Đề tài sinh viên nghiên cứu khoa học: Xây dựng khung pháp lý cho dịch vụ kinh doanh vận tải hành khách công nghệ

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (44.51 MB, 66 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

BAO CÁO TONG KET DE TAI THAM GIA XET

GIẢI THUONG “SINH VIÊN NGHIÊN CUU KHOA HỌC” CUA TRUONG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI NĂM 2018

XÂY DỰNG KHUNG PHÁP LÝ CHO DỊCH VỤ KINH DOANH VẬN TẢI HÀNH KHÁCH CƠNG NGHỆ

“Thuộc nhóm ngành khoa hoc: XH

NAM 2018

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

Í. Tỉínhofp thiếtcủa vận để seeenereeae<e-ceeecxeeseee bố181580 40,238 a G0HAHNg3HỮNNHHNHHã 60 00509808681 12. Tình hình nghiên cứu... “=ÐÐ ÐÐÐÐÐÐÐ 33. Mục dich, nhiệm vụ nghiên CỨU i;esssesaseseessrnanrrnih comeusnescarnane exremrcuceranerace 2A, Đối tượng, phạm vi nghiÊn CỨU... «5< 5< cs H2 HH0 130811014131313110136 35. Phương pháp nghiên CỨU... ¿c1 n3 S99 181001210 thà tt tr tinh 36. Kết cấu bài nghiên CỨU...---- +: tt thề gà H0 tre 3

Chương 1. KHÁI QUÁT VE DỊCH VU VAN TAI HANH KHÁCH CONG

1.1. Khái niệm dich vụ vận tải hành khách cơng nghệ ...---ccc cớ 41.2. Lịch sử hình thành dich vụ vận tải hành khách công nghỆ...--- --- -‹-- 6 1.3. Ưu điểm và nhược điểm của dịch vụ vận tải hành khách công nghệ... 101.3.1. Ut điỂm...- tk tEverrxrrxrrrrreeerrye _ 10

1.3.2. Nhược điểm...---©cc-+22tv HH ngưng. Hư g0 te lại

KET LUẬN CHƯƠNG l...--..ccc che _— 13

Chương 2. THUC TRANG PHÁP LUẬT VÀ THỰC TIEN HOẠT ĐỘNG DỊCH VU VAN TAI HANH KHACH CÔNG NGHỆ,...--- 5-55 sec 14 2.1. Thực trạng quy định của pháp luật về dịch vụ vận tải hành khách công nghệ ở Việt

2.1.1. Quy định của pháp luật về dịch vụ vận tải hành khách công nghệ ở Việt Nam 14 2.1.2. Đánh giá về các quy định của pháp luật đối với Grab, Uber...-. 19

2.2. Thực tiễn hoạt động dịch vụ vận tải hành khách công nghệ... - -- 22

5.1, KẾT gu, đợi Ge Pe: en vereseucrcerrereorrernerrereennenennat tinier SLAs ROMNESETn SeR RCNA EONCE CNN 222.2.2. Hạn ChE ..e.cccsescssecssssscssessnsessseecsescessnsscsessvessusessvesssssssssesesssuesecessanessucsanasesasenseesnses 25

KET LUẬN CHƯƠNG 2...--.c:-: ¬ 31

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

Chương 3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KHUNG PHÁP LÝ VÀ NÂNG CAO

CHAT LƯỢNG DỊCH VỤ VẬN TAL ...--- 5c sccceetieerrerirriiiirie 38

3.1. Hoàn thiện khung pháp lý ... ¿ng Hài HH HH he 38

3.2. Giải pháp nâng cao ghiối OH: GCE V8 pane n ten sascnins Hà ho H2 emeommnecnemesmsneemeenromna 45

KET LUAN CHUGNG 3 0 ... 50KET LUẬN CHUNG ...--- 6 tt. 51

DANH MỤC TÀI LIEU THAM KHẢO...---c5c55sccttiestrreerirrrrierre 52

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

1. Tính cấp thiết của van đề

“Taxi online”, hay loại hình vận tải hành khách thơng minh sử dụng các thiết bị

cơng nghệ cao đã khơng cịn là khái niệm mới mẻ trong xã hội hiện đại. Trong đó

khơng thể khơng kế những tác động tích cực mà loại hình này đem lại như: tiết kiệm thời gian, tiết kiệm chi phí và tùy chọn loại hình di chuyển và phơ cập với tất cả mọi vị

trí của khách hàng. Cũng chính tính năng online, cập nhật mọi nơi mọi lúc này cũng

giúp cho những nhà sáng lập dễ dàng quản lý và điều hành hoạt động của dòng vận tải

khác biệt này.

Tuy nhiên, với mỗi quốc gia, mỗi lãnh thổ khác nhau, lại có sự xây dựng và quản lý một hệ thống dịch vụ vận tải hành khách công nghệ khác sao cho phù hợp với đặc

điểm của khu vực đó. Việc áp dụng một khung pháp lý, một khung luật lệ chung đối

với dịch vụ vận tải hành khách công nghệ cao cùng với các hãng taxi, hãng vận tải

truyền thống tại mỗi quốc gia, địa phương là một vấn đề nan giải hiện nay.

Ở Việt Nam, sự có mặt của hai hãng lớn là Uber và Grab trong những năm gần

đây đã gây ra một sự thay đổi không hề nhỏ trong mạng lưới vận chuyển hành khách.

Dịch vu “taxi online” này đã đem lại một trải nghiệm hết sức tích cực và hoàn toàn

mới cho người dùng và đội ngũ lái xe, đồng thời cũng tạo sự cạnh tranh và sức ép cần

thiết lên các doanh nghiệp taxi theo mơ hình kinh doanh truyền thống. Không thé phủ

nhận những ảnh hưởng tích cực và to lớn mà dịch vụ này mang lại cho ngành giao thông vận tải Việt Nam với hàng loạt những tín hiệu tích cực. Bên cạnh đó, khơng thê

khơng nói đến mặt trái của loại hình vận chuyên hành khách thông minh này với hàng

loạt báo cáo về các vụ việc chia sẻ số điện thoại hay địa chỉ cá nhân của khách hàng,

đe dọa hay quấy rối khách hàng hay đơn giản là tăng giá giờ cao điểm, tăng giá gấp

đôi, gấp ba vào các dịp lễ, Tết của các hãng vận chuyển công nghệ đã khiến người tiêu

dùng có ít nhiêu băn khoăn.

x A 4s k 43. oh te el "._ a a sẽ » Ae

Đồng thời, sự xuất hiện va bùng nỗ khó kiêm sốt cũng những tai xe cơng nghệ @ i

` ` et —_—_—__"

cao đã khiên các loại hình vận tải truyền bass ảnh hưởng nghiêm trọng, hay nói

đúng hơn, sự phát triển không ngừng của ber và Grab đã và đang chèn ép và dần

thay thế xe ôm và taxi đơn thuần. Hơn thế nữa, việc được sáng lập và quản lý chính

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

thức bằng các tập đồn mẹ có nguồn gốc nước ngồi đã khơng ít lần giúp cho Uber và Grab thoát khỏi sự kiểm tra chặt chẽ và những quy định pháp lý về giao thơng đường

bộ tại Việt Nam. Chính vì vậy, sau khoảng thời gian 2 năm thí điểm loại hình vận chuyển thông minh này, đã đến lúc nên đặt dịch vụ công nghệ này dưới chung một khung pháp lý cũng như áp dụng một cách bình đẳng nhất những quy định của pháp

luật đối với đồng thời taxi truyền thống và taxi công nghệ. Cơ quan quản lý cần tạo sân

chơi bình đẳng, cơng bằng, khơng xảy ra xung đột lợi ích giữa các bên.

Nhìn chung, khơng thé phủ nhận những lợi ích mà dich vụ vận chuyển hành khách công nghệ này mang lại. Trong hai năm đưa vào thí điểm, nhiều hạn chế, vướng mắc

cịn tồn đọng đã được chỉ ra. Do vậy, việc ban hành những chính sách, những quy định

pháp luật chung lên Uber và Grab mới là chính sách cấp thiết nhất vào thời điểm hiện tại. Việc xây dựng khung pháp lý hoàn chỉnh đưa các dịch vụ vận chuyên hành khách công nghệ này là hoàn toàn cần thiết và là phương án hiệu quả tạo nên tính cơng bằng

và phù hợp hơn cho các dịch vụ Uber và Grab khi hoạt động tại thị trường Việt Nam.

Đồng thời cũng mở ra một bước phát triển mới bình đẳng hơn, cơng bằng hơn cho lực

lượng vận chuyển truyền thống, bộ phận đang bị coi là dần lép vế và yếu kém hơn khi

Uber và Grab đang trên đà phát triển lớn mạnh.

. Tình hình nghiên cứu

Hiện nay, trên thực tế, chưa có một cơng trình nghiên cứu hồn tồn đầy du về dich vụ vận tải hành khách công nghệ. Đây là một vấn đề mới, mang tính thời sự và cần sự

quan sát, tim hiểu kĩ lưỡng trên thực tế. Trước tình hình hoạt động của dịch vụ này

trên thực tế, các bộ, ngành liên quan đã đưa ra một số giải pháp pháp lý để quản lý loại hình dịch vụ mới này. Tuy nhiên, những đề án của cơ quan có thâm quyền mới chỉ dừng ở mức độ thí điểm. Vì vậy, bài nghiên cứu của nhóm tác giả đi sâu vào tìm hiểu

về loại hình dịch vụ vận tải hành khách công nghệ, cũng như quan sát hoạt động của

nó trên thực tế, thâm định, đối chiếu các văn bản pháp luật trên thực tế, từ đó đề xuất

phương án hoàn thiện khung pháp lý đầy đủ cho dịch vụ này.

. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu* Muc dich nghiên cứu

Mục đích nghiên cứu của dé tài là chỉ ra những ưu điểm và những han chế của dịch vụ vận tải hành khách công nghệ, những vướng mac về mặt pháp lý còn tồn tại

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

trên thực tế. Từ đó, đề xuất các phương án hoàn thiện khung pháp lý và nâng cao chất

lượng dịch vụ vận tải hành khách công nghệ.

* Nhiệm vụ nghiên cứu

Dé đạt được mục đích trên, chúng tơi đặt ra những nhiệm vụ sau:

- Nghiên cứu các vấn đề chung về dịch vụ vận tải hành khách công nghệ như: khái

niệm, đặc điểm, lịch sử hình thành, những ưu điểm và nhược điểm của dịch vụ này.

- Nghiên cứu thực trạng pháp luật hiện hành về dịch vụ vận tải hành khách và hoạt

động trên thực tiễn của dịch vụ này. ì oS,

- Đánh giá sơ bộ về thực tiễn triển khai các quy định về thí điểm dịch vụ vận tải hành

khách công nghệ.

- Đề xuất các phương án hoàn thành khung pháp lý hoàn chỉnh về dịch vụ vận tải hành

khách công nghệ.

. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu

và xây dựng văn bản pháp luật. Nhóm tác giả tập trung phân tích các văn bản pháp luật

được ban hành để thí điểm dịch vụ vận tải hành khách công nghệ, những vướng mắc

trong công tác quản lý cũng như hoạt động của dịch vụ này trên thực tế.

. Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp nghiên cứu chủ đạo của đề tài là phương pháp quan sát và phương pháp phân tích tong kết kinh nghiệm.

. Kêt cầu bài nghiên cứu

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, bài nghiên cứu khoa học được kết cấu thành ba chương

Chương 1. Khái quát về dịch vụ vận tải hành khách công nghệ

Chương 2. Thực trạng pháp luật và thực tiễn hoạt động dịch vụ vận tải hành khách

công nghệ.

Chương 3. Giải pháp hoàn thiện khung pháp lý và nâng cao chất lượng dịch vụ vận

tai.

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

Chương 1.

KHÁI QUÁT VE DỊCH VỤ VAN TAI HANH KHACH CÔNG NGHỆ

1.1. Khái niệm dịch vụ vận tải hành khách công nghệ

Theo Luật giá năm 2013: “Dịch vụ là hàng hóa có tính vơ hình, q trình sản

xuất và tiêu dùng khơng tách rời nhau, bao gom các loại dich vụ trong hệ thống ngành

sản phẩm Việt Nam theo quy định của pháp luật .

Theo khoản 9 Điều 3 Luật Thương mại 2005 thì: Cung ứng dịch vụ “ià hoạiđộng thương mại, theo đó một bên (sau đây goi là bên cung ứng dịch vụ) có nghĩa vụthực hiện dịch vụ cho một bên khác và nhận thanh toán; bên sử dụng dich vụ (sau đâygọi là khách hàng) có nghĩa vụ thanh tốn cho bên cung ứng dịch vụ và sử dụng dịch

vụ theo thỏa thuận `.

Ngồi ra, khái niệm dịch vụ cịn được định nghĩa dưới những khía cạnh khác

Trong kinh tế học: Dịch vụ được hiểu là những thứ tương tự như hàng hóa

nhưng là phi vật chất. Có những sản phẩm thiên về sản phẩm hữu hình và những sản

phẩm thiên han về sản phẩm dịch vụ, tuy nhiên đa số là những sản phẩm nằm trong

khoảng giữa sản phẩm hàng hóa, dịch vụ.

nhu cầu nhất định của số đơng, có tơ chức và được trả cơng” [Tu điện Tiêng Việt,2004, NXB Đà Nẵng, tr256]

Theo Từ điển Tiếng Việt: “Dịch vụ là công việc phục vụ trực tiếp cho những

Theo C. Mác, giá trị đặc thù của dịch vụ do lao động đem lại giống như mọi

loại hàng hóa khác, nhưng ở đây, giá trị sử dụng đặc thù của lao động này được gọi là

dịch vụ, bởi vì lao động đó cung cấp giá trị khơng phải với tư cách một thứ đồ vật mà

| với tư cách là một hoạt động. Với tu cách là một hàng hóa, dich vụ cũng có giá tri va

giá trị sử dụng, nghĩa là nó đáp ứng nhu cầu nào đó của người mua và do những chỉ phí sản xuât ra chúng.

Dịch vụ có một sơ đặc trưng như sau:

Thứ nhất, sản xuất và tiêu dùng dịch vụ xảy ra đơng thời, khơng thê tách rời.

Hàng hố được sản xuất tập trung tại một noi, roi vận chuyên dén nơi có nhu cau. Khi

ra khỏi dây chuyền sản xuất thì hàng hóa đã hồn chỉnh. Do đó, nhà sản xuất có thê đạt

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

được tính kinh tế theo quy mô do sản xuất tập trung, hàng loạt, và quản lý chất lượng sản phẩm tập trung. Nhà sản xuất cũng có thể sản xuất khi nào thuận tiện, rồi cất trữ vào kho và đem bán khi có nhu cầu. Do vậy, họ dé thực hiện cân đối cung cầu. Nhưng quá trình cung cấp dich vụ và tiêu dùng dịch vuxay ra đồng thời. Người cung cấp dich

vụ và khách hàng phải tiếp xúc với nhau để cung cấp và tiêu dùng dịch vụ tại các địa điểm và thời gian phù hợp cho hai bên. Đối với một số các dịch vụ, khách hàng phải có mặt trong suốt q trình cung cấp dịch vụ.

Thứ hai, dịch vụ là sản phẩm vơ hình. Tính vơ hình được thể hiện ở chỗ người

ta khơng thể nào dùng các giác quan để cảm nhận được các tính chất cơ lý hóa của dịch vụ. (Ví dụ như dịch vụ bưu chính viễn thơng: khơng ai có thé chỉ ra được hình

dáng của loại hình dịch vụ đó).

Thứ ba, khơng dự trữ được, khơng tích lũy được. Tính khơng thể cất trữ là hệ

quả của tính vơ hình và khơng thể tách rời. Ở đây nhà cung cấp dịch vụ không cất trữ những dịch vụ nhưng họ cắt trữ khả năng cung cấp dịch vụ cho những lần tiếp theo.

Thứ tư, dich vụ có tính khơng ổn định, khơng có chất lượng đồng nhất. dich vụ

khơng thể được cung cấp hàng loạt, tập trung như sản xuất hàng hố. Do vậy, nhà cung cấp khó kiểm tra chất lượng theo một tiêu chuẩn thống nhất. Mặt khác, sự cảm nhận

của khách hàng về chất lượng dịch vụ lại chịu tác động mạnh bởi kỹ năng, thái độ của

người cung cấp dịch vụ. Sức khoẻ, sự nhiệt tình của nhân viên cung cấp dịch vụ vào

buổi sáng và buổi chiều có thể khác nhau. Do vậy, khó có thể đạt được sự đồng đều về

chất lượng dịch vụ ngay trong một ngày. Dịch vụ càng nhiều người phục vụ thì càng

khó đảm bảo tính đồng đều về chất lượng.

Dịch vụ vận tải hành khách là ngành dịch vụ cung cấp những phương tiện vận

tải đáp ứng nhu cầu di chuyển của một số lượng hành khách nhất định.

Dịch vụ vận tải hành khách công nghệ là ngành dịch vụ cung cấp phương tiện

vận tải đáp ứng nhu cầu di chuyển của hành khách qua ứng dụng đặt xe sử dụng kết

nối mạng di động (dịch vụ đặt xe điện tử).

Hãng Uber phát triển hai ứng dụng trên điện thoại thông minh. Một ứng dụng làUber cho người dùng (Khách đi xe) và một ứng dụng cho lái xe (Uber Partner App).

Hai ứng dụng này có đặc điểm là sẽ tương tác với nhau trong quá trình hoạt động. Với

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

khách cần gọi xe thì họ sẽ điền thơng tin (Điểm đón, điểm trả khách) trên ứng dụng

Uber và sau đó ân nút Yêu câu xe.

Khi yêu cầu này được gửi lên hệ thống của Uber thì u cầu này sẽ được xử lý

rất thơng minh dé báo xuống ứng dụng Uber Partner (Của lái xe) ở vị trí gần nhất với khách hàng. Nếu lái xe đồng ý thì kết nối sẽ được tạo và lái xe sẽ có thơng tin dé đi

đón khách.

1.2. Lịch sử hình thành dịch vụ vận tải hành khách công nghệ

Đi đầu trong lĩnh vực dịch vụ kinh doanh vận tải hành khách công nghệ là hai

hãng lớn Uber (tên cũ là UberCab) và Grab (tên cũ là Grab Taxi). Nếu như Grab ra đời

muộn hơn ở khu vực Đông Nam A thi Uber đã được nhen nhóm ý tưởng từ những năm

2008 bởi Travis Kalanick và Garret Camp ở phương Tây. Ý tưởng về một ứng dụng

dịch vụ đặt xe theo yêu cầu được đưa ra trong một buổi thảo luận khởi nghiệp ở một căn hộ chung cư ngoại ô Paris, khởi nguồn từ việc Kalanick và Camp đã phải chờ đợi

trong mưa tuyết mà không bắt được chiếc taxi nào.

Tuy nhiên, ý tưởng ban đầu bị các doanh nhân khác đánh giá là khơng hè nỗi

bật so với các ý tưởng cịn lại. Không bỏ cuộc, Travis Kalanick và Garret Camp đã thành lập UberCab (sau này là Uber), một công ty kinh doanh mạng lưới giao thông vận tải và công ty taxi dựa trên ứng dụng có trụ sở tại San Francisco, California và hoạt động tại các thành phố ở nhiều nước. Công ty sử dụng một ứng dụng trên điện

thoại di động thơng minh (smartphone) có tên Uber để nhận được yêu cầu đi xe từ phía

khách hàng sử dụng ứng dụng, và sau đó sẽ gửi các yêu cầu đi đến lái xe. Khách hàng

yêu cầu xe đón và theo dõi vị trí chiéc xe dành riêng cho mình.

Tính đến 16 tháng 12 năm 2014, dịch vụ Uber đã có tại 53 quốc gia và hơn 200

thành phố trên tồn thế giới, và cơng ty được định giá hơn 40 tỷ USD Việc ra mắt

Uber đã tạo ra một sự gia tăng đáng kể trong các cơng ty cạnh tranh với mơ hình kinh đoanh Uber, một xu hướng đã đến để được gọi là "Uberification" (Uber hóa).

Sau khi thành lập, Uber chỉ cung cấp xe cho thuê sang trọng đầy đủ, và danh

hiệu "UberBlack" đã được thơng qua cho dịch vụ chính của cơng ty (được đặt tên theo

địch vụ vận tải tư nhân "chiếc xe màu đen" ở Thành phố New York). Năm 2012, cơng

ty đã phát động chương trình "UberX" của mình, trong đó mở rộng các dịch vụ cho bắt

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

kỳ tài xế nào có trình độ với một chiếc xe thé chấp nhận được. Do thiếu các quy định, Uber có thể cung cấp chỉ phí thấp hơn, đo đó, các địch vụ đã trở nên cực kỳ cạnh tranh với dịch vụ taxi truyền thống.

Tuy nhiên, chỉ vài tháng sau, UberCab nhận được lệnh phải ngừng dịch vụ ngay

của Cơ quan Giao thông Công chúng San Francisco cũng như Ủy ban Giao thông

Công cộng California. Cả hai cơ quan đều phản đối việc sử dụng từ “cab” trong tên UberCab, vi họ đang hoạt động không có giấy phép taxi. Kalanick bỏ qua hầu hết các lệnh cấm và đơn giản chỉ đổi UberCab thành Uber, mua tên miền Uber.com. Từ đó, tiền bắt đầu đến, bao gồm cả 10 triệu USD gây quỹ hồi tháng 2/2011, Uber nhanh chóng có giá 60 triệu USD. Khơng dừng lại ở đó, một nhà đầu tư mạo hiểm khác là Shervin Pishevar đã theo đuổi cé phần trong Uber và nhanh chóng đầu tư 20 triệu

USD. Shervin Pishevar đã lôi kéo sự tham gia của hàng loạt tên tudi Hollywood mà

ông thân thiết, như Ari Emanuel, Ashton Kutcher, Jay Z, và nhiều người khác vào

Uber. Ngay cả CEO Jeff Bezos của Amazon cũng đầu tư vào Uber. Đến mùa hè năm

2014, Uber đã đạt giá trị 17 tỷ USD, doanh thu đạt 6,5 tỷ USD.

