46% trẻ em VN gặp khó khăn về ứng xử, 8-22% bị chấn thương về tâm lý.

Cuối năm 2007, Bệnh viện Nhi Đồng 1, TP HCM, cấp cứu cùng lúc 2 bệnh nhi Thanh, Dung, nhập viện trong trạng thái hôn mê do uống thuốc để kết liễu cuộc đời.

Theo báo chí lúc đó, mỗi bạn đều có một tâm sự. Bạn Thanh mới học lớp 8 nhưng thời gian để giải trí hầu như khơng có, bạn phải học ở trường, rồi học <small>20</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">

thêm nhiều môn, dẫn đến trạng thái quá tải, bạn bị nhức đầu thường xuyên và cảm giác bị áp lực phải học đạt điểm cao nên quyết định uống thuốc. Còn Dung, ba mẹ ly dị, phải ở với bà nội, bạn buồn vì khơng có ba mẹ đưa đón đi học như các bạn cùng trang lứa, thiếu thốn tình thương yêu của ba mẹ nên quyết định uống paracetamol để chết.

Người nhà của các bạn đều cho rằng, họ không ngờ chúng lại hành động như vậy. "Chỉ thấy trước khi tự tử, các em có một thời gian dài khơng muốn tiếp xúc với mọi người trong gia đình", một phụ huynh cho biết.

Sự sao nhãng trong chăm sóc khơng quan tâm đến suy nghĩ của con cái của các bậc làm cha làm mẹ đôi khi dẫn đến những hậu quả rất đáng tiếc. Tuấn, học sinh lớp 7 của một trường ở quận 8, Thành phố Hồ Chí Minh, vốn luôn dẫn đầu lớp trong kết quả học tập, nhưng đến năm lớp 9, khi về nhà, Tuấn như một cái bóng, im lặng, khơng nói chuyện với ai. Sự việc kéo dài hơn 3 tháng thì Tuấn quyết định uống thuốc tự tử. May mắn là gia đình đã kịp đưa bạn đến bệnh viện cấp cứu.

Sau bình phục, Tuấn được chuyển đến gặp các bác sĩ tâm lý, tại đây, Tuấn cho biết, Tuấn không muốn giao tiếp và quyết định tự tử vì cha mẹ buộc khi học xong lớp 12 phải ở nhà buôn bán. Trong khi mong muốn của Tuấn là được học đại học. Tuấn đã thuyết phục vài lần nhưng cha mẹ không quan tâm.

“Con sẽ chết vì quá chán nản và thất vọng với cuộc sống, 14 tuổi với con là quá đủ...”, cầm bức thư của con gái trên tay, chị Lan nhà ở quận 3, TP HCM, không ngờ nguyên nhân khiến cơ bé muốn chết chỉ vì chị mượn tiền của con mà không trả.

Trước các chuyên gia tâm lý, bé Xn con chị Lan kể, do khơng có cha nên mọi tình cảm em dành hết cho mẹ. Nhưng từ 2 năm nay, Xuân mất hết thần tượng từ mẹ vì mẹ mượn 2 triệu đồng tiền bỏ ống heo của Xuân mà không thấy trả lại.

"Con đã vài lần nhắc nhưng mẹ cứ ừ hữ cho qua mà khơng quan tâm. Con khơng muốn nhìn mặt mẹ, khơng thèm nói chuyện với mẹ nữa vì mẹ là người <small>21</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">

lớn nhưng lại không giữ lời. Vì quá chán nản nên con quyết định mua thuốc uống cho xong" Xuân nói.

Theo chị Lan, mẹ của Xuân, trước khi xảy ra sự việc, Xuân hay ngồi thừ người, về nhà là chui vào phòng một mình mà khơng thèm nói chuyện. Chị thừa nhận trước đó vì q lu bu cơng việc bên cũng khơng có thời gian trị chuyện với con.

Khơng ít các em ở thành thị bị các ông bố bà mẹ "nhốt kín" khi đi học về. Trẻ thành phố đang mất dần tình cảm hàng xóm và các em sẽ khơng biết thế nào là khi tối lửa tắt đèn có nhau. Tình trạng này xẩy ra nhiều ở thành phố vì các bậc cha mẹ đi làm khơng có thời gian để chăm sóc con cái và với suy nghĩ là ở trong nhà con cái mình sẽ được an tồn nên các bậc làm cha làm mẹ đã vơ tình cướp đi quyền được giao lưu với thế giới bên ngồi của trẻ.