Với sự phát triển nhanh chóng và mạnh mẽ của mình, Uber là chủ đề của các

cuộc biểu tình đang diễn ra từ các tài xế xe taxi, cơng ty taxi và chính phủ tin rằng nó

là một hoạt động taxi bất hợp pháp có sự tham gia trong các hoạt động kinh doanh khơng cơng bằng và thỏa hiệp an tồn hành khách. Tính đến tháng 6 năm 2014, các

cuộc biểu tình đã được tổ chức tại Đức, An Độ, Tây Ban Nha, Pháp, Anh và một số

các quốc gia khác. Không chỉ đối phó với chính quyền, đối thủ, các hãng taxi, Uber

thậm chí cịn phải đối phó với cả khách hàng, những người khơng hài lịng và tố cáo Uber. Trong tháng 12 năm 2014, Uber đã bị cấm ở Tây Ban Nha, và hai thành phố ở

Ấn Độ, và tiếp tục được tham gia vào tranh chấp với một số cơ quan chính phi, bao

gồm cả Mỹ và Australia.

Hiện nay, Uber đã phát triển thêm các dịch vụ như UberEats (dịch vụ tìm nhà hàng có giao đồ ăn tận nơi), UberFreight (dịch vụ chuyển hàng) hay UberHealth (dịch

vụ đưa đón bệnh nhân). Tuy nhiên hiện tại đang có thơng tin Uber sẽ rút khỏi khu vực

Đông Nam Á, nhường lại thị trường cho Grab vì thua lỗ.

Ra đời muộn hơn so với Uber, Grab (trước đây gọi là GrabTaxi) là một công ty

công nghệ được ra đời ở Malaysia, có tên gốc là MyTeksi được sáng lập bởi Anthony

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

Tan. Hiện tại trụ sở của Grab được đặt tại Singapore. Grab cung cấp các dịch vụ vận chuyên va di lại bằng xe hơi và xe máy tại khu vực Đông Nam Á, bao gồm Singapore

và các quốc gia khác như Malaysia, Indonesia, Philippines, Thái Lan, Myanmar,

Campuchia và đặc biệt là Việt Nam.

Ứng dụng Grab cho phép khách hàng tìm kiếm các taxi sẵn có trong khu vực, kết nối với tài xế và biết trước chi phí chuyến đi. Mỗi khi cơng ty xâm nhập vào một thị trường mới, họ sẽ ký hợp đồng với các lái xe (được gọi là đối tác) và yêu cầu họ sử dụng phần mềm riêng để nhận được các yêu cầu đặt xe. Công ty kiếm tiền bằng cách

khấu trừ chi phí đặt xe. Mặc dù một số công ty taxi đã cố gắng ngăn các lái xe của họ

sử dụng ứng dụng, nhưng số lượng lái xe tham gia hệ thống Grab vẫn tăng liên tục bởi tính tiện lợi và lợi nhuận cao mà nó đem lại. Công ty cũng hướng dẫn lái xe taxi sử

dụng điện thoại thông minh và ứng dụng di động của họ. Ngoài các thành phố lớn,

Grab cũng cố gắng xâm nhập thị trường của các thành phố nhỏ hơn.

Ở Đơng Nam Á, phần đơng dân số có thói quen sử dụng tiền mặt, vì thế nên

khác với Uber, Grab đã xây dựng hệ thống thanh tốn chính bằng tiền mặt và mở rộng

thêm lựa chọn thanh toán bằng thẻ tín dụng. Grab mở rộng được thị trường một cách

nhanh chóng khi dịch vụ taxi tại Malaysia và một số nước Đông Nam Á hoạt động

thiếu hiệu quả.

Ban đầu, nguồn vốn của Grab dựa hồn tồn vào gia đình người sáng lập

Anthony Tan. Vào tháng 4/2014, Grab tiến hành gọi vốn lần đầu tiên với tổng trị giá hơn 10 triệu USD từ Vertex Ventures. Một tháng sau đó, hãng tiến hành gọi vốn lần

thứ hai lên tới 15 triệu USD, chủ yếu từ nhà tài trợ CGV Capital.

Tháng 10/2014, Grab gọi vốn lần ba 65 triệu USD từ Tiger Global, Vertex

Ventures, CGV và “ông lớn” trong lĩnh vực lữ hành của Trung Quốc Qunar. Lượng

vốn gia tăng tương ứng sức tăng trưởng mạnh mẽ của Grab. Và tháng Bảy vừa quaGrab đã gọi vốn thành công với trị giá 2,5 tỷ USD.

Softbank Group Corp (Nhật Bản) va Didi Chuxing của Trung Quốc (cũng hoạt

động trong lĩnh vực chia sẻ xe) là hai nhà đầu tư lớn nhất trong vòng gọi vốn mới nhất

này với 2 tỷ USD rót vào Grab. Với số tiền đầu tư mới này, giá trị của Grab đã tăng

thành 6 tỷ USD, giúp hãng trở thành startup có giá trị lớn nhất Đơng Nam Á.

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

Tại Philippines, GrabCar đã được hợp pháp hóa sau khi được cơng nhận là

Cơng ty Mạng Giao thông Vận tai (TNC) do Ủy ban Điều tiết và Nhượng quyền về

Thương mai và Dat đai (LTFRB) công nhận năm 2015. Năm sau, Malaysia đã thông

qua kế hoạch hợp thức hóa các dịch vụ Grab và Uber, cũng như dé chuyên đổi ngành

công nghiệp xe taxi của họ. Vào ngày 4 tháng 4 năm 2017, chính phú Malaysia đã sửa

đổi các luật vận tải hiện hành nhằm điều chỉnh các dịch vụ vận tải và bảo vệ người lái xe khỏi quấy rối. Thông qua việc sửa đổi, các loại xe Grab sẽ được phân loại là các loại xe dịch vụ công cộng như là một phần của việc di chuyển để hợp pháp hoá dịch vụ

trong nỗ lực chuyên đổi các dịch vụ vận tải công cộng của nước này. Các sửa đôi đã

được Quốc hội Malaysia thông qua vào ngày 28 tháng 7 năm 2017, điều này trực tiếp

hợp pháp hoá dịch vụ để hoạt động hợp pháp trong nước. Tại Singapore, các luật

tương tự để hợp thức hoá dịch vụ đã được thông qua vào tháng 2 năm 2017. Từ khi

thành lập, GrabTaxi đã nhận được da số phiếu bầu trong một cuộc thăm dò trực tuyến

của Straits Time về ứng dụng taxi được ưu tiên lựa chọn.

Nam 2010 dich vụ taxi giá rẻ mang tên Uber ra đời tại San Francisco tạo ra một

trào lưu mới trong ngành vận tải thời kỳ công nghệ số. Tuy nhiên mãi đến tháng

7/2014 dịch vu Uber mới có mặt tai Việt Nam, và đến tháng 5/2016 thì ra đời dịch vụ

UberMOTO. Trong khi đó "chàng trai trẻ" Grab dù ra đời vào năm 2012 ở Malaysia

nhưng đã nhanh chóng có mặt ở thị trường Việt Nam vào tháng 2/2014 và ra mắt dịch

vụ đặt xe ôm GrabBike vào cuối tháng 10/2014.Thời gian đầu xuất hiện cả Uber và

Grab đều là những dịch vụ khá lạ lẫm với người Việt. Hành khách Việt đã quen với

việc đến ngã tư đường gặp xe ôm. Chuyện bị chặt chém hay vẽ đường đã trở nên quá

quen thuộc nhưng hầu như người ta chẳng còn lựa chọn nào khác, nếu không muốn đi bộ. Sự xuất hiện của dịch vụ GrabBike và UberMOTO vào thời điểm 2014 và 2016 đã

đem đến cho người Việt một lựa chọn hoàn toàn mới. Với các ứng dụng di động được

thiết kế đơn giản giúp người dùng dễ dàng đặt xe, cùng với việc ưu tiên tiết kiệm chỉ

phí tối đa khi di chuyển đã giúp Uber và Grab ghi điểm trong mắt người Việt.

Không chỉ xuất hiện ở Việt Nam mà uber, grab còn xuất hiện ở rất nhiều các nước trên thế giới. Tờ Los Angeles Times đăng bài viết vào tháng 4/2016, cho biết từ

3 năm trước, khi các ứng dụng gọi gọi xe trên smartphone bắt đầu hoạt động tại Nam

California, lượng khách đi ti truyền thống đã giảm tới 42%, tổng lượng chuyến đi

cũng giảm gần 30%. Tại San Francisco, nơi Uber và Lyft đặt trụ sở chính, cơng ty taxi

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

truyền thống lớn nhất khu vực này là Yellow Cab Co. đã phải đâm đơn xin phá sản đầu năm 2016, do không thể chịu nổi áp lực cạnh tranh. Cũng theo bài đăng trên Los

Angeles Times, không chỉ mắt khách, các hãng taxi truyền thống còn mắt cả tai xế, do

người lái có lựa chọn mới thối mái hơn về kỷ luật và thời gian làm việc, cùng mức

thu nhập được hứa hẹn là cao hơn.

1.3. Ưu điểm và nhược điểm của dịch vụ vận tải hành khách công nghệ

1.3.1. Ưu điểm

Dich vụ vận tải hành khách công nghệ ngay khi ra đời đã đáp ứng được nhu cầu

hành khách, có được điều này xuất phát từ những ưu điểm sau đây:

Thứ nhất, dịch vụ vận tải hành khách đem đến sự tiện lợi và nhanh chóng cho

khách hàng. Khách hàng muốn sử dụng dịch vụ này chỉ cần kết nối mạng và sử dụng ứng dụng của các công ty cung cấp dịch vụ này (điển hình là ứng dụng Uber và Grab)

dé đặt xe. Đồng thời, tài xế của những cơng ty này có mặt ở khắp nơi tại các thành phố

lớn. Cho nên, khách hàng sẽ được tài xế tới đón một cách vơ cùng nhanh chóng, khơng

khó khăn như khi phải vẫy taxi, đặc biệt là ở những nơi thưa dân cư.

Thứ hai, các ứng dụng dịch vụ vận tải hành khách công nghệ xác định lộ trình

chính xác cho khách hàng qua các thao tác nhập địa chỉ đón và địa chỉ cần tới. Sau khi nhập vào ứng dụng, lộ trình sẽ hiện ra cụ thể. Vì thế, khách hàng có thé xác định thời gian di chuyển, đoạn đường sẽ đi. Do đó, tránh được tình trạng tài xế chạy lịng vịng

kéo dài quãng đường để gian lận cước phí di chuyền.

Thứ ba, dịch vụ vận tải hành khách công nghệ đưa ra một mức giá rẻ hơn hắn

so với các hãng taxi truyền thống. Đặc biệt, giá của chuyến đi mà khách hàng lựa chọn

sẽ được hiển thị trực tiếp trên ứng dụng. Khách hàng có thể lựa chọn sử dụng hoặc

khơng sử dụng dịch vụ với mức giá đó. Loại hình này vào Việt Nam cũng góp phần

thay đổi chất lượng dịch vụ, hoạt động của các hãng taxi như Mai Linh, Vinasun, Ba

Sao... Chính các hãng cũng đầu tư cơng nghệ, cải thiện chất lượng, tài xế khơng cịn đi

lòng vòng.

Thứ tư, khác với các dịch vụ taxi truyền thống, với các ứng dụng đặt xe điện tử,

thông tin về tài xế và phương tiện được cung cấp cho khách hàng. Do đó, độ an tồn

khi di chuyển cũng được đảm bảo hơn.

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

Thứ năm, các tài xế đều được đào tạo về kĩ năng ứng xử đối với khách hàng một cách văn minh, lịch sự để khơng xảy ra tình trạng “chặt chém” hay cư xử thô lỗ, thiếu văn minh với khách hàng. Nếu có trường hợp tài xế có hành vi thiếu văn hóa với khách hàng thì khách hàng có thể phản hồi ngay trong phần nhận xét sau chuyến đi có trên ứng dụng. Tài xế sẽ bị phạt hoặc cắt hợp đồng ngay lập tức nếu hành vi nghiêm

trọng. Ngoài ra, sau khi đặt xe, tài xế sẽ chủ động liên lạc với khách hàng để nắm bắt

thông tin di chuyển như địa điểm, thời gian đón khách,... để đem đến sự hài lòng tuyệt

đối cho người sử dụng.1.3.2. Nhược điểm

Theo Bộ Giao thông vận tải, trong thời gian thí điểm cịn có hiện tượng một số đơn vị vận tải không chấp hành đúng các quy định hiện hành, như: khơng có phù hiệu xe hợp đồng, ký hợp đồng với đơn vị cung cấp phần mềm không phù hợp với quy định, không thực hiện nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước theo quy định.Đáng chú ý là Bộ này nhận định rằng do tính hữu ích của phần mềm điều hành và ưa thích sử dụng của

hành khách, nhân dân dẫn đến cầu tăng, đồng nghĩa tăng về cung vận tải dẫn đến số

lượng phương tiện tăng nhanh, đây là điều tất yếu, song cũng đặt ra khó khăn trong cơng tác quan lý tơ chức giao thơng.

Ngồi ra, các phương tiện tham gia thí điểm được xác định là xe hợp đồng ứng dụng hợp đồng điện tử thay cho hợp đồng bằng văn bản (xe hợp đồng), do vậy không

chịu sự ảnh hưởng của hệ thống biển báo hạn chế phạm vi hoạt động như xe taxi dẫn

đến công tác tổ chức giao thông trong đô thị chưa đạt hiệu qua cao. "Hiện nay chưa có

chế tài để xử lý đối với đối tượng cung cấp phần mềm như Uber, Grab mà chỉ có thé

tăng cường xử ly phương tiện va người điều khiển phương tiện tham gia Uber, Grab

nêu có vi phạm", Bộ Giao thông vận tải cho biết.

Bộ này cũng đưa ra ví dụ về việc Grab triển khai ứng dụng GrabShare (đi chung xe) khơng nằm trong thí điểm theo quyết định số 24/QD-BGTVT. Mặc dù Bộ

GTVT đã có Văn bản số 4752/BGTVT-VT ngày 04/05/2017 và Văn bản số 6781/BGTVT-VT ngày 22/06/2017 về không áp dụng dịch vụ đi chung xe đối với xe hợp đồng đối với Công ty TNHH GrabTaxi nhưng Công ty vẫn tiếp tục triển khai,

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

trong khi đó lại khơng có chế tài để xử lý đối với Công ty TNHH GrabTaxi về việc

x |nay.

Vì hoạt động trai luật nên Uber sẽ gây thất thốt thuế cho Nhà nước. Uber có

quyền tăng giảm giá bất cứ lúc nào tùy thích, các cơ quan quản lý cũng không thể nào

giám sát được.

Thêm vào đó, bất cứ ai có ơ tơ đều có thể triển khai dịch vụ này mà không cần thủ tục đăng ký. Mà như thông thưởng thủ tục này cần những bước cần làm khi đăng

ký với Uber: lắp bộ định vị GPS, bạn sẽ được yêu cầu phải đi lắp bộ định vị GPS đây

là thiết bị bắt buộc để ứng dụng Uber có thể tính tốn phí Taxi, đăng kiểm xe vận tai, .

kinh doanh xe lái Uber của bạn sẽ cần được đăng kiểm lại dưới dang xe kinh doanh,

đăng ký kinh doanh vận tải, bảo hiểm trách nhiệm dân sự kinh doanh, phù hiệu xe hợp

đồng do sở Giao thông vận tải cấp. Nhưng hiện nay vẫn cịn tình trạng tài xế tham gia

loại hình chỉ cần có đầy đủ bằng cấp, giấy tờ xe, cơng ty cũng khơng ràng buộc doanh

thu, thích thì chạy, mệt thì nghỉ. Họ được chia phần trăm dựa trên số tiền thu được của khách hàng. Người lái taxi cơng nghệ cũng khơng chịu sự gị bó về thời gian, cũng

khơng chịu bắt kỳ sự kiểm sốt nào về điều kiện hành nghề.”

Việc quản lý về loại hình taxi cơng nghệ này cịn nhiều bất cập, hoạt động còn

chưa rõ ràng, chưa đủ những điều kiện cụ thể nên nhiều đơn vị lợi dụng để làm xáo trộn, tạo sự cạnh tranh khơng bình đăng. đã sử dụng phù hiệu không đủ điều kiện.

Nhiều xe mang biển số tinh lân cận dé về Hà Nội hoạt động. Làm gia tăng ùn tắc giao

thơng, gây mat bình dang ở các sân bay.

! : hitps://vietnammoi.vn/bo-gtvt-thua-nhan-nhieu-han-che-cua-uber- grab-72530.html.

class="text_page_counter">Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

KET LUẬN CHƯƠNG 1

Dịch vụ vận tải hành khách cơng nghệ là một loại hình dịch vụ mới xuất hiện

tại Việt Nam và được Bộ Giao thông vận tải phê duyệt dự án thí điểm vào tháng

1/2016. Sau hon 2 năm hoạt động loại hình này đã bộc lộ rất nhiều ưu điểm và nhận được sự ủng hộ lớn của hành khách. Ưu điểm của dịch vụ vận tải hành khách công nghệ là việc đặt xe diễn ra thuận lợi, dé dàng; hành khách có thé giám sát được vị trí của tài xế,... Do mới xuất hiện tại Việt Nam và việc xác định bản chất của loại dịch vụ này là dịch vụ vận tải hay dịch vụ cơng nghệ cịn gây khá nhiều tranh cãi nên hiện nay vẫn chưa có cơ chế pháp lý ràng buộc rõ ràng. Đây là toàn bộ những nội dung của

chương I.

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

Những ứng dụng của kinh tế chia sẻ đang thâm nhập ngày càng sâu vào đời sống xã hội và nền kinh tế toàn cầu như một phần tất yếu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0). Là thị trường có tốc độ tiếp nhận và thích nghỉ công nghệ tương đối cao ở khu vực Đông Nam Á, đặc biệt là những công nghệ liên quan đến nền kinh tế số khơng địi hỏi chỉ phí cao về đầu tư và sử dụng, Việt Nam là một trong những nước đầu tiên trong ASEAN cho phép thí điểm mơ hình kinh doanh ứng dụng dịch vụ công nghệ kết nối vận tải từ năm 2014.

Sau hơn 2 năm thí điểm, dịch vụ Uber, Grab đã đem lại một trải nghiệm hết sức tích cực và hồn toàn mới cho người dùng và đội ngũ lái xe, đồng thời cũng tạo sự

cạnh tranh và sức ép cần thiết lên các doanh nghiệp taxi theo mơ hình kinh doanh

truyền thống để đổi mới phương thức quản lý, đây mạnh ứng dụng khoa học cơng

nghệ, tiết kiệm chỉ phí, nâng cao chất lượng dịch vụ, v.v...

Nhìn từ góc độ kinh doanh vận tải, mơ hình GrabCar là một loại mơ hình đầu tư

kinh doanh có điều kiện, thuộc danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện

quy định tại Phụ lục 4 theo chỉ dẫn của Khoản 2 Điều 7 Luật Đầu tư năm 2014. Khoản

1 Điều 7 Luật Đầu tư 2014 chỉ rõ: “1. Ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện là ngành, nghề mà việc thực hiện hoạt động dau tu kinh doanh trong ngành, nghé đó

phải đáp ứng điều kiện vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xố hội, sức khỏe của cộng đồng. na

Với quan điểm của Chính phủ là ủng hộ, khuyến khích ứng dụng các thành tựu

khoa học cơng nghệ và mơ hình kinh doanh sáng tạo, hiệu quả tại Việt Nam, Bộ Giaothông Vận tải (GTVT) và các cơ quan quản lý nhà nước liên quan đã linh hoạt vận3: Khoản 1 Điều 7 Luật Đầu tư 2014.

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

dụng khuôn khổ pháp lý hiện hành để tạo điều kiện cho việc thí điểm ứng dụng dịch

vụ công nghệ kết nối vận tải. Ngày 7/1/2016, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải ban

hành Quyết định số 24/QD-BGTVT ban hành kế hoạch thí điểm triển khai ứng dụng khoa học công nghệ hỗ trợ quản lý và kết nối hoạt động vận tải hành khách theo hợp đồng. Theo Quyết định số 24/QD-BGTVT: “J. Doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia thí Điểm phải chấp hành day đủ các quy định của Nghị định 86/2014/NĐ-CP ,Thông tư

63/2014/TT-BGTVT các quy định pháp luật khác có liên quan và quy định tại Quyết

định này.” Vi vậy, hoạt động của Uber, Grab sẽ chịu sự điều chỉnh pháp lý của Nghị

định 86/2014/NĐ-CP quy định về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe

ô tô và Thông tư 63/2014/TT-BGTVT quy định về tổ chức, quản lý hoạt động vận tải

bằng xe ô tô và dịch vụ hỗ trợ vận tải đường bộ.

Tại Việt Nam hiện nay, hoạt động kinh doanh của Uber, Grab vẫn đang được

xác định là mơ hình kinh doanh dịch vụ cơng nghệ chứ khơng phải kinh doanh vận tải.

Nếu mỗi hãng xe tổ chức gọi xe của hãng mình như Grab thì sẽ chỉ là tổng đài của họ. Nhưng với Grab taxi thì có 2 phần:

- Thứ nhất là sự kết hợp chặt chẽ giữa phần mềm công nghệ thông tin và kinh

doanh taxi, là sự hợp tác kinh doanh, là một mô hình kinh doanh.

- Thứ hai, đang được cả Grab và Uber trực tiếp tổ chức kinh doanh và kết nối với cá nhân, không qua doanh nghiệp dịch vụ vận chuyển hành khách theo hợp đồng.

Vì vậy, mơ hình kinh doanh này không hắn là dịch vụ kinh doanh taxi, cũng không hắn là dịch vụ vận tài hành khách theo hợp đồng, theo cách phân loại hiện nay tại Nghị

định số 86/2014/NĐ-CP.

Khoản 1 Điều 7 Nghi định 86/2014/NĐ-CP quy định về Kinh doanh vận tải

hành khác theo ho đồng như sau: “/. Kinh doanh vận tải hành khách theo hợp dong là kinh doanh vận tải không theo tuyến có định và được thực hiện theo hợp đồng vận tải bằng văn bản giữa đơn vị kinh doanh vận tải và người thuê vận tải. ”> Theo đó, hoạt động kinh doanh của Grab phải đáp ứng được các điều kiện hoạt động theo các điều

kiện quy định tại Điều 13 Nghị định này:

*: Tiểu mục IV.I Kế hoạch thí điểm triển khai ứng dụng khoa học cơng nghệ hỗ trợ quản lý và kết nối hoạt động vận tải hành khách theo hợp đồng.