Sự vơ cảm, thờ ơ của trẻ với làng xóm cũng dễ dẫn đến nét nhân cách xấu, lớn lên trẻ cũng dần quen với việc "đèn nhà ai nhà nấy tỏ", không quan tâm đến sự giúp đỡ mọi người, tương trợ lẫn nhau...

Ngay từ lúc cịn nhỏ, trong mơi trường hẹp (bố mẹ, anh chị em trong gia đình, bạn bè, hàng xóm) là điều kiện thuận lợi, ảnh hưởng trực tiếp đến nhân cách trong những năm đầu đời, điều này sẽ tác động đến cách nghĩ, đến kỹ năng cũng như trong cung cách giao tiếp ứng xử... Và nếu như các bậc cha mẹ khơng giáo dục lịng nhân ái, tình u thương xóm giềng thì hậu quả là trẻ em sẽ sống lạnh nhạt, vơ cảm, thờ ơ thiếu tình đồn kết u thương lẫn nhau, hình thành cái tơi cá nhân, vị kỉ với người xung quanh. Đối với nhà trường không chỉ ở lý thuyết khô khan về văn hoá ứng xử mà cần trang bị cho các em học sinh những kỹ năng ứng xử một cách tự giác, cần phải làm cho các em hiểu được và biết cách chia sẻ với những người xung quanh, điều đó mới là quan trọng.

<b>3.3. Sao nhãng về giáo dục.</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">

Theo UNESCO năm 2005 VN có khoảng 1 triệu trẻ em không đến

Hiện có hàng triệu trẻ em trong độ tuổi tiểu học và trung học cơ sở không đến trường, lưu ban và bỏ học vì nhiều lý do: nghèo, nhận thức của cha mẹ và gia đình về giá trị và nhu cầu học tập của con em trong thời buổi kinh tế thị trường chưa cao,.. (theo Vấn đề lao động trẻ em, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, 1997, Vũ Ngọc Bình).

Hiện tại Việt Nam có 1,2 triệu trẻ em có hồn cảnh đặc biệt trong đó có 45.000 lao động trẻ em, 126.309 trẻ em sống xa gia đình, 16.000 trẻ em đường phố và 14.000 trẻ vi phạm pháp luật. Và hầu hết trẻ em này đều không được đến trường (www.baomoi.com).

10/100 học sinh được hỏi trả lời rằng: không bao giờ được bố mẹ trò chuyện cùng. 35/100 học sinh khẳng định không bao giờ được cùng chơi thể thao hoặc giải trí với bố mẹ.

Đây là kết quả khảo sát của Báo Pháp Luật TP.HCM trên 100 học sinh lứa tuổi từ 12 đến 18 của hai trường THCS Bạch Đằng (quận 3) và THPT Lê Quý Đôn (quận 3), TP.HCM.

Có thể thấy, nhiều trẻ mới lớn đang hết sức lạc lõng vì sự quan tâm chưa đúng cách của cha mẹ. Nhiều phụ huynh quá lo lắng về các nguy cơ có thể xảy ra với con nên bảo vệ chúng như giữ gìn trứng mỏng. Có những phụ huynh lại quá kỳ vọng vào con nên ln “lái” con theo hướng

</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28">

mình đã định ra. Vơ tình cha mẹ đã tạo nên một áp lực lớn đè nặng suốt thời niên thiếu của trẻ.

Nếu như tình trạng sao nhãng về giáo dục ở thành phố là sự không quan tâm đến tâm tư tình cảm của trẻ thì tình trạng này ở nông thôn là trẻ em phải bỏ học để đi làm sớm phụ giúp gia đình. Quyền được đi học của các em không được thực hiện bởi nỗi lo cơm, áo, gạo, tiền…cùng bố mẹ.

Từ những con số biết nói trên ta có thể hình dung được thực trạng về bạo lực gia đình nói chung và thực trạng về sao nhãng trẻ em nói riêng ở Việt Nam.

Tình hình về bạo lực gia đình khơng phải là mới nhưng trong những năm gần đây với sự quan tâm đầy đủ hơn về an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước cùng với đó là sự lên tiếng của các cơ quan ngơn luận thì vấn đề này mới bắt đầu được đưa ra để mổ xẻ và từ đó tìm ra biện pháp để ngăn chặn những hành vi bạo lực với nạn nhân.