: Khoản 1 Điều 7 Nghị định 86/2014/NĐ-CP quy định về kinh doanh và điều kiện kinh

đoạnh vận tai băng xe 6 tô.

Em

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

“Diéu 13. Điều kiện chung kinh doanh vận tải bằng xe 6 16

Don vị kinh doanh vận tải phải có du các điều kiện sau đây:

1. Đăng ký kinh doanh vận tải bằng xe ô tô theo quy định của pháp luật.

2. Phương tiện phải bảo đảm số lượng, chất lượng phù hợp với hình thức kinh

doanh, cụ thể:

a) Khi hoạt động kinh doanh vận tải phải có du số lượng phương tiện theo phương án kinh doanh đã được duyệt; phương tiện phải thuộc quyền sở hữu của don vị kinh doanh vận tải hoặc quyền sử dụng hợp pháp theo hợp đồng của đơn vị kinh doanh vận tải với tổ chức cho thuê tai chính hoặc tổ chức, cá nhân có chức năng cho

thuê tài sản theo quy định của pháp luật.

Trường hợp xe đăng ký thuộc sở hữu của thành viên hợp tác xã phải có hợp

dong dich vụ giữa thành viên với hợp tác xã, trong đó quy định hợp tác xã có quyên,

trách nhiệm và nghĩa vụ quản lý, sử dụng, điều hành xe ô tô thuộc sở hữu của thành viên hợp tác xã;

b) Xe ô tô phải bảo đảm an tồn kỹ thuật và bảo vệ mơi trường;

c) Xe phải được gắn thiết bị giảm sát hành trình theo quy định tại Điều 14 Nghị

định này.

3. Lái xe và nhân viên phục vụ trên xe:

a) Lái xe không phải là người đang trong thời gian bị cấm hành nghề theo quy định của pháp luật;

b) Lái xe và nhân viên phục vụ trên xe phải có hợp đồng lao động bằng văn bản với đơn vị kinh doanh vận tải theo mẫu của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (trie các trường hợp dong thời làchủ hộ kinh doanh hoặc là bổ, mẹ, vợ, chong hoặc con của chủ hộ kinh doanh);

c) Nhân viên phục vụ trên xe phải được tập huấn về nghiệp vụ và các quy định

của pháp luật đối với hoạt động vận tải theo quy định của Bộ Giao thông vận tải.

Nhân viên phục vụ trên xe vận tải khách du lịch còn phải được tập huấn về nghiệp vụ

đu lịch theo quy định của pháp luật liên quan về du lịch.

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

4. Người điều hành vận tải phải có trình độ chun mơn về vận tải từ trung cậptrở lên hoặc có trình độ từ cao đăng trở lên đôi với các chuyên ngành kinh tê, kỹ thuậtkhác và có thời gian cơng tác liên tục tại đơn vị vận tải từ 03 năm trở lên.

5. Nơi đỗ xe: Đơn vị kinh doanh vận tải phải có nơi đỗ xe phù hợp với phương

án kinh doanh và dam bảo các u cầu về an tồn giao thơng, phịng chong cháy, nỗ

va vệ sinh môi trường theo quy định của pháp luật. -6. Về tổ chức, quản ly:

a) Đơn vị kinh doanh vận tải có phương tiện thuộc diện bắt buộc phải sắn thiết bị giám sát hành trình của xe phải trang bị máy tính, đường truyền két noi mạng và phải theo dõi, xử lý thông tin tiếp nhận từ thiết bị giám sát hành trình của xe;

b) Đơn vị kinh doanh vận tải bố trí đủ số lượng lái xe theo phương án kinh doanh, chịu trách nhiệm tổ chức khám sức khỏe cho lái xe và sử dụng lái xe đủ sức

khỏe theo quy định; đối với xe ô tô kinh doanh vận tải hành khách có trọng tải thiết kế từ 30 chỗ ngơi trở lên (bao gôm cả chỗ ngôi, chỗ đứng và giường nằm) phải có nhân

viên phục vụ trên xe (Irừ xe hợp đơng đưa đón cán bộ, cơng nhân viên, học sinh, sinh viên đi làm, đi học và xe buýt có thiết bị thay thé nhân viên phục vụ) ”.

Điều 13 Nghị định 86/2014/NĐ-CP quy định khá chỉ tiết về các điều kiện hoạt động, quyền và nghĩa vụ đối với doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ cũng như bản thân tài xế.

Thứ nhất, về điều kiện kinh doanh:

Grab, Uber cần dang ky kinh doanh van tai bang 6 tơ theo quy định của pháp

luật (về trình tự, thủ tục, tên gọi, ngành nghề kinh doanh,...). Khi kinh doanh, số lượng

và chất lượng phương tiện phải được đảm bảo, phù hợp: “Khi hoạt động kinh doanhvận tải phải có đủ số lượng phương tiện theo phương án kinh doanh đã được duyệt;

phương tiện phải thuộc quyền sở hữu của đơn vị kinh doanh vận tải hoặc quyền sử

dụng hợp pháp theo hợp đồng của đơn vị kinh doanh vận tải với tơ chức cho th tài

chính hoặc tổ chức, cá nhân có chức năng cho thuê tài sản theo quy định của pháp

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

luật. ”ế , các phương tiện phải đảm bảo về an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường, các

xe phải được gan thiệt bị giám sat, ....

Thứ hai, điều kiện đôi với lái xe và nhân viên phục vụ trên xe:

Lái xe không phải người đang trong thời gian cắm hành nghề. Nhân viên phục vụ trên xe phải được tập huấn về nghiệp vụ theo quy định của pháp luật.

Điểm đáng chú ý tại quy định này chính là pháp luật đã chỉ rõ “Lái xe và nhân

viên phục vụ trên xe phải có hợp đồng lao động bằng văn bản với đơn vị kinh doanh

vận tải theo mẫu của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hoi” . Vay, van dé đặt ra ở

đây là giữa các tài xế và Grab, Uber có giao kết hợp đồng lao động theo đúng như quy

định trên của pháp luật hay không?

Dẫn chiếu tới Điều 44 Thông tư 63/2014/TT-BGTVT quy định về tổ chức, quản

lý hoạt động vận tải bằng xe ô tô và dịch vụ hỗ trợ vận tải đường bộ:

“Điều 44. Quy định đối với xe ô tô vận tải hành khách theo hợp đồng

1. Niêm yet: tên và số điện thoại của don vị kinh doanh vận tai ở phan đâu mặt

ngoài hai bên thân xe hoặc hai bên cảnh cửa xe.

Niêm yết ở vị trí lái xe dễ nhận biết khi điều khiển phương tiện khẩu hiệu:

“Tính mạng con người là trên hết ” theo mẫu quy định tại Phụ lục 10 Thông tư này. 2. Số lượng, chất lượng, cách bố trí ghế ngồi trong xe phải đảm bảo đúng theo

thiết kế của xe.

3. Trên xe có trang bị dụng cụ thốt hiểm, bình chữa cháy cịn sử dụng được và

cịn hạn theo quy định.

4. Có phù hiệu “XE HỢP ĐỒNG” theo mẫu quy định tại Phụ lục 21 của Thơng tu nay.”

Theo đó, các xe của Grab, Uber cần niêm yết tên và số điện thoại của đơn vị

mình ở phần đầu mặt ngồi bên thân xe và hai bên cánh cửa. Ngoài ra, cần dam bảo

các quy định khác về an tồn giao thơng cũng như an toàn kỹ thuật như: số lượng, chất

lượng, cách bố trí ghế ngồi trong xe phải đảm bảo đúng theo thiết kế xe; trên xe có các

5: Điểm a Khoản 2 Điều 13 Nghị định 86/2014/NĐ-CP.7: Điểm b khoản 3 Điều 13 Nghị định 86/2014/NĐ-CP.

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

trang bị dụng cụ thốt hiểm, bình chữa cháy,... Bên cạnh đó, các xe cần phải có phù hiệu “XE HỢP ĐÔNG” và đang ký số hiệu. Tuy nhiên, thực tế, phần lớn các xe của

Grab, Uber đều không thực hiện quy định này.

2.1.2. Đánh giá về các quy định của pháp luật đối với Grab, Uber

Hiện nay, mặc dù mô hình Grab, Uber đã xâm nhập vào thị trường Việt Nam

hơn 2 năm, tuy nhiên ngay cả việc gọi tên loại hình này là "ta-xi cơng nghệ” hay xe

hợp đồng; Grab, Uber là doanh nghiệp vận tải hay doanh nghiệp cung cấp ứng dụng cơng nghệ vẫn cịn gây rat nhiều tranh cãi. Theo khảo sát nhanh của nhóm tác giả: đối với 100 người đã từng sử dụng dịch vụ của Grab/Uber thì có 38% người cho rằng Grab, Uber là những hãng Taxi, 36% cho rằng Grab/Uber kinh doanh dịch vụ công nghệ hỗ trợ gọi xe và 26% còn lại cho rằng Grab/Uber kinh doanh cả 2 loại dịch vụ.

Rõ ràng, việc xác định tên gọi cũng như loại hình kinh doanh của Grab, Uber đã gây

rất nhiều khó khăn cho các chuyên gia, các ban ngành và ké cả bản thân người sử dụng

dịch vụ. Tuy nhiên, hiện nay, căn cứ vào cách đánh thuế, áp dụng thu thuế lên Grab,

Uber của nhà nước, cũng như Grab, Uber khơng có trụ sở tại Việt Nam, không tồn tại

dưới tư cách pháp nhân ở Việt Nam nên có thé thay, Grab, Uber hoạt động dưới mơ

hình kinh doanh dịch vụ công nghệ chứ không phải kinh doanh vận tải theo đúng như

dé án mà Grab, Uber đã trình lên Bộ Giao thơng vận tải.Thứ nhất, xét trên khía cạnh dân sự:

Việc đặt xe giữa hành khách và Grab, Uber được xác lập qua điện thoại thông

minh và phương tiện cơng nghệ nói chúng. Ở khía cạnh dịch vụ, cần xác định rõ hợp động vận chuyển của Grab, Uber có phải là hợp đồng dich vụ hay không?

Điều 513 Bộ luật dân sự 2015 quy định về hợp đồng dịch vụ như sau:

“Hợp đồng dịch vụ là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cung ứng dịch

vụ thực hiện công việc cho bên sử dụng dịch vụ, bên sử dụng dịch vụ phải trả tiền dịch

vụ cho bên cung ứng dịch vụ thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cung ứng dịch vụ

thực hiện công việc cho bên sử dụng dịch vụ, bên sử dụng dịch vụ phải trả tiền dịch vụ cho bên cung ứng dịch vu”.

Nếu hợp đồng vận chuyển được xác lập là hợp đồng dịch vụ thì pháp luật đòi

hỏi người thực hiện dịch vụ phải “chuyên”, tức là phải thực hiện hoạt động này một

“ở

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

cách thường xuyên và thu nhập từ hoạt động này được coi là thu nhập chính của tài xế.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, số lượng tài xế hoạt động cho Grab, Uber làm công việc này để kiếm thêm thu nhập, để tiêu tốn thời gian rảnh rỗi, hay thậm chí là đi cho

Thứ hai, xét trên khía cạnh lao động:

Như đã nêu ở trên, Nghị định 86/2014/NĐ-CP đặt ra vấn đề giữa tài xế va đơn vị kinh doanh cần giao kết hợp đồng lao động. Vậy, điều gì xây ra nếu như có thiệt hại

phát sinh về vật chất khi hành khách sử dụng dịch vụ của Grab, Uber? Khi phát sinh

thiệt hại, việc cần quan tâm đầu tiên chính là vấn đề bồi thường thiệt hại. Để giải quyết

van dé này xảy ra 2 giả thiết:

- Giả thiết đầu tiên, coi đó là quan hệ dân sự giữa cá nhân tài xế với hành

khách, và tài xế phải chịu trách nhiệm và đền bù thiệt hại. Tuy nhiên, nếu như vậy thì

hợp đồng địch vụ phải được hình thành giữa tài xế với hành khách và Grab, Uber chỉ

là trung gian thương mại chứ không phải đơn vị cung ứng dịch vụ.

- Giả thiết thứ hai, tài xế được coi là người thực hiện công việc của pháp nhân,

và việc bồi thường thiệt hại sẽ được xác lập giữa Grab, Uber với hành khách sử dụng

dịch vụ.

Thứ ba, xét trên khía cạnh thuế:

Chế độ thuế được áp đụng như sau:

Taxi thông thường Uber Grab

Kê khai Thuế khốn

Thuế thu nhập doanh | 20% doanh thu tính thuế 2% doanh thu được hưởng

Thuế giá trị gia tăng Thuế suất 10% 5% doanh thu được hưởng

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

Doanh nghiệp công nghệ: thuế suất ưu đãi 10% trong thời hạn 10 năm và miễn

thuế 4 năm, giảm 50% số thuế phải nộp trong 5 năm tiếp theo.

Rõ ràng, rất nhiều ưu đãi oc được áp dụng cho doanh nghiệp cơng nghệ.

Đây cũng chính là lý do Grab, Uber ln khăng định mình là kinh doanh cơng nghệ

chứ không kinh doanh vận tải.Vậy, câu hỏi đặt ra là tại sao cũng áp dụng công nghệ

đối với hoạt động vận tải của mình mà Mai Linh khơng được áp dụng chế độ thuế như

Uber? Liệu đây có phảo là một sự thiếu bình đẳng đối với các cơng ty kinh doanh dịch

vụ vận tải hay không?

Uber, Grab khang định minh là hãng taxi công nghệ nhưng theo một diễn biến

khác vào ngày 20 tháng 12 năm 2017 hãng cung cấp dịch vụ xe đi chung nổi tiếng thế

giới Uber tiếp tục đối mặt với một nguy cơ mới, khi Tịa Cơng lý châu Au (ECJ) của Liên minh châu Au (EU), ja phán quyết Uber là một công ty vận tải thông thường,

thay là một ứng dụng công nghệ, do đó phải tuân thủ các quy định tương tự như một

hãng taxi thông thường tại Liên minh châu Âu. Dư luận lập tức có những phản ứng khác nhau về phán quyết của Tịa Cơng lý châu Âu.

Trong phán quyết của mình, Tịa Cơng lý châu Âu có trụ sở ở Luxembourg

nhắn mạnh, dich vụ do Uber cung cấp có sự kết nối các cá nhân với các tài xế không

chuyên, “vốn đã liên quan tới dịch vụ vận tải” và vì thế phải được phân loại là "một

dịch vụ trong lĩnh vực vận tải" trong khuôn khổ luật pháp của Liên minh châu Âu. Do

đó, các nước thành viên có thé quy định các điêu kiện cho việc cung cap dịch vụ nay.

Mặt khác, việc Grab, Uber khơng có pháp nhân ở Việt Nam gây rất nhiều khó

khăn cho việc quản lý và thu thuế của cơ quan có thâm quyền.Mới đây, cơ quan thuế cho biết đã hoàn thành kết luận thanh tra hoạt động chấp hành nghĩa vụ thuế và yêu

cầu Uber, Grab nộp hàng chục tỉ đồng tiền thuế.

Thứ tư, xét trên khía cạnh cạnh tranh thương mại:

Có quan điểm cho rằng: Để đặt được dịch vụ Uber, Grab thì hành khách cần có

điện thoại thơng minh. Đối với Uber, hành khách thanh tốn chi phí qua tài khoản

ngân hàng, Grab thì có thể trả bằng tiền mặt. Vì vậy, giữa Uber, Grab và taxi truyền

thống khơng có thị trường cạnh tranh liên quan. Tuy nhiên, sau khi thâm nhập vào thị

trường Việt Nam, ngay lập tức, cả Uber va Grab đều vấp phải phản ứng gay gắt từ

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

phía các hiệp hội Taxi. Bởi lẽ, họ cho rằng, Uber và Grab đã vi phạm những quy định về cạnh tranh cơng bằng mà những ưu đãi đó khơng được dành cho họ. Điều bat hợp lý nhất là có một số đoạn đường taxi truyền thống bị cấm mà taxi cơng nghệ khơng bị cam, khi đó ho tối ưu được hành trình, tối ưu được giá cước cho nên khách hàng rất ủng hộ dịch vụ này. Đồng thời, Grab, Uber liên tục tung ra những khuyến mãi “siêu khủng” để thu hút hành khách sử dụng dịch vụ của mình nhiều hơn. Rõ ràng, “taxi cơng nghệ” đang lan at taxi truyền thống.

Qua đó có thê thấy được sự bất bình đăng giữa “taxi cơng nghệ” và taxi truyềns

thơng trong cả việc tính th và việc cạnh tranh kinh doanh lành mạnh.

Thứ sáu, xét vê khía cạnh xã hội:

Vấn đề quan trọng nhất trong một lĩnh vực dịch vụ là phải có trách nhiệm với xã hội, đó là đảm bảo được quyền lợi của hành khách, quyền lợi của người tham gia cung ứng dịch vụ cũng như tính xã hội. Liệu các lái xe Uber tại Việt Nam có giấy phép

-_ kinh doanh vận tải hành khách hay khơng? Các lái xe của Uber có được đóng bao

hiểm như người lao động của các tổ chức kinh doanh khác? Việc chưa xác định rõ quan hệ Uber, Grab — tài xế - hành khách là quan hệ như thé nào thì khi xảy ra rủi ro, khi có thiết hại xảy ra cho khách hàng thì chủ thé nào sẽ là người chịu trách nhiệm?

Đó chính là những điểm hạn chế mà Nghị định 86/2004/NĐ-CP bộc lộ sau hơn

2 năm hoạt động của Grab và Uber tại Việt Nam.

2.2. Thực tiễn hoạt động dịch vụ vận tải hành khách công nghệ

2.2.1. Kết quả đạt được |

Tính đến thời điểm hiện tại chính thức có 04 địa phương chính thức tham gia thí

điểm gồm Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh, Quang Ninh, Khánh Hịa có tong cộng 10 đơn vị tham gia cung cấp phần mềm ứng dụng để thực hiện hợp đồng vận tải điện tử triển khai Đề án thí điểm theo Quy định số 24/QD-BGTVT.Vé số lượng đơn vị vận tải tong

số hiện có: 866 don vị vận tải (doanh nghiệp, hợp tác xã vận tai) với 36.809 đơn vị van

tải tham gia thí điểm. Trong đó, trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh có 506 đơn vị vận tải, 03 nhà cung cấp phần mềm, với 21.061 xe tham gia thí điểm. Thành phố Hà Nội có 354 đơn vị vận tải, 07 nhà cung cắp phần mềm, với 15.046 xe tham gia thí điểm. Tỉnh Quảng Ninh có 04 đơn vị vận tải, 02 đơn vị tham gia cung cấp phần mềm,

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

với 62 xe tham gia thí điểm; tỉnh Khánh Hịa có 02 đơn vị cung cấp phần mềm (đồng thời là đơn vị vận tải) với 100 xe tham gia thí điểm."

Theo thống kê từ Uber trong tháng 10 vừa qua, sau 3 năm hoạt động tại Việt

Nam, tổng quãng đường đã di chuyên thông qua ứng dụng này là 322 triệu km, tương

đương 99.000 lần chiều đài đất nước Việt Nam. Đây là một con số có thể khiến nhiều

người "giật mình". Số liệu thống kê của Sở Giao thông Vận tải TP.HCM cho biết, 25.000 xe hợp đồng điện tử dudi 9 chỗ ngồi đã được cấp phù hiệu. Trong đó có hơn

24.000 chiếc đang tham gia mạng lưới của Uber và Grab.Không cần qua những số

liệu, có thể dễ dàng nhận thấy sự phát triển nhanh đến chóng mặt ra sao của ứng dụng

Grab tại Việt Nam. Tai Hà Nội và TP.HCM, từ hang cùng, ngõ hém cho đến những

tuyến phố chính đều có thể bắt gặp những chiếc áo xanh đặc trưng của ứng dụng này.Ngoài giá cước thấp, số lượng người sử dụng smartphone và tiếp cận internet tăng mạnh mẽ trong thời gian qua là lý do chính cho sự phát triển của Uber và Grab tại Việt

Với những báo cáo thống kê về số lượng cụ thể thì chính điều này đã giúp cho cơ quan nhà nước cụ thể là Sở giao thông vận tải đã năm bắt được số lượng đơn vị vận

tải, số lượng phương tiện (theo quy định và mẫu báo cáo định kì gửi về Sở giao thông

vận tải); bảo đảm được các điều kiện đối với phương tiện: Xe ô tô dưới 9 chỗ ngồi có

lắp đặt thiết bị giám sát hành trình được Sở giao thơng vận tải cấp phù hiệu xe hợp

đồng, đáp ứng đủ các điều kiện khác theo quy định của pháp luật đối với loại hình xe ô

tô kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng, xe ơ tơ có niên hạn sử dụng khơng q 08 năm và thuộc quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng hợp pháp của doanh nghiệp, hợp tác xã vận tải; nội dung ứng dụng hợp đồng điện tử được đáp ứng; việc thanh toán với người thuê vận tải (hành khách) được công khai minh bạch biết trước được các

thong tin về hành trình và khoản tiền phải chỉ trả cho chuyến đi (giá trị hợp đồng).

Việc triển khai thí điểm ứng dụng khoa học cơng nghệ trong hỗ trợ quản lí và kết nối hoạt động vận tải hành khách theo hợp đồng đã đảm bảo quản lí được các

phương tiện để tham gia kinh doanh vận tai đúng quy định, quan lí được việc thực hiện

* ;Cơng văn số 14732/BGTVT ngày 29 tháng 12 năm 2017 về việc tổng kết 02 năm thực hiệnthí điểm ứng dụng khoa học công nghệ trong hỗ trợ kết nối vận tải hành khách theo hợp đồng.

? +

class="text_page_counter">Trang 27<div class="page_container" data-page="27">

nghia vu thuế với nhà nước và đáp ứng xu thé tất yếu trong ứng dụng khoa học công nghệ đối với lĩnh vực vận tải. Công tác quản lí thuế trong hoạt động kinh doanh vận tải theo hợp đồng và taxi ngày càng được nâng cao. Sự phối hợp của các cơ quan, hiệp

hội vận tải và đơn vị kinh doanh vận tải ngày càng chặt chế hon góp phan tang cường

-cơng tác quản lí, giám sát và nâng cao chât lượng dịch vụ vận tải.