Về việc thực hiện các chính sách để phịng chống và ngăn chặn về tình trạng bạo lực gia đình chưa được thực hiện triệt để. Người dân mới chỉ “nghe nói” về Luật phịng chống gia đình trên ti vi chứ chưa thực sự hiểu quyền và trách nhiệm của mình thế nào với những hành vi mình gây ra. Đây là một trong những lý do làm cho tình trạng bạo lực gia đình ngày càng gia tăng.

Có một điều cần lưu ý nữa là khái niệm về sao nhãng trẻ em còn được hiểu rất mơ hồ. Xét những hành vi cụ thể thì ta có thể thấy được tình trạng cụ thể của vấn đề này nhưng khi đưa ra phân tích nó thì khơng dễ gì cắt nghĩa và có những việc làm của các bậc làm cha làm mẹ đối với con cái mình có được xếp vào sao nhãng khơng chăm sóc con cái cũng đang là một vấn đề nan giải.

Một điều đáng nói trong tình trạng bạo lực gia đình là trẻ em là đối tượng dễ bị tổn thương nhất nhưng đây cũng chính là đối tượng bị bạo lực với số lượng <small>24</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">

lớn với nhiều hình thức không chỉ về mặt thể chất mà trẻ em còn bị bạo hành về mặt tinh thần. Đây lại là hình thức bạo hành để lại hậu quả rất nặng nề trong sự phát triển và hình thành nhân cách của trẻ.

Có những trẻ sau này trưởng thành lại là người bạo hành đối với người khác bởi những ám ảnh trong quá khứ khi bị chứng kiến cảnh bạo hành của bố đối với mẹ.

Với những trẻ bị sao nhãng khơng nhận được sự chăm sóc từ bố mẹ, khi cịn nhỏ trẻ khơng cảm nhận được sự yêu thương của gia đình trẻ dễ bị trầm cảm, có những trẻ có thể mắc bệnh tự kỷ vì thiếu đi tình cảm gia đình. Đây là những hậu quả đáng tiếc mà trẻ phải gánh chịu cho những hành động của người lớn mang lại. Trẻ em trở thành nạn nhân đáng thương nhất trong bạo hành gia đình. Người ta từng ví trẻ em sống trong những gia đình như những chiếc cây được trồng lên nhưng thiếu di sự chăm sóc và thiếu đi ánh nắng Mặt Trời để sinh trưởng và phát triển.

</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">

<b>CHƯƠNG 2</b>

<b>THỰC TRẠNG BẠO LỰC SAO NHÃNG VÀ NHỮNG ẢNH HƯỞNGTỚI LỨA TUỔI HỌC SINH TRUNG HỌC</b>

<b> 1.THỰC TRẠNG BẠO LỰC SAO NHÃNG VỚI LỨA TUỔI HỌC SINH TẠI TRƯỜNG THPT ÂN THI</b>

<b> Để thấy được thực trạng này ở học sinh, chúng tôi tiến hành khảo sát ngẫu nhiên</b>

300 học sinh ở trường THPT Ân Thi theo mẫu phiếu sau trong khoảng thời gian 6/12/2020 đến 26/12/2020 (khoảng thời gian vẫn học trực tiếp, chưa bị ảnh hưởng bởi dịch Covid -19)

<b>PHIẾU KHẢO SÁT HỌC SINH THPT VỀ THỰC TRẠNG BẠO LỰCSAO NHÃNG</b>

Để nghiên cứu về thực trạng học sinh bị bạo lực sao nhãng, chúng tơi nhờ bạn đóng góp ý kiến của mình qua việc trả lời các câu hỏi sau đây. Ý kiến của bạn rất quan trọng trong q trình nghiên cứu của chúng tơi. Rất mong sự hợp tác của bạn! Xin Chân thành cảm ơn.