Về chất lượng dịch vụ, đối với người dân thì việc đưa ứng dụng khoa học cơng

nghệ hỗ trợ quản lí và kết nối hoạt động vận tải hành khách theo hợp đồng đã tạo điều kiện thuận lợi cho hành khách trong việc đi lại như: lựa chọn phương tiện, biết được

thong tin của lái xe (tên, số điện thoại), biết trước được giá cước, tăng khả năng tìm lại hành lí, tài sản, sử dụng dịch vụ tốt thơng qua chất lượng phương tiện, giám sát đánh

giá thái độ phục vụ khách hang của đơn vị với lái xe, chia sẻ giám sat chuyến đi khi

khách hàng muốn sử dụng nhằm nâng cao an toàn cho khách hàng. Hành khách sử

dụng dịch vụ hài lịng vì thời gian chờ đợi ngắn và được đón chính xác theo địa điểm yêu cầu. Hiệu quả rõ rệt nhất là rút ngắn được thời gian hành khách chờ xe đến đón |

đối với mỗi chuyến đi của hành khách.

Từ khi có ứng dụng này đã thu hút được nguồn đầu tư từ các doanh nghiệp, hợp

tác xã vận tải từ đó tăng số lượng phương tiện cũng có nghĩa là tăng nguồn cung cấp

dịch vụ, điều này rất có lợi cho người dân và hành khách có nhiều dịch vụ dé lựa chọn, được sử dụng dịch vụ tốt hơn và giá dịch vụ hợp lí hơn cho mỗi chuyến đi.

Đối với những đơn vị tham gia thí điểm thì hiệu quả về hoạt động kinh doanh

vận tải được các doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia thí điểm đánh giá rất cao. Nhờ ứng

dụng công nghệ nên các đơn vị vận tải nâng cao hiệu quả hoạt động quản lí, giám sát

đối với lái xe, nâng cao hiệu quả sử dụng phương tiện và từng bước nâng cao chất

lượng dịch vụ vận tải, phương tiện đến đón đúng địa chỉ với quãng đường di chuyển

ngắn nhất (giảm chiều xe chạy rỗng, lịng vịng trên đường để đón khách). Từ khi các ứng dụng phần mềm được triển khai tại Việt Nam (đến nay có 10 ứng dụng được chính thức hoạt động) đã góp phần vào việc thay đối chất lượng dich vụ của hoạt động

taxi CỤ thé các don vụ taxi như: Mai Linh, Vinasun, Thành công, Grouptaxi, Victaxi,

taxi Long Biên, Suntaxi, taxi Phúc Xuyên,...cũng đã đầu tư công nghệ phần mềm và đưa vào hoạt động nhằm góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ để phục vụ hành khách

</div>Trang 28<div class="page_container" data-page="28">

được ngày càng tốt hơn. Qua đó, hành khách khi đặt xe cũng đã biết trước được giá, lái

xe, thời gian chờ xe đến và lái xe khơng cịn tình trạng chở khách đi lịng vịng.

Việc triển khai thí điểm ứng đụng khoa học cơng nghệ trong hỗ trợ quản lí và kết nối hoạt động vận tải khách theo hợp đồng và đơn vị kinh doanh vận tải bằng xe taxi ứng dụng phần mềm trong quản lí, kết nối, xác nhận đặt xe giữa hành khách với đơn vị kinh doanh vận tải mang lại hiệu quả thiết thực không chỉ cho doanh nghiệp mà cịn khách đi xe, góp phần đáng kế giảm ùn tắc giao thông đô thị do phương tiện đến đón đúng địa chỉ với quãng đường di chuyển ngắn nhất. Hành khách sử dụng dich vụ hài lịng vì thời gian chờ đợi ngắn và được đón chính xác theo địa điểm u cầu, hiệu quả rõ rệt nhất là rút ngắn được thời gian hành khách chờ xe đến đón.

Dịch vụ vận tải hành khách công nghệ cũng giúp thúc đây, tạo điều kiện phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ phù hợp với định hướng phát triển của Đảng, Nhà nước trong giai đoạn hiện nay. Thúc đây việc đổi mới ứng dụng khoa học công nghệ trong các đơn vị vận tải để nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải và an tồn giao thơng góp phan triển khai tốt cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 của Việt Nam. Điều này cũng tạo

nên sự cạnh tranh thúc đây phát triển của đơn vị kinh doanh là động lực để các đơn vị

tái cơ cấu bộ máy quản lí điều hành, tăng cường ứng dụng khoa học cơng nghệ trong

tổ chức, quản lí và điều hành hoạt động kinh doanh. Tạo môi trường việc làm để người -lao động lựa chọn, tham gia -lao động, Góp phần thúc đây phát triển kinh tế xã hội đối

với lĩnh vực, các ngành liên quan như: công nghệ thông tin, công nghệ ô tô, xe

máy,... Tạo thuận lợi và giảm chi phí xã hội cho người dân.2.2.2. Hạn chế

Thur nhất, do tính hữu ich sử dụng của phần mềm điều hành và ưa thích sử dụng phần mềm của hành khách, nhân dân dẫn đến cầu tăng đồng nghĩa tăng về cung vận tải khiến dẫn đến số lượng phương tiện tăng nhanh, đây là tất yếu song cũng gây khó khăn trong cơng tác quản lí tơ chức giao thơng.

Về số lượng : tăng một cách chóng mặt khó kiểm sốt, Số lượng xe đăng ký

tham gia mạng lưới của Uber và Grab tăng mạnh, con số đã gần gấp đôi xe taxi truyền‘mtn, thống.Trước đó, thành phố chỉ có gần 180 xe trong năm 2014. Năm 2015, con số tăng 10 : Báo cáo số 14732/BGTVT ngày 29 tháng 12 năm 201 7 về việc tong kết 02 năm thực hiện

thí điểm ứng dụng khoa học công nghệ trong hỗ trợ kết nối vận tải hành khách theo hợp đồng.

</div>Trang 29<div class="page_container" data-page="29">

lên 1.877 xe. Số xe tiếp tục đạt mức 17.360 xe vào năm 2016.Số lượng xe taxi tại TP.HCM là 11.060 chiếc. Đây là con số phù hợp với quy hoạch taxi của thành phố. Theo đó, đến năm 2020 TP.HCM sẽ có 12.700 xe. Như vậy, số xe taxi truyền thống chỉ bằng 46% so với số xe tham gia mạng lưới của Uber và Grab. Tính chung, SỐ Xe hợp đồng điện tử và taxi trên địa bàn TP.HCM đã đạt 36.000 chiếc.

Tại Hà Nội, Uber và Grab cũng đang sở hữu mạng lưới lớn với khoảng 25.000

xe ô tô dưới 9 chỗ ngồi. Hiệp hội Taxi Hà Nội cho biết, 19.265 xe taxi đã được cấp phép hoạt động trên địa bàn thành phó. Số lượng xe taxi tại Hà Nội bằng 77% số lượng xe tham gia mạng lưới của Uber va Grab. Taxi truyền thống không thé tăng số lượng ô

tô để cạnh tranh với Uber và Grab do phải tuân thủ Đề án quy hoạch của thành phó. Theo đó, đến năm 2020, Hà Nội sẽ có 25.000 xe và năm 2030 là 30.000 xe."

Thứ hai, bên cạnh những đơn vị vận tai, đơn vị đã cung cấp phần mềm để thực

hiện thí điểm đã thực hiện tốt, đáp ứng đúng quy định theo quyết định số

24/QĐ-BGTVT thì cịn hiện tượng một số hộ kinh doanh đơn vị vận tải không thực hiện theo

quy định như: khơng có phù hiệu xe hợp đồng, ký hợp đồng với đơn vị cung cấp phần mềm không phù hợp với quy định, không thực hiện nghĩa vụ đóng thuế đối với Nhà

Khi các xe cơng nghệ thành xe “tàng hình”, khơng có biển hiệu mà vẫn ngang

nhiên hoạt động. Có chung hình thức là chở khách như taxi nhưng hoạt động của taxi

truyền thống và xe Grab, Uber tại Việt Nam đang có sự khác biệt rất lớn. Nếu taxi truyền thống tuân thủ chặt chẽ một số quy định, trong đó tổ chức giao thơng, kiểm sốt

lượng phương tiện thì xe cơng nghệ lại được tự do. Chính sự khác biệt này đang tạo ra

những xung đột, bất bình đẳng trên thị trường taxi Việt Nam.

Các phương tiện tham gia thí điểm được xác định là xe hợp đồng ứng dụng hợp đồng điện tử thay cho hợp đồng bằng văn bản do vậy không chịu sự ảnh hưởng của hệ thống biển báo hạn chế phạm vi hoạt động như xe taxi dẫn đến công tác tổ chức giao

thông trong đô thị chưa đạt hiệu quả cao.

Để giảm lượng xe cá nhân tránh ùn tắc kéo dai, từ khi tuyến đường Cầu Giấy -Xn Thủy có cơng trình đường sắt đơ thị Nhỗn - ga Hà Nội thi công, Sở GTVT Hà

!! : class="text_page_counter">Trang 30<div class="page_container" data-page="30">

Nội đã cắm toàn bộ taxi hoạt động cả ngày và đêm. Tuy nhiên kế từ đầu năm 2016, Bộ

GTVT cho phép triển khai loại hình xe chở khách có ứng dụng cơng nghệ như Grab

(người dân vẫn quen gọi là taxi Grab) ở Hà Nội và 4 đô thị lớn khác, người dân tại đây

dé dàng gọi xe Grab thông qua phan mềm được cài đặt trên điện thoại di động hoặc

máy tính bảng.

Tại đường Cầu Giấy - Xuân Thủy chiều 24/5, mặc dù hai đầu đường và các tuyến đường nhánh dẫn vào đều có biển cắm taxi, nhưng tại bất kỳ vị trí nào của tuyến đường này chúng tôi vẫn dễ dàng kết nối và bắt được xe Grab và xe Uber (loại hình có ứng dụng như Grab cũng vừa được Bộ GTVT cho phép thí điểm). Thậm chí, tại biển

cấm taxi rõ to đầu đường Xuân Thủy, chúng tôi bật ứng dụng trên điện thoại và thấy

hiện rất nhiều xe Grab, Uber đỗ lân cận chờ kết nỗi.

Chỉ mất 15 giây kết nối ứng dụng gọi xe của Grab, chúng tơi đã được tài xế có tên P.Q.C gọi lại hỏi vị trí, 2 phút sau một chiếc ơ tơ 5 chỗ màu vàng, nhãn hiệu Hyundai i10, BKS 30E-725... do tài xế P.Q.C đến đón. Tuy là xe chở khách theo hình thức taxi nhưng quan sát xe 30E-725... chúng tơi thấy rang, cả trong và ngồi thân xe không dán, treo bat kỳ tam logo, phù hiệu nào. Trơng xe chạy trên đường như một xe gia đình. Với hình dạng thế này, xe Grab 30E-725... dễ dàng chở chúng tôi chạy dọc

tuyến đường cấm taxi Xuân Thủy mà không gặp bat kỳ trở ngại nào. '”

Với kết nối như vậy, trên 10 tuyến đường đang cắm taxi để chống ùn tắc, trong

đó có các tuyến phố lớn như Giảng Võ - Láng Hạ - Lê Văn Lương, Trường Chỉnh...

trong các ngày qua chúng tôi dễ dàng kết nối được xe Grab, Uber. Khác với việc gọi taxi truyền thống thường bị tổng đài từ chối vì phố cắm, giờ cấm, người dân sống trên các tuyến phố trên cho biết họ khơng gặp bắt kỳ khó khăn nào khi kết nối với xe Grab, Uber.