<b>I. PHẦN THƠNG TIN CHUNG</b>

1. Họ và tên: (Bạn có thể cơng khai hoặc khơng cơng khai)...

2. Giới tính: Nam Nữ

3. Học sinh lớp : ……..Trường

<b>Câu 1: Bố mẹ (người chăm sóc) có chuẩn bị bữa ăn sáng cho bạn không?</b>

Thường xuyên Thỉnh thoảng Chưa bao giờ

</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">

Cho tiền để bạn thích ăn gì thì ăn

<b>Câu 2: Mỗi năm bạn được bố mẹ (người chăm sóc) mua cho mấy bộ quầnáo mới?</b>

Nếu ngắn và chật sẽ được mua ngay, đủ để thay đổi

Mua vào các dịp đặc biệt (tết, đầu năm học mới, sinh nhật…)

Một bộ

Chỉ khi bạn địi mua vì khơng đủ quần áo mặc mới mua cho

Khơng mua, ai cho bộ nào thì mặc.

<b>Câu 3: Khi bạn bị ốm, bố mẹ (người chăm sóc) bạn quan tâm như thếnào? </b>

Rất sốt sắng

Cho rằng chỉ cảm cúm thông thường không cần uống thuốc

Đổ lỗi bạn khơng giữ gìn sức khỏe

Không quan tâm

<b> Câu 4: Bố mẹ có thường xun nhắc nhở bạn giữ gìn sức khỏe không? </b>

Thường xuyên

Thỉnh thoảng

Không bao giờ

Tìm hiểu ngun nhân vì sao khơng muốn ăn

</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">

Khuyên nhủ con cố ăn để giữ sức khỏe

Cho rằng khi nào đói sẽ phải tự địi ăn thơi

Coi đó là chuyện bình thường

Khác: ...

<b>Câu 6: Khi bạn gặp chuyện buồn, bố mẹ bạn ứng xử như thế nào?</b>

Hỏi han, chia sẻ

Mắng chửi, đỗ lỗi cho bạn dù chưa biết chuyện gì xảy ra

Khơng quan tâm

Coi đó là chuyện bình thường

Khác: ...

<b>Câu 7: Khi quyết định một việc liên quan đến bạn, bố mẹ có quan tâm tớithái độ của bạn không </b>

Luôn luôn phải hỏi ý kiến bạn trước Thỉnh thoảng

Hiếm khi Không bao giờ

<b>Câu 8: Bố mẹ có đồng ý cho bạn tham gia các hoạt động ngoại khóa hoặc cáclớp học kĩ năng sống không? </b>

Cho tham gia tất cả các hoạt động nếu thấy có ý nghĩa

Thỉnh thoảng

</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">

Cho bạn tự đăng kí tham gia nếu thích

<b>Câu 11: Bố mẹ có quan tâm đến việc học của bạn ở trường không? </b>

Thường xuyên hỏi thăm về tình hình học tập của bạn

Thỉnh thoảng

Chỉ hỏi khi nhà trường có thơng báo về kết quả học tập

Không bao giờ hỏi

<b>Câu 12: Khi kết quả học tập của bạn bị giảm sút, bố mẹ bạn có thái độ như thếnào? </b>

Thờ ơ

Nhắc nhở qua loa vài câu

Tìm nguyên nhân, khuyên nhủ bạn cố gắng

Khác ...

</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">

Hình ảnh 1

Hình ảnh 2

</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">

Hình ảnh 3

Ngồi việc khảo sát bằng phiếu, chúng tôi tiến hành phỏng vấn 20 bạn có kết quả học tập, hạnh kiểm từ cao nhất đến thấp nhất. Chúng tôi cũng phỏng vấn tại trường trường 4 thầy cô chủ nhiệm ở những lớp có học sinh cá biệt. Chúng tơi cịn phỏng vấn một số phụ huynh thường xuyên đợi đón con ở cổng trường và một số phụ huynh có cơng việc bận rộn về vấn đề chăm sóc con cái. Từ đó thu được kết quả như sau:

Theo các tiêu chí đánh giá về nạn nhân của bạo lực gia đình thì tất cả 300 bạn học sinh (100%) đều là nạn nhân của bạo lực gia đình từ mức độ nhẹ đến nặng nhất là bỏ mặc không quan tâm. Tất cả đều thừa nhận ít nhất một lần mình cảm thấy ấm ức vì bố mẹ ít quan tâm, chăm sóc chưa chu đáo. Qua cuộc khảo sát của mình chúng tơi thu nhận được những kết quả như sau:

</div>

Báo cáo nghiên cứu khoa học đề tài bạo lực sao nhãng trong gia đình và những ảnh hưởng tới lứa tuổi học sinh

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về