Tình trạng khu vực cắm taxi nhưng xe Grab, Uber vẫn vào hoạt động cũng diễn ra với các sảnh sân bay, bến xe, ga tàu. Tại sân bay Nội Bài, tất cả sảnh chính Nhà ga quốc nội (T1) và Nhà ga quốc tế (T2) đều cắm taxi vào làn đường tiếp giáp với sảnh ga bắt khách. Để tiếp cận được với khách, taxi phải xếp hàng dài ở làn đường ngồi cùng, theo trình tự xe trước di chuyển xe sau tiến lên.

"2 :

class="text_page_counter">Trang 31<div class="page_container" data-page="31">

Tuy nhiên, với xe Grab, Uber ngồi khơng phải xếp hàng, cứ có khách kết nối là tài xế cho xe chạy thẳng vào làn đường trong cùng để tiếp cận sảnh chính. Với cách thức hoạt động trên, trong sáng 26/5, tại sảnh đón khách nhà ga T1 và T2 chúng tôi dễ dàng kết nối và gọi được các xe Grab với các biển số: 30E-2792x, 30E-0355x, 30A-4961x, 30A-9584x... Tương tự, tại nhiều bến xe, ga tàu trên địa bàn Hà Nội hiện nay đều có bố trí khu vực “sảnh” cho taxi bắt khách, tuy nhiên với xe Grab, Uber trật tự này khơng được duy trì. Tại số 304 đường Cầu Giấy (cắm taxi) ứng dụng Grab trên

điện thoại thấy cả chục xe sẵn sàng kết nôi.

“Tang hình” để tạo ưu thế. Quyết định số 24/QD-BGTVT tháng 1/2016 của Bộ GTVT cho phép Cty TNHH GrabTaxi, gần đây là Cty TNHH Uber Việt Nam được phép ứng dụng công nghệ trong quản lý và kết nối vận tải với ô tô đưới 9 chỗ để chở khách tại 5 đô thị lớn, gồm Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng, Quảng Ninh, Khánh Hòa.

Để được tham gia ứng dụng, xe ô tô dưới 9 chỗ phải gan thiết bị giám sát hành _

trình, có phù hiệu xe hợp đồng. Khi chạy trên đường, xe phải niêm yết tên và số điện thoại của đơn vị chủ quản ở mặt ngoài thân xe hoặc hai bên cánh cửa xe, niêm yết

khâu hiệu “Tính mạng con người là trên hết” ở vị trí lái xe dễ nhận biết... Cùng với đó tuân thủ nghiêm các điều khoản đối với xe chở khách đưới 9 chỗ được quy định tại

Nghị định 86 (Chính phủ) và Thơng tư 63 (Bộ GTVT).

Tuy nhiên, qua thực tế hoạt động của xe Grab, Uber trong suốt thời gian qua,

hầu hết các xe chạy trên đường chúng tôi khảo sát hoặc kết nối không tuân thủ bất kỳ một nội dung nào được quy định ở trên. Điều này được chứng minh cụ thể khi trong

thời gian vừa qua chúng tôi đã dùng ứng dụng để kết nối với hàng chục xe Grab, Uber

dé đi lại, trong đó có các xe 4898x, 30Y-626x, 3834x, 7253x, 30E-4636x, 30E-2599x... nhưng ngồi khơng có phù hiệu, logo, tên đơn vị chủ quản dán ở

kính hoặc bên ngồi xe như quy định để mọi người nhận biết đây là xe chở khách; trên xe cịn khơng có bat kỳ thơng tin nào về doanh nghiệp chủ quản, khẩu hiệu phải niêm

yết. Cùng với đó, các phương tiện này cịn khơng thấy trưng phù hiệu hợp đồng về

kinh doanh vận tải trên kính trước xe. sẽ

!3 :

class="text_page_counter">Trang 32<div class="page_container" data-page="32">

Quan sát hình dạng các xe chở khách của Grab, Uber chúng tơi đã đi, trơng

khơng khác gì một chiếc xe gia đình. Lý giải việc này, tài xe Grab có BKS 30E-4636x |

cho rằng, do là nhân viên văn phòng nên tranh thủ những ngày nghỉ, giờ nghỉ chạy

kiếm thêm thu nhập nên xe cũng không tiện trang bị logo, phù hiệu. Việc quản lí các

xe chạy uber hay grab cịn khá lỏng lẻo, quy định khơng chặt chẽ và người điều khiển có thể “lách luật” một cách dễ đàng. Chỉ cần có người “cị” làm thủ tục và chỉ cần bỏ ra một khoản chỉ phí cần thiết thì sẽ trở thành tài xế uber hay grab.

Các đội CSGT địa bàn (Phịng CSGT Hà Nội) đang có nhiều tuyến phố cắm

taxi cũng nhìn nhận, do xe taxi Grab, Uber hoạt động khơng có logo, phù hiệu và mao

đèn như taxi thông thường nên các tổ tuần tra, làm nhiệm vụ trên đường rất khó phát

hiện đề ngăn chặn, xử lý khi các xe này đi vào phô câm.

Gây thất thoát thuế từ năm 2014 cho đến khi thực hiện thí điểm (năm 2016), số lượng phương tiện đưới 09 chỗ đăng kí kinh doanh vận tải theo hợp đồng được các Sở giao thông vận tải cắp phù hiệu xe hợp đồng là rất ít. Tuy nhiên, tạo thời điểm đó đã có rất nhiều người dân sử dụng ứng dụng để kết nối với xe cá nhân, điều này cho thấy

thực tế trong thời gian đó đã có nhiều phương tiện cá nhân kinh doanh vận tải, trái với

quy định, khơng được quản lí và khơng thực hiện nghĩa vụ đóng thuế với nhà nước.

Thr ba, cạnh tranh khơng lành mạnh cịn gây ra sự xơ xát, đánh chửi nhau giữa

các tài xê truyện thông và tài xê công nghệ.

Ngày 26/09/2017, Công an xã Bà Điểm, huyện Hóc Mơn, TPHCM cho biết

đang lập hồ sơ, xử lý vụ việc xơ xát giữa nhóm xe ơm truyền thống và 1 người hành nghề xe ôm công nghệ GrabBike trước công Bến xe An Sương xảy ra ngày 25-9.

Thông tin ban đầu, chiều ngày 25-9, nam thanh niên tên V.M.L. (là tài xế GrabBike, ngụ quận 12) di xe tới trước công Bến xe An Sương (xã Bà Điểm, huyện

Hóc Mơn, TPHCM) để đón khách. Lúc này, nhóm xe ôm truyền thống ở gần đó chạy

lại gần rồi cự cãi lớn tiếng, khơng cho L. đón khách tại đây. Giữa anh L. và nhóm xe

ơm xảy ra xơ xát, anh L. rút từ trong người ra một cây đũa 3 cạnh để chống trả thì bị

nhóm xe ơm truyền thống day ngã xuống đất. Sau đó, nhóm đây ngã anh L.. vào quán

nước gan đó và chửi bới. Lực lượng chức năng sau đó có mặt giải quyết vụ việc, mời

anh L. cùng nhóm xe ơm truyền thống làm việc. Trong sáng ngày 26-9, Công an đã

tiên hành mời một sô người lên đê làm rõ vụ việc.

</div>Trang 33<div class="page_container" data-page="33">

Đại diện GrabBike cho biết, đã nắm tình hình về vụ việc. Hiện bên phía cơng ty

cũng đang tiên hành phôi hợp cùng công an dé làm rõ vụ việc.

Anh L. cho biết: "Ngày hơm đó, tơi đến bến xe đón khách và bị nhóm xe ơm truyền thống ở đây gây sự. Nhóm người xe ơm truyền thống cho rằng tơi cố tình tranh giành khách với họ nhưng điều này khơng phải. Sau đó, nhóm người xe ôm xông tới cự cãi rồi tôi bị đánh...."'.

Thứ tư, bên cạnh những mặt tích cực, đáng khen ngợi của dịch vụ vận tải hành

khách cơng nghệ thì cịn tồn tại những bất cập về chất lượng dịch vụ, cơng tác kiểm tra

xử lí phương tiện hoạt động kinh doanh vận tải có sử dụng phần mềm uber, grab,.. của

Thanh tra Sở gặp nhiều khó khăn và cũng tạo những tiêu cực cho những tài xế tham

gia vào dịch vụ vận tải này.

Vụ xảy ra gần đây nhất đó là một tài xế công nghệ đã hiếp dâm và cướp tài sản

của khách hàng, phản ánh chất lượng dịch vụ cịn có phần hạn chế. Vào rạng sáng

10/12, chị T đặt dịch vụ xe ôm Uber để đi từ quận 7 về Bình Tân thì được Nguyễn Dương Khánh chạy máy xe đến đón. Trên đường đi, thấy nữ hành khách xinh đẹp nên Khánh nảy sinh ý định cướp tài sản, hiếp dâm. Khánh sau đó chạy xe lòng vòng, giả

vờ lạc đường nên mượn điện thoại của chị T. để dò bản đồ. Khi đến khu vực bãi đất

trống trên đường số 36 (phường Bình Trị Đơng B, quận Bình Tân), Khánh dừng xe lại.

Chị T. thấy vậy nên hốt hoảng hỏi: "Anh dừng xe làm cái gì vậy?" Lúc này Khánh nói:

"Cướp ln!". Sau đó, đối tượng Khánh đã rút con dao khống chế, hiếp dâm chị T.

ngay tại bãi đất trống. Sau khi thỏa mãn thú tính, đối tượng Khánh chở chị T. đến giao

lộ Quốc lộ 1 — Phan Văn Hớn (quận Bình Tân) và tha chị xuống, cướp điện thoại nạn

nhân rồi phóng xe đi. Chị T. sau đó về nhà kê lại toàn bộ sự việc cho bạn trai nghe.

Khoảng 12h cùng ngày, Khánh thức giác thì thấy có cuộc gọi nhỡ trong máy của chị T. nên gọi lại thì gặp bạn chị T. là chị T.B.N, Khánh nói rằng mình nhặt được

điện thoại và sẽ cho chủ máy chuộc lại. Người bạn nói chị T. và chị đã điện thoại cho

Khánh, đặt vấn đề muốn gặp "tâm sự" xin lại điện thoại, Khánh đồng ý.

Đến 15h cùng ngày, Khánh tới điểm hẹn gặp nằm trên đường Trần Xuân Soạn,

quận 7, TP.HCM. Vừa thấy Khánh, chị T. cùng bạn và người dân vội chạy ra khống

!4 :

https:/baomoi.com/tai-xe-grabbike-va-xe-om-truyen-thong-danh-nhau-tai-ben-xe-an-suong/c/23381457.epi.

</div